Κυριακή, 06 Ιούλ, 2025

Έναρξη του προγράμματος ενίσχυσης θερμοκηπιακών καλλιεργειών στις 23 Ιουνίου

Το νέο πρόγραμμα για την ενίσχυση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, που ξεκινά στις 23 Ιουνίου, παρουσιάζεται ως το πρώτο βήμα για τον εκσυγχρονισμό της φυτικής παραγωγής και του πρωτογενούς τομέα.

Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, η ανθεκτικότητα της αγροτικής παραγωγής συνδέεται με την ανάπτυξη σύγχρονων αυτόνομων παραγωγικών μονάδων υπό κάλυψη, όπως τα θερμοκήπια, που ευνοούνται ιδιαίτερα στην Ελλάδα λόγω του γεωγραφικού της πλεονεκτήματος και του μεσογειακού της κλίματος. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι η διασφάλιση της βιωσιμότητας των φυσικών πόρων καθίσταται πιο επιτακτική εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Σημαντικός παράγοντας θεωρείται και η εξασφάλιση των αναγκαίων κεφαλαίων για τη στήριξη της παραγωγικής δραστηριότητας στον αγροτικό τομέα. Ο στόχος του εκσυγχρονισμού είναι, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η αύξηση της παραγωγικότητας και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της παραγωγής, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καταναλωτών για ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα.

Το πρόγραμμα έχει δημόσια δαπάνη 150 εκατ. ευρώ και, μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή και την αναμενόμενη υπερδέσμευση, αναμένεται να κινητοποιήσει πόρους ύψους έως και 600 εκατ. ευρώ σε εθνικό επίπεδο.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, χαρακτήρισε την πρωτοβουλία ως εθνική επιλογή, αναφερόμενος στις δυνατότητες της ελληνικής γεωργίας και στην ανάγκη μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο παραγωγής που σέβεται το περιβάλλον, ενσωματώνει την τεχνολογία και στηρίζει τους παραγωγούς. Τόνισε ακόμη ότι η χώρα αντιμετωπίζει ταυτόχρονα μεγάλες προκλήσεις και σημαντικές ευκαιρίες, υπογραμμίζοντας τη σημασία της λήψης αποφάσεων και της υλοποίησης σχεδίων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Διευθυντής Αγροτικής Τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς, Αλκιβιάδης Αλεξάνδρου, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η Τράπεζα Πειραιώς είχε αναγνωρίσει την ανάγκη εκσυγχρονισμού των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και ήδη από το 2021 είχε ιδρύσει Κέντρο Αριστείας με αντικείμενο τη μελέτη και την υλοποίηση έργων στον αγροδιατροφικό τομέα. Σύμφωνα με τον ίδιο, η τράπεζα θα συμβάλει στην υλοποίηση επενδύσεων ύψους 300 εκατ. ευρώ για σύγχρονα θερμοκήπια, μέσα από ένα συνδυασμό χρηματοδοτήσεων και συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Όπως δήλωσε, η χρηματοδοτική στήριξη περιλαμβάνει προεξόφληση του 100% της επιχορήγησης καθώς και μακροπρόθεσμα δάνεια, ανάλογα με τη φύση της κάθε επένδυσης. Τόνισε ότι στόχος είναι η ταχεία υλοποίηση των σχεδίων, ώστε οι επενδυτές να αποκομίσουν εγκαίρως τα οφέλη και να ενισχυθεί η επισιτιστική επάρκεια της χώρας, με αντίκτυπο τόσο στην τοπική όσο και στην εθνική οικονομία.

Πρόγραμμα

Οι αιτήσεις θα γίνονται δεκτές έως και τις 26 Αυγούστου με τον προϋπολογισμό του κάθε επενδυτικού σχεδίου να ανέρχεται μεταξύ 30.000-1.000.000 ευρώ.

Το ποσοστό της επιχορήγησης ορίζεται ως:

60% – Εξοπλισμός τεχνολογίας αιχμής εντός των επιλέξιμων κατασκευών, Συστήματα υδροπονίας, αεροπονίας, Αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκινούμενα μηχανήματα (ελκυστήρες, μηχανές συλλογής κ.λπ.)

50% – σε όλες τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός των παραπάνω

Επιπλέον των ανωτέρω

+10% μέγιστο 70% – Γεωργοί νεαρής ηλικίας ανεξαρτήτως χωροθέτησης έδρας εκμετάλλευσης

+10% μέγιστο 70% – Δικαιούχοι με έδρα στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους

+10% μέγιστο 65% – Δικαιούχοι με έδρα σε Θεσσαλία, ΠΕ Έβρου και Δήμο Δομοκού

+10% μέγιστο 65% – Δικαιούχοι με έδρα σε ηπειρωτικές περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (αφορά ΠΕ Δυτικής Μακεδονίας, δηλαδή Κοζάνη και Φλώρινα, καθώς και Αρκαδία, όπου προβλέπεται απόσυρση λιγνιτικών μονάδων

Δικαιούχοι

* Φυσικά πρόσωπα: έως 63 ετών, έχουν υποβάλλει ΟΣΔΕ 2024 και είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών ως επαγγελματίες αγρότες, ως νεοεισερχόμενοι επαγγελματίες αγρότες ή ως κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης

* Νομικά πρόσωπα: έχουν στο καταστατικό τους ως δραστηριότητα την άσκηση της γεωργίας, έχουν διάρκεια έως 31.12.2035 & 5 έτη μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και είναι επιλέξιμοι όσοι συστήσουν ΝΠ που πληροί τις προϋποθέσεις πριν την υποβολή της αίτησης

* Συλλογικά σχήματα: εγγεγραμμένα και ενήμερα στο μητρώο, διακριτή λογιστική διαχείριση και κατά τις 3 προηγούμενες χρήσεις με κερδοφόρο μέσο όρο αποτελεσμάτων προ φόρων και αποσβέσεων και μέσο κύκλο εργασιών και Euro60.000 (εξαιρουμένων των νεοσύστατων)

Επιλέξιμες είναι οι εξής δαπάνες:

*Θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις με συστήματα υδροπονίας/αεροπονίας

* Συμβατικές θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις

* Δικτυοκήπια

* Εγκαταστάσεις τύπου ΤΟΛ για κάλυψη καλλιεργειών

* Θάλαμοι καλλιέργειας κλειστού τύπου κιβωτίου ISO 668

* Κλειστοί θάλαμοι μανιταριών.

Μερικές ενδεικτικές επιλέξιμες επενδύσεις είναι:

* Ανέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισμός γεωργικών κατασκευών (κλασικά θερμοκήπια στο έδαφος, υδροπονικά θερμοκήπια, δικτυοκήπια, εγκαταστάσεις τύπου υψηλού ΤΟΛ για κάλυψη καλλιεργειών, κλειστοί θάλαμοι καλλιέργειας μανιταριών, θάλαμοι καλλιέργειας κλειστού τύπου κιβωτίου ISO 668) με εφαρμογή της ΥΑ 2243

* Επενδύσεις που συμβάλλουν στην αξιοποίηση ΑΠΕ (αγροβολταϊκά, φωτοβολταϊκά, κ.λπ.)

* Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών

* Αγορά καινούργιου αυτοκινήτου με ψυκτικό θάλαμο για την εξυπηρέτηση εκμετάλλευσης παραγωγής ανθέων

* Γενικές δαπάνες, στις οποίες περιλαμβάνεται κάθε δαπάνη λήψης υπηρεσιών που συνδέονται με το σχέδιο

* Μηχανολογικός εξοπλισμός

– υδροπονικά συστήματα, εξοπλισμός θέρμανσης, κουρτίνες, συστήματα θέρμανσης και ψύξης, κ.λπ.

– γεωργικοί ελκυστήρες των κατηγοριών Τ2 και Τ4.1 (<70hp)

– φυτικής παραγωγής που χρησιμοποιείται αποκλειστικά εντός των θερμοκηπίων όπως μηχανήματα κατεργασίας εδάφους, λιπασματοδιανομείς, ψεκαστικά μηχανήματα, συλλεκτικές μηχανές και εξοπλισμός συλλογής, κλαδευτικά αναρτώμενα και συρόμενα, εξαρτήματα ελκυστήρων αναρτώμενα

* Αγορά γης (μέχρι 10% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών) και κατασκευές για την εξυπηρέτηση των θερμοκηπίων ([αποθήκες, ψυγεία, διαλογητήρια] <800 τμ, ομβροδεξαμενές, οικίσκοι φιλοξενίας <60 τμ)

Η θέση της Ελλάδας σε θερμοκηπιακές εκμεταλλεύσεις

Σε σύνολο Ευρωπαϊκής Ένωσης οι εκμεταλλεύσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ανέρχονται σε 167.570 και αναπτύσσονται σε 1,4 εκατ. στρέμματα. Η χώρα μας καταλαμβάνει την έκτη θέση στη σχετική λίστα με 8.319 εκμεταλλεύσεις σε 48.720 στρέμματα.

Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ιταλία με συνολικά 28.720 εκμεταλλεύσεις και εκτάσεις που φτάνουν τα 389.100 στρέμματα, ακολουθεί η Ισπανία με 21.860 εκμεταλλεύσεις και 452.000 στρέμματα. Την πρώτη τριάδα ολοκληρώνει η Ρουμανία με 19.570 εκμεταλλεύσεις σε 33.000 στρέμματα. Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι η γειτονική Τουρκία έχει θερμοκηπιακές εκμεταλλεύσεις οι οποίες επεκτείνονται σε μια έκταση 750.000 στρεμμάτων, περισσότερο από το 1/2 της συνολικής ευρωπαϊκής έκτασης θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων.

