LILY ZHOU

Ο στρατός της Ταϊβάν εξασκείται στο πώς να αντιδράσει άμεσα εάν μια κινεζική στρατιωτική άσκηση γύρω από το νησί μετατραπεί σε εισβολή.

Η δεύτερη άσκηση «άμεσης απόκρισης μάχης», που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Δευτέρας και Παρασκευής αυτής της εβδομάδας, συνέπεσε με την αύξηση του αριθμού των στρατιωτικών αεροσκαφών και των πολεμικών πλοίων που έστειλε το κινεζικό καθεστώς στον κύκλο της Ταϊβάν.

Η Ταϊβάν πραγματοποίησε την πρώτη άσκηση τον Δεκέμβριο του 2024, όταν ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΛΑΣ) του κινεζικού καθεστώτος έκλεισε επτά ζώνες εναέριου χώρου κατά μήκος του στενού της Ταϊβάν εν μέσω εικασιών ότι το καθεστώς διεξήγαγε μεγάλη στρατιωτική άσκηση γύρω από το νησί.

Παρουσιάζοντας την Τετραετή Επιθεώρηση Αμύνης (QDR) στους νομοθέτες της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Εθνικής Άμυνας την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας Γουέλινγκτον Κου Λι-σιούνγκ είπε ότι, κατά τη διάρκεια των προγραμματισμένων ασκήσεων, δίνονται σενάρια στους διοικητές επιχειρησιακών ζωνών στα οποία πρέπει να ανταποκριθούν. Είπε επίσης ότι ο στρατός θα πραγματοποιήσει απρογραμμάτιστες ασκήσεις ως απάντηση στη στρατιωτική παρενόχληση του Πεκίνου.

Η Ταϊβάν – ή αλλιώς Δημοκρατία της Κίνας – ιδρύθηκε από τις δυνάμεις που κυβερνούσαν την ηπειρωτική Κίνα πριν πάρει τον έλεγχο το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) το 1949. Το ΚΚΚ δεν κυβέρνησε ποτέ την Ταϊβάν. Είχε δηλώσει ότι θα προσπαθούσε να απορροφήσει την Ταϊβάν με ειρηνικά μέσα, ωστόσο έχει επανειλημμένα απειλήσει να προσαρτήσει το αυτοδιοικούμενο νησί με τη βία.

Τα τελευταία χρόνια, το ΚΚΚ έχει εντείνει τη στρατιωτική πίεση στην Ταϊβάν, με τα αεροπλάνα και τα πλοία του να περιπολούν κοντά στην Ταϊβάν σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Τη Δευτέρα, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του ΚΚΚ, Μάο Νινγκ, είπε σε δημοσιογράφους ότι η στρατιωτική επιχείρηση του καθεστώτος ήταν μία προειδοποίηση για τις —όπως τις αποκαλεί το ΚΚΚ— ‘αυτονομιστικές δυνάμεις’ της Ταϊβάν και τις εξωτερικές δυνάμεις —όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες— που είπε ότι «είναι εντελώς ταγμένες στην υποστήριξη της ‘ανεξαρτησίας της Ταϊβάν’».

Η Μάο επανέλαβε την «αρχή της μίας Κίνας» του ΚΚΚ, σύμφωνα με την οποία το κομμουνιστικό καθεστώς είναι η μόνη νόμιμη κυβέρνηση και στις δύο πλευρές του στενού.

«Η ‘ανεξαρτησία της Ταϊβάν’ και η ειρήνη και η σταθερότητα στα στενά είναι τόσο ασυμβίβαστα όσο η φωτιά και το νερό», δήλωσε.

Στην Τετραετή Επιθεώρηση Αμύνης, που δημοσιεύτηκε στις 18 Μαρτίου, το υπουργείο Αμύνης της Ταϊβάν είπε ότι η αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ του Πεκίνου, μειώνει τα χρονικά περιθώρια απόκρισης σε μια πιθανή κινεζική επίθεση.

«Σε καιρό πολέμου, ο ΛΑΣ μπορεί να προωθηθεί σε πολλά πεδία – στη γη, τη θάλασσα, τον αέρα, το διάστημα, τον κυβερνοχώρο, αλλά και χρησιμοποιώντας ηλεκτρομαγνητικά και ψυχολογικά μέσα» για να παραλύσει τη στρατιωτική δύναμη της Ταϊβάν και να ξεκινήσει έναν πόλεμο-αστραπή ή να απομονώσει ή να αποκλείσει την Ταϊβάν για να αναγκάσει το νησιωτικό έθνος να παραδοθεί.

«Ο εθνικός στρατός θα επικεντρωθεί περισσότερο στην άμεση ετοιμότητα μάχης, την ταχεία κινητοποίηση, τη βαθιά άμυνα και τη διαρκή μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα για να ανατρέψει το σχέδιο του εχθρού να εξασφαλίσει μια γρήγορη νίκη».

Εν τω μεταξύ, ο Κου είπε στους βουλευτές την Τετάρτη ότι, για πρώτη φορά, η ετήσια πολεμική άσκηση Χαν Κουάνγκ της Ταϊβάν προσομοιώνει μία κινεζική εισβολή του 2027.

Το 2023, ο τότε διευθυντής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς επικαλέστηκε τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, λέγοντας ότι ο Κινέζος επικεφαλής Σι Τζινπίνγκ είχε διατάξει τον ΛΑΣ να είναι έτοιμος για εισβολή στην Ταϊβάν μέχρι το 2027.

Μιλώντας στη Διάσκεψη Αμυντικών Προγραμμάτων McAleese στην Ουάσιγκτον την Τρίτη, ο διοικητής της Στρατηγικής Διοίκησης των ΗΠΑ, στρατηγός Άντονι Τζ. Κότον, είπε ότι ο Σι δεν έχει εγκαταλείψει τη φιλοδοξία να πραγματοποιήσει την εισβολή του 2027.

Η κυβέρνηση της Ταϊβάν ανακάλεσε την άδεια παραμονής Κινέζας TikToker, η οποία έγινε το πρώτο άτομο που χάνει το δικαίωμά του στη διαμονή στη χώρα λόγω δηλώσεών του υπέρ της ένωσης της Ταϊβάν με την Κίνα «με τη βία».

Η Λιου Ζινγιά, σύζυγος Ταϊβανέζου πολίτη και μητέρα τριών παιδιών, διατηρεί λογαριασμό στο TikTok με σχεδόν μισό εκατομμύριο συνδρομητές, όπου δημοσιεύει περιεχόμενο υπέρ της ένωσης της Ταϊβάν με την ηπειρωτική Κίνα.

Η Εθνική Υπηρεσία Μετανάστευσης (National Immigration Agency-NIA) της Ταϊβάν κάλεσε τη Λιου σε ανάκριση στις 4 Μαρτίου, έπειτα από αναφορές για το περιεχόμενό της. Στις 11 Μαρτίου ανακοίνωσε την ανάκληση της άδειας παραμονής της και την απαγόρευση επανυποβολής αίτησης για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Η απόφαση βασίστηκε σε δηλώσεις της, όπως ότι «η ένωση της ηπειρωτικής Κίνας με την Ταϊβάν δια της βίας δεν χρειάζεται άλλες δικαιολογίες» και ότι η Κίνα «δεν έχει ακόμη ενοποιήσει δια της βίας» την Ταϊβάν. Οι αρχές θεώρησαν ότι οι δηλώσεις αυτές παραβιάζουν την ταϊβανέζικη νομοθεσία, η οποία προβλέπει την άρνηση ή την ανάκληση άδειας διαμονής και απαγόρευση νέας αίτησης για πέντε χρόνια σε περίπτωση που ο κάτοχός της θεωρείται απειλή για την εθνική ασφάλεια ή την κοινωνική σταθερότητα.

Ο Ταϊβανέζος YouTuber Πα Τσιουνγκ, ο οποίος είχε αποκαλύψει επιχειρήσεις επιρροής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) στην Ταϊβάν, δήλωσε ότι είχε αναφέρει το περιεχόμενο της Λιου στις αρχές.

Μετά την ανάκρισή της, η Λιου ανάρτησε βίντεο στις 5 Μαρτίου, στο οποίο ανέφερε ότι δεν είχε δημοσιεύσει το περιεχόμενο κατόπιν οδηγιών άλλων, ούτε είχε λάβει αμοιβή από την Κίνα για αυτό. Υποστήριξε ότι οι αναφορές της στη στρατιωτική ισχύ της Κίνας και στην απειλή ένωσης δια της βίας εξέφραζαν αποκλειστικά τις προσωπικές της απόψεις.

Η υπουργός Εσωτερικών της Ταϊβάν Λιου Σι-φανγκ υπερασπίστηκε την απόφαση της NIA, δηλώνοντας ότι η ελευθερία του λόγου «δεν είναι δώρο που πέφτει από τον ουρανό» ούτε μπορεί να αποτελεί «δικαιολογία για την επιβολή ένωσης της Ταϊβάν με τη βία».

