Η πρώτη πολική βουτιά πραγματοποιήθηκε στο Βανκούβερ το 1920 από μια ομάδα που ονομαζόταν Polar Bear Club (Λέσχη Πολικής Αρκούδας), και η παράδοση συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Οι πολικές βουτιές είναι εκδηλώσεις στις οποίες τολμηροί συμμετέχοντες βουτούν στα παγωμένα νερά του ωκεανού. Αυτές οι εκδηλώσεις διοργανώνονται κάθε χρόνο σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες συνδέονται συχνά με εκστρατείες συγκέντρωσης χρημάτων για φιλανθρωπικούς σκοπούς, όπως οι Παραολυμπιακοί Αγώνες.
Οι πολικές βουτιές είναι επίσης δημοφιλείς μεταξύ αθλητών και ατόμων που ασχολούνται με την ευεξία, αλλά τι λέει η έρευνα για αυτό το θέμα; Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που εξέτασε διεξοδικά τα δεδομένα διαπίστωσε ότι η πρακτική αυτή προσφέρει χρονικά εξαρτώμενα οφέλη στη διαχείριση του στρες, γεγονός που επηρεάζει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Αναφέρθηκαν επίσης άλλα οφέλη, όπως βραχυπρόθεσμη μείωση της φλεγμονής και ενδεχομένως βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.
Αν και προηγούμενες έρευνες για τις επιδράσεις των πολικών βουτιών στη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία είναι αντικρουόμενες, ορισμένοι συμβατικοί γιατροί συντάσσονται με τους λάτρεις αυτής της πρακτικής και τη συστήνουν για την ψυχική υγεία. Ωστόσο, οι πολικές βουτιές ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία ορισμένων ατόμων, επομένως συνιστάται να συμβουλεύεται κάποιος τον γιατρό του πριν τις δοκιμάσει.
Οι πολικές βουτιές δεν είναι για τους λιγόψυχους – ακόμα και για όσους είναι υγιείς – αλλά η σωστή τεχνική μπορεί να τις κάνει πιο υποφερτές.
Ευρήματα
Η μετα-ανάλυση δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας στο περιοδικό PLOS One. Αναλύθηκαν δεδομένα από 11 μελέτες και 3.177 συμμετέχοντες με σκοπό να καθοριστούν οι επιπτώσεις της βύθισης σε κρύο νερό μέσω λουτρών ή ντους. Οι συγγραφείς όρισαν ως βύθιση σε κρύο νερό την μερική ή πλήρη εμβάπτιση του σώματος σε θερμοκρασίες από 10-15 βαθμούς Κελσίου για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ οι συγγραφείς περιόρισαν τη μελέτη τους σε αυτό το εύρος θερμοκρασιών, οι πραγματικές εμπειρίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν χαμηλότερες ή υψηλότερες θερμοκρασίες. Δεδομένου ότι οι πολικές βουτιές πραγματοποιούνται τον χειμώνα, είναι πιθανό να αφορούν ακόμη ψυχρότερα νερά.
«Σε αυτή τη μελέτη, παρατηρήσαμε μια σειρά από αποτελέσματα που εξαρτώνται από το χρόνο», δήλωσε η συν-συγγραφέας Τάρα Κέιν σε δήλωση Τύπου. «Πρώτον, διαπιστώσαμε ότι η εμβάπτιση σε κρύο νερό μπορεί να μειώσει τα επίπεδα στρες, αλλά μόνο για περίπου 12 ώρες μετά την έκθεση.»
Η βύθιση σε κρύο νερό προκάλεσε επίσης βραχυπρόθεσμη αύξηση της φλεγμονής. Αν και αυτό φαίνεται αρνητικό, οι αθλητές χρησιμοποιούν παγοθεραπεία για τη μείωση της φλεγμονής και του μυϊκού πόνου μετά την άσκηση, πρόσθεσε ο συν-συγγραφέας Μπεν Σινγκ (Ben Singh) στη δήλωση Τύπου.
«Η άμεση αύξηση της φλεγμονής είναι η φυσιολογική αντίδραση του σώματος στο κρύο ως στρεσογόνο παράγοντα. Βοηθά τον οργανισμό να προσαρμοστεί και να ανακάμψει, παρόμοια με το πώς η άσκηση προκαλεί μυϊκή καταπόνηση πριν ενισχύσει τους μυς. Αυτός είναι ο λόγος που οι αθλητές τη χρησιμοποιούν, παρά τη βραχυπρόθεσμη αύξηση της φλεγμονής.»
Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε συσχετισμούς μεταξύ της βύθισης σε κρύο νερό και της καλύτερης ποιότητας ύπνου. Ωστόσο, επειδή τα δεδομένα αφορούσαν μόνο άνδρες, δεν μπορούσαν να καθορίσουν αν το όφελος ισχύει και για τις γυναίκες.
Παρά τους ισχυρισμούς ότι η πρακτική ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, τα στοιχεία ήταν ασαφή. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στην ανοσία ούτε αμέσως, ούτε μία ώρα μετά τη βύθιση σε κρύο νερό.
