Αμφισβητούνται τα επίσημα στοιχεία της Κίνας για τη νέα έξαρση αναπνευστικών λοιμώξεων. Οι υγειονομικές αρχές του κινεζικού καθεστώτος δημοσίευσαν στις 14 Φεβρουαρίου τα δεδομένα για τις μολυσματικές ασθένειες του Ιανουαρίου, με τους ειδικούς να εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία τους.
Σύμφωνα με την έκθεση της Εθνικής Διοίκησης Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών της Κίνας, τον Ιανουάριο του 2025 καταγράφηκαν 2.870.849 κρούσματα γρίπης με εννέα θανάτους, ενώ από COVID-19 νόσησαν 33.218 άτομα με τέσσερις θανάτους.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Τα επίσημα στοιχεία παρουσιάζουν σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024, όπου είχαν καταγραφεί 1.509.750 κρούσματα γρίπης και επτά θάνατοι. Ωστόσο, δεν αναφέρονται κρούσματα ή θάνατοι από γρίπη των πτηνών H7N9 ή H5N1.
Οι ειδικοί ωστόσο αμφισβητούν έντονα την αξιοπιστία των κινεζικών δεδομένων. «Τα στοιχεία του Ιανουαρίου που δημοσίευσε το κομμουνιστικό καθεστώς δεν φαίνονται αληθινά», δήλωσε στην Epoch Times ο Δρ. Τζόναθαν Λιου, καθηγητής στο Δημόσιο Κολέγιο του Καναδά.
Χαρακτηριστική είναι η σύγκριση με το Χονγκ Κονγκ, όπου οι υγειονομικές αρχές ανέφεραν 122 θανάτους από γρίπη μόνο τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες του Ιανουαρίου, σε έναν πληθυσμό μόλις 7 εκατομμυρίων κατοίκων.
Σύμφωνα με μια Κινέζα επιδημιολόγο που μίλησε με ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική: «Στην πόλη Σενγιάνγκ καταγράφηκαν 206 θάνατοι σε μία μόνο ημέρα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών στην επαρχία Ανχούι εξέδωσε στις 3 Ιανουαρίου προειδοποίηση, τονίζοντας ότι «η έξαρση της γρίπης βρίσκεται σε υψηλή ένταση και σε επιδημική περίοδο», με το επίπεδο κινδύνου να φτάνει το 4 σε κλίμακα 5 βαθμών.
Η Δρ. Λιου αναφέρει, η φερόμενη απόκρυψη των επιδημιολογικών στοιχείων συνδέεται άμεσα με την οικονομία. «Ο στόχος τους είναι προφανώς η σταθεροποίηση της οικονομικής ανάπτυξης, καθώς η κινεζική οικονομία βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση», εξήγησε.
Οι ειδικοί συνιστούν στους πολίτες να αποφεύγουν τους πολυσύχναστους χώρους ή να φορούν μάσκες N95 εάν είναι απαραίτητο να τους επισκεφθούν. Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζεται για τουριστικές περιοχές όπως η Σιάν, όπου τα κρούσματα αυξήθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Κινεζικού Νέου Έτους.
Μετά την οσκαρική του καταξίωση με το «Oppenheimer», ο Κρίστοφερ Νόλαν επιστρέφει στην καρέκλα του σκηνοθέτη για να διηγηθεί ένα από τα σημαντικότερα και πιο θεμελιώδη έπη της παγκόσμιας λογοτεχνίας: την «Οδύσσεια» του Ομήρου. Ο Βρετανός σκηνοθέτης, γνωστός για τη δεξιοτεχνία του στην αφήγηση επικών ιστοριών, από την τριλογία «The Dark Knight» μέχρι το «Interstellar», φαίνεται αποφασισμένος να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη μια από τις πιο διαχρονικές αφηγήσεις όλων των εποχών.
Το φιλμ, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 17 Ιουλίου 2026, σηματοδοτεί μια νέα συνεργασία του Νόλαν με την Universal Pictures, μετά την τεράστια επιτυχία του «Oppenheimer». Όπως συνηθίζει, ο σκηνοθέτης θα αξιοποιήσει την τεχνολογία IMAX για να αποδώσει την επική διάσταση της ιστορίας, κάτι που αναμφίβολα θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ανεπανάληπτης κινηματογραφικής εμπειρίας.
Η ιστορία της «Οδύσσειας» δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ο βασιλιάς της Ιθάκης, Οδυσσέας, μετά τον Τρωικό Πόλεμο, παγιδεύεται σε ένα δεκαετές ταξίδι επιστροφής στην πατρίδα, αντιμέτωπος με θεούς, τέρατα και δικούς του προσωπικούς δαίμονες. Ο Νόλαν, γνωστός για την προσέγγισή του σε χαρακτήρες με ψυχολογικό βάθος και υπαρξιακές αναζητήσεις, έχει στα χέρια του ένα κείμενο που ταιριάζει απόλυτα στη φιλμογραφία του. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Οδυσσέας, η αίσθηση της απομόνωσης, η πάλη με την ίδια του τη φύση, όλα είναι θέματα που ο σκηνοθέτης έχει εξερευνήσει σε προηγούμενες ταινίες του.
Όπως είναι φυσικό, το καστ του φιλμ περιλαμβάνει μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του Χόλιγουντ. Ήδη έχουν επιβεβαιωθεί συμμετοχές των Ματ Ντέιμον, Αν Χάθαγουεϊ, Τομ Χόλαντ, Ζεντάγια, Ρόμπερτ Πάτινσον, Λουπίτα Νιόνγκο και Σαρλίζ Θερόν. Ωστόσο, οι ρόλοι που θα υποδυθούν παραμένουν επτασφράγιστο μυστικό, αφήνοντας χώρο για εικασίες σχετικά με το ποιος θα ενσαρκώσει τον Οδυσσέα, την Πηνελόπη, τον Τηλέμαχο και τις υπόλοιπες εμβληματικές φιγούρες του έπους.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η «Οδύσσεια» μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη. Από το «Ulysses» του 1954 με τον Κερκ Ντάγκλας, μέχρι τη μίνι σειρά του 1997 με τον Αρμάντ Ασάντε, η ιστορία του Ομήρου έχει γνωρίσει πολλές κινηματογραφικές εκδοχές. Ωστόσο, η προσέγγιση του Νόλαν, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της IMAX τεχνολογίας και την προσήλωσή του στη δημιουργία μεγαλειωδών κινηματογραφικών εμπειριών, προδιαθέτουν για μια από τις πιο εντυπωσιακές εκδοχές που έχουμε δει μέχρι σήμερα.
Ο Νόλαν είναι γνωστός για το πάθος του προς τις θεμελιώδεις αφηγήσεις, καθώς και για τη βαθιά εξερεύνηση των χαρακτήρων του. Αν κρίνουμε από το έργο του μέχρι σήμερα, η «Οδύσσεια» αναμένεται να αποκτήσει μια φρέσκια, δυναμική κινηματογραφική μορφή, που θα την επανασυστήσει στο σύγχρονο κοινό. Μένει να δούμε αν ο σκηνοθέτης θα ακολουθήσει μια παραδοσιακή αφήγηση ή αν θα φέρει ανατροπές, όπως συνηθίζει, στην κλασική ιστορία.
Το μόνο σίγουρο είναι πως, με το «The Odyssey», ο Κρίστοφερ Νόλαν προετοιμάζει το επόμενο μεγάλο κινηματογραφικό γεγονός. Και, όπως πάντα, ο κόσμος του σινεμά περιμένει με ανυπομονησία.
Tο γέλιο συνδέεται με τη μακροζωία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Δημόκριτος, ένας αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, γνωστός ως «ο φιλόσοφος που γελούσε», επειδή προσέγγιζε τη ζωή με χιούμορ και ορθολογισμό παρά τους παραλογισμούς ή τις δυσκολίες της. Λέγεται ότι ο Δημόκριτος έζησε για πολλά χρόνια, φτάνοντας τα 90 χρόνια, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ακόμα και τα 109, σύμφωνα με άλλες.
Η φιλοσοφία του Δημόκριτου και ο μακρόχρονος βίος του συνδέονται, σύμφωνα με τους σύγχρονους επιστήμονες, οι οποίοι εξετάζουν την επίδραση του γέλωτα στο σώμα. Οι έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο πυροδοτεί μια σειρά από αλλαγές στο σώμα που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη, συμβάλλοντας ενδεχομένως σε παρατεταμένο βίο.
Η επιστήμη πίσω από το γέλιο
Το γέλιο είναι μια φυσιολογική και ψυχολογική διαδικασία στην οποία εμπλέκονται ο εγκέφαλος, το σώμα και τα συναισθήματα που συνεργάζονται. Έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο διεγείρει την απελευθέρωση ενδορφινών και ενισχύει τις συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Επιπλέον, το τακτικό γέλιο φαίνεται να απομακρύνει τις καρδιακές παθήσεις, καθιστώντας το γέλιο σημαντικό παράγοντα υγείας.
Μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Epidemiology παρακολούθησε περισσότερους από 17.000 ενήλικες Ιάπωνες 40 ετών και άνω. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι όσοι γελούσαν λιγότερο από μία φορά το μήνα είχαν 95% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους γελούσαν τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες που γελούσαν λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα αλλά περισσότερο από μία φορά το μήνα είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακά προβλημάτα σε σύγκριση με όσους γελούσαν εβδομαδιαίως.
«Το γέλιο βελτιώνει την κυκλοφορία [του αίματος], διαστέλλοντας την εσωτερική επένδυση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα να φτάνει περισσότερο αίμα και θρεπτικά συστατικά στους ιστούς και τα όργανα. Μειώνει τις ορμόνες του στρες, την κορτιζόλη και την επινεφρίνη, οι οποίες σε υπερβολική ποσότητα συνδέονται με καρδιακές παθήσεις», δήλωσε στους Epoch Times ο Δρ Τρεντ Ορφανός, λειτουργικός καρδιολόγος και διευθυντής Ολοκληρωμένης και Λειτουργικής Καρδιολογίας στο Case Integrative Health.Τα διεσταλμένα αιμοφόρα αγγεία συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της ροής του αίματος, μειώνοντας την πίεση στην καρδιά. Αυτό ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η υπέρταση, οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
«Η βελτιωμένη ροή του αίματος βοηθά στη διατήρηση ενός πιο ευέλικτου και ελαστικού καρδιακού ρυθμού, γνωστού ως μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, που αποτελεί ένδειξη μιας υγιούς καρδιάς», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Η έρευνα δείχνει ότι όταν γελάμε, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει οπιοειδή σε περιοχές που συνδέονται με την ευχαρίστηση και τα συναισθήματα, όπως ο θάλαμος, ο ουραίος πυρήνας και η πρόσθια νησίδα. Τα οπιοειδή είναι φυσικές χημικές ουσίες «ευεξίας» που ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε χαρούμενοι και χαλαροί. Βοηθούν επίσης στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, ενθαρρύνοντας τις θετικές αλληλεπιδράσεις και το συναισθηματικό δέσιμο.
Διαχειριστείτε τον χρόνιο πόνο μέσω του γέλιου
Η θεραπεία με χιούμορ βοηθά στη μείωση του πόνου σε άτομα όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ενηλίκων και των ηλικιωμένων, σύμφωνα με βιβλιογραφική ανασκόπηση έξι μελετών που αναλύουν την επίδραση του χιούμορ στον χρόνιο πόνο.
Ο χρόνιος πόνος, όπως ορίζεται από τις μελέτες, αναφέρεται σε μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που συνδέεται με πραγματική ή δυνητική βλάβη των ιστών. Χαρακτηρίζεται από πόνο που διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες με μέτρια έως σοβαρή ένταση.
Η Σίντι Πέρλιν, αδειούχος κλινική κοινωνική λειτουργός, επιζώσα από χρόνιο πόνο και συγγραφέας του βιβλίου «Η αλήθεια για τις θεραπείες του χρόνιου πόνου: Οι καλύτεροι και οι χειρότεροι τρόποι για να απαλλαγείτε από τον πόνο» (The Best and Worst Strategies for Becoming Pain Free), μοιράστηκε με την Epoch Times πώς το γέλιο τη βοήθησε να διαχειριστεί έναν σοβαρό χρόνιο πόνο που είχε στην πλάτη.
Η Σίντι ανακάλυψε για πρώτη φορά τη δύναμη του γέλιου το 1980, όταν διάβασε το βιβλίο «Ανατομία μιας ασθένειας» του Νόρμαν Κάζινς. Στο βιβλίο του, ο Κάζινς περιγράφει πώς θεραπεύτηκε από μια επώδυνη ασθένεια των αρθρώσεων, την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, χρησιμοποιώντας θεραπεία γέλωτος.
Την εποχή που διάβασα το βιβλίο του Κάζινς για το πώς το γέλιο μπορεί να αποτελέσει μέσο θεραπείας και ανακούφισης, ήμουν 28 ετών και τρία χρόνια ανάπηρη λόγω χρόνιου πόνου στην πλάτη. Οι γιατροί δεν είχαν απαντήσεις για μένα. Παρακολουθούσα τη μίνι σειρά για το Ολοκαύτωμα και διάβαζα μυθιστορήματα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ξεχνάω τον πόνο. Δεν είχα ιδέα ότι αυτό με το οποίο γέμιζα το μυαλό μου επέτεινε τον πόνο μου», δήλωσε η Πέρλιν στην Epoch Times.
«Ο πόνος ήταν τόσο τρομερός που θα έκανα σχεδόν τα πάντα για να τον ξεφορτωθώ. Και σίγουρα, η χρήση του χιούμορ είναι μια πολύ πιο ευχάριστη επιλογή από τις περισσότερες θεραπείες για τον χρόνιο πόνο. Κατά τη διάρκεια αγχωτικών περιόδων της ζωής μου, είχα εξάρσεις του πόνου, αλλά ποτέ τόσο άσχημες όσο η αρχική, επειδή έχω πλέον εργαλεία που μπορώ να χρησιμοποιήσω για να τις διαχειριστώ, συμπεριλαμβανομένου του χιούμορ.»
Βασιζόμενη στην κλινική της εμπειρία, η Πέρλιν επεσήμανε ότι οι πελάτες που είναι ανοιχτοί σε μια ψυχοσωματική προσέγγιση της θεραπείας τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα και όσοι ενσωματώνουν το χιούμορ έχουν υψηλότερη ποιότητα ζωής. Από την άλλη πλευρά, οι πελάτες που παραμένουν σε μια αρνητική και φοβισμένη νοητική κατάσταση, δεν παρουσιάζουν συνήθως μεγάλη βελτίωση.
«Θυμάμαι μια γυναίκα που ήρθε σε μένα με καρκίνο. Όταν μου είπε ότι της άρεσε να βλέπει τρομακτικές ταινίες, της επεσήμανα ότι η παραμονή της σε κατάσταση φόβου όσο παρακολουθούσε αυτές τις ταινίες ήταν επιζήμια για το ανοσοποιητικό της σύστημα, αλλά εκείνη επέμενε ότι της άρεσαν και δεν ήθελε να σταματήσει. Πέθανε από καρκίνο λίγο πολύ καιρό μετά. Δεν ξέρω πόση διαφορά θα είχε, αλλά θα μπορούσε να παρατείνει τη ζωή της και να μειώσει τον πόνο της αν περνούσε περισσότερο χρόνο με το γέλιο αντί με το φόβο», δήλωσε η Πέρλιν.
Οι παρατηρήσεις της Πέρλιν, θα μπορούσαν να συσχετιστούν με μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Bodywork and Movement Therapies , η οποία εξέτασε κατά πόσο η παρακολούθηση κάτι αστείου βοηθούσε στη διαχείριση του πόνου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρακολούθηση μιας κωμωδίας βελτίωσε τη διάθεση των συμμετεχόντων και διατήρησε την ανοχή τους στον πόνο, ενώ η παρακολούθηση ενός βαρετού ντοκιμαντέρ επιδείνωσε τη διάθεσή τους και μείωσε την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόλις 30 λεπτά γέλιου μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν καλύτερα τον πόνο.
«Η συνολική ροή του αίματος αυξάνεται κατά σχεδόν 20% μετά την παρακολούθηση μιας κωμωδίας σε σύγκριση με την παρακολούθηση μιας αγχωτικής ταινίας. Στο σενάριο της κωμωδίας, η αρτηριακή πίεση μειώνεται, οι ενδορφίνες (ορμόνες που μειώνουν τον πόνο, βελτιώνουν τη διάθεση και αυξάνουν το αίσθημα ευεξίας) αυξάνονται και απελευθερώνεται νιτρικό οξείδιο, το οποίο χαλαρώνει και διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση του πόνου», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Οφέλη στην ψυχική υγεία
Όπως περιγράφεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και Ανθρώπινης Ανάπτυξης, το παρατεταμένο στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων, καρκίνου και διαφόρων άλλων ασθενειών. Δεδομένου ότι το γέλιο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες μειώνοντας τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης στο σώμα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου αυτών των προβλημάτων υγείας, και να βοηθήσει ακόμα με το τραύμα.
«Το γέλιο είναι ιδιαίτερα ευεργετικό σε δύσκολες στιγμές της ζωής, όταν το σώμα γίνεται πολύ σφιγμένο, αρχίζει να πονάει ή όταν αναπτύσσει ασθένειες», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ, αδειούχος ψυχοθεραπευτής και επικεφαλής κλινικός υπεύθυνος στο D’Amore Mental Health, με ηλεκτρονικό μήνυμα στην Epoch Times.
«Μόλις αισθανθούμε λιγότερο αγχωμένοι και μείνουμε παρόντες εσωτερικά, η ψυχική και σωματική μας ευεξία βελτιώνεται, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενισχύεται και το προσδόκιμο ζωής μας αυξάνεται. Γι’ αυτό πολλοί λένε ότι το γέλιο μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο και να θεραπεύσει το μυαλό και το σώμα μας», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ.
Η γιόγκα γέλιου και η μουσικοθεραπεία βοήθησαν στη μείωση της κατάθλιψης και του άγχους στους συμμετέχοντες σε συγκριτική μελέτη του 2024 σε ηλικιωμένους ενήλικες. Τα αποτελέσματα διήρκεσαν περίπου ένα μήνα και κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, οι συμμετέχοντες στη γιόγκα γέλιου παρουσίασαν τη σημαντικότερη μείωση άγχους.
Η γιόγκα γέλιου συνδυάζει ασκήσεις γέλιου με τεχνικές αναπνοής, εμπνευσμένες από την παραδοσιακή γιόγκα. Συνήθως περιλαμβάνει καθοδηγούμενες συνεδρίες όπου οι συμμετέχοντες, συμμετέχουν σε παιγνιώδεις δραστηριότητες, χειροκροτήματα, ψαλμωδίες και ασκήσεις γέλιου, ανεξάρτητα από το αν το γέλιο ξεκινάει φυσικά.
Μια άλλη μελέτη σχετικά με τη θεραπεία γέλιου κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 έδειξε ότι οι φοιτητές νοσηλευτικής που συμμετείχαν στη θεραπεία είχαν λιγότερο άγχος και αισθάνονταν πιο ευτυχισμένοι και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή από εκείνους που δεν συμμετείχαν.
Η μελέτη διήρκεσε πέντε εβδομάδες και περιελάμβανε 10 διαδικτυακές συνεδρίες θεραπείας γέλιου, που πραγματοποιούνταν δύο φορές την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης έπαιρναν μέρος σε αυτές τις συνεδρίες μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας αξιόπιστα διαδικτυακά εργαλεία για τη μέτρηση του άγχους, της ικανοποίησης από τη ζωή και της ψυχολογικής ευημερίας των συμμετεχόντων.
Η Γραμμή Προειδοποίησης Έγκαιρου Αντικτύπου (Distant Early Warning Line – DEW Line) εκτείνεται βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, από την Αλάσκα στα δυτικά έως τη Νήσο Μπάφιν στα ανατολικά, συνεχίζοντας κατά μήκος της Γροιλανδίας. Κατασκευάστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε συνεργασία με τον Καναδά, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, τη δεκαετία του 1950, ως άμυνα κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Οι περισσότερες από τις αυτάρκεις βάσεις σε αυτή τη γραμμή διέθεταν έναν ασφαλτοστρωμένο διάδρομο, με τον εξοπλισμό και το προσωπικό που ήταν απαραίτητα για να διατηρείται ο διάδρομος ελεύθερος. Οι βάσεις έπρεπε να είναι λειτουργικές για τα δεκάδες μαχητικά αεροπλάνα που διατηρούσε σε ετοιμότητα η Στρατηγική Διοίκηση Αεροπορίας των ΗΠΑ, σε περίπτωση που σοβιετικά αεροσκάφη πετούσαν πάνω από τον Βόρειο Πόλο.
Οι περισσότερες από αυτές τις τοποθεσίες τέθηκαν σε αχρησία και η DEW line έγινε το Σύστημα Βόρειας Προειδοποίησης (North Warning System). Από τότε δεν συνέβησαν πολλά. Παρόλο που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει την υποβάθμιση της άμυνας, τίποτα ουσιαστικό δεν έχει γίνει από την Οττάβα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της άμυνας του αχανούς Βορρά. Ομοίως, παρόλο που η κυβέρνηση του Καναδά υποσχέθηκε να εκσυγχρονίσει τις δεσμεύσεις της Στρατηγικής Διοίκησης Άμυνας Αεροπορίας Βόρειας Αμερικής (North American Aerospace Defence Command – NORAD), αυτές αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί την αμυντική ετοιμότητα του Καναδά απαράδεκτη. Το παράπονο είναι δικαιολογημένο.
Το γεγονός είναι ότι ο κόσμος είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι φαινόταν τη δεκαετία του 1950 και του ’60. Εκείνη την εποχή, η Σοβιετική Ένωση αποτελούσε τη μεγαλύτερη απειλή για τη Δύση, ενώ η κομμουνιστική Κίνα ήταν απελπιστικά φτωχή και αδύναμη. Κάτω από το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός» του Μάο και αργότερα την «Πολιτιστική Επανάσταση», εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούσαν. Η Κίνα έμοιαζε τότε περισσότερο με τη Βόρεια Κορέα παρά με το οικονομικό και στρατιωτικό μεγαθήριο που έχει γίνει σήμερα, και δεν φάνταζε απειλητική.
Τώρα, τόσο η κομμουνιστική Κίνα, όσο και η όλο και πιο επιθετική Ρωσία είναι τρομεροί εχθροί. Ενδιαφέρονται, επίσης, πολύ για τη Βόρεια Κορέα. Δυστυχώς, πρόσφατα συνεργάστηκαν μεταξύ τους σε μια «φιλία χωρίς όρια», γεγονός που εγείρει την πιθανότητα να συνεργαστούν (ή να συνεργάζονται αυτήν τη στιγμή) για τη στρατιωτική και εμπορική εκμετάλλευση του Βορρά.
Το γεγονός ότι η ναυσιπλοΐα σε μεγάλη κλίμακα μέσω του Βορειοδυτικού Περάσματος μπορεί να είναι μια πιθανότητα στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον είναι ένας από τους λόγους. Το πέρασμα μπορεί να μειώσει δραστικά τις αποστάσεις ναυσιπλοΐας, οπότε μπορούν να εξοικονομηθούν τεράστια ποσά χρημάτων και καυσίμων. Η μελλοντική διέλευση από την Ασία προς την Ευρώπη μέσω του Βορειοανατολικού Περάσματος (που ονομάζεται επίσης Βόρειος Θαλάσσιος Δρόμος) και του Βορειοδυτικού Περάσματος θα ήταν απίστευτα πολύτιμη – στρατηγικά, στρατιωτικά και εμπορικά – τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Κίνα.
Η Ρωσία είναι πολύ πιο μπροστά από τον Καναδά όσον αφορά τη στρατηγική και την ανάπτυξη του βορρά. Διαθέτει τουλάχιστον 40 πλοία ικανά να διασπάσουν τον πάγο, συμπεριλαμβανομένων οκτώ πυρηνικών παγοθραυστικών. Ο Καναδάς δεν διαθέτει κανένα παγοθραυστικό με πυρηνική ενέργεια. Οι πρόσφατες υποσχέσεις για την κατασκευή δύο απέχουν χρόνια από την υλοποίηση. Οι Αμερικανοί έχουν πλήρη επίγνωση της βόρειας υπεροχής της Ρωσίας.
Η ασφάλεια στον Βορρά εξηγεί σε κάποιο βαθμό την προσφορά του Ντόναλντ Τραμπ να αγοράσει τη Γροιλανδία. Το αν εννοεί σοβαρά να την αγοράσει ή απλώς θέλει καλύτερες εγγυήσεις πρόσβασης είναι κάτι που γνωρίζουν μόνο ο Τραμπ και οι στενότεροι σύμβουλοί του.
Η προοπτική να περιέλθει η Γροιλανδία υπό τον έλεγχο των αντιπάλων της (και πιθανών μελλοντικών εχθρών) πρέπει να ανησυχεί το Πεντάγωνο. Πόσο μακρινή είναι μια τέτοια προοπτική; Σκεφτείτε ότι υπάρχουν μόνο 56.000 κάτοικοι της Γροιλανδίας. Η Κίνα και η Ρωσία, ξεχωριστά ή από κοινού, θα μπορούσαν να κάνουν κάθε Γροιλανδό εκατομμυριούχο με 50 εκατομμύρια δολάρια. Αυτό είναι ένα μικρό ποσό για αυτούς τους γίγαντες. Δεν αποκλείεται η Αμερική να θέλει να προσεγγίσει πρώτη τους Γροιλανδούς με μια προσφορά. Εξάλλου, η Δανία έχει διαβεβαιώσει τους Γροιλανδούς ότι μπορούν να γίνουν ανεξάρτητοι με μια απλή ψηφοφορία. Η προοπτική να γίνουν εκατομμυριούχοι θα μπορούσε να έχει μεγάλη απήχηση στους σχετικά φτωχούς ιθαγενείς κατοίκους αυτού του τεράστιου, ψυχρού νησιού. Οι ανησυχίες του Τραμπ για την ασφάλεια του έθνους του είναι πολύ πραγματικές. Πιθανότατα, θεωρεί απολύτως ζωτικής σημασίας το να εμποδίσει την Κίνας ή τη Ρωσία (ή και τις δύο ως συνδυασμένη δύναμη) από το να αποκτήσουν τον έλεγχο της Γροιλανδίας.
Πιο πιθανό σενάριο από τη δωροδοκία των Γροιλανδών, είναι να προσπαθήσουν οι εταιρείες που ελέγχονται από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας να αποκτήσουν έρεισμα στη Γροιλανδία μέσω ελκυστικών προσφορών, όπως έχει ήδη συμβεί σε όλον τον αναπτυσσόμενο κόσμο με την Πρωτοβουλία «Μια ζώνη, ένας δρόμος» (Belt and Road Initiative). Οι μέρες των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών και των αποικιοκρατών που προσέφεραν μπιχλιμπίδια στους φτωχούς ιθαγενείς έχουν αντικατασταθεί από τους έξυπνους Κινέζους επιχειρηματίες που κάνουν ουσιαστικά το ίδιο πράγμα. Μια ματιά στον χάρτη δείχνει πόσο κοντά στον Καναδά βρίσκεται η Γροιλανδία . Ο Τραμπ πιθανώς ανησυχεί τόσο για την αχανή, σε μεγάλο βαθμό ανυπεράσπιστη καναδική Αρκτική όσο και για τη Γροιλανδία. Και ορισμένες από τις πρόσφατες ενέργειες του Καναδά μάλλον εντείνουν την αμερικανική ανησυχία.
Μια τέτοια ενέργεια είναι η παραχώρηση μερικής κυριαρχίας από τον Καναδά στο Νούναβουτ. Το Νούναβουτ είναι μια τεράστια χερσαία μάζα. Όπως και η Γροιλανδία, είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, ιδίως σε φυσικό αέριο. Και, όπως και η Γροιλανδία, είναι στρατηγικής σημασίας.
Το Νούναβουτ βρίσκεται ακριβώς πάνω σε ένα βορειοδυτικό πέρασμα που μπορεί να αξίζει τρισεκατομμύρια δολάρια στο μέλλον. Το ποιος θα ελέγχει το πέρασμα θα μπορούσε να αποδειχθεί καθοριστικός παράγοντας για το αν θα υπερισχύσει η Δύση ή η «χωρίς όρια» Κίνα/Ρωσία στους μελλοντικούς αγώνες των Μεγάλων Δυνάμεων. Όπως και η Γροιλανδία, το Νούναβουτ έχει μικρό πληθυσμό, περίπου 38.000 κυρίως φτωχούς Ινουίτ. Η Επιτροπή Ξένης Παρέμβασης (Foreign Interference Commission) του Καναδά έχει καταστήσει σαφές ότι εκτός από τη στόχευση κυβερνήσεων σε διάφορα επίπεδα, οι ξένοι παράγοντες προσπαθούν επίσης να εκμεταλλευτούν τις κοινότητες των ιθαγενών.
Είδαμε πόσο σημαντικό είναι για τους Αμερικανούς το ζήτημα του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά από το ΚΚΚ. Το ενδεχόμενο ελέγχου του Βορειοδυτικού Περάσματος από την Κίνα ή τη Ρωσία θα μπορούσε κάλλιστα να είναι εξίσου σημαντικό γι’ αυτούς. Χωρίς να θέλω να κινδυνολογήσω, δεν θα έπρεπε να ανησυχεί και τους Καναδούς το γεγονός ότι η Κίνα έχει ήδη – πολύ αθόρυβα – συνάψει τεράστιες συμφωνίες με ημιαυτόνομες αυτόχθονες περιοχές;
Θα αποφασίσει το ημιαυτόνομο Νούναβουτ ότι απαιτείται η συγκατάθεσή του για τη χρήση του περάσματος, ίσως ακόμη και από καναδικά σκάφη; Τώρα που η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αυτόχθονων Λαών (United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples – UNDRIP) έχει γίνει νόμος στον Καναδά, θα μπορούσαν οι αυτόχθονες σε αυτά τα ημιαυτόνομα αυτόχθονα εδάφη να διεκδικήσουν φυλετικό δίκαιο που θα υπερισχύει άλλων νόμων; Αν νομίζετε ότι αυτό είναι πολύ τραβηγμένο, σκεφτείτε το γεγονός ότι το Ανώτατο Δικαστήριο του Καναδά έχει ήδη κρίνει ότι το φυλετικό δίκαιο ακυρώνει την προστασία του Χάρτη [Δικαιωμάτων και Ελευθεριών] του Καναδά (Canadian Charter of Rights and Freedoms) σε ορισμένες περιπτώσεις, αποφασίζοντας μάλιστα ότι οι αυτόχθονες που δεν είναι Καναδοί πολίτες και δεν ζουν στον Καναδά μπορούν να έχουν δικαιώματα στους καναδικούς πόρους. Πώς βλέπουν οι Ηνωμένες Πολιτείες τέτοιες παραχωρήσεις της καναδικής κυριαρχίας σε ομάδες αυτοχθόνων;
Το Νούναβουτ δεν είναι το μόνο τμήμα του Καναδά που παραχωρείται ή παραχωρείται εν μέρει σε ομάδες ιθαγενών. Στη Βρετανική Κολομβία, η Γη των Χάιντα (πρώην Νησιά Κουήν Σάρλοτ) φαίνεται ότι θα έχει ένα καθεστώς παρόμοιο με αυτό του Νούναβουτ.
Η κυβέρνηση της Βρ. Κολομβίας φαίνεται αποφασισμένη να παραχωρήσει και άλλα μέρη της επαρχίας στα πολλά ‘πρώτα έθνη’ που ζουν εκεί. Το καθένα από αυτά θα μπορεί, κατά πάσα πιθανότητα, να θεσπίζει τους δικούς του νόμους και να συνάπτει εμπορικές συμφωνίες με όποιον επιλέγει. Αυτό θα περιελάμβανε και τις εταιρείες που ελέγχονται από το ΚΚΚ.
Αναμφίβολα, θα υπάρχουν προστατευτικές διατάξεις σε αυτές τις συμφωνίες, αλλά η Βρ. Κολομβία έχει υιοθετήσει τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα των Αυτόχθονων Λαών (Declaration on the Rights of Indigenous Peoples Act – DRIPA). Ένα διπλό χτύπημα της DRIPA και της UNDRIP θα μπορούσε να εξοπλίσει τις ομάδες των αυτοχθόνων με αποτελεσματικά όπλα για τη διεκδίκηση της κυριαρχίας, ακόμη και απέναντι στην κυβερνητική αντίδραση. Τα καναδικά δικαστήρια ήταν εκπληκτικά πρόθυμα να δώσουν στις αυτόχθονες ομάδες αυτό που θέλουν. Ποιες είναι οι πιθανότητες οι αυτονομιστές της Γης των Χάιντα να σχεδιάζουν ακόμη και τώρα επιχειρηματικές συμφωνίες με εταιρείες που ελέγχονται από το ΚΚΚ και οι οποίες θα κάνουν την Ουάσιγκτον – κατά πάσα πιθανότητα και την Οττάβα – να αισθανθεί εξαιρετικά άβολα;
Πώς θα δει ο Τραμπ ή οι μελλοντικές διοικήσεις αυτές τις εξελίξεις; Θα ανεχθούν οι Αμερικανοί μια Βρετανική Κολομβία ή έναν Καναδά που παραχωρεί την κυριαρχία του σε ανθρώπους που όλο και περισσότερο παροτρύνονται να βλέπουν τους εαυτούς τους όχι ως Βρετανούς Κολομβιανούς ή Καναδούς αλλά ως θύματα ενός «αποικιοκρατικού» Καναδά; Ή πώς αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες έναν Καναδά που κλείνει τα μάτια μπροστά στο λαθρεμπόριο ανθρώπων στα ημιαυτόνομα συνοριακά καταφύγια των Μοχάκων; Οι Αμερικανοί βλέπουν την ασφάλειά τους να διακυβεύεται.
Υπό την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Καναδάς υπόσχεται σήμερα να κατασκευάσει περισσότερα παγοθραυστικά και να βελτιώσει τη βόρεια άμυνα.
Πλησιάζουν ομοσπονδιακές εκλογές στον Καναδά. Θα επιλεγεί πρωθυπουργός. Η νέα κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αναμφίβολα θα περιλαμβάνουν πράγματα που θα έπρεπε να είχαμε κάνει εδώ και πολύ καιρό: ενίσχυση της βόρειας άμυνάς μας, τήρηση των δεσμεύσεών μας στο ΝΑΤΟ και ανοικοδόμηση των ετοιμόρροπων ένοπλων δυνάμεών μας. Οι πολιτικοί μας ηγέτες θα αναγκαστούν επίσης να κάνουν μια σημαντική επανεξέταση όλων των θεμάτων που αφορούν την ασφάλεια της Βόρειας Αμερικής.
Ο Τραμπ – ή οποιοσδήποτε Αμερικανός πρόεδρος – δεν θα σκεφτόταν καν να παραχωρήσει κυριαρχία τόσο εύκολα όσο ο Καναδάς. Καθώς σκεφτόμαστε για την ασφάλεια, ίσως είναι μια καλή στιγμή για τον Καναδά να συνεργαστεί στενά με τις κοινότητες των ιθαγενών για την ενίσχυση της άμυνας της Αρκτικής, διασφαλίζοντας ότι όλες οι περιοχές θα παραμείνουν ενσωματωμένες σε ένα ενιαίο πλαίσιο ασφαλείας.
Πριν από 250 χρόνια, το Μπαθ ήταν το Χόλλυγουντ της Βρετανίας. Σήμερα, αυτή η πρώην κεντρική πόλη της γεωργιανής Αγγλίας σάς προσκαλεί να κάνετε μια βόλτα 90 λεπτών με το τρένο από το δυτικό Λονδίνο και να δοκιμάσετε την αριστοκρατική γοητεία της.
Ολόκληρη η πόλη, χτισμένη από τον κρεμώδη ασβεστόλιθο που ονομάζεται «Πέτρα του Μπαθ», ακτινοβολεί στο φροντισμένο χρώμα της. Οι περήφανοι ντόπιοι υπενθυμίζουν στους επισκέπτες ότι έχει απαγορευθεί στην πόλη να συμμετέχει στον διαγωνισμό Britain in Bloom (Άνθη της Βρετανίας), ώστε να έχουν και άλλες πόλεις την ευκαιρία να κερδίσουν.
Οι τουρίστες απολαμβάνουν το Μπαθ εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Όταν οι Ρωμαίοι ήρθαν στη Βρετανία τον πρώτο αιώνα μ.Χ., ανακάλυψαν τις ιαματικές πηγές του Μπαθ και έχτισαν αμέσως ένα θέρετρο γύρω τους, απολαμβάνοντας το σπα για περίπου τέσσερεις αιώνες πριν αποσυρθούν από τη Βρετανία, όταν έπεσε η Ρώμη.
Η πόλη παρέμεινε σημαντική και τον Μεσαίωνα, όταν θεωρούνταν θρησκευτική πρωτεύουσα της Βρετανίας. Το 973, ο βασιλιάς Έντγκαρ — ονομαζόμενος πρώτος βασιλιάς της Αγγλίας — στέφθηκε εκεί. Αργότερα, το Μπαθ άκμασε ως πόλη μαλλιού. Με τα χρήματα που έβγαζε από το μαλλί, το Μπαθ έχτισε το μεγάλο αββαείο του: την τελευταία μεγάλη μεσαιωνική εκκλησία που ανεγέρθηκε στην Αγγλία. Και κάπου στα 1300, χτίστηκε ένα νέο ιαματικό λουτρό.
Αλλά η ακμή του Μπαθ είχε περάσει και, από τα μέσα του 1600, ήταν μόνο μερικές καλύβες μπροστά από το αββαείο. Στη συνέχεια, το 1687, η βασίλισσα Μαίρη, παλεύοντας με τη στειρότητα, επισκέφθηκε την πόλη και έκανε μπάνιο. Μέσα σε περίπου 10 μήνες γέννησε έναν γιο. Λίγα χρόνια αργότερα, η βασίλισσα Άννα διαπίστωσε ότι το γεμάτο ιχνοστοιχεία νερό ανακούφιζε την επώδυνη ουρική αρθρίτιδά της. Η είδηση για τα θαυμαστά νερά του Μπαθ εξαπλώθηκε και η πόλη επανήλθε στον αριστοκρατικό χάρτη.
Η αναζωογονημένη λουτρόπολη ευημερούσε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα περισσότερα από τα σημερινά κτήρια είναι του 18ου αιώνα — της Γεωργιανής εποχής (που ονομάστηκε από τους τέσσερεις Γεωργίους βασιλείς της Αγγλίας από το 1714 έως το 1830). Σε μια συνεχή έμπνευση, οι ντόπιοι οικοδόμοι ακολούθησαν το παράδειγμα του Ιταλού αρχιτέκτονα Αντρέα Παλλάντιο, ο οποίος εργαζόταν στην μελέτη ρωμαϊκών ερειπίων. Η πόλη άνθισε με νεοκλασικό μεγαλείο, με κτίρια τόσο κομψά όσο η κοινωνία που στέγαζαν κάποτε.
Φανταστείτε ότι ανήκετε στο ανώτερο κοινωνικό στρώμα του Μπαθ και κάντε μια βόλτα κατά μήκος της Βασιλικής Ημισελήνου. Αυτό το μακρύ, χαριτωμένο τόξο κτιρίων θυμίζει τον πλούτο και την ευγένεια της δόξας του Μπαθ. Οι δρόμοι δεν είχαν μικρά, στριμωχτά πεζοδρόμια, αλλά φαρδιά και άνετα πάνω στα οποία κύριοι με ψηλά καπέλα και γιακάδες με βολάν συνόδευαν κυρίες με κομψά, φαρδιά φορέματα που απλώναν τις μοδάτες ουρές τους.
Για να ακολουθήσετε μια από αυτές τις αριστοκρατικές οδούς, περάστε από το Georgia House, στον αριθμό 1 της οδού Royal Crescent. Σε αυτό το μουσείο, θα ρίξετε μια κοντινή ματιά στον πλούσιο τρόπο ζωής της εποχής — συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο γυναίκες της υψηλής τάξης ξύριζαν τα φρύδια τους και κολλούσαν σε προσεκτικά κομμένες λωρίδες γούνα ποντικιού στη θέση τους. Η κουζίνα δε είναι εξοπλισμένη με όλα τα γεωργιανά κουζινικά, συμπεριλαμβανομένης μιας σούβλας που γύριζε χάρη στην κίνηση ενός σκύλου (δούλευαν σε βάρδιες δύο ωρών…).
Για μια πραγματική γεύση αριστοκρατίας, απολαύστε τσάι και κουλουράκια με ζωντανή κλασική μουσική στο Pump Room, μια κομψή γεωργιανή αίθουσα ακριβώς πάνω από τα ρωμαϊκά λουτρά, και να πιείτε μια γουλιά από το θεραπευτικό νερό του Μπαθ, που αντλείται από κάτω και βγαίνει από ένα κομψό σιντριβάνι.
Ακόμα καλύτερα, επισκεφθείτε το εκλεκτό μουσείο που περιβάλλει τα αρχαία λουτρά. Στην καρδιά της τοποθεσίας βρίσκεται η αρχαία πηγή. Αυτό το ζεστό ιαματικό νερό αναδύεται από τη γη για χιλιάδες χρόνια, σε σταθερή θερμοκρασία 46 βαθμών Κελσίου. Στο Μεγάλο Λουτρό, το κεντρικό στοιχείο του συγκροτήματος, μπορείτε να φανταστείτε τους Ρωμαίους να χαλαρώνουν, να πίνουν κρασί και να συζητούν, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Μινέρβα, θεάς των θερμών πηγών.
Η ατμόσφαιρα χαλάρωσης του Μπαθ επιβιώνει μέχρι σήμερα. Μπορείτε να βουτήξετε μόνοι σας στα ζεστά ιαματικά νερά στο Thermae Bath Spa, ένα υπερσύγχρονο σπα ανοιχτό στο κοινό (με χρέωση). Όταν πέφτει. το σούρουπο, ανεβείτε στην υπαίθρια πισίνα στον τελευταίο όροφο, με θέα στην πόλη. Ή, αν ξεχάσατε το μαγιό σας, ρίξτε μια ματιά στους κήπους Parade, όπου ένα όχι ιδιαιτέρως ακριβό εισιτήριο σας δίνει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσετε μια ξαπλώστρα δίπλα στο ποτάμι. Κάθε χώρος στο Μπαθ προσφέρει στους επισκέπτες του τη δυνατότητα να επιβραδύνουν τον ρυθμό τους.
Γίνονται επίσης δωρεάν περίπατοι στην πόλη, με επικεφαλής τους Επίτιμους Οδηγούς του Δημάρχου του Μπαθ. Αυτοί οι έμπειροι εθελοντές ζωντανεύουν την εκπληκτική γεωργιανή κληρονομιά του Μπαθ με φημισμένους, ιστορικούς περιπάτους. Πώς αλλιώς θα μαθαίνατε ότι το παλιό κάλεσμα «chair ho» για μια καρέκλα μεταφοράς εξελίχθηκε στον σημερινό αποχαιρετισμό «cheerio»;
Αν μια πόλη μπορεί να υπερηφανεύεται για την ομορφιά της, αυτή είναι το Μπαθ. Οι όμορφες πόλεις δεν είναι ασυνήθιστες στη Βρετανία, αλλά λίγες συνδυάζουν κάλλος και φιλοξενία όπως αυτή.
Διαβεβαιώσεις ότι οι ΗΠΑ δεν σχεδιάζουν να μειώσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη έλαβε ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για τη δέσμευση της Ουάσιγκτον στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
«Μας διαβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία αμερικανική πρόθεση να μειωθεί η δραστηριότητα εδώ, στο δικό μας μέρος της Ευρώπης, ειδικά σε θέματα ασφάλειας ή μείωσης του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών», δήλωσε ο Ντούντα στους δημοσιογράφους στις 18 Φεβρουαρίου, μετά από συναντήσεις με τον υπουργό Άμυνας Πητ Χέγκσεθ και τον απεσταλμένο του Τραμπ για την Ουκρανία, Κηθ Κέλλογκ.
Αντίθετα, ο Πολωνός πρόεδρος υπαινίχθηκε ότι ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα του θα μπορούσε να αυξηθεί, αναφέροντας ότι η συζήτησή του με τον Χέγκσεθ ενίσχυσε την πεποίθησή του για την υλοποίηση της πρότασης της Πολωνίας για μια μόνιμη αμερικανική βάση, το «Fort Trump».
Νέες προτεραιότητες για την Ουάσιγκτον
Παρά τις διαβεβαιώσεις, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας κάλεσε τους Ευρωπαίους συμμάχους να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική τους ασφάλεια, καθώς οι ΗΠΑ επαναξιολογούν την παγκόσμια στρατιωτική τους στάση.
«Τα αμερικανικά στρατεύματα στην ήπειρο είναι σημαντικά», δήλωσε ο Χέγκσεθ. «Το τι θα συμβεί σε 5, 10, 15 χρόνια από τώρα είναι μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης που αντανακλά το επίπεδο απειλής, τη στάση της Αμερικής, τις ανάγκες μας σε όλον τον κόσμο, αλλά κυρίως την ικανότητα των ευρωπαϊκών χωρών να αναλάβουν δράση».
Πρότυπος σύμμαχος η Πολωνία
Η Πολωνία, ιστορικά ένας από τους στενότερους ευρωπαίους συμμάχους της Αμερικής, είναι ο κορυφαίος χρηματοδότης του ΝΑΤΟ σε σχέση με το ΑΕΠ, με τις στρατιωτικές δαπάνες να αναμένεται να φτάσουν το 4,7% του ΑΕΠ της φέτος – πλησιάζοντας το 5% που ζητά ο Τραμπ από τα μέλη της συμμαχίας.
Κατά την επίσκεψή του στη Βαρσοβία, ο Χέγκσεθ εξήρε την Πολωνία ως «πρότυπο σύμμαχο» και επαίνεσε την «απαράμιλλη» συνεργασία της με την Ουάσιγκτον. Αν και δεν επιβεβαίωσε αύξηση των στρατευμάτων, υπαινίχθηκε ότι οι αμερικανικές αναπτύξεις στην Πολωνία θα παραμείνουν σταθερές.
Οι συζητήσεις του Ντούντα έρχονται την ώρα που η Ουάσιγκτον συνεχίζει την αναθεώρηση του παγκόσμιου στρατιωτικού της αποτυπώματος, με τους Αμερικανούς αξιωματούχους να σηματοδοτούν όλο και περισσότερο μια στροφή του στρατηγικού ενδιαφέροντος προς την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής της κομμουνιστικής Κίνας.
Ο γενικός εισαγγελέας της Βραζιλίας απήγγειλε επισήμως κατηγορίες στον πρώην πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρου το βράδυ της Τρίτης για τη φερόμενη συμμετοχή του στη συνωμοσία πραξικοπήματος με στόχο την ανατροπή της ήττας του στις εκλογές του 2022.
Ο γενικός εισαγγελέας Πάουλο Γκονέτ απήγγειλε κατηγορίες σε βάρος του Μπολσονάρου και 33 ακόμη ατόμων, μεταξύ των οποίων υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησής του, για το φερόμενο πραξικόπημα με στόχο την ανατροπή της δημοκρατίας της χώρας. Ο Γκονέτ ισχυρίζεται ότι το πραξικόπημα περιελάμβανε σχέδιο δηλητηρίασης του διαδόχου του Μπολσονάρου και νυν προέδρου Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, και πυροβολισμού του δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου Αλεξάντρε ντι Μοράες.
«Τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης δόμησαν ένα σχέδιο στο προεδρικό μέγαρο για την επίθεση σε θεσμούς, με στόχο την πτώση του συστήματος εξουσίας και της δημοκρατικής τάξης, το οποίο έλαβε το μοχθηρό όνομα ‘Πράσινο και Κίτρινο Στιλέτο’», έγραψε ο Γκονέτ στο 272 σελίδων κατηγορητήριο. «Το σχέδιο εκπονήθηκε και τέθηκε σε γνώση του προέδρου, ο οποίος συμφώνησε με αυτό.»
«Η ευθύνη για πράξεις επιζήμιες για τη δημοκρατική τάξη πέφτει σε μια εγκληματική οργάνωση υπό την ηγεσία του Ζαΐρ Μεσσίας Μπολσονάρου, η οποία βασίζεται σε ένα αυταρχικό σχέδιο εξουσίας», ανέφερε το κατηγορητήριο.
Άλλοι κατηγορούμενοι είναι ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπολσονάρου, ο στρατηγός εν αποστρατεία Αουγκούστο Ελενό και ο πρώην διοικητής του Πολεμικού Ναυτικού Αλμίρ Γκαρνιέ Σάντος, ανέφερε η ανώτατη εισαγγελία της Βραζιλίας στο νομικό έγγραφο.
Οι κατηγορίες έρχονται μήνες αφότου η ομοσπονδιακή αστυνομία της Βραζιλίας ολοκλήρωσε τον Νοέμβριο του 2024 μια διετή έρευνα για τη φερόμενη σχέση του Μπολσονάρου με τη συνωμοσία. Η έκθεση υποστηρίζει ότι ο Μπολσονάρου συμμετείχε σε μια συστηματική προσπάθεια να σπείρει τη δυσπιστία στο εκλογικό σύστημα της χώρας, η οποία τελικά κορυφώθηκε με ταραχές από τους υποστηρικτές του στην πρωτεύουσα, τον Ιανουάριο του 2023, μια εβδομάδα μετά την ορκωμοσία του διαδόχου του.
Οι κατηγορίες καταλογίζουν και στους 34 κατηγορούμενους συμμετοχή σε ένοπλη εγκληματική οργάνωση, απόπειρα βίαιης ανατροπής του δημοκρατικού πολιτεύματος, σοβαρή απειλή κατά των περιουσιακών στοιχείων του κράτους και υποβάθμιση της διατηρητέας κληρονομιάς, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου Τύπου της Γενικής Εισαγγελίας.
Ο δικηγόρος του Μπολσονάρου, Πάουλο Κούνια Μπουένο, σε δήλωσή του στον Χ, αρνήθηκε κάθε αδίκημα του πρώην προέδρου και δήλωσε ότι οι κατηγορίες στερούνται στοιχείων. «Ο πρόεδρος δεν υποστήριξε ποτέ κάποιο κίνημα που αποσκοπούσε στην αποδόμηση του Δημοκρατικού Κράτους Δικαίου ή των θεσμών που προετοιμάζουν το έδαφος γι’ αυτό», έγραψε ο Κούνια Μπουένο στη δήλωση που αναδημοσίευσε ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας θα προεδρεύσει της υπόθεσης και θα αποφασίσει αν θα αποδεχθεί τις κατηγορίες.
Η Χριστίνα Παντελή, διακεκριμένη πιανίστα, έχει στο ενεργητικό της πολυάριθμα ρεσιτάλ στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, όπως Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Αμερική, Τουρκία, Λονδίνο, Ιταλία, Γερμανία, Ουκρανία, καθώς και συναυλίες μουσικής δωματίου με έγχορδα και πνευστά, δύο πιάνα, φωνή, με αρκετές μεταγραφές από την ίδια.
Ως σολίστ έχει συμπράξει με ελληνικές και ξένες ορχήστρες σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Έχει ηχογραφήσει επανειλημμένως για την Ελληνική Ραδιοφωνία και οι ηχογραφήσεις της έχουν αναμεταδοθεί από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ και ανάλογους σταθμούς σε Καναδά, Νότια Αφρική, Ιταλία και Ρωσία.
Συχνά ερμηνεύει έργα Ελλήνων συνθετών, πολλά από αυτά αφιερωμένα στην ίδια, και έχει δυο δισκογραφικές δουλειές με έργα τους για σαξόφωνο και πιάνο με τις εταιρείες Acroasis και NAXOS.
Μετά τις σπουδές της σε Αθήνα, Παρίσι και Σικάγο, διακρίσεις και βραβεία, επέστρεψε στην Αθήνα όπου και δραστηριοποιείται όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και στον τομέα της διδασκαλίας, συνεισφέροντας στην δημιουργία νέων μουσικών που διαπρέπουν ήδη σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Όπως λέει και η ίδια: «Η καλλιτεχνική μου υπόσταση δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί εάν δεν μετέδιδα τις όποιες γνώσεις μου. Οι μαθητές μου αποτελούν ενα μεγάλο μέρος της ζωής μου για το οποίο αξίζει να νιώθω περήφανη.»
Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του Μωρίς Ραβέλ (7 Μαρτίου 1875), του μεγάλου Γάλλου συνθέτη, η Χριστίνα Παντελή συμπράττει με τρεις ακόμη πιανίστες – τον Γρηγόρη Ιωάννου, τον Δημήτρη Καρύδη και τον Πέτρο Μόσχο – για να μας παρουσιάσουν τα άπαντα έργα του για 2 πιάνα και 4 χέρια, το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου, στις 20:30, στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
Η συναυλία έχει ήδη παρουσιαστεί στην Κρήτη – στο Ηράκλειο και τα Χανιά – καθώς η προετοιμασία της έγινε σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Πιάνου Ηρακλείου
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Epoch Times, η Χριστίνα Παντελή περιγράφει τις προκλήσεις, αλλά και τις χαρές της πιανιστικής καταβύθισης στον κόσμο του Ραβέλ, για την επιρροή του στους σύγχρονους συνθέτες και για την ιδιαίτερη βραδιά προς τιμήν του μεγάλου συνθέτη.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στην ερμηνεία της μουσικής του Ραβέλ;
Το να αναμετρηθεί κάνεις με έναν σύνθετη του ιμπρεσσιονισμού σίγουρα δεν είναι κάτι εύκολο και σίγουρα αυτό είναι από μόνο του μια πρόκληση. Η παλέτα χρωμάτων, ήχων και δεξιοτεχνίας είναι αρκετά διευρυμένη, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για έργα που αφορούν ορχήστρα όπως αυτά που θα ερμηνεύσουμε το Σάββατο, στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Οπότε θα έλεγα πως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να μπορέσει κανείς να αποδώσει τα χρώματα μιας ορχήστρας στο πιάνο. Κι όταν λέω χρώματα εννοώ φυσικά την αρμονική του πλευρά, που τον χρήζει ηγέτη του ιμπρεσσιονισμού μαζί με τον Ντεμπυσσύ.
Πώς προσεγγίζετε τη λεπτομέρεια και την αίσθηση του ήχου που απαιτεί το ρεπερτόριό του;
Με σεβασμό στην παρτιτούρα είναι το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό. Η παρτιτούρα είναι η εντολή που δίνει ο συνθέτης για να αναδειχθεί το έργο του. Μπορεί αυτό να ακούγεται στείρο ή σαν γρίφος, όμως πίσω από κάθε σημάδι σημειογραφίας κρύβεται όλη η αλήθεια του συνθέτη. Κι αυτή η αναζήτηση από τον καλλιτέχνη, τού να αποκωδικοποιήσει ένα έργο, καθώς και η αίσθηση ότι γίνεται αρωγός για να επικοινωνήσει όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πραγματικότητα της μια παρτιτούρα, αυτό ακριβώς είναι και η έμπνευση μας! Όλη αυτή η αναζήτηση, βέβαια, απαιτεί αφοσίωση και πολλές ώρες μελέτης.
Πώς βλέπετε τη σχέση μεταξύ τεχνικής και ερμηνείας στη μουσική του Ραβέλ;
Μα αυτές οι δύο έννοιες, τεχνική και ερμηνεία, δεν είναι αποκομμένες. Αντιθέτως, το ένα εξυπηρετεί το άλλο. Αυτό ισχύει για όλους τους συνθέτες. Ακόμη κι όταν μελετάμε τεχνικές σπουδές, εάν δεν τις αντιμετωπίσουμε υπό το πρίσμα της μουσικότητας και της ερμηνείας, τότε το αποτέλεσμα είναι αδύναμο. Τώρα, στον Ραβέλ, αν για μια στιγμή ξεχωρίσουμε τις δύο αυτές έννοιες τότε, ναι, τα συγκεκριμένα έργα είναι υψηλών προδιαγραφών από τεχνικής απόψεως, όμως δεν πρέπει να σταθούμε εκεί. Οι άλλοτε μικρές και οι άλλοτε μεγάλες γραμμές του οφείλουν να είναι ξεκάθαρες στον ακροατή. Οι φράσεις του άλλοτε ελαφριές κι άλλοτε πιο στιβαρές, άλλοτε πυκνές σε γραφή, δημιουργώντας μια θολή ατμόσφαιρα – καθαρό στοιχείο του ιμπρεσσιονισμού αυτό, βέβαια – κι άλλοτε αραιές, που λες πόση μοναξιά μπορεί να σηκώσει μια νότα άραγε; Το ίδιο ισχύει και για τον ρυθμό του… Συνήθως, ο «ρυθμικός οπλισμός» του είναι σχετικά απλός, θα δεις 4/4, 3/4… όμως έχει την ικανότητα να συνδυάζει μια όχι και τόσο αντιστικτική πολυρυθμία – όπως μεταγενέστεροι συνθέτες – στο εσωτερικό του, που σίγουρα όμως απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή από τον ερμηνευτή.
Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με το έργο του και πώς έχει εξελιχθεί η σχέση σας με τη μουσική του με την πάροδο των χρόνων;
Όλοι μας κάπου εκεί στην ανωτέρα σχολή του πιάνου ανακαλύπτουμε τον Ραβέλ. Είτε ως ακροατές είτε ως ερμηνευτές. Νομίζω πως όλοι, το βλέπω και από τους μαθητές μου αυτό, όταν ερχόμαστε για πρώτη φορά σε επαφή με την πεντατονικη κλίμακα αισθανόμαστε μια ευφορία! Και στην αρχή σίγουρα αντιμετωπίζουμε τον Ραβέλ με μια ελαφρότητα, όμως μεγαλώνοντας καταφέρνουμε – ελπίζω – να δούμε πιο βαθιά και να κατανοήσουμε την αρμονία του με την πολυπλοκότητα της.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο έργο του Ραβέλ που σας αγγίζει ιδιαίτερα και γιατί;
Εάν με ρωτούσατε πριν την προετοιμασία αυτής της συναυλίας θα σας έλεγα το Mirroir ή το Gaspar de la nuit. Χωρίς να θέλω να αναιρέσω αυτές μου τις επιλογές, θα σας πω ότι το Introduction et Allegro αυτήn τη στιγμή είναι το αγαπημένο μου. Έχει μια ‘ευαίσθητη’ δυναμική. Είναι την ίδια στιγμή εύθραυστο και δυνατό. Αλλάζουν τόσο γρήγορα οι δυναμικές του, οι ιδέες του, το τέμπο του, που το βρίσκω συναρπαστικό!
Υπάρχουν σύγχρονοι συνθέτες που θεωρείτε ότι ακολουθούν την αισθητική του Ραβέλ;
Οπωσδήποτε! Πρωτίστως οι περισσότεροι συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής διεθνώς έχουν στηριχτεί στον Ραβέλ , όπως και στον Ντεμπυσσύ. Τώρα, εάν εννοείτε πιο ακαδημαϊκούς συνθέτες, δεν θα έλεγα ότι ακολουθούν, εμφανώς τουλάχιστον, την αισθητική του. Έχουν σίγουρα όμως την επιρροή του. Η χρήση της ορχήστρας που έχει κάνει ο Ραβέλ είναι αριστουργηματικη και υποδειγματική.
Ποια είναι η διαδικασία προετοιμασίας σας για μια τόσο απαιτητική συναυλία; Πώς συνεργάζεστε με τους άλλους μουσικούς;
Στην αρχή, ο καθένας μας περνάει τη μοναχική του περίοδο. Αυτή που ο καθένας μελετά μόνος του. Κι ύστερα, έρχεται η μαγική στιγμή του παντρέματος, η οποία είναι σχεδόν θυελλώδης. Όσο κι αν ‘ακούς’ τι παίζει ο άλλος, όσο μελετάς μόνος δεν είναι σίγουρα το ίδιο με το να γίνει πράξη. Και αυτό γιατί ο κάθε ερμηνευτής έχει τη δική του προσωπικότητα που τον κάνει ξεχωριστό. Το «ντούο» είναι ένα είδος σχέσης, ούτως ή άλλως. Η μουσική δωματίου γενικά είναι ένα είδος ‘σχέσης’. Πόσο μάλλον όταν είσαι στο ίδιο όργανο. Αυτό έχει και τα καλά του αλλά και τα λίγο – όχι αρνητικά του – αλλά θα πω τα πιο δύσκολα του. Πρωτίστως, ο συνεργάτης σου στο ίδιο όργανο σε καταλαβαίνει όσο κανένας άλλος. Έπειτα, όμως, πρέπει να ξέρεις πολύ καλά πότε να κάνεις πίσω και πότε βγαίνεις μπροστά, ακριβώς γιατί έχετε τον ίδιο ήχο οργάνου, που ναι μεν πρέπει να μπορεί να ηχεί σαν ένα όργανο κι όχι δυο, αλλά οφείλει και να ξεχωρίζει κιόλας. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.. Γιατί μιλάμε για απόλυτο έλεγχο ήχου και τέμπο.
Τώρα, όσον αφορά τους συνοδοιπόρους σε αυτήν τη βραδιά, το μόνο που έχω να πω είναι ότι θαυμάζω απεριόριστα τον καθένα ξεχωριστά. Και νομίζω πως υπάρχει τόση αλληλοεκτίμηση που αυτή η συνεργασία θα μας μείνει αξέχαστη. Κατ’ αρχάς, δεν είμαστε μόνο συνεργάτες. Είμαστε και φίλοι. Και για μένα αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οπότε νιώθω τυχερή μέσα σε αυτό. Να πω βέβαια, σε αυτό το σημείο, ότι δεν μένουμε όλοι στην ίδια πόλη… ο Γρηγόρης Ιωάννου, με τον οποίο μοιράζομαι τα τέσσερα χέρια και τα δύο πιάνα μένει στην Αυστρία, και ο Δημήτρης Καρύδης με τον Πέτρο Μόσχο στο Λονδίνο. Αυτό κι αν ήταν πρόκληση στη συγκεκριμένη διαδικασία… Όμως τέλος καλό, όλα καλά!
Εδώ, βέβαια, θα ήθελα να προσθέσω πως όλη αυτή η συνεργασία οφείλεται στην ιδέα των ιδρυτών του Φεστιβάλ Πιάνου Ηρακλείου, Δημήτρη Καρύδη και Πέτρου Μόσχου. Εξού και οι δύο συναυλίες στην Κρήτη, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου και στην αίθουσα Μ. Θεοδωράκης στα Χανιά. Και αξίζει να πω πως χαίρομαι πάρα πολύ που βλέπω πως το αγαπημένο μου νησί, η Κρήτη, τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικά βήματα στο τομέα του πολιτισμού, κυρίως στην κλασική μουσική. Και φυσικά ένα μεγάλο μέρος που αφορά το πιάνο οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο Φεστιβάλ, που με τόση φροντίδα και πολύ ωραίες ιδέες υποστηρίζουν οι ιδρυτές του εδώ και 6 χρόνια. Πραγματικά νιώθει κανείς σπουδαία να συμμετέχει στα πλαίσια αυτής της διοργάνωσης. Και είμαι και ιδιαίτερα χαρούμενη να παρακολουθώ την εξωστρέφεια αυτού του φορέα, που προέρχεται από την περιφέρεια, προς την Αθήνα, μιας και συνήθως γίνεται το αντίθετο. Τους εύχομαι και ελπίζω σύντομα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Πώς προέκυψε η ιδέα για την εντυπωσιακή και ασυνήθιστη σύμπραξη που θα αποδώσει το «Boléro» στο φινάλε;
Η ιδέα ήταν του Πέτρου Μόσχου. Εκεί που κάναμε πρόβα κάτι μας έλειπε. Ξέρετε, το «Boléro» είναι κατ’ εξοχήν ορχηστρικό έργο. Το ίδιο θέμα που αποδίδεται από διαφορετικά όργανα κάθε φορά, πυκνώνει σιγά σιγά και καταλήγει σε ένα υπέροχο κρεσέντο. Σε όλο αυτό, χαρακτηριστικό του είναι τα τύμπανα. Που η μεταγραφή τα αποδίδει στο πιάνο μεν, αλλά η αλήθεια είναι πως νιώθαμε ένα μικρό κενό. Δεν ήταν αδύναμη η μεταγραφή, όμως πρέπει να παραδεχτούμε τον σπουδαίο ρόλο των τυμπάνων σε αυτό το έργο. Και έτσι με πολλή μεγάλη χαρά υποδέχτηκαμε τον σπουδαίο μουσικό, συνθέτη και ντράμερ της τζαζ, Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη, που μας έκανε την τιμή να δεχτεί. Ο ρόλος του είναι καταλυτικός. Δεν θέλω αποκαλύψω πολλά γιατί πραγματικά πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή που είναι ωραίο να παραμείνει έκπληξη για τους ακροατές.
Τι συναισθήματα ελπίζετε να προκαλέσετε στο κοινό μέσα από την ερμηνεία σας;
Ελπίζουμε να παρασύρουμε τους ακροατές στις σκέψεις μας και να ταξιδέψουν νοερά μαζί μας. Και ίσως να χορέψουν ένα βαλς ή να παρασυρθούν από τους ισπανικούς ρυθμούς ή απλά να θαυμάσουν και να εκτιμήσουν τη μουσική του Μωρίς Ραβέλ. Προσωπικά, με αυτό θα είμαι πολύ ευχαριστημένη.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια, μετά από αυτήν τη συναυλία;
Έχω άλλη μια συναυλία για δύο πιάνα, αυτή τη φορά με τον Γιώργο Παναγιωτόπουλο, τον Μάιο και μετά θα αφιερωθώ σε ολόκληρο το πιανιστικό έργο του Ιωσήφ Παπαδάτου, το οποίο θα ηχογραφήσω αλλά και θα παρουσιάσω μέχρι τον επόμενο Δεκέμβριο. Αυτα είναι τα πιο άμεσα σχέδια… σίγουρα όμως θα προκύψουν κι άλλες συνεργασίες και συναυλίες για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, οπότε και ελπίζω με πολλή χαρά να τα ξαναπούμε. Σας ευχαριστώ πολύ.
Σε μια κίνηση που σηματοδοτεί δραματική αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ανώτατοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ρωσίας συναντήθηκαν την Τρίτη στη Σαουδική Αραβία για να συζητήσουν τη βελτίωση των διμερών σχέσεων και τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που συνεχίζεται εδώ και σχεδόν τρία χρόνια.
Στη συνάντηση στο Παλάτι Ντιρίγια του Ριάντ συμμετείχαν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, συνοδευόμενος από τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Μάικ Γουόλτς και τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ καθόταν δίπλα στον σύμβουλο εξωτερικών υποθέσεων του Κρεμλίνου, Γιούρι Ουσάκοφ.
Η συνάντηση αποτελεί την πιο εκτεταμένη επαφή μεταξύ των δύο χωρών από τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Στόχος είναι να προετοιμάσει το έδαφος για μια σύνοδο κορυφής μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, αν και ο Ουσάκοφ δήλωσε στο ρωσικό Channel One ότι δεν έχει οριστεί ακόμη ημερομηνία.
Τρεις στόχοι
Μιλώντας στο Associated Press μετά τη συνάντηση, ο Ρούμπιο ανέφερε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε τρεις βασικούς στόχους: την αποκατάσταση της στελέχωσης των πρεσβειών τους σε Ουάσιγκτον και Μόσχα, τη δημιουργία ομάδας υψηλού επιπέδου για την υποστήριξη των ειρηνευτικών συνομιλιών για την Ουκρανία και τη διερεύνηση στενότερων σχέσεων και οικονομικής συνεργασίας.
«Εάν αυτή η σύγκρουση καταλήξει σε αποδεκτό τέλος, υπάρχουν απίστευτες ευκαιρίες συνεργασίας με τους Ρώσους γεωπολιτικά σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος και, ειλικρινά, οικονομικά σε ζητήματα που ελπίζουμε ότι θα ωφελήσουν τον κόσμο», δήλωσε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ.
Η απουσία του Κιέβου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να δηλώνει ότι η χώρα του δεν θα δεχθεί κανένα αποτέλεσμα από τις συνομιλίες στις οποίες δεν συμμετέχει. Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία αργότερα αυτή την εβδομάδα.
Ευρωπαϊκές ανησυχίες
Η πρόσφατη διπλωματική επίθεση των ΗΠΑ έχει προκαλέσει ανησυχία στους Ευρωπαίους συμμάχους, με τη Γαλλία να συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη των χωρών της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου τη Δευτέρα για να συζητήσουν τον πόλεμο. Ο Ρούμπιο διαβεβαίωσε ότι ο τερματισμός του πολέμου θα απαιτήσει παραχωρήσεις από όλες τις πλευρές και ότι η Ευρώπη θα συμμετάσχει στις συνομιλίες.
Αναφερόμενος στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επεσήμανε: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι κάποια στιγμή γιατί έχει επιβάλει επίσης κυρώσεις».
Ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας
Η συνάντηση αναδεικνύει τις προσπάθειες του ντε φάκτο ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, να αναδειχθεί σε σημαντικό διπλωματικό παίκτη. Η Σαουδική Αραβία έχει διατηρήσει στενές σχέσεις με τη Ρωσία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, τόσο μέσω του καρτέλ πετρελαίου OPEC+ όσο και διπλωματικά.
Εν τω μεταξύ, οι εχθροπραξίες συνεχίζονται, με τη Ρωσία να εξαπολύει μπαράζ 176 drones εναντίον της Ουκρανίας τη νύχτα, τα περισσότερα από τα οποία καταστράφηκαν ή απενεργοποιήθηκαν, σύμφωνα με την ουκρανική πολεμική αεροπορία.
Από αρχαίες τελετές έως την κλασική λογοτεχνία, το δεντρολίβανο έχει παραμείνει ως βασικό προϊόν τόσο στις κουζίνες όσο και στα φαρμακεία.
Στους αρχαίους γάμους, οι νύφες φορούσαν δεντρολίβανο για να συμβολίσουν την αγάπη, την πίστη, και την ευτυχία. Σύμφωνα με τον χριστιανικό μύθο, η Παναγία φόρεσε τον κυανό μανδύα της πάνω από έναν θάμνο δεντρολίβανου, μετατρέποντας τα λευκά άνθη του σε κυανά, δίνοντας το όνομα «Ρόδο της Μαρίας» [Rose of Mary λέγεται το δεντρολίβανο στα Αγγλικά].
Κατά τον Μεσαίωνα, έκαιγαν δεντρολίβανο για να αποτρέψουν την πανώλη. Από την Αναγέννηση, η πολιτιστική του σημασία απαθανατίστηκε στην κλασική λογοτεχνία. Στον «Άμλετ» του Σαίξπηρ, η Οφηλία παρατηρεί, «Υπάρχει δεντρολίβανο, αυτό είναι για ανάμνηση», υπογραμμίζοντας τη μακροχρόνια σχέση του δεντρολίβανου με τη μνήμη και την πιστότητα.
Στην παραδοσιακή ιατρική, το δεντρολίβανο έχει χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση παθήσεων όπως η πνευματική και σωματική κόπωση, η επιληψία, ο πονοκέφαλος και η δυσφορία της περιόδου.
Το δεντρολίβανο έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά για τη βελτίωση της μνήμης και την καταπολέμηση της δυσφορίας της περιόδου. Εικονογράφηση από την Epoch Times, Shutterstock
Διασκεδαστικά σημεία
Οι καλά ανεπτυγμένοι, ξυλώδεις μίσχοι δεντρολίβανου μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για σουβλάκια. Απλώς αφαιρέστε τα φύλλα και περάστε το σε κομμάτια κρέατος ή λαχανικών.
Το δεντρολίβανο είναι ένα φυσικό εντομοαπωθητικό. Μια μελέτη του 2021 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αιθέρια έλαια δεντρολίβανου σε ένα τζελ, όταν εφαρμόζονται στο δέρμα, ήταν σχεδόν εξίσου αποτελεσματικά με το DEET στην πρόληψη των τσιμπημάτων κουνουπιών στα χέρια των συμμετεχόντων.
Λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιμικροβιακών ιδιοτήτων του, το εκχύλισμα δεντρολίβανου έχει χρησιμοποιηθεί στη συντήρηση τροφίμων. Μπορεί να χρησιμεύσει ως φυσική εναλλακτική λύση στα τεχνητά αντιοξειδωτικά, μειώνοντας τη χρήση τους σε προϊόντα διατροφής.
Οι αντιμικροβιακές ιδιότητες του δεντρολίβανου το καθιστούν επίσης χρήσιμο σε φυσικά προϊόντα καθαρισμού.
Το δεντρολίβανο μπορεί να φτάσει σχεδόν τα δύο μέτρα ύψος και 1,5 μέτρα πλάτος.
Ειδικά ταλέντα
Ιθαγενής της Μεσογείου, αυτός ο αρωματικός αειθαλής θάμνος, με τα βελονοειδή φύλλα του και το χαρακτηριστικό άρωμα, ανήκει στην οικογένεια της μέντας (Lamiaceae). Περιλαμβάνει αρκετά είδη, με το Rosmarinus officinalis να είναι το ευρύτερα μελετημένο.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες αναταξινόμησαν το Rosmarinus officinalis στο ευρύτερο γένος Salvia, τώρα γνωστό ως Salvia rosmarinus, ευθυγραμμίζοντάς το περισσότερο με άλλα μέλη της οικογένειας μέντας όπως το φασκόμηλο. Παρά αυτή την αλλαγή, το βότανο παραμένει ευρέως γνωστό ως δεντρολίβανο τόσο σε επιστημονικό όσο και σε μαγειρικό πλαίσιο.
Τα οφέλη του δεντρολίβανου για την υγεία προέρχονται από τις αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του. Αυτές οι ιδιότητες προκύπτουν κυρίως από τις χημικές ενώσεις του δεντρολίβανου, συμπεριλαμβανομένης της rosmanol, carnosol, carnosic acid, ursolic acid, rosmariquinone, caffeic acid και rosmaridiphenol. Οι αντιοξειδωτικές του επιδράσεις αποδίδονται περαιτέρω στις ισοπρενοειδή κινόνες, οι οποίες βοηθούν στην εξουδετέρωση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών και στη μείωση του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό.
Το δεντρολίβανο μπορεί να καταναλωθεί σε διάφορες μορφές: φρέσκο ή αποξηραμένο, ως εκχύλισμα ή συμπυκνωμένο ως αιθέριο έλαιο. Πολλές μελέτες χρησιμοποιούν νερό δεντρολίβανου, αρωματοθεραπεία, ή αιθέριο έλαιο.
Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Ωστόσο, εάν λαμβάνεται εσωτερικά, πρέπει να γίνεται με προσοχή. Πρέπει να αραιωθεί με λάδι φορέα ή άλλη ουσία, όπως το μέλι. Η απευθείας εφαρμογή του στο δέρμα ή η κατάποσή του χωρίς κατάλληλη αραίωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες. Συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ή βοτανολόγο πριν καταναλώσετε αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου.
Ενισχύει τη μνήμη
Το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί εδώ και πολύ καιρό με την ενίσχυση της μνήμης. Στην αρχαία Ελλάδα, οι μαθητές φορούσαν γιρλάντες από δεντρολίβανο κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, πιστεύοντας ότι θα ενίσχυε τη μνήμη τους — μια παράδοση που υποστηρίζει η σύγχρονη επιστήμη.
Μια μελέτη του 2017 στην οποία συμμετείχαν 53 μαθητές ηλικίας 13 έως 15 ετών εξέτασε τις επιδράσεις του αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου στη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε μια ομάδα ελέγχου και μια ομάδα δεντρολίβανου, όπου ψεκάστηκε αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου. Η ομάδα του δεντρολίβανου παρουσίασε σημαντικές βελτιώσεις τόσο στη μνήμη εικόνων όσο και στην αριθμητική απομνημόνευση σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2018 έδειξε ότι η κατανάλωση 250 ml νερού δεντρολίβανου βελτίωσε σημαντικά τη γνωστική απόδοση και την εγκεφαλική ροή αίματος σε υγιείς ενήλικες, βελτιώνοντας ενδεχομένως τη χρήση οξυγόνου του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια διανοητικά απαιτητικών εργασιών.
Σε ηλικιωμένους πληθυσμούς, μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι η κατανάλωση 750 mgr σκόνης αποξηραμένων φύλλων δεντρολίβανου, δόση συγκρίσιμη με την κανονική μαγειρική κατανάλωση, βελτίωσε την ταχύτητα μνήμης σε ενήλικες ηλικίας 75 ετών κατά μέσο όρο, αναδεικνύοντας τις δυνατότητές του να υποστηρίζει τη γνωστική λειτουργία σε μεγάλες ηλικίες.
Μια πιλοτική μελέτη του 2023 είπε ότι πιθανότητα η κατανάλωση δεντρολίβανου δίνει βελτιωμένη εστίαση και προσοχή βελτιώνοντας την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται τόσο κρίσιμες λεπτομέρειες όσο και βασικές πληροφορίες.
Συλλογικά, αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τις δυνατότητες του δεντρολίβανου ως φυσική επιλογή για την ενίσχυση της συγκέντρωσης, της μνήμης και της γνωστικής απόδοσης σε διάφορες ηλικιακές ομάδες.
Μειώνει το άγχος
Στην παραδοσιακή ιατρική, το δεντρολίβανο χρησιμοποιήθηκε για την ανακούφιση της κατάθλιψης, της διανοητικής κόπωσης, και της ανησυχίας ή της ευερεθιστότητας που προκαλείται από το άγχος — ένας ισχυρισμός που υποστηρίζεται από επιστημονική έρευνα.
Μια κλινική δοκιμή του 2020 διαπίστωσε ότι η καθημερινή κατανάλωση εκχυλίσματος δεντρολίβανου μείωσε την ένταση, το άγχος, την κόπωση και την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας σε υγιείς Ιάπωνες άνδρες μετά από τέσσερις εβδομάδες.
Σύμφωνα με μια κλινική δοκιμή του 2018 στην οποία συμμετείχαν 68 φοιτητές πανεπιστημίου που έπαιρναν 500 mgr (milligrams) δεντρολίβανου από το στόμα δύο φορές την ημέρα για ένα μήνα, βελτιώθηκαν σημαντικά το άγχος, η κατάθλιψη και η ποιότητα ύπνου σε σύγκριση με μια ομάδα ελέγχου.
Μια πιλοτική μελέτη του 2018 για το νερό δεντρολίβανου —ένα ανθρακούχο ποτό που περιέχει εκχύλισμα δεντρολίβανου— ανέφερε ότι η κατανάλωσή του κατά τη διάρκεια εργασιών που προκαλούν άγχος μείωσε το αντιληπτό άγχος, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, τονίζοντας τις δυνατότητες του δεντρολίβανου ως φυσικό εργαλείο για τη διαχείριση του άγχους και την προώθηση της ηρεμίας.
Ανακουφίζει τον πόνο
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται εδώ και πολύ καιρό στην παραδοσιακή ιατρική για να ανακουφίσει τον πονοκέφαλο, τις επώδυνες κράμπες της περιόδου, τον στομαχόπονο, τις ρευματικές παθήσεις και τους νεφρικούς κολικούς. Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως αντισπασμωδικό. Η σύγχρονη έρευνα υποστηρίζει αυτές τις χρήσεις, αποδεικνύοντας ότι το δεντρολίβανο επιδεικνύει αντιερεθιστικά (ανακουφιστικά από τον πόνο) και αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα τόσο σε ζωικά όσο και σε ανθρώπινα μοντέλα.
Μια κλινική δοκιμή του 2017 διαπίστωσε ότι η τοπική εφαρμογή δεντρολίβανου μείωσε σημαντικά τον μυοσκελετικό πόνο σε ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, αποδίδοντας εξίσου αποτελεσματικά με τη μενθόλη και καλύτερα από ένα εικονικό φάρμακο.
Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου μείωσε τον πόνο που προκαλείται από τη θερμότητα, με υψηλότερες δόσεις (20 mgr. ανά κιλό) να παρέχουν μεγαλύτερη ανακούφιση, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 σε ποντίκια. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν τη δυνατότητα του δεντρολίβανου ως φυσική επιλογή για τη διαχείριση του πόνου.
Το δεντρολίβανο δίνει επίσης υποσχέσεις στη θεραπεία του νευρικού πόνου και των νευρολογικών διαταραχών που συνδέονται με τη φλεγμονή. Μια μελέτη του 2017 έδειξε ότι το δεντρολίβανο και η δραστική του ένωση, το ροσμαρινικό οξύ, ανακουφίζουν τον πόνο μειώνοντας τους φλεγμονώδεις δείκτες όπως η κυκλοοξυγενάση-2 (COX-2) και η ιντερλευκίνη-1-βήτα (IL-1-βήτα) σε μοντέλο αρουραίου με τραυματισμό του ισχιακού νεύρου.
Μια μελέτη του 2016 στο Scientific Reports ανέφερε ότι το εκχύλισμα δεντρολίβανου ανακούφισε τον πόνο των νεύρων και προστάτευσε τα νεύρα μειώνοντας την ευαισθησία σε επώδυνα και μη επώδυνα ερεθίσματα σε ένα παρόμοιο μοντέλο τραυματισμού ισχιακού νεύρου σε αρουραίους.
Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τις δυνατότητες του δεντρολίβανου ως φυσική επιλογή για τη διαχείριση διαφόρων τύπων πόνου.
Άλλα πιθανά ταλέντα
Αναζωογονεί τα μαλλιά: Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2015 βρήκε ότι το έλαιο δεντρολίβανου είναι εξίσου αποτελεσματικό με το 2 τοις εκατό μινοξιδίλη (μια κοινή θεραπεία τριχόπτωσης) στην προώθηση της αναγέννησης των μαλλιών σε ασθενείς με ανδρογενετική αλωπεκία για διάστημα έξι μηνών. Συγκεκριμένα, το έλαιο δεντρολίβανου προκάλεσε λιγότερο κνησμό στο τριχωτό της κεφαλής από τη μινοξιδίλη.
Καταπολεμά τον καρκίνο: Προκλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι το δεντρολίβανο περιέχει ενώσεις με αντικαρκινικές ιδιότητες, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα στον άνθρωπο για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητά του κατά της νόσου, σύμφωνα με μια έρευνα του 2020.
Μειώνει την ακμή: Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ακμής λόγω των αντιβακτηριακών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του, σύμφωνα με μια έρευνα του 2023.
Ενισχύει την κυκλοφορία του αίματος: Μια μελέτη περίπτωσης του 2018 εξέτασε τις επιδράσεις του ελαίου δεντρολίβανου σε μια 53χρονη γυναίκα με σύνδρομο Raynaud, μια κατάσταση που περιορίζει τη ροή του αίματος στα χέρια και τα πόδια. Αφού έκανε μασάζ στα χέρια της με λάδι δεντρολίβανου για τρεις ημέρες και στη συνέχεια δοκίμασε το ελαιόλαδο ξεχωριστά, ανέφερε ότι το λάδι δεντρολίβανου παρείχε μεγαλύτερη ζεστασιά στα χέρια της. Η θερμική απεικόνιση το επιβεβαίωσε, δείχνοντας σημαντική βελτίωση στην κυκλοφορία στα δάχτυλά της με το δεντρολίβανο αλλά όχι με το ελαιόλαδο.
Καταπολεμά τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος: Μια εργαστηριακή μελέτη του 2020 ανέφερε ότι το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου είχε ισχυρή αντιβακτηριακή δράση έναντι κοινών μικροβίων που σχετίζονται με λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae και Proteus vulgaris. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου θα μπορούσε να είναι μια φυσική επιλογή θεραπείας, ειδικά υπό το πρίσμα της αυξανόμενης αντοχής στα αντιβιοτικά. Ωστόσο, απαιτούνται κλινικές μελέτες σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί αυτό.
Προστατεύει την όραση: Μια μελέτη του 2018 σε αρουραίους και μοντέλα in vitro τόνισε τα πιθανά οφέλη του ροσμαρινικού οξέος, μιας ένωσης που βρίσκεται στο δεντρολίβανο, για την υγεία των ματιών. Οι ερευνητές εξέτασαν αρχικά ιστούς φακών από μάτια που είχαν προσβληθεί από καταρράκτη και διαπίστωσαν ότι το ροσμαρινικό οξύ μείωσε τη συσσώρευση πρωτεΐνης και αποκατέστησε τη διαφάνεια του φακού. Στη συνέχεια πραγματοποίησαν μια μελέτη σε ζωντανούς αρουραίους, δείχνοντας ότι το ροσμαρινικό οξύ καθυστέρησε τον σχηματισμό καταρράκτη και μείωσε τη θολότητα στους φακούς τους. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το ροσμαρινικό οξύ θα μπορούσε να είναι μια πολλά υποσχόμενη μη χειρουργική θεραπεία για τον καταρράκτη. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα σε ανθρώπους.
Εξισορροπεί το σάκχαρο και την χοληστερόλη: Μια μελέτη του 2014 διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν σκόνη αποξηραμένων φύλλων δεντρολίβανου για τέσσερις εβδομάδες βελτίωσαν σημαντικά το σάκχαρο του αίματος και τα λιπιδικά προφίλ. Μια δόση 10 γραμμαρίων ημερησίως μείωσε τη γλυκόζη αίματος μετά από νηστεία κατά περισσότερο από 18 τοις εκατό, τη συνολική χοληστερόλη κατά σχεδόν 35 τοις εκατό και τη λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL ή «κακή») χοληστερόλη κατά πάνω από 34 τοις εκατό ενώ αύξησε τη λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL ή «καλή» κατά περίπου 3 τοις εκατό). Οι αντιοξειδωτικοί δείκτες, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης C και της β-καροτίνης, αυξήθηκαν, υπογραμμίζοντας τη δυνατότητα του δεντρολίβανου να ρυθμίζει τη γλυκόζη και τα λιπίδια ενώ ενισχύει την αντιοξειδωτική άμυνα.
Το δεντρολίβανο συνδυάζεται καλά με άλλα θρεπτικά συστατικά και συστατικά που ενισχύουν τα αποτελέσματά του. Αυτά περιλαμβάνουν:
Σκόρδο: Μια μελέτη του 2019 διερεύνησε τις επιδράσεις του συμπληρώματος δεντρολίβανου και σκόρδου σε αρουραίους με κίρρωση του ήπατος που προκαλείται από ένεση χημικής ουσίας. Οι αρουραίοι τράφηκαν με δίαιτες που περιείχαν είτε δεντρολίβανο, σκόρδο ή συνδυασμό. Ο συνδυασμός δεντρολίβανου και σκόρδου είχε τα ισχυρότερα θετικά αποτελέσματα στη λειτουργία του ήπατος, την ανοσολογική απόκριση και την υγεία του αίματος.
Τζίντζερ: Σε μια μελέτη του 2024, η προσθήκη δεντρολίβανου, τζίντζερ και σκόρδου επέκτεινε τη μικροβιακή διάρκεια ζωής των τηγανίτων με βάση τη μανιόκα.
Λεμόνι: Η αρωματοθεραπεία με χρήση αιθέριων ελαίων δεντρολίβανου και λεμονιού οδήγησε σε βελτιωμένη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας που ζούσαν σε γηροκομείο, σύμφωνα με μελέτη του 2020.
Λεβάντα: Η αλοιφή που περιέχει αιθέρια έλαια δεντρολίβανου και λεβάντας μείωσε σημαντικά τον πόνο και βελτίωσε τη σωματική λειτουργία σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος για 12 εβδομάδες, σύμφωνα με μια μελέτη του 2013.
Βιταμίνη Ε: Ένας συνδυασμός βιταμίνης Ε (άλφα-τοκοφερόλη) και δεντρολίβανου απέτρεψε αποτελεσματικά την οξείδωση του λίπους στα ψάρια, με τη συνδυασμένη αντιοξειδωτική τους δράση να είναι πολύ ισχυρότερη από ό,τι όταν χρησιμοποιήθηκε μόνο, σύμφωνα με μια μελέτη του 1993.
Συνταγή: νερό με δεντρολίβανο
Μετατρέψτε το δεντρολίβανο σε ένα δροσιστικό, ενυδατικό φυτικό ρόφημα με λίγα μόνο απλά βήματα. Επιλέξτε βιολογικά συστατικά όταν είναι δυνατόν.
Ξεπλύνετε καλά τον κλώνο δεντρολίβανου κάτω από δροσερό, φιλτραρισμένο νερό.
Προσθέστε το δεντρολίβανο σε μια κανάτα γεμάτη με φιλτραρισμένο νερό.
Για πρόσθετη γεύση, συμπεριλάβετε λεπτές φέτες λεμονιού, αγγουριού ή και τα δύο.
Τοποθετήστε το δοχείο στο ψυγείο και αφήστε το για 2 έως 4 ώρες για να εμποτιστούν οι γεύσεις.
Σερβίρετε παγωμένο πάνω από πάγο αν θέλετε.
Ειδικές ομάδες
Οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να συμβουλευτούν έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν χρησιμοποιήσουν δεντρολίβανο, καθώς οι υψηλές δόσεις μπορεί να διεγείρουν τη συστολή της μήτρας, αυξάνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο αποβολής.
Άτομα με αλλεργίες σε φυτά της οικογένειας μέντας Lamiaceae, όπως η μέντα, ο βασιλικός και το φασκόμηλο, πρέπει να αποφεύγουν το δεντρολίβανο.
Το δεντρολίβανο περιέχει μια χημική ουσία παρόμοια με την ασπιρίνη, η οποία μπορεί να προκαλέσει αντίδραση σε άτομα αλλεργικά στην ασπιρίνη. Μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας και μώλωπες σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές.
Οι υψηλές δόσεις δεντρολίβανου ή του αιθέριου ελαίου του μπορεί να επιδεινώσουν τις διαταραχές των κρίσεων.
Λόγω της περιεκτικότητάς του σε τανίνες και καμφορά, το δεντρολίβανο μπορεί να ερεθίσει τη γαστρεντερική οδό. Άτομα με παθήσεις όπως η νόσος του Crohn, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή η γαστρίτιδα θα πρέπει να συμβουλευτούν έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν από τη χρήση.
Οι τανίνες στο δεντρολίβανο μπορεί επίσης να επηρεάσουν την απορρόφηση του σιδήρου σε μεγάλες ποσότητες. Άτομα με σιδηροπενική αναιμία ή άτομα που διατρέχουν κίνδυνο χαμηλών επιπέδων σιδήρου θα πρέπει να συμβουλευτούν έναν επαγγελματία υγείας πριν το πάρουν.
Τοξικότητα
Το δεντρολίβανο θεωρείται γενικά ασφαλές όταν χρησιμοποιείται σε μαγειρικές ποσότητες. Ωστόσο, υψηλές δόσεις δεντρολίβανου μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, κοιλιακό άλγος, έμετο, σπασμούς και σε σοβαρές περιπτώσεις, πνευμονικό οίδημα (υγρό στους πνεύμονες).
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν αλλεργικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένου ερεθισμού του δέρματος ή δερματίτιδας, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούν μη αραιωμένο αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου. Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου είναι εξαιρετικά συμπυκνωμένο και θα πρέπει πάντα να αραιώνεται με έλαιο φορέα, όπως ελιά ή καρύδα, πριν από την τοπική εφαρμογή. Αποφύγετε την εσωτερική χρήση αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου εκτός εάν είναι υπό την επίβλεψη ειδικευμένου επαγγελματία υγείας.
Το δεντρολίβανο μπορεί να έχει ήπιες επιδράσεις αραίωσης του αίματος, οι οποίες θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας, ειδικά όταν λαμβάνεται μαζί με αντιπηκτικά φάρμακα ή πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Συνιστάται να αποφεύγετε υψηλές δόσεις δεντρολίβανου τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση.
Τα εκχυλίσματα δεντρολίβανου ταξινομούνται ως γενικά αναγνωρισμένα ως ασφαλή (GRAS) από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.