Ο αναπληρωτής υπουργός και εκπρόσωπος του Συμβουλίου Υποθέσεων της Ηπειρωτικής Κίνας (Mainland Affairs Council-MAC) Λιανγκ Γουέν-τσιέ διευκρίνισε ότι οι σύζυγοι Ταϊβανών πολιτών από την ηπειρωτική Κίνα είναι ελεύθεροι να εκφράζουν πολιτικές απόψεις υπέρ της ένωσης, αλλά η προώθηση της ένωσης με τη βία είναι απολύτως απαγορευμένη.

Σε ερώτηση για το αν οι δηλώσεις της Λιου εντάσσονται σε επιχείρηση επιρροής του ΚΚΚ, ο Λιανγκ σημείωσε ότι, αν και κάποια άτομα που ασκούν επιρροή μπορεί να δρουν υπό καθοδήγηση του Πεκίνου, οι περισσότεροι δημοσιεύουν τέτοιου είδους περιεχόμενο απλώς για να αυξήσουν τις προβολές τους.

Η Ταϊβάν, επισήμως Δημοκρατία της Κίνας, είναι συνέχεια της εξόριστης κυβέρνησης που διοικούσε την Κίνα πριν από την κατάληψη της εξουσίας από το ΚΚΚ το 1949 και την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ). Το κομμουνιστικό καθεστώς δεν έχει κυβερνήσει ποτέ την Ταϊβάν, αν και έχει δηλώσει ότι επιδιώκει την προσάρτησή της ειρηνικά. Ωστόσο, έχει επανειλημμένα απειλήσει με στρατιωτική επέμβαση.

Διεθνώς, το ΚΚΚ διαμαρτύρεται τακτικά για κυβερνήσεις και εταιρείες που αντιμετωπίζουν την Ταϊβάν ως κυρίαρχο κράτος, αποκλείει τη χώρα από διεθνείς οργανισμούς και υπονομεύει τις διπλωματικές της σχέσεις. Στο εσωτερικό της Κίνας, λογοκρίνει κάθε αναφορά στην Ταϊβάν που δεν την παρουσιάζει ως επαρχία της ΛΔΚ.

Από την ανάληψη της προεδρίας της Ταϊβάν από τον Λάι Τσινγκ-τε το περασμένο έτος, το κινεζικό καθεστώς έχει εντείνει τη ρητορική του κατά των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, χαρακτηρίζοντας τους «φανατικούς» και προειδοποιώντας ότι οι αμετάκλητες ενέργειες υπέρ της ανεξαρτησίας μπορεί να τιμωρηθούν με θάνατο. Παράλληλα, έχει αυξήσει τις στρατιωτικές περιπολίες και δραστηριότητες στο στενό της Ταϊβάν.

Αυξανόμενες ανησυχίες στην Ταϊβάν για φιλοκινεζική ρητορική

Η κυβέρνηση της Ταϊβάν, η οποία στο παρελθόν είχε υιοθετήσει μια πιο χαλαρή στάση απέναντι στη φιλοκινεζική ρητορική, εμφανίζεται πλέον πιο αυστηρή, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για τις εκστρατείες επιρροής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ).

Στις 10 Μαρτίου, η Υπηρεσία Μετανάστευσης (NIA) κάλεσε τον πρώην πρόεδρο Μα Γινγκ-τζέου σε ακρόαση, μετά από σχόλια που έκανε ένας Κινέζος φοιτητής, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Κίνα με πρόσκληση του ιδρύματος του Μα. Ο φοιτητής φέρεται να προέβη σε δηλώσεις που «υποτιμούσαν» την Ταϊβάν.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης σε μέσα ενημέρωσης τον Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους, ο φοιτητής αναφέρθηκε στην εθνική ομάδα μπέιζμπολ της Ταϊβάν ως «Ομάδα Ταϊπέι της Κίνας», συγχαίροντάς την για την κατάκτηση του πρώτου της χρυσού μεταλλίου στο WBSC Premier12 Championship Game.

Μετά τη δημοσιοποίηση μηνυμάτων από διάφορους Ταϊβανούς διάσημους, οι οποίοι αναπαρήγαγαν δήλωση του κρατικού τηλεοπτικού δικτύου της Κίνας CCTV, σύμφωνα με την οποία «η μοναδική ονομασία της Ταϊβάν είναι Επαρχία Ταϊβάν της Κίνας», το Συμβούλιο Υποθέσεων της Ηπειρωτικής Κίνας (MAC) εξέδωσε ανακοίνωση στις 8 Μαρτίου, εκφράζοντας τη «σφοδρότερη καταδίκη».

Το Συμβούλιο ανέφερε ότι οι συγκεκριμένοι διάσημοι επέλεξαν να λειτουργήσουν ως πιόνια του ΚΚΚ για προσωπικό όφελος. Παράλληλα, γνωστοποίησε ότι θα εξετάσει εάν οι ενέργειές τους παραβιάζουν τη νομοθεσία της Ταϊβάν, η οποία απαγορεύει σε άτομα και οργανισμούς να επηρεάζουν την πολιτική της χώρας ή να βλάπτουν την εθνική της ασφάλεια και τα συμφέροντα, σε συνεργασία με το ΚΚΚ ή άλλους στρατιωτικούς και διοικητικούς φορείς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ).

Διάσημοι που εξαρτώνται από την κινεζική αγορά, συμπεριλαμβανομένων πολλών Ταϊβανών καλλιτεχνών, έχουν συχνά αυτολογοκριθεί και εκφράσει υποστήριξη στις θέσεις του ΚΚΚ, προκειμένου να αποφύγουν κυρώσεις ή μποϊκοτάζ στην Κίνα.

Λίγο μετά την ορκωμοσία του Λάι Τσινγκ-τε τον Μάιο του 2024, κάποιοι Ταϊβανοί διάσημοι κοινοποίησαν ανάρτηση του CCTV, στην οποία αναφερόταν ότι η Ταϊβάν είναι «προορισμένη να επιστρέψει στην αγκαλιά της μητέρας πατρίδας». Τότε, ο Λάι είχε ζητήσει από το κοινό να δείξει «κατανόηση», δηλώνοντας ότι συμμερίζεται την πίεση που υφίστανται οι καλλιτέχνες από το κινεζικό καθεστώς.

Την Πέμπτη, έπειτα από συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας σχετικά με την αντιμετώπιση διαφόρων τακτικών του ΚΚΚ, ο πρόεδρος ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου 17 νέα μέτρα, μεταξύ των οποίων και αυστηρότερη καθοδήγηση και ρύθμιση της συμπεριφοράς των Ταϊβανών καλλιτεχνών στην Κίνα.

Το Συμβούλιο Υποθέσεων της Ηπειρωτικής Κίνας ανέφερε ότι η κυβέρνηση αυστηροποιεί τον έλεγχο στους Ταϊβανούς διάσημους, καθώς ορισμένοι από αυτούς δήλωσαν ότι διαφορετικά το ΚΚΚ μπορεί να τους εξαναγκάσει να συμμορφωθούν. Ο Λιανγκ δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι μόνο όταν «η Ταϊβάν επιβάλλει κυρώσεις σε τέτοιες συμπεριφορές, οι καλλιτέχνες έχουν περιθώριο και δικαιολογία να αρνηθούν».

Παράλληλα, ενημέρωσε ότι η κυβέρνηση έχει πρόσφατα αφαιρέσει την υπηκοότητα από δέκα άτομα που κατέχουν κινεζικές ταυτότητες, συμπεριλαμβανομένου του Λιν Τσιν-τσενγκ. Σε ντοκιμαντέρ που δημοσιεύθηκε από τον Πα Τσιούνγκ τον Δεκέμβριο του 2024, ο Λιν ακούγεται να δηλώνει σε δημοσιογράφους που εργάζονταν μυστικά ότι το ΚΚΚ παρείχε κίνητρα στους Ταϊβανούς πολίτες να αποκτήσουν κινεζικές ταυτότητες, προσφέροντάς τους επιδοτήσεις και δάνεια.

Ο Λιν, ο οποίος λειτουργούσε ως μεσάζοντας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ανέφερε ότι αυτό είχε σχεδιαστεί ειδικά για τους πολίτες της Ταϊβάν, επισημαίνοντας ότι οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ δεν μπορούν να επωφεληθούν από το ίδιο προνόμιο, καθώς η πρώην βρετανική αποικία έχει ήδη επιστραφεί στη ΛΔΚ.

Στο βίντεο, ο ίδιος φέρεται να δηλώνει ότι το Χονγκ Κονγκ «δεν είναι πλέον χρήσιμο» για το ΚΚΚ.

Το Μεξικό πρέπει να επανεξετάσει τους δασμούς που επιβάλλει στην Κίνα ώστε να προστατεύσει την εγχώρια βιομηχανία, δήλωσε η πρόεδρος Κλαούντια Σέινμπαουμ στις 6 Μαρτίου.