Δεν βρέθηκαν αποδείξεις ότι η βύθιση σε κρύο νερό βελτιώνει τη διάθεση, αν και σημειώθηκαν βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής και στον ύπνο.
Λόγω της έλλειψης μακροπρόθεσμων δεδομένων και του μικρού μεγέθους πολλών κλινικών δοκιμών που συμπεριλήφθηκαν στη μετα-ανάλυση, οι συγγραφείς επεσήμαναν την ανάγκη για πιο ισχυρές αποδείξεις προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα οφέλη.
Σε σχετικό εύρημα, η έκθεση σε κρύο νερό συσχετίστηκε με 29% μείωση στις απουσίες λόγω ασθένειας σε όσους έκαναν κρύα ντους, αν και δεν μειώθηκαν οι συνολικές ημέρες ασθένειας. Τα κρύα ντους συνδέθηκαν επίσης με ελαφρώς υψηλότερες βαθμολογίες στην ποιότητα ζωής.
Πιθανά ψυχικά οφέλη
Μελέτη του 2023 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biology αφορούσε 33 υγιείς συμμετέχοντες, οι οποίοι έκαναν 5 λεπτά μπάνιο σε νερό 68°F (20°C). Σύμφωνα με αυτοαναφορές, οι συμμετέχοντες ένιωσαν πιο σε εγρήγορση, δραστήριοι, εμπνευσμένοι, προσεκτικοί, και λιγότερο νευρικοί ή στενοχωρημένοι μετά το μπάνιο.
Οι ερευνητές επίσης ανέλυσαν τις συνδέσεις του εγκεφάλου και διαπίστωσαν ότι η αύξηση των θετικών συναισθημάτων (αλλά όχι η μείωση των αρνητικών) σχετιζόταν με τον σχηματισμό νευρωνικών συνδέσεων που εμπλέκονται στο συναίσθημα, την προσοχή και την αυτορρύθμιση.
Αντίθετα, μια συστηματική ανασκόπηση του 2021, που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Environmental Research and Public Health, κατέληξε σε αρνητικά συμπεράσματα. Μετά την ανάλυση 8 μελετών για την έκθεση στο κρύο αέρα και 10 για τη βύθιση σε κρύο νερό, ακόμη και πριν από την εμφάνιση τυχαίας υποθερμίας (ασυνήθιστα χαμηλή θερμοκρασία σώματος). Οι συγγραφείς βρήκαν ότι οι πρακτικές αυτές επιβάρυναν τη γνωστική λειτουργία και πιο συγκεκριμένα τη μνήμη, την προσοχή και την ταχύτητα επεξεργασίας.
Απόψεις γιατρών
Ο νευρολόγος Τόμπσον Μαεσάκα (Thompson Maesaka), συνιδιοκτήτης του The Neural Connection, μοιράστηκε την άποψή του για τις πολικές βουτιές με την Epoch Times.
«Από την πρώτη βουτιά μέχρι την 30ή, θα νιώσετε άμεση βελτίωση στην εγρήγορση και τη διάθεση. Πολλοί θα αναφέρουν επίσης βελτίωση στα επίπεδα κινήτρου.»
Για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του, ανέφερε τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biology, σημειώνοντας ότι παρέχει ενδείξεις πως οι τακτικές [πολικές] βουτιές προάγουν αυξημένα επίπεδα ενέργειας, κίνητρο και γενική βελτίωση της διάθεσης.
«Το σοκ που προκαλεί το κρύο νερό βελτιώνει τη συνολική φυσική κατάσταση του ατόμου, βελτιώνοντας τη διάθεσή του», δήλωσε ο Δρ Μάικλ Τσίτσακ (Dr. Michael Chichak), γενικός ιατρός και ιατρικός διευθυντής του MEDvidi, στην Epoch Times.
«Αυτό οφείλεται στην αυξημένη απελευθέρωση ενδορφινών και νορεπινεφρίνης που προκαλεί η βύθιση σε κρύο νερό. Βελτιώνει σημαντικά τη σωματική και πνευματική οξύτητα και χαλαρώνει το άτομο, βοηθώντας το να παραμένει συγκεντρωμένο στις καθημερινές του δραστηριότητες.»
Κίνδυνοι
Οι συγγραφείς της μετα-ανάλυσης προειδοποίησαν για την ανάγκη προσοχής στη βύθιση σε κρύο νερό, καθώς οι μελέτες δεν έχουν καθορίσει το προφίλ ασφαλείας της. Η πρακτική αυτή προκαλεί βραχυπρόθεσμες αυξήσεις στην αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό, τον ρυθμό αναπνοής, την πρόσληψη οξυγόνου, την κορτιζόλη (την ορμόνη του στρες) και τη νορεπινεφρίνη. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των αντιδράσεων δεν είναι γνωστές, σημείωσαν οι ερευνητές.
«Βεβαιωθείτε ότι έχετε ελεγχθεί για προβλήματα στα αιμοφόρα αγγεία και καρδιακά ζητήματα πριν δεσμευτείτε σε ένα πρόγραμμα κρύου νερού», είπε ο Μαεσάκα.
