Ο Διεθνής Διαγωνισμός Πιάνου αποτελεί μέρος μιας σειράς διεθνών πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που χρηματοδοτούνται από το τηλεοπτικό δίκτυο NTD. Αποστολή αυτού του διαγωνισμού είναι η προώθηση της αυθεντικότητας, της καλοσύνης και της ομορφιάς μέσω της τέχνης και της παράδοσης.
Εκτός από κομμάτια για πιάνο από την μπαρόκ, την κλασική και τη ρομαντική περίοδο, ο διαγωνισμός περιλαμβάνει ένα ειδικό κομμάτι, διασκευασμένο από ένα φωνητικό έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή του Shen Yun Performing Arts, D.F.
Το ειδικό κομμάτι που δόθηκε φέτος ήταν το συμφωνικό ποίημα «Holy Grace» («Θεία Χάρη»), το οποίο αποτελεί κλασική κινεζική μουσική για πιάνο.
Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε στο Merkin Hall του Kaufman Music Center, στη Νέα Υόρκη, από τις 14 έως τις 19 Οκτωβρίου.
Οι ημιτελικοί ολοκληρώθηκαν στις 18 Οκτωβρίου, με πέντε διαγωνιζόμενους να προκρίνονται στον τελικό.
Οι συμμετέχοντες στους ημιτελικούς δήλωσαν ότι η τεχνική πρόκληση του έργου που τους ανατέθηκε ήταν να δημιουργήσουν το αποτέλεσμα μιας ορχήστρας στο πιάνο, γι’ αυτό προσπάθησαν να μιμηθούν πολλούς ήχους κινεζικών οργάνων στα πλήκτρα. Ταυτόχρονα, κατά τη διαδικασία εκμάθησης και εκτέλεσης αυτού του κομματιού, βίωσαν το «εξαιρετικό βασίλειο», τη «βαθιά σοφία» και την «ιερή ευγνωμοσύνη» που μπορεί να ανακαλύψει κανείς στη μουσική, όπως είπαν.
Ο Ταϊβανός διαγωνιζόμενος Tang-Hsing Lien ήταν ο πρώτος που εμφανίστηκε. Ο Λιεν δήλωσε ότι, δεδομένου ότι το «Holy Grace» είναι μια ολοκαίνουργια σύνθεση, αφιέρωσε περισσότερο από ένα μήνα για την προετοιμασία του. Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, βυθίστηκε πλήρως στο κομμάτι, σε σημείο που σηκώθηκε αρκετές φορές από τον πάγκο του πιάνου.
«Θέλω να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να εκφράσω την κατανόησή μου», δήλωσε ο Λιεν.
Επιπλέον, ο Λιεν κατάφερε να διεισδύσει βαθιά στα κρυμμένα νοήματα του έργου:
«Ο συνθέτης χρησιμοποίησε πολλές υψηλές νότες για να συμβολίσει μια αίσθηση “υπέρβασης όλων των εγκόσμιων θεμάτων”, κάτι το εξαιρετικό και μη εγκόσμιο», είπε.
Ο διαγωνιζόμενος Ching-Yi Lin, επίσης από την Ταϊβάν, δήλωσε ότι το να παίζεις το «Holy Grace» ήταν σαν να παίζεις ένα κομμάτι για τη ζωή ενός ανθρώπου.
Ο Ταϊβανός Ching-Yi Lin παίζει στον ημιτελικό του 7ου Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου του NTD, στην αίθουσα Merkin του Kaufman Music Center. Νέα Υόρκη, 17 Οκτωβρίου 2024. (Zhang Xuehui/The Epoch Times)
«Για μένα, αυτό το έργο αφορά τον Δημιουργό, ο οποίος μας δημιούργησε και μας άφησε να κατέβουμε στον ανθρώπινο κόσμο για να πάρουμε ένα μάθημα», δήλωσε ο Λιν. «Υπάρχουν κάποια κύματα στο μεσαίο μέρος της σύνθεσης και μπορεί να υπάρξουν κάποιες υπέροχες στιγμές, τα οποία όλα αποτελούν βιώματα αυτής της ζωής.»
Είπε ότι κατά τη διάρκεια της ζωή μας, η ευγνωμοσύνη είναι το απόλυτο μάθημα που μαθαίνουμε.
Ένας άλλος διαγωνιζόμενος από την Ταϊβάν, ο Shih-Yeh Lu, ανέφερε ότι το έργο που του ανατέθηκε τού μετέφερε μία βαθιά πνευματικότητα.
Ο Robert Neumann, ένας διαγωνιζόμενος από τη Γερμανία, μοιράστηκε τις σκέψεις του σχετικά με το τι χρειάζεται για μια επιτυχημένη εμφάνιση.
Παρόλο που οι μουσικοί μπορούν να παίξουν πολύ εκφραστικά, χρειάζεται αυξημένος έλεγχος και ανώτερες τεχνικές ικανότητες για να μεταφέρουν αυτό που λέει το κομμάτι.
Ο Νόιμαν είπε ότι για να παίξει εκφραστικά, ο ερμηνευτής πρέπει να ξεχάσει τον εαυτό του και να επικεντρωθεί στη μουσική.
Ο Robert Neumann από τη Γερμανία παίζει στον ημιτελικό του 7ου Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου του NTD, στην αίθουσα Merkin του Kaufman Music Center. Νέα Υόρκη, 17 Οκτωβρίου 2024. (Zhang Xuehui/The Epoch Times)
Ο Τσιν Γιουάν, ο συνθέτης του Shen Yun που ενορχήστρωσε το «Holy Grace», ήταν παρών στην εκδήλωση.
«Οι διαγωνιζόμενοι με εντυπωσίασαν και νιώθω ότι έμαθα πολλά», δήλωσε ο Τσιν. «Προέρχονται από διαφορετικά εθνικά υπόβαθρα και έχουν διαφορετικές εμπειρίες, η κατανόηση της μουσικής που έχει ο καθένας, οι γνώσεις για τη ζωή και το καλλιτεχνικό περιβάλλον είναι επίσης διαφορετικά. Ως εκ τούτου, είδα έναν πλούτο στις ερμηνείες τους που ξεπέρασε κατά πολύ τη φαντασία μου», δήλωσε αργότερα.
Ο τελικός διεξήχθη την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου, ενώ η συναυλία των νικητών και η τελετή απονομής των βραβείων έλαβαν χώρα το Σάββατο 19 Οκτωβρίου, παρουσία κοινού.
Η συναυλία των νικητών, η οποία προηγήθηκε της ανακοίνωσης των βραβείων, περιελάμβανε εκτελέσεις από τους φετινούς φιναλίστ, καθώς και ειδικές εκτελέσεις από τον Βλαντιμίρ Πετρώφ, νικητή του Χρυσού Βραβείου του Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου NTD 2019, και τους διάσημους πιανίστες Κίρον Άτομ Τελλιάν, Αρσένι Γκούσεφ και Ασίγια Κορεπάνοβα.
Οι βραβεύσεις του φετινού διαγωνισμού ήταν ως εξής:
Χρυσό βραβείο
Robert Neumann, Γερμανία
Αργυρό βραβείο
Shih-Yeh Lu, Ταϊβάν
Χάλκινο βραβείο
Tang Hsing Lien, Ταϊβάν
Βραβείο εξαιρετικής απόδοσης
Ching-Yi Lin, Ταϊβάν
Jean-Luc Therrien, Καναδάς
Βραβείο καλύτερης απόδοσης της παραγγελθείσας σύνθεσης
Robert Neumann, Γερμανία
Shih-Yeh Lu, Ταϊβάν
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τις διάφορες φάσεις του διαγωνισμού στους ακόλουθους συνδέσμους:
Την ίδρυση Ανωτάτης Σχολής Παραστατικών Τεχνών ανακοίνωσε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης στο υπουργικό συμβούλιο που έλαβε χώρα χθες Πέμπτη 31 Οκτωβρίου.
Μαζί με τη Λίνα Μενδώνη και τον Θεόδωρο Λιβάνιο, ο υπουργός παρουσίασε το σχέδιο νόμου «Ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών, Πλαίσιο Λειτουργίας Ανώτερων Σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης και Μουσικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων».
Με τη νομοθετική πρωτοβουλία των Υπουργείων Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Πολιτισμού και Εσωτερικών ιδρύεται Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών (ΑΣΠΤ) με έδρα την Αθήνα, η οποία θα προσφέρει προγράμματα σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου στις τέχνες του θεάτρου, του χορού και της μουσικής.
Τα πέντε τμήματα της ΑΣΠΤ θα προέρχονται από τις υφιστάμενες Σχολές του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης.
Σε ανάρτησή του στο facebook ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε ότι «Με το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου:
Αναβαθμίζεται συνολικά η καλλιτεχνική εκπαίδευση
Η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά ΑΕΙ αποκλειστικά για τις παραστατικές τέχνες
Καθιερώνεται κλάδος Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης στο Προσοντολόγιο Δημοσίου
Οι τίτλοι σπουδών Ανώτερων Σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης & Μουσικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων διαβαθμίζονται στο επίπεδο 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ)
Δημιουργείται «ακαδημαϊκός διάδρομος», ώστε οι κάτοχοι τίτλων σπουδών ΑΣΚΕ & ΜΕΙ να αποκτούν πρόσβαση στο επίπεδο 6 του ΕΠΠ»
Με πρότυπο την ΑΣΚΤ
Η ΑΣΠΤ είναι το 24ο ΑΕΙ και θα λειτουργεί στα πρότυπα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), με ανάλογο σύστημα οργάνωσης και τρόπο εισαγωγής των υποψηφίων. Η πρόσβαση στην ΑΣΠΤ και εν γένει στην ανώτατη καλλιτεχνική εκπαίδευση θα γίνεται χωρίς συμμετοχή στις Πανελλαδικές, αλλά με τη θέσπιση ειδικών εξετάσεων, μαζί με εξέταση ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων γενικής παιδείας. Ο αριθμός εισακτέων θα είναι συγκεκριμένος , ανάλογα με τις διαθέσιμες υποδομές του νέου Πανεπιστημίου, ενώ τα κριτήρια εκλογής μελών ΔΕΠ θα είναι ακαδημαϊκά, καλλιτεχνικά και τυπικά. Η φοίτηση θα είναι τετραετής.
Οι υπάρχουσες καλλιτεχνικές σχολές αναβαθμίζονται στο επίπεδο των κολεγίων, όπως και τα πτυχία τους για την πρόσληψη στο Δημόσιο, ενώ οι απόφοιτοί τους θα μπορούν να σπουδάσουν σε συναφή πανεπιστημιακά τμήματα.
Η Ανωτάτη Σχολή Παραστατικών Τεχνών, ως ΑΕΙ, θα οργανώνει προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα σπουδών στο θέατρο, στον χορό και στη μουσική.
Όπως αναφέρεται στην Καθημερινή, τα πτυχία των ΑΣΚΕ και των Μουσικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΜΕΙ) θα είναι διαβαθμισμένα στο επίπεδο 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων. Δηλαδή, θα εντάσσονται στους πίνακες των διορισμών στο Δημόσιο ως απόφοιτοι μεταλυκειακής εκπαίδευσης, με δυνατότητα να αναβαθμιστούν σε πανεπιστημιακής. Ουσιαστικά δίνεται η δυνατότητα για τη δημιουργία καλλιτεχνικού προσοντολογίου με το οποίο θα ρυθμίζονται τα προσόντα πρόσληψης καλλιτεχνών παραστατικών τεχνών σε φορείς του δημοσίου τομέα ως διακριτής κατηγορίας προσωπικού. Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο είχαν προκληθεί οι αντιδράσεις των καλλιτεχνών από τα τέλη του 2022, καθώς στο προεδρικό διάταγμα 85/2022 με το οποίο επικαιροποιήθηκε το μισθολόγιο – κλαδολόγιο του Δημοσίου, οι απόφοιτοι των καλλιτεχνικών σχολών για την πρόσληψη σε θέση δημοσίου υπαλλήλου (όχι σε κάποια θεατρική σκηνή) λογίζονταν ως απόφοιτοι λυκείου.
Η σχολή θα χρηματοδοτείται από το υπουργείο Παιδείας, ενώ τα προγράμματά της θα αξιολογούνται και θα πιστοποιούνται με βάση τους κανόνες της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ).
«Αυτό είναι το πρώτο μου κατόρθωμα», είπε ο συνθέτης όπερας Τζουζέπε Βέρντι για την Casa di Riposo per Musicisti. Ο «Οίκος Ανάπαυσης για Μουσικούς» στο Μιλάνο είναι ένα γηροκομείο γνωστό ως «Κάζα Βέρντι». Το έχτισε το 1899 για «ηλικιωμένους τραγουδιστές στους οποίους δεν χαμογέλασε η τύχη ή οι οποίοι, όταν ήταν νέοι, δεν κατείχαν την αρετή της αποταμίευσης», έγραψε ο Βέρντι σε ένα γράμμα προς τον φίλο του, τον γλύπτη Τζούλιο Μοντεβέρντε.
Συνθέτης μερικών από τις μεγαλύτερες όπερες που γράφτηκαν ποτέ, όπως τα «Ριγκολέττο», «Τραβιάτα», «Αΐντα», «Τροβατόρε», «Ναμπούκκο», «Δον Κάρλος», «Η δύναμη του πεπρωμένου», «Οθέλος» και το εκπληκτικά ισχυρό «Ρέκβιεμ», ο Βέρντι θάφτηκε στην Κάζα Βέρντι μαζί με τη σύζυγό του, τη σοπράνο Τζουζεπίνα Στρεππόνι.
«Εξαλείφω το βάρος τού να έχεις πολλούς ανθρώπους να έρχονται να με επισκεφτούν στο σπίτι σου μετά τον θάνατό μου», είπε ο Βέρντι μιλώντας για την ταφή του εκεί αντί στη βίλα του.
Ο Βέρντι γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1813 στη Ρόνκολε, στην Ιταλία, και πέθανε το 1901. Το γηροκομείο άνοιξε έναν χρόνο αργότερα, καθώς «δεν επιθυμούσε να λάβει τις ευχαριστίες όσων θα ωφελούνταν από τη γενναιοδωρία του», εξηγεί το ίδρυμα στην ιστοσελίδα του.
Οι πρώτοι εννέα «καλεσμένοι», όπως επέμεινε ο Βέρντι να αποκαλούνται, εισήλθαν στο όμορφο νεο-γοτθικό κτίριο στις 10 Οκτωβρίου 1902, την ημέρα των γενεθλίων του συνθέτη.
Η Casa di Riposo per Musicisti, ή απλά Κάζα Βέρντι. (Minnitre/CC BY-SA 4.0)
«Το Φιλί της Τόσκας»: Από τις αίθουσες της όπερας στη μικρή οθόνη
«Το Φιλί της Τόσκας» («Il Bacio di Tosca», 1984) είναι ο τίτλος της στοργικής απεικόνισης του Ελβετού κινηματογραφιστή Ντάνιελ Σμιτ για την Κάζα Βέρντι και τους μεγαλοπρεπείς, ακόμη ζωηρούς και παθιασμένους καλεσμένους που διαμένουν εκεί, με έμφαση στην Ιταλίδα σοπράνο Σάρα Σκουντέρι, μεγάλης ερμηνεύτριας του Βέρντι και του Τζιακόμο Πουτσίνι στην εποχή της.
Το έργο ξεκινά με το χιονισμένο εξωτερικό του νεο-γοτθικού κτιρίου, προχωρώντας αργά προς τα μέσα καθώς ο ήχος της κίνησης από έξω σταδιακά αντικαθίσταται από τη μουσική και τις φωνές του εσωτερικού. Στον διάδρομο, μία συνοδός με ζεστό χαμόγελο καλεί την 78χρονη Σκουντέρι στο πλάνο, κατονομάζοντας μερικές από τις όπερες στις οποίες είχε εμφανίστηκε η σοπράνο: Τόσκα, Λα Μποέμ, Μάνον.
Μόλις η Σκουντέρι μπαίνει στο πλάνο, αρχίζει να τραγουδά τη διάσημη άρια «Vissi d’arte» από την Πράξη ΙΙ της όπερας του Τζιακόμο Πουτσίνι «Τόσκα», με μια ακόμη καθαρή και όμορφη φωνή. Αν και η αυτοσχέδια, ασυνόδευτη ερμηνεία της δεν είναι τόσο νεανική και δυνατή όπως κάποτε, η συναισθηματική της ειλικρίνεια είναι παρούσα, ακόμη και όταν τραγουδά σε έναν διάδρομο.
Η Ιταλίδα σοπράνο Σάρα Σκουντέρι, μια μεγάλη ερμηνεύτρια του Βέρντι, σε μια σκηνή από το «Φιλί της Τόσκας». (T&C Film, Zürich)
Παρόμοια ενέργεια και πάθος χαρακτηρίζουν και την εμφάνιση του βαρύτονου Τζουζέπε Μανακίνι και του τενόρου Λεωνίδα Μπελλόν, με τον δεύτερο να προκαλεί έκπληξη στον θεατή με το σφρίγος τού ακόμη δυνατού τραγουδιού του. Ο Μανακίνι, από την άλλη, δείχνει με υπερηφάνεια τα κομψά, παλαιά κοστούμια της όπερας, τα οποία βγάζει από ένα μπαούλο.
Οι καλεσμένοι της Κάζα Βέρντι πληρώνουν «σύμφωνα με μια κυλιόμενη κλίμακα, ανάλογα με τα μέσα τους. … Εκτός του δωματίου, της διατροφής και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, έχουν πρόσβαση σε κοντσέρτα, αίθουσες μουσικής, 15 πιάνα, ένα μεγάλο όργανο, άρπες, σετ ντραμς και τη συντροφιά των συνομηλίκων τους», ανέφερε η Σάλλυ ΜακΓκρέιν σε άρθρο των New York Times του 2018. Τον καιρό του άρθρου, 60 συνταξιούχοι μουσικοί ζούσαν εκεί.
«Πρώτον, χρειάζονται μουσική. Δεύτερον, δεν θέλουν να τους αντιμετωπίζουν ως απλούς καλεσμένους, αλλά ως ξεχωριστούς καλεσμένους – σαν αστέρες», είπε σε άρθρο ο Ρομπέρτο Ρουόζι, πρόεδρος του ιδρύματος. «Έχουμε 60 ηλικιωμένους μουσικούς και 60 αστέρες.»
Ο Βέρντι κληροδότησε όλα τα δικαιώματα από τη μουσική του για να χρηματοδοτήσει το Σπίτι, αλλά αυτό σταμάτησε τη δεκαετία του 1950. «Τότε, η μουσική του μπήκε στον δημόσιο τομέα και έγινε ελεύθερη για τον καθένα. Αυτό άφησε την Κάσα Βέρντι χωρίς τη ζωτική χρηματοδότησή της», είπε ο Ρουόζι στην εκπομπή του Σαββατοκύριακου 2018 PBS NewsHour του Κρίστοφερ Λάιβσαϋ. «Ευτυχώς οι διαχειριστές του οίκου επένδυσαν αυτά τα χρήματα σε […] διαμερίσματα, κτίρια. Τώρα έχουμε πάνω από 100 διαμερίσματα, τα οποία ενοικιάζουμε σε ανθρώπους. Και με τα ενοίκια που λαμβάνουμε, χρηματοδοτούμε τον οίκο», είπε.
Δωρεές από άλλους διάσημους μουσικούς, όπως ο τενόρος Λουτσιάνο Παβαρότι και οι κληρονόμοι του μαέστρου Αρτούρο Τοσκανίνι έχουν επίσης βοηθήσει, πρόσθεσε. Υπήρξαν και συνεισφορές από την ιταλική κυβέρνηση όταν τελείωσαν τα δικαιώματα, αλλά δεν ήταν αρκετές.
Οι ευεργέτες χρειάστηκε να παρέμβουν. Η ιστοσελίδα του ιδρύματος σημειώνει: «Ολόκληρη η κληρονομιά του Αρρίγκο Μπόιτο, μουσικού και συγγραφέα των λιμπρέτων του «Φάλσταφ« και του «Οθέλου», δόθηκε στον οίκο από τον κληρονόμο του, Γερουσιαστή Λουίτζι Αλμπερτίνι». Ο Καμίλλο, ο αδερφός του Αρρίγκο ήταν ο αρχιτέκτονας της Κάζα Βέρντι.
Στην ταινία, η σκηνή ανοίγει με μια ομάδα καλεσμένων γυναικών να κάθονται σε ένα τραπέζι, συζητώντας για το πόσες λίρες κέρδισαν ή έχασαν στα χαρτιά. Αργότερα, ίσως παρακολουθήσαν ένα κοντσέρτο πριν το δείπνο στη Σάλα ντ’ Ονόρε – την Αίθουσα Τιμής – η οποία καλύπτεται από προσωπογραφίες των συνθετών. Περιστασιακά, ακούν τραγουδιστές από τη Σκάλα του Μιλάνου, οι οποίοι έρχονται να τραγουδήσουν στα τακτικά κοντσέρτα που διεξάγονται. Μερικές φορές, εκτελούν παραστάσεις οι ίδιοι οι κάτοικοι.
«Νέοι και ηλικιωμένοι μουσικοί παίρνουν το γεύμα τους μαζί, σε ένα δωμάτιο αφιερωμένο στον Πουτσίνι. […] Το κάθε τραπέζι έχει την ονομασία ενός έργου του Βέρντι», δήλωσε η Χάνα Ρόμπερτς σε άρθρο των Financial Times του 2018. Κάποιοι από τους καλεσμένους χρησιμοποιούν την τακτική εξάσκηση ως θεραπεία. Η ακρόαση μουσικής και η συζήτηση περί μουσικής χρησιμοποιούνται επίσης ως μέσο για τη διέγερση των κινητικών δεξιοτήτων και της μνήμης. Ένας από τους πιο ηλικιωμένους καλεσμένους πέθανε σε ηλικία 106 ετών, με τη μέση ηλικία να είναι τα 89 έτη, ανέφερε η κα Ρόμπερτς.
Μίσθωση ζωής
Οι νεαροί μουσικοί προστέθηκαν το 1998, όταν το ίδρυμα αποφάσισε να κάνει μερικές αλλαγές. «Εκτός της φιλοξενίας των ηλικιωμένων μουσικών […] ο Οίκος φιλοξενεί και νεαρούς, άξιους αλλά άπορους φοιτητές μουσικής, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι σε μουσικές σχολές αναγνωρισμένες στο Μιλάνο.» Η μίξη των γενεών έχει πολλά πλεονεκτήματα για όλους. Οι νεαροί τραγουδιστές μπορούν να λάβουν μαθήματα από τους ραφιναρισμένους επαγγελματίες, ενώ φέρνουν τη νεανική τους ενέργεια στον Οίκο της Ανάπαυσης.