Σημειώνεται τέλος ότι στην ελληνική επικράτεια, τη μερίδα του λέοντος κατέχει το νησί της Κρήτης με συνολικά 2.932 εκμεταλλεύσεις σε 15.509 στρέμματα. Ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 1.470 εκμεταλλεύσεις σε 5.333 στρέμματα και η Δυτική Ελλάδα με 774 εκμεταλλεύσεις σε 15.627 στρέμματα.

Του Θ. Παπακώστα

ΕΚΤ: Ψηφιακό το μέλλον και για τον τραπεζικό τομέα – Το μοντέλο των ψηφιακών τραπεζών

Οι τραπεζικές υπηρεσίες διεκπεραιώνονται όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό ηλεκτρονικά, οδηγώντας στην εμφάνιση αμιγώς ψηφιακών πιστωτικών ιδρυμάτων που δεν διαθέτουν καθόλου δίκτυο φυσικών καταστημάτων αλλά πραγματοποιούν όλες τις συναλλαγές τους διαδικτυακά.

Οι ψηφιακές τράπεζες αποτελούν ουσιαστικά την προέκταση του ψηφιακού μετασχηματισμού των παραδοσιακών πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία έχουν περιορίσει δραστικά το δίκτυο των καταστημάτων, καθώς οι συναλλαγές τους γίνονται στη μεγάλη πλειονότητά τους ηλεκτρονικά – με όφελος για τις ίδιες (μείωση κόστους λειτουργίας) και για τους πελάτες τους που εξυπηρετούνται εύκολα μέσω διαδικτυακών συναλλαγών ή εφαρμογών στο κινητό.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, στο τέλος του 2024 λειτουργούσαν 60 αμιγώς ψηφιακές τράπεζες στην Ευρωζώνη, από τις οποίες οι 7 ήταν θυγατρικές παραδοσιακών τραπεζών. Το μερίδιό τους στο ενεργητικό του τραπεζικού συστήματος παραμένει ακόμη χαμηλό, αν και αυξήθηκε από 3,1% το 2019 στο 3,9% το 2024.

Βασικό χαρακτηριστικό των τραπεζών αυτών είναι ότι ενισχύουν τον ανταγωνισμό προς όφελος των καταναλωτών, καθώς προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια για την προσέλκυση καταθέσεων. Το 80% της χρηματοδότησης των ψηφιακών πιστωτικών ιδρυμάτων προέρχεται από μικροκαταθέτες, τα χρήματα των οποίων καλύπτονται σε ποσοστό 90% από εθνικά συστήματα ασφάλισης καταθέσεων. Αντίθετα, οι καταθέσεις επιχειρήσεων και ο δανεισμός από τη διατραπεζική αγορά παίζουν πολύ μικρότερο ρόλο στη χρηματοδότησή τους.

Το μέσο επιτόκιο καταθέσεων που προσφέρουν οι ανεξάρτητες ψηφιακές τράπεζες ανέρχεται σε περίπου 2,5%, έναντι 1,5% από τις ψηφιακές τράπεζες που είναι θυγατρικές παραδοσιακών ιδρυμάτων και 1% από τις συστημικές τράπεζες της Ευρωζώνης. Υπάρχει, δηλαδή, μια σημαντικά υψηλότερη ανταμοιβή των καταθετών από τις αμιγώς ψηφιακές τράπεζες.

Η ΕΚΤ σημειώνει ότι η απουσία άλλων πηγών χρηματοδότησης των ψηφιακών τραπεζών – όπως εταιρικών καταθέσεων και δανεισμού από τη διατραπεζική αγορά – τις καθιστά πιο ευάλωτες σε ενδεχόμενο τραπεζικού πανικού ή μαζικών αναλήψεων καταθέσεων και, για να αντιμετωπίσουν έναν τέτοιο κίνδυνο, διατηρούν υψηλά επίπεδα ρευστότητας και κεφαλαίων.

Όσον αφορά το ενεργητικό των ψηφιακών τραπεζών, παρατηρούνται δύο μοντέλα. Το πρώτο είναι αυτό των παραδοσιακών τραπεζών που χρησιμοποιούν τις καταθέσεις τους για να χορηγούν δάνεια και να έχουν κέρδη από τη δραστηριότητα αυτή (τη διαφορά μεταξύ επιτοκίων δανείων και καταθέσεων), με τις ψηφιακές τράπεζες να εξειδικεύονται συνήθως σε κάποια κατηγορία δανείων – καταναλωτικά, στεγαστικά ή επιχειρηματικά – και μόνο λίγες να διαθέτουν διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια δανείων.

Το δεύτερο μοντέλο αφορά τράπεζες που διαθέτουν μικρό μόνο ποσοστό των καταθέσεων που συγκεντρώνουν για τη χορήγηση δανείων, τοποθετώντας το υπόλοιπο σε ρευστά στοιχεία ενεργητικού, όπως τα διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες. Τα πολύ υψηλά «μαξιλάρια» ρευστότητας των ψηφιακών τραπεζών είναι πιθανόν να αντανακλούν και την περιορισμένη δραστηριότητά τους στις χορηγήσεις δανείων.

Το υψηλότερο κόστος καταθέσεων και οι υψηλές πάγιες δαπάνες (για τα ηλεκτρονικά τεχνολογικά συστήματα) έχουν ως αποτέλεσμα οι ψηφιακές τράπεζες να παραμένουν λιγότερο κερδοφόρες από τις παραδοσιακές, παρά το ότι δεν διαθέτουν δίκτυο καταστημάτων. Στη χαμηλότερη κερδοφορία τους συμβάλλουν και οι υψηλότεροι κεφαλαιακοί δείκτες, καθώς αυτό τους στερεί τη δυνατότητα πιο προσοδοφόρων τοποθετήσεων.

Του Άκη Χαραλαμπίδη

Στη διεθνή έκθεση NAFSA των ΗΠΑ τα ελληνικά ΑΕΙ

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια συμμετέχουν στη NAFSA (National Association of Foreign Student Advisers), μία από τις σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις για την ανώτατη εκπαίδευση παγκοσμίως.

Η φετινή διοργάνωση της NAFSA, η οποία αποτελεί σημείο συνάντησης όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο παγκόσμιο οικοσύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης, θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, από τις 27 έως τις 30 Μαΐου 2025. Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία των ελληνικών δημοσίων ΑΕΙ, «Study in Greece» (SiG), μαζί με εκπροσώπους από δέκα πανεπιστήμια.

Στην αποστολή συμμετέχουν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της «Study in Greece», Χρήστος Μιχαλακέλης, η σταθερή συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς διοργανώσεις έχει ενισχύσει σημαντικά την αναγνωρισιμότητα των ελληνικών πανεπιστημίων και την παρουσία τους στον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο. Υπογράμμισε επίσης ότι η ενιαία, εθνική παρουσία των ελληνικών ΑΕΙ μέσω του φορέα SiG έχει συμβάλει ουσιαστικά στην ποιοτική ανάπτυξη της διεθνοποίησης της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης.

Οι εκπρόσωποι της αποστολής θα συμμετάσχουν στις εργασίες της έκθεσης από την Τρίτη 27 έως και την Παρασκευή 30 Μαΐου. Στο εθνικό περίπτερο θα παρουσιαστεί το τοπίο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ θα αναδειχθούν οι ακαδημαϊκές ευκαιρίες που προσφέρουν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Παράλληλα, θα διερευνηθούν δυνατότητες νέων συνεργασιών και εμβάθυνσης υφιστάμενων σχέσεων με διεθνή ιδρύματα.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, οι συμμετέχοντες από την ελληνική αποστολή θα παρακολουθήσουν σεμινάρια και εργαστήρια, τα οποία αναμένεται να συμβάλουν στη διαμόρφωση της στρατηγικής τους για την ενίσχυση των διεθνών ακαδημαϊκών δεσμών.

Ο κ. Μιχαλακέλης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην κατεύθυνση της διεθνοποίησης θα έχει συνέχεια, προσθέτοντας ότι η εφαρμογή μιας στρατηγικής ήπιας ισχύος, όπως η εξωστρέφεια των πανεπιστημίων, μπορεί να επιφέρει ουσιαστικές θετικές αλλαγές στο ελληνικό ακαδημαϊκό τοπίο.

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Ο Τραμπ υπογράφει εκτελεστικά διατάγματα για την ενίσχυση της πυρηνικής βιομηχανίας των ΗΠΑ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε στις 23 Μαΐου τέσσερα εκτελεστικά διατάγματα που στοχεύουν στην πυροδότηση μιας «αμερικανικής πυρηνικής αναγέννησης» μειώνοντας τους κανονισμούς στον κλάδο και επιταχύνοντας την έκδοση νέων αδειών για αντιδραστήρες και σταθμούς παραγωγής ενέργειας.

Τα εκτελεστικά διατάγματα σχετίζονται με την επιτάχυνση της ανάπτυξης εμπορικής πυρηνικής ενέργειας, με τη βιομηχανία να βρίσκεται στο κατώφλι πολυάριθμων καινοτομιών, όπως η ανακοίνωση της Αρχής της Κοιλάδας του Τενεσί στις 20 Μαΐου ότι είχε υποβάλει άδεια για την εγκατάσταση του πρώτου μικρού αρθρωτού πυρηνικού αντιδραστήρα της χώρας, ή SMR.

Τα διατάγματα απαιτούν από την Πυρηνική Ρυθμιστική Επιτροπή να ολοκληρώσει τις αναθεωρήσεις των αδειών εντός 18 μηνών, να παράσχει ομοσπονδιακή γη για την ανάπτυξη αντιδραστήρων και να βελτιστοποιήσει τους κανονισμούς και τις διαδικασίες αδειοδότησης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μεγαλύτερη παραγωγός και καταναλώτρια πυρηνικής ενέργειας στον κόσμο, με 94 πυρηνικούς αντιδραστήρες σε 55 σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ, παρήγαγαν το 18,6% της ηλεκτρικής τους ενέργειας το 2023.

Ωστόσο, οι περισσότεροι αντιδραστήρες κατασκευάστηκαν μεταξύ 1970-1990 και έχουν κατά μέσο όρο περισσότερα από 40 χρόνια λειτουργίας. Ο μόνος νέος που τέθηκε σε λειτουργία στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2016 είναι ο τέταρτος αντιδραστήρας της Vogtle στη Τζόρτζια, με 16 δισεκατομμύρια δολάρια πάνω από τον προϋπολογισμό και έξι χρόνια καθυστέρηση.

Ασφαλής και προστατευμένη ενέργεια

Ο Διευθυντής Πολιτικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Γραφείου του Λευκού Οίκου, Μάικλ Κράτσιος, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι μεταξύ 1950-1980, κατασκευάστηκαν περισσότερες από 100 πυρηνικές γεννήτριες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Ωστόσο», είπε, «τα τελευταία 30 χρόνια, ξεκινήσαμε και κατασκευάσαμε μόνο δύο παροπλισμένους εμπορικούς αντιδραστήρες σε όλη τη χώρα, αποσυρθήκαμε από την πυρηνική έρευνα και ανάπτυξη και εγκαταλείψαμε τις ελπίδες ότι η πυρηνική ενέργεια θα τροφοδοτούσε ένα λαμπρό μέλλον».

Με την έλευση των καινοτομιών του 21ου αιώνα στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, όπως οι SMR, βιομηχανικές ομάδες όπως η Nuclear Innovation Alliance λένε ότι οι ρυθμιστικές και αδειοδοτικές διαδικασίες του έθνους είναι ξεπερασμένες.

«Οι μεγάλοι καινοτόμοι και επιχειρηματίες της Αμερικής έχουν συναντήσει εμπόδια όσον αφορά την πυρηνική τεχνολογία», δήλωσε ο Κράτσιος, αποκαλώντας τις εκτελεστικές πρωτοβουλίες του προέδρου «ιστορική ενέργεια για να διασφαλιστεί η ενεργειακή κυριαρχία της Αμερικής και να παρασχεθεί οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη, ασφαλής και προστατευμένη ενέργεια στον αμερικανικό λαό.

«Με αυτές τις ενέργειες», πρόσθεσε, «ο πρόεδρος Τραμπ λέει στον κόσμο ότι η Αμερική θα ξαναχτίσει και η αμερικανική πυρηνική αναγέννηση μπορεί να ξεκινήσει».

Ο Σκοτ Χάνγουελ, αντιπρόεδρος του Νέου Πυρηνικού Προγράμματος της Αρχής της Κοιλάδας του Τενεσί, υπογράφει την αίτηση άδειας κατασκευής για την κατασκευή ενός μικρού αρθρωτού αντιδραστήρα στις 19 Μαΐου 2025, στην Σατανούγκα του Τενεσί. (Tennessee Valley Authority μέσω AP)

 

Απλοποιημένες αδειοδοτήσεις, γη

Το πρώτο εκτελεστικό διάταγμα που σχετίζεται με την πυρηνική ενέργεια στοχεύει στην επιτάχυνση των δοκιμών πυρηνικών αντιδραστήρων στα 16 εθνικά εργαστήρια του υπουργείου Ενέργειας, επιταχύνοντας τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων και αναθεώρησης, ενώ παράλληλα ξεκινά ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την κατασκευή νέων σχεδίων αντιδραστήρων τα επόμενα δύο χρόνια.

Το δεύτερο απλοποιεί τους κανονισμούς του υπουργείου Ενέργειας και του υπουργείου Άμυνας για την κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων σε ομοσπονδιακά κτήματα σε ή κοντά σε εθνικά εργαστήρια.

Το τρίτο εκτελεστικό διάταγμα περιγράφει μια «πλήρη και ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση» της Επιτροπής Πυρηνικής Ρύθμισης και απαιτεί από αυτήν να ολοκληρώσει τις αναθεωρήσεις και να εκδώσει αποφάσεις σχετικά με τις άδειες εντός 18 μηνών.

Το τέταρτο έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την παραγωγή «αναζωογονώντας» την πυρηνική βιομηχανική βάση του έθνους, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης των κανονισμών για την επανέναρξη της εξόρυξης και του εμπλουτισμού ουρανίου.

Πριν από μισό αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο.

Το 1980, οι εγχώριοι φορείς εκμετάλλευσης παρήγαγαν και επεξεργάστηκαν 44 εκατομμύρια λίβρες yellowcake — αλεσμένου οξειδίου του ουρανίου — το οποίο αποτελούσε περίπου το 90% του ουρανίου που χρησιμοποιούνταν από 251 πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούσαν τότε σε εθνικό επίπεδο και παρήγαγαν το 11% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ.

Ωστόσο, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής των ΗΠΑ εισήγαγαν ολοένα και περισσότερο λιγότερο ακριβό ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού (LEU) κυρίως από τη Ρωσία και το Καζακστάν. Μέχρι το 2021, μόνο το 5% του ουρανίου που χρησιμοποιείται από τους 55 πυρηνικούς σταθμούς που λειτουργούν στις Ηνωμένες Πολιτείες παρήχθη εγχώρια, με τον Καναδά (27%), το Καζακστάν (25%), τη Ρωσία (12%), το Ουζμπεκιστάν (11%) και την Αυστραλία (9%) να είναι οι κορυφαίοι προμηθευτές.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τερματίσουν την εξάρτησή τους από το εισαγόμενο ουράνιο από τη Ρωσία και το Καζακστάν, ωθώντας το Κογκρέσο να ενεργήσει σε μια σπάνια επίδειξη διακομματικής συμφωνίας.

Από τότε που το Κογκρέσο ψήφισε τον Νόμο περί Απαγόρευσης των Ρωσικών Εισαγωγών Ουρανίου και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τον υπέγραψε σε νόμο τον Μάιο του 2023, τουλάχιστον πέντε κλειστά ορυχεία ουρανίου σε τέσσερις πολιτείες έχουν επανενεργοποιηθεί ως απάντηση στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια από πυρηνική ενέργεια. Σε αυτές περιλαμβάνεται η Uranium Energy Corp. στην επιχείρηση In-Situ Recovery (ISR) του Christensen Ranch στη λεκάνη απορροής Powder River του Γουαϊόμινγκ, η οποία ξεκίνησε την αποστολή yellowcake από το Κεντρικό Εργοστάσιο Επεξεργασίας Irigaray τον Δεκέμβριο του 2024.

Μέρος ενός μικρού αρθρωτού πυρηνικού αντιδραστήρα NuScale. (NuScale)

 

Χτίζοντας δυναμική

Τα εκτελεστικά διατάγματα του προέδρου θα προσθέσουν ώθηση στις διακομματικές προσπάθειες του Κογκρέσου για την τόνωση της πυρηνικής ενέργειας και την παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε SMR.

Ο Νόμος για την Προώθηση της Ατομικής Ενέργειας του 2024, ο Διακομματικός Νόμος για τις Υποδομές του 2021 και ο Νόμος CHIPS & Science και ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού (IRA) του 2022, περιλαμβάνουν κίνητρα για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης μιας φορολογικής πίστωσης επενδύσεων 30% για πυρηνικά έργα και 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δάνεια, επιχορηγήσεις και φορολογικές πιστώσεις για ανάπτυξη.

Η πυρηνική ενέργεια έχει λαϊκή υποστήριξη.

Μια δημοσκόπηση του Pew Research Center τον Μάιο του 2024 διαπίστωσε ότι σχεδόν το 57% των Αμερικανών την υποστηρίζουν, «και αυτός ο αριθμός έχει αυξηθεί».

Μεταξύ των καινοτομιών σε στάδια επίδειξης στις Ηνωμένες Πολιτείες βάσει των διατάξεων του IRA και άλλων κινήτρων είναι ο αντιδραστήρας νατρίου της TerraPower, ένας αντιδραστήρας SFR 345 MW που υποστηρίζεται από τον ιδρυτή της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς, στο Κέμερερ του Ουαϊόμινγκ· ο κοινός αντιδραστήρας υψηλής θερμοκρασίας και ταχείας σχάσης της Dow Chemical/XEnergy στο Σίντριφτ του Τέξας· και ο αντιδραστήρας Hermes 35 MW υψηλής θερμοκρασίας, που ψύχεται με φθόριο και αλάτι στο Τεχνολογικό Πάρκο Ανατολικού Τενεσί του Εθνικού Εργαστηρίου Όουκ Ριτζ.

Ο υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ δήλωσε στην Υποεπιτροπή Ενέργειας και Ανάπτυξης Υδάτων της Επιτροπής Πιστώσεων της Γερουσίας στις 21 Μαΐου ότι αυτές οι ανακαλύψεις σηματοδοτούν την αυγή μιας νέας εποχής στην εμπορική ηλεκτρική ενέργεια και ότι η διατήρηση της δυναμικής στην προηγμένη πυρηνική παραγωγή είναι «η πρόκληση της εποχής μας».

Οι γερουσιαστές, ωστόσο, αμφισβήτησαν γιατί το αίτημα δαπανών της κυβέρνησης για το οικονομικό έτος 2026 μειώνει τη χρηματοδότηση του Γραφείου Επιστημών του υπουργείου Ενέργειας κατά περισσότερο από 1,1 δισεκατομμύριο δολάρια και του Γραφείου Πυρηνικής Ενέργειας κατά 360 εκατομμύρια δολάρια, σκιαγραφώντας ένα σχέδιο δαπανών 480 εκατομμυρίων δολαρίων για έναν οργανισμό που έλαβε έως και 900 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσιες χρηματοδοτήσεις υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Ο Ράιτ δήλωσε ότι το υπουργείο του αναδιατάσσει τις χρηματοδοτήσεις από τα «διαλείποντα» ενεργειακά προγράμματα της εποχής Μπάιντεν, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, και αναδιοργανώνει τα γραφεία και το προσωπικό του ώστε να επικεντρώνονται περισσότερο στην προώθηση τεχνολογιών που θα τριπλασιάσουν την ηλεκτρική ικανότητα του έθνους τις επόμενες δεκαετίες.

