GUY BIRCHALL

Την πρώτη τους τηλεφωνική συνομιλία μετά το 2022 είχαν ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη το Κρεμλίνο.

Σύμφωνα με τη Μόσχα, το τηλεφώνημα ήταν «ουσιαστικό» και αφορούσε τη σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, καθώς και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Από το Παρίσι έγινε γνωστό ότι η συνομιλία διήρκεσε περισσότερο από δύο ώρες, με τον Γάλλο πρόεδρο να ζητά άμεση κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό της σύρραξης.

Το ρωσικό πρακτορείο TASS υπενθύμισε πως η προηγούμενη τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στους δύο ηγέτες είχε γίνει στις 11 Σεπτεμβρίου 2022, προσθέτοντας ότι αυτή τη φορά η πρωτοβουλία ανήκε στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, διευκρίνισε την Τετάρτη πως ήταν ιδέα της γαλλικής πλευράς.

Για το ουκρανικό ζήτημα, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι ο Πούτιν επανέλαβε τη θέση του ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της πολιτικής των δυτικών χωρών.

Όπως ισχυρίστηκε η Μόσχα, η Δύση αγνοούσε για χρόνια τις ρωσικές ανησυχίες, επιτρέποντας την παραβίαση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων κατοίκων της Ουκρανίας.

Ο Πούτιν τόνισε ακόμη πως οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου θα πρέπει να έχει «συνολικό και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, βασισμένο στα νέα εδαφικά δεδομένα».

Από την πλευρά του, το Μέγαρο των Ηλυσίων επανέλαβε μέσω ανακοίνωσης ότι ο Μακρόν υπογράμμισε την αταλάντευτη υποστήριξη της Γαλλίας στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και την έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Κιέβου και Μόσχας για μία βιώσιμη λύση της κρίσης. Το Παρίσι τόνισε πως οι συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών θα συνεχιστούν.

Οι συνομιλίες Πούτιν-Μακρόν ήταν συχνές στην αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, γεγονός που είχε προκαλέσει επικρίσεις σε βάρος του Γάλλου προέδρου.

Ο Μακρόν είχε επισκεφθεί τη Μόσχα λίγο πριν την εισβολή, τον Φεβρουάριο του 2022. Σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά, τον τακτικό αυτό διάλογο διέκοψε η Γαλλία, όταν ο Μακρόν «παραβίασε το απόρρητο προηγούμενης συνομιλίας, φέρνοντας δημοσιογράφους χωρίς ειδοποίηση».

Σχετικά με το ζήτημα του Ιράν, ο Πούτιν, όπως μεταδίδει το Κρεμλίνο, τόνισε ότι πρέπει να γίνει σεβαστό το δικαίωμα της Τεχεράνης για ειρηνική ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας, εφόσον τηρείται η Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων.

Το γραφείο του Μακρόν χαρακτήρισε την πυρηνική απειλή από το Ιράν τόσο σοβαρή ώστε να απαιτείται η ανάμειξη όλων των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ — δηλαδή της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας.

Ο Μακρόν υπογράμμισε επίσης την ανάγκη πλήρους συνεργασίας του Ιράν με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) και «εξέφρασε την αποφασιστικότητά του να επιδιώξει διπλωματική λύση που θα οδηγήσει σε διαρκή και αυστηρή αντιμετώπιση του πυρηνικού ζητήματος, της υπόθεσης των ιρανικών πυραύλων και του ρόλου του Ιράν στην περιοχή». Το Μέγαρο των Ηλυσίων ανακοίνωσε πως Μακρόν και Πούτιν συμφώνησαν να «συντονίσουν» τις προσπάθειές τους προς αυτόν τον στόχο.

Την περασμένη εβδομάδα, το Ιράν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να διακόψει τη συνεργασία με τη ΔΟΑΕ, μετά από τους βομβαρδισμούς των πυρηνικών του εγκαταστάσεων από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Σαγέντ Αμπάς Αραγτσί, δήλωσε στις 27 Ιουνίου ότι το ιρανικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της διακοπής κάθε συνεργασίας με την υπηρεσία μέχρι να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφαλή διεξαγωγή των πυρηνικών δραστηριοτήτων της χώρας.