Ο Κορράντο Νέρι, τραγουδιστής και συνθέτης από τη Σικελία, είναι ένας από αυτούς. «Όταν πρωτοήρθα στο Μιλάνο πραγματικά δυσκολευόμουν να βρω ένα μέρος να μείνω και να μελετήσω», είπε ο Νέρι, 25 ετών τότε. «Είχα κάνει αίτηση στην Κάζα Βέρντι, και δύο χρόνια μετά με κάλεσαν να μου που πως υπήρχε μία θέση. Ήταν το καλύτερο πράγμα που μπορούσε να μου συμβεί. Αυτοί οι άνθρωποι είναι η οικογένειά μου και οι καλύτεροι υποστηρικτές μου, έχω μάθει τόσο πολλά από αυτούς.»
Στο άρθρο της ΜακΓκρέιν του Independent, ο τότε 89 ετών μαέστρος Αρμάντο Γκάττο είπε: «Μιλάμε για τη μουσική, τη ζωή, τις αναμνήσεις μας. […] Είναι ευχάριστο να βρίσκεσαι σε αυτή την παρέα.»
Το «Φιλί της Τόσκα» δεν είναι μια καταθλιπτική ταινία για ένα γηροκομείο, όπως ίσως θα περίμενε κανείς. Αντίθετα, ο Σμιτ έχει καταφέρει να αποτυπώσει τη ζωή, τον ενθουσιασμό και τις φωτεινές προσωπικότητες των φιλοξενούμενων του Οίκου.
Γεννήθηκα στην Αθήνα. Κατάγομαι από την Αιτωλοακαρνανία. Τα ακούσματά μου ήταν δημοτικά στεριανά καθώς και Ρεμπέτικα. Έμαθα σαντούρι από τον Αριστείδη Μόσχο και την Αγγελίνα Τκάτσιεβα, επίσης στην Αθήνα. Το σαντούρι για πολλά χρόνια ήταν η μεγάλη μου αγάπη. Έχω παίξει με τους παλαιούς οργανοπαίχτες και τραγουδιστές, όπως τον Γιάννη Βασιλόπουλο, τον Γιώργο Κόρο, τον Χρήστο Ζώτο, το Νίκο Σαραγούδα, την Τασία Βέρρα, τη Σοφία Κολλητήρη… Όπως αγαπώ τα δημοτικά τραγούδια της στεριάς, αγαπάω όλα τα είδη της μουσικής μας παράδοσης, καθώς και το σμυρνέικο ρεμπέτικο είδος.»
Με αυτά τα λόγια συστήνεται η Αρετή Κετιμέ, γνωστή και αγαπημένη μουσικός με μακρά πορεία στο παραδοσιακό τραγούδι, η οποία φιλοξενείται την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου στον κήπο του Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης», στην Πλάκα, στο πλαίσιο του κύκλου δράσεων «Μουσικά χωριά στην πόλη – Ζωντανή μουσική κληρονομιά στον αστικό χώρο» (2024-2025).
Μέσα από αυτή τη σειρά των εκδηλώσεων, το Μουσείο στρέφει το ενδιαφέρον του στον πολιτισμό της καθημερινότητας στην πόλη και επιδιώκει να φωτίσει μουσικές κοινότητες που δραστηριοποιούνται στις γειτονιές της και ασχολούνται ποικιλότροπα με την παραδοσιακή μουσική, χορεύοντας, τραγουδώντας, παίζοντας μουσική, γλεντώντας και δημιουργώντας κοινωνικούς δεσμούς. Πρόκειται για κοινότητες, φορείς της ζωντανής μουσικής κληρονομιάς, όπως μουσικοχορευτικοί, τοπικοί και άλλοι σύλλογοι ή μουσικά σχήματα που διακινούν και μεταδίδουν γνώση, μάθηση, μνήμη αλλά κυρίως το αίσθημα της από κοινού δημιουργίας και δράσης.
Παράλληλα, το Μουσείο επιδιώκει να φωτίσει τους τρόπους που οι άνθρωποι σε διάφορες γειτονιές της πόλης αναζητούν μέσα από την παραδοσιακή μουσική το αίσθημα του ανήκειν και της συνέχειας στο χρόνο, δημιουργούν σχέσεις και μοιράζονται κοινές αρχές και αξίες, τις οποίες με την πάροδο των χρόνων ενσωματώνουν στη δική τους ταυτότητα και πραγματικότητα.
Η συμμετοχή της Αρετής Κετιμέ εντάσσεται στον θεματικό κύκλο, που άνοιξε στις 27 Ιουνίου, με τίτλο: «Η άνοιξη της πολυφωνίας στις πόλεις».
Σχετικά με το Μουσείο
Οι γενικότεροι στόχοι του Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων – Κέντρου Εθνομουσικολογίας (ΜΕΛΜΟΦΑΚΕ) είναι:
α) Η φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη, δημοσίευση και κυρίως η έκθεση και προβολή στο κοινό των φυλασσόμενων σε αυτό πολιτιστικών αγαθών.
β) Ο εμπλουτισμός των Συλλογών και των Αρχείων του με την αποδοχή δωρεών εκ μέρους φυσικών προσώπων, φορέων ή ιδρυμάτων, με προϊόντα κατασχέσεων, με αγορές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και με πολιτιστικά αγαθά από όλη την Επικράτεια, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες, Κεντρικές και Περιφερειακές της Γ.Δ.Α.Π.Κ. και της Γ.Δ.Α.Μ.Τ.Ε., καθώς και με κάθε άλλο νόμιμο τρόπο.
γ) Η προώθηση της εθνομουσικολογικής έρευνας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με έμφαση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιονατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου.
δ) Η προβολή του Μουσείου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η διοργάνωση εκθέσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, η πραγματοποίηση πάσης φύσεως εκδόσεων, η λειτουργία και ο εμπλουτισμός του οπτικοακουστικού και φωτογραφικού αρχείου και της Βιβλιοθήκης, η αναζήτηση χορηγιών.
ε) Η πρακτική άσκηση φοιτητών/σπουδαστών ΑΕΙ και ΤΕΙ, εφόσον δεν προκύπτει δαπάνη που θα βαρύνει το ΥΠ.ΠΟ.Α.
στ) Η συνεργασία και διευκόλυνση των μελετητών-ερευνητών.
Την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου, οι οκτώ περιοδεύοντες θίασοι του Shen Yun Performing Arts πραγματοποίησαν 51 παραστάσεις σε δώδεκα πόλεις στον Καναδά, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, την Ταϊβάν και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο θίασος Shen Yun International εμφανίζεται σε μια κατάμεστη αίθουσα στο Four Seasons Centre for the Performing Arts στο Τορόντο του Καναδά στις 7 Απριλίου. Η εταιρεία πραγματοποίησε δέκα παραστάσεις στο Τορόντο, από τις 30 Μαρτίου έως τις 7 Απριλίου. (φωτ.: The Epoch Times)
Χαρά της ζωής και πνευματικότητα
Ο ηθοποιός Ρόμπερτσον Ντην και ο φίλος του Άιβαρ Τζόνσον, που παρακολούθησαν το Shen Yun στο Χόλυγουντ, στις 5 Απριλίου, εντυπωσιάστηκαν βαθιά από τις επιδόσεις των χορευτών:
«Μοιάζουν να είναι υπερφυσικοί», είπε ο Ντην. «Έχω ανέβει στη σκηνή αμέτρητες φορές. Χρειάζεται πολλή συγκέντρωση για να τα κάνεις όλα τόσο τέλεια χωρίς να φαίνεται ότι προσπαθείς πολύ… Οι χορευτές του Shen Yun δείχνουν σαν να τους είναι όλα πολύ εύκολα και ότι τους δίνει μεγάλη χαρά αυτό που κάνουν.»
Ο Robertson Dean (δεξιά) και ο Ivar Johnson παρευρίσκονται στην παράσταση Shen Yun στο Χόλυγουντ στις 5 Απριλίου. (φωτογραφία: The Epoch Times)
Μιλώντας για τις χορογραφίες που βασίζονται στη δίωξη του Φάλουν Γκονγκ από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας και αναφέρονται και στις παράνομες εξαναγκαστικές αφαιρέσεις οργάνων από κρατούμενους συνείδησης, ο Ντην ανέφερε ότι τον άγγιξαν βαθύτατα:
«Με συγκίνησαν πολύ αυτές οι χορογραφίες. Δεν είναι αυτό που περίμενα, αλλά το σημαντικό είναι να σταματήσουν να διώκονται [οι άνθρωποι]. Αυτό είναι το βασικότερο πίσω από όλα αυτά», επισημαίνει ο Αμερικανός ηθοποιός.
«Η καρδιά στο κιβώτιο οργάνων, η εξαναγκαστική συλλογή οργάνων… Είμαι υπέρ της παρουσίασης του θέματος, γιατί νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι δεν το πιστεύουν πραγματικά ή δεν το έχουν ακούσει ποτέ. Είναι πραγματικά δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι συμβαίνει κάτι τόσο κακό», πρόσθεσε.
Ο Ντην παρατήρησε, επίσης, ότι είδε τη «χαρά της ζωής» στις παραστάσεις του Shen Yun και ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.
«Χρειάζεται πολύ σοβαρή προσπάθεια και έχει να κάνει με την πνευματικότητα των ερμηνευτών. Είναι τέλειοι. Oι κινήσεις τους είναι απόλυτα αρμονικές και συντονισμένες. Η παράσταση έχει μια υψηλή αποστολή. Έχει έναν ανώτερο σκοπό τον οποίο κάθε συντελεστής προσπαθεί να μεταφέρει. Δεν το ήξερα αυτό πριν, αλλά τώρα το ξέρω.
»Εκτιμώ ιδιαίτερα την πνευματικότητα που φέρνουν οι ερμηνευτές στη σκηνή. Η αφοσίωση σε μια μορφή τέχνης που έχει τις ρίζες της στο παρελθόν είναι μια πνευματική εμπειρία από μόνη της», είπε.
Ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η ανθρωπότητα
Ο ηθοποιός Τομ Κάτσης, ο οποίος παρακολούθησε το Shen Yun στο Χόλυγουντ το απόγευμα της 6ης Απριλίου λέει για την εμπειρία του:
«Η παράσταση ήταν καταπληκτική. Ο συνδυασμός χαριτωμένων χορευτικών κινήσεων και σωματικής δύναμης ήταν πραγματικά αξιοσημείωτος. Υπέροχη χορογραφία», είπε ο Κάτσης.
Ο Tom Katsis, ηθοποιός, στην απογευματινή παράσταση του Shen Yun στο Χόλυγουντ, στις 6 Απριλίου (φωτογραφία: The Epoch Times)
«Θα προτείνω αυτή την παράσταση σε όλους. Θα μοιραστώ επίσης την εμπειρία μου στο Facebook. Αυτό είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να δημιουργήσει η ανθρωπότητα», δήλωσε ενθουσιασμένος.
Ο ηθοποιός Άνταμ Κρόουσντελ παρακολούθησε την ίδια παράσταση και δήλωσε εξίσου συγκλονισμένος: «Ήταν απολύτως συναρπαστικό. Υπέροχο, απλά υπέροχο!»
«Είναι υπέροχο να βλέπεις μια παράσταση που δίνει έμφαση στις υψηλότερες και καλύτερες αρχές που πρέπει να ακολουθεί η ανθρωπότητα. Νομίζω ότι υπάρχει μια τάση αυτές τις μέρες να εστιάζουμε στο άσχημο, στη βία και σε ό,τι πιο ευτελές έχει η ανθρωπότητα. Αλλά αυτή η παράσταση προσφέρει το ακριβώς αντίθετο. Είναι πολύ εμπνευσμένη και ελκυστική και έχει έναν αέρα ανανέωσης… »,πρόσθεσε. «Χαίρομαι που αυτές οι ιστορίες εστιάζουν στο υψηλότερο που έχει να προσφέρει η ανθρωπότητα και παρουσιάζουν τα καλύτερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης, καθώς και την ένωση του θεϊκού με το ανθρώπινο.»