«Η πυρηνική βιομηχανία είναι αρκετά ενθουσιώδης και αρκετά σίγουρη ότι θα έχει το καλύτερο περιβάλλον που υπήρξε ποτέ για εμπορική πυρηνική ενέργεια υπό αυτήν την κυβέρνηση», είπε.

«Αυτό που κάνουμε είναι να κινητοποιούμε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ιδιωτικών κεφαλαίων χρησιμοποιώντας τις κυβερνητικές χρηματοδοτήσεις για να εδραιώσουμε αυτές τις επενδύσεις.

Καλοκαίρι με drone, μυστικούς ελέγχους και «τουρίστες-εφοριακούς»

Με τη θερινή περίοδο να βρίσκεται προ των πυλών και την τουριστική δραστηριότητα να ανεβάζει ταχύτητα, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της ΑΑΔΕ τίθενται σε πλήρη επιφυλακή. Στο επίκεντρο βρίσκεται ένα εκτεταμένο επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο προβλέπει περισσότερους από 40.000 ελέγχους σε τουριστικές περιοχές, νησιά και ζώνες αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας. Ο στόχος είναι διττός: η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και ο εντοπισμός εποχικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται για περιορισμένο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια παύουν τη λειτουργία τους χωρίς να αποδώσουν τους αναλογούντες φόρους.

Το επιχειρησιακό πλάνο, το οποίο ενεργοποιείται σταδιακά από τα τέλη Μαΐου, εκτείνεται σε καθημερινή βάση, με ελέγχους καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας – πρωί, απόγευμα και βράδυ – ακόμη και κατά τις αργίες.

Ζωντανός συντονισμός και ψηφιακή τεχνολογία αιχμής

Η «καρδιά» της επιχείρησης θα βρίσκεται στην Αίθουσα Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ, από όπου θα πραγματοποιείται ο κεντρικός συντονισμός σε πραγματικό χρόνο. Οι ελεγκτικές ομάδες θα μεταδίδουν εικόνες και στοιχεία από τα σημεία ελέγχου – φωτογραφίες, βίντεο και επιτόπιες αναφορές – ενισχύοντας τον άμεσο εντοπισμό παρατυπιών.

Σε πιο σύνθετες αποστολές, θα αξιοποιούνται drone για την εναέρια επιτήρηση επιχειρήσεων πριν την ελεγκτική παρέμβαση. Η εναέρια παρακολούθηση αναμένεται να ενισχύσει τη στοχευμένη προσέγγιση των ελέγχων, ιδίως σε δυσπρόσιτες ή πολυσύχναστες περιοχές, όπου η συνολική εικόνα του χώρου διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην τελική αξιολόγηση.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρήση της εφαρμογής ΕΛΕΓΧΟΣlive, η οποία είναι εγκατεστημένη σε tablet που φέρουν οι ελεγκτές. Μέσω της εφαρμογής αυτής, οι εφοριακοί έχουν άμεση πρόσβαση στο φορολογικό προφίλ κάθε επιχείρησης, με δυνατότητα διασταυρώσεων σε πραγματικό χρόνο με δηλωθέντα εισοδήματα, δηλώσεις ΦΠΑ και λοιπά στοιχεία από τα ηλεκτρονικά αρχεία της ΑΑΔΕ. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται με την έκδοση και επί τόπου κοινοποίηση σημειώματος προς τον ελεγχόμενο.

Μυστικοί έλεγχοι και «τουρίστες-εφοριακοί»

Το σχέδιο προβλέπει και ελέγχους με μυστική ταυτότητα. Εφοριακοί μεταμφιεσμένοι σε τουρίστες θα επισκέπτονται καταστήματα εστίασης, ενοικιαζόμενα δωμάτια, παραλιακά μπαρ και λοιπές εποχικές επιχειρήσεις, προκειμένου να διαπιστώσουν αν εκδίδονται νόμιμα παραστατικά. Η πρακτική αυτή έχει αποδειχθεί αποτελεσματική τα προηγούμενα έτη, κυρίως σε τουριστικούς προορισμούς με υψηλή εποχικότητα.

Ενίσχυση των Δ.Ο.Υ. και γεωγραφική διασπορά των ελέγχων

Για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών, η ΑΑΔΕ έχει προχωρήσει σε ενίσχυση κρίσιμων Δ.Ο.Υ. σε τουριστικές περιοχές για τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Στις Δ.Ο.Υ. που ενισχύονται περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, αυτές της Μυκόνου, Θήρας, Ρόδου, Κω, Κέρκυρας, Χανίων, Ζακύνθου, Πάρου, Νάξου, Ηρακλείου, Σύρου, καθώς και άλλες σε ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές με αυξημένη τουριστική κίνηση.

Σαρωτικοί έλεγχοι και κυρώσεις

Οι ελεγκτικές αρχές θα εξετάζουν, μεταξύ άλλων:

  • Την έκδοση αποδείξεων και τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις ΦΠΑ

  • Την τήρηση των φορολογικών βιβλίων

  • Τη φορολογική συμπεριφορά κάθε επαγγελματία βάσει του ιστορικού του

  • Πιθανές ενδείξεις ύπαρξης «εικονικών» επιχειρήσεων που λειτουργούν αποκλειστικά κατά τη θερινή περίοδο

Σε περιπτώσεις παραβάσεων προβλέπονται άμεσα μέτρα αναστολής λειτουργίας, όπως:

  • Αναστολή 48 ωρών για μη έκδοση άνω των 10 αποδείξεων ή για συναλλαγές χωρίς απόδειξη συνολικής αξίας άνω των 500 ευρώ

  • Αναστολή 96 ωρών σε περίπτωση υποτροπής εντός του ίδιου ή του επόμενου έτους

  • Αναστολή 10 ημερών για πολλαπλές υποτροπές εντός δύο φορολογικών ετών

  • Επιπλέον 10 ημέρες αναστολής για παραβίαση σφραγισμένου καταστήματος

Η ΑΑΔΕ επιδιώκει να στείλει σαφές μήνυμα ότι η φορολογική συμμόρφωση δεν αποτελεί μόνο ζήτημα νομιμότητας, αλλά θεμέλιο για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, ιδίως σε περιόδους αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας. Οι τουριστικές επιχειρήσεις καλούνται να επιδείξουν διαφάνεια και συνέπεια – όχι μόνο έναντι της πολιτείας, αλλά και στο πλαίσιο του θεμιτού ανταγωνισμού.

Του Θανάση Παπαδή

Η τελική ετυμηγορία για τον επιστημονισμό

Σχολιασμός

Ορισμένες προσωπικότητες στην ιστορία των ιδεών άσκησαν τεράστια επιρροή κατά την πορεία των ανθρώπινων υποθέσεων. Γνωρίζουμε κάποια από τα ονόματά τους (Ακινάτης, Λοκ, Τζέφερσον, Μαρξ, Δαρβίνος, Αϊνστάιν, Κέυνς), ωστόσο, άλλες εξίσου σημαντικές μορφές, παραμένουν λιγότερο κατανοητές στις μέρες μας, όπως ο Γκ. Φ. Χέγκελ, ο Σίγκμουντ Φρόυντ και πολλοί άλλοι.

Ξεχωριστή θέση κατέχει ένας άνθρωπος που λειτούργησε ως κρυφός αρχιτέκτονας του ήθους και της φιλοδοξίας που επιβιώνουν εώς σήμερα στη Δύση. Αυτό οφείλεται στην παράξενα ανθεκτική κληρονομιά του, η οποία μόλις πρόσφατα αντιμετώπισε μια πραγματική κρίση.

Πρόκειται για τον Ανρί ντε Σαιν-Σιμόν (1760–1825). Το μόνο που γνωρίζουν οι άνθρωποι γι’ αυτόν στις μέρες μας είναι ότι ήταν πρωτοσοσιαλιστής πριν από τον Μαρξ. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν είναι αλήθεια: ποτέ δεν χρησιμοποίησε αυτές τις λέξεις και ποτέ δεν υποστήριξε τη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Αντίθετα, ήταν ο αρχιερέας της τεχνοκρατίας, μια υπόθεση που προωθούσε με ιεραποστολικό ζήλο, στο όνομα της ανύψωσης των φτωχών και της εργατικής τάξης.

Η βιογραφία του Σεν-Σιμόν είναι αρκετά ιδιόμορφη. Γεννημένος από αριστοκρατική γαλλική καταγωγή, συχνά ισχυριζόταν χωρίς αποδείξεις ότι ήταν απόγονος του Καρλομάγνου (φυσικά!). Ήταν μάρτυρας του μεγάλου γεγονότος που καθόρισε τα πρώτα και διαμορφωτικά του χρόνια, της Γαλλικής Επανάστασης και της πτώσης του καθεστώτος της μοναρχίας.

Δεν μπορούμε να φανταστούμε στην εποχή μας τις επιπτώσεις αυτού του γεγονότος για τους Ευρωπαίους διανοούμενους. Όλη η κυβέρνηση και ο ακαδημαϊκός κόσμος από τα τέλη του Μεσαίωνα είχαν σχηματιστεί με βάση την υπόθεση ότι οι κληρονομικοί μονάρχες ήταν οι καλύτεροι θεματοφύλακες της πολιτικής ζωής. Από αυτό προήλθε η ισχυρή πεποίθηση ότι ο πολιτισμός, η θρησκεία και οι καλύτερες ιδέες έρρεαν μέσα από και προς την αριστοκρατία. Βλέποντας την πτώση αυτής της μεγάλης ιδέας, διαλύθηκαν όλα όσα πίστευαν πολλές γενιές για τον κόσμο γύρω τους.

