GUY BIRCHALL

Την Τρίτη ακυρώθηκε αιφνιδιαστικά η εναρκτήρια συνεδρίαση του νεοεκλεγέντος κοινοβουλίου του Κοσόβου, έπειτα από την αποτυχία των βουλευτών να επικυρώσουν τις εντολές τους και να ορίσουν νέα ηγεσία.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, υπό την προεδρία του γηραιότερου βουλευτή, Αβνί Ντεχάρι, δεν εγκρίθηκε η έκθεση της αρμόδιας επιτροπής για την επαλήθευση των εντολών και της απαιτούμενης απαρτίας.

Παρόλο που στην αίθουσα βρίσκονταν 119 από τους συνολικά 120 βουλευτές, η ψηφοφορία για την επικύρωση των εντολών τους, όπως προβλέπεται από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, απέτυχε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία. Οι ψήφοι ήταν 52 υπέρ, 46 κατά, ενώ 11 βουλευτές απείχαν, όπως ανέφεραν τοπικά μέσα και η Sarajevo Times.

Το περιστατικό αυτό αναμένεται να οδηγήσει τη χώρα σε μία παρατεταμένη περίοδο νομικών και πολιτικών διεργασιών, πριν καταστεί δυνατός ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης.

Μετά από μια σύντομη καθυστέρηση στην έναρξη της διαδικασίας, η αντιπολίτευση καταψήφισε επίσης την έκθεση που θα ξεκαθάριζε αν ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου ενήργησαν σύννομα και σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές, καθώς δεν είχαν υποβάλει άμεσα την παραίτησή τους μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου.

Η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση είχε ως αποτέλεσμα το αριστερό κίνημα «Αυτοδιάθεση» (Vetevendosje!) του Κούρτι να κερδίσει 48 από τις 120 έδρες, αρκετά μακριά από την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία, σημειώνοντας σημαντική πτώση από το 2021, όταν είχε εξασφαλίσει 58 έδρες.

Μολονότι το κόμμα του Κούρτι κατέθεσε την απαιτούμενη από το Σύνταγμα δήλωση παραίτησης την Τρίτη, η εναρκτήρια συνεδρίαση ματαιώθηκε και ο προσωρινός πρόεδρος του κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι θα γίνουν διαβουλεύσεις με την πρόεδρο του Κοσόβου, Βιόσα Οσμάνι, για τα επόμενα βήματα.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία του Κοσόβου, τα μέλη της υπηρεσιακής κυβέρνησης πρέπει να παραιτηθούν των καθηκόντων τους, ώστε να αναλάβουν κανονικά τις νέες κοινοβουλευτικές τους θέσεις και να προχωρήσει ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης.

Μόλις επικυρωθούν οι εντολές των βουλευτών και εκλεγεί η νέα ηγεσία του Σώματος, η πρόεδρος Οσμάνι θα ζητήσει από το κοινοβούλιο να εγκρίνει τον Άλμπιν Κούρτι, τον οποίο έχει ήδη ορίσει ως υποψήφιο πρωθυπουργό το Vetevendosje!.

Για να σχηματίσει κυβέρνηση, ο κ. Κούρτι χρειάζεται απλή πλειοψηφία 61 βουλευτών, έχει όμως ήδη απορρίψει κάθε συνεργασία με τα άλλα μεγάλα κόμματα: το Δημοκρατικό Κόμμα Κοσόβου (PDK) με 24 έδρες, τη συντηρητική Δημοκρατική Ένωση Κοσόβου (LDK) με 20 έδρες, αλλά και τη δεξιά Συμμαχία για το Μέλλον του Κοσόβου (AAK) που εξασφάλισε 8 έδρες. Και τα τρία κόμματα έχουν επίσης αποκλείσει την οποιαδήποτε συνεργασία με την «Αυτοδιάθεση».

Ως εκ τούτου, οι επιλογές του Κούρτι περιορίζονται στους 10 βουλευτές από τις μειονότητες (πλην των Σέρβων), κάτι που όμως και πάλι δεν του δίνει παρά μόνο 58 συνολικά ψήφους, τουλάχιστον τρεις λιγότερες από τις απαιτούμενες.

Αν ο Κούρτι δεν καταφέρει τελικά να σχηματίσει κυβέρνηση, η πρόεδρος έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί σε άλλο κόμμα. Εάν ούτε τότε σχηματιστεί κυβέρνηση, το Κόσοβο οδηγείται εκ νέου σε πρόωρες εκλογές.

Η ανάδειξη νέας σταθερής κυβέρνησης κρίνεται απαραίτητη τόσο για την εσωτερική διαχείριση και τη διακυβέρνηση της χώρας, όσο και για να συνεχιστούν οι συνομιλίες διπλωματικής ομαλοποίησης μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου—ένα ζήτημα που εκκρεμεί εδώ και 14 χρόνια με μηδαμινή πρόοδο και ένταση στις διμερείς σχέσεις.

Η ένοπλη σύγκρουση στο Κόσοβο (1998-99) στοίχισε περίπου 11.400 ζωές, κυρίως από την αλβανική εθνοτική πλειονότητα της περιοχής. Οι εχθροπραξίες τερματίστηκαν μέσω της επέμβασης του ΝΑΤΟ που με αεροπορικούς βομβαρδισμούς διάρκειας 78 ημερών εξανάγκασε τις σερβικές δυνάμεις να αποχωρήσουν.

To Κόσοβο κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008, με την πλειονότητα των δυτικών κρατών να την αναγνωρίζουν. Δεκάδες άλλες χώρες ωστόσο, μεταξύ αυτών η Σερβία, η Ρωσία και η Κίνα, συνεχίζουν να μην αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Πρίστινας.

Η διεθνής κοινότητα ζητάει πλέον επιτακτικά την εφαρμογή των συμφωνιών ανάμεσα σε Κόσοβο και Σερβία, στις οποίες η Πρίστινα έχει δεσμευτεί να ιδρύσει Ένωση Σερβικών Δήμων, και το Βελιγράδι να αναγνωρίσει ντε φάκτο την ανεξαρτησία του Κοσόβου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα συμφώνησαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο καθορισμού ελάχιστης τιμής για τα ηλεκτρικά οχήματα κινεζικής κατασκευής, ως εναλλακτική λύση έναντι των υψηλών δασμών που επέβαλε πέρυσι η ΕΕ, σύμφωνα με εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Πέμπτη.

Προηγουμένως, η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt είχε μεταδώσει πως έχουν ήδη ξεκινήσει συνομιλίες για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, είχε συνομιλία με τον Κινέζο υπουργό Εμπορίου, Γουάνγκ Γουεντάο, το τελευταίο 24ωρο, κατά την οποία οι δυο πλευρές συμφώνησαν να εξετάσουν από κοινού την εφαρμογή ελάχιστων τιμών, δήλωσε ο Ευρωπαίος εκπρόσωπος.

Σε δική του ανακοίνωση, το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα.

Ο κ. Σέφτσοβιτς είχε δηλώσει προηγουμένως πως οποιοδήποτε καθεστώς ελάχιστης τιμολόγησης πρέπει να είναι εξίσου αποτελεσματικό και εφαρμόσιμο με τους υπάρχοντες δασμούς που επέβαλε η Ευρώπη.

Μέχρι τώρα, η ΕΕ είχε συμφωνήσει μόνο σε καθεστώτα ελάχιστης τιμολόγησης απλών προϊόντων πρώτων υλών, όπως το ατσάλι, το τσιμέντο ή τα χημικά, και όχι πιο σύνθετων προϊόντων όπως τα αυτοκίνητα ή οι μοτοσικλέτες.

Επιπλέον, η Κομισιόν σημείωσε πως μία ενιαία ελάχιστη τιμή δεν θα αρκούσε για να αντιμετωπίσει πλήρως το πρόβλημα των ζημιών λόγω των κινεζικών επιδοτήσεων.

Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι τον Οκτώβριο, η ΕΕ αύξησε έως και 45,3% τους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα. Αυτό συνέβη μετά τη διαπίστωση τον Ιούλιο ότι οι κινέζοι κατασκευαστές αυτοκινήτων επωφελήθηκαν από «άδικες κρατικές επιδοτήσεις», δημιουργώντας κίνδυνο οικονομικών ζημιών στους ευρωπαίους κατασκευαστές.

Τώρα, οι διαπραγματεύσεις εστιάζουν στη δυνατότητα άρσης των δασμών μέσω εγγυημένων ελάχιστων τιμών—μια λύση γνωστή στη διεθνή πρακτική ως «δεσμεύσεις τιμών» επάνω στις εισαγωγές.