Η ανακοίνωση ακολουθεί την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να καθυστερήσει για έναν μήνα την επιβολή δασμών στις εισαγωγές που εμπίπτουν στη Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (U.S.-Mexico-Canada Agreement – USMCA). Στην περίπτωση του Μεξικού, η καθυστέρηση αφορά το ήμισυ των εξαγωγών του προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, η Σέινμπαουμ δήλωσε ότι η κυβέρνησή της δίνει προτεραιότητα στο εμπόριο με χώρες που έχουν υπογράψει εμπορικές συμφωνίες με το Μεξικό. «Θυμηθείτε ότι δεν έχουμε εμπορική συμφωνία με την Κίνα και εισάγουμε πολλά προϊόντα από εκεί», τόνισε.

Η πρόεδρος απέδωσε την κατάρρευση της κλωστοϋφαντουργίας και της βιομηχανίας υποδημάτων του Μεξικού στις κινεζικές εισαγωγές, σημειώνοντας ότι η κρίση αυτή έχει συμβάλει στην αύξηση της βίας στην πολιτεία Γκουαναχουάτο, στο κεντρικό Μεξικό. Για την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας, «πρέπει να επανεξετάσουμε τους δασμούς που επιβάλλουμε στην Κίνα», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Η δήλωση της Σέινμπαουμ έρχεται εν μέσω των πιέσεων που ασκεί η κυβέρνηση Τραμπ στο Μεξικό, ώστε να αποτρέψει τους Κινέζους κατασκευαστές από το να χρησιμοποιούν τη χώρα ως διαμετακομιστικό σταθμό για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, ανέφερε στις 28 Φεβρουαρίου ότι η μεξικανική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει να ευθυγραμμίσει τους δασμούς της προς την Κίνα με αυτούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Καναδάς θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός «Οχυρού Βόρειας Αμερικής» απέναντι στην πλημμυρίδα των κινεζικών εισαγωγών. Η μεξικανική κυβέρνηση δεν έχει επιβεβαιώσει την ύπαρξη τέτοιας πρότασης.

Ο Τραμπ έχει επιβάλει πρόσθετο δασμό 20% στις εισαγωγές από την Κίνα, καθώς και δασμό 25% σε ορισμένα εισαγόμενα προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό, επικαλούμενος την αποτυχία των χωρών αυτών να σταματήσουν τη ροή παράτυπων μεταναστών και ναρκωτικών, όπως η φαιντανύλη, προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις με τις κυβερνήσεις του Καναδά και του Μεξικού, ο Τραμπ ανέβαλε την επιβολή νέων δασμών στα προϊόντα που συμμορφώνονται με την USMCA έως τις 2 Απριλίου. Ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, δήλωσε ότι οι γειτονικές χώρες των ΗΠΑ έχουν προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στην καταπολέμηση της διακίνησης φαιντανύλης.

Εν τω μεταξύ, το Πεκίνο αντέδρασε δηλώνοντας ότι είναι έτοιμο για «έναν δασμολογικό πόλεμο, έναν εμπορικό πόλεμο ή οποιονδήποτε άλλον πόλεμο» που οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να κηρύξουν, ενώ ανακοίνωσε αντίμετρα και άλλα αντίποινα. Η κινεζική ηγεσία έχει επανειλημμένα απορρίψει τις αμερικανικές κατηγορίες ότι συμβάλλει στην κρίση φαιντανύλης στις ΗΠΑ.

Στις 5 Μαρτίου, η Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας κάλεσε το υπουργείο Δικαιοσύνης, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Γραφείο του Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ (U.S. Trade Representative – USTR) να εντείνουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της κινεζικής φοροδιαφυγής μέσω παράνομων διαμετακομίσεων τρίτων χωρών. Παράλληλα, πρότεινε τη διενέργεια έρευνας από το USTR για παραβιάσεις από κινεζικές εταιρείες.

Σε επιστολή προς τους επικεφαλής των αρμόδιων υπουργείων, ο πρόεδρος της επιτροπής Τζον Μούλεναρ (Ρεπ.-Μίσιγκαν) και το κορυφαίο Δημοκρατικό μέλος Ράτζα Κρισναμούρτι (Δημ.-Ιλινόι) τόνισαν ότι «η συστηματική καταστρατήγηση των αμερικανικών εμπορικών νόμων και προστατευτικών μηχανισμών από την Κίνα μέσω διαμετακόμισης, καταναγκαστικής εργασίας και άλλων παράνομων πρακτικών αποτελεί σαφή και άμεση απειλή για τη βιομηχανία και τους εργαζομένους στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Επιπλέον, την Τετάρτη, η Ρεπουμπλικανή βουλευτής Άσλεϊ Χίνσον (Ρ-Άιοβα), μέλος της επιτροπής, επανέφερε πρόταση νόμου για τη δημιουργία ειδικής ομάδας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, με στόχο τη διερεύνηση εμπορικών εγκλημάτων και υποθέσεων παραβίασης των δασμολογικών κανονισμών.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο νούμερο ένα προορισμός στην Ευρώπη για κινεζικές επενδύσεις, έχοντας λάβει το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ 2000 και 2023, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη.

Η έκθεση της εταιρείας συμβούλων Rhodium Group και της γερμανικής δεξαμενής σκέψης Mercator Institute for China Studies αναφέρει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Γαλλία ήταν οι «τρεις μεγάλες» χώρες της Ευρώπης όσον αφορά την ‘επίθεση’ των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) από την Κίνα.

Οι συγχωνεύσεις σημείωσαν πτώση τα τελευταία χρόνια καθώς το γεωπολιτικό κλίμα στην Κίνα δεν παύει να μεταβάλλεται, με πλήθος οικονομικών δυσκολιών να ρίχνουν επίσης τη σκιά τους, αλλά οι ‘πράσινες’ επενδύσεις, όπως τα προγράμματα ηλεκτρικών οχημάτων (EV), απέτρεψαν την καταβαράθρωση του επιπέδου των κινεζικών ΑΞΕ και έκαναν την Ουγγαρία να ξεπεράσει τις «Μεγάλες Τρεις» το 2023 ως ο κορυφαίος ευρωπαϊκός προορισμός για τις κινεζικές ΑΞΕ.

Σύμφωνα με την έκθεση, μεταξύ 2000 και 2023, οι «Μεγάλοι Τρεις» αντιπροσωπεύουν πάνω από το ήμισυ (55%) του συνόλου των σωρευτικών κινεζικών άμεσων επενδύσεων στην Ευρώπη.

Σε όρους αξίας, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προσελκύσει 75,6 δισεκατομμύρια ευρώ (64,4 δισεκατομμύρια λίρες) κινεζικών ΑΞΕ από το 2000, ξεπερνώντας κατά πολύ το ποσό που προσέλκυσε η Γερμανία με 33,2 δισεκατομμύρια ευρώ (28,3 δισεκατομμύρια λίρες) – και η Γαλλία με 21,9 δισεκατομμύρια ευρώ (18,7 δισεκατομμύρια λίρες).

Ωστόσο, η τάση έχει αλλάξει, με τις πρόσφατες επενδύσεις να επικεντρώνονται στην προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων στην κεντρική Ευρώπη.

Το 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο έλαβε περίπου το ήμισυ όλων των κινεζικών ΑΞΕ στην Ευρώπη. Το ποσοστό ήταν 29,8% το 2022 και 10,3% το 2023.

Οι συνολικές κινεζικές ΑΞΕ στην Ευρώπη έχουν πέσει κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια στα 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, το οποίο είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010.

Είναι μειωμένες σε σχέση με τα 7,1 δισεκατομμύρια ευρώ του 2022 και με το μέγιστο των 47,5 δισεκατομμυρίων ευρώ του 2016.

Η πτώση οφείλεται στην καθίζηση των συγχωνεύσεων και των εξαγορών (Σ&Ε), οι οποίες αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία των κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη.

Το 2023, η αξία των συγχωνεύσεων και των εξαγορών μειώθηκε κατά 58% σε λιγότερο από 1,5 δισ. ευρώ.

«Οι οικονομικές δυσκολίες της Κίνας και οι αυστηροί έλεγχοι κεφαλαίων, παράλληλα με τον αυξημένο έλεγχο των ξένων επενδύσεων στην Ευρώπη, συνέβαλαν στην πτώση των συμφωνιών συγχωνεύσεων και εξαγορών», αναφέρει η έκθεση.

Ηλεκτρικά οχήματα και άλλες επενδύσεις

Το 2023, τα ‘πράσινα’ προγράμματα ηλεκτρικών αυτοκινήτων έγιναν κυρίαρχα στις κινεζικές ΑΞΕ στην Ευρώπη, παράλληλα με μια μετατόπιση των κύριων προορισμών τα τελευταία δύο χρόνια.

Η Ουγγαρία προσέλκυσε το 44,1% του συνόλου των κινεζικών ΑΞΕ στην Ευρώπη το 2023, από 0,6% το 2021 και 21,3% το 2022, ξεπερνώντας τις «τρεις μεγάλες χώρες», οι οποίες είχαν το 35,3% των κινεζικών ΑΞΕ στην Ευρώπη το 2023.

Η αύξηση οφείλεται στις επενδύσεις σε εργοστάσια μπαταριών της CATL και της Huayou Cobalt, συνολικής αξίας 8,7 δισεκατομμυρίων ευρώ (7,4 δισεκατομμυρίων λιρών).

Η Ουγγαρία, μαζί με τη Γαλλία και τη Γερμανία, απορρόφησε το 88% του συνόλου των κινεζικών επενδύσεων που σχετίζονται με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, σύμφωνα με την έκθεση.

Εκτός από τις επενδύσεις σε πράσινα πεδία, τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, τα καταναλωτικά προϊόντα, η ψυχαγωγία και η τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) συνέχισαν επίσης να προσελκύουν κινεζικές επενδύσεις, με επενδύσεις ύψους έως και 3,1 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως μεταξύ 2021 και 2023, αναφέρει η έκθεση.

Αυτό συγκρίνεται με την απότομη πτώση στις μεταφορές, την ακίνητη περιουσία και τον χρηματοπιστωτικό και επιχειρηματικό τομέα, όπου οι αξίες των επενδύσεων έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από 90%.

«Οι τομείς της υγειονομικής περίθαλψης, των καταναλωτών και της ΤΠΕ απορροφούν τώρα περίπου το 70% των κινεζικών ΑΞΕ που δεν σχετίζονται με την ηλεκτροκίνηση στην Ευρώπη, διπλασιάζοντας το μερίδιο του 35% από το 2014 έως το 2023», αναφέρει η έκθεση.

Ωστόσο, οι συντάκτες υποδεικνύουν ότι ο έλεγχος των κινεζικών επενδύσεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης πιθανότατα θα αυξηθεί, επισημαίνοντας τις έρευνες της ΕΕ σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες ιατρικών συσκευών της Κίνας τον Απρίλιο και την καταχώρηση της βιοτεχνολογίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μία από τις τέσσερεις κορυφαίες κρίσιμες τεχνολογίες της Ευρώπης για τη στρατηγική οικονομικής της ασφάλειας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος για την εθνική ασφάλεια και τις επενδύσεις του 2021, η κυβέρνηση έχει προβεί σε περισσότερες από είκοσι παρεμβάσεις, από τις οποίες περίπου οι μισές αφορούσαν το μπλοκάρισμα ή τον περιορισμό της κινεζικής εξαγοράς βρετανικών υποδομών ή κατασκευαστών διπλής χρήσης.

Της  Lily Zhou

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Εσωτερικό έγγραφο που δημοσιεύθηκε μέσω αιτημάτων για την ελευθερία της πληροφόρησης αναφέρει ότι το σύστημα της Χρυσής Βίζας στην Ιρλανδία χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά από Κινέζους υπηκόους, οι οποίοι ελάχιστη σχέση έχουν με την Ιρλανδία.

Το έγγραφο, το οποίο περιήλθε στην κατοχή της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Right to Know (Δικαίωμα στη γνώση) από το ιρλανδικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, αναφέρει επίσης ότι ήταν «εξαιρετικά δύσκολο» να αντιμετωπιστούν με τη δέουσα επιμέλεια οι αιτήσεις.

Το επενδυτικό πρόγραμμα διαμονής, που αποκαλείται «Χρυσή Βίζα», θεσπίστηκε το 2012 μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση για να τονωθεί η αγορά ακινήτων και ο επιχειρηματικός τομέας εν γένει, δίνοντας την ευκαιρία σε ξένους υπηκόους να κατοχυρώνουν δικαίωμα μόνιμης άδειας παραμονής με την αγορά ακινήτου ορισμένης αξίας, επενδύσεων σε έργα ή δωρεές.

Στις 14 Φεβρουαρίου 2023, ο εν αναμονή πρωθυπουργός Σάιμον Χάρις, τότε υπουργός Δικαιοσύνης, ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι το πρόγραμμα δεν θα δέχεται πλέον νέες αιτήσεις από το τέλος της επόμενης ημέρας.

Στις 19 Μαρτίου, η Right to Know δημοσίευσε ένα σχέδιο υπομνήματος για την κυβέρνηση, το οποίο αναφέρει ότι η Κίνα ήταν το «συνηθέστερο κράτος» από το οποίο προέρχονταν οι αιτούντες και ότι οι κινεζικές επενδύσεις αυξήθηκαν από 37% το 2012 σε περισσότερες από 90% το 2022.

Η ποσοστιαία αύξηση των επενδύσεων «συνδυάστηκε επίσης με την αύξηση του αριθμού των μεμονωμένων επενδυτών», αναφέρεται στο έγγραφο.

Αυξημένος κίνδυνος

Σύμφωνα με το υπόμνημα, το πρόγραμμα θεσπίστηκε για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με σκοπό να αξιοποιηθούν οι πόροι της ιρλανδικής διασποράς.
Ωστόσο, εκτός από την απότομη αύξηση των Κινέζων αιτούντων, το είδος των αιτήσεων είχε επίσης μετατοπιστεί από επενδύσεις που δημιουργούσαν θέσεις εργασίας τα πρώτα χρόνια (2012-2018), σε δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, αθλητικούς συλλόγους και ακαδημαϊκά ιδρύματα, που «έχουν επιρροή σε αυτό το κράτος», μεταξύ 2019 και 2022.

Τα άτομα «δεν έχουν, σχεδόν σε καμία περίπτωση, καμία αναγνωρίσιμη σχέση» με την Ιρλανδία παρά μόνο μέσω του προγράμματος, και η γνώση τους για το πρόγραμμα προήλθε από ενδιάμεσους πράκτορες που διαφημίζουν το πρόγραμμα στην Κίνα. Και «η δέουσα επιμέλεια σε αυτό το περιβάλλον είναι εξαιρετικά δύσκολη, για διάφορους λόγους», αναφέρει το έγγραφο.

Στο έντονα επεξεργασμένο αρχείο αναφέρεται η αύξηση της παθητικής δωρεάς από ιδιώτες έχοντες ελάχιστη σχέση με την Ιρλανδία ως ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν σε «σημαντική αύξηση επικινδυνότητας», ενώ άλλοι κίνδυνοι που παραμένουν αδιαβάθμητοι περιλαμβάνουν την έγκριση δανεισμού σε ιδιώτες ή έργα και ζητήματα ασφάλειας των συνόρων σε σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.

Το υπόμνημα επικαλείται έκθεση του 2019 που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εντοπίζει τομείς ανησυχίας γύρω από συστήματα θεωρήσεων όπως η Χρυσή Βίζα, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των συνόρων, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της φοροδιαφυγής και της καταστρατήγησης των κανόνων της ΕΕ.

Κάνει αναφορά, επίσης, στο κλείσιμο ενός παρόμοιου συστήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Φεβρουάριο του 2022 λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, παρά το γεγονός ότι είχαν καταβληθεί προσπάθειες για τον μετριασμό των κινδύνων που συνδέονται με το σύστημα.

Κλείνοντας τον κύκλο του Tier 1 Investor Visa, το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου είχε δηλώσει τότε ότι ορισμένες περιπτώσεις είχαν «προκαλέσει ανησυχίες για την ασφάλεια, μεταξύ των οποίων αυτές που αφορούσαν άτομα που αποκτούν τον πλούτο τους παράνομα και συνδέονται με ευρύτερη διαφθορά».

Εναλλακτική λύση

Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης ότι το κλείσιμο του προγράμματος του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να συνέβαλε στην αύξηση των αιτήσεων στην Ιρλανδία το 2022.

Σύμφωνα με το έγγραφο, οι αιτήσεις για τη Χρυσή βίζα ήταν 443 το 2019, 339 το 2020 και 258 το 2021, αλλά το 2022 ο αριθμός τετραπλασιάστηκε σε 1.316.

«Αν και είναι πολύ νωρίς για να αποδειχθεί οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του κλεισίματος του Ηνωμένου Βασιλείου και της αύξησης των αιτήσεων στην Ιρλανδία, δεν θεωρείται παράλογο να υποθέσουμε ότι πιθανώς υπάρχει μια σχέση», αναφέρει το έγγραφο.

Η χρυσή βίζα της Ιρλανδίας διαφημιζόταν πάντα ως μία ελκυστική εναλλακτική λύση στη διαδρομή Tier 1 Investor Visa του Ηνωμένου Βασιλείου από πράκτορες και σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης, λόγω της απλούστερης διαδικασίας υποβολής αίτησης και της εύκολης πρόσβασης τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην ηπειρωτική Ευρώπη με ιρλανδικό διαβατήριο.

Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι ο αιτών υποχρεούται να παραμείνει στην Ιρλανδία μόνο μία ημέρα το χρόνο.

Λίγο μετά το κλείσιμο της χρυσής βίζας του Ηνωμένου Βασιλείου, οι πράκτορες έστρεψαν τους δυνητικούς πελάτες στην Ιρλανδία.

Της Lily Zhou

Επιμέλεια: Αλία Ζάε