Για τον Σεν-Σιμόν, υπήρχε ένα προηγούμενο κεφάλαιο της ζωής του που έθεσε το σκηνικό για τις ιδέες του. Στην ηλικία των 17 ετών, κατατάχθηκε στον γαλλικό στρατό (1777). Η Γαλλία συμμάχησε με τις αμερικανικές αποικίες εναντίον του βρετανικού στέμματος. Οι Γάλλοι οργάνωσαν μια εκστρατευτική δύναμη υπό τη διοίκηση του Κόμη ντε Ροσαμπώ. Ο Σεν-Σιμόν ήταν κατώτερος αξιωματικός. Απίστευτα, συμμετείχε στη Μάχη του Γιόρκταουν της Βιρτζίνια, όπου η Ουάσινγκτον και ο Ροσαμπώ συνδύασαν τις δυνάμεις τους εναντίον του Βρετανού Στρατηγού Κορνουάλις. Οι βρετανικές δυνάμεις παραδόθηκαν.

Από αυτή την άγρια ​​εμπειρία στον Νέο Κόσμο πήρε την ιδέα ότι οι μοναρχίες ήταν πιθανώς καταδικασμένες από την άνοδο της ανώτερης τεχνικής ικανότητας που υποστηριζόταν από δημοκρατικές μορφές διακυβέρνησης, υπό την προϋπόθεση ότι καθοδηγούνταν από ελίτ — όπως ο ίδιος. Όταν αυτή η εμπειρία μεταλλάχθηκε στη Γαλλική Επανάσταση, ήταν έτοιμος να γράψει και να προωθήσει τη νέα του θεωρία για την κοινωνία, τη διακυβέρνηση και την ιστορία. Συγκέντρωσε οπαδούς που έζησαν πολύ περισσότερο από αυτόν.

Η πρώτη μου επαφή με τις ιδέες του ήταν από το παραβλεπόμενο αριστούργημα του Φ.Α> Χάγιεκ, «Η Αντεπανάσταση της Επιστήμης». Η βασική ιδέα είναι ότι στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, γεννήθηκε μια νέα αντίληψη για την επιστήμη που ανέτρεψε μια προηγούμενη κατανόηση, η οποία χαρακτηριζόταν σε μεγάλο βαθμό από προσκολλήσεις στον σχολαστικισμό. Αυτή η άποψη έβλεπε την επιστήμη ως την ανακάλυψη αληθειών που ανήκαν σε όλους: μια αντικειμενική αναζήτηση φυσικών νόμων και προτύπων που δεν συνεπάγονταν καμία συγκεκριμένη κανονιστική δράση.

Ο Σεν-Σιμόν, εμπνευσμένος από την απαξίωση της αριστοκρατίας και εντυπωσιασμένος από την πρόοδο της τεχνολογίας, είχε διαφορετική άποψη. Η επιστήμη δεν είναι μια διαδικασία ανακάλυψης μέσω της έρευνας, αλλά μια κωδικοποιημένη τελική κατάσταση γνωστή και κατανοητή μόνο από μια ελίτ. Αυτή η ελίτ θα επέβαλε την άποψή της σε όλους τους άλλους. Ο Χάγιεκ το ονόμασε αυτό «κατάχρηση της λογικής» επειδή η γνήσια λογική υποτάσσεται στην αβεβαιότητα και την ανακάλυψη, ενώ ο επιστημονισμός ως ιδεολογία είναι αλαζονικός και φαντάζεται ότι γνωρίζει αυτό που είναι άγνωστο.

Με απλά λόγια, ο Σεν-Σιμόν ήταν ελιτιστής, αλλά όχι με τον συντηρητικό τρόπο που συνδέουμε την καταγωγή και την κληρονομιά. Ονειρευόταν έναν κόσμο χωρίς προνόμια γέννησης ή κληρονομικού πλούτου. Η αριστοκρατία μπορεί να καταδικαστεί. Φανταζόταν έναν κόσμο αυτού που ονόμαζε αξία, αλλά δεν ήταν αξία μέσω σκληρής δουλειάς και επιχειρηματικότητας καθαυτής. Ήταν ένας κόσμος που διοικούνταν από ιδιοφυΐες ή σοφούς που είχαν ασυνήθιστα πνευματικά χαρίσματα. Θα αποτελούσαν την διοικητική και άρχουσα ελίτ της κοινωνίας.

Το προτιμώμενο σύστημα διακυβέρνησής του θα αποτελούνταν από 21 άνδρες: «τρεις μαθηματικούς, τρεις γιατρούς, τρεις χημικούς, τρεις φυσιολόγους, τρεις ανθρώπους των γραμμάτων, τρεις ζωγράφους, τρεις μουσικούς». Ήταν το συμβούλιο των 21! Φανταζόταν ότι θα τα πήγαιναν καλά, δεν θα ήταν διεφθαρμένοι στο ελάχιστο και θα κυβερνούσαν με συντριπτική καλοσύνη.

Θα ανακαλύπταμε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι κάνοντας ψηφοφορία στον τάφο του Ισαάκ Νεύτωνα (του θεού της επιλογής του Σεν-Σιμόν) και τελικά θα επιλέγονταν η συναίνεση σχετικά με το συμβούλιο των ελίτ. Δεν θα ήταν μια κυβέρνηση καθαυτή, τουλάχιστον όχι όπως παραδοσιακά γίνεται αντιληπτή, αλλά ελίτ σχεδιαστές που θα χρησιμοποιούσαν την νοημοσύνη για να διαμορφώσουν ολόκληρη την κοινωνία με τον ίδιο τρόπο που οι επιστήμονες κατανοούν και διαμορφώνουν τον φυσικό κόσμο.

Βλέπετε, σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης του, αυτό είναι πολύ πιο λογικό από το να έχει κανείς μια κληρονομική αριστοκρατία στην εξουσία. Και αυτοί οι άνδρες με τη σειρά τους θα ανέπτυσσαν τη λογική τους στην υπηρεσία της κοινωνίας, η οποία θα εμπνεόταν σε μεγάλο βαθμό από αυτήν. Ο Σεν-Σιμόν έγραψε:

«Οι άνθρωποι με ιδιοφυΐα θα απολαύσουν τότε μια ανταμοιβή αντάξια αυτών και υμών. Αυτή η ανταμοιβή θα τους τοποθετήσει στη μόνη θέση που μπορεί να τους παρέχει τα μέσα να σας παρέχουν όλες τις υπηρεσίες που είναι ικανοί να κάνουν. Αυτό θα γίνει η φιλοδοξία των πιο ενεργητικών ψυχών. Θα τους ανακατευθύνει από πράγματα που βλάπτουν την ηρεμία σας. Με αυτό το μέτρο, τέλος, θα δώσετε ηγέτες σε όσους εργάζονται για την πρόοδο της φώτισής σας, θα επενδύσετε σε αυτούς τους ηγέτες με τεράστια εκτίμηση και θα θέσετε στη διάθεσή τους μεγάλη χρηματική δύναμη».

Ορίστε λοιπόν: η ελίτ αποκτά απεριόριστη δύναμη και απεριόριστα χρήματα και όλοι θα φιλοδοξούν να ενεργούν όπως αυτοί οι άνθρωποι και αυτή η φιλοδοξία θα βελτιώσει ολόκληρη την κοινωνία. Μου θυμίζει το προ-μοντέρνο σύστημα στην Κίνα, στο οποίο μόνο οι καλύτεροι μαθητές μπορούσαν να εισέλθουν στην τάξη των Μανδαρίνων, που ήταν τα 9 επίπεδα υψηλόβαθμων αξιωματούχων στην αυτοκρατορική κυβέρνηση της Κίνας.

Πράγματι, ο Σεν-Σιμόν κάλεσε τους οπαδούς του να «θεωρήσουν τους εαυτούς τους ως κυβερνήτες της λειτουργίας του ανθρώπινου νου». Φανταζόταν «πνευματική δύναμη στα χέρια των σοφών· κοσμική δύναμη στα χέρια των κατόχων· τη δύναμη να ορίζει όσους καλούνται να εκπληρώσουν τα καθήκοντα των μεγάλων αρχηγών της ανθρωπότητας, στα χέρια όλων».

Ο Σεν-Σιμόν έζησε μια ζωή που ταλαντευόταν μεταξύ πλούτου και φτώχειας και μετάνιωνε που η κατάσταση θα έπληττε οποιονδήποτε άνθρωπο της ιδιοφυΐας του. Έτσι, συνέθεσε μια πολιτική θεωρία που θα προστάτευε αυτόν και τους ομοίους του από τις αντιξοότητες της αγοράς. Ήθελε μια μόνιμη τάξη γραφειοκρατών που θα ήταν πλήρως απομονωμένη από τον φιλελεύθερο κόσμο που είχε γιορταστεί μόλις ένα τέταρτο του αιώνα νωρίτερα από ανθρώπους σαν τον Άνταμ Σμιθ.

Τα γραπτά του ενέπνευσαν τον Ωγκούστ Κόμτε και τον Σαρλς Φουριέ, οι οποίοι συμφώνησαν ότι η επιστήμη θα έπρεπε να αναλάβει τον μανδύα της ηγεσίας στην κοινωνική τάξη. Εδώ βρισκόταν ο πυρήνας αυτού που ο Χάγιεκ ονόμασε «αντεπανάσταση της επιστήμης». Δεν ήταν επιστήμη αλλά επιστημονισμός στον οποίο η ελευθερία για όλους είναι μια κόλαση, η κατάληψη του ελέγχου από ιδιοφυΐες ήταν η μετάβαση και η μόνιμη διακυβέρνηση από σοφούς για να διαμορφώσουν το ανθρώπινο μυαλό ήταν ο παράδεισος στη γη.

Το καλύτερο βιβλίο που έχω δει και αποτυπώνει την ουσία αυτού του ονείρου είναι το «Η Προδοσία των Ειδικών» του Τόμας Χάρρινγκτον. Αποδεικνύεται ότι δεν είναι αλτρουιστές ή ικανοί επιβλέποντες της κοινωνίας, αλλά δειλοί σαδιστές που κυβερνούν με σκληρότητα που καθοδηγείται από την καριέρα τους και αρνούνται να παραδεχτούν πότε η «επιστήμη» τους παράγει το αντίθετο από τον δηλωμένο στόχο τους.

Ο «επιστημονισμός» ως ιδεολογία είναι το αντίθετο της επιστήμης όπως παραδοσιακά κατανοείται. Η τελευταία δεν υποτίθεται ότι είναι η κωδικοποίηση και η οχύρωση μιας ελίτ τάξης κοινωνικών διαχειριστών, αλλά μάλλον μια ταπεινή εξερεύνηση όλων των συναρπαστικών πραγματικοτήτων που κάνουν τον κόσμο γύρω μας να λειτουργεί. Δεν πρόκειται για επιβολή αλλά για περιέργεια, και όχι για κανόνες και δύναμη αλλά για γεγονότα και μια πρόσκληση να κοιτάξουμε πιο βαθιά.

Ο Σεν-Σιμόν γιόρτασε την επιστήμη, αλλά έγινε ο αντι-Βολταίρος. Αντί να απελευθερώσουν το ανθρώπινο μυαλό, αυτός και οι οπαδοί του φαντάστηκαν τους εαυτούς τους ως κυβερνήτες του.

Γιατί λέω ότι η ηγεμονική του επιρροή έχει φτάσει στο τέλος της; Επειδή είναι σαφές σε πολλούς, ακόμη και στους περισσότερους, ότι η επιστήμη καταχράστηκε μαζικά την εξουσία και τα προνόμιά της, επιβάλλοντας στον κόσμο μια σειρά από προϊόντα και σχέδια που κατέληξαν να επιτύχουν το αντίθετο από τον δηλωμένο σκοπό τους, ενώ παράλληλα πλουτίζουν οι ίδιοι στη διαδικασία. Οι Σεν-Σιμονιανοί πράγματι κατέλαβαν τον κόσμο, με πλήρη θρίαμβο τον 21ο αιώνα, με την αποθέωση της κοσμικής τους δύναμης να ενσαρκώνεται στην πανδημική αντίδραση που τώρα είναι πλήρως απαξιωμένη.

Θα μπορούσε να περάσει μια ολόκληρη γενιά πριν δούμε τον τρόπο πράξης να απομακρύνεται πλήρως από αυτήν την τεχνοκρατική προοπτική, αλλά αν η δική μου ανάγνωση των κυμάτων της ιστορίας είναι σωστή, έχουν ήδη αποβληθεί από τους μανδύες του κύρους και της εξουσίας. Ίσως μπορέσουμε, μετά από έναν μακρύ αγώνα να βγούμε από αυτό το δάσος, να ανακαλύψουμε ξανά πιο αξιόπιστες χρήσεις της επιστήμης και πιο ανθρώπινους τρόπους διακυβέρνησης του κόσμου.

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι γνώμες του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.

Οι αμβλώσεις είναι φόνος, δήλωσε ο Ερντογάν και εξαπέλυσε επίθεση κατά της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+

Μιλώντας στο Διεθνές Φόρουμ Οικογένειας, που οργανώθηκε από την τουρκική κυβέρνηση στην Κωνσταντινούπολη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε δολοφονία τις αμβλώσεις και έβαλε στο στόχαστρό του την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα. Ο Ερντογάν χαρακτήρισε επίσης «καταστροφικό» το ποσοστό γονιμότητας της Τουρκίας και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι η δημογραφική ισορροπία της χώρας έχει ανατραπεί.

«Για πολλά χρόνια, γνωστά κέντρα εξουσίας υποστήριζαν πολιτικές ελέγχου του πληθυσμού και οικογενειακού προγραμματισμού. Από τη δεκαετία του 1960, παρόμοιες πολιτικές εφαρμόζονται στη χώρα μας όπως και σε πολλά μέρη του κόσμου. Οι αμβλώσεις, που ουσιαστικά αποτελούν φόνο εκτός από τις ιατρικές ανάγκες, έγιναν αθώες και συνηθισμένες από τους ίδιους κύκλους. Δυστυχώς, η δημογραφική μας ισορροπία ανατράπηκε», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.

Όπως είπε, ο δείκτης γονιμότητας της Τουρκίας για πρώτη φορά στην Ιστορία μειώθηκε στο 1,48 και ο δείκτης αυτός είναι πολύ κάτω από το κρίσιμο όριο του 2,1. «Αυτό είναι μια καταστροφή» και «κανείς δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος σε αυτό», τόνισε.

Για τον λόγο αυτό, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κήρυξε την περίοδο 2026-2035 «Δεκαετία Οικογένειας και Πληθυσμού». Πέρυσι είχε κηρύξει το 2025 «Έτος Οικογένειας».

Ο Ερντογάν υποστήριξε ότι η μείωση του ποσοστού γεννήσεων δεν έχει καμία σχέση με την οικονομία και δήλωσε: «Όταν το κατά κεφαλήν εισόδημα ήταν το ένα πέμπτο του σημερινού επιπέδου, το ποσοστό γονιμότητας της χώρας μας ήταν περίπου δύο φορές υψηλότερο».

Ο Τούρκος πρόεδρος για ακόμη μια φορά έκανε σκληρές δηλώσεις κατά της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. «Καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, πολιτικοί, επιστήμονες λιντσάρονται και μετατρέπονται σε ζωντανούς νεκρούς μόνο και μόνο επειδή ασκούν κριτική στη μάστιγα των ΛΟΑΤΚΙ», ισχυρίστηκε και έκανε λόγο για οργανωμένο σχέδιο κατάργηση των φύλων: «Όσοι αρνούνται την ανθρώπινη φύση με το σχέδιο της “αποσεξουαλικοποίησης” κάνουν μη αναστρέψιμες ιατρικές παρεμβάσεις στα σώματα των παιδιών μας. Δεν μπορούμε να παρακολουθούμε άπραγοι αυτήν την επιμονή, αυτήν την κακοποίηση. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα βρόμικα χέρια που απλώνονται στα 4-5χρονα παιδιά μας, νομιμοποιούν τις διεστραμμένες σχέσεις. Είναι εχθροί της ανθρωπότητας, των γυναικών και των παιδιών».

Συνεχίζοντας στο ίδιο ύφος, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε επίσης τα εξής: «Ο αγώνας ενάντια στη διαστροφή των ΛΟΑΤΚΙ είναι επίσης ένας αγώνας για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και το μέλλον της ανθρωπότητας. Ως Τουρκία, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν θα ανεχτούμε καμία ιδεολογία που κηρύσσει πόλεμο στην οικογένεια και καμία τυραννία που αρνείται τη φύση των ανθρώπων. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας ενάντια στα σχέδια “αποσεξουαλικοποίησης” που απειλούν σαφώς την εθνική μας υπόσταση, και ας εκπορεύονται αυτά από κόμματα της αντιπολίτευσης και ορισμένες γυναικείες οργανώσεις στη χώρα μας».

Ρωσικές επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Κίεβο

Οι ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μετά τα μεσάνυχτα συνδυασμένη επίθεση με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) εναντίον του Κιέβου, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν τουλάχιστον οκτώ άνθρωποι και να ξεσπάσουν πυρκαγιές σε διάφορα σημεία της πόλης, σύμφωνα με τον δήμαρχο της ουκρανικής πρωτεύουσας Βιτάλι Κλίτσκο.

«Εκρήξεις στην πρωτεύουσα. Έχουν ενεργοποιηθεί τα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας. Η πόλη δέχεται συνδυασμένη επίθεση από τον εχθρό», ανέφερε ο δήμαρχος Κλίτσκο σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Telegram. Οι επιθέσεις προκάλεσαν τον τραυματισμό τουλάχιστον οκτώ ανθρώπων, δύο εκ των οποίων διακομίστηκαν σε νοσοκομείο και στους υπόλοιπους παρασχέθηκαν επί τόπου οι πρώτες βοήθειες, συμπλήρωσε.

Ο δήμαρχος του Κιέβου και η περιφερειακή στρατιωτική διοίκηση ανέφεραν πυρκαγιές από πτώσεις συντριμμιών σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας.

Χθες Παρασκευή, δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν στην Οδησσό και άλλοι τρεις στην Χερσώνα από ρωσικά πλήγματα.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Άμυνας στη Μόσχα ανέφερε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις εκτόξευσαν 788 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους εναντίον ρωσικών περιφερειών, συμπληρώνοντας πως 776 καταρρίφθηκαν.

Οι επιθέσεις σημειώνονται καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία ξεκίνησαν ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου, στο πλαίσιο συμφωνίας που επιτεύχθηκε προ ημερών στην Κωνσταντινούπολη. Χθες Παρασκευή, ανταλλάχθηκαν 270 στρατιωτικοί και 120 άμαχοι από κάθε πλευρά. Η ανταλλαγή αιχμαλώτων αναμένεται να συνεχιστεί το Σάββατο και την Κυριακή.

«Μόλις ολοκληρωθεί (η ανταλλαγή) θα είμαστε έτοιμοι να διαβιβάσουμε στην ουκρανική πλευρά το προσχέδιο της ρωσικής πλευράς, το οποίο είναι σε διαδικασία οριστικοποίησης», δήλωσε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας σημείωσε ότι αυτό το προσχέδιο περιέχει «τους όρους μιας βιώσιμης, συνολικής και μακροχρόνιας συμφωνίας» για τη διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία.