Η ΕΕ έχει δηλώσει πως είναι ανοιχτή σε εναλλακτική έναντι των υφιστάμενων δασμών, οι οποίοι ανέρχονταν σε 17% για τα οχήματα BYD, 18,8% για τη Geely και 35,3% για την SAIC, επιπλέον του βασικού εισαγωγικού δασμού 10% για τα αυτοκίνητα.

Οι εξελίξεις αυτές θεωρούνται κρίσιμες και για άλλους ευρωπαϊκούς κλάδους, όπως αυτός του γαλλικού κονιάκ. Η εμπορική κόντρα οδήγησε το Πεκίνο στην επιβολή αντιποίνων στον εν λόγω κλάδο πέρυσι, με αποτέλεσμα μεγάλων ζημιών για γνωστές μάρκες όπως οι Hennessy, Rémy Cointreau και Pernod Ricard.

Η γερμανική Ένωση Αυτοκινητοβιομηχάνων (VDA) χαιρέτισε την έναρξη συνομιλιών μεταξύ ΕΕ και Κίνας, χαρακτηρίζοντας «λάθος» την επιβολή των δασμών και προτείνοντας λύσεις που μειώνουν τις στρεβλώσεις στο διεθνές εμπόριο. «Ανεξάρτητα από τις τελευταίες διεθνείς εξελίξεις, πρέπει να δούμε πώς μειώνουμε τα εμπόδια αντί να δημιουργούμε νέα», ανέφερε η Ένωση την Πέμπτη.

Υπενθυμίζεται ότι η κινεζική αγορά απορροφά το 1/3 των συνολικών πωλήσεων των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, οι οποίες είχαν εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια για τους δασμούς, φοβούμενες πιθανή περαιτέρω εμπορική ένταση με τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό τους εταίρο μετά τις ΗΠΑ.

Η κατάσταση εντείνεται ακόμα περισσότερο μετά και τις πρόσφατες αποφάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης Τραμπ να επιβάλει υψηλούς δασμούς στα κινεζικά προϊόντα, κάτι που προκάλεσε αντίστοιχα αντίποινα από το Πεκίνο. Την Παρασκευή, η Κίνα ανακοίνωσε αύξηση των δασμών στα αμερικανικά προϊόντα από 84% σε 125%.

Παράλληλα όμως, η ΕΕ προς το παρόν γλυτώνει τα χειρότερα, αφού ο κ. Τραμπ ανακοίνωσε ότι αναβάλλεται η επιβολή αντίστοιχων δασμών ύψους 20% σε ευρωπαϊκά προϊόντα, με την ηγεσία της Ένωσης να απαντά ότι προτίθεται να δώσει χώρο 90 ημερών σε διαπραγματεύσεις πριν την εφαρμογή τυχόν αντιμέτρων.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Λάβαμε υπόψη την ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ. Θέλουμε να δώσουμε μία ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις. Εάν δεν υπάρξει ικανοποιητική λύση, θα εφαρμόσουμε τα αντίμετρά μας».

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι η επόμενη συνάντηση κορυφής μεταξύ ΕΕ-Κίνας θα πραγματοποιηθεί στο Πεκίνο στο δεύτερο μισό του Ιουλίου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να εκδώσει τις επόμενες εβδομάδες τις αποφάσεις της σχετικά με το αν η Apple και η Meta παραβίασαν την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις ψηφιακές αγορές, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη η επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ, Τερέσα Ριμπέρα, στην ομιλία της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που λειτουργεί ως εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, εξετάζει τις δραστηριότητες των δύο τεχνολογικών κολοσσών από τον Μάρτιο του περασμένου έτους για πιθανές παραβιάσεις του νόμου περί Ψηφιακών Αγορών (Digital Markets Act – DMA). Ο συγκεκριμένος νόμος στοχεύει στον περιορισμό της υπερβολικής ισχύος των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας, διασφαλίζοντας ανοικτές αγορές και ενισχύοντας τις δυνατότητες επιλογής των καταναλωτών.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία αυτή, σε περίπτωση αρχικής παράβασης μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο ύψους έως και 10% του ετήσιου παγκόσμιου τζίρου μιας εταιρείας. Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων παραβάσεων, το ποσό αυτό μπορεί να ανέλθει έως και στο 20%.

Εκτός των προστίμων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει ημερήσια περιοδικά πρόστιμα μέχρι 5% του μέσου ημερήσιου παγκόσμιου τζίρου της εταιρείας, με στόχο την ενθάρρυνση της άμεσης διόρθωσης τυχόν παραβιάσεων.

Η κα Ριμπέρα, η οποία παλιότερα είχε δηλώσει στο Reuters ότι οι αποφάσεις για τις δύο εταιρείες θα εκδίδονταν τον Μάρτιο, παραδέχθηκε ότι οι διαδικασίες χρειάστηκαν επιπλέον χρόνο. «Οι αποφάσεις ενδέχεται να ληφθούν εντός των επόμενων εβδομάδων», δήλωσε στους ευρωβουλευτές, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα.

Απαντώντας στην επικείμενη απόφαση, η Meta επανέλαβε την κριτική της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκπρόσωπος της εταιρείας ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δε μιλάμε απλώς για πρόστιμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό επιτυχημένων αμερικανικών εταιρειών μόνο και μόνο επειδή είναι αμερικανικές, ενώ αφήνει ανενόχλητες αντίστοιχες κινεζικές και ευρωπαϊκές εταιρείες».

Η Apple δεν έχει ακόμη προβεί σε σχόλια σχετικά με τις τελευταίες δηλώσεις της κας Ριμπέρα.

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί της Silicon Valley έχουν έρθει επανειλημμένα αντιμέτωποι με πρόστιμα τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια. Ανάμεσά τους η Apple, η Microsoft, η Meta και η Google.

Τον περασμένο μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε διαπιστώσει ότι η Apple παραβίασε τη νομοθεσία DMA, επιβάλλοντας στην εταιρεία δύο ομάδες συγκεκριμένων μέτρων προκειμένου να συμμορφωθεί με την υποχρέωση διαλειτουργικότητας. Η υποχρέωση αυτή επιβάλλει στην Apple να επιτρέπει στις υπηρεσίες τρίτων εταιρειών να ενσωματώνονται ομαλά στο λειτουργικό της σύστημα.

Η πρώτη ομάδα μέτρων αφορά εννέα λειτουργίες σύνδεσης των συστημάτων iOS, κυρίως για συσκευές όπως έξυπνα ρολόγια, ακουστικά και τηλεοράσεις. Η δεύτερη έχει στόχο τη βελτίωση της διαφάνειας και αποτελεσματικότητας των διαδικασιών που σχετίζονται με αιτήματα από τρίτους προγραμματιστές να χρησιμοποιούν λειτουργίες των συσκευών iPhone και iPad.

Μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνεται η δημιουργία σαφέστερων χρονοδιαγραμμάτων για την αξιολόγηση τέτοιων αιτημάτων, καλύτερη πρόσβαση σε απαραίτητα εγχειρίδια προγραμματισμού, καθώς και η έγκαιρη ενημέρωση των προγραμματιστών σχετικά με τις διαθέσιμες λειτουργίες.

Πέρσι, η Επιτροπή είχε ενημερώσει τη Meta ότι το μοντέλο συνδρομών που εφαρμόζει στην Ευρώπη – όπου οι χρήστες Facebook και Instagram υποχρεώνονται είτε να παρέχουν προσωπικά δεδομένα είτε να πληρώνουν για τη διατήρηση της ιδιωτικότητάς τους – παραβιάζει το DMA, σύμφωνα με προκαταρκτικά ευρήματα. Η ΕΕ σημείωσε πως το μοντέλο «πληρωμή ή συναίνεση» δεν συνάδει με το νόμο, προσθέτοντας ότι η Meta πρέπει να διαμορφώσει μια διαφορετική επιλογή για τους χρήστες.

Επιπλέον, η Apple επιβλήθηκε τον περασμένο μήνα πρόστιμο 150 εκατομμυρίων ευρώ στη Γαλλία, επειδή ένα χαρακτηριστικό προστασίας της ιδιωτικότητας των χρηστών που εισήγαγε κρίθηκε τελικώς ότι παραβίαζε τους κανόνες ανταγωνισμού. Σύμφωνα με την απόφαση των γαλλικών αρχών, ο τρόπος εφαρμογής της συγκεκριμένης λειτουργίας ήταν «ούτε αναγκαίος ούτε ανάλογος προς τον δηλωμένο στόχο της εταιρείας» για προστασία των προσωπικών δεδομένων.