Όντας και ο ίδιος καλλιτέχνης, ο Κρόουσντελ εξέφρασε την εκτίμησή του για τις ικανότητες των καλλιτεχνών του Shen Yun.
«Πρέπει να ξεπεράσεις την ερμηνεία σου για να φτάσεις στις καρδιές των ανθρώπων αποτελούν το κοινό – και αυτό το έκαναν θαυμάσια. Υπήρχαν πολλά λεπταίσθητα στοιχεία και εξαιρετική επικοινωνία μεταξύ ερμηνευτών και κοινού», είπε.
«Έχουν πραγματικά υπέροχες δεξιότητες, ο καθένας τους… Η ζωντανή μουσική ήταν εκπληκτική… Συναρπαστικοί ήχοι και εξαιρετική αλληλεπίδραση μεταξύ της ορχήστρας και της σκηνής. Όλοι όσοι είδα και άκουσα, λάτρεψαν την παράσταση. Έλαμπαν και το βάδισμά τους είχε αλλάξει.»
«Ελπίζω ότι θα έρθει η μέρα στο εγγύς μέλλον που η πραγματική τέχνη θα επιστρέψει στην Κίνα και αυτή η παράσταση θα γίνει επιτέλους δεκτή εκεί», είπε.
Ο Joaquín Valdepenas, κλαρινίστας και μαέστρος, παρακολούθησε μια παράσταση του Shen Yun στο Τορόντο, στις 5 Απριλίου. (φωτογραφία: NTD TV)
Ο Χοακίν Βαλντεπένας, κλαρινίστας και μαέστρος, είδε την παράσταση του Shen Yun στο Τορόντο στις 5 Απριλίου.
«Όλα ήταν πολύ καλά. Δεν υπάρχει τίποτα να παρατηρήσω. Ήταν πάρα πολύ καλό. Πολύ επαγγελματική και σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο», σχολίασε ο Βαλντεπένας.
«Υπέροχη μουσική παράσταση. Πολύ καλή ορχήστρα. Απίστευτη ενότητα και ο τρόπος που αποδίδουν όλοι σε μια παρόρμηση, μαζί – απλά άψογος. Πολύ εντυπωσιακό.»
Ο ερχομός ενός νέου κόσμου
Η Βελγίδα πριγκίπισσα Αν ντε Λιν και ο σύζυγός της είδαν το Shen Yun στη Ρενς της Γαλλίας στις 2 Απριλίου.
«Μου άρεσε πάρα πολύ. Όμορφες χορογραφίες, χορευτές και χρώματα. Και επίσης μια ορισμένη θεϊκότητα που υπήρχε στην παράσταση, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό. Στην αρχή απεικονίστηκαν θεϊκά όντα που κατέβηκαν στη γη σε αποστολή. Και στο τέλος, είδαμε την άφιξη ενός νέου κόσμου γεμάτου φως», είπε η πριγκίπισσα.
«Αισθανθήκαμε ότι πραγματικά υπάρχει ένα είδος πνευματικού χώρου σε υψηλότερο επίπεδο. Το Shen Yun το έδειξε αυτό στην παράσταση. Όλοι πρέπει να το ένιωσαν. Το ελπίζω. Εκείνη τη στιγμή, μου φάνηκε ότι όλα συγχωνεύτηκαν – τα χρώματα, ο φωτισμός, η μουσική, κι ένα απίστευτα όμορφο σκηνικό, που ήταν σαν συνέδεε αυτόν τον κόσμο με τον Παράδεισο και μάλιστα με τα υψηλότερα επίπεδά του. Εδώ μπορούμε να εντοπίσουμε τη σύνδεση του ανθρώπου με το θείο. Ήταν πραγματικά υπέροχο», πρόσθεσε.
«Είμαι βαθιά ευγνώμων στο Shen Yun»
O Søren Espersen, μέλος του κοινοβουλίου της Δανίας, παρακολούθησε την παράσταση του Shen Yun στο Όντενσε της Δανίας στις 5 Απριλίου. (στιγμιότυπο οθόνης από το NTD TV)
Ο Σόρεν Έσπερσεν, μέλος του κοινοβουλίου της Δανίας, παρακολούθησε το Shen Yun στο Όντενσε της Δανίας στις 5 Απριλίου.
«Το Shen Yun αποκαλύπτει τη σοφία των ανθρώπων. Νομίζω ότι η ύπαρξη του Shen Yun Performing Arts και η παγκόσμιας κλάσης ερμηνείες τους είναι κρίσιμες, κι αυτό φαίνεται επειδή εξοργίζουν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Ως εκ τούτου, είμαι βαθιά ευγνώμων στο Shen Yun και του δίνω την υψηλότερη βαθμολογία», δήλωσε ο Έσπερσεν.
Κάτι που εξυψώνει την ψυχή
Η βουλευτής Άννα Ρόμπερτς παρακολούθησε την παράσταση του Shen Yun στο Τορόντο στις 4 Απριλίου και πρόσφερε στην εταιρεία ένα βραβείο ως αναγνώριση της συνεισφοράς των καλλιτεχνών στον πολιτισμό.
Σύμφωνα με τη κα Ρόμπερτς, το Shen Yun μοιράζεται με τους Καναδούς την ιστορία «των αγώνων και των θυσιών που υπομένει ο κινεζικός λαός».
«Η παράσταση λέει επίσης ότι υπάρχει ελπίδα για εμάς. Νομίζω ότι όποιος παρακολουθήσει αυτή την παράσταση, φεύγει με αυτό το συναίσθημα. Υπέροχο από κάθε άποψη», είπε.
«Μακάρι να είχα τις ικανότητές τους γιατί είναι απλά καταπληκτικές. Όλη η παράσταση – ακροβατικά, χορός, μουσική – είναι κάτι που εξυψώνει την ψυχή. Νομίζω ότι αυτό χρειαζόμαστε σήμερα. Πρέπει να επαναφέρουμε την ελπίδα στον Καναδά», είπε η κα Ρόμπερτς.
Η βουλευτής Anna Roberts απονέμει ένα βραβείο στο σύνολο Shen Yun Performing Arts στο Four Seasons Center for the Performing Arts, στο Τορόντο, στις 4 Απριλίου. (φωτογραφία: NTD TV)
Ο βουλευτής του Καναδά Κέβιν Βουόνγκ παρακολούθησε την παράσταση του Shen Yun στο Τορόντο στις 2 Απριλίου.
«Ήταν ένα απίστευτο θέαμα. Ως βουλευτής, είμαι πολύ χαρούμενος που το Shen Yun συμπεριέλαβε το Τορόντο στην παγκόσμια περιοδεία του. Νιώθω τυχερός που μπόρεσα να το δω από κοντά», ομολόγησε.
Ο κος Βουόνγκ συγκινήθηκε ιδιαίτερα από τις χορογραφίες που βασίζονται στις συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη Κίνα.
«Το Σεν Γιουν είναι μια πολύ σημαντική υπενθύμιση για όσους από εμάς εδώ θεωρούμε κάποια από τα παγκόσμια ανθρώπινα δικαιώματα δεδομένα», επεσήμανε.
«Το δικαίωμά μας στην ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία να ακολουθάμε τις πνευματικές μας πεποιθήσεις δεν είναι δεδομένα και διαθέσιμα παντού στον κόσμο. Είναι καλό είναι να το θυμόμαστε αυτό και όχι μόνο να αγωνιζόμαστε για την προστασία τους εδώ στον Καναδά, αλλά και να βοηθάμε και τους άλλους λαούς να απολαμβάνουν τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα», είπε ο κος Βουόνγκ, προσθέτοντας ότι η επίδειξη της προκομμουνιστικής Κίνας από τον θίασο του δίνει «μεγάλη ελπίδα» και ότι είδε στο Shen Yun «κάτι που είναι σημαντικό όχι μόνο για την Κίνα, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο».
Ο θίασος Shen Yun New Era εμφανίζεται σε μια κατάμεστη αίθουσα στο Palais des Congrès στο Παρίσι, στις 7 Απριλίου. (φωτογραφία: The Epoch Times)
«Είναι περισσότερα τα πράγματα που μας ενώνουν παρά αυτά που μας χωρίζουν. Νομίζω ότι είναι σημαντικό να το θυμόμαστε πάντα αυτό», τόνισε ο βουλευτής. «Η ευγένεια και η συμπόνια ήταν μείζονα θέματα στην παράσταση του Shen Yun, καθώς και η σημασία της πίστης. Η πίστη μου παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, κάτι που είναι καλό, ειδικά σήμερα που υπάρχουν τόσες δυσκολίες και προβλήματα.»
Όνειρα που βγαίνουν αληθινά
Η Αντρέα Χέιζελ, μέλος του επαρχιακού κοινοβουλίου του Οντάριο, παρακολούθησε το Shen Yun στο Τορόντο στις 4 Απριλίου.
«Είμαι σοκαρισμένη. Συνήθως δεν μένω άφωνη, αλλά σήμερα ήμουν. Είχαμε ακούσει πολλά για την παράσταση και είχαμε δει πολλά στη διαφήμιση. Αλλά όταν ήρθαμε εδώ – ω Θεέ! Είναι κάτι που πρέπει όλοι στον Καναδά να το δουν, γιατί είναι απλά μαγευτικό», είπε η κα Χέιζελ.
«Αυτό που είδα ήταν σαν όνειρα που έγιναν πραγματικότητα: αγάπη, πάθος, ειρήνη και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά αυτό που μου άρεσε περισσότερο είναι η κουλτούρα που είδα: η ομορφιά και τα κοστούμια που ενώνουν τα πάντα και τα ζωντανεύουν από την αρχή μέχρι το τέλος. Πώς μπορώ λοιπόν να μην είμαι εδώ για να το υποστηρίξω, να υποστηρίξω την ακεραιότητα και την αξία του πολιτισμού; Νομίζω ότι αυτό είναι πραγματικά σημαντικό. Το Shen Yun μπορεί να ξυπνήσει σε πολλούς νέους την επιθυμία να διατηρήσουν αυτόν τον πολιτισμό… Χρειαζόμαστε αυτού του είδους τον πολιτισμό για να επιβιώσουμε», δήλωσε.
«Ο Καναδάς είναι ένα υπέροχο μέρος. Εδώ υπάρχει ελευθερία. Εκφράστε τις πεποιθήσεις σας, είτε πρόκειται για πτυχές του πολιτισμού είτε της θρησκείας, είναι κάτι αποδεκτό στον Καναδά», είπε η κα Χέιζελ.
Ως πρώην χορεύτρια, γνωρίζει από πρώτο χέρι την αφοσίωση που χρειάζεται για να δημιουργηθεί μία παράσταση αυτού του διαμετρήματος.
«Αυτή είναι μια τεράστια δουλειά. Η καρδιά μου είναι με κάθε έναν από τους χορευτές. Δεν είναι εύκολο – είναι πρόβες μέρα και νύχτα, είναι μελανιές στα πόδια και μελανιές στις φτέρνες. Νιώθω μεγάλη αγάπη για αυτούς τους χορευτές.»
«Σκοπεύω να παρακολουθήσω την παράστασή τους και την επόμενη χρονιά. Το Shen Yun πρέπει να δώσει περισσότερες παραστάσεις στο Τορόντο», δήλωσε.