Ο ίδιος επέρριψε σοβαρές ευθύνες στον οργανισμό αλλά και τον γενικό του διευθυντή, Ραφαέλ Γκρόσσι, υποστηρίζοντας ότι διευκόλυνε άμεσα την υιοθέτηση από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΟΑΕ ενός πολιτικά υποκινούμενου ψηφίσματος κατά του Ιράν και ότι η ΔΟΑΕ, μαζί με τον επικεφαλής της, απέτυχε να καταδικάσει τις παράνομες επιδρομές του Ισραήλ και των ΗΠΑ.

Ο Αραγτσί χαρακτήρισε τη στάση αυτή «καταπληκτική προδοσία καθηκόντων» και άσκησε δριμεία κριτική στη ΔΟΑΕ και τον διευθυντή της για αδράνεια απέναντι σε κατάφωρες παραβιάσεις των κανονισμών και του καταστατικού της υπηρεσίας.

Την Τετάρτη, ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Παζεσκιάν επικύρωσε την αναστολή συνεργασίας της χώρας του με τον διεθνή πυρηνικό οργανισμό, σύμφωνα με το Πρακτορείο Ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Την απόφαση να θεσπίσει εκ νέου προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους με τη Γερμανία και τη Λιθουανία ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, την Τρίτη.

«Αποφασίσαμε να αποκαταστήσουμε προσωρινούς ελέγχους στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας-Γερμανίας και Πολωνίας-Λιθουανίας», δήλωσε, σύμφωνα με το πολωνικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TVP. «Είχα προειδοποιήσει τους Γερμανούς ήδη από τον Μάρτιο. Το συζήτησα επανειλημμένα με τον νέο καγκελάριο. Είχα δηλώσει ότι η υπομονή της Πολωνίας μετά την απόφαση της Γερμανίας να επιβάλει μονομερώς ελέγχους έχει εξαντληθεί.»

Η κυβέρνηση Τουσκ έχει δεχθεί σκληρή κριτική από κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του επερχόμενου προέδρου της Πολωνίας, Καρόλ Ναρότσκι, επειδή αποδέχεται την επιστροφή παράτυπων μεταναστών από τη Γερμανία.

Αναφερόμενος στα σύνορα με τη Λιθουανία, ο Τουσκ τόνισε: «Τα σύνορα αυτής της χώρας με τη Λευκορωσία δεν είναι τόσο αυστηρά όσο τα πολωνικά. Η ροή της παράνομης μετανάστευσης που οργανώνουν η Ρωσία και η Λευκορωσία διέρχεται από τη Λευκορωσία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, με την οποία η Πολωνία διατηρεί ανοικτά σύνορα.»

Η Βαρσοβία κατηγορεί εδώ και καιρό τη Μόσχα και το Μινσκ ότι επιχειρούν να προκαλέσουν κρίση, τόσο στην Πολωνία όσο και συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διευκολύνοντας την παράνομη μετανάστευση από το ανατολικό μέτωπο της ΕΕ.

Ο Πολωνός πρωθυπουργός έχει καλέσει το Βερολίνο να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στην ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.

Παράλληλα, ο απερχόμενος πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα, επέκρινε και αυτός τη στάση της Γερμανίας στο Μεταναστευτικό, δηλώνοντας: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να παραβιάζεται ο νόμος και οι μετανάστες να ωθούνται βιαίως στην επικράτειά μας», προσθέτοντας πως το πρόβλημα βαρύνει την κυβέρνηση του Βερολίνου, σύμφωνα με το Onet Wiadomosci.

Με αυτή την κίνηση, η Πολωνία προστίθεται σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και η ίδια η Γερμανία, που έχουν επαναφέρει ελέγχους εσωτερικών συνόρων παρότι ανήκουν στη ζώνη ελεύθερης μετακίνησης Σένγκεν.

Ήδη από τον Φεβρουάριο, το Βερολίνο είχε ανακοινώσει ότι οι προσωρινοί έλεγχοι στα σύνορα θα επεκταθούν για άλλους έξι μήνες.

Ο Γερμανός καγκελάριος, Φρήντριχ Μέρτς, δήλωσε την Τρίτη: «Η χώρα μας θέλει να διατηρήσει το σύστημα της Σένγκεν, που προβλέπει ελεύθερη μετακίνηση χωρίς διαβατήρια, αλλά αυτό μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν δεν γίνεται κατάχρηση από εγκληματίες διακινητές μεταναστών. Γνωρίζουμε επίσης ότι η πολωνική κυβέρνηση σχεδιάζει ελέγχους και στη μεθόριο με τη Λιθουανία, προκειμένου να περιοριστούν οι παράνομες διελεύσεις. Έχουμε, λοιπόν, ένα κοινό πρόβλημα που επιδιώκουμε να επιλύσουμε από κοινού.»

