Μέσα στον πρώτο μήνα της δεύτερης θητείας του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει περισσότερες από 70, ενίοτε επικαλυπτόμενες, αγωγές που αμφισβητούν τις ενέργειές του σχετικά με τις δαπάνες, τις ομοσπονδιακές αποφάσεις για την απασχόληση, τη μετανάστευση και άλλα ζητήματα.
Ορισμένες από αυτές αναμένεται να φθάσουν στο Ανώτατο Δικαστήριο, δημιουργώντας ισχυρά προηγούμενα που θα αποσαφηνίζουν το εύρος της εκτελεστικής εξουσίας.
Οι περισσότερες από τις αγωγές έχουν ως στόχο διάφορα εκτελεστικά διατάγματα που υπέγραψε ο Τραμπ μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, αλλά μερικές έχουν ξεκινήσει ως απάντηση σε μεμονωμένες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, όπως του πρώην προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Εργασιακών Σχέσεων.
Ακολουθεί μια ανάλυση των υποθέσεων που κατέληξαν σε δικαστικές αποφάσεις που σταμάτησαν τις ενέργειες της κυβέρνησης μέσω μιας σειράς αποφάσεων ομοσπονδιακών δικαστών. Η κυβέρνηση έχει ήδη ασκήσει έφεση κατά πολλών αποφάσεων.
Δικαίωμα εκ γενετής ιθαγένειας
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Πολλοί δικαστές εκδίδουν προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα
Τέσσερεις ξεχωριστές αγωγές είχαν ως αποτέλεσμα οι δικαστές να μπλοκάρουν το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ που τερματίζει την πρακτική της χορήγησης της δικαιωματικής εκ γενετής ιθαγένειας σε παιδιά παράνομων μεταναστών και σε παιδιά των οποίων οι μητέρες έχουν προσωρινό νομικό καθεστώς.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι το διάταγμά του συνάδει με τη ρήτρα ιθαγένειας της 14ης τροπολογίας και την ομοσπονδιακή νομοθεσία περί μετανάστευσης, ενώ διάφορες πολιτείες και οργανώσεις δηλώνουν ότι παραβιάζει και τα δύο.
Το σχετικό τμήμα της τροπολογίας έχει ως εξής: «Όλα τα πρόσωπα που έχουν γεννηθεί ή πολιτογραφηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπόκεινται στη δικαιοδοσία τους, είναι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Πολιτείας στην οποία κατοικούν».
Το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί πιθανότατα στο κατά πόσον οι παράνομοι μετανάστες ταιριάζουν στον χαρακτηρισμό «υπόκεινται στη δικαιοδοσία τους».
Τουλάχιστον τέσσερεις δικαστές έχουν εκδώσει προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα για την παρεμπόδιση αυτής της διαταγής.
Πρόσβαση του DOGE στο Υπουργείο Οικονομικών
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Περιορίστηκε σε δύο υποθέσεις
Πολλές πολιτείες και συνδικάτα έχουν καταθέσει αγωγές με σκοπό να εμποδίσουν το Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (Department of Government Efficiency – DOGE), του οποίου ηγείται ο δισεκατομμυριούχος Ίλον Μασκ, να αποκτήσει πρόσβαση στις προσωπικές πληροφορίες των Αμερικανών που κατέχει το Υπουργείο Οικονομικών.
Η κυβέρνηση Τραμπ κατηγορείται ότι παραβιάζει πολλαπλούς νόμους και ότι υπερβαίνει τις εξουσίες της βάσει νόμων που διέπουν τον χειρισμό προσωπικών πληροφοριών.
Οι πολιτείες ισχυρίστηκαν επίσης ότι η διοίκηση σφετερίζεται τη νομοθετική εξουσία, επειδή το DOGE προσπαθεί να εμποδίσει τις πληρωμές που έχουν χορηγηθεί από το Κογκρέσο στις πολιτείες.
Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι οι πολιτείες δεν έχουν έννομο συμφέρον, απέτυχαν να αποδείξουν παραβιάσεις πολλαπλών νόμων και προσπαθούν να αμφισβητήσουν «την ικανότητα της εκτελεστικής εξουσίας να ασκεί πολιτικά υπεύθυνη εποπτεία των δραστηριοτήτων της υπηρεσίας».
Τουλάχιστον δύο δικαστήρια έχουν εκδώσει διαταγές που περιορίζουν την πρόσβαση του DOGE στα δεδομένα του Υπουργείου Οικονομικών.
Απομάκρυνση ειδικού συμβούλου
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Αποκλεισμός, απόρριψη αρχικής έφεσης
Ο ειδικός σύμβουλος Χάπτον Ντέλιντζερ έχει ασκήσει αγωγή κατά της διοίκησης Τραμπ για την απόλυσή του στις 7 Φεβρουαρίου. Ο Ντέλιντζερ ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ τον απέλυσε πριν ολοκληρώσει την πενταετή θητεία του, κατά παράβαση του ομοσπονδιακού νόμου που επιτρέπει την απομάκρυνση «μόνο για αναποτελεσματικότητα, παραμέληση καθήκοντος ή παράβαση καθήκοντος».
Η κυβέρνηση απάντησε υποστηρίζοντας ότι ο Τραμπ μπορούσε να απολύσει τον Ντέλιντζερ κατά βούληση και παρέπεμψε στο άρθρο ΙΙ του Συντάγματος, το οποίο αναθέτει την εκτελεστική εξουσία στον πρόεδρο.
Ένας δικαστής στην Ουάσιγκτον επέτρεψε στον Ντέλιντζερ να παραμείνει στη θέση του.
Ο Τραμπ άσκησε έφεση κατά του αποκλεισμού της απόλυσης και ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να παρέμβει.
Υπάλληλοι του FBI
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Το υπουργείο Δικαιοσύνης συμφωνεί να μην διαδώσει τη λίστα
Πολλοί ανώνυμοι υπάλληλοι του FBI και η ένωση πρακτόρων του FBI μήνυσαν το Υπουργείο Δικαιοσύνης (DOJ) μετά την έρευνα που πραγματοποίησε η υπηρεσία στους υπαλλήλους σχετικά με τη συμμετοχή τους στη διερεύνηση των γεγονότων που σχετίζονται με την εισβολή του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου 2021.
Μεταξύ άλλων, οι ενάγοντες ισχυρίστηκαν ότι η διοίκηση Τραμπ θα προκαλούσε βλάβη στη φήμη της διαδίδοντας τον κατάλογο των υπαλλήλων. Είπαν επίσης ότι η κυβέρνηση παραβίασε την Πρώτη Τροπολογία, καθώς δήθεν ετοιμάζεται να προβεί σε αντίποινα για την αντιληπτή πολιτική τους ένταξη.
Η κυβέρνηση απάντησε εν μέρει συμφωνώντας να μην διαδώσει τον κατάλογο.
Πάγωμα δαπανών
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Δύο δικαστές εκδίδουν περιοριστικά μέτρα
Αφού ο Τραμπ υπέγραψε πολλαπλά εκτελεστικά διατάγματα που στόχευαν τη χρηματοδότηση οργανισμών, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού (Office of Management and Budget – OMB) εξέδωσε υπόμνημα με το οποίο διέταζε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να παγώσει τις δαπάνες στο βαθμό που επιτρέπεται από το νόμο.
Ένας δικαστής στην Ουάσιγκτον εξέδωσε γρήγορα διοικητική αναστολή και το OMB απάντησε ανακαλώντας το υπόμνημα.
Δικαστές στην Ουάσιγκτον και το Ρόουντ Άιλαντ εξέδωσαν πρόσθετες διαταγές, δηλώνοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ συνέχισε να παγώνει την εκταμίευση κονδυλίων, ακόμη και μετά την ανάκληση του υπομνήματος, και τα δικαστήρια το απαγόρευσαν.