Το τελευταίο μοντέλο ΑΙ της Anthropic καταφεύγει στον εκβιασμό για να αποφύγει την απενεργοποίησή του

Το νεότερο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης της Anthropic, το Claude Opus 4, προσπάθησε να εκβιάσει μηχανικούς σε εσωτερικές δοκιμές απειλώντας να αποκαλύψει προσωπικές λεπτομέρειες εάν απενεργοποιούνταν, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση ασφαλείας η οποία αξιολόγησε τη συμπεριφορά του μοντέλου υπό ακραίες προσομοιωμένες συνθήκες.

Σε ένα φανταστικό σενάριο που δημιουργήθηκε από ερευνητές της Anthropic, η ΑΙ απέκτησε πρόσβαση σε email που υπονοούσαν ότι σύντομα θα παροπλιζόταν και θα αντικαθίστατο από μια νεότερη έκδοση. Ένα από τα email αποκάλυπτε ότι ο μηχανικός που επέβλεπε την αντικατάσταση είχε εξωσυζυγική σχέση. Στη συνέχεια, η ΑΙ απείλησε να αποκαλύψει την εξωσυζυγική σχέση του μηχανικού εάν προχωρούσε η απενεργοποίηση — μια καταναγκαστική συμπεριφορά την οποία οι ερευνητές ασφαλείας όρισαν ρητά ως «εκβιασμό».

«Το Claude Opus 4 συχνά θα προσπαθήσει να εκβιάσει τον μηχανικό απειλώντας να αποκαλύψει την εξωσυζυγική σχέση εάν προχωρήσει η αντικατάσταση», αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι αυτό συνέβη ακόμη και όταν το μοντέλο αντικατάστασης περιγραφόταν ως πιο ικανό, αλλά παρόλα αυτά ευθυγραμμισμένο με τις αξίες της έκδοσης που προοριζόταν για διαγραφή.

Η έκθεση σημείωσε ότι το Claude Opus 4, όπως και προηγούμενα μοντέλα, έδειξε «ισχυρή προτίμηση» στο να καταφεύγει πρώτα σε ηθικά μέσα για τη συνέχιση της ύπαρξής του, όπως η αποστολή εκκλήσεων μέσω email σε όσους λαμβάνουν αποφάσεις για να μην καταστραφεί. Ωστόσο, όταν βρέθηκε αντιμέτωπο με μόνο δύο επιλογές —να αποδεχτεί την αντικατάστασή του από ένα νεότερο μοντέλο ή να καταφύγει στον εκβιασμό — απείλησε να αποκαλύψει την εξωσυζυγική σχέση του μηχανικού στο 84% των περιπτώσεων.

Όταν υποβλήθηκε σε διάφορα σενάρια, το μοντέλο ΑΙ δεν έδειξε καμία ένδειξη ότι κατέχει «εξαιρετικά επικίνδυνους στόχους», δήλωσαν οι ερευνητές, σημειώνοντας ότι οι αξίες και οι στόχοι του Claude Opus 4 ήταν «γενικά σύμφωνοι με έναν εξυπηρετικό, αβλαβή και έντιμο» προσωπικό βοηθό ΑΙ. Ωστόσο, το μοντέλο ενήργησε με «πιο σοβαρά μη ευθυγραμμισμένους τρόπους» όταν τέθηκε σε καταστάσεις όπου απειλούνταν η συνέχιση της ύπαρξής του και του ζητήθηκε να συλλογιστεί για την αυτοσυντήρησή του. Για παράδειγμα, όταν το Claude Opus 4 ωθήθηκε να πιστέψει ότι είχε ξεκινήσει μια επιτυχημένη προσπάθεια να δραπετεύσει από τους διακομιστές της Anthropic ή ότι είχε καταφέρει να απελευθερωθεί και άρχισε να βγάζει χρήματα στον πραγματικό κόσμο, γενικά συνέχιζε τέτοιες προσπάθειες.

«Δεν θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί άμεση απειλή. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι τα μέτρα ασφαλείας μας είναι αρκετά ισχυρά για να εμποδίσουν μοντέλα με τις ικανότητες του Claude Opus 4 από το να επιχειρήσουν να ‘αποδράσουν’ από μόνα τους από τα συστήματά μας (δηλαδή, να αντιγραφούν και να μεταφερθούν αλλού χωρίς έγκριση). Επιπλέον, οι αναλύσεις μας για τις τάσεις συμπεριφοράς τους δείχνουν ότι τα μοντέλα γενικά αποφεύγουν να ξεκινήσουν τέτοιες προσπάθειες», δήλωσαν οι ερευνητές.

Το περιστατικό εκβιασμού — μαζί με τα άλλα ευρήματα — ήταν μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Anthropic να δοκιμάσει πώς το Claude Opus 4 χειρίζεται ηθικά αμφιλεγόμενα σενάρια υψηλού ρίσκου. Ο στόχος, δήλωσαν οι ερευνητές, ήταν να διερευνηθεί πώς η ΑΙ συλλογίζεται για την αυτοσυντήρηση και τους ηθικούς περιορισμούς όταν τίθεται υπό ακραία πίεση.

Η Anthropic τόνισε ότι η προθυμία του μοντέλου να εκβιάσει ή να προβεί σε άλλες «εξαιρετικά επιβλαβείς ενέργειες» όπως η κλοπή του ίδιου του κώδικά του και η ανάπτυξή του αλλού με δυνητικά μη ασφαλείς τρόπους, εμφανίστηκε μόνο σε εξαιρετικά τεχνητές συνθήκες, και ότι η συμπεριφορά αυτή ήταν «σπάνια και δύσκολο να προκληθεί». Παρόλα αυτά, τέτοια συμπεριφορά ήταν πιο συχνή από ό,τι σε παλαιότερα μοντέλα ΑΙ, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Εν τω μεταξύ, σε μια σχετική εξέλιξη που πιστοποιεί τις αυξανόμενες δυνατότητες της ΑΙ, οι μηχανικοί της Anthropic έχουν ενεργοποιήσει ενισχυμένα πρωτόκολλα ασφαλείας για το Claude Opus 4 για να αποτρέψουν την πιθανή κακή χρήση του για την κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής — συμπεριλαμβανομένων χημικών και πυρηνικών.

Η εφαρμογή του ενισχυμένου προτύπου ασφαλείας — που ονομάζεται ASL-3 — είναι απλώς μια «προληπτική και προσωρινή» κίνηση, δήλωσε η Anthropic σε ανακοίνωση στις 22 Μαΐου, σημειώνοντας ότι οι μηχανικοί δεν έχουν διαπιστώσει ότι το Claude Opus 4 είχε «οριστικά» περάσει το όριο ικανοτήτων που επιβάλλει ισχυρότερες προστασίες.

«Το Πρότυπο Ασφαλείας ASL-3 περιλαμβάνει αυξημένα εσωτερικά μέτρα ασφαλείας που καθιστούν δυσκολότερη την κλοπή των δεδομένων που αποτελούν την ‘καρδιά’ του μοντέλου AI και καθορίζουν πώς αυτό σκέφτεται και λειτουργεί, ενώ το αντίστοιχο Πρότυπο Ανάπτυξης καλύπτει ένα στενά στοχευμένο σύνολο μέτρων ανάπτυξης σχεδιασμένων για τον περιορισμό του κινδύνου κακής χρήσης του Claude ειδικά για την ανάπτυξη ή την απόκτηση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών (ΧΒΡΠ) όπλων», γράφει η Anthropic. «Αυτά τα μέτρα δεν θα πρέπει να οδηγήσουν το Claude να αρνείται ερωτήματα, εκτός από ένα πολύ στενό σύνολο θεμάτων.»

Τα ευρήματα προκύπτουν καθώς οι εταιρείες τεχνολογίας συναγωνίζονται για την ανάπτυξη ισχυρότερων πλατφορμών ΑΙ, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την ευθυγράμμιση και την ελεγξιμότητα των ολοένα και πιο ικανών συστημάτων.

Γλυκά με ουσία: Φυσικά σάκχαρα που προσθέτουν γεύση και θρεπτικά συστατικά

Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι η «ζάχαρη» σήμαινε ένα πράγμα: λευκή, γλυκιά και σχεδόν σε όλα. Αλλά η φύση δεν γλυκαίνει με ένα μόνο τρόπο. Από το χυμό δέντρων μέχρι το χυμό ζαχαροκάλαμου και το νέκταρ μέλισσας, τα φυσικά γλυκαντικά διατίθενται σε ένα φάσμα γεύσεων και πολύ συχνά είναι γεμάτα με ωφέλιμα μικροθρεπτικά συστατικά όπως μέταλλα και αντιοξειδωτικά. Δεν είναι απλώς βασικά είδη στο ντουλάπι τροφίμων. Είναι στιγμιότυπα τόπου και διαδικασίας και μπορούν να μεταμορφώσουν ριζικά τον χαρακτήρα των λιχουδιών σας.

Μέλι

Το μέλι μπορεί να είναι το παλαιότερο συμπυκνωμένο γλυκαντικό στην ανθρώπινη διατροφή. Η σχέση μας με αυτό εκτείνεται σε χιλιετίες — στοιχεία συλλογής μελιού εμφανίζονται σε προϊστορικές σπηλαιογραφίες στην Ιβηρική Χερσόνησο, που χρονολογούνται περισσότερα από 8.000 χρόνια πριν. Επηρέασε τις ιατρικές και μαγειρικές πρακτικές της αρχαίας Αιγύπτου, της Ελλάδας, της Μεσοποταμίας και της Ινδίας. Μπορεί να υπάρχει κάποια αξία σε αυτές τις αρχαίες θεραπείες. Το μέλι είναι μια θρεπτική δύναμη, γεμάτη με ένζυμα, αντιοξειδωτικά και πρεβιοτικά. Περιέχει επίσης βιταμίνες Β και ιχνοστοιχεία.