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, η ζώνη Σένγκεν διασφαλίζει την ελεύθερη μετακίνηση σε περισσότερους από 450 εκατομμύρια πολίτες της Ένωσης, καθώς και σε μη Ευρωπαίους πολίτες που ζουν, ταξιδεύουν, σπουδάζουν ή συναλλάσσονται στις χώρες αυτές. Το καθεστώς εφαρμόζεται σε 25 από τα 27 κράτη-μέλη (με μόνη εξαίρεση την Ιρλανδία και την Κύπρο), καθώς και σε τέσσερα μη μέλη της ΕΕ: την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Κοστούτας Μπούντρις, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη πως η Πολωνία τον είχε ενημερώσει για την απόφαση. «Χθες έλαβα μήνυμα από τον Πολωνό ομόλογό μου, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, ότι η πολωνική κυβέρνηση σκοπεύει σήμερα να αποφασίσει την εφαρμογή ενισχυμένων ελέγχων στα σύνορα με τη Λιθουανία και τη Γερμανία», ανέφερε.

Τα νέα μέτρα αυστηροποίησης των συνόρων έρχονται μετά τη θέσπιση νόμου τον Μάρτιο, βάσει του οποίου καταργείται προσωρινά το δικαίωμα κατάθεσης αίτησης ασύλου για παράτυπους μετανάστες. Η νομοθεσία προβλέπει περιορισμούς έως και 60 ημερών στο δικαίωμα υποβολής αίτησης διεθνούς προστασίας για όσους εισήλθαν παράνομα σε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Πολωνία, που διεξήχθησαν σε δύο γύρους τον Μάιο και τον Ιούνιο, ο εκλεκτός του Τουσκ δήμαρχος Βαρσοβίας, Ραφάλ Τσαζκόφσκι, ηττήθηκε από τον συντηρητικό ιστορικό Καρόλ Ναρότσκι, ο οποίος έχει εκφράσει σαφώς σκληρότερη γραμμή για την παράνομη μετανάστευση.

«Υποστηρίζω σταθερά τη στολή των Πολωνών ενστόλων», υπογράμμισε ο Ναρότσκι αναφερόμενος στην κατάσταση στα σύνορα, σε βίντεο που ανάρτησε στην πλατφόρμα Χ την Τρίτη. «Γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι το έργο τους, είτε πρόκειται για συνοριοφύλακες είτε για στρατιώτες. Όμως η τρέχουσα δραματική κατάσταση με τους παράνομους μετανάστες προκλήθηκε από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ.»

Υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας και παραδοσιακή μυστικότητα, ξεκίνησαν σήμερα στη Στοκχόλμη οι εργασίες της 71ης ετήσιας συνόδου της λέσχης Bilderberg, μίας από τις πλέον αμφιλεγόμενες και ερμητικά κλειστές συναντήσεις παγκόσμιας ελίτ. Η φετινή διοργάνωση φιλοξενείται στη σουηδική πρωτεύουσα και θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Ιουνίου, προσελκύοντας εξέχουσες προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, της τεχνολογίας, των επιχειρήσεων, των οικονομικών και της στρατιωτικής ηγεσίας.

Οι εργασίες πραγματοποιούνται σε πολυτελές ξενοδοχείο στο κέντρο της Στοκχόλμης, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, σύμφωνα με την πρακτική της λέσχης. Στη φετινή συνάντηση συμμετέχουν ηγέτες κρατών, υψηλόβαθμα στελέχη τεχνολογικών κολοσσών, τραπεζίτες και στρατιωτικοί αξιωματούχοι, προκαλώντας για άλλη μία φορά έντονο ενδιαφέρον αλλά και θεωρίες γύρω από τη φύση των διαβουλεύσεων.

Η σύνοδος Bilderberg είναι ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα ετήσια φόρουμ από το 1954, όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση στο ξενοδοχείο De Bilderberg στην Ολλανδία, από όπου πήρε το όνομά της. Βασική της αρχή παραμένει η μυστικότητα: δεν επιτρέπεται η είσοδος δημοσιογράφων και δεν γίνονται επίσημες δηλώσεις, με σκοπό — κατά τα λεγόμενα των διοργανωτών — την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τις πολιτικές πιέσεις.

Παρότι η επίσημη ατζέντα παραμένει άγνωστη μέχρι στιγμής, όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές, παρατηρείται σταθερά ο προσανατολισμός σε ζητήματα γεωπολιτικής ασφάλειας, τεχνολογικών εξελίξεων, οικονομικών προκλήσεων και διεθνών κρίσεων. Η παρουσία εκπροσώπων από όλους τους τομείς της παγκόσμιας εξουσίας — πολιτικής, οικονομίας, αμυντικού σχεδιασμού και τεχνολογίας — ενισχύει τον χαρακτήρα της συνόδου ως σημείου συντονισμού για τις μεγάλες προκλήσεις της επικαιρότητας.

Οι προσκεκλημένοι κάθε χρόνο περιλαμβάνουν πρωθυπουργούς, υπουργούς, διευθύνοντες συμβούλους μεγάλων εταιριών, ακαδημαϊκούς και ανώτερα στελέχη διεθνών οργανισμών. H φετινή συμμετοχή χαρακτηρίζεται και πάλι από έντονη πολυμορφία, ενώ «η παρουσία εκπροσώπων της τεχνολογίας, των χρηματοοικονομικών και της στρατιωτικής ηγεσίας δείχνει την αυξανόμενη σημασία της σύγχρονης ασφάλειας και των ψηφιακών προκλήσεων».

Η λέσχη Bilderberg έχει επανειλημμένα επικριθεί για έλλειψη διαφάνειας, γεγονός που πυροδοτεί συχνά φήμες και θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τον πραγματικό σκοπό των συνεδριάσεων. Από την πλευρά τους, οι διοργανωτές δηλώνουν πως πρόκειται για ανεπίσημες, κλειστές συζητήσεις που έχουν στόχο την ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ των σημαντικότερων ‘παικτών’, μακριά από γραφειοκρατικούς φραγμούς ή διπλωματικές αγκυλώσεις.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τοποθετήθηκε ισχυρή αστυνομική δύναμη στην περιοχή τέλεσης της συνόδου, με συνεχή επιτήρηση και περιορισμένη πρόσβαση για το κοινό και τα μέσα ενημέρωσης. Ενδεικτική της εμβέλειας της συνάντησης αποτελεί η συνεχής παρουσία διεθνών δημοσιογραφικών οργανισμών και αναλυτών στη Στοκχόλμη, οι οποίοι καταγράφουν κάθε κίνηση των συμμετεχόντων.

Η φετινή σύνοδος πραγματοποιείται σε μία χρονική συγκυρία αυξημένης πολιτικής αβεβαιότητας, ανάμεσα σε πολυσήμαντες γεωπολιτικές εντάσεις, σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ και συνεχείς τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις. Η συγκέντρωση υψηλόβαθμων παραγόντων στη Στοκχόλμη ενδέχεται να επηρεάσει τον τόνο και τις προτεραιότητες στη διεθνή ημερήσια διάταξη, αν και είναι απίθανο να προκύψουν άμεσα ή επίσημα αποτελέσματα.

Για τους επικριτές, η μυστικότητα της λέσχης αποτελεί βασική αιτία ανησυχίας για τον δημοκρατικό έλεγχο και τη διαφάνεια στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Αντιθέτως, υποστηρικτές τονίζουν πως η ανεπίσημη φύση της συνάντησης επιτρέπει ειλικρινείς ανταλλαγές ιδεών που ωφελούν την παγκόσμια σταθερότητα και πρόοδο.

Η σύνοδος Bilderberg συνεχίζει να λειτουργεί ως σημείο συνάντησης της παγκόσμιας ελίτ, τροφοδοτώντας συζητήσεις και ερωτήματα για τα κέντρα λήψης αποφάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρά την αμφισβήτηση του ρόλου της, η ετήσια συνάντηση στη Στοκχόλμη υπογραμμίζει την ανάγκη διαλόγου μεταξύ ισχυρών παραγόντων, τη στιγμή που ο πλανήτης αντιμετωπίζει κρίσιμες προκλήσεις και ραγδαίες αλλαγές.