ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
Δευτέρα, 12 Μαΐ, 2025
ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Παράδοση

Σπιτικό πολίτικο κεμπάπ

Από

Τα κεμπάπ δεν έχουν τόσα υλικά όσα τα μπιφτέκια ή οι κεφτέδες και ξεχωρίζουν γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, για την ατόφια γεύση του καλοζυμωμένου, σχεδόν σκέτου, κιμά. Επειδή το κρέας που χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά έδενε με το παχύ λίπος από το βοδινό ή το αρνί (σε αναλογία 1/4), δεν χρειαζόταν κάποιο άλλο συνδετικό υλικό, όπως το ψωμί ή το αυγό, παρά μόνο καλό ζύμωμα. Ωστόσο, πλέον, η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούμε δεν είναι τόσο λιπαρή· έτσι, στη ζύμη των κεμπάπ έχουν προστεθεί διάφορα υλικά για να τα εμπλουτίσουν γευστικά, αλλά κυρίως για να δέσουν το μείγμα.

Το κρεμμύδι και το ζουμί του είναι από τα πιο βασικά υλικά στα κεμπάπ, αφ’ ενός γιατί σπάει τις έντονες οσμές των κρεατικών, αφ’ ετέρου γιατί «γλυκαίνει» τον κιμά. Επίσης, το ζουμί των κρεμμυδιών κάνει τα κεμπάπ πιο αφράτα.

Το σκόρδο στα κεμπάπ είναι προαιρετικό και η ποσότητά του κατά βούληση. Για πιο αφράτο μείγμα μπορούμε να βάλουμε ντομάτα τριμμένη ή σόδα. Φυσικά, ούτε το ελαιόλαδο, το αλάτι και το πιπέρι λείπουν από το μείγμα. Επίσης, κάποιοι σεφ βάζουν λίγο πελτέ ντομάτας για τη γεύση, αλλά και για να τα κοκκινίσουν.

Τα μπαχαρικά είναι οι πρωταγωνιστές. Το δεύτερο βασικό υλικό μετά τον κιμά στα κεμπάπ είναι τα μπαχαρικά, που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για να καλύψουν το έντονο άρωμα του αρνίσιου, κυρίως, κιμά. Για να πάρουμε το καλύτερο δυνατό άρωμα, καλό είναι να τα χρησιμοποιούμε φρεσκοτριμμένα. Αξίζει λοιπόν τον κόπο να τα προμηθευτούμε από ένα καλό κατάστημα μπαχαρικών ή ένα ενημερωμένο μπακάλικο. Αν πάλι δε διαθέτουμε χρόνο ή δεν υπάρχει τέτοιο κατάστημα στην περιοχή μας, τότε θα δοκιμάσουμε τα μπαχαρικά του σούπερ μάρκετ. Αρκετά από αυτά είναι καλά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αν δεν έχουμε κάποιο από τα προτεινόμενα μπαχαρικά της συνταγής που πρόκειται να φτιάξουμε, μπορούμε να το αντικαταστήσουμε με κάποιο άλλο από τους παρακάτω συνδυασμούς ή απλώς να το παραλείψουμε (με διαφορετικό, φυσικά, γευστικό αποτέλεσμα).

  • Στα κεμπάπ από αρνί ή και μοσχάρι: Το βασικό μπαχαρικό είναι η πάπρικα και για πολλούς το κύμινο. Επίσης, ιδιαίτερο άρωμα δίνουν το μπαχάρι, το σουμάκ, ο κόλιανδρος (σε σκόνη), το κάρδαμο και το μπούκοβο (για τους πιο τολμηρούς). Στα αμιγώς αρνίσια κεμπάπ ταιριάζουν τα πολίτικα μπαχαρικά, όπως το κόκκινο γλυκό πιπέρι, η κανέλα και το γαρίφαλο.

  • Στα κεμπάπ από κοτόπουλο ή γαλοπούλα: Και εδώ η πάπρικα και το κύμινο είναι απαραίτητα. Ταιριάζουν επίσης το μπαχάρι, το κάρι, το πιπέρι καγιέν, το τζίντζερ, ο κουρκουμάς και ο κόλιανδρος (σε σκόνη).

  • Στα ανάμεικτα κεμπάπ με χοιρινό κιμά: Επειδή ο χοιρινός κιμάς συμμετέχει ως συμπληρωματικός και όχι ως βασικός στις αναμείξεις για κεμπάπ (συνήθως με μοσχάρι ή κοτόπουλο), όπου συμμετέχει μπορούμε να προσθέσουμε σουμάκ και όλα τα κίτρινα μπαχαρικά, όπως το κάρι και ο κουρκουμάς.

Συνήθως τα κεμπάπ δεν περιέχουν πολλά μυρωδικά, κάποιες συνταγές μάλιστα δεν περιέχουν κανένα. Οι σεφ του περιοδικού στις συνταγές τους προτιμούν κάθε φορά ένα μυρωδικό (φρέσκο ή ξερό). Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι εμείς δεν μπορούμε να βάλουμε κι άλλο μυρωδικό της αρεσκείας μας, με τη διαφορά ότι θα αλλάξει το γευστικό αποτέλεσμα του μείγματος.

  • Από μοσχάρι ή αρνί: Μπορούμε να βάλουμε μαϊντανό, δυόσμο, θυμάρι ή ρίγανη και κόλιανδρο (που θα δώσουν ελαφρύ άρωμα και αίσθηση δροσιάς στο μείγμα).

  • Από κοτόπουλο ή γαλοπούλα: Ταιριάζει πολύ ο βασιλικός (φρέσκος, στην εποχή του), ο μαϊντανός και το θυμάρι (φρέσκο ή ξερό, καλά κοπανισμένο). Κι ένας αναπάντεχος συνδυασμός: Στα κεμπάπ από κοτόπουλο ταιριάζει πολύ το ξύσμα λεμονιού, η μαντζουράνα και λίγη μουστάρδα σε κόκκους.

  • Από μείγμα με χοιρινό: Πολλοί βάζουν μαϊντανό, θρούμπι, και μάλιστα σε κάποιες συνταγές σε συνδυασμό με τριμμένες πιπεριές (κέρατο).

Η Μυρσίνη Λαμπράκη λατρεύει το κρέας και το ψήσιμο και είναι η πρώτη Master Grill Chef στην Ελλάδα. Μαγείρισσα, συντάκτρια και παρουσιάστρια εκπομπών μαγειρικής γνωρίζει όλα τα μυστικά του meat & grill.

Για το σερβίρισμα προτείνει ζεστή λεπτή αραβική πίτα, γιαούρτι ενισχυμένο με λίγο σκόρδο, μαϊντανό, σουμάκ και πάπρικα. Ψητές ντομάτες για χρώμα και δροσιά ή σάλτσα ντομάτας με μια γενναία ποσότητα λιωμένου αγελαδινού βουτύρου για να απολαύσετε αληθινό ανατολίτικο κεμπάπ!

Μυρσίνη Λαμπράκη, πολίτικο σπιτικό κεμπάπ. (Meat & Grill)

 

Υλικά για 10 άτομα

900 γρ. πρόβειο κιμά
500 γρ. μοσχαρίσιο κιμά από ποντίκι
350-400 γρ. λίπος μοσχαρίσιο
100 ml κρέμα γάλακτος
3 κ.σ. κρασί κόκκινο
110 γρ. κρεμμύδι πολτοποιημένο
2 σκελίδες σκόρδο πολτοποιημένες
2 κ.σ.  ψιλοκομμένο μαϊντανό
3 γρ.  σουμάκ
3 γρ. πάπρικα γλυκιά
3 γρ. πάπρικα καυτερή
2 γρ. κύμινο
1 γρ. μαύρο πιπέρι
20  γρ. αλάτι
1 κ.γ. πελτέ ντομάτας
1 ½  κ.σ. κορν φλάουρ
2 κ.σ. φρυγανιά τριμμένη

Εκτέλεση

  • Σε ένα γυάλινο ή μεταλλικό μπολ βάζετε τους κιμάδες και το λίπος, που πρέπει όλα να είναι αρκετά κρύα . Προσθέτετε επίσης παγωμένο το κρεμμύδι, την κρέμα γάλακτος, το κρασί, τη φρυγανιά, τον πελτέ ντομάτας, το κορν φλάουρ και στη συνέχεια όλα τα μπαχαρικά και μυρωδικά .

  • Βρέχετε συνέχεια τα χέρια σας σε κρύο νερό και ζυμώνετε γρήγορα το μείγμα με δυνατές κινήσεις, ώστε να απλώσει το λίπος παντού και τα αναμιχθούν σωστά τα μπαχαρικά και τα μυρωδικά. Αν χρειαστεί, προσθέσετε και λίγο τριμμένο πάγο και συνεχίσετε το ζύμωμα.

  • Ανάψτε φωτιά μέτρια προς δυνατή. Η απόσταση από την εστία θερμότητας του κεμπάπ δεν πρέπει να ξεπερνά τα 15-16 εκ., πρέπει δηλαδή να είναι κοντά στη φωτιά. Παίρνετε ένα κομμάτι από το μίγμα και το «χτίζετε» με προσοχή επάνω στη βέργα χρησιμοποιώντας τις άκρες των δαχτύλων  σας. Πάντα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας βουτάμε τα χέρια μας σε παγωμένο νερό.

  • Ψήνετε τα κεμπάπ ανάλογα με τη φωτιά σας, τον τύπο βέργας που έχετε χρησιμοποιήσει και το πάχος τους, για 10-12 λεπτά.

  • Σερβίρετε με πίτες, γιαούρτι, μαϊντανό και ψητές ντομάτες.

Καλή σας όρεξη!

 Πηγές: Μυρσίνη Λαμπράκη, Πολίτικο σπιτικό κεμπάπ, Meat & Grill και Γαστρονόμος

Επιμέλεια: Βαλεντίνα Λισάκ

Ευρωπαϊκή πορσελάνη: Ο ‘λευκός χρυσός’ του 18ου αιώνα

Από
Η ιστορία της πορσελάνης ξεκίνησε στην Κίνα πριν από δύο περίπου χιλιάδες χρόνια. Η πορσελάνη είναι ένα υαλώδες, ημιδιαφανές λευκό κεραμικό που συνήθως κατασκευάζεται από καολίνη, ένα είδος πηλού, και πετούντσι, ένα είδος ορυκτού που ψήνεται σε υψηλές θερμοκρασίες.

Εμφανίστηκε στη Δύση πολύ αργότερα. Η κινεζική πορσελάνη μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη τον 14ο αιώνα.

Οι Ευρωπαίοι γοητεύτηκαν από το εύθραυστο αλλά ανθεκτικό υλικό που αποκαλούσαν «λευκό χρυσό» και η αριστοκρατία συγκέντρωσε τεράστιες συλλογές. Αργότερα, θέλησαν να φτιάχνουν οι ίδιοι επιτραπέζια σκεύη και διακοσμητικά από πορσελάνη. Μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, κανένας Ευρωπαίος δεν είχε μπορέσει να βρει τη μέθοδο παραγωγής πραγματικής πορσελάνης, γνωστής ως πορσελάνη dura.

Τα δύο μεγαλύτερα ευρωπαϊκά εργοστάσια πορσελάνης του 18ου αιώνα βρίσκονταν στο Μάισσεν και τις Σέβρες (αρχικά Vincennes). Ο εθνικισμός ενέτεινε τον ανταγωνισμό μεταξύ τους: Το Μάισσεν (Meissen) βρισκόταν στη Σαξονία (μέρος της σύγχρονης Γερμανίας) και οι Σέβρες (Sèvres) στη Γαλλία.

‘Πορσελανίτις’

ZoomInImage
Λουί ντε Σιλβέστρ, προσωπογραφία του Αύγουστου Β’ του Ισχυρού, περ. 1720. Λάδι σε καμβά. Εθνικό Μουσείο, Στοκχόλμη. (Public Domain)

 

Ο ηγεμόνας της Σαξονίας Αύγουστος Β’ είχε σχεδόν εμμονή με την πορσελάνη. Ο Εκλέκτορας, περισσότερο γνωστός ως Αύγουστος ο Ισχυρός, διέγνωσε στον εαυτό του Porzellankrankheit – ‘πορσελανίτιδα’. Κατά τη διάρκεια της ζωής του συγκέντρωσε περισσότερα από 35 χιλιάδες κομμάτια.

Ο Αύγουστος επέβαλλε στον αλχημιστή Γιόχαν Φρήντριχ Μπότγκερ [Johann Friedrich Böttger] να παραμείνει στη Δρέσδη, την πρωτεύουσα της Σαξονίας, για να πειραματιστεί με διάφορες συνταγές πορσελάνης. Οι προσπάθειές του στέφθηκαν με επιτυχία και ο Μπότγκερ και οι συνεργάτες του ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να αναπαράγουν πραγματική πορσελάνη στη Δύση. Το εργαστήριο Meissen ιδρύθηκε το 1710 υπό τη βασιλική αιγίδα του Αύγουστου Β΄.

Οι πορσελάνες Meissen κυριάρχησαν στην Ευρώπη για τα επόμενα 40 χρόνια έως ότου εμφανίστηκαν οι πορσελάνες του βασιλικού εργαστηρίου του Λουδοβίκου ΙΕ΄ της Γαλλίας.

Ο μύθος της Αθηνάς και της Αράχνης σε πορσελάνη Meissen

ZoomInImage
Επιτραπέζιο ρολόι (εκκρεμές) με την Αράχνη και την Αθηνά, 1727, που αποδίδεται στον Γιόχαν Γκότλιμπ Κίρχνερ, από την εταιρεία κατασκευής πορσελάνης Meissen. Πορσελάνη με επιχρυσωμένη και επιζωγραφισμένη, 44 x 21 x 13 εκ. Rijksmuseum, Άμστερνταμ. (Public Domain)

 

Ένα αριστούργημα της πρώιμης περιόδου του Meissen είναι ένα επιτραπέζιο ρολόι με εκκρεμές με την Αράχνη και την Αθηνά, το οποίο ανήκει πλέον στο Rijksmuseum. Αυτό το κομμάτι έχει πολύπλοκο διακοσμητικό σχέδιο και προέλευση. Οι μελετητές πιστεύουν ότι μπορεί να είχε κατασκευαστεί αρχικά για τον ίδιο τον Αύγουστο. Τον 19ο αιώνα άλλαξε πολλούς ιδιοκτήτες, πριν καταλήξει στη συλλογή του ζεύγους Φραντς και Μάργκαρετ Οπενχάιμερ από το Βερολίνο.

Οι Οπενχάιμερ εγκατέλειψαν την πατρίδα τους μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία και κατέφυγαν στη Βιέννη, αλλά αργότερα αναγκάστηκαν να φύγουν και από εκεί. Πριν ξεφύγουν από τη δίωξη στη Βιέννη, πούλησαν τη συλλογή τους από πορσελάνες Meissen σε έναν Ολλανδό συλλέκτη, ο οποίος πέθανε αμέσως μετά και η συλλογή αγοράστηκε από τους Ναζί. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ιδιοκτησία της συλλογής πέρασε στο ολλανδικό κράτος, το οποίο τη μετέφερε στο Rijksmuseum.

Το 2019, το ολλανδικό κράτος επέστρεψε τη συλλογή στους κληρονόμους των Οπενχάιμερ. Δύο χρόνια αργότερα, ο Sotheby’s την έβγαλε σε δημοπρασία για λογαριασμό τους και το Rijksmuseum αγόρασε περισσότερα από τα μισά κομμάτια, συμπεριλαμβανομένου αυτού του ρολογιού, που ήταν το εξέχον έργο της δημοπρασίας. Με αρχική αξία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα 200.000 με 400.000 ευρώ, πουλήθηκε για λίγο λιγότερο από 1,5 εκατομμύριο.

Ο κατάλογος του Sotheby’s περιγράφει το ρολόι ως εξής:

«Η ευκρινώς διαμορφωμένη αρχιτεκτονική μορφή ενισχύεται περαιτέρω από ένα εξαιρετικό θησαυρό διακοσμητικών τεχνικών, που περιλαμβάνει πληθωρικά ζωγραφισμένα εικονιστικά τμήματα, εμπλουτισμένα είτε με πορφυρό και σιδηρόχρωμο φυλλωτό περίγραμμα είτε με γαλάζια πλαίσια είτε με επίχρυσες σινουαζερί, πάνω από σμάλτο Μπότγκερ.»

