ΚΟΣΜΟΣ

O καθηγητής Φυσικής της Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος, μιλώντας στην επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Η Παρακολούθηση του Ηφαιστείου της Σαντορίνης και η Πρόσφατη Σεισμο-Μαγματική Κρίση: Τι έγινε, τι συμβαίνει, τι να περιμένουμε», που συνδιοργάνωσαν το Τμήμα Γεωλογίας και το Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

«Υπάρχει μία βασική παραδοχή ότι το ηφαίστειο θα συμπεριφερθεί στο μέλλον όπως στο παρελθόν», εξήγησε ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι «η ηφαιστειακή επικινδυνότητα εκτιμάται μόνο μακροπρόθεσμα με τη μελέτη της ιστορίας του φαινομένου» και «η προσέγγιση εκτίμησης του κινδύνου είναι να ορίσουμε τα βασικά σενάρια σχετικά με το ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί βραχυπρόθεσμα, τα επόμενα 10-20 χρόνια, ποιο είναι το χειρότερο σενάριο, αλλά και ποιο το πιθανότερο σενάριο».

Στο πλαίσιο αυτό εμφανίστηκε καθησυχαστικός, σημειώνοντας ότι μεγάλες εκρήξεις, όπως η Μινωική, είναι σπάνιες –συμβαίνουν ανά περίπου 20.000 χρόνια- αλλά καταστροφικές σε τεράστια κλίμακα. «Μακροπρόθεσμα μόνο από την ιστορία του ηφαιστείου μπορούμε να μάθουμε. Μεγάλες εκρήξεις διαλύουν τη ζωή σε μια τεράστια κλίμακα. Με δεδομένη την έκρηξη το 1600 π.Χ. αν δε γίνει κάτι πάρα πολύ ακραίο, κάποιοι άλλοι άνθρωποι μετά από 20.000-30.000 χρόνια θα το αντιμετωπίσουν. Θα είναι κάτι απίστευτα δραματικό, αδιανόητο. Θα συμβεί όμως», σημείωσε.

Πρόσθεσε, δε, ότι τα υπολογιστικά μοντέλα δείχνουν ότι η αλλοίωση των πλακών πριν από τη μεγάλη έκρηξη έγινε σε διάστημα 50-100 ετών, «δηλαδή, παρόλο που η έκρηξη είναι τεράστια, είναι ζήτημα αν προετοιμάζεται έναν αιώνα πριν, το υλικό συγκεντρώνεται πολύ γρήγορα». «Η έκρηξη συνέβη μέσα σε 24 ώρες. Συνεπώς είναι κάτι δραματικό και σχετικά βραχύβιο», διευκρίνισε.

Το δυσμενέστερο σενάριο για τη Σαντορίνη στο κοντινό μέλλον

Ο κ. Παπαζάχος επέστησε την προσοχή στις υποπλινιακές ηφαιστειακές εκρήξεις, που είναι λιγότερο καταστροφικές από μία μεγάλη, ενώ έχουν συμβεί και στο πρόσφατο παρελθόν. «Στη Σαντορίνη βλέπεις όλα αυτά τα στρώματα και θα μπορούσες να ορκιστείς ότι είναι ίδια. Και αν κάνεις αναλύσεις και δεις σπάνιες γαίες ή άλλα στοιχεία, διαπιστώνεις ότι είναι τελείως διαφορετικές εκρήξεις: Μισό μέτρο, ένα μέτρο, είκοσι πόντοι, