Το στρατιωτικό καθεστώς του Νίγηρα έκανε γνωστή χθες Κυριακή το βράδυ την πρόθεσή του να διαθέσει στη διεθνή αγορά το ουράνιο που παράγει η Somaïr, θυγατρική του γαλλικού κολοσσού Orano, η οποία απώλεσε όμως τον επιχειρησιακό έλεγχό της όταν την εθνικοποίησε η Νιαμέ τον Ιούνιο.
Η Somaïr (Société des mines de l’Aïr, «εταιρεία υπαίθριων μεταλλείων») ανήκε κατά το 63,4% στην Orano και κατά 36,6% στο κράτος του Νίγηρα.
Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων ουρανίου στον Νίγηρα βρίσκεται στο επίκεντρο μπραντεφέρ ανάμεσα στη στρατιωτική χούντα, στην εξουσία αφότου έγινε το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2023, και του ομίλου Orano. Το ζήτημα είναι ανάμεσα σε αυτά για τα οποία συγκρούονται η Γαλλία, η άλλοτε αποικιακή επικυρίαρχη δύναμη, και νιγήριοι στρατιωτικοί.
Αυτοί οι τελευταίοι δεν κρύβουν τη βούλησή τους να στραφούν σε νέους εταίρους, όπως το Ιράν και η Ρωσία, Η Μόσχα εξέφρασε τον Ιούλιο τη βούλησή της να αρχίσει να εξορύσσει ουράνιο στον Νίγηρα.
Ο Νίγηρας, με «αξιοπρέπεια», αποφάσισε να «διαθέσει στη διεθνή αγορά την παραγωγή του», ανέφερε δημοσιογράφος της κρατικής τηλεόρασης Télé Sahel, μεταφέροντας τοποθέτηση του επικεφαλής της χούντας, του στρατηγού Αμπντουραμάν Τσιανί.
Ο κ. Τσιανί, σύμφωνα με ΜΜΕ, τόνισε πως είναι «νόμιμο δικαίωμα του Νίγηρα να διαθέτει (προς πώληση) τον φυσικό πλούτο του, να τον διαθέτει σε όποιον θέλει να αγοράσει, με τους κανόνες της αγοράς και με πλήρη ανεξαρτησία».
Η Orano υπέστη τον Δεκέμβριο του 2024 απώλεια του επιχειρησιακού ελέγχου των τριών θυγατρικών της στον Νίγηρα, της Somaïr, της Cominak (κλειστή από το 2021) και αυτής που διαχειρίζεται το κοίτασμα Imouraren.
Αυτή η τελευταία εγκατάσταση έχει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα ουρανίου στον κόσμο: τα αποθέματα εκτιμάται πως φθάνουν στους 200.000 τόνους. Η Νιαμέ αφαίρεσε από την Orano την άδεια εκμετάλλευσης.
Τον Ιούνιο, η χούντα ανακοίνωσε την εθνικοποίηση του μεταλλείου Somaïr.
Η Orano, το μετοχικό κεφάλαιο της οποίας διακρατεί κατά το 90% το γαλλικό κράτος, κίνησε διάφορες διαδικασίες διεθνούς επιδιαιτησίας εναντίον του κράτους του Νίγηρα.
Στα τέλη του Σεπτεμβρίου, η γαλλική εταιρεία ανακοίνωσε πως δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της όσον αφορά το μεταλλείο Somaïr.
Σύμφωνα με την Orano, το δικαστήριο αυτό διέταξε τις αρχές του Νίγηρα να μην πουλήσουν ουράνιο που παρήγαγε η Somaïr, στην εγκατάσταση της οποίας βρίσκονται κάπου 1.300 τόνοι εμπλουτισμένου μεταλλεύματος, εκτιμώμενης εμπορικής αξίας 250 εκατ. ευρώ.
Κατά πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν τις τελευταίες ημέρες από το μέσο ενημέρωσης LSI Africa και τη WAMAPS, ομάδα δημοσιογράφων στη δυτική Αφρική ειδικευμένη στην επικαιρότητα για ζητήματα ασφαλείας στο Σαχέλ, οχηματοπομπή που μεταφέρει κάπου 1.000 τόνους ουρανίου αναχώρησε πρόσφατα από την Αρλί, πόλη στον βορρά όπου βρίσκεται εγκατάσταση της Somaïr, με προορισμό το λιμάνι της Λομέ, της πρωτεύουσας του Τόγκο, περνώντας από την Μπουρκίνα Φάσο.
Το Γαλλικό Πρακτορείο σημειώνει πως δεν έχει μπορέσει μέχρι στιγμής να επαληθεύσει την πληροφορία αυτή με ανεξάρτητο τρόπο.
Στον Νίγηρα αναλογούσε το 4,7% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού ουρανίου, σύμφωνα με τους αριθμούς για το 2021 του Οργανισμού Εφοδιασμού της Ευρατόμ (ESA).