Το γυαλιστερό σμάλτο είναι ένα ροζ-λιλά χρώμα που εφευρέθηκε από τον Μπότγκερ. Χρησιμοποιήθηκε συχνά στις πορσελάνες Meissen με σινουαζερί, μοτίβα δηλαδή και τεχνοτροπίες που μιμούνταν τα θέματα της Ανατολικής Ασίας, προσαρμόζοντάς τα στις ευρωπαϊκές προτιμήσεις.

ZoomInImage
Η Αράχνη και η Αθηνά. Λεπτομέρεια από το επιτραπέζιο ρολόι Meissen. (Public Domain)

 

Οι φιγούρες στην κορυφή του θολωτού τρούλου της θήκης του ρολογιού παραπέμπουν στον μύθο της Αθηνάς και της Αράχνης, από την ελληνική μυθολογία. Στην ιστορία, η Αράχνη, μια νεαρή υφάντρα, καυχιόταν ότι οι ικανότητές της στην ύφανση ήταν υψηλότερες από αυτές της Αθηνάς. Όταν η θεά παρουσιάστηκε μπροστά της, όχι μόνο η Αράχνη τόλμησε να διαγωνιστεί μαζί της, αλλά και απεικόνισε στο υφαντό της υβριστικά για τους θεούς θέματα. Παρά την τεχνική τελειότητα του έργου της, την οποία θαύμασε η Αθηνά, η ύβρις της κοπέλας εξόργισε τη θεά, η οποία έσκισε το υφαντό και μεταμόρφωσε την Αράχνη στο ομώνυμο έντομο, καταδικασμένη να υφαίνει διαρκώς έργα – ιστούς – που δε θα θεωρούνταν πλέον θαυμαστά αλλά οχληρά και θα καταστρέφονταν  εσαεί από τους ανθρώπους.

Η έμπνευση του ρολογιού πιθανότατα προήλθε από τα αρχαία και σύγχρονα γλυπτά που επίσης συνέλεγε ο Αύγουστος, σημειώνει η ιστορικός τέχνης Μωρήν Κάσσιντυ-Γκάιγκερ στο άρθρο του Sotheby’s «Provenance and Prestige: The Collection of Margaret and Franz Oppenheimer». Ο πρώτος καλλιτέχνης που εργάστηκε στη θήκη του ρολογιού ήταν ο Γκέοργκ Φρίσε, μέχρι που ήρθε ο γλύπτης Γιόχαν Γκότλιμπ Κίρχνερ να αναλάβει τη διακόσμηση, ο οποίος στη συνέχεια φιλοτέχνησε μερικές από τα πιο διάσημα κομμάτια Meissen.

Τα πορσελάνινα λουλούδια της Vincennes

ZoomInImage
Σύνθετο βάζο με λουλούδια (το καθεαυτό βάζο χρονολογείται πριν από το 1733, τα λουλούδια μεταξύ 1745-1750, και η βάση γύρω στα 1745-1749) από την εταιρεία κατασκευής πορσελάνης Meissen (βάζο) και την εταιρεία κατασκευής πορσελάνης Vincennes (λουλούδια). Διακόσμηση από σκληρή πορσελάνη και πολύχρωμο σμάλτο, μαλακή πορσελάνη, επιχρυσωμένο μπρούντζο. Getty Center, Λος Άντζελες. (Public Domain)

 

Η επιτυχία της Σαξονίας και του εργαστηρίου Meissen στην παραγωγή πορσελάνης παρακίνησε τη Γαλλία να προσπαθήσει να την ξεπεράσει. Το 1740, δημιουργήθηκε το εργοστάσιο Vincennes (Βενσέν) σε ένα βασιλικό κάστρο ανατολικά του Παρισιού. Το διηύθυνε ένας πρώην ξυλουργός που τελειοποίησε τη δημιουργία πιο λευκής, πιο γυαλιστερής πορσελάνης από μαλακή πάστα. Στόχος της εταιρείας ήταν να παράγει πορσελάνη που θα μπορούσε να συναγωνιστεί αυτή του Meissen. Στην αρχή, έκανε συχνά αντίγραφα δημοφιλών προϊόντων Meissen. Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση της εταιρείας, ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ εξέδωσε βασιλικό ένταλμα για το Vincennes.

Η επιλογή των αντικειμένων που στεγάζονται στο Getty Center του Λος Άντζελες αντικατοπτρίζει αυτή την περίοδο ανταγωνισμού στην παραγωγή ευρωπαϊκής πορσελάνης. Το ζευγάρι των σύνθετων βάζων με λουλούδια θυμίζει τα βάζα Meissen που δημιουργήθηκαν πριν από το 1733. Τα πορσελάνινα βάζα φέρουν ζωγραφισμένα λουλούδια και έντομα. Για να ενισχυθεί η ρεαλιστική εντύπωση, έχουν ζωγραφιστεί και οι σκιές τους. Σύμφωνα με το Getty, «ο καλλιτέχνης τοποθέτησε προσεκτικά ορισμένα μικρά ζωύφια για να κρύψει τις ατέλειες στην πορσελάνη».

ZoomInImage
Τα λουλούδια από πορσελάνη και επιχρυσωμένο μπρούντζο του σύνθετου βάζου του Vincennes. (Public Domain)

 

Τα βάζα Meissen, τα οποία φέρουν ζωγραφισμένο με μπλε χρώμα με το μονόγραμμα του Αύγουστου του Ισχυρού (AR), εισήχθησαν στη Γαλλία γύρω στο 1745. Κατά την άφιξή τους στο Παρίσι, ο έμπορος τα τοποθέτησε σε επιχρυσωμένες μπρούτζινες βάσεις. Στη συνέχεια, οι τεχνίτες προσάρτησαν λουλούδια από πορσελάνη Vincennes σε επιχρυσωμένους μπρούντζινους μίσχους, δημιουργώντας όμορφα μπουκέτα που συμπλήρωναν τα βάζα Meissen.

Το εργοστάσιο πορσελάνης Vincennes έγινε διάσημο για τα νατουραλιστικά του χρώματα, τα οποία είχαν ιδιαίτερη επιτυχία μεταξύ των κομψών και ευγενών Παριζιάνων της δεκαετίας του 1740. Οι θιασώτες τους έφταναν να έχουν συλλογές από χιλιάδες λουλούδια, που αντιστοιχούσαν σε πολλά διαφορετικά φυσικά είδη. Χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων και ενίοτε περιχύνονταν με άρωμα, για να επαυξάνεται η ομοιότητά τους με τις ζωντανές συνθέσεις.

ZoomInImage
Υάκινθος Ριγκώ, «Ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ με το ένδυμα της στέψης του», 1730. Λάδι σε καμβά. Παλάτι των Βερσαλλιών, Γαλλία. (Public Domain)

 

Το 1756 το εργαστήριο μετακόμισε σε ειδικά κατασκευασμένες εγκαταστάσεις στις Σέβρες, μια περιοχή νοτιοδυτικά του Παρισιού και τα προϊόντα του έγιναν γνωστά με το όνομα της νέας του διεύθυνσης. Τρία χρόνια αργότερα, ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ έγινε ο μοναδικός ιδιοκτήτης του και τα προϊόντα του εργαστηρίου προορίζονταν κυρίως για τη γαλλική βασιλική οικογένεια και τους αυλικούς, όπως συνέβαινε με αυτά του Meissen επί Αύγουστου του Ισχυρού.

Το ροζ της κυρίας ντε Πομπαντούρ

ZoomInImage
Φρανσουά Μπουσέ, προσωπογραφία της Μαντάμ ντε Πομπαντούρ, 1756. Λάδι σε καμβά, 2 x 1,5 μέτρα. Alte Pinakothek, Μόναχο. (Public Domain)

 

Ένα ιδιόρρυθμο ζευγάρι βάζα με κεφάλια ελέφαντα, που βρίσκονται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και τα οποία χρονολογούνται περί το 1758, αποτελούν εκπληκτικά δείγματα ροζ εγκεκριμένου από την κυρία ντε Πομπαντούρ. Σε αυτήν την περίοδο, χάρη στην τεχνική εφευρετικότητα και τα πληθωρικά διακοσμητικά σχέδια, οι Σέβρες είχαν γίνει το κορυφαίο ευρωπαϊκό εργαστήριο μαλακής πορσελάνης. Η σκληρή πορσελάνη άρχισε να παράγεται μόλις το 1769, δύο χρόνια μετά την ανακάλυψη της καολίνη στη Λιμόζ, επίσης πόλη της Γαλλίας.

ZoomInImage
Ζαν-Κλωντ Ντουπλεσί, «Βάζο με κεφάλια ελεφάντων» (λεπτομέρεια), περ.1758, εταιρεία κατασκευής πορσελάνης Σεβρών. (Public domain)

 

Οι Σέβρες (Sèvres) σύντομα σταμάτησαν να βασίζονται σε κομμάτια Meissen για έμπνευση. Ορισμένοι μελετητές θεωρούν τα διακοσμητικά βάζα των Σεβρών, με τα πλούσια χρώματα και την άφθονη επιχρύσωση, ως το μεγαλύτερο επίτευγμα της εταιρείας. Το συμμετρικό ροζ ζευγάρι, που εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, έγινε από τον Ζαν-Κλωντ Ντουπλεσί (Jean-Claude Duplessis), έναν ιταλικής καταγωγής χρυσοχόο που πήγε στην εταιρεία των Σεβρών το 1748 και εισήγαγε νέες γλυπτικές φόρμες.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1750 δημιουργήθηκαν μερικά από τα πιο εκπληκτικά σχέδια βάζων των Σεβρών, τα οποία ήταν εξαιρετικά περίτεχνα και κοστοβόρα. Τα βάζα με κεφάλια ελέφαντα, των οποίων οι προβοσκίδες χρησίμευαν ως κηροπήγια, είχαν μεγάλη απήχηση μεταξύ των βασιλιάδων και της γαλλικής  αριστοκρατίας. Η Madame de Pompadour είχε τουλάχιστον τρία ζευγάρια.

«Οι ελέφαντες ασκούσαν μεγάλη γοητεία στην πρώιμη σύγχρονη Ευρώπη», γράφει ο επιμελητής του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης Βολφ Μπύρχαρντ στον κατάλογό του «Inspiring Walt Disney: Animation of the French Decorative Arts» (Εμπνέοντας τον Γουώλτ Ντίσνεϋ: Το animation και οι διακοσμητικές τέχνες  της Γαλλίας).

Τα βάζα του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης αγοράστηκαν αρχικά από τον Λουδοβίκο Ιωσήφ των Βουρβώνων, πρίγκιπα του Κοντέ, σε αποκλειστική πώληση στα ιδιωτικά διαμερίσματα του Λουδοβίκου ΙΕ΄ στις Βερσαλλίες. Ο πρίγκιπας αγόρασε πέντε βάζα. Η συνολική τιμή τους ήταν 4.320 λίβρες, ποσό που ξεπερνούσε τον ετήσιο μισθό ενός επαγγελματία εργάτη. Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι μόνο 22 αγγεία με κεφάλια ελέφαντα έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα.

Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, η ιδιοκτησία του εργαστηρίου των Σεβρών πέρασε στη γαλλική κυβέρνηση. Συνεχίζει την παραγωγή του και συχνά συνεργάζεται με σύγχρονους καλλιτέχνες. Το εργοστάσιο Meissen συνεχίζει επίσης την παραγωγή του και ανήκει πλέον στο κρατίδιο της Σαξονίας. Αν και τώρα δεν αποτελεί  προτεραιότητα για τα δύο κράτη να ξεπερνούν το ένα το άλλο στην παραγωγή πορσελάνης, οι «πόλεμοι της πορσελάνης» του 18ου αιώνα είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μερικών από τα πιο όμορφα ευρωπαϊκά διακοσμητικά αντικείμενα.

Της Michelle Plastrik

Επιμέλεια: Βαλεντίνα Λισάκ & Αλία Ζάε

Η γαλλική κυβέρνηση απαγορεύει τη μουσουλμανική αμπάγια στα κρατικά σχολεία

Από

Λίγο πριν από την έναρξη της νέας σχολικής περιόδου, η γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε απαγόρευση για τις μαθήτριες των κρατικών σχολείων, σύμφωνα με την οποία δεν θα μπορούν να προσέρχονται στον σχολικό χώρο φορώντας ισλαμική ενδυμασία.

Το εν λόγω ένδυμα, η αμπάγια, είναι ένα φαρδύ, ριχτό φόρεμα με ψηλό ντεκολτέ και μακριά μανίκια, που φτάνει μέχρι τους αστραγάλους και το οποίο φορούν παραδοσιακά οι μουσουλμάνες.

Την απαγόρευση ανακοίνωσε σε συνέντευξή του στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TF1 ο υπουργός Παιδείας Γκαμπριέλ Αττάλ, στις 28 Αυγούστου.

Η απόφασή του αποτελεί την πιο πρόσφατη κίνηση της γαλλικής κυβέρνησης να περιορίσει την ισλαμική ενδυμασία σε δημόσιους χώρους.

Ο κος Αττάλ διορίστηκε υπουργός Παιδείας από τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν τον Ιούλιο.

Κρατώντας σταθερά τη θρησκεία έξω από τα σχολεία

Η κίνηση του υπουργείου Παιδείας έρχεται μετά από μήνες συζητήσεων σχετικά με τη χρήση των εν λόγω ενδυμάτων στα γαλλικά σχολεία, όπου οι μαθήτριες απαγορεύεται να φορούν μουσουλμανικές μαντίλες εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.

Το υπουργείο είχε ήδη εισάγει σχετική εγκύκλιο τον Νοέμβριο του 2022, η οποία έθετε επίσης στην ίδια κατηγορία τα κεφαλομάντηλα και τις μακριές φούστες εάν φοριούνται με ανοιχτά θρησκευτικό τρόπο, σύμφωνα με τον τηλεοπτικό σταθμό France 24.

Ο προκάτοχος του κου Αττάλ Παπ Ντιαγέ (Pap Ndiaye) είχε διστάσει να μην επιβάλει κυρώσεις για τη χρήση αυτών των ενδυμάτων, λέγοντας στη Γερουσία ότι «η αμπάγια δεν είναι εύκολο να οριστεί, νομικά … θα μας οδηγούσε στο διοικητικό δικαστήριο, όπου θα χάναμε».

Ο νέος υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι «τα σχολεία της Δημοκρατίας είναι χτισμένα πάνω σε πολύ ισχυρές αξίες και αρχές, ιδίως στη laïcité», όρος που αναφέρεται στον αυστηρό διαχωρισμό κράτους και θρησκείας.

«Αποφάσισα ότι η αμπάγια δεν θα πρέπει πλέον να φοριέται στα σχολεία», δήλωσε ο κος Αττάλ στη συνέντευξη του στο TF1.

«Όταν μπαίνεις σε μια τάξη, δεν θα πρέπει να μπορείς να αναγνωρίζεις τη θρησκεία των μαθητών απλώς κοιτάζοντάς τους», είπε.

«Κοσμικότητα σημαίνει την ελευθερία να χειραφετηθεί κανείς μέσω του σχολείου», συνέχισε, περιγράφοντας την αμπάγια ως «μια θρησκευτική πράξη, που αποσκοπεί στο να δοκιμάσει την αντίσταση της δημοκρατίας απέναντι στο κοσμικό άσυλο που πρέπει να αποτελεί το σχολείο».

Η γαλλική εφημερίδα Le Monde ανέφερε ότι ο κος Αττάλ θα δώσει «σαφείς κανόνες σε εθνικό επίπεδο» στους διευθυντές των σχολείων μόλις οι μαθητές επιστρέψουν στα σχολεία σε όλη τη Γαλλία, στις 4 Σεπτεμβρίου.

Το 2004, η Γαλλία απαγόρευσε στις μαθήτριες να φορούν μαντήλες στα σχολεία της, καθώς και άλλα θρησκευτικά σύμβολα, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων σταυρών και των εβραϊκών κιπά.

Αργότερα, το Παρίσι απαγόρευσε τη δημόσια χρήση της μαντήλας προσώπου το 2010 και επέβαλε πρόστιμο 160 ευρώ σε όσες τις χρησιμοποιούσαν.

Η Δανία και οι Κάτω Χώρες έχουν έκτοτε και αυτές ψηφίσει παρόμοιες απαγορεύσεις.

Μάχη για τα φορέματα και τις μαντήλες

Η Γαλλία τηρεί μια αυστηρή πολιτική δημόσιας εκκοσμίκευσης όσον αφορά τη θρησκεία στα κρατικά σχολεία για πάνω από έναν αιώνα, αφότου η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία σταμάτησε την επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στη δημόσια εκπαίδευση.

