Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε στις 21 Νοεμβρίου πως η χώρα του διανύει μία από τις δυσκολότερες περιόδους της ιστορίας της, υπογραμμίζοντας σε διάγγελμα προς το έθνος ότι το Κίεβο δέχεται πρωτοφανή πίεση να αποδεχθεί αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων. Το σχέδιο αυτό προβλέπει ριζικές αλλαγές στην αμυντική πολιτική της Ουκρανίας, αναχάραξη των συνόρων και οριστική απαγόρευση ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ.
«Η Ουκρανία βρίσκεται υπό τη σφοδρότερη πίεση που έχουμε αντιμετωπίσει ποτέ», ανέφερε ο Ζελένσκι, εξηγώντας στους συμπατριώτες του πως η χώρα ενδέχεται να εξαναγκαστεί να αποδεχθεί μια συμφωνία με ιδιαίτερα δύσκολους όρους, προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη.
«Ή θα χάσουμε την αξιοπρέπειά μας ή θα διακινδυνεύσουμε να χάσουμε τον βασικό μας σύμμαχο», είπε, αναφερόμενος στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Είτε αποδεχόμαστε ένα δύσκολο σχέδιο 28 σημείων, είτε βαδίζουμε προς έναν ακραία βαρύ χειμώνα, τον δυσκολότερο μέχρι σήμερα, με περαιτέρω κινδύνους. Ζωή χωρίς ελευθερία, χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς δικαιοσύνη».
Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε ότι στις διαρκείς διαβουλεύσεις με Ουάσιγκτον και Ευρώπη θα προτείνει εναλλακτικές για τα πιο αμφισβητούμενα σημεία του σχεδίου, δεσμευόμενος πως δεν θα προδώσει τον όρκο του για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της χώρας.
«Ανάμεσα σε όλα τα σημεία του σχεδίου, τουλάχιστον δύο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν: η ουκρανική αξιοπρέπεια και η ουκρανική ελευθερία», επισήμανε. «Οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα ώστε αυτό που θα ακολουθήσει να είναι το τέλος του πολέμου και όχι το τέλος της Ουκρανίας».
Αν και οι λεπτομέρειες του σχεδίου δεν έχουν ανακοινωθεί επισήμως, η πρότασή του έχει επιβεβαιωθεί από την κυβέρνηση Τραμπ. Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, δήλωσε στην Epoch Times ότι το πλαίσιο στοχεύει να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας και αποτροπής για Ουκρανία, Ευρώπη και Ρωσία, αλλά και να δημιουργήσει ευκαιρίες ανασυγκρότησης για την Ουκρανία και επανένταξης της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία.
Όπως τόνισε: «Το σχέδιο σχεδιάστηκε βάσει των πραγματικοτήτων που δημιούργησε ο παρατεταμένος, καταστροφικός πόλεμος, αναζητώντας το καλύτερο δυνατό σενάριο, όπου και οι δύο πλευρές αποκομίζουν περισσότερα απ’ όσα καλούνται να παραχωρήσουν».
Αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων Αμερικανών αξιωματούχων συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο Κίεβο στις 20 Νοεμβρίου για συζητήσεις σχετικά με ειρηνευτική συμφωνία. Ο Αμερικανός πρέσβης στην ουκρανική πρωτεύουσα και ο επικεφαλής επικοινωνίας του στρατού, που συνόδευσαν την αποστολή, χαρακτήρισαν τις συνομιλίες επιτυχείς, αναφέροντας στο Reuters ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν ταχύ χρονοδιάγραμμα για την έγκριση της συμφωνίας από το Κίεβο.
Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ φάνηκε να επιβεβαιώνει αυτό το χρονοδιάγραμμα σε εκπομπή του Μπράιαν Κιλμίιντ, χαρακτηρίζοντας την ερχόμενη Πέμπτη, Ημέρα των Ευχαριστιών, ως «κατάλληλη ημερομηνία για να αποδεχθεί ο Ζελένσκι το πλαίσιο της εκεχειρίας». Όπως είπε ο Τραμπ: «Έχω βάλει πολλές προθεσμίες, αλλά όταν λειτουργεί κάτι καλά, συνήθως τις παρατείνεις… Ωστόσο, η Πέμπτη μας φαίνεται κατάλληλη στιγμή».
Παρότι το πλήρες κείμενο της πρότασης δεν έχει δημοσιοποιηθεί, προσχέδια που διέρρευσαν σε Ουκρανούς βουλευτές και δημοσιεύθηκαν από το Associated Press, περιγράφουν ένα ευρύ φάσμα υποχρεώσεων και παραχωρήσεων.
