Πολλά κινέζικα φαρμακευτικά βότανα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ωμή τους κατάσταση. Χρειάζεται να υποστούν συγκεκριμένη επεξεργασία για βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους, μείωση τοξικότητας, ελαχιστοποίηση παρενεργειών, και ευκολία συντήρησης.
Η μεταμόρφωση ωμών συστατικών της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής (ΠΚΙ, TCM) σε αποτελεσματικές θεραπείες αποκαλείται επεξεργασία ΠΚΙ, γνωστή επίσης ως Πάο Τζι. Επιπλέον της προετοιμασίας—το Πάο Τζι βελτιστοποιεί τα βότανα για καλύτερη αποτελεσματικότητα και απορρόφηση. Περιλαμβάνει επεξεργασία φωτιάς, επεξεργασία νερού, και επεξεργασία νερού-φωτιάς. Η επιλογή του τρόπου διαμόρφωσης της δόσης και του μείγματος εξαρτώνται από τις διαφορετικές συνθήκες.
Προετοιμασίες βοτάνων στην κινέζικη ιατρική
1. Επεξεργασία φωτιάς
Υπάρχουν τέσσερις κύριες μέθοδοι επεξεργασίας φωτιάς: έντονη θέρμανση, ψήσιμο, γρήγορη θέρμανση (stir frying) με πρόσθετα, και στεγνή θέρμανση (dry frying). Η στενγή θέρμανση είναι η κοινότερη μέθοδος.
Έντονη θέρμανση: Άμεση θέρμανση του βοτάνου σε υψηλές θερμοκρασίες.
Ψήσιμο: Παρόμοιο με το ψήσιμο γλυκοπατάτας, όπου τα βότανα θάβονται σε καυτές στάχτες και ψήνονται.
Γρήγορη θέρμανση με πρόσθετα: Γίνεται στιρ φράι (γρήγορο τηγάνισμα δευτερολέπτων σε δυνατή φωτιά) των βοτάνων με ουσίες όπως μέλι ή αλάτι.
Στεγνή θέρμανση: Γρήγορη θέρμανση των βοτάνων στο τηγάνι χωρίς άλλη ουσία.
2. Επεξεργασία νερού
Το νερό χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές για επεξεργασία φαρμακευτικών βοτάνων—βούτηγμα, μούλιασμα, πλύσιμο, και άλλα, αλλά κρασί ή ξύδι χρησιμοποιούνται μερικές φορές αντί για νερό.
3. Επεξεργασία νερού-φωτιάς
Αυτή συνδυάζει επεξεργασία με φωτιά και νερό, όπως άτμισμα πάνω από νερό ή βράσιμο άμεσα σε νερό.
Τρεις βασικές μέθοδοι επεξεργασίας φαρμακευτικών ουσιών
Η διαμόρφωση της δόσης στην ΠΚΙ επηρεάζει την αποτελεσματικότητα, και διαφορετικά βότανα απαιτούν διαφορετικές μεθόδους προετοιμασίας. Το αρχαίο κινέζικο ιατρικό κείμενο «Συλλογή Ύλης Ιατρικής» λέει:
«Κάποια φάρμακα γίνονται καλύτερα σε χάπι, κάποια σε σκόνες, κάποια είναι κατάλληλα για αφεψήματα, κάποια θα πρέπει να μουλιάσουν σε κρασί, και κάποια προετοιμάζονται καλύτερα ως φαρμακευτικές πάστες. Ορισμένα βότανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλές μορφές, ενώ άλλα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε αφεψήματα ή κρασί. Η διαμόρφωση θα πρέπει να συμφωνεί με τις φυσικές ιδιότητες του βοτάνου και δεν θα πρέπει να αλλάζει κατά βούληση.»
Αυτό σημαίνει ότι κάθε βότανο έχει μια ιδανική μέθοδο παρασκευής. Η διαμόρφωση της δόσης θα πρέπει πάντα να ακολουθεί τις φυσικές ιδιότητες του βοτάνου.
1. Χάπια
Η μορφή χαπιού είναι κατάλληλη για ανακούφιση χρονίων καταστάσεων. Τα χάπια βοηθούν στην απομάκρυνση ανέμου και κρύου, μειώνουν τις χρόνιες ασθένειες, και σπάζουν τα σωρευμένα σκληρά συσσωματώματα στο σώμα. Αν θεραπεύετε ασθένειες σχετικά με όργανα του άνω καυστήρα όπως πνεύμονες και καρδιά, τα χάπια θα πρέπει να έχουν μικρότερο μέγεθος. Θα πρέπει επίσης να τυλιχτούν με ένα χοντρό στρώμα υλικού ή πάστας ώστε να μην διαλύονται αμέσως ώστε να έχουν περισσότερο χρόνο παραμονής στα έντερα και στο στομάχι.
Για θεραπεία ασθενειών των κάτω καυστήρων, όπως της ουροδόχου κύστεως και των νεφρών, τα χάπια φτιάχνονται μεγαλύτερα και σκληρότερα ώστε να μένουν στα έντερα και στο στομάχι περισσότερο. Σε θεραπεία ασθενειών σχετικών με την σπλήνα ή το στομάχι εντός του μέσου καυστήρα, τα χάπια θα πρέπει να είναι μικρότερα.
Στην ΠΚΙ, οι άνω, μέσοι, και κάτω καυστήρες αναφέρονται συλλογικά ως ο τριπλός καυστήρας, που χωρίζει το ανθρώπινο σώμα σε τρία σωματικά και παθολογικά μέρη. Αυτές οι τρεις περιοχές κυβερνούν τα κύρια εσωτερικά όργανα του ανθρώπινου σώματος.
2. Αφεψήματα
Τα αφεψήματα είναι η πρώτη επιλογή για θεραπεία σοβαρών ασθενειών. Ο Λι Ντονγκγιουάν, ένας διάσημος γιατρός στην Δυναστεία Σονγκ, είπε κάποτε: «Το αφέψημα χρησιμοποιείται για θεραπεία σοβαρών ασθενειών.» Αυτό σημαίνει ότι το αφέψημα έχει ένα «καθαριστικό» αποτέλεσμα και μπορεί να αποβάλει επιζήμιες ουσιές από το σώμα, κάνοντάς το κατάλληλο για θεραπεία σοβαρότερων ασθενειών.
Τα αφεψήματα επίσης βοηθούν στον καθαρισμό των μεσημβρινών (καναλιών ενέργειας) και ενισχύουν την κυκλοφορία του τσι (ζωτικής ενέργειας) και του αίματος. Τα αφεψήματα μπορούν επίσης να εξισορροπήσουν γιν και γιανγκ στο σώμα και να επαναφέρουν το σώμα σε μια υγιή κατάσταση. Σε τέτοια μορφή, το φάρμακο μπορεί να δράσει γρηγορότερα και είναι επίσης ισχυρότερο, κάτι που ταιριάζει για γρήγορη βελτίωση της κατάστασης.
Ωστόσο, λόγω των δυνατών καθαριστικών τους ιδιοτήτων, τα αφεψήματα ίσως κάποιες φορές έχουν μεγαλύτερη επίδραση σε εσωτερικά όργανα. Για παράδειγμα, κάποιοι ίσως έχουν διάρροια αφότου πάρουν μια μικρή δόση αφεψήματος, που δείχνει ότι η καθαριστική επίδραση είναι πολύ δυνατή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως είναι απαραίτητο να επιλέξουν χάπια ή σκόνες για θεραπεία.
3. Σκόνη
Όσον αφορά τις σκόνες, ο Λι Ντονγκγιουάν είπε: «Οι σκόνες χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία οξειών ασθενειών». Αυτό σημαίνει ότι οι σκόνες έχουν δράση διασποράς και χρησιμοποιούνται κυρίως για τη θεραπεία οξειών ασθενειών. Η σκόνη μπορεί να διαλύσει γρήγορα το κακό τσι στο σώμα και είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για οξείες ασθένειες που μόλις εμφανίστηκαν.
Τα βότανα αλέθονται σε λεπτή σκόνη και λαμβάνονται με ζεστό νερό. Για παράδειγμα, η σκόνη Yinqiao (Γιντσιάο) είναι μια κοινή σκόνη που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το κρυολόγημα. Η σκόνη είναι κατάλληλη για την καταπολέμηση ασθενειών που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες όπως ο άνεμος, το κρύο, η ζέστη, η υγρασία, η ξηρότητα και η φωτιά, όλα εκ των οποίων θεωρούμενα από την ΠΚΙ ως εξωγενείς ή επιδημικές ασθένειες.
Τρεις βασικές λειτουργίες της επεξεργασίας βοτάνων στην ΠΚΙ
Η επεξεργασία βοτάνων είναι μια κρίσιμη τεχνική στην ΠΚΙ. Χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους επεξεργασίας επιτυγχάνονται οι ακόλουθες τρεις λειτουργίες:
1. Ρύθμιση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων
Η επεξεργασία καθιστά τα φάρμακα πιο κατάλληλα για τη θεραπεία συγκεκριμένων καταστάσεων, όπως με:
Λικέρ: Βοηθά στην καθοδήγηση των φαρμακευτικών επιδράσεων προς τα πάνω, καθιστώντας το κατάλληλο για τη θεραπεία ενοχλήσεων στο κεφάλι, το στήθος και άλλα άνω μέρη.