Από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, η κυβέρνηση προσπαθεί να ανανεώσει τις κατευθυντήριες γραμμές της, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια όλο και πιο ισχυρή μουσουλμανική μειονότητα, η οποία σήμερα αριθμεί εκατομμύρια άτομα και αυξάνεται.

Η μάχη για την κοσμικότητα στα σχολεία έχει έκτοτε ενταθεί μετά τον αποκεφαλισμό του καθηγητή ιστορίας Σαμουέλ Πατί από ισλαμιστή Τσετσένο μετανάστη κοντά στο σχολείο του σε προάστιο του Παρισιού το 2020.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας προεκλογικής περιόδου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία το 2022, το ζήτημα της μουσουλμανικής θρησκευτικής ενδυμασίας έγινε αντικείμενο έντονων συζητήσεων.

Οι δεξιοί αντίπαλοι του κου Μακρόν, όπως η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Συναγερμού, έκαναν εκστρατεία για την απαγόρευση της μαντήλας στη χώρα.

Πέρυσι, οι Γάλλοι νομοθέτες υποστήριξαν την απαγόρευση της χρήσης του χιτζάμπ και άλλων «εμφανών θρησκευτικών συμβόλων» σε αθλητικούς αγώνες.

Το νομοσχέδιο, το οποίο προτάθηκε από το συντηρητικό γκωλικό κόμμα της αντιπολίτευσης Les Républicains υποστήριζε ότι το χιτζάμπ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των αθλητών που το φορούσαν ενώ αθλούνταν.

Μια προηγούμενη απαγόρευση του νικάμπ – της κάλυψης του προσώπου που φορούν ορισμένες μουσουλμάνες – επικρίθηκε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών το 2018 ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε ήδη απορρίψει την προσφυγή μιας μουσουλμάνας που διαμαρτυρήθηκε ότι η απαγόρευση της Γαλλίας παραβίαζε τα δικαιώματά της.

Μια απόφαση που διχάζει

Η απαγόρευση της αμπάγια στα σχολεία έχει ευρεία υπεράσπιση από τα μέλη της Δεξιάς, τα οποία ανησυχούν για την άνοδο του ισλαμισμού στη Γαλλία, αλλά και από τα μέλη της Αριστεράς, τα οποία θεωρούν ότι υπερασπίζονται τις δημοκρατικές αξίες του διαχωρισμού μεταξύ εκκλησίας και κράτους.

Από τη Δεξιά, ο Ερίκ Τσοτό, επικεφαλής των Les Républicains, δήλωσε στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης: «Ζητήσαμε πολλές φορές την απαγόρευση της αμπάγια στα σχολεία μας», αναφέρει ο Independent.

Παρόλα αυτά, υπήρξαν και πολλοί από την αριστερά οι οποίοι υποστήριξαν ότι η απαγόρευση αποτελεί καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών.

Η Κλεμεντίν Ωτέν του αριστερού αντιπολιτευόμενου κόμματος France Unbowed επέκρινε αυτό που αποκάλεσε «αστυνόμευση της ένδυσης», χαρακτηρίζοντας την κίνηση «αντισυνταγματική» και ουσιαστικά επίθεση στις κοσμικές αξίες του έθνους.

Το Γαλλικό Συμβούλιο Μουσουλμανικής Πίστης (CFCM), ένας εθνικός φορέας που περιλαμβάνει αρκετές μουσουλμανικές ενώσεις στη Γαλλία, καταδίκασε τον νέο κανόνα.

«Η αμπάγια δεν είναι θρησκευτική ενδυμασία, είναι ένας τρόπος ντυσίματος», δήλωσε ο Αμπνταλλάχ Ζεκρί, αντιπρόεδρος του CFCM, στην τηλεόραση BFM.

Ο υπουργός Παιδείας ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του αν οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το χιτζάμπ θα εφαρμοστούν στα σχολεία, αλλά απέφυγε να σχολιάσει το θέμα αυτό και επικεντρώθηκε στην αμπάγια.

«Κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μου με (τους διευθυντές των σχολείων) αυτό το καλοκαίρι, είχα αισθανθεί την ανάγκη τους για έναν σαφή κανόνα σε εθνικό επίπεδο σχετικά με το θέμα των αμπάγια. Αυτός ο κανόνας υπάρχει τώρα», δήλωσε ο κος Αττάλ, σύμφωνα με το CNN.

Ο Μπρούνο Μπόμπκιεβιτς, γενικός γραμματέας ενός γαλλικού συνδικάτου εκπαιδευτικών, χαιρέτισε την ανακοίνωση, μετέδωσε το France 24.

«Οι οδηγίες δεν ήταν σαφείς, τώρα είναι και αυτό το καλωσορίζουμε», δήλωσε.

Ο κος Αττάλ, μαζί με τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν, θεωρούνται ανερχόμενα αστέρια που θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαδεχθούν τον κο Μακρόν το 2027, σύμφωνα με το France 24.

Του Bryan Jung, με τη συμβολή του Reuters

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα της Ελλάδας

Από

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρή Δευτέρα, οπότε αρχίζει και η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Ονομάστηκαν έτσι επειδή, την περίοδο αυτή, οι Χριστιανοί απέχουν από το κρέας. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη καρναβάλι (Carneval, carnavale, από τις λέξεις carne=κρέας και vale=περνάει).

Κύριο γνώρισμα της Αποκριάς οι μεταμφιέσεις, τις οποίες συναντάμε σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η ονομασία που δίνεται στους μεταμφιεσμένους διαφέρει από τόπο σε τόπο: κουδουνάτοι, καμουζέλες, μούσκαροι, αλλά οι επικρατέστερες είναι μασκαράδες και καρνάβαλοι, που προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις maschera και carnevale.

Το γλέντι, το ξεφάντωμα και το μασκάρεμα είναι έθιμα που έλκουν την καταγωγή τους από τα Σατουρνάλια, γιορτή της ρωμαϊκής εποχής αφιερωμένη στον Σατούρνους, θεό της σποράς, που ταυτίζεται με τον Κρόνο.

Αποκριάτικα έθιμα

Στην Ελλάδα, υπάρχει πληθώρα εθίμων, που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή.

Πλέκοντας κορδέλες στο γαϊτανάκι

Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά αποκριάτικα έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν τον χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο/παιχνίδι. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του. Έτσι, πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.

Νάουσα

Με διονυσιακή καταγωγή, το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες», συνεχίζει μέχρι και τις μέρες μας, να ζωντανεύει στην πόλη της Νάουσας.

Την Κυριακή της Αποκριάς, υπό τους χαρακτηριστικούς ήχους του νταουλιού και του ζουρνά, ένα μπουλούκι με «γενίτσαρους» περιφέρεται στους δρόμους της πόλης με τελικό προορισμό το δημαρχείο, όπου και κορυφώνεται η γιορτή.

Στο ρυθμικό άκουσμα του Ζαλιστού, η Μπούλα βγαίνει στο παράθυρο και με χαρακτηριστικές ρυθμικές κινήσεις του σώματος της, ώστε να κουδουνίζουν τα κρεμασμένα στο στήθος της νομίσματα, χαιρετάει το μπουλούκι.

Λίγο μετά κατεβαίνει κάτω, ενσωματώνεται στο πλήθος και όλοι μαζί συνεχίζουν την περιοδεία μέχρι να πάρουν την επόμενη Μπούλα.

Σταδιακά, σχηματίζεται μια «μεγαλειώδης» πομπή, με ανθρώπους όλων των ηλικιών να συμμετέχουν στην αναβίωση του εθίμου.

Ξάνθη

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, στην Ξάνθη αναβιώνει το «κάψιμο του Τζάρου» στη γέφυρα στο ποταμό Κόσυνθο.

Πρόκειται για ένα ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε πουρνάρια, που καίγεται για να «ξορκίσει το κακό». Σε αυτή την περίπτωση, το κακό είναι… η απομάκρυνση των ψύλλων το καλοκαίρι.

Το έθιμο έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακόβ της Ανατολικής Θράκης και κάθε χρόνο ζωντανεύει από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού. Τις Απόκριες, μετά το «κάψιμο του Τζάρου», ακολουθεί γλέντι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Κοζάνη

Ο «Φανός», ο συμβολικός «βωμός» της αποκριάτικης εορταστικής φωτιάς, ανάβει εδώ και πολλούς αιώνες στην Κοζάνη τις Απόκριες.

Ανεξαρτήτως από τις έριδες ως προς την καταγωγή του, το συγκεκριμένο έθιμο, δίνει έναν πανηγυρικό τόνο στην πόλη.

Με προεξάρχουσα την κεντρική πλατεία, όπου την Κυριακή της Αποκριάς ανάβει ο μεγάλος «Φανός», ακολουθούν οι μικρότεροι συνοικισμοί που ανάβουν ταυτόχρονα τους δικούς τους «Φανούς»… για να ξεκινήσει μια ξέφρενη γιορτή καθαρά διονυσιακού χαρακτήρα.

Οι χορευτικοί κύκλοι γύρω από τον βωμό διευρύνονται, τα τραγούδια διαδέχονται το ένα το άλλο.

Τα περισσότερα είναι τα καλούμενα «ξινέντραπα» ή «μασκαραλίτικα» τραγούδια, με έντονες σατιρικές – πειρακτικές αναφορές.

Το κρασί ρέει άφθονο, το ίδιο και τα τοπικά εδέσματα, ενώ το γλέντι κρατάει μέχρι τα ξημερώματα της Καθαράς Δευτέρας.

Ιωάννινα

Τις Απόκριες, στα Ιωάννινα, οι «τζαμάλες», οι αποκριάτικες φωτιές, θα ανάψουν σε διάφορες συνοικίες της πόλης το βράδυ της τελευταίας Κυριακής, πριν τη νηστεία της Σαρακοστής.

Έθιμο που τηρούνταν τον 19ο αιώνα στα Γιάννενα, αναβιώνει αδιάλειπτα από τη δεκαετία του ’80 μέχρι και σήμερα.

Οι «τζαμάλες» σπάνε την παγωνιά της περιοχής, ενώ με το άναμμα της πρώτης σπίθας δίνεται το σύνθημα να ξεκινήσει η μεγάλη γιορτή.

Σέρρες

Στις Σέρρες, τις Απόκριες – την Κυριακή της Τυρινής – συναντάμε το έθιμο του «καλόγερου».

Η γιορτή ανοίγει με τους «αναστενάρηδες» και τους μίμους, οι οποίοι συνθέτουν έναν αλλόκοτο θίασο με μέλη τον Βασιλιά, το Βασιλόπουλο, τον καπιστρά, τον καλόγερο, τη νύφη, την μπάμπω και το εφταμηνίτικο, τους γύφτους με την αρκούδα και τους Κουρούτζηδες (φύλακες).

Ο θίασος επισκέπτεται όλα τα σπίτια του χωριού και στη συνέχεια οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην πλατεία, όπου γίνεται η προετοιμασία του αγρού για τη σπορά.

Ακολουθεί η σκηνή του θανάτου και της ανάστασης, με «πρωταγωνιστή» τον Καλόγερο.

Σοχός – Θεσσαλονίκη

Δρώμενο που σχετίζεται με τη γονιμότητα της γης ή, για πολλούς, με τον έρωτα, οι «Κουδουνοφόροι» εμφανίζονται μέχρι σήμερα. Πρόκειται για πανάρχαιο έθιμο, που μεταφέρθηκε μέσα στους αιώνες και διασώθηκε αναλλοίωτο.

Η κορύφωση των εκδηλώσεων, γίνεται το τριήμερο πριν από την Καθαρή Δευτέρα, όπου οι συμμετέχοντες με τραγόμορφες στολές και κουδούνια σε όλο το σώμα τους, ξεχύνονται και χορεύουν σε δρόμους και πλατείες.

Ξεχωριστή θέση έχει και το έθιμο των μετανοιών. Κατά την παράδοση, οι μεγαλύτεροι δίνουν άφεση αμαρτιών στους μικρότερους, οι οποίοι με σεβασμό τους επισκέπτονται και τους φιλούν το χέρι, προσφέροντάς τους ένα πορτοκάλι.

Κάρπαθος

Την Καθαρά Δευτέρα, στήνεται το «Λαϊκό Δικαστήριο των Ανήθικων Πράξεων».

Είναι μια ευκαιρία, κάθαρσης και απονομής της δικαιοσύνης στο ξεκίνημα της Σαρακοστής. Κατηγορούμενοι είναι όσοι «ασχημονούν» ή προκαλούν με χειρονομίες τους άλλους.

Ενώπιον της Δικαιοσύνης, οδηγούνται από τους «Τζαφιέδες», ένα είδος τοπικών χωροφυλάκων, που έχουν επιφορτιστεί με τη σύλληψη των «δραστών».

Οι γέροντες του νησιού, αναλαμβάνουν να δικάσουν τους «ασεβείς» και κάπως έτσι ξεκινούν αυτοσχέδιοι αστεϊσμοί και πειράγματα, σαν προπομπός της γιορτής που θα ακολουθήσει.

Νάξος

Έντονα στοιχεία διονυσιακής λατρείας διασώζονται μέχρι σήμερα στα έθιμα των αποκριών στο νησί της Νάξου.

Οι εορτασμοί ξεκινούν από το πρώτο Σάββατο των Αποκριών, με το σφάξιμο των χοίρων, τα λεγόμενα «χοιροσφαΐσματα».

Την «Κρεατινή» Κυριακή, εμφανίζονται στους δρόμους των χωριών οι «κουδουνάτοι», νέοι με προσωπίδες που φορούν μια ριχτή κάπα με κουκούλα, ενώ γύρω από τη μέση και το στήθος τους είναι ζωσμένοι με κουδούνια.

Ο χορός τους συνοδεύεται από τον χαρακτηριστικό ήχο των κουδουνιών, ενώ δεν παραλείπουν να προκαλούν με τις άσεμνες εκφράσεις τους.

Οι ντόπιοι χωρικοί πάντως τους φιλεύουν για το καλό με βραστά αυγά. Στο περιοδεύον μπουλούκι, ακολουθούν επίσης και ο «Γέρος», η «Γριά» και η «Αρκούδα».

Μερικά από τα χαρακτηριστικά δρώμενα στα οποία συμμετέχουν είναι ο «γάμος της νύφης», ο «θάνατος», η «ανάσταση των νεκρών» ή και το «όργωμα».

Την Καθαρά Δευτέρα στους δρόμους ξεχύνονται οι «φουστανελλάτοι», νέοι χωρίς προσωπίδες, ντυμένοι γιορτινά, οι οποίοι παίζουν βιολί.

Λέρος

Πειρακτικού χαρακτήρα είναι και τα αποκριάτικα έθιμα στο νησί της Λέρου. Τα παλιότερα χρόνια υπήρχαν οι «καμουζέλες» ή «ελαφάκια», μασκαράδες βαμμένοι με κάρβουνο και τυλιγμένοι σε «χράμια» (υφαντές κουβέρτες), όπου κουβαλώντας την «κοκάλα» τριγύριζαν στου δρόμους των χωριών, πειράζοντας τους κατοίκους.

Σήμερα, το ρόλο αυτό ανέλαβαν «ποιητές».

Με μπόλικη φαντασία και σαρκαστική διάθεση σκαρώνουν περιπαικτικά στιχάκια, ενώ μικρά παιδιά ντυμένα καλογεράκια πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τα απαγγέλουν.

Η συνέχεια γνωστή… Μεγάλο γλέντι με παραδοσιακή μουσική, πολλά ευτράπελα, άφθονο ούζο, κρασί και παραδοσιακούς μεζέδες.

Στην κορύφωση του πανηγυριού, γίνεται το κάψιμο του «στοιχειού». Το ίδιο έθιμο τηρούν επίσης στην Κω και τη Σύμη.

Αμοργός

Την Κυριακή της Τυρινής, στην Αιγιάλη και συγκεκριμένα στο χωριό Λαγκάδα της Αμοργού, αναβιώνει το έθιμο του «Καπετάνιου».

Οι νέοι του νησιού ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και με τη συνοδεία τοπικών οργάνων, πηγαίνουν στην εκκλησία της Παναγίας της Επανοχωριανής.

Εκεί κατά την παράδοση, ο ιερέας του χωριού πετάει στον αέρα το «γιλεό», κάτι σαν ράσο και όποιος από τους παριστάμενους νέους το πιάσει χρίζεται «Καπετάνιος».

Μέσα σε κλίμα επευφημιών και με τη συνοδεία οργάνων ξεκινάει η «πομπή» των νέων για να επιστρέψει στην πλατεία του χωριού.