Το σχέδιο εκπονήθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο για την ειρηνευτική αποστολή, Στιβ Γουίτκοφ και τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, οι οποίοι σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο εργάζονταν με μυστικότητα πάνω στο πλαίσιο όλο τον προηγούμενο μήνα.
Τα πρώτα σημεία επιβεβαιώνουν την κυριαρχία της Ουκρανίας και προτείνουν συνολική συνθήκη μη επιθετικότητας μεταξύ Ουκρανίας, Ρωσίας και Ευρώπης, με την προσδοκία πως η Μόσχα θα σταματήσει τη στρατιωτική επιθετικότητα εναντίον των γειτόνων της.
Ένα από τα πιο «πικρά» σημεία για το Κίεβο είναι η μόνιμη εγκατάλειψη της φιλοδοξίας ένταξης στο ΝΑΤΟ, μέσω συνταγματικής κατοχύρωσης της ουδετερότητας της χώρας, την ώρα που το ΝΑΤΟ επίσημα δεσμεύεται να μην αποδεχθεί ποτέ την Ουκρανία ως μέλος στο μέλλον.
Το σχέδιο επίσης περιορίζει τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις σε 600.000 στρατιώτες και απαιτεί το Κίεβο να αποδεχθεί τον ντε φάκτο ρωσικό έλεγχο στην Κριμαία, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ. Η γραμμή του μετώπου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια θα «παγώσει», με συνέπεια το Κίεβο να αναγνωρίζει τη ρωσική κατοχή στα σημερινά όρια. Παράλληλα όμως, διατηρείται το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον πληροί τα σχετικά κριτήρια.
Σε οικονομικό επίπεδο, το πλαίσιο προβλέπει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ανασυγκρότησης με χρηματοδότηση 100 δισ. δολαρίων από την Ευρώπη και άλλων 100 δισ. από δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, ενώ παράλληλα προσφέρει ανοιχτό δρόμο για επιστροφή της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής της στο G8. Οι κυρώσεις κατά της Μόσχας θα αίρονται σταδιακά και υπό την προϋπόθεση συμμόρφωσης.
Ανώτατος Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε στην Epoch Times πως το ειρηνευτικό σχέδιο εκπονήθηκε μετά από διαβουλεύσεις με τον Ρουστάμ Γιουμάροφ, γραμματέα του ουκρανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας, ο οποίος φέρεται να αποδέχθηκε την πλειονότητα των σημείων και να το παρουσίασε στον Ζελένσκι.
Ο ίδιος ο Γιουμάροφ, ωστόσο, έδωσε διαφορετική χροιά στο ρόλο του, τονίζοντας σε δήλωσή του στο Telegram ότι η συμμετοχή του στις συνομιλίες είχε καθαρά τεχνικό χαρακτήρα και δεν διέθετε εξουσιοδότηση να εγκρίνει οποιοδήποτε σημείο της πρότασης. Σε νέα ανάρτησή του, σημείωσε πως οι διαβουλεύσεις για το σχέδιο συνεχίζονται στο Κίεβο.
«Συζητήσαμε τρόπους επίτευξης δίκαιης ειρήνης, τη σειρά των επόμενων βημάτων και ρεαλιστικές μορφές περαιτέρω διαλόγου», ανέφερε ο Γιουμάροφ. Επεσήμανε ότι «η Ουκρανία μελετά επισταμένως κάθε πρόταση των εταίρων και εκφράζει ξεκάθαρα τη δική της θέση. Καμία απόφαση δεν υφίσταται, ούτε μπορεί να υπάρξει, εκτός των ορίων της εθνικής μας κυριαρχίας, της ασφάλειας του λαού μας και των κόκκινων γραμμών μας».
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν παρενέβη την Παρασκευή στη συζήτηση για το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης, επισημαίνοντας σε τηλεοπτικές δηλώσεις προς ανώτερους αξιωματούχους ότι η πρόταση θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για διευθέτηση της σύγκρουσης.
Όπως είπε ο Ρώσος πρόεδρος, «Πιστεύω πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για οριστική ειρηνική λύση», συμπληρώνοντας πως η Μόσχα έχει λάβει γνώση του σχεδίου, αλλά δεν έχει ακόμα συζητήσει λεπτομερώς μαζί με τη Ρωσία. Υπογράμμισε τέλος πως οι ρωσικές δυνάμεις εξακολουθούν να προελαύνουν στην Ουκρανία και θα συνεχίσουν, εκτός κι αν η Ουκρανία συμφωνήσει σε ειρήνη.