«Η ξαφνική σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων μπορεί να είναι προβληματική εάν έχετε μια αδιάγνωστη καρδιακή πάθηση. Εάν το αγγειακό σύστημα δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτήν την επίδραση, το άτομο μπορεί να ζαλιστεί και να λιποθυμήσει. Ο προληπτικός έλεγχος και η επίβλεψη μπορούν να μειώσουν αυτούς τους κινδύνους.»
Ο Πολ Κέπνικ (Paul Koepnick), ιδρυτής της MILLIOKI Wellness Society, κατέχει παγκόσμια ρεκόρ για βουτιές σε παγωμένα νερά. Δήλωσε στην Epoch Times ότι, εκτός από τους κινδύνους για την καρδιά, όπως τα καρδιακά επεισόδια, η πρακτική μπορεί να προκαλέσει υποθερμία, πνιγμό και ενδεχομένως θάνατο.
Ο Κέπνικ πρόσθεσε: «Τα άτομα με το σύνδρομο Ρεϊνό θα δυσκολευτούν λόγω του πόνου από το κρύο, αλλά η χρήση γαντιών και μποτών μπορεί να μετριάσει τα συμπτώματα.»
Το σύνδρομο Ρεϊνό είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα μικρά αγγεία που παρέχουν αίμα στο δέρμα συστέλλονται ως αντίδραση στο κρύο, προκαλώντας πόνο.
Πώς να κάνετε μια παγωμένη – πολική – βουτιά
Οι πολικές βουτιές πραγματοποιούνται σε φυσικά υδάτινα σώματα, όπως λίμνες ή ωκεανούς. Ωστόσο, για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος τυχαίου πνιγμού και έκθεσης σε επικίνδυνα κρύο νερό, η έναρξη σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, όπως μια μπανιέρα, είναι πιο ασφαλής επιλογή.
Σύμφωνα με τον Κέπνικ, τα παρακάτω βήματα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των κινδύνων μιας βουτιάς σε παγωμένο νερό:
- Προχωρήστε αργά: Το απότομο βύθισμα μπορεί να προκαλέσει αντίδραση-σοκ. Η σταδιακή είσοδος στο νερό επιτρέπει στο σώμα σας να ρυθμιστεί και να προσαρμοστεί.
- Εστιάστε στις αργές, βαθιές εκπνοές: Αντισταθείτε στην παρόρμηση να λαχανιάσετε ή να υπεραναπνεύσετε, συγκεντρώνοντας την προσοχή σας σε αργές, βαθιές εκπνοές, οι οποίες στέλνουν σήματα ασφαλείας στο σώμα σας. Στη συνέχεια, συνεχίστε να αναπνέετε με αργό, ελεγχόμενο ρυθμό, με στόχο να επιστρέψετε στο φυσιολογικό μοτίβο αναπνοής.
- Αλλάξτε την αντίληψή σας: Φέρτε σοτν νου σας μια θετική ανάμνηση για να επαναπροσδιορίσετε την εμπειρία σας και να την κάνετε πιο διαχειρίσιμη.
- Μάθετε πότε να σταματάτε: Μόλις 90 έως 120 δευτερόλεπτα αρκούν για να αποκομίσετε τα πλήρη οφέλη. Μην παραμένετε στο νερό για περισσότερα από πέντε λεπτά. Είναι σημαντικό να ολοκληρώσετε την εμπειρία με θετικό τρόπο. Γιορτάστε κάθε προσπάθεια, ακόμη και αν διαρκεί μόνο 10 δευτερόλεπτα. Με την πάροδο του χρόνου, τα οφέλη θα συσσωρεύονται αν συνεχίσετε να εξασκείστε.
«Έχω διδάξει πάνω από 20.000 ώρες βύθισης σε παγωμένο νερό σε χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και σε όλες τις ηλικίες, και δεν έχω δει ποτέ αρνητική επίπτωση στην υγεία όταν ακολουθούνται αυτά τα πρωτόκολλα», δήλωσε ο Κέπνικ.
Ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βρουν τη θερμοκρασία που τους ταιριάζει και να κάνουν σταδιακά το νερό πιο κρύο. Θα πρέπει να είναι αρκετά κρύο ώστε να προκαλεί έναν μικρό φόβο και άγχος, αλλά ασφαλές ώστε να μπορείτε να βγείτε αμέσως αν γίνει υπερβολικό.
Ως ένθερμος υποστηρικτής των πολικών βουτιών, ο Κέπνικ συνιστά την πρακτική αυτή ανεπιφύλακτα σε όποιον δεν έχει ιατρικό λόγο να την αποφύγει. Κατά τη γνώμη του, «η βύθιση σε παγωμένο νερό, συμπεριλαμβανομένων των πολικών βουτιών, είναι εξαιρετικά ισχυρή και ωφέλιμη για την υγεία. Είναι μία από τις ελάχιστες πρακτικές που επηρεάζουν κάθε σύστημα οργάνων στο ανθρώπινο σώμα, μέχρι το κυτταρικό επίπεδο.»
Της Mary West