Το έθιμο επιτάσσει ο νέος «καπετάνιος» να κεράσει όσους έχουν συγκεντρωθεί στα καφενεία, αλλά και να σύρει πρώτος τον χορό, προσκαλώντας τους νέους και τις νέες να τον ακολουθήσουν.

Πάνω στο χορό, ο «Καπετάνιος» ξεχωρίζει μια από τις κοπέλες, η οποία γίνεται η «Καπετάνισσα» του.

Με μαντινάδες, χορό, ρακί και τηγανιτά ψάρια, το γλέντι κρατάει μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Ανάλογο είναι και το έθιμο της «Καπεταναίας» στο νησί της Σερίφου.

Σκύρος

Αν θέλετε να ακούσετε τα γεγονότα της χρονιάς με σατιρική διάθεση, τότε η Σκύρος την περίοδο των αποκριών είναι ο ιδανικός προορισμός.

Οι κάτοικοι (κυρίως οι ψαράδες) του νησιού, επιδίδονται σε μια μορφή απαγγελίας έμμετρης σάτιρας, κάνοντας την ανασκόπηση των γεγονότων της χρονιάς που πέρασε, με τη δική τους ιδιαίτερη ματιά.

Μόλις ανοίγει το Τριώδιο, στα σοκάκια της Σκύρου τριγυρίζουν ομάδες μεταμφιεσμένων – μπορείτε να συναντήσετε «Γέρους» με κουδούνια, «Κορέλες» και «Φράγκους.

Αν τύχει, μάλιστα, και συναντηθούν δύο ή περισσότεροι «Γέροι», συναγωνίζονται στο περίφημο «λιλίρισμα», κουνώντας ρυθμικά και με ένταση τα κουδούνια τους για να ξεσηκώσουν τους πάντες.

Κέρκυρα

Με ενετικές αλλά και αρχαιοελληνικές επιρροές, οι Απόκριες στην Κέρκυρα, έχουν τη δική τους ξεχωριστή φυσιογνωμία.

Το καρναβάλι της Κέρκυρας είναι ήδη ονομαστό, υπάρχουν όμως και λιγότερο γνωστά τοπικά έθιμα που λαμβάνουν χώρα την περίοδο των Αποκριών.

Για παράδειγμα, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, λίγο πριν ολοκληρωθεί ο κύκλος των εκδηλώσεων, ο τελάλης βγαίνει στην πόλη με το «όρντινο» ανά χείρας και διαλαλεί την άφιξη του Σιορ Καρνάβαλου.

Αφού διαβαστεί μεγαλοφώνως και η διαθήκη του, πλέον όλα είναι έτοιμα για το κάψιμο του καρνάβαλου. Σε αρκετά χωριά της Κέρκυρας αναβιώνει το έθιμο του «κορφιάτικου γάμου», αλλά και ο «χορός των παπάδων».

Ρέθυμνο 

Στο Ρέθυμνο, εκτός από το φημισμένο «Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι» θα συναντήσετε αρκετά ακόμα αποκριάτικα έθιμα.

Οι κάτοικοι του χωριού Γέργερη, ντυμένοι με προβιές, ζωσμένοι με κουδούνια και με μουτζουρωμένα πρόσωπα και χέρια, βγαίνουν στους δρόμους και επιδίδονται σε έναν «αρκουδίστικο χορό».

Δεμένοι μεταξύ τους με σχοινιά, ο ένας ακολουθεί τον άλλο, τρέχουν, χορεύουν, σατιρίζουν, χειρονομούν, δημιουργώντας με τους ήχους και τις κραυγές τους ατμόσφαιρα έκστασης και μέθης.

Στο νομό Ρεθύμνου αναβιώνει ακόμη και το έθιμο της «Αρπαγής της νύφης», όπου γαμπρός και νύφη (μεταμφιεσμένοι άντρες και οι δύο) κρατούν μαζί τους μία κούκλα–μωρό, με ζωγραφισμένο ένα μουστάκι για να… μοιάζει στο γαμπρό.

Μερικά ακόμη δρώμενα είναι το «Όργωμα και η Σπορά», η «Κηδεία της Αποκριάς» και η «Καμήλα» φτιαγμένη από κρανίο ζώου και δύο ανθρώπους που τρέχουν σκυφτοί μέσα σε μεγάλα υφαντά υφάσματα, δημιουργώντας ένα αλλόκοτο τετράποδο, το οποίο οι υπόλοιποι μάταια προσπαθούν να τιθασεύσουν.

Άμφισσα

Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς αναβιώνει στην Άμφισσα ο θρύλος του «στοιχειού».

Από τη συνοικία Χάρμαινα, όπου βρίσκονται τα παλιά Ταμπάκικα (βυρσοδεψεία) και τα σκαλιά του Αϊ Νικόλα κατεβαίνει το «στοιχειό» και μαζί ακολουθεί πλήθος μεταμφιεσμένων.

Στο ιστορικό μεγάλο καφενείο της πόλης γίνονται ατελείωτες συζητήσεις σατιρικού περιεχομένου για τους θρύλους και τα στοιχειά.

Κατά την παράδοση της περιοχής, τα «στοιχειά» αποτελούν ψυχές σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων που εξακολουθούν και τριγυρίζουν στην περιοχή.

Γαλαξίδι

Θεσμός πλέον, το έθιμο του «αλευροπόλεμου» αναβιώνει στο Γαλαξίδι εδώ και τρεις αιώνες.

Τον πρώτο λόγο έχει φυσικά το αλεύρι! Γενναιόδωρες ποσότητες αλευριού εκτοξεύονται μεταξύ των καρναβαλιστών, οι οποίοι όπως ορίζει το έθιμο, πρέπει να είναι μουτζουρωμένοι με κάρβουνο στο πρόσωπο.

Βέβαια τα τελευταία χρόνια, τα πρόσωπα κυριολεκτικά σκεπάζονται από ένα σωρό πρωτότυπα υλικά, όπως το λουλάκι, το βερνίκι παπουτσιών κ.ά.

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία.

Θήβα

Στην περιοχή της Θήβας, γίνεται η αναπαράσταση του «Βλάχικου γάμου».

Η πολύχρωμη γαμήλια πομπή και τα παραδοσιακά όργανα που τη συνοδεύουν, αποτελούν το προπομπό της μεγάλης γιορτής που θα στηθεί το βράδυ της τελευταίας Κυριακής των Αποκριών, στην κεντρική πλατεία.

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα 1830, τότε που οι τσοπάνηδες (Βλάχοι) από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν την άγονη γη τους προς αναζήτηση γονιμότερου εδάφους νοτιότερα.

Λάρισα – Τύρναβος

Στη Λάρισα και ειδικότερα στον Τύρναβο, οι κάτοικοι την τελευταία Τρίτη πριν από την Καθαρά Δευτέρα, ξεκινούν σειρά εκδηλώσεων προς τιμήν του Διονύσου, με αποκορύφωμα το «Μπουρανί» (χορτόσουπα αλάδωτη).

Καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας, στήνεται ένα ξεχωριστό σκηνικό παιχνιδιού, με φαλλικά σύμβολα και τολμηρά πειράγματα από τους «μπουρανίδες».

Καλαμάτα

Στην Καλαμάτα, οργανώνεται στην κεντρική πλατεία της πόλης το Γαϊτανάκι και η αναπαράσταση του «Βλάχικου Γάμου».

Οι συμμετέχοντες είναι απαραιτήτως μεταμφιεσμένοι και δίνουν ραντεβού στην Πλατεία Ανατολικού Κέντρου, όπου στήνεται λαϊκό γλέντι με χορό, τραγούδι και φαγητό.

Μεθώνη

Στη Μεθώνη, κάθε χρόνο γίνεται… «του Κουτρούλη ο γάμος».

Ένας γάμος παρωδία, με καρναβαλίστικη διάθεση. Ο γάμος των νεόνυμφων (είναι και οι δύο άντρες) τελείται στην κεντρική πλατεία, παρουσία συγγενών και πολλών κατοίκων-μαρτύρων.

Το μυστήριο τελείται κανονικά με παπά και με κουμπάρο, που εκτός από τις ευλογίες τους αναλαμβάνουν να διαβάσουν και το προικοσύμφωνο.

Μετά το «μυστήριο», σειρά έχει το τρικούβερτο γλέντι του γάμου!

Μεσσήνη

Το βράδυ της Κυριακής της Τυροφάγου, αναβιώνει στη Μεσσήνη το έθιμο της «φωτιάς».

Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές στις γειτονιές της πόλης, γύρω από τις οποίες στήνεται το γλέντι και ο χορός μέχρι το πρωί. Κατά τη διάρκεια του γλεντιού, γίνεται και αναπαράσταση παλαιών εθίμων και ιστοριών από τους ντόπιους.

Την Καθαρά Δευτέρα, στη θέση Κρεμάλα, γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης της γριάς Συκούς, μιας γερόντισσας της Μεσσήνης που κρεμάστηκε στην τοποθεσία αυτή με εντολή του Ιμπραήμ Πασά.

Μετά την αναπαράσταση, μπορεί κάθε επισκέπτης να «κρεμαστεί» από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας γίνεται η παρέλαση με άρματα, μεταμφιεσμένους μικρούς και μεγάλους και χορευτικά συγκροτήματα.

Διδυμότειχο

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας υπήρχαν πολλοί Τούρκοι με μεγάλες περιουσίες που οι κάτοικοι τους ονόμαζαν «Μπέηδες». Οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν στους Έλληνες να συγκεντρώνονται και να μιλάνε ελεύθερα. Μετά από επίμονα αιτήματα, τους επέτρεψαν να συγκεντρώνονται την Αποκριά, να μιλούν ελεύθερα και να λύνουν τα προβλήματά τους. Σιγά-σιγά, άρχισαν και να σατιρίζουν τους Τούρκους και να τους πειράζουν – μόνο εκείνη τη μέρα. Το έθιμο συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση, και με τα χρόνια αύξησε το σατιρικό και περιπαικτικό χαρακτήρα του.

Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και έχει σατιρικό χαρακτήρα. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών (όργωμα, θερισμός) από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες. Εκεί, μαζί με το προσωπικό του Μπέη, πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.

Καστοριά

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, στις πλατείες της Καστοριάς και στα χωριά στήνονται μεγάλες φωτιές, τηρώντας ένα προχριστιανικό έθιμο που ακούει στο όνομα Μπουμπούνες.

Οι μεγαλύτερες μπουμπούνες είναι της πλατείας Ντουλτσού, της γειτονιάς του Απόζαρι, της πλατείας Ομονοίας και της γειτονιάς του παλαιού Νοσοκομείου. Γύρω από την αναμμένη μπουμπούνα, οι παρευρισκόμενοι πίνουν και γεύονται εδέσματα της μέρας της Αποκριάς, που καταναλώνονται εν όψει της Καθαράς Δευτέρας. Λαϊκές ορχήστρες παίζουν τοπικούς παραδοσιακούς σκοπούς και ακολουθεί χορός μέχρι να σβήσει η μπουμπούνα  και να πάρει μαζί της τα κακά πνεύματα, έτσι ώστε ο εξαγνισμός της Σαρακοστής να ξεκινήσει χωρίς αυτά.

Στα σπίτια τηρούν το έθιμο του «Χάσκαρη». Μετά το βραδινό φαγητό, διασκεδάζουν όλοι με τις προσπάθειες που καταβάλλουν όλα τα μέλη της οικογένειας για να πιάσουν με το στόμα ολάνοιχτο το βρασμένο αυγό. Αυτό το αυγό τούς προσφέρεται με τη βοήθεια ενός ξύλινου ραβδιού και μιας κλωστής στην οποία δένεται το αυγό. Ο συμβολισμός του χάσκαρη έχει να κάνει με τη σαρακοστή. Με αυγό κλείνει το στόμα για την νηστεία, με αυγό ανοίγει ξανά το βράδυ της ανάστασης.

Αμοργός

Αναβιώνει το έθιμο του «Καπετάνιου». Το πρωί της Τυρινής οι νέοι, ντυμένοι με βράκες με ζωνάρι στη μέση, με τραγιάσκες και παραδοσιακά γιλέκα διακοσμημένα χιαστί με χρωματιστές κορδέλες, παίρνουν τον δρόμο για την εκκλησία της Πα­ναγίας την Επανοχωριανής. Οι νέοι αυτοί συνοδεύονται από οργανοπαίχτες που τραγουδούν μαντινάδες και τον «Αποκριανό»: «Πέρασαν οι αποκριές πάνε και οι τυρινάδες…»

Ένα αντίστοιχο έθιμο αναβιώνει και στη Σέριφο την Κυριακή της Τυρινής.

Σκόπελος

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, άντρες ντυμένοι με πρόχειρα ρούχα κρατούν στα χέρια τους ένα καΐκι κατασκευασμένο από καλάμια και ξύλα, την «Τράτα». Οι τραταραίοι (το πλήρωμα), με ένα σταυρό από λουλάκι στο μέτωπο και στα μάγουλα, γυρνούν όλη την πόλη χορεύοντας και τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια και μερικές φορές ρίχνουν και δίχτυα στα οποία πιάνονται οι περαστικοί. Το μπουλούκι που ακολουθεί την τράτα με τους τραταραίους αποτελείται από κάθε λογής μασκαράδες που τραγουδούν, χορεύουν και πίνουν.

Κατά το σούρουπο, η πορεία καταλήγει στην παραλία, όπου και θα ‘φουντάρουν’ στη θάλασσα την τράτα τους. Το γλέντι και οι χοροί θα συνεχίσουν στα σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για έθιμο που αναπαριστά τους κουρσάρους που παλιότερα λυμαίνονταν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων.

Ζάκυνθος

Ένας παραδοσιακός ντελάλης γυρίζει το νησί και διαλαλεί το πρόγραμμα του καρναβαλιού. Τις Απόκριες, στη Ζάκυνθο, διοργανώνονται χοροί, παρελάσεις και άλλα δρώμενα. Την Κυριακή των Απόκρεω και της Τυρινής γίνεται η περιφορά του Καρνάβαλου συνοδεία αρμάτων από όλες τις περιοχές του νησιού. Οι εκδηλώσεις κλείνουν με την πολύ διασκεδαστική «Κηδεία της Μάσκας». Πρόκειται για μια παρωδία κηδείας με πολύ γέλιο. Εκεί, τη θέση του νεκρού παίρνει ο Καρνάβαλος, ενώ ακολουθούν οι τεθλιμμένοι συγγενείς, με απερίγραπτη εξέλιξη. Το καρναβάλι δεν περιορίζεται στην πόλη, αλλά μεταφέρεται σε όλα τα χωριά του νησιού.

Πηγές: Argiro, Helppost

Γαλλία: Το ακροατήριο της Τουρ θαμπώνεται από την τέχνη και τις πνευματικές αξίες του Shen Yun

Από

Το Shen Yun Performing Arts (Σεν Γιουν) έφτασε στην ιστορική πόλη Τουρ της Γαλλίας στις 8 Φεβρουαρίου. Τα εισιτήρια και για τις πέντε παραστάσεις του στην πόλη είχαν εξαντληθεί μισό μήνα πριν. Το κοινό θαμπώθηκε από την τέχνη και τις βαθιές πνευματικές αξίες του Shen Yun.

Ο Ντανιέλ Μπαρμπιέ, πρώην αντινομάρχης, είπε: «Είναι συγκλονιστικό, είναι πολύ ρευστό. Είναι μια εξαιρετική παράσταση. Δεν έχουμε συνηθίσει να το βλέπουμε αυτό στην Γαλλία. Ειδικά αφού όλοι οι χοροί γίνονται με εξαιρετική προσοχή. Είναι εξαίσιο. Είναι μια παράσταση που αξίζει να τη δεις ξανά και ξανά, νομίζω».

Ο Μισέλ Τρεχάρ, ιδρυτής εταιρείας συμβούλων, δήλωσε: «Είναι εξαιρετικό. Είναι πολύ εντυπωσιακό, πολύχρωμο επίσης. [Οι χορευτές] είναι γεμάτοι χάρη, αλλά και δύναμη ταυτόχρονα».

Ο Ντιέγκο Μομπέλλι, διευθυντής μηχανικός, είπε: «Αυτά είναι δυνατά συναισθήματα, πράγματα που δεν νιώθεις κάθε μέρα! Είναι κάτι εξαιρετικό. Είναι ομορφιά, είναι μεγάλες αξίες. Είναι η ιστορία της Κίνας. Είναι πολύ βαθύ και αγγίζει την καρδιά».