Σε ηλικία 9 ετών, η Γιοχάννα Μαρία Λιντ [Johanna Maria Lind] τραγούδησε ενώπιον ενός δασκάλου μουσικής για να γίνει δεκτή στο Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης, στη Σουηδία. Ο δάσκαλος δάκρυσε από την ομορφιά της νεανικής φωνής και η μικρή Λιντ έλαβε υποτροφία για να γίνει μαθήτρια του Βασιλικού Δραματικού Θεάτρου όπου έμαθε τα στοιχεία της όπερας – ηθοποιία, χορό και τραγούδι.
Το 1833, περίπου τέσσερα χρόνια μετά την αρχική ιδιωτική παράσταση, η Λιντ έδωσε άλλες 22 παραστάσεις. Η πλέον έφηβη πρωτοπόρος φωνή κινούνταν γοργά προς την κεντρική σκηνή. Το 1837, της δόθηκε το πρώτο της ετήσιο συμβόλαιο. Αλλά ήταν το 1838, που υποδύθηκε έναν από τους πρωταγωνιστικούς της ρόλους στο έργο «Der Freischütz» του Καρλ Μαρία φον Βέμπερ στη Βασιλική Όπερα της Σουηδίας, που το αστέρι της εκτοξεύθηκε και ανακηρύχθηκε η «αγαπημένη του Σουηδικού κοινού».
Σύντομα, όμως, θα ήταν η αγαπημένη ολόκληρης της Ευρώπης.
Η Βασιλική Όπερα της Σουηδίας, στη Στοκχόλμη, όπου η Λιντ τραγούδησε κάποιους από τους πρώιμους ρόλους της. (Frankie Fouganthin /CC BY-SA 4.0)
Μια παράξενη ευκαιρία
Ενώ η έφηβη Σουηδή έκανε όνομα σε όλη την γενέτειρα χώρα της, μία παράδοξη προσφορά έγινε σε ένα νεαρό Αμερικανό μανάβη, τον Φινέας Τέιλορ Μπάρνουμ. Ένας πελάτης του τού μίλησε σχετικά με μια γυναίκα ονόματι Τζόις Χεθ, η οποία σύμφωνα με τον πελάτη ήταν 161 ετών και ήταν η νοσοκόμα του Τζορτζ Ουάσιγκτον.
Τυπωμένο έντυπο που αναφέρεται στην περίπτωση της Τζόις Χεθ.
Αμέσως του κίνησε την περιέργεια, έτσι ο Μπάρνουμ έσπευσε στη Μασονική Στοά στη Φιλαδέλφεια όπου η Χεθ εκτίθετο. Όταν την είδε, σκέφτηκε πως από την εμφάνιση της «θα μπορούσε κάλλιστα χαρακτηριστεί ακόμη και χιλίων ετών». Χίλια ήταν επίσης και η τιμή που ζητούσε ο ιδιοκτήτης της Χεθ, Ρ.Ο. Λίντσαιη. Ο Μπάρνουμ ο οποίος είχε μόνο 500 δολάρια, πούλησε το μερίδιο του από το μανάβικο, επέστρεψε και αγόρασε τη Χεθ. Ήταν η αρχή του παράξενου επαγγέλματος του ως «Πρίγκηψ των Αγύρτηδων».
Ισχυριζόμενος πως η Χεθ γεννήθηκε στη Μαδαγασκάρη το 1674, η διαφήμιση του Μπάρνουμ την παρουσίαζε ως «τη δούλα του Ογκουστίν Ουάσιγκτον (τον πατέρα του στρατηγού Ουάσιγκτον) και την πρώτη που έβαλε ρούχα στο νεογέννητο βρέφος, το οποίο τις μεταγενέστερες ημέρες οδήγησε του ηρωικούς πατέρες στην δόξα, τη νίκη και την ελευθερία. Για να χρησιμοποιήσω τα ίδια της τα λόγια όταν μιλούσε για τον ένδοξο Πατέρα της χώρας μας, ‘τον ανέθρεψε’».
Αυτός ο παράλογος ισχυρισμός – ή αγυρτεία – φαίνεται εξωφρενικός, παρόλα αυτά οι ακραίοι ισχυρισμοί του προσέλκυσαν πλήθη και μαζί με αυτά έσοδα, και έτσι ξεκίνησε η συλλογή του Μπάρνουμ με αξιοπερίεργα, η οποία εν συνεχεία θα σαγήνευε τη χώρα και τον κόσμο.
Φωτογραφία του Φινέα Τέιλορ Φ.Τ. Μπάρνουμ, 1851.
Ο Μπάρνουμ γνώριζε καλά πως τα πράγματα που προκαλούσαν έκπληξη έφερναν επίσης και κέρδη. Το 1841, ο Μπάρνουμ έκανε άλλη μια, πολύ μεγαλύτερη επένδυση, σε ακίνητα αυτή τη φορά. Για 12.000 δολάρια τότε (περίπου 392.000 ευρώ), αγόρασε το Αμερικανικό Μουσείο από τον Δρα Τζον Σκούντερ Τζούνιορ.
Το ανερχόμενο Σουηδικό αστέρι
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η καριέρα της Λιντ επιταχυνόταν. Το 1840, διορίστηκε τραγουδίστρια της Αυλής από τον Βασιλιά Κάρολο Γιόχαν ΙΕ΄, και έγινε επίσης μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής της Σουηδίας. Η Λιντ μελέτησε υπό την καθοδήγηση του καταξιωμένου Μανουέλ Πατρίθιο Ροντρίγκεζ Γκαρθία στο Ωδείο του Παρισιού και όχι μόνο το τραγούδι της τελειοποιήθηκε, αλλά κατά την διάρκεια των 11 μηνών, πιστεύεται πως ο Γκαρθία έσωσε τη φωνή της από μόνιμη βλάβη.
Στην Τζένι Λιντ αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «Σουηδικό Αηδόνι», μετά από την πρώτη της ευρωπαϊκή περιοδεία.
Το 1844, της ζητήθηκε να τραγουδήσει για τη στέψη του Όσκαρ Α΄ στον Καθεδρικό Ναό της Στοκχόλμης. Αυτή ήταν επίσης η χρονιά που η νεαρή σοπράνο έκανε περιοδεία έξω από τη Σουηδία. Τα επόμενα χρόνια, έδωσε παραστάσεις στη Γερμανία, την Αυστρία και την Αγγλία, αφιερώνοντας αρκετούς μήνες για να μάθει γερμανικά για τις παραστάσεις της στο Βερολίνο. Είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη «Νόρμα» του Βινσέντζο Μπελλίνι τον Δεκέμβρη του 1844 στην Όπερα του Βερολίνου και ακολούθησε η παράσταση του Τζακόμο Μάιερμπεερ «Ein Feldlager in Schlesien» με τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Βιέλκα. Αυτή την περίοδο, γνώρισε τον Φέλιξ Μέντελσον, έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες, και οι δυο τους ήταν πολύ κοντά έως τον θάνατό του το 1847.
Μετά το βιεννέζικο ντεμπούτο της στη «Νόρμα», το κοινό ήταν τόσο ερωτευμένο με τις παραστάσεις της που έγινε υποχρεωτική η χρήση συνοδείας από έφιππους αστυνομικούς για να φύγει από το θέατρο. Όταν έφτασε στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 1847, ήταν πλέον γνωστή στην Ευρώπη ως το «Σουηδικό Αηδόνι». Αποδείχθηκε πολύ ταιριαστό ψευδώνυμο. Όταν έκανε το ντεμπούτο της στο Θέατρο της Αυτού Μεγαλειότητας Της ως Αλίκη στο έργο του Μάιερμπεερ «Robert le Diable», ξεπέρασε κάθε προσδοκία, όπως σημείωσε ένας κριτικός.
«Είναι αδύνατον με τη χρήση της ανθρώπινης γλώσσας να μεταφέρουμε το πώς πραγματικά είναι η φωνή της Τζένι Λιντ, επειδή είναι τόσο υπέρμετρα όμορφη – τόσο ανώτερη από οποιαδήποτε φωνή – καθώς συνδυάζει την τελειότητα όλων των φωνών, δεν υπάρχει κάποιο μέτρο με το οποίο να μπορεί να συγκριθεί», έγραψε ο κριτικός της όπερας. «Στην πραγματικότητα, συνιστά από μόνη της μέτρο σύγκρισης.»
Ήταν η αρχή μιας διετούς καριέρας στο Λονδίνο.
Ένα παλάτι και μια συνταξιοδότηση
Καθώς η Λιντ είχε γίνει το «Σουηδικό Αηδόνι» της Ευρώπης, ο Μπάρνουμ είχε γίνει ο «μεγαλύτερος θιασάρχης» της Αμερικής. Το Αμερικανικό Μουσείο του Μπάρνουμ είχε γίνει, και θα παρέμενε για τα επόμενα χρόνια, η μεγαλύτερη ατραξιόν της Νέας Υόρκης, φτάνοντας να διαθέτει περίπου 850.000 αξιοπερίεργα εκθέματα. Οι ευρωπαϊκές περιοδείες του Μπάρνουμ ενίσχυσαν τη δημοτικότητα των παραστάσεων του, καθώς ταξίδεψε στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Αγγλία το 1844, και συναντήθηκε με τις βασιλικές οικογένειες σε κάθε μια από αυτές τις χώρες.
Η επιχειρηματική του ζωή είχε γίνει ένα πορτραίτο παράξενης υπερβολής, και γιατί όχι και η ζωή του στο σπίτι; Τι καλύτερος τρόπος από το να εκθέσει την παράξενη υπερβολή του από το να αντικατοπτρίσει τις υπερβολές που συνάντησε κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής του περιοδείας; Το 1846, εμπνευσμένος από το Βασιλικό Περίπτερο του Βασιλιά Γεωργίου Δ΄, ο Μπάρνουμ προσέλαβε έναν αρχιτέκτονα για να σχεδιάσει ένα σινο-τουρκικό παλάτι, το οποίο ύστερα από δυο χρόνια θα αποτελούσε την νέα του έπαυλη στο Μπρίτζπορτ του Κονέκτικατ, επονομαζόμενη Ιρανιστάν. Το σπίτι του θα λειτουργούσε και ως ατραξιόν, καθώς οι άνθρωποι συχνά επισκέπτονταν το σπίτι και τις γύρω περιοχές. «Οι πύλες είναι μόνιμα ανοιχτές και όταν ο καιρός είναι καλός οι επισκέπτες μπορούν, σχεδόν κάθε στιγμή, να οδηγήσουν ή να περπατήσουν στην περιοχή αυτού του επίγειου παραδείσου», ανέφερε ο Νιου Γιορκ Χέραλντ (New York Herald).
Χαρακτικό από βιβλίο που απεικονίζει το Ιρανιστάν, κατοικία του Φ.Τ. Μπάρνουμ στο Μπρίτζπορτ, Κονέκτικατ το 1848.
Αυτό το «ασιατικό παλάτι της Αμερικής», με το πάρτι εγκαινίων του το Νοέμβρη του 1848, ολοκληρώθηκε ενώ η Λιντ προετοιμαζόταν για την τρίτη σεζόν στο Θέατρο της Αυτού Μεγαλειότητός Της, η οποία θα κορυφώνονταν με την «τελευταία παράσταση όπερας της δεσποινίδος Τζένι Λιντ» στις 10 Μαΐου 1849. Ήταν μετά από αυτή την παράσταση που η Λιντ ανακοίνωσε την απόσυρσή της. Η Βασίλισσα Βικτώρια, η οποία την παρακολούθησε, της χάρισε ένα αηδόνι στολισμένο με πολύτιμους λίθους.
Αν και η Ευρώπη τιμούσε την ένδοξη καριέρα της Λιντ, το όνομα της μετά βίας ακουγόταν στο αμερικάνικο κοινό. Το 1849, ήταν άγνωστη στις ΗΠΑ. Το 1850, όμως, αυτό θα άλλαζε δραματικά.
Η αρχή της ‘λιντομανίας’
Ο Μπάρνουμ, γνωρίζοντας για την απόσυρση της Λιντ, έστειλε έναν αντιπρόσωπο σε αυτήν με μια πρόσκληση. Η εικόνα στο πάνω μέρος του γράμματος ήταν αυτή του Ιρανιστάν. Η εικόνα κέντρισε το ενδιαφέρον της, αλλά ήταν η πρότασή του που την έπεισε να έρθει στην Αμερική. Αντίθετα με τις πολλές άλλες προτάσεις για περιοδείες που είχε λάβει αφού αποσύρθηκε, του Μπάρνουμ ήταν η πιο γενναιόδωρη. Μέσα από διαπραγματεύσεις, ο Μπάρνουμ συμφώνησε να προσλάβει τον διευθυντή της ορχήστρας της, τον συνθέτη της, τον πιανίστα της και την 60μελή της ορχήστρα, καθώς και να πληρώσει τα έξοδα τους για το Α΄ κατηγορίας ταξίδι τους. Η Λιντ θα λάμβανε 1.000 δολάρια για κάθε παράσταση (περίπου 37.000 ευρώ με σημερινά χρήματα). Η Λιντ συμφώνησε με την προσφορά του Μπάρνουμ και υπέγραψε συμβόλαιο διάρκειας 18 μηνών, με τον όρο πως κάθε μέλος της συμφωνίας μπορούσε να λήξει το συμβόλαιο νωρίτερα αν ήθελε.
Ο Μπάρνουμ, όπως ήταν γνωστό, αμέσως άρχισε να διαφημίζει την άφιξη του «Σουηδικού Αηδονιού» στις ακτές της Αμερικής. Δεν διαφήμιζε μονάχα τις ικανότητες της στο τραγούδι και τη φήμη της ως το μεγαλύτερο αστέρι της Ευρώπης, αλλά και το φιλανθρωπικό της πνεύμα, δηλώνοντας πως η Λιντ «θεωρεί της υψηλές καλλιτεχνικές της δυνάμεις ως ένα δώρο από τον ουρανό, για την αγαλλίαση των βασάνων και των δυστυχιών, και πως η κάθε σκέψη και πράξη της είναι φιλάνθρωπη».
Η αφίσα του Φ.Τ. Μπάρνουμ για την αμερικανική περιοδεία της Τζένι Λιντ. Από τη συλλογή του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ. (Chemical Engineer /CC BY-SA 4.0)
Ο Μπάρνουμ βομβάρδισε τις πόλεις της Αμερικής με συνεχείς διαφημίσεις, περιλαμβανομένου ενός πολύ έξυπνου κόλπου στην εφημερίδα New York Daily Tribune, στην οποία έγραψε ένα γράμμα υποδυόμενος τον συνθέτη της Λιντ, Ιούλιο Μπένεντικτ. Το γράμμα δήλωνε πως «η δεσποινίς Λιντ ανυπομονεί να δώσει ένα καλωσόρισμα στην Αμερική με τη μορφή ενός εθνικού τραγουδιού, το οποίο, αν μπορέσω να αποκτήσω το ποίημα ενός από τους πρώτης τάξεως λογοτέχνες σας, θα το μετατρέψω σε μουσική, την οποία και θα τραγουδήσει». Το έργο του ποιητή της Φιλαδέλφειας Μπάγιαρντ Τέιλορ επιλέχτηκε από 700 συμμετοχές και ως αρχικό μουσικό κομμάτι έγινε το αγαπημένο της περιοδείας.
Τον καιρό που το καράβι της Λιντ έφτασε το λιμάνι της Νέας Υόρκης την 1η Σεπτεμβρίου 1850, η ιδιοφυής διαφημιστική καμπάνια του Μπάρνουμ ήταν σε πλήρη ανάπτυξη και η ‘λιντομανία’ σε πλήρη εξέλιξη. Περίπου 30 με 40 χιλιάδες άτομα έφθασαν στο λιμάνι για να υποδεχθούν τη Λιντ. Η πρώτη της παράσταση προγραμματίστηκε για τις 11 Σεπτεμβρίου στο Castle Garden, και προηγήθηκε της Μεγάλης Δημοπρασίας Εισιτηρίων της Εναρκτήριας Παράστασης της Τζένι Λιντ. Η παράσταση, που ήταν sold-out, ήταν απλά το πρελούδιο για τις σχεδόν 100 παραστάσεις που δόθηκαν σε περισσότερες από 15 πόλεις στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Έδωσε παραστάσεις ακόμα και στην Αβάνα της Κούβας.
Το Castle Garden στη Νέα Υόρκη ήταν το μέρος της πρώτης παράστασης της Τζένι Λιντ στην Αμερική.
Το μάρκετινγκ του Μπάρνουμ άνοιξε τον δρόμο για την άφιξη της Λιντ σε όλη τη χώρα. Χιλιάδες συνωστίζονταν σε οποιαδήποτε πόλη σταματούσε το τραίνο της Λιντ. Η εικόνα του Σουηδικού Αηδονιού βρισκόταν σχεδόν παντού, καθώς οι έμποροι κατασκεύαζαν και πουλούσαν «από πούρα Τζένι Λιντ έως σταντ ραπτικής, γάντια, φουλάρια, καπέλα και αρώματα».
Αγάπη και αποχωρισμός
Κατά τη διάρκεια της περιοδείας, ο Μπένεντικτ επέστρεψε στο Λονδίνο και αντικαταστάθηκε από τον Όττο Γκόλντσμιντ, έναν μαθητή του Μέντελσον. Η Λιντ και ο Γκόλντσμιντ έτρεφαν στοργή ο ένας για τον άλλο πολύ πριν την άφιξή του. Καθώς η περιοδεία έφτανε στο τέλος της, ο Γκόλντσμιντ, που ήταν Εβραίος, προσηλυτίστηκε και βαφτίστηκε τον Δεκέμβριο του 1851. Οι δυο τους παντρεύτηκαν στη Βοστώνη στις 5 Φεβρουαρίου 1852. Αυτό το ρομαντικό τέλος επέδειξε πως η Αμερικανική περιοδεία ήταν επιτυχής με πολλούς τρόπους. Στην πραγματικότητα, ο Μπάρνουμ σιγουρεύτηκε πως η επιτυχία θα απέδιδε περισσότερο κέρδος στη Λιντ παρά σε αυτόν με το να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους του συμβολαίου νωρίτερα στην αρχή της περιοδείας ώστε η Λιντ να μπορεί να λαμβάνει μερίδιο από κάθε της παράσταση.
Η περιοδεία απέδωσε περίπου 700.000 δολάρια (περίπου 26 εκατομμύρια ευρώ με σημερινά δεδομένα), με την τελική παράσταση να λαμβάνει χώρα στις 24 Μαΐου 1852 στο Castle Ground. Πέντε ημέρες αργότερα, στις 29 Μαΐου 1852, η Λιντ θα έπλεε από την Νέα Υόρκη πίσω στην Ευρώπη, έχοντας κατακτήσει τις καρδιές των Αμερικανών φιλόμουσων.
Στη σύγχρονη λαϊκή μουσική, η απλότητα και η χυδαιότητα συχνά πηγαίνουν χέρι-χέρι. Αυτός ο συνδυασμός έχει να κάνει περισσότερο με αθέμιτες πρακτικές μάρκετινγκ παρά με οτιδήποτε άλλο.
Από την άλλη πλευρά, η πιο εξεζητημένη μουσική έχει τη φήμη ότι είναι δυσνόητη. Αλλά αυτό δεν ισχύει απαραίτητα.
Οι συνθέσεις του Γερμανού τραγουδοποιού Χανς Ζαξ [Hans Sachs, 1494-1576] είναι ένα παράδειγμα απλής αλλά κομψής μουσικής. Υποδηματοποιός στο επάγγελμα, είναι ο μεγαλύτερος εκπρόσωπος της παράδοσης των Meistersinger (κύριοι τραγουδιστές) που ήταν δημοφιλής στη Γερμανία κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και τις αρχές της σύγχρονης εποχής. Ο Ζαξ συνδύασε την κομψότητα και την απλότητα με έναν τρόπο που λίγοι μπόρεσαν να φθάσουν.
Η συντεχνία των Meistersinger
Γκέοργκ Μπράουν και Φρανς Χόγκενμπεργκ, «Άποψη της Νυρεμβέργης», 1572. (Public Domain)
Το μέρος που θεωρείται σήμερα ως το κέντρο της παράδοσης των Meistersinger είναι η Νυρεμβέργη της Γερμανίας. Τον 15ο αιώνα ήταν μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έδρα μιας ευημερούσας τάξης εμπόρων και τεχνιτών. Ως «ελεύθερη πόλη», δεν υπαγόταν στην εξουσία των τοπικών πριγκίπων ούτε στους συνήθεις κανόνες των μεσαιωνικών συντεχνιών, που περιόριζαν τις αδελφικές σχέσεις μεταξύ εκπροσώπων διαφορετικών επαγγελμάτων. Επιπλέον, έδινε προτεραιότητα στην εκπαίδευση των πολιτών της εργατικής τάξης, κάτι που ήταν σπάνιο τότε.
Οι εκεί τεχνίτες είχαν οργανώσει ένα άλλο είδος συντεχνίας, που βασιζόταν όχι τόσο στο επάγγελμα όσο στην ψυχαγωγία. Αυτή ήταν η συντεχνία των Meistersinger, των αρχιτραγουδιστών, όπου μαζεύονταν σιδηρουργοί, ξυλουργοί, δικηγόροι, δάσκαλοι και επιχειρηματίες για να συνθέσουν και να απαγγείλουν σόλο τραγούδια χωρίς συνοδεία [μουσικής].
Οι προκάτοχοι των Meistersinger ήταν οι Minnesinger (ερωτικοί τραγουδιστές), ευγενείς ποιητές-μουσικοί του πρώιμου Μεσαίωνα που τραγουδούσαν για την αυλική αγάπη με τον τρόπο των Γάλλων τροβαδούρων. Σε αντίθεση με αυτό το υψηλόφρων και ευγενές είδος, οι Meistersinger ήταν πιο γήινοι και απευθύνονταν σε απλούς ανθρώπους.
Μια εικονογραφημένη πλάκα του 1912, που αναπαριστά τη «Στέψη του Αρχιτραγουδιστή», από το βιβλίο «Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης» του Oliver Huckel. Διαδικτυακό Αρχείο. (Public Domain)
Αυτό που διέκρινε τους Meistersinger από τους απλούς λαϊκούς τραγουδιστές ήταν ένα κωδικοποιημένο σύνολο συνθετικών κανόνων που ακολουθούσαν οι συντεχνίες. Στις συνεδριάσεις, κριτικοί γνωστοί ως «ταμπλαδόροι» αξιολογούσαν το τραγούδι ενός υποψηφίου σύμφωνα με 32 κανόνες ποίησης, που κυμαίνονταν από αυστηρές απαιτήσεις για τη συλλαβή και τον ρυθμό έως τη μελωδία, την αντίστιξη και την ομοιοκαταληξία. Εάν ο υποψήφιος πληρούσε όλα αυτά τα πρότυπα, ένα στέμμα τοποθετούνταν στο κεφάλι του και του απονεμόταν ο τίτλος «Meister» (μαιτρ, αυθέντης, αριστοτέχνης).
