Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσσεντ, δήλωσε πως «η Κίνα διέπραξε σοβαρό σφάλμα απειλώντας με περιορισμό των εξαγωγών σπάνιων γαιών», τονίζοντας ότι η στάση του Πεκίνου έχει αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους να συντομεύσουν σε δύο έτη το χρονικό περιθώριο για εξασφάλιση νέων πηγών.
Σε συνέντευξή του στους Financial Times, που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου, ο Μπέσσεντ υπογράμμισε: «Η Κίνα γνωστοποίησε σε όλον τον κόσμο τον κίνδυνο. Έκαναν πραγματικά λάθος. Άλλο είναι να βγάζεις το όπλο στο τραπέζι κι άλλο να αρχίζεις να πυροβολείς στον αέρα».
Στις αρχές Οκτωβρίου, η Κίνα επέβαλε νέους ελέγχους στις εξαγωγές τεχνολογιών και υλικών που σχετίζονται με τις σπάνιες γαίες, προκαλώντας αναταραχή στην αγορά και τις αλυσίδες εφοδιασμού και διαταράσσοντας τις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου.
Έπειτα από συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στη Σύνοδο Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού στη Νότια Κορέα, η Κίνα ανακοίνωσε πως θα αναστείλει για έναν χρόνο τους περιορισμούς αυτούς. Όπως εκτίμησε ο Μπέσσεντ, «η κινεζική ηγεσία αιφνιδιάστηκε από τις διεθνείς αντιδράσεις στα μέτρα περιορισμού των εξαγωγών».
Ακόμη, επεσήμανε ότι ΗΠΑ και Κίνα έχουν καταλήξει σε μια αμοιβαία, βραχυπρόθεσμη κατανόηση, εκφράζοντας ωστόσο τη βεβαιότητα ότι «η επιρροή του Πεκίνου στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών θα ξεθωριάσει γρήγορα». Όπως παρατήρησε: «Έχει συμφωνηθεί ότι, εφόσον οι συνθήκες παραμείνουν σταθερές, έχουμε φθάσει σε μια ισορροπία την οποία μπορούμε να διατηρήσουμε για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Δεν πιστεύω ότι μπορούν να πιέσουν άλλο, καθώς έχουμε λάβει αντισταθμιστικά μέτρα».
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του, η Κίνα δεν θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει τις σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης για διάστημα πέραν των δύο ετών, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ έχει εστιάσει στην αναδιάρθρωση της αμερικανικής εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω νέων εξορυκτικών και κατεργαστικών μονάδων, και νέων συνεργασιών τόσο στη Νοτιοανατολική Ασία όσο και με συμμάχους.
Η αναστολή των κινεζικών περιορισμών έχει επιπτώσεις και στην Ευρώπη. Την 1η Νοεμβρίου, ο Επίτροπος Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μάρος Σέφτσοβιτς, γνωστοποίησε ότι Κινέζοι αξιωματούχοι του υπουργείου Εμπορίου ενημέρωσαν τους Ευρωπαίους ομολόγους πως το «πάγωμα» ισχύει και για την ΕΕ. «Η Κίνα επιβεβαίωσε ότι η αναστολή των εξαγωγικών περιορισμών του Οκτωβρίου εφαρμόζεται και στην ΕΕ», ανέφερε στην πλατφόρμα Χ, προσθέτοντας ότι οι δύο πλευρές επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να εργαστούν για τη βελτίωση της εφαρμογής της πολιτικής εξαγωγικών ελέγχων.
Η Κίνα είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά τις σπάνιες γαίες ως μέσο πίεσης στη διένεξή της με την Ιαπωνία το 2010, επιβάλλοντας περιορισμούς που προκάλεσαν σοκ στη διεθνή βιομηχανία. Ο κλάδος αυτός παραμένει από τους πιο συγκεντρωτικούς παγκοσμίως, με την Κίνα να ελέγχει περίπου το 70% της παραγωγής και σαφώς υψηλότερο ποσοστό στην κατεργασίας.
Το 2023, η Κίνα ξεκίνησε επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές στρατηγικών πρώτων υλών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων του αντιμονίου, του γερμανίου και του βολφραμίου. Η Ειδική Επιτροπή των Ηνωμένων Πολιτειών για τον Στρατηγικό Ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας συνέταξε έκθεση με την οποία συστήνει στο Κογκρέσο να ενισχύσει οικονομικά την εγχώρια παραγωγή μαγνητών σπανίων γαιών.
Κατά τη δεύτερη προεδρική του θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ επεδίωξε να ενισχύσει την αμερικανική παραγωγή στρατηγικών υλικών – μεταξύ άλλων, επισπεύδοντας την αδειοδότηση εξορυκτικών επενδύσεων και δεσμεύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για τους παραγωγούς των ΗΠΑ.
Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, η Κίνα διεύρυνε τη λίστα προϊόντων υπό αυστηρό έλεγχο προσθέτοντας επτά σπάνιες γαίες και μαγνήτες που κατασκευάζονται από τρεις από αυτές, ως απάντηση στους διεθνείς δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε κινεζικά προϊόντα, στο πλαίσιο της προσπάθειας εξισορρόπησης των «άνισων εμπορικών σχέσεων».
Παρά τις εντάσεις, ο Μπέσσεντ υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν σημαντικά διαπραγματευτικά όπλα: «Και εκείνοι εξαρτώνται από εμάς για πλήθος προϊόντων, όπως κινητήρες αεροσκαφών, εξαρτήματα, χημικά, πλαστικά και πρώτες ύλες πυριτίου».
Στα μέσα Οκτωβρίου, επανέλαβε πως προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον αποτελεί η συνεργασία με συμμάχους για τη μείωση του ρίσκου και τη γρήγορη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού εκτός Κίνας. Αν και ξεκαθάρισε ότι δεν είναι πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ η πλήρης διακοπή των εμπορικών σχέσεων με το Πεκίνο για τα συγκεκριμένα υλικά, αναγνώρισε πως ΗΠΑ και σύμμαχοι ίσως υποχρεωθούν να το πράξουν, εάν «η Κίνα επιμείνει να είναι ένας αναξιόπιστος εταίρος».