Ο Φιλίπ Μπλανσάρ, ιδιοκτήτης επιχείρησης, είπε: «Μου αρέσουν πολύ οι αξίες που μεταφέρει αυτή η παράσταση. Εκτός από τους χορευτές, τους μουσικούς και τη γοητεία, δεν έλειψαν και οι ανθρωπιστικές αξίες που μεταφέρθηκαν. Οι αξίες εξηγήθηκαν καλά κατά τη διάρκεια της παράστασης, [μεταφέροντας το μήνυμα ότι] δεν πρέπει να χάσουμε τις παραδόσεις και τις πνευματικές μας αξίες».

Εκτός από τα πνευματικά μηνύματα της εκπομπής, το κοινό θαύμασε επίσης την τέχνη του Shen Yun.

«Θα του έδινα 20 στα 10! […] Έχετε έναν εξαιρετικό και δυνατό ήχο. Είναι καλό που δεν υπήρχαν γυάλινα παράθυρα στην αίθουσα, γιατί θα είχαν σπάσει όλα!», είπε ο κος Μπαρμπιέ.

«Το επίπεδο είναι υψηλότατο. Ο συντονισμός είναι άψογος. Είναι όμορφο να βλέπεις τον συνδυασμό της οθόνης, των ανθρώπων και των χορών. Είναι πολύ κομψό και τέλεια συγχρονισμένο», δήλωσε ο κος Μομπέλλι.

«Ήμουν σε κατάσταση απορίας, σαν ένα παιδί γεμάτο δέος», είπε ο κος Τρεχάρ.

«Μπορείς να νιώσεις τη θετική ενέργεια, μαζί με ισχυρή αποφασιστικότητα και μια όμορφη παράδοση. Η ιστορία της Κίνας είναι εκεί, στη σκηνή, και είναι σημαντική. Δυστυχώς, δεν υπάρχει πλέον στην Κίνα σήμερα, αλλά συνεχίζει να υπάρχει χάρη σε θιάσους όπως το [Shen Yun]», είπε ο κος Μπλανσάρ.

«Ζούμε σε έναν τρελό κόσμο. Όταν έρχεσαι να δεις μια τέτοια παράσταση, είναι καταπραϋντικό. Σου προσφέρει μια στιγμιαία απόδραση, επιτρέποντάς σου να ξεχάσεις, για λίγο, όλες τις φρικαλεότητες που συμβαίνουν στον κόσμο», είπε ο κος Μπαρμπιέ.

«Η παράσταση είναι πολύ σημαντική γιατί μας δίνει δύναμη στην καθημερινότητά μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να λύσουμε πολλά προβλήματα, να ξεχάσουμε τη ρουτίνα για μια στιγμή και να ‘ξαναφορτίσουμε τις μπαταρίες μας’», είπε ο κος Μομπέλλι.

«Το να μην χάνουμε τις αξίες και τις παραδόσεις μας – νομίζω ότι αυτό είναι το πιο ισχυρό μήνυμα που μεταφέρει αυτή η παράσταση. Ένας πολιτισμός χιλιετιών που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Και πιστεύω ότι θα νιώσετε βαθιά συγκίνηση μετά την παράσταση. Σας ευχαριστώ, Shen Yun», είπε ο κος Μπλανσάρ.

NTD News, Tουρ, Γαλλία

Το NTD είναι χορηγός μέσων ενημέρωσης του Shen Yun Performing Arts, καλύπτοντας τα σχόλια του κοινού από το 2006.

16-24 Σεπτεμβρίου: Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 «Νέα Θεσμοφόρια»

Από

Το Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 «Νέα Θεσμοφόρια», που ξεκίνησε χθες και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου, αποτελεί μια γιορτή ανάδειξης της Αττικής Γης και διασύνδεσης, του πολιτιστικού στοιχείου με την αγροδιατροφή, τα προϊόντα της και τον τουρισμό, από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο έργο, αλλά και πεδίο συνάντησης του πολιτισμού με τον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα, το οποίο εξελίσσεται σε διάφορα σημεία της Αττικής και πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό «Νέα Μητροπολιτική Αττική».

Τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, κατόπιν σχετικής πρότασης της προέδρου του Ε.Ο.Τ. ‘Αντζελας Γκερέκου, σε συνεργασία με τη Δρα Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Στο πλαίσιο της γιορτής αναδεικνύονται τα προϊόντα τα οποία διαχρονικά έχουν επικρατήσει στην Αττική γη: σιτηρά (με προστάτιδα τη θεά Δήμητρα), ελιά και ελαιόλαδο (με προστάτιδα τη θεά Αθηνά), αμπέλι και κρασί (με προστάτη τον θεό Διόνυσο). Πρόκειται για προϊόντα- οικονομικούς πυλώνες της Αθηναϊκής Πολιτείας, τα οποία εξακολουθούν και σήμερα να χαρακτηρίζουν την εθνική οικονομία και την παραγωγική ταυτότητα της Ελλάδας.

Το φεστιβάλ εξελίσσεται στο Αττικό Άλσος, στο Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, στο Πεδίο του Άρεως, στον ‘Αλιμο (Αθηναϊκή Ριβιέρα),στον Κεραμεικό και στον Πολυχώρο Λιπασμάτων Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Περιλαμβάνει πολιτιστικές δράσεις, εκπαιδευτικά εργαστήρια, δράσεις βιωματικής εκπαίδευσης περιβαλλοντικού και αγροδιατροφικού χαρακτήρα, καθώς και προγράμματα προώθησης των προϊόντων με σύγχρονες μεθόδους.

Η αυλαία των εκδηλώσεων θα ανοίξει την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου στο θέατρο του Αττικού Άλσους, «Κατίνα Παξινού», με το πρωτότυπο έργο «Θεσμοφορίων Χορός: Μια Ωδή στη Γη» του Γιώργου Βούκανου, με περισσότερους από 60 συντελεστές. Πρόκειται για ένα συμφωνικό οπτικοακουστικό χορόδραμα, με τον Βασίλη Σαλέα σε ρόλο μουσικού αφηγητή.

Ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, αναφερόμενος στα «Νέα Θεσμοφόρια», επισημαίνει: «Η διοργάνωση συνδέει τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα με τον πολιτισμό και τον τουρισμό, αναδεικνύει τα προϊόντα, το δυναμικό και τον πολιτισμό της Αττικής γης και αποτελεί μια πρωτοπόρα πρωτοβουλία με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας των προϊόντων της Αττικής, αποτελώντας έτσι μια πολύτιμη παρακαταθήκη. Με όχημα τον πολιτισμό, προβάλλουμε το γαστρονομικό και οινικό πλούτο της Αττικής μας, ενισχύοντας την παραγωγική ταυτότητα της Περιφέρειας μας».

Η πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ‘Αντζελα Γκερέκου μιλώντας για την επαναφορά των Θεσμοφόριων, στο σήμερα, είπε ότι είναι μια γιορτή που υμνεί τη γονιμότητα, τη γυναίκα, την καρποφορία και τα μοναδικά σε ποιότητα και σημασία προϊόντα της Αθηναϊκής πολιτείας. Μια γιορτή για τη δύναμη του πολιτισμού, την αυθεντικότητα των τοπικών κοινοτήτων και των κορυφαίων τοπικών προϊόντων μας. Όσα αναζητά και ο σύγχρονος, συνειδητοποιημένος ταξιδιώτης από έναν προορισμό. «Όλα αυτά αποτελούν και τους πυλώνες για ένα αειφόρο, βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, που θα σέβεται το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων» υπογράμμισε η κα Γκερέκου. .

Ο πρόεδρος του Αναπτυξιακού Οργανισμού Νίκος Παπαγεωργίου δήλωσε ότι: «Η Νέα Μητροπολιτική Αττική Α.Ε. αγκαλιάζει το Φεστιβάλ για τη σύνδεση και την ανάδειξη βασικών στοιχείων της Αττικής, ενώ με την τεχνογνωσία και την πείρα του, ο Οργανισμός «διασφαλίζει ένα άριστο επίπεδο διοργάνωσης και υλοποίησης απαιτητικών και πολύπλευρων δράσεων, όπως η συγκεκριμένη, κάνοντας τις ιδέες πράξη».

Τέλος στη διάρκεια του φεστιβάλ, από 16 έως 24 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθούν 7 εκδηλώσεις με κοινή αναφορά στον πολιτισμό και την εύφορη γη της Αττικής. Εκπαιδευτικά και Βιωματικά Εργαστήρια στο Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, Πολιτιστικές εκδηλώσεις παραδοσιακών χορών στον Πολυχώρο Λιπασμάτων του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Θεατρικές Παραστάσεις στο Θέατρο του Αττικού ‘Αλσους «Κατίνα Παξινού», Γαστρονομικές εκδηλώσεις – τόσο παραδοσιακών γεύσεων στον Πολυχώρο Λιπασμάτων όσο και σύγχρονες γευστικές εμπειρίες mixologist στο Momix Bar – οι οποίες θα αναδείξουν τον γαστρονομικό πλούτο της Αττικής.

Περισσότερες πληροφορίες και το Πρόγραμμα των Εκδηλώσεων εδώ

Ζωντανεύοντας την Κιβωτό του Νώε

Από

Ένας οικοδόμος κοντά στη σύνταξη, στη Βιρτζίνια, αφιέρωνε κάθε ελεύθερο βράδυ και Σαββατοκύριακο επί χρόνια, κατασκευάζοντας ένα τέλειο αντίγραφο της Κιβωτού του Νώε. Το δημιούργημά του είναι πιστό στο διαχρονικό έπος της Βίβλου μέχρι την παραμικρότερη λεπτομέρεια!

Ο Μάκι Τζένκινς, 65 ετών, με καταγωγή από την Ουάσιγκτον, ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες μια διακονία μελέτης της Βίβλου στο Γουόρεντον της Βιρτζίνια, ανακαλύπτοντας το πάθος του για τη διδασκαλία. Από το 1999 άρχισε να δημιουργεί υλικό και μοντέλα της Κιβωτού για να τον βοηθούν στη διδασκαλία του.

«Βρήκαμε ένα κούτσουρο όταν έκανα υβριδικές κατασκευές, περίπου 14 μέτρα κάτω από το επίπεδο του δρόμου στην Αλεξάνδρεια της Βιρτζίνια, σε μια πολυκατοικία που χτίζαμε», δήλωσε ο κος Τζένκινς στην Epoch Times, προσθέτοντας την πεποίθησή του για την προέλευσή του. «Το κούτσουρο δεν ήταν από αυτή την περίοδο.»

Ήταν από την εποχή «πριν από τον κατακλυσμό», όπως πιστεύει ο ίδιος.

Ark
Ένα αντίγραφο της Κιβωτού του Νώε, κατασκευασμένο σε κλίμακα 1:40, βρίσκεται στο γραφείο του Μάκι Τζένκινς, 65 ετών, στο Γουόρεντον της Βιρτζίνια. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Τα αντίγραφα των ζώων από ξύλο τοποθετούνται στην Κιβωτό ανά δύο. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Αυτό ήταν το έναυσμα για το πρώτο από τα πολλά μοντέλα της Κιβωτού, τα οποία μεγάλωναν διαδοχικά σε κλίμακα. Αρχικά, χρησιμοποίησε το κούτσουρο για να κατασκευάσει ένα πρωτότυπο ύψους 1,8 μέτρων. Αυτό συνέβη περίπου όταν ο Κεν Χαμ, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της Answers in Genesis, έχτιζε την παγκοσμίου φήμης πλέον «Ark Encounter» στο Κεντάκι.

Ο κος Τζένκινς εμπνεύστηκε από αυτό για να οραματιστεί κάτι μεγάλο. Ήθελε να ενσωματώσει και τις 15 βιβλικές σκηνές της Κιβωτού σε ένα μοντέλο, περιλαμβανομένης της κατασκευής της, της επιβίβασης των ζώων και της προσάραξής της μετά τον κατακλυσμό. Το αντίγραφό του, ύψους 1,8 μέτρων, αποδείχτηκε πολύ μικρό για τους σκοπούς του – έτσι αφιέρωσε άλλα δύο χρόνια, από το 2015 έως το 2017, για να κατασκευάσει μια παραλλαγή ύψους 3,6 μέτρων.

Επιδιώκοντας την αυθεντικότητα

«Λοιπόν, πλησιάζουμε, αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί», είπε ο κος Τζένκινς. «Έτσι κατασκεύασα ένα τρίτο». Ξεκινώντας γύρω στο 2019, έκανε τα σχέδια για μια μεγαλύτερη Κιβωτό και συγκέντρωσε υλικά από ξύλο από μια μάλλον ιδιαίτερη κοινότητα.

Το μοντέλο της Κιβωτού του Νώε που κατασκευάζει ο κος Τζένκινς στο εργαστήριο ξυλουργικής. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Το μοντέλο της Κιβωτού του Νώε που κατασκευάζει ο κος Τζένκινς στο εργαστήριο ξυλουργικής. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Σε ένα πριονιστήριο των Άμις, κοντά στο Λάνκαστερ της Πενσυλβάνια, βρήκε τη δρυ που θα έδινε το διακοσμητικό φινίρισμα που επιθυμούσε. Οι Άμις επεξεργάστηκαν το ξύλο κόβοντάς το «ανάποδα», ώστε να αναδειχθεί το μοτίβο των κόκκων.

«Θα τραβούσε την προσοχή [των ανθρώπων] και τότε θα μπορούσαμε να τους μιλήσουμε για την Κιβωτό και το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού», δήλωσε ο κος Τζένκινς, ο οποίος ξόδεψε κάπου 4.000 και 5.000 δολάρια μόνο για το φανταχτερό ξύλο.

Για τρίτη φορά, ο κος Τζένκινς κάλεσε τον εμπειρογνώμονα της Βιρτζίνια για την αποκατάσταση επίπλων Τζεφ Χάντλεϊ, από το Γουίντσεστερ, ο οποίος τον είχε βοηθήσει στα δύο προηγούμενα αντίγραφα της Κιβωτού, για να σχεδιάσει το magnum opus.

«Οι ακριβείς διαστάσεις δίνονται στη Βίβλο: Έχει μήκος 300 πήχεις, πλάτος 50 πήχεος και ύψος 30 πήχεις», δήλωσε ο κ. Jenkins. «Αυτό ισοδυναμεί με μήκος περίπου 152 μέτρα, πλάτος 25 μέτρα και ύψος 19 μέτρα». Φυσικά, το μοντέλο έχει μήκος μόνο περίπου 3,8 μέτρα, πλάτος 1 μέτρο και ύψος 60 εκ.. Δηλαδή ακριβώς σε κλίμακα 1:40.

Η είσοδος της Κιβωτού, με τα ζώα να μπαίνουν ανά δύο. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Αριστερά: Ο Mackie Jenkins με το μεγαλύτερο από τα τρία μοντέλα της Κιβωτού του Νώε που κατασκεύασε. Δεξιά: Στο εσωτερικό, ο Νώε στην κουζίνα του πίνει χυμό σταφυλιού. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Υπήρχαν τρεις κανόνες στο σχέδιο του κου Τζένκινς.

«Πρώτον, έπρεπε να μείνουμε πιστοί στη Βίβλο», είπε. «Ο δεύτερος στόχος ήταν να βρούμε πώς θα έμοιαζε το μοντέλο». Για τον σκοπό αυτό, πήραν μια κάρτα τύπου για την Ark Encounter την ημέρα των εγκαινίων και ο κος Τζένκινς κατάφερε να μιλήσει με τον μηχανικό που σχεδίασε την έκδοση σε κανονικό μέγεθος για τον Κεν Χαμ.

«Τρίτον, θέλαμε να ενσωματώσουμε ένα μάθημα στο μοντέλο», είπε. Η Κιβωτός λέγεται ότι ήταν κατασκευασμένη από ξύλο gopher και καλυμμένη με πίσσα, ένα είδος ρητίνης από το δέντρο καφάρ, που δηλώνει την εβραϊκή λέξη για την εξιλέωση. «Έτσι, η ιδέα εκεί είναι ότι όλοι όσοι μπήκαν στην Κιβωτό θα φανταστούν ότι έχουν εξιλεωθεί για τις αμαρτίες τους», είπε ο κ. Τζένκινς.

Δυο-δυο …αλλά όχι πάντα

Μόλις ολοκληρώθηκε το σχέδιο για το σώμα της Κιβωτού και το εσωτερικό διόραμα, ο κος Τζένκινς άρχισε να ψάχνει για ένα ζωτικής σημασίας στοιχείο: τα ζώα. Βρήκε μια εταιρεία στο Έρζγκεμπιργκ της Γερμανίας, η οποία κάποτε κατασκεύαζε μινιατούρες ξύλινων ζώων της Κιβωτού του Νώε ως παιχνίδια. Η κλίμακα ήταν ακριβώς 1:40. Ξεκίνησε να αναζητά και να αγοράζει αυτά τα ζωάκια στο eBay, κάτι που του πήρε μερικά χρόνια, καθώς είχαν διασκορπιστεί σε όλο τον κόσμο.