Αν και οι κανόνες ήταν περίπλοκοι, τα τραγούδια δεν ήταν. Στόχος ήταν τα απλά σχήματα λόγου και οι ευχάριστες μελωδίες.
Ο κορυφαίος Meistersinger
Η μουσική ιδιοφυΐα του Meistersinger Hans Sachs συνέβαλε στη διάδοση του λουθηρανισμού και στην πολιτιστική άνθηση της Γερμανίας. Ερνστ Λούντβιχ Ρίπενχαουζεν, προσωπογραφία του Χανς Ζαξ, 1775-1840, αντίγραφο από τον Jost Ammann. Rijksmuseum, Άμστερνταμ. (Public Domain)
Ο Χανς Ζαξ γεννήθηκε το 1494. Σχεδόν όλες οι πληροφορίες για αυτόν προέρχονται από σκόρπιες αναφορές στον εαυτό του στα περισσότερα από 2.500 τραγούδια του. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι ο πατέρας του, ένας ράφτης, φρόντισε να λάβει καλή εκπαίδευση. Αναλογιζόμενος αργότερα την παιδική του ηλικία, ο Ζαξ έγραψε:
Als ich in meiner Kindesjugend Erzogen ward zu Sitt’ und Tugend, Von meinen Ältern zu Zucht und Ehre Dergleich hernach auch durch die Lehre
(Όταν ήμουν νέος Μεγάλωσα με έθιμα και αρετές από γέροντες για μόρφωση και τιμή Και μετά και μέσα από μαθήματα)
Απαριθμεί θέματα από τη γραμματική μέχρι τη λογική, τη φιλοσοφία και την αστρονομία:
Ich lernt’ die Kunst auch der Gestirn’, Die Geburt der Menschen judizir’n,
(Έμαθα την τέχνη των αστεριών Για να αιτιολογήσω τη γέννηση της ανθρωπότητας).
Όταν ο Ζαξ ήταν 15 ετών, άρχισε να εργάζεται ως υποδηματοποιός. Στη συνέχεια ταξίδεψε σε διάφορες γερμανόφωνες πόλεις, μέχρι που έφτασε στην αυλή του Μαξιμιλιανού Α’, όπου μυήθηκε στο νέο στυλ των Meistersinger. Έχοντας μάθει την τέχνη της ποίησης από έναν υφαντουργό λιναριού, αποκάλυψε ένα πηγαίο ταλέντο σε αυτή την τέχνη.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ζαξ επέστρεψε στη Νυρεμβέργη και ηγήθηκε της τραγουδιστικής συντεχνίας. Εκεί αναμόρφωσε μερικούς από τους πιο άκαμπτους κανόνες της σύνθεσης, κάνοντας τη φήμη της σχολή να εξαπλωθεί. Ο Ζαξ έγραφε για την καθημερινή ζωή, τη θρησκεία και την ηθική, συχνά με χιούμορ. Έγραφε επίσης θρησκευτικά τραγούδια, τα οποία ήταν πιο σοβαρά και βοήθησαν στη διάδοση του αναδυόμενου λουθηρανισμού μεταξύ των απλών ανθρώπων.
Ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του, αν και δύσκολο να μεταφραστεί, είναι το Silberweise («Ασημένιος αέρας»), στο οποίο ο Ζαξ επιβεβαιώνει την πίστη του στην αποστολή του, συγκρίνοντας τον δημιουργικό ποιητή με μια αναβλύζουσα πηγή που ανανεώνεται από υπόγεια νερά. Η πηγή βρίσκεται πάνω από μια μεγάλη στάσιμη λιμνούλα, σύμβολο των ασήμαντων τραγουδιστών που αντιγράφουν άλλους. Νιώθοντας γενναιόδωρος, ο Ζαξ δίνει στον κατώτερο τραγουδιστή ένα πράσινο στεφάνι, αλλά στον ποιητή ένα χρυσό στέμμα.
Το Silberweise έχει ηχογραφηθεί πολλές φορές και υπάρχει στο YouTube.
Πολιτιστική επιρροή
Ο Κάρλ Λέιντστρομ ως Χανς Ζαξ στην όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ «Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης», στη Βασιλική Όπερα το 1900. Εθνικές Συλλογές Μουσικής, Θεάτρου και Χορού, Στοκχόλμη, Σουηδία. (Public Domain)
Ο Ζαξ είχε έντονη επιρροή στη γερμανική κουλτούρα και εκτιμούνταν δεόντως από δύο κορυφαίες φυσιογνωμίες της γερμανικής τέχνης και διανόησης: τον ποιητή Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (1749-1832) και τον συνθέτη Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-83).
Εκτός Γερμανίας, ο Ζαξ είναι περισσότερο γνωστός ως ο πρωταγωνιστής της κωμικής όπερας του Βάγκνερ «Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης». Σε αυτό το έργο, ο Βάγκνερ παρουσιάζει μια συναρπαστική εικόνα του πώς η καθημερινή εργασία αναμειγνύεται με την υψηλή πρακτική της ποίησης. Σύμφωνα με τα λόγια του φανταστικού μαθητή του Ζαξ, Ντάβιντ, στην Πράξη Α’, Σκηνή II της όπερας:
Υποδηματοποιία και ποίηση Μαθαίνω και τα δυο μαζί: Όταν χτυπάω το δέρμα μέχρι να γίνει λείο, μαθαίνω να προφέρω φωνήεντα και σύμφωνα. όταν τρίβω την κλωστή με κερί μέχρι να γίνει στέρεη και σκληρή, καταλαβαίνω καλά τι είναι η ομοιοκαταληξία…
Μεγάλο μέρος του χιούμορ της όπερας πηγάζει από τους περίτεχνους κανόνες σύνθεσης της συντεχνίας, οι οποίοι είναι μπερδεμένοι σε σημείο παραλογισμού. Σε μια σκηνή, ο Ντάβιντ λέει σε έναν χαρακτήρα που ονομάζεται Βάλτερ, ο οποίος κάνει οντισιόν για να γίνει μέλος της συντεχνίας, ότι του επιτρέπονται μόνο «επτά λάθη», τα οποία θα σημειωθούν με κιμωλία. Εάν υπάρχουν περισσότερα από αυτά, τότε θα «χάσει την ευκαιρία του» και θα «καταστραφεί εντελώς!»
Ο Γκαίτε, το γερμανικό αντίστοιχο του Σαίξπηρ, έβλεπε τον Ζαξ ως πρότυπο για τη δική του ποίηση και δράμα. Όπως ο Γκαίτε, ο Ζαξ ήταν και εκείνος θεατρικός συγγραφέας.
(αριστερά) «Ο τσαγκάρης-ποιητής ανάμεσα στα βιβλία του» και (δεξιά) «Συζήτηση με τον Χανς Ζαξ», 1912, από το βιβλίο «Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης» του Oliver Huckel. Διαδικτυακό Αρχείο. (Public Domain)
Ο Γκαίτε έγραψε μάλιστα ένα ποίημα με τίτλο «Η ποιητική αποστολή του Χανς Ζαξ», στο οποίο περιγράφει έναν τσαγκάρη μετά από μια κουραστική μέρα εργασίας στο εργαστήριό του. Ενώ πετάει μακριά τη βρώμικη ποδιά του, τον πλησιάζει η Μούσα και του εξηγεί ότι έχει «επιλεγεί» να διακηρύξει την «αρετή και την ευσέβεια» σε όλη τη γη. Το ποίημα τελειώνει με τη διαβεβαίωση ότι το μέλλον θα στεφανώσει τον Ζαξ με ποιητική δόξα:
Ενώ ζει έτσι, κρυφά ευλογημένος, Πάνω του στα σύννεφα υψώνεται ένα στεφάνι από δρυ, υπέροχο και καταπράσινο Τοποθετημένο στο μέτωπό του στο μέλλον…
Δεν στέφουμε πια τους βάρδους με δάφνες ή δρυ ούτε οι ταπεινοί τσαγκάρηδες απολαμβάνουν δόξα. Με την εξαφάνιση του συντεχνιακού συστήματος και την εμφάνιση των πανεπιστημίων, άρχισαν να κυριαρχούν στην καλλιτεχνική σκηνή οι διανοούμενοι. Με την πάροδο του χρόνου, οι σπουδασμένοι βάρδοι διαχωρίστηκαν από τους υπόλοιπους. Αλλά χωρίς αυτούς που εργάστηκαν σκληρά, δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται τόσο ψηλά. Την επόμενη φορά που θα βγάλετε τα παπούτσια σας, λοιπόν, και θα καθίσετε να χαλαρώσετε ακούγοντας λίγη μουσική, σκεφτείτε τον Χανς Ζαξ.
Ο κόσμος είναι ένα απίστευτα ποικιλόμορφο μέρος – από τον φυσικό κόσμο μέχρι τον κόσμο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα παγκόσμια στοιχεία που δένουν μαζί όλα τα διαφορετικά νήματα. Ένα από αυτά είναι η παρουσία έγχορδων οργάνων σχεδόν σε κάθε πολιτισμό.
Ορισμένα έγχορδα ακούγονται γραφικά, άλλα μυστηριακά, ενώ κάποια άλλα φαίνεται να μπορούν να εκφράσουν σχεδόν όλη την γκάμα των συναισθημάτων.
Το παρόν άρθρο παρουσιάζει επτά από αυτά, από πολιτισμούς της Δύσης και της Ανατολής.
Το σιτάρ
Καταγωγή: Ινδία
Το σιτάρ είναι ένα έγχορδο όργανο με μακρύ λαιμό και σώμα σε σχήμα κολοκύθας. Μια συναρπαστική πτυχή του που το διαφοροποιεί από τα περισσότερα δυτικά έγχορδα όργανα είναι ότι διαθέτει «συμπαθητικές χορδές» που δονούνται αυτόματα, σε συμφωνία με τις παιγμένες χορδές, δημιουργώντας έναν μοναδικό και πλούσιο ήχο που συνδέεται άρρηκτα με την κλασική και παραδοσιακή ινδική μουσική.
Η κιθάρα
Καταγωγή: Ισπανία
Η κιθάρα υπήρξε έγχορδο μουσικό όργανο της ελληνικής αρχαιότητας, το οποίο ανήκε στην ευρύτερη οικογένεια της λύρας. Η ιστορία της σύγχρονης κιθάρας ξεκινά τον 15ο αιώνα, με το πρώτο όργανο του είδους να απαντά στην Ισπανία.
Είναι ένα πολύπλευρο όργανο, συνήθως με έξι χορδές (αν και υπάρχουν πολλές ποικιλίες), που παίζεται με χτύπημα ή τράβηγμα. Χρησιμοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών. Υπάρχουν τόσο ακουστικές όσο και ηλεκτρικές παραλλαγές της κιθάρας.
Η κιθάρα ανήκει στην οικογένεια των έγχορδων οργάνων που παίζονται σε λοξή γωνία μπροστά από τον κορμό. Άλλα όργανα αυτής της κατηγορίας είναι το γιουκαλίλι, το ούτι και το λαούτο. Υπάρχουν επίσης και τα έγχορδα που παίζονται όρθια στην αγκαλιά (όπως η κινεζική πίπα), πλαγιαστά στην αγκαλιά (όπως το νταούλι των Απαλαχίων) ή πλαγιαστά σε βάση (όπως το σαντούρι ή το κανονάκι).
Νταούλι των Απαλλαχίων (ΗΠΑ).