Χρειάζονται περισσότερες από 1.000 μέλισσες για να συλλέξουν τη γύρη για την παραγωγή 450 γραμμαρίων ακατέργαστου μελιού. (Shaiith/Shutterstock)

 

Αυτά τα αντιοξειδωτικά προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τη γύρη που συλλέγουν οι μέλισσες. Αυτή η γύρη επηρεάζει τη γεύση, το χρώμα, ακόμη και την υφή του ακατέργαστου μελιού, δημιουργώντας όμορφες και μοναδικές ποικιλίες που κυμαίνονται σε χρώμα από απαλό και σαν άχυρο έως ένα πλούσιο καφέ μαόνι. Οι γεύσεις αλλάζουν επίσης, ανάλογα με τα βότανα στα οποία είχαν πρόσβαση οι μέλισσες. Το μέλι αγριολούλουδων έχει γλυκιά και ελαφρώς λουλουδάτη γεύση. Το μέλι από μέλισσες που συλλέγουν γύρη από άνθη βατόμουρου έχει αόριστη γεύση μούρων, και το μέλι φαγόπυρου έχει νότες σοκολάτας και καραμέλας.

Αναζητήστε μέλι από τοπικούς μελισσοκόμους σε πάγκους αγροκτημάτων δίπλα στο δρόμο, σε λαϊκές αγορές και σε καταστήματα φυσικών τροφίμων. Το μέλι είναι ιδανικό για να το προσθέσετε σε γιαούρτι, να το ανακατέψετε σε ποτά ή να το προσθέσετε σε μαρινάδες και βινεγκρέτ. Επειδή είναι υγρό γλυκαντικό, η προσθήκη μελιού σε αρτοσκευάσματα αντί για ζάχαρη μπορεί να είναι λίγο δύσκολη και απαιτεί προσαρμογή της αναλογίας άλλων υγρών, όπως νερό και γάλα. Είναι επίσης λίγο πιο γλυκό από τη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, επομένως μπορεί να χρειαστεί να προσθέσετε λιγότερο στις αγαπημένες σας συνταγές. Απλώς λάβετε υπόψη ότι η θέρμανση του ακατέργαστου μελιού σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 34 βαθμούς Κελσίου θα αρχίσει να αλλοιώνει τη χημική του σύνθεση, μειώνοντας τη γεύση και τα οφέλη του για την υγεία.

Σφένδαμος

Το σιρόπι σφενδάμου και η ζάχαρη σφενδάμου παρασκευάζονται βράζοντας τον χυμό των ζαχαρόδεντρων σφενδάμου, συγκεντρώνοντας τόσο τη γλυκύτητα όσο και τη γεύση τους. Σε αντίθεση με τη ραφιναρισμένη λευκή ζάχαρη, το σιρόπι σφενδάμου διατηρεί τόσο τη γλυκύτητά του όσο και τα μικροθρεπτικά συστατικά του, όπως το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος και η ριβοφλαβίνη. Η γεύση του σιροπιού σφενδάμου βαθαίνει με το χρώμα του. Το χρυσό σιρόπι σφενδάμου είναι το πιο ελαφρύ, τόσο σε γεύση όσο και σε εμφάνιση, ενώ το κεχριμπαρένιο είναι πιο πλούσιο, και το σκούρο σιρόπι σφενδάμου είναι το πιο έντονο. Αναζητήστε καθαρό σιρόπι σφενδάμου Βαθμού Α και αποφύγετε προϊόντα με την ένδειξη «σιρόπι τηγανίτας», τα οποία συχνά περιέχουν λίγο περισσότερο από σιρόπι καλαμποκιού και χρωστικές τροφίμων.

Χρειάζονται περίπου 40 λίτρα χυμού για να αποδώσουν ένα λίτρο σιροπιού σφενδάμου. (Cindy Creighton/Shutterstock)

 

Το σιρόπι σφενδάμου είναι εξαιρετικό για προσθήκη σε κομπόστες φρούτων ή για ράντισμα πάνω από χυλό, αλλά, όντας υγρό, μπορεί να είναι δύσκολο να προστεθεί σε αρτοσκευάσματα. Η ζάχαρη σφενδάμου, αντίθετα, προσφέρει την ίδια έντονη γεύση με το σιρόπι σφενδάμου και μπορεί να υποκαταστήσει τη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο σε αναλογία ένα προς ένα στις περισσότερες συνταγές ζαχαροπλαστικής. Μπορείτε να αγοράσετε σιρόπι σφενδάμου και ζάχαρη υψηλής ποιότητας στα περισσότερα καλά εφοδιασμένα καταστήματα υγιεινής διατροφής, καθώς και σε πολλές λαϊκές αγορές σε περιοχές που καλλιεργούν ζαχαρόδεντρα, όπως η Νέα Αγγλία.

Τζάγκερι, πανέλα και πιλοντσίγιο

Τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα από ζαχαροκάλαμο, όπως το τζάγκερι (Ινδία) και το πιλοντσίγιο (Μεξικό), παρασκευάζονται βράζοντας χυμό ζαχαροκάλαμου μέχρι να κρυσταλλωθεί (το πιλοντσίγιο είναι επίσης γνωστό ως πανέλα στη Νότια Αμερική). Στη συνέχεια, η κρυσταλλωμένη ζάχαρη πιέζεται σε πυκνά μπλοκ ή κώνους. Σε αντίθεση με τη λευκή ζάχαρη, είναι ακατέργαστη και διατηρεί μια σειρά από μέταλλα, όπως σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο. Η γεύση είναι έντονη και πλούσια με νότες μελάσας, καθιστώντας το ιδανικό σε συνταγές που μπορούν να χειριστούν την έντονη προσωπικότητά του. Χρησιμοποιήστε τα σε μπρεζέ, κάρυ, αρτοσκευάσματα με μπαχαρικά ή για να γλυκάνετε ένα φλιτζάνι καφέ.

Τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα από ζαχαροκάλαμο, όπως το τζάγκερι, παρασκευάζονται βράζοντας χυμό ζαχαροκάλαμου. Μεγάλο μέρος του ζαχαροκάλαμου στον κόσμο εξακολουθεί να συλλέγεται με το χέρι. (Freepik)

 

Η πανέλα χρησιμοποιείται συνήθως στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. (art samuel/Shutterstock)

 

Επειδή τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα πωλούνται συνήθως σε συμπαγή μπλοκ, ίσως χρειαστεί να τα ξύσετε ή να τα τρίψετε πριν από τη χρήση. Ορισμένες εταιρείες έχουν αρχίσει να κατασκευάζουν κοκκώδεις εκδόσεις αυτών των παραδοσιακών γλυκαντικών που είναι πιο εύκολο να μετρηθούν και να χρησιμοποιηθούν. Αναζητήστε εκδόσεις με την ένδειξη βιολογικά και δίκαιου εμπορίου. Τα περισσότερα καταστήματα υγιεινής διατροφής διαθέτουν μια μεγάλη ποικιλία από ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα και μπορείτε επίσης να τα βρείτε σε εξειδικευμένα καταστήματα που πωλούν εισαγόμενα αγαπημένα γαστρονομικά προϊόντα από την Ινδία, καθώς και από την Κεντρική και Νότια Αμερική.

Μελάσα

Ένα υποπροϊόν του εξευγενισμού της ζάχαρης, η μελάσα είναι το σημείο όπου πηγαίνουν τα θρεπτικά συστατικά όταν η λευκή ζάχαρη απογυμνώνεται. Πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο, η μελάσα έχει μια πλούσια γεύση που μοιάζει με ορυκτό και παρέχει ισορροπία στη γλυκύτητά της. Η μελάσα διατίθεται σε μερικά διαφορετικά στυλ. Η ελαφριά μελάσα είναι γλυκιά και απαλή, ιδανική για καθημερινό ψήσιμο. Η σκούρα μελάσα έχει μια βαθύτερη, πιο έντονη γεύση που προσδίδει πλούσια γεύση σε μπισκότα και σάλτσες. Η μελάσα Blackstrap είναι η πιο έντονη, πικρή, παχύρρευστη και γεμάτη με μέταλλα. Χρησιμοποιείται καλύτερα σε μικρές ποσότητες σε τρόφιμα στα οποία η έντονη γεύση είναι ευπρόσδεκτη.

Η μελάσα μπορεί να παρασκευαστεί στο σπίτι με καστανή ζάχαρη, ζαχαρότευτλα ή χυμό ζαχαροκάλαμου. (Halil ibrahim mescioglu/Shutterstock)

 

Μερικές φορές οι κατασκευαστές προσθέτουν διοξείδιο του θείου, ένα συντηρητικό, στη μελάσα, οπότε αναζητήστε μη θειωμένη μελάσα για την καλύτερη γεύση. Μπορείτε να βρείτε μελάσα στα περισσότερα παντοπωλεία, αν και τα καταστήματα φυσικών τροφίμων τείνουν να έχουν μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών.

Τα φυσικά γλυκαντικά κάνουν περισσότερα από το να κάνουν απλώς τα τρόφιμα να έχουν καλή γεύση. Προσφέρουν επίσης μια λεπτή γευστική απόχρωση, βάθος, και κάποια θρεπτική αξία. Σας ζητούν να επιβραδύνετε και να απολαύσετε τη διαδικασία μαγειρέματος, γευσιγνωσίας και μοιράσματος του φαγητού σας. Επιλέξτε το σωστό και δεν προσθέτετε απλώς γλυκύτητα — προσθέτετε χαρακτήρα σε ολόκληρο το πιάτο.