Το μοντέλο της Κιβωτού του Νώε διαθέτει ανελκυστήρα τον οποίο κινούν τα ζώα, όπως ακριβώς αναφέρεται στη Βίβλο. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Όψεις του εσωτερικού του μοντέλου της Κιβωτού του Νώε του κου Τζένκινς. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

«Όλα τα ζώα ήταν φυτοφάγα τότε», είπε ο κος Τζένκινς, αναφερόμενος στα γεγονότα πριν από τον κατακλυσμό. «Όταν ο Νώε φόρτωσε την Κιβωτό, μπορούσε να φορτώσει τις λεοπαρδάλεις και τα αρνιά μαζί, επειδή δεν θα έτρωγε το ένα το άλλο». Υπήρχαν και άλλες λεπτομέρειες, όπως ο χαρακτηρισμός των «καθαρών» και «ακάθαρτων» ζώων από τη Βίβλο. Στα πρώτα περιλαμβάνονται τα αρνιά, οι αγελάδες, οι κατσίκες και τα κοτόπουλα, ενώ στα δεύτερα οι χοίροι, τα σκυλιά, οι αρουραίοι και τα φίδια.

«Υπήρχε ένα σύστημα θυσίας», είπε ο κ. Τζένκινς, προσθέτοντας ότι τα καθαρά ζώα, στην πραγματικότητα, εισάγονταν ανά επτάδες καθώς ένα θα θυσιάζονταν για να εξιλεωθεί για τις αμαρτίες. «Έτσι, υπήρχαν ακόμη τρία πλήρη ζεύγη για να αναπαραχθούν για μεταγενέστερες θυσίες». Τα ακάθαρτα ζώα εισάγονταν «ανά δύο».

Για να τιμήσει την αναφορά της Βίβλου για «τη λεοπάρδαλη, το λιοντάρι και τον μονόκερω», ο κος Τζένκινς συμπεριέλαβε στο μοντέλο του δύο μινιατούρες παραμυθένιων μονόκερων και δύο δείγματα από τη Σιβηρία. Υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη του τελευταίου, είπε. Απολιθώματα που άφησαν μονοκέρατα ζώα παρόμοια με ρινόκερους βρέθηκαν και τεκμηριώθηκαν στους μόνιμους πάγους της Ρωσίας.

Το μοντέλο της Κιβωτού περιλαμβάνει την παραγωγή χυμού σταφυλιών, όπως την αναφέρει η Βίβλος. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Αριστερά: Το εσωτερικό του μοντέλου της Κιβωτού του κου Τζένκινς. Δεξιά: Ο κος Τζένκινς διδάσκει για τα βιβλικά γεγονότα, που παρουσιάζονται σε ένα από τα δύο μικρότερης κλίμακας αντίγραφα της Κιβωτού. (Ευγενική παραχώρηση της Μήγκαν Τζένκινς)

 

Ο κος Τζένκινς ανακάλυψε επίσης δημοφιλείς μινιατούρες σιδηροδρομικών γραμμών που συνέβαλαν τα μάλα, προσφέροντας μικροσκοπικές μπάλες σανού, οπωροφόρα δέντρα και είδη διατροφής και ποτών. Πρόσθεσε φώτα LED ως λάμπες πετρελαίου, χειροκίνητους ανελκυστήρες με κινούμενα ζώα και ηχεία Bluetooth για τη μετάδοση των ήχων των ζώων για πρόσθετο ρεαλισμό.

Υπάρχουν λειτουργικά μοντέλα κατασκευαστικών γερανών που βασίζονται σε πραγματικά σχέδια ρωμαϊκών, ελληνικών και αιγυπτιακών τύπων, καθώς «κανείς δεν ήξερε τι χρησιμοποιούσε ο Νώε», είπε. Ο ίδιος ο Νώε απεικονίζεται σε διάφορες σκηνές, μεταξύ των οποίων και η ώρα που πίνει χυμό σταφυλιού στην κουζίνα της Κιβωτού, μια σκηνή με βιβλική σημασία.

Για να αναδείξει το σύνολο, ο κος Τζένκινς έφτιαξε αφαιρούμενα πάνελ που αποκαλύπτουν μια εγκάρσια τομή του εσωτερικού.

«Θεωρητικά μιλώντας, οι δημιουργιστές λένε ότι ο κόσμος στην αρχή είχε διαφορετική ατμόσφαιρα», είπε ο κος Τζένκινς. «Στην ατμόσφαιρα πριν από τον κατακλυσμό, ο χυμός των σταφυλιών δεν θα υφίστατο ζύμωση». Τα πράγματα άλλαξαν μετά. «Ο Νώε επέστρεψε να πιει τον χυμό σταφυλιών του και μέθυσε. Επειδή η ατμόσφαιρα είχε αλλάξει και ο χυμός σταφυλιού υπέστη ζύμωση.»

Διάδοση του Λόγου

Μετά από χρόνια έρευνας, δοκιμών και αφοσίωσης στη λεπτομέρεια, το τελικό αντίγραφο της Κιβωτού του κου Τζένκινς βρίσκεται στο γραφείο του για τη μελέτη της Βίβλου στο Γουόρεντον, στο ίδιο δωμάτιο όπου γράφει τα βιβλία του. Δεν έχει ακόμη περιοδεύσει όπως το δεύτερο μοντέλο του κου Τζένκινς. Αυτό μεταφέρεται συχνά σε σχολεία, εκκλησίες και υπαίθρια φεστιβάλ για να διδάξει τις ιστορίες της Βίβλου.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, το περιοδεύον αντίγραφο εκτίθεται στο Ocean City του Μέριλαντ.

Η ιστορία των μοντέλων της Κιβωτού του συνεχίζεται. Με την επικείμενη συνταξιοδότησή του σε δύο χρόνια, σχεδιάζει να εισέλθει σε πλήρους απασχόλησης διακονία, κάνοντας μελέτες της Βίβλου και μοιράζοντας δίσκους του Ευαγγελίου. Θα υπάρξουν ευκαιρίες να επιδείξει τα καλοφτιαγμένα ξύλινα έργα του. Τελικά, τα μοντέλα των Κιβωτών θα παραδοθούν στον γιο του, ο οποίος διευθύνει μια ομάδα μελέτης της Βίβλου, έτσι ώστε οι άνθρωποι να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τον φόρο τιμής που απέτισε ο κος Τζένκινς στον Νώε.

Της Louise Chambers

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Κρητικές σπεσιαλιτέ – μέρος β΄: Καλιτσούνια και χοχλιοί

Από

Καλιτσούνια 

Καλιτσούνια ή σκαλτσούνια ή λυχναράκια δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχετε φάει έστω μια φορά. Μυζήθρα (ή ανθότυρο), κανέλα και μέλι είναι τα τρία βασικά συστατικά, ενώ εκτός από τα κλασικά, αυτά που γνωρίζει η πλειοψηφία, ιδιαίτερη επιτυχία έχουν και τα λεγόμενα ανεβατά που μοιάζουν με ψωμάκι και έχουν μέσα τη σχετική γέμιση.

Cretan Sweet Cheese Pastries Recipe (Kalitsounia) - My Greek Dish

Υλικά

Για τη ζύμη

(Η κούπα μου είναι δοσομετρική και έχει όγκο 250 ml)

1 κούπα λάδι

1 κούπα γιαούρτι

1 αυγό

1,5 φακελάκι μπέικιν (4,5 κ. γλ. )

1,5 κούπα ζάχαρη

Το χυμό μισού ζουμερού πορτοκαλιού

Περίπου ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις

Για τη γέμιση

1 κιλό μυζήθρα

1 κούπα ζάχαρη (μπορείτε να βάλετε και λίγο λιγότερη ή λίγο περισσότερη)

1 κρόκο και 1 ολόκληρο αυγό (η ποσότητα των αυγών έχει να κάνει με το πόσο φρέσκια είναι η μυζήθρα. Αν είναι πολύ φρέσκια μπορεί να χρειαστεί μόνο κρόκους γιατί είναι αρκετά υδαρής. Αν είναι πιο στεγνή μπορούμε να βάλουμε στο κιλό και περισσότερα από δύο ολόκληρα αυγά.)

1 γεμάτο κουταλάκι κανέλα

Για την επικάλυψη

1 κρόκο αυγού αραιωμένο με μια κουταλιά νερό

Προαιρετικά κανέλα ή άσπρο (αποφλοιωμένο) σουσάμι

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε το λάδι, το γιαούρτι, το αυγό και τη ζάχαρη στο χέρι μέχρι να ομογενοποιηθεί το μίγμα.

Προσθέτουμε το χυμό του πορτοκαλιού και ανακατεύουμε πάλι. Αναμειγνύουμε  το μπέικιν σε μια κούπα αλεύρι και το προσθέτουμε στο μίγμα.

Σιγά σιγά προσθέτουμε και το υπόλοιπο αλεύρι, έως ώτου γίνει μια ζύμη μαλακή που όμως δεν κολλά στα χέρια. Η ζύμη της συγκεκριμένης συνταγής είναι αφράτη και δεν ανοίγει τεράστια φύλλα. Γύρω στα 4-5 φυλλαράκια βγάζουμε σε κάθε άνοιγμα, άρα είναι εύκολο και για τις αρχάριες του φύλλου να τη φτιάξουν, ενώ οι πιο έμπειρες μπορεί να βαρεθούν, αφού δεν θα μπορούν να ανοίξουν ένα τεράστιο και να τελειώνουν μια κι έξω.

Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί για 30΄περίπου και ετοιμάζουμε τη μυζήθρα. Την αλέθουμε σε μύλο του πουρέ ή την πατάμε με το εργαλείο που κάνουμε πουρέ ή απλά με ένα πηρούνι ώστε να γίνει σαν πολτός. Προσθέτουμε τη ζάχαρη, τα αυγά , την κανέλα και ανακατεύουμε.

Ανοίγουμε μικρά φυλλαράκια όχι πολύ λεπτά, γύρω στα 3 χιλιοστά πάχος ή και περισσότερο αν σας αρέσουν πιο ζυμαρένια. Κόβουμε κύκλους με διάμετρο 10-12 εκατοστά , βάζουμε μια γεμάτη κουταλιά ζύμη στο κέντρο, τη στρώνουμε να γίνει επίπεδη και τα «τσιμπάμε» σε λυχναράκια ή τα διπλώνουμε σε τριγωνάκια ή τετράγωνα, έτσι ώστε να σκεπαστεί η γέμιση κατά το μεγαλύτερο μέρος της.

Τι να προσέξετε!

1) Αν η μυζήθρα είναι πολύ υδαρής, τα καλιτσούνια ανοίγουν στο ψήσιμο. Γι’ αυτό πολλές νοικοκυρές βάζουν για μια μέρα τη μυζήθρα που προορίζεται για καλιτσούνια να σταθεί σε βαμβακερή πετσέτα, ώστε να απορροφηθούν τα υγρά της.

2) Αντί να βάλετε την κανέλα μέσα στη μυζήθρα, μπορείτε να την πασπαλίσετε πάνω από το αυγό. Συνήθως αυτό το κάνουν όσες νοικοκυρές βάζουν αβάρσαμο στη μυζήθρα.

3) Αν η μυζήθρα σας είναι στεγνή και χρειαστείτε περισσότερα αυγά, μη τα βάλετε όλα μαζί, αλλά ένα ένα έως ότου επιτύχετε την επιθυμητή υφή.

4) Όταν η μυζήθρα είναι πολύ φρέσκια, μπορείτε να βάλετε 1-2 κουταλιές κορν φλάουρ ή άνθος αραβοσίτου βανίλια για να τραβήξει τα υγρά.

5)Μη κρατήσετε τα καλιτσούνια πάνω από 4-5 μέρες. Ακόμη κι αν δεν μουχλιάσουν, δεν είναι νόστιμα πια. Αν τα βάλετε στο ψυγείο κρατάνε λίγο παραπάνω. Βγάλτε τα όμως πριν τα σερβίρετε, για να έρθουν σε θερμοκρασία δωματίου.

6) Μπορείτε να τα καταψύξετε άψητα και να τα ξεπαγώσετε όταν θα τα χρειαστείτε. Τότε βέβαια δεν θα τα αλείψετε με αυγό παρά μόνο την ώρα του ψησίματος.

Χοχλιοί κοκκινιστοί

Οι χοχλιοί (σαλιγκάρια) του καλοκαιριού στην Κρήτη είναι οι λεγόμενοι γυρευτοί. Τους βρίσκουμε κάτω από θάμνους και τράφους, σε κουρμούλες και σε κορμούς ελιάς, κολλημένους τον ένα πάνω στον άλλο, πολλές φορές πάνω από δέκα σε κάθε κολληταρά.

Χοχλιοί (σαλιγκάρια) κοκκινιστοί με ρύζι - The Hungry Bites

Υλικά

Για 30-40 χοχλιούς (σαλιγκάρια)

80-100 ml ελαιόλαδο

1 μέτριο ξερό κρεμμύδι

1-2 μικρές σκελίδες σκόρδο σπασμένες (όχι ψιλοκομμένες)

500 γρ ώριμες ντομάτες

Αλάτι

Πιπέρι

Εκτέλεση

Προετοιμάζουμε τους χοχλιούς, αφαιρώντας με ένα μαχαιράκι τις μεμβράνες. Τους βάζουμε σε κρύο νερό για να ελέγξουμε ποιοι είναι ζωντανοί. Βάζουμε να βράσει λίγο νερό με αλάτι και μόλις πάρει βράση βράζουμε τους χοχλιούς για 2-3 λεπτά μόνο.

Βάζουμε σε βαθύ τηγάνι ή ρηχή κατσαρόλα το κρεμμύδι κομμένο σε καρεδάκια, μαζί με το ελαιόλαδο και το σκόρδο. Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι να μαραθεί, όχι να καεί. Προσθέτουμε τους χοχλιούς και τους γυρνάμε μια φορά να τσιγαριστούν. Αμέσως προσθέτουμε την ντομάτα τριμμένη και μόλις πάρει βράση χαμηλώνουμε σε μέτρια τη θερμοκρασία, αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε το φαγητό μας να μαγειρευτεί για 20 περίπου λεπτά, σκεπασμένο.

Αν υπάρχουν  υγρά, ξεσκεπάζουμε, ανεβάζουμε τη θερμοκρασία και περιμένουμε να απορροφηθούν τα υγρά και να μείνει με τη σάλτσα του. Σερβίρουμε με τηγανητές πατάτες ή ρύζι.

Συνήθως άφηνα να βράσουν λίγο περισσότερο στο σκέτο νερό οι χοχλιοί μου, μαγείρευα πρώτα τη σάλτσα και μετά τους προσέθετα. Άλλαξα τον τρόπο πριν λίγα χρόνια μετά από συμβουλή πολύ έμπειρης μαγείρισσας που μου είπε πως νοστιμίζουν όσο μαγειρεύονται με τη ντομάτα και είχε δίκιο, αρκεί να μην είναι από τα πριν πολύ βρασμένοι και παραβράσουν.

Καλή σας όρεξη!

Πηγή: daynight.gr

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Αναβιώνοντας την παράδοση του «ταχυδρόμου των Γκαλαπάγκος»

Από

Ο Τζόνι Μπήρντμορ,  ένας 51χρονος από το Λονδίνο, πέρασε τους τελευταίους οκτώ μήνες ταξιδεύοντας σε κάθε ήπειρο, αποφασισμένος να γίνει ο νέος «ταχυδρόμος των Γκαλαπάγκος». Η αποστολή του συνίσταται στην παράδοση 50 καρτ ποστάλ που πήρε από ένα παλιό γραμματοκιβώτιο που βρίσκεται σε ένα σημείο γνωστό ως Mail Bay, στο Isla Floreana, μέρος του αρχιπελάγους Γκαλαπάγκος. Αυτές οι επιστολές θα παραδοθούν προσωπικά εντός 12 μηνών.

Από την αρχή της περιπέτειάς του, τον Μάρτιο του 2024, ο  Μπήρντμορ έχει χτυπήσει απροειδοποίητα τις πόρτες των παραληπτών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ισλανδία μέχρι τη Βραζιλία. Ο  Μπήρντμορ συνεχίζει το 365 ημερών ταξίδι του σε επτά ηπείρους, μέχρι να παραδώσει και το τελευταίο  γράμμα, την 1η Μαρτίου 2025.