Το έρχου
Καταγωγή: Κίνα
Το έρχου είναι ένα παραδοσιακό δίχορδο όργανο με δοξάρι, όπως μαρτυρά και το όνομά του αφού «ερ» στην κινέζικη γλώσσα σημαίνει «δύο». Έχει μακρύ, λεπτό λαιμό και ένα ηχηρό σώμα που καλύπτεται συνήθως με δέρμα φιδιού (αν και ορισμένοι κατασκευαστές έρχου αποφεύγουν τη χρήση δέρματος φιδιού).
Το δοξάρι είναι στερεωμένο ή αναρτημένο μεταξύ των δύο χορδών και ο παίκτης παράγει ήχο και νότες τοποθετώντας το δοξάρι στις χορδές και πιέζοντας τις χορδές με τα δάχτυλα. Αυτό το όργανο έχει ξεχωριστό, εκφραστικό ήχο και χρησιμοποιείται συχνά στην παραδοσιακή κινεζική μουσική. Ο ήχος του συχνά παρομοιάζεται με την ανθρώπινη φωνή και μερικές φορές αναφέρεται ως «κινεζικό βιολί».
Το ούτι
Καταγωγή: Μέση Ανατολή
Το ούτι είναι ένα αχλαδόμορφο, κοντόλαιμο έγχορδο όργανο με 11 συνήθως χορδές (αν και υπάρχουν και μοντέλα με 10 ή 13 χορδές). Ανήκει στην οικογένεια του λαούτου, αλλά, σε αντίθεση με το δυτικό λαούτο, το ούτι δεν έχει τάστα (μεταλλικές λωρίδες τοποθετημένες κατά μήκος του λαιμού ενός οργάνου, που σηματοδοτούν το σημείο όπου βρίσκονται συγκεκριμένες νότες). Παραδοσιακά παίζεται με ένα πλέκτρο (ένα είδος πένας), γνωστό ως ρίσα στα αραβικά, και ο πλούσιος, γεμάτος ήχος του συμβάλλει στο χαρακτηριστικό ηχόχρωμα της παραδοσιακής μουσικής της Μέσης Ανατολής. Το ούτι επηρέασε επίσης την ανάπτυξη άλλων οργάνων.
Το κότο
Καταγωγή: Ιαπωνία
Το κότο είναι ένα παραδοσιακό ιαπωνικό έγχορδο όργανο με μακρύ ξύλινο σώμα και 13 ή 17 χορδές. Ανήκει στην οικογένεια των κιθάρων και παίζεται με το τράβηγμα των χορδών με ειδικές πένες («τσούμε») που φοριούνται στον αντίχειρα, το δείκτη και το μέσο δάχτυλο του ενός χεριού. Το κότο έχει κινητές γέφυρες, επιτρέποντας στον παίκτη να ρυθμίζει το ύψος των χορδών (γέφυρα είναι το μικρό κομμάτι λεπτού ξύλου που κρατά τις χορδές μακριά από το σώμα του οργάνου). Διαθέτει λεπτό και υποβλητικό ήχο, γεγονός που το καθιστά κεντρικό όργανο της παραδοσιακής ιαπωνικής μουσικής. Το κότο χρησιμοποιείται τόσο ως σόλο όργανο όσο και ως μέρος ενός μουσικού συνόλου.
Ιαπωνικό κότο.
Η άρπα
Καταγωγή: Μεσοποταμία
Η άρπα, ένα από τα αρχαιότερα όργανα, θεωρείται ότι έχει τις ρίζες της στη Μεσοποταμία, την Περσία και την Αίγυπτο. Με την πάροδο του χρόνου, εξελίχθηκε παγκοσμίως, αποκτώντας εξέχουσα θέση στις ευρωπαϊκές αυλές και αποτελώντας σύμβολο στις κέλτικες παραδόσεις. Οι κέλτικες άρπες έχουν ξεχωριστή θέση στις μουσικές παραδόσεις της Ιρλανδίας και της Σκωτίας. Με τον χαρακτηριστικό γεμάτο ήχο της, η κέλτικη άρπα υπήρξε σύμβολο πολιτιστικής ταυτότητας και κατέχει εξέχουσα θέση στη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική.
Η άρπα με πεντάλ, που εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα, διεύρυνε τις τονικές δυνατότητες της άρπας. Η σύγχρονη άρπα συναυλιών, με το περίτεχνο σύστημα πεντάλ και το μεγάλο μέγεθός της, αποτελεί βασικό στοιχείο μίας κλασικής ορχήστρας. Σήμερα, η άρπα εμφανίζεται τόσο στην κλασική όσο και στη λαϊκή μουσική.
Το σαντούρι
Καταγωγή: Μέση Ανατολή
Η ονομασία «σαντούρι» προέρχεται από την ελληνική λέξη «ψαλτήρι» μέσω της περσικής «σαντούρ».
Προερχόμενο πιθανότατα από τη Μέση Ανατολή γύρω στο 900 μ.Χ., το σαντούρι είναι ένα τραπεζοειδές ξύλινο κουτί με περίπου 100-105 μεταλλικές χορδές τεντωμένες κατά μήκος, τις οποίες χτυπά ο μουσικός με μικρά, ξύλινα ραβδία ή μπαγκέτες. Η κρουστική πτυχή του το καθιστά ένα «κρουστό έγχορδο όργανο» – κατά κάποιον τρόπο είναι ένας πρώιμος πρόγονος του πιάνου. (το οποίο, για όσους δεν το γνωρίζουν, παράγει επίσης τον ήχο του μέσω μαλακών σφυριών που χτυπούν χορδές).
Το σαντούρι έφτασε στο απόγειό του γύρω στα τέλη του Μεσαίωνα και την Αναγέννηση και ήταν δημοφιλές σε όλη την Ανατολική και Δυτική Ευρώπη. Ευδοκίμησε τόσο σε λαϊκά όσο και σε αυλικά περιβάλλοντα, προσαρμοζόμενο σε περιφερειακές παραλλαγές. Με τον ιδιαίτερο ήχο του, έχει γίνει βασικό στοιχείο της αμερικανικής φολκ, μπλούγκρας και κέλτικης μουσικής. Ενώ η δημοτικότητά του μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, τα τελευταία χρόνια αναβιώνει, με τους μουσικούς να εξερευνούν την ευελιξία του σε όλα τα είδη.
Λήγει σε λίγες ημέρες η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών «Ιστορία της Δυτικής Μουσικής: Από τον Μεσαίωνα μέχρι τη Σύγχρονη Εποχή», το οποίο ξεκινά στις 20 Μαΐου και θα διαρκέσει όλη την καλοκαιρινή περίοδο.
Σκοπός του προγράμματος είναι η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με την ιστορική εξέλιξη των ειδών και μορφών της έντεχνης δυτικής μουσικής, σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες χωρο-χρονικές και πολιτισμικές τους συνάφειες. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκπαιδευόμενοι θα γνωρίσουν επίσης το μεθοδολογικό πλαίσιο, αλλά και τους ερευνητικούς στόχους της μουσικολογικής επιστήμης σχετικά με ζητήματα ιστοριογραφίας της μουσικής.
Ειδικότερα, η παρουσίαση θα αφορά την ιστορική πορεία της έντεχνης – κοσμικής και θρησκευτικής – Ευρωπαϊκής μουσικής, καλύπτοντας το χρονικό διάστημα από τον Μεσαίωνα έως και τη σύγχρονη εποχή. Πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθούν οι βασικές τάσεις που χαρακτηρίζουν τη μουσική θεωρία, τη σημειογραφία, τις τεχνικές σύνθεσης και τη μουσική πράξη της εκάστοτε εποχής. Ταυτόχρονα, θα αναλυθεί το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο επώασης και καλλιέργειας των υπό εξέταση μουσικών ειδών. Κατά τη διάρκεια του εν λόγω προγράμματος θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε συγκεκριμένους συνθέτες, οι οποίοι σφράγισαν με την καλλιτεχνική τους δημιουργία την αισθητική και τη φυσιογνωμία της δυτικής μουσικής. Στις επιμέρους ενότητες θα προτείνονται ορισμένα μουσικά-ακουστικά παραδείγματα, με στόχο την ουσιαστική κατανόηση των μουσικών μορφών που θα αναφέρονται.
Οι συμμετέχοντες, μετά το πέρας του προγράμματος, θα διαθέτουν μία ολοκληρωμένη εικόνα των διαδικασιών εξέλιξης της έντεχνης μουσικής στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θα είναι σε θέση να ερμηνεύουν τους ιστορικούς και πολιτισμικούς παράγοντες που ευνόησαν τις συνθήκες της μουσικής δημιουργίας της εκάστοτε εποχής.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε απόφοιτους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης/ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής καθώς και σε απόφοιτους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ειδικότερα το πρόγραμμα απευθύνεται σε:
• απόφοιτους σχολών μουσικών και θεατρικών σπουδών και απόφοιτους σχολών καλών τεχνών,
• απόφοιτους σχολών επικοινωνίας, τέχνης και πολιτισμού,
• εκπαιδευτικούς μουσικής της δημόσιας καθώς και της ιδιωτικής εκπαίδευσης,
• στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και πολιτιστικών φορέων, που αναλαμβάνουν τη διοργάνωση και επίβλεψη καλλιτεχνικών δρώμενων (συναυλιών, φεστιβάλ, θεαμάτων κ.ά.) στον χώρο της έντεχνης δυτικής μουσικής,
• όσους ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τον χώρο της μουσικής,
• φιλόμουσους, που επιθυμούν να συνδυάσουν την αισθητική απόλαυση της ακρόασης με την βαθύτερη και ουσιαστική γνώση της έντεχνης δυτικής μουσικής.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερα μαθήματα, κάθε ένα από τα οποία περιλαμβάνει από δύο έως τέσσερεις ενότητες:
Η Ιστορία της Μουσικής ως Επιστήμη
Από τον Μεσαίων στην Αναγέννηση
Από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ
Η Μουσική από τα μέσα του 18ου αιώνα έως και την Σύγχρονη Εποχή
Ακαδημαϊκός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Αναστάσιος Χαψούλας, Διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας-Συστηματικών Μουσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Georg-August του Göttingen (Γερμανία).
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα, τον οδηγό σπουδών και το κόστος, μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα του ΕΚΠΑ.
Τραγούδια και μουσική του αγαπημένου Έλληνα συνθέτη θα ερμηνεύσει μια πλειάδα καλλιτεχνών σήμερα, Κυριακή 28 Απριλίου, στις 19:30, στη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, υλοποιώντας και προσφέροντας δωρεάν στο κοινό ένα εκπαιδευτικό project του Αθηναϊκού Ωδείου, που σχεδίασαν οι Γιάννης Αλυγιζάκης και Ελένη Χοζού.
Τα τραγούδια θα ερμηνεύσουν: Σόνια Θεοδωρίδου, Βασίλης Γισδάκης, Αλεξάνδρα Μητσοπούλου, Αγάπη Χουζουράκη.
Πιάνο: Ελένη Χοζού.
Κιθάρα: Γιάννης Αλυγιζάκης, Γιάννης Λαμπρινός.
Φλάουτο: Δημήτρης Πετράκης.
Κλαρινέτο: Μαρίνος Γαλατσινός.
Βιολί: Τάσος Γρηγορόπουλος.
Τσέλο: Αλέξανδρος Χαραλάμπους.
Κόντρα Μπάσο: Βαγγέλης Ζωγράφος.
Συμμετέχει η Νεανική Χορωδία του Αθηναϊκού Ωδείου και σπουδαστές τμημάτων ενόργανης και φωνητικής μουσικής.