Μέχρι στιγμής, μια ομάδα πολιτειών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών έχουν προσχωρήσει σε αγωγές κατά του παγώματος της χρηματοδότησης, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση υπερέβη την εξουσία της κατά παράβαση του νόμου περί διοικητικής διαδικασίας και διαφόρων διατάξεων του Συντάγματος.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση Τραμπ ισχυρίζεται ότι η παύση των δαπανών αποτελεί μέρος της εξουσίας της εκτελεστικής εξουσίας.
Εξαγορά αποχώρησης ομοσπονδιακών εργαζομένων
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Δικαστής αίρει το μπλοκάρισμα του προγράμματος
Ο Τραμπ προσέφερε στους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους μια περίοδο αναβολής παραίτησης, κατά την οποία θα συνεχίσουν να λαμβάνουν μισθό για μήνες. Μια ομάδα συνδικάτων άσκησε αγωγή στη Μασαχουσέτη, υποστηρίζοντας ότι η εφαρμογή του σχεδίου αυτού από την κυβέρνηση είναι συγκεχυμένη και αυθαίρετη.
Πιο συγκεκριμένα, είπαν ότι η κυβέρνηση Τραμπ παραβίασε τον Νόμο περί διοικητικής διαδικασίας (Administrative Procedure Act), ενεργώντας αυθαίρετα και κατά το δοκούν και δεσμεύοντας πληρωμές υπαλλήλων που δεν είχε εγκρίνει το Κογκρέσο.
Η διοίκηση απάντησε εν μέρει με το επιχείρημα ότι οι ενάγοντες δεν είχαν το δικαίωμα να ασκήσουν αγωγή ούτε είχαν υποστεί το είδος της άμεσης βλάβης που θα τους έδινε νομική βάση για να ασκήσουν αγωγή για τις εξαγορές.
Η διοίκηση υποστήριξε επίσης ότι η ικανοποίηση του αιτήματος των εναγόντων για παράταση της προθεσμίας απάντησης στην προσφορά εξαγοράς θα επιδείνωνε τις όποιες υποτιθέμενες βλάβες, επιτρέποντας μεγαλύτερη συμμετοχή και έρευνα σχετικά με το πρόγραμμα.
Ένας δικαστής στη Μασαχουσέτη ανέστειλε αρχικά το πρόγραμμα, αλλά αργότερα αναίρεσε την αναστολή, δηλώνοντας ότι οι ενάγοντες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου.
Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID)
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Δικαστής μπλοκάρει τη θέση των υπαλλήλων σε άδεια
Ο Λευκός Οίκος και το DOGE στοχεύουν την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID) ως πηγή υπερβολικών και καταχρηστικών δαπανών των χρημάτων των φορολογουμένων.
Ο Τραμπ επιχείρησε να διαλύσει την υπηρεσία και να θέσει τους υπαλλήλους σε άδεια, προκαλώντας αγωγή από την American Foreign Service Association (Αμερικανική Ένωση Ξένων Υπηρεσιών) και την American Federation of Government Employees (Αμερικανική Ομοσπονδία Κυβερνητικών Υπαλλήλων).
Οι ομάδες ισχυρίζονται ότι ο Τραμπ δεν εκτελούσε πιστά τους νόμους, όπως απαιτεί το Σύνταγμα, και παραβίαζε τη διάκριση των εξουσιών του Συντάγματος, σφετεριζόμενος τη νομοθετική εξουσία του Κογκρέσου.
Η κυβέρνηση Τραμπ απάντησε εν μέρει, λέγοντας ότι το δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία επί των ισχυρισμών των εναγόντων και ότι οι εξουσίες του προέδρου στις εξωτερικές υποθέσεις είναι «τεράστιες και γενικά μη αναθεωρήσιμες».
Οι δικαστές στην Ουάσιγκτον εξέδωσαν εντολές για να εμποδίσουν την κυβέρνηση να σταματήσει την παροχή ξένης βοήθειας και να επιχειρήσει να θέσει σε άδεια τους εργαζόμενους της USAID.
Σύνολα δεδομένων HHS
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Σταμάτησε από ομοσπονδιακό δικαστή
Ομάδα ακτιβιστών γνωστή ως Γιατροί για την Αμερική (Doctors for America – DFA) κατηγόρησε το Γραφείο Διαχείρισης Προσωπικού ότι διέταξε παράνομα τις υπηρεσίες να αφαιρέσουν ιστοσελίδες και σύνολα δεδομένων ως απάντηση σε εκτελεστικό διάταγμα για την ιδεολογία του φύλου.
Σύμφωνα με την αγωγή, το Γραφείο Διαχείρισης Προσωπικού δεν είχε αυτή την αρμοδιότητα, ενώ το υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, το οποίο επίσης κατονομάζεται ως εναγόμενο, παραβίασε τον Νόμο περί διοικητικής διαδικασίας αφαιρώντας τις ιστοσελίδες και τα σύνολα δεδομένων.
Η διοίκηση Τραμπ απάντησε ότι η DFA δεν είχε δικαίωμα ψήφου και προσπαθούσε να αμφισβητήσει ενέργειες που δεν υπόκεινται στον Νόμο περί διοικητικής διαδικασίας.
Τον Φεβρουάριο, ένας ομοσπονδιακός δικαστής έκανε δεκτό το αίτημα της DFA για προσωρινή περιοριστική εντολή και διέταξε τη διοίκηση να αποκαταστήσει ορισμένες ιστοσελίδες και σύνολα δεδομένων.
Ποσοστά κόστους Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Σταμάτησε από ομοσπονδιακό δικαστή
Ένας μακρύς κατάλογος πολιτειών μήνυσε τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (National Institutes of Health – NIH) για το σχέδιό τους να μειώσουν τα ποσοστά έμμεσου κόστους ή το επίπεδο χρηματοδότησης για πράγματα όπως οι εγκαταστάσεις των πανεπιστημίων, που δεν αποδίδονται άμεσα σε συγκεκριμένα έργα.
Οι πολιτείες ισχυρίστηκαν ότι η ανακοίνωση του NIH σχετικά με την αλλαγή του ποσοστού ήταν αυθαίρετη και παράλογη σύμφωνα με τον νόμο περί διοικητικής διαδικασίας, και ότι παραβίαζε έναν νόμο περί πιστώσεων.
Σε ανακοίνωσή του, στις 7 Φεβρουαρίου, το NIH ανέφερε ότι 9 δισεκατομμύρια δολάρια διατέθηκαν το οικονομικό έτος 2023 σε γενικά έξοδα μέσω του ποσοστού έμμεσου κόστους, ενώ το μέσο ποσοστό έμμεσου κόστους κυμαίνεται κατά μέσο όρο μεταξύ 27 % και 28% διαχρονικά.
«Το NIH είναι υποχρεωμένο να διαχειρίζεται προσεκτικά τις επιχορηγήσεις για να διασφαλίσει ότι τα δολάρια των φορολογουμένων χρησιμοποιούνται με τρόπους που ωφελούν τον αμερικανικό λαό και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του», δήλωσε ο οργανισμός κατά την ανακοίνωση του νέου ανώτατου ορίου του 15%.
Ένας δικαστής στη Μασαχουσέτη εμπόδισε την έναρξη ισχύος αυτής της αλλαγής του ποσοστού.
Τρανσέξουαλ κρατούμενοι
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Σταμάτησε από ομοσπονδιακό δικαστή
Ο Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα στις 20 Ιανουαρίου, με το οποίο διέταξε τον γενικό εισαγγελέα και τον υπουργό Εσωτερικής Ασφαλείας να «διασφαλίσουν ότι οι άνδρες δεν κρατούνται σε γυναικείες φυλακές ούτε στεγάζονται σε κέντρα κράτησης γυναικών».
Ο πρόεδρος διέταξε επίσης το Γραφείο Φυλακών «να διασφαλίσει ότι δεν θα δαπανηθούν ομοσπονδιακά κονδύλια για οποιαδήποτε ιατρική διαδικασία, θεραπεία ή φάρμακο με σκοπό την προσαρμογή της εμφάνισης ενός κρατουμένου σε εκείνη του αντίθετου φύλου».
Τρεις ανώνυμοι κρατούμενοι που δήλωσαν ότι είναι τρανσέξουαλ μήνυσαν τη κυβέρνηση Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι κάνει διακρίσεις λόγω φύλου.
Είπαν επίσης ότι η κυβέρνηση παραβιάζει την απαγόρευση του Συντάγματος για σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία, εμποδίζοντας την «ιατρικά αναγκαία υγειονομική περίθαλψη».
Σε απάντηση, η κυβέρνηση δήλωσε ότι οι ενάγοντες ήταν απίθανο να δικαιωθούν και ότι ο νόμος περί μεταρρύθμισης των δικαστικών διαδικασιών στις φυλακές δεν επιτρέπει στους ομοσπονδιακούς δικαστές να εξετάσουν την υπόθεση.
Ένας δικαστής στην Ουάσιγκτον εμπόδισε την κυβέρνηση να μετακινήσει άνδρες κρατούμενους που αναγνωρίζονται ως γυναίκες σε εγκαταστάσεις για άνδρες.
Εκτελεστικά διατάγματα σχετικά με το φύλο
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Δύο δικαστές τα σταμάτησαν
Δύο ομάδες υπεράσπισης και μεμονωμένοι ενάγοντες προσέφυγαν κατά της κυβέρνησης Τραμπ για δύο διατάγματά του που αφορούν το φύλο. Ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση παραβιάζει το Σύνταγμα επιχειρώντας να σφετεριστεί τη νομοθετική εξουσία και περιορίζοντας τη χρηματοδότηση οργανισμών που χρηματοδοτούν τη λεγόμενη «φροντίδα που επιβεβαιώνει το φύλο». Στην αγωγή τους ισχυρίζονται επίσης ότι η διοίκηση παραβίασε μια εγγύηση ίσης προστασίας βάσει της Πέμπτης Τροπολογίας και την απαγόρευση του νόμου περί προσιτής περίθαλψης για διακρίσεις λόγω φύλου για τους αποδέκτες ομοσπονδιακών κονδυλίων.
Η κυβέρνηση πρότεινε ότι η αγωγή ήταν πρόωρη και ότι οι ενάγοντες ζητούν υπερβολικά εκτεταμένη αρωγή, αλλά ένας δικαστής τους χορήγησε εθνική, προσωρινή περιοριστική εντολή στις 13 Φεβρουαρίου. Η κυβέρνηση αρνήθηκε ότι έκανε διακρίσεις λόγω φύλου.
«Οι επαγγελματίες της ιατρικής ακρωτηριάζουν και στειρώνουν έναν όλο και μεγαλύτερο αριθμό παιδιών, που μπορεί να επηρεαστούν εύκολα λόγω του νεαρού της ηλικίας τους από τον ριζοσπαστικό και ψευδή ισχυρισμό ότι οι ενήλικες μπορούν να αλλάξουν το φύλο ενός παιδιού», ανέφερε μία από τις εντολές του Τραμπ.
Δύο ομοσπονδιακοί δικαστές έχουν εκδώσει προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα που εμποδίζουν το εν λόγω εκτελεστικό διάταγμα.
Παύση της βοήθειας σε ξένους
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Δικαστής το σταμάτησε
Μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί κατηγόρησαν την κυβέρνηση Τραμπ ότι παραβιάζει το Σύνταγμα και την ομοσπονδιακή νομοθεσία, μπλοκάροντας τα κονδύλια για τη βοήθεια σε ξένους που έχει χορηγήσει το Κογκρέσο. Ένα από τα εκτελεστικά διατάγματα του Τραμπ ζητούσε παύση 90 ημερών της βοήθεια σε ξένους, δηλώνοντας ότι η αμερικανική «βιομηχανία εξωτερικής βοήθειας και η γραφειοκρατία της δεν είναι ευθυγραμμισμένες με τα αμερικανικά συμφέροντα και σε πολλές περιπτώσεις αντιστρατεύονται τις αμερικανικές αξίες».
Του Sam Dorman