Jonny Beardmore, 51 de ani, alături de cutia poştală transformată în butoi de whisky din Galapagos, în care oamenii lasă cărţi poştale. (SWNS)
Ο Τζόνι Μπήρντμορ δίπλα στο αυτοσχέδιο γραμματοκιβώτιο που φτιάχτηκε από ένα βαρέλι, μέσα στο οποίο οι άνθρωποι αφήνουν καρτ ποστάλ, στα Γκαλαπάγκος. (SWNS)

 

Ο Τζόνι έμαθε για την ύπαρξη του γραμματοκιβωτίου όταν επισκέφτηκε το νησί λίγο μετά τον θάνατο του πατέρα του, Έρικ, από ασθένεια του κινητικού νευρώνα το 2022.

Το έθιμο των γραμματοκιβωτίων σε απομακρυσμένες τοποθεσίες χρονολογείται από το 1793, όταν οι ναυτικοί συνήθιζαν να αφήνουν γράμματα για τα αγαπημένα τους πρόσωπα σε ένα ξύλινο βαρέλι, ελπίζοντας ότι θα τα έπαιρναν τα πλοία που διέσχιζαν τον ωκεανό. Το μέρος στο αρχιπέλαγος Γκαλαπάγκος, γνωστό σήμερα ως Post Office Bay (Κόλπος του Ταχυδρομείου), έχει γίνει εμβληματικό αυτού του μοναδικού τελετουργικού. Επί του παρόντος, οι τουρίστες και οι τυχοδιώκτες συνεχίζουν να αφήνουν καρτ ποστάλ στο ‘γραμματοκιβώτιο’, που κατασκευάστηκε από ένα παλιό βαρέλι για ουίσκι, με την ελπίδα ότι κάποιος, κάποια στιγμή, θα τις βρει και θα τις παραδώσει προσωπικά.

Ο  Μπήρντμορ ανέλαβε να συνεχίσει την παράδοση. Μέσω αυτής της συμβολικής χειρονομίας, στοχεύει να «συνδέσει τον κόσμο – ένα γράμμα τη φορά», υπενθυμίζοντας σε όλους τη σημασία των ανθρώπινων σχέσεων και τη χαρά των μικρών εκπλήξεων.

Poştaşul Galapagos Jonny Beardmore livrează o carte poştală unui locuitor din Winnipeg, Canada. (SWNS)
Ο ‘ταχυδρόμος των Γκαλαπάγκος’, Τζόνι Μπήρντμορ, παραδίδει μια καρτ ποστάλ σε έναν κάτοικο του Γουίνιπεγκ, στον Καναδά. (SWNS)

 

Beardmore cu un recipient în Rhode Island, Statele Unite. (SWNS)
Στο Ρόουντ Άιλαντ, ΗΠΑ. (SWNS)

 

Μέχρι σήμερα, έχει επισκεφθεί 12 χώρες: Αγγλία, Σκωτία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Μεξικό, Μπελίζ, Γουατεμάλα, Βραζιλία, Αργεντινή και Εκουαδόρ. Οι παραλήπτες ήταν, μεταξύ άλλων, ένας γιατρό από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας, ένα νιόπαντρο ζευγάρι από το Ουασάγκο του Καναδά και η φίλη κάποιου από το Σαν Πέντρο της Μπελίζ.

Ο  Μπήρντμορ, ο οποίος κουβαλά μόνο μία τσάντα, πηγαίνει στη διεύθυνση που γράφει η καρτ ποστάλ και περιμένει ακόμη και μια ολόκληρη μέρα, ελπίζοντας να την παραδώσει προσωπικά. Αν δεν καταφέρει να συναντήσει τον παραλήπτη, αφήνει την καρτ ποστάλ στο γραμματοκιβώτιο, σύμφωνα με το σύνθημά του: «ο ταχυδρόμος των Γκαλαπάγκος πάντα παραδίδει».

Για να συνδέσει όσους ενδιαφέρονται για το ταξίδι του,ο  Μπήρντμορ δημιούργησε έναν διαδραστικό χάρτη που επιτρέπει στους ανθρώπους να ακολουθούν τη διαδρομή του σε πραγματικό χρόνο.

Beardmore livrează o carte poştală unui destinatar în San Pedro, Belize. (SWNS)
Ο Μπήρντμορ  παραδίδει μια καρτ ποστάλ στο Σαν Πέντρο της Μπελίζ. (SWNS)

 

Έχοντας ολοκληρώσει πρόσφατα το σκέλος του ταξιδιού του στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξήγησε τα συναισθήματα και το κίνητρό του πίσω από αυτήν την πρωτοβουλία: «Πίσω από αυτή τη δράση βρίσκεται η απώλεια του πατέρα μου που πέθανε από MND [νόσος του κινητικού νευρώνα] πριν από 18 μήνες. Ήταν 81 ετών. Έζησε με αυτή την ασθένεια για οκτώ χρόνια, που είναι μια μεγάλη περίοδος επιβίωσης για αυτήν την ασθένεια. Με αυτό που κάνω, στοχεύω να επανασυνδέσω τους ανθρώπους μέσω της δύναμης του γραπτού λόγου, φέρνοντας στο προσκήνιο την προσωπική πινελιά που μόνο τα γράμματα μπορούν να προσφέρουν. Επιπλέον, αναζητώ περιπέτειες και ταξίδια που έχουν νόημα. Μετά την περίοδο απομόνωσης που προκλήθηκε από τον COVID, ήθελα να εξερευνήσω τον κόσμο ξανά, αλλά με έναν μοναδικό και βαθιά προσωπικό τρόπο».

Μιλά αναλυτικά και για τη στιγμή που άλλαξε την οπτική του: «Όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήθελα να κάνω κάτι σημαντικό [για να τιμήσω] τη μνήμη του. Τον περασμένο Ιανουάριο, έφτασα στα νησιά Γκαλαπάγκος και ανακάλυψα το γραμματοκιβώτιο στο Post Office Bay, για το οποίο δεν είχα ακούσει ποτέ. Πήρα μερικές καρτ ποστάλ πίσω στο Λονδίνο μαζί μου και τις παρέδωσα προσωπικά – και η εμπειρία μού άφησε βαθιά εντύπωση. Έτσι, μου ήρθε η ιδέα για αυτό το έργο. Απλώς πηγαίνω εκεί που με πάνε τα γράμματα και αυτό κάνει κάθε παράδοση μια κοινωνική πρόκληση. Προσπαθώ να μάθω την ιστορία πίσω από κάθε γράμμα και να τη μοιραστώ.»

Για τον Μπήρντμορ, αυτή η πρωτοβουλία είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό ταξίδι: «Το γραμματοκιβώτιο των Γκαλαπάγκος έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο διασυνδέσεων σε όλο τον κόσμο. Αυτό το έργο αφορά, στον πυρήνα του, τις ανθρώπινες συνδέσεις. Προσπαθώ να επανασυνδεθώ με τον κόσμο, και αυτή η πτυχή είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν μιλάμε για MND [νόσος του κινητικού νευρώνα], καθώς αυτοί που επηρεάζονται τελικά χάνουν την ικανότητά τους να επικοινωνούν λεκτικά. Μέσα από τα γράμματα, θέλω να επαναφέρω στο προσκήνιο τη σημασία των λέξεων και των προσωπικών συνδέσεων.»

Beneficiarii din Mexico City primesc o carte poştală de la Beardmore. (SWNS)
Παραλήπτες στην Πόλη του Μεξικού λαμβάνουν μια κάρτα από το Μπήρντμορ. (SWNS)

 

Συγκινημένος από την εμπειρία, ο  Μπήρντμορ επισκέφτηκε ξανά τα νησιά τον Μάρτιο και επέλεξε μερικές κάρτες, φροντίζοντας να είναι από όλες τις γωνιές του κόσμου. Όταν έφτασε τις 50, ξεκίνησε για τη Νότιο Αμερική, πηγαίνοντας στον Ισημερινό, την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Γουατεμάλα, το Μπελίζ και το Μεξικό.

Ένα από τα γράμματα απευθυνόταν σε έναν άνδρα στο Μπελίζ και γράφτηκε από μια γυναίκα που εξομολογείται τον έρωτά της, αλλά μέχρι να φτάσει ο  Μπήρντμορ το ζευγάρι είχε χωρίσει. Στη συνέχεια πέταξε σε επτά πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, πριν κατευθυνθεί βόρεια και διασχίσει την καναδική πλευρά, παραδίδοντας καρτ ποστάλ στους ντόπιους.

Το ταξίδι στη Βρετανία ξεκίνησε τον Αύγουστο, με τον  Μπήρντμορ να ζητά βοήθεια από ορισμένους ντόπιους που τον αναγνώρισαν.

Un destinatar din Victoria, Canada, primeşte o carte poştală. (SWNS)
Ο Μπήρντμορ με έναν παραλήπτη στη Βικτώρια του Καναδά. (SWNS)

 

Θυμάται: «Ήμουν στο Σάρρεϋ για να παραδώσω το 24ο γράμμα, αλλά κανείς δεν ήταν σπίτι. Έπρεπε να επιστρέψω το βράδυ. Δεν κάνω καμία προσπάθεια να επικοινωνήσω μαζί τους εκ των προτέρων, απλά εμφανίζομαι και χτυπάω την πόρτα. Μόνο αφού χτυπήσω την πόρτα και δεν είναι εκεί, αφήνω ένα σημείωμα ή τσεκάρω τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Ήταν μια περίπτωση όπου η κοινότητα τον βοήθησε στην παράδοση της κάρτας: «Μια μητέρα και μια κόρη με αναγνώρισαν από ένα φεστιβάλ περιπέτειας που ονομάζεται Yestival, όπου είχα μίλησα online για την πρόκληση τον Ιούνιο, ενώ βρισκόμουν στο Γουίνιπεγκ του Καναδά. Τους έδειξα την επιστολή που έπρεπε να παραδώσω και, φανταστείτε!, ήξεραν τους παραλήπτες. Φαίνεται ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι γείτονές τους και τους γνωρίζουν προσωπικά.»

«Τους έστειλαν μηνύματα και κανόνισαν να τους συναντήσω για να τους παραδώσω την επιστολή». Οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι απλά απίστευτες. «Κάθε μία παράδοση είναι εξαιρετική και ιδιαίτερη, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί.»

Beardmore livrează o carte poştală unui destinatar din Houston, Texas. (SWNS)
Ο Μπήρντμορ  παραδίδει μια καρτ ποστάλ σε μια γυναίκα στο Χιούστον του Τέξας. (SWNS)

 

Ο Μπήρντμορ αφηγείται με ενθουσιασμό μια αξέχαστη εμπειρία που είχε στο Μεξικό: «Αφορούσε μια μητέρα και την κόρη της, που αρχικά δεν ήθελαν να κατέβουν. Ζήτησα τη βοήθεια ενός ισπανόφωνου φίλου και ενός γείτονα. Αφού τους δείξαμε την καρτ ποστάλ, μας επέτρεψαν να μπούμε. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία, ίσως η αγαπημένη μου».

«Δεν ανησυχώ πολύ για την ασφάλεια. Έχω ταξιδέψει πολύ σε όλο τον κόσμο. Ξέρω πώς να κυκλοφορώ. Έχω πάει σε 114 χώρες συνολικά μέχρι τώρα. Ανησυχούσα για το αν ο κόσμος θα αποδεχόταν αυτή την ιδέα. Ήλπιζα πραγματικά ότι ο κόσμος θα ήθελε να έρθει. Ανησυχούσα ότι ο κόσμος δεν θα ενδιαφερόταν τόσο – αλλά μόλις γνώρισα την Κεντρική Αμερική, ανακάλυψα ότι οι άνθρωποι είναι εξαιρετικοί.

»Μια άλλη ιδιαίτερη στιγμή σχετιζόταν με την ημέρα αποφοίτησης τρίδυμων, 13 ετών. Πήγα πίσω και έκατσα για δείπνο μαζί τους, για την επέτειό τους.»

Beardmore livrează o carte poştală unui destinatar în Washago, Canada. (SWNS)
Ο Μπήρντμορ με παραλήπτες στο Γουασάγκο του Καναδά. (SWNS)

 

Μέχρι σήμερα, ο  Μπήρντμορ έχει καταφέρει να συγκεντρώσει σχεδόν 26.000 δολάρια για φιλανθρωπικές οργανώσεις που είναι αφιερωμένες στην καταπολέμηση της νόσου του κινητικού νευρώνα (MND). Ωστόσο, χρησιμοποιεί τις δικές του οικονομίες για τη χρηματοδότηση της αποστολής και των ταξιδιών του.

Ο προϋπολογισμός του είναι 62.640 ευρώ συνολικά. Εξοικονομεί πολλά χρήματα χρησιμοποιώντας τα αεροπορικά μίλια του και πετώντας μόνο με μια χειραποσκευή.

Δήλωσε: «Όταν δεσμεύομαι για ένα έργο σαν αυτό, εμπλέκομαι πλήρως. Γιατί να μην κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου; Η τελευταία παράδοση θα γίνει στο Λονδίνο. Όλα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα και αυτό μου δίνει τον πλήρη έλεγχο. Μου αρέσει να προσθέτω ένα βαθύτερο νόημα στα ταξίδια μου.

»Δεν είμαι παντρεμένος ούτε έχω παιδιά. Βασικά είμαι άστεγος και όλα μου τα πράγματα είναι σε μια αποθήκη. Σε αυτό το ταξίδι έχω μόνο μια χειραποσκευή, μέσα στην οποία βρίσκονται ο εξοπλισμός μου και τα ρούχα μου. Μου αρέσει να ζω έτσι. “Τα λογιστικά και ο σχεδιασμός είναι μέρος της διασκέδασης.”

»Αλλά πρόκειται επίσης για την ανάδειξη της απώλειας κινητικότητας και ελευθερίας κινήσεων που αντιμετώπισαν ο πατέρας μου και άλλοι πάσχοντες από MND – μια υπενθύμιση ότι δεν πρέπει ποτέ να θεωρούμε δεδομένες αυτές τις ικανότητες.»

Το έργο του Μπήρντμορ δεν είναι μόνο μια επίδειξη θέλησης και περιπέτειας, αλλά και μια έκκληση για ενσυναίσθηση, κατανόηση και ευγνωμοσύνη για τα μικρά πράγματα που κάνουν τη ζωή πραγματικά να αξίζει τον κόπο.

Υφαίνοντας μία αλληγορία: Οι ταπισερί «Η δέσποινα και ο μονόκερως»

Από

Ο μονόκερως είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μυθικά ζώα του μεσαιωνικού κόσμου. Αποτελούσε δημοφιλές θέμα πολλών έργων τέχνης, αλλά όσον αφορά τις ταπισερί, μόνο δύο γνωστές σειρές με μονόκερους έχουν επιβιώσει. Οι «ταπισερί με μονόκερους» στο Met Cloisters στη Νέα Υόρκη είναι από τα εξέχοντα κομμάτια των συλλογών του μουσείου. Η δεύτερη σειρά, της ίδιας περίπου εποχής, είναι επίσης αριστουργηματική. Έχει τον τίτλο «Η δέσποινα και ο μονόκερως» και βρίσκεται στην Ευρώπη, στο Μουσείο Κλυνύ, το Εθνικό Μεσαιωνικό Μουσείο του Παρισιού – το μοναδικό εθνικό μουσείο της Γαλλίας αφιερωμένο στη μεσαιωνική τέχνη, με περισσότερα από 24.000 έργα τέχνης.

Οι έξι ταπισερί της σειράς «Η δέσποινα και ο μονόκερως» εκτίθενται σε ειδική αίθουσα. Την ομορφιά τους τη συναγωνίζεται μόνο το μυστήριο τους, αφού η προέλευση και η ιστορία που αφηγούνται διχάζουν ακόμα τους μελετητές.

Ο ασύλληπτος μονόκερως

Ντομενιτσίνο, «Παρθένος με μονόκερω», περ. 1602. Τοιχογραφία, Παλάτι Φαρνέζε, Ρώμη. (Public Domain)

 

Στη δυτική κουλτούρα, η πρώτη αναφορά σε ένα ζώο με ένα μόνο κέρατο μπορεί να εντοπιστεί στην αφήγηση ενός Έλληνα ταξιδιώτη στην Ινδία το 400 π.Χ. Οι μεσαιωνικοί λαοί πίστευαν ότι οι μονόκεροι ήταν πραγματικά, αν και ασύλληπτα, πλάσματα και ότι τα κέρατα τους είχαν μαγικές, προστατευτικές ιδιότητες. Στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, οι μονόκεροι εμφανίζονταν εν αφθονία στις τέχνες: σε πίνακες ζωγραφικής, τοιχογραφίες, εκτυπώσεις, ταπισερί, κοσμήματα και εικονογραφημένα χειρόγραφα.

Η ύπαρξη αυτών των ζώων αποδεικνυόταν από κέρατα που βρίσκονταν, τα οποία αποτελούσαν αντικείμενο έντονης εμπορίας. Τα «κέρατα μονόκερω» ήταν πολύτιμα και φυλάσσονταν σε εκκλησίες, καθώς και σε πριγκιπικές και αριστοκρατικές συλλογές. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για χαυλιόδοντες από φάλαινα μονόκερω (μονόδων μονόκερως ή ναρβάλ) και όχι κέρατα μονόκερω. Τα ναρβάλ είναι θαλάσσια θηλαστικά που ζουν στα παράκτια ύδατα της Αρκτικής. Το ένα από τα δύο δόντια τους αναπτύσσεται μέσα από το άνω χείλος τους ως ένας τεράστιος σπειροειδής χαυλιόδοντας. Είναι ενδιαφέρον ότι κατά την αρχαιότητα και τον πρώιμο Μεσαίωνα, οι μονόκεροι απεικονίζονταν στις τέχνες με ένα ίσιο, λείο κέρατο. Η στυλιζαρισμένη εικόνα ενός σπειροειδούς κέρατου, όπως φαίνεται στη σειρά «Η δέσποινα και ο μονόκερως», προέκυψε όταν οι Σκανδιναβοί ναυτικοί άρχισαν να εμπορεύονται χαυλιόδοντες από ναρβάλ.

Για αιώνες, ο χαυλιόδοντας του αρσενικού ναρβάλ θεωρούνταν κέρατο μονόκερω. (Wellcome Images/CC BY 4.0)

 

Η Μόνα Λίζα του Μεσαίωνα

Οι ταπισερί της σειράς «Η δέσποινα και ο μονόκερος» υφάνθηκαν γύρω στο 1500. Μπορεί να κατασκευάστηκαν στη Φλάνδρα, μια περιοχή που παρήγαγε μερικές από τις καλύτερες ταπισερί της εποχής, αλλά αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά στοιχεία που συνεχίζουν να συζητώνται και να ερευνώνται. Η πρώτη τεκμηρίωση των ταπισερί μπορεί να εντοπιστεί σε μια περιγραφή του 1814 του Σατώ ντε Μπουσάκ (Château de Boussac) στην Κεντρική Γαλλία. Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, ο Γάλλος συγγραφέας, ιστορικός, αρχαιολόγος και συγγραφέας της νουβέλας «Κάρμεν», Προσπέρ Μεριμέ, ανακάλυψε αυτά τα έργα τέχνης εκεί. Ήταν ενθουσιασμένος από το μεγαλείο τους, αλλά ανησυχούσε πολύ για την τοποθεσία όπου βρίσκονταν, εκτεθειμένα στην υγρασία και τους αρουραίους. Αυτή η παραμέληση έβλαπτε τα έργα και, επιπλέον, οι άνθρωποι από ό,τι φαίνεται τα βανδάλιζαν για να φτιάξουν χαλιά και καλύμματα καροτσιών. Ο Μεριμέ έγραψε σε έναν Γάλλο πολιτικό, ζητώντας την απομάκρυνση τους. Το 1882, το Μουσείο Κλυνύ απέκτησε τα έργα τέχνης για 25.500 φράγκα (περίπου 3.000 ευρώ).

Αυτές οι ταπισερί έχουν χαρακτηριστεί ως η «Μόνα Λίζα του Μεσαίωνα» και ο «εθνικός θησαυρός της Γαλλίας». Η φήμη τους οφείλεται εν μέρει σε λογοτεχνικές αναφορές σημαντικών ιστορικών συγγραφέων, όπως στην «Ιωάννα» της Γεωργίας Σάνδης και στις «Σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε. Ακόμη και σήμερα, οι ταπισερί αυτές αναφέρονται ή εμφανίζονται σε μυθιστορήματα και ταινίες.

Μια γενική συμφωνία σχετικά με το αφηγηματικό τους νόημα επετεύχθη μόλις το 1921. Οι ιστορικοί τέχνης πιστεύουν ότι τα έξι έργα της σειράς αποτελούν μεμονωμένες αναπαραστάσεις των αισθήσεων, εικονογραφημένες αλληγορίες για την αφή, τη γεύση, την όσφρηση, την ακοή και την όραση (τα μεσαιωνικά κείμενα κωδικοποιούσαν τις αισθήσεις με αυτή τη σειρά). Η τελευταία ταπισερί αντιπροσωπεύει μια «έκτη αίσθηση», όρος που χρονολογείται από τον Μεσαίωνα.

Το εραλδικό έμβλημα της οικογένειας Λε Βιστ, από τη Λυών, φοριέται από το λιοντάρι στην ταπισερί «Αφή» και από τον μονόκερω στη ταπισερί «Γεύση». (Public Domain)

 

Σε κάθε ταπισερί απεικονίζεται μια ξανθιά κοπέλα με ένα λιοντάρι στα δεξιά της και έναν μονόκερω στα αριστερά της. Τέσσερεις από τις έξι ταπισερί περιλαμβάνουν επίσης μια κυρία επί των τιμών. Τα ζώα φορούν ή φέρουν ένα κόκκινο οικόσημο με τρία ασημένια μισοφέγγαρα σε μια μπλε ταινία, εραλδικό έμβλημα που έχει συνδεθεί από ιστορικούς με την αριστοκρατική οικογένεια Λε Βίστ [Le Viste] της Λυών. Οι επιμελητές πιστεύουν ότι ένα μέλος της οικογένειας παρήγγειλε τις ταπισερί, αλλά η ταυτότητά του παραμένει άγνωστη.

Οι κύριες μορφές τοποθετούνται κεντρικά στη σύνθεση, σε μια νησίδα μπλε χρώματος σε κόκκινο φόντο. Και στις δύο αυτές περιοχές, χρησιμοποιείται το διακοσμητικό στυλ «millefleurs» («χιλιάδες λουλούδια»), με εκθαμβωτικά αποτελέσματα. Δεκάδες λουλούδια και δέντρα διακρίνονται: μπλε καμπανούλες, γαρίφαλα, νάρκισσοι, μαργαρίτες, κρίνοι, κατιφέδες, πανσέδες, βιολέτες, πουρνάρια, βελανιδιές, πορτοκαλιές και πεύκα. Επιπλέον, υπάρχει μία πληθώρα μικρότερων ζώων: πουλιά, όπως γεράκια, ερωδιοί, κίσσες, παπαγάλοι και πέρδικες, συνυπάρχουν με τσιτάχ, σκύλους, αρνιά, λεοπαρδάλεις, πίθηκους, αλεπούδες και κουνέλια.

Λεπτομέρειες από τη σειρά των ταπισερί «Η δέσποινα και ο μονόκερως» («Γεύση»), όπου απεικονίζονται ένα γεράκι, μία καρακάξα, μία μαϊμού και κουνέλια. (Public Domain)

 

Μένει να διευκρινιστεί πού υφάνθηκαν οι ταπισερί – είναι αρκετά πιθανό τα σχέδια να δημιουργήθηκαν στο Παρίσι. Με βάση τις εικόνες τους, οι επιμελητές τα έχουν συνδέσει με το έργο ενός καλλιτέχνη γνωστού ως Δασκάλου της Άννας της Βρετάνης, μιας Γαλλίδας βασίλισσας, ο οποίος ίσως ήταν ο Ζαν ντ’ Υπρ [Jean d’ Ypres], γνωστό για το εκπληκτικό του βιβλίο «Πολύ μικρές ώρες» [Très Petites Heures], που γράφτηκε για την Άννα της Βρετάνης.

Μια εικονογραφημένη σελίδα από το «Très Petites Heures» (περίπου στα τέλη του 15ου αιώνα), από τον Δάσκαλο της Άννας της Βρετάνης. (Public Domain)

 

Αντιπροσωπεύοντας τις αισθήσεις

Στην ταπισερί «Αφή», η νεαρή γυναίκα φορά στέμμα και έχει μακριά κυματιστά μαλλιά. Το σκούρο μπλε βελούδινο φόρεμά της είναι επενδεδυμένο με ερμίνα, μια γούνα που συνδέεται με τη βασιλική οικογένεια, και διακοσμητικά κεντήματα στολισμένα με χρυσό και πολύτιμους λίθους. Το θέμα της αφής γίνεται φανερό από τα δύο πράγματα που αγγίζει: με το δεξί της χέρι κρατά ένα ψηλό λάβαρο, ενώ με το αριστερό της πιάνει απαλά το κέρατο του μονόκερου. Οι μονόκεροι ήταν συχνά αλληγορικές φιγούρες σε ιστορίες αυλικών ερώτων, οπότε αυτή η σκηνή στην οποία η κοπέλα ακουμπά το ζώο θα μπορούσε να σημαίνει πόθο για έναν εραστή. Τα αιχμάλωτα ζωάκια με το περιλαίμιο που διακρίνονται γύρω από το λάβαρο ενισχύουν αυτή την ιδέα.

«Αφή», μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι, 3 x 3,5 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Στη ταπισερί «Γεύση», η κοπέλα παίρνει ένα γλυκό από ένα πιάτο που κρατά η συνοδός της, για να ταΐσει όπως φαίνεται τον παπαγάλο που κάθεται στο χέρι της. Αντικατοπτρίζοντας αυτήν την κίνηση, η μαϊμού στη βάση της μπλε νησίδας τρώει ένα κομμάτι φρούτο. Πίσω από την κοπέλα, οριοθετώντας τη νησίδα, υπάρχει μια πέργκολα με τριαντάφυλλα. Αυτό αναφέρεται στην έννοια του «hortus conclusus», που μεταφράζεται ως κλειστός κήπος, ένα δημοφιλές μοτίβο στις απεικονίσεις αυλικής αγάπης. Ένα άλλο σύμβολο που συνδέεται με αυτήν την ιδέα και το κυνήγι του μονόκερω είναι το ρόδι, το οποίο κρέμεται από τη ζώνη της γυναίκας.

«Γεύση», μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι, 3,7 x 4,5 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Λεπτομέρεια στην οποία διακρίνονται τα ρόδια που κρέμονται από τη ζώνη της γυναίκας – ένα σύμβολο δημοφιλές στις αυλικές απεικονίσεις αγάπης. (Public Domain)

 

Τα λουλούδια, και το άρωμά τους που συνυποδηλώνεται, κυριαρχούν στην ταπισερί «Όσφρηση». Σε αυτήν την εικόνα, η κοπέλα φτιάχνει ένα στεφάνι από γαρίφαλα, παίρνοντας λουλούδια από ένα δίσκο που κρατά η κυρία επί των τιμών. Αυτό το λουλούδι θεωρούνταν σύμβολο αγάπης και γιρλάντες λουλουδιών απεικονίζονταν συχνά σε σκηνές αυλικού έρωτα. Και πάλι, η δράση του πιθήκου υπογραμμίζει την αλληγορική σημασία της ταπισερί: μυρίζει ένα τριαντάφυλλο. Τα μαλλιά της κοπέλας είναι καλυμμένα με κοσμήματα, ενώ φορά τα βραχιόλια της με μοντέρνο τρόπο: στους καρπούς της, όχι ψηλά στο μπράτσο.

«Όσφρηση», μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι. 3,6 x 3 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Η μουσική είναι το θέμα της ταπισερί για την «Ακοή». Η κοπέλα παίζει ένα πολύτιμο μεσαιωνικό φορητό όργανο (δεν έχουν διασωθεί φυσικά δείγματα από την εποχή), στολισμένο με κοσμήματα. Ο σύντροφός της χειρίζεται τους φυσητήρες του οργάνου. Τα υφάσματα είναι ιδιαιτέρως πλούσια και βαρύτιμα σε αυτήν τη σκηνή: το όργανο βρίσκεται πάνω σε ένα ανατολίτικο χαλί – η γυναίκα φορά ένα φόρεμα με μοτίβα ροδιού, που ήταν το απόγειο της ιταλικής μόδας στις αρχές του 16ου αιώνα. Όλα της τα ρούχα και τα κοσμήματα δείχνουν την αριστοκρατική πολυτέλεια της εποχής. Στην «Ακοή», η κοπέλα φορά πάλι ένα κάλυμμα κεφαλής, γνωστό ως «αιγκρέτ» (aigrette).

«Ακοή», μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι 3,6 x 2,7 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Στην ταπισερί «Όραση», η κυρία κάθεται έχοντας έναν μονόκερω στην αγκαλιά της, συμβολίζοντας έτσι τις πτυχές της αυλικής αγάπης. Ενώ χαϊδεύει τον μονόκερω με το αριστερό της χέρι, με το άλλο χέρι κρατά μπροστά του έναν καθρέφτη από χρυσό και πολύτιμες πέτρες – ένα αντικείμενο πολυτελείας εκείνη την εποχή. Τα ζώα στο βάθος – ένας σκύλος, ένα λιοντάρι και ένα κουνέλι – παίζουν το δικό τους παιχνίδι με τα βλέμματά τους, ενώ η γυναίκα και ο μονόκερως φαίνονται απορροφημένοι ο ένας από τον άλλον και από την αντανάκλαση του καθρέπτη, σχηματίζοντας ένα κλειστό κύκλωμα.

«Όραση», μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι. 3 x 3 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Η αινιγματική έκτη ταπισερί είναι γνωστή ως «A mon seul désir» («Στη μόνη μου επιθυμία»). Ο τίτλος της προέρχεται από αυτήν τη φράση, η οποία είναι γραμμένη στην κορυφή της πολυτελούς μπλε σκηνής στο κέντρο της εικόνας. Η κυρία επί των τιμών δείχνει στη δέσποινα ένα κουτί κοσμημάτων με μεταλλικά εξαρτήματα. Εκείνη παίρνει – ή αφήνει; – ένα κολιέ παρόμοιο με αυτό που φοράει στη ταπισερί «Γεύση». Οι μελετητές δεν έχουν καταλήξει εάν παίρνει το κόσμημα για να το φορέσει ή αν το επιστρέφει στο κουτί. Αν το συμβαίνει το δεύτερο, σημαίνει ότι αποκηρύσσει τις εγκόσμιες απολαύσεις και τα αισθησιακά αντικείμενα των προηγούμενων ταπισερί; Υπάρχουν πολλές θεωρίες ως προς την έννοια της έκτης αίσθησης, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης βούλησης. Η επικρατούσα εκτίμηση είναι ότι αναφέρεται σε μια εσωτερική αισθητηριακή εμπειρία, ένα ζήτημα της ψυχής και της καρδιάς.

«A mon seul désir» (Στη μόνη μου επιθυμία), μεταξύ 1484 και 1500. Μαλλί και μετάξι. 3,6 x 4,6 μ. Μουσείο Κλυνύ, Παρίσι. (Public Domain)

 

Η σειρά «Η δέσποινα και ο μονόκερως» είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης που παράχθηκαν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Οι προικισμένοι υφαντές που τα κατασκεύασαν πιθανότατα ξόδεψαν αρκετά χρόνια στο έργο και το κόστος θα ήταν τεράστιο. Αυτά τα έργα τέχνης συνεχίζουν να εκτιμώνται για το μυστήριο και το αισθητικό τους επίτευγμα. Εκπέμπουν μια αύρα γαλήνης με τη συνθετική τους ισορροπία και τα αρμονικά τους χρώματα,  προκαλώντας τον θαυμασμό του θεατή.

 

Αλήθεια & Παράδοση

Facebook-f Linkedin Twitter Youtube
  • Stories
  • Community
  • Blog
  • Careers
  • Brand Assets

36 ΧΩΡΕΣ, 22 ΓΛΩΣΣΕΣ

  • Αγγλικά
  • Γαλλικά
  • Γερμανικά
  • Εβραϊκά
  • Ελληνικά
  • Ιαπωνικά
  • Ινδονησιακά
  • Ισπανικά
  • Ιταλικά
  • Κινεζικά
  • Κορεάτικα
  • Ολλανδικά
  • Ουκρανικά
  • Περσικά
  • Πολωνικά
  • Πορτογαλικά
  • Ρουμανικά
  • Ρωσικά
  • Σλοβακικά
  • Σουηδικά
  • Τουρκικά
  • Τσέχικα