Τζίντζερ: ενισχύει τις ιδιότητες θέρμανσης και διασποράς.
Μέλι: μετριάζει τη δράση των βοτάνων και υποστηρίζει τη λειτουργία του τσι και των εσωτερικών οργάνων.
2. Ενισχύει την απορρόφηση των βοτάνων
Ορισμένες μέθοδοι επεξεργασίας βοηθούν το σώμα να απορροφήσει πιο αποτελεσματικά τα φυτικά φάρμακα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν επεξεργασία με νερό ρυζιού, γάλα, αφέψημα γλυκόριζας και μαύρου φασολιού:
Επεξεργασία ρυζόνερου: Το νερό από το μούλιασμα του ρυζιού χρησιμοποιείται για την παρασκευή βοτάνων. Έχει λιπαντική δράση, μειώνει την ξηρότητα και βοηθά στην απορρόφηση.
Επεξεργασία γάλακτος: Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιεί αγελαδινό ή ανθρώπινο μητρικό γάλα για την επεξεργασία βοτάνων για την απομάκρυνση της υπερβολικής ξηρότητας, τη θρέψη του αίματος και τη μείωση του ερεθισμού.
Επεξεργασία αφεψήματος γλυκόριζας και μαύρου φασολιού: Τα βότανα μουλιάζονται σε αφέψημα από μαύρα φασόλια και γλυκόριζα για να εξουδετερωθεί η τοξικότητα και να επιτευχθεί ένα εξισορροπητικό αποτέλεσμα.
3. Αφαιρεί τις ανεπιθύμητες ιδιότητες
Ορισμένες μέθοδοι επεξεργασίας βοηθούν στην εξάλειψη των ανεπιθύμητων πλευρών ορισμένων βοτάνων. Για παράδειγμα, η επεξεργασία βοτάνων με τα ούρα αγοριών κάτω των 12 ετών μπορεί να μειώσει τις έντονες ιδιότητές τους και να οδηγήσει τα αποτελέσματά τους προς τα κάτω.
Επιπλέον, αφαιρούνται συγκεκριμένα μέρη βοτάνων που μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Για παράδειγμα, αφαιρούνται:
Η σάρκα από την μακρόστενη κολοκύθα για την πρόληψη του φουσκώματος.
Ο πυρήνας του οφιοπώγωνα για μείωση της ανησυχίας.
Η καρδιά των σπόρων λωτού για να μειωθεί η πικρότητα.
Αφήστε την κινεζική ιατρική να ασκήσει το μέγιστο αποτέλεσμα
Αν θέλετε να μεγιστοποιήσετε το αποτέλεσμα της κινέζικης ιατρικής, η διάρκεια της παρασκευής και η μέθοδος του αφεψήματος είναι και τα δύο σημαντικά. Τα περισσότερα κινέζικα φάρμακα μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
1. Βότανα που οδηγούνται από Τσι
Τα βότανα που οδηγούνται από το Τσι χρειάζεται μόνο να μαγειρευτούν για λίγο για να απελευθερωθεί η μυρωδιά τους και είναι κατάλληλα για τη θεραπεία καταστάσεων που πρέπει να διασκορπιστούν, όπως η πρόκληση εφίδρωσης για απελευθέρωση του εξωτερικού και η διασπορά στασιμότητας.
Για παράδειγμα, η φαρμακευτική δράση του αφεψήματος «Guizhi» βασίζεται στο άρωμα των κλαδιών κασσίας, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εξωγενή κρυολογήματα. Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του αφεψήματος Guizhi προέρχονται κυρίως από το κλαδί κανέλας, την παιώνια, τη γλυκόριζα, το τζίντζερ και την τζιτζιφιά. Παλιότερα έπρεπε να συνθλίβονται από τα δόντια μας. Σήμερα, μπορούν να σπάσουν σε κομμάτια για να ενισχύσουν την απελευθέρωση του αρώματος από τα φαρμακευτικά συστατικά.
2. Βότανα που οδηγούνται από ουσίες
Τα βότανα που οδηγούνται από ουσίες χρειάζεται να σιγοβράσουν—όσο περισσότερο μαγειρεύονται, τόσο βαθύτερα τα αποτελέσματά τους διεισδύουν στο σώμα, κάνοντάς τα κατάλληλα για θεραπεία βαθύτερων παθήσεων. Ωστόσο, αν μαγειρευτούν για πάρα πολύ, οι ιδιότητες διασποράς τους ίσως αδυνατίσουν. Για παράδειγμα, τα αφεψήματα που τονώνουν τα νεφρά ίσως χάσουν κάποια από τα προσδοκώμενα οφέλη τους αν μαγειρευτούν πάρα πολύ.
του Hu Naiwen
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν συμφωνούν απαραίτητα με την άποψη της Epoch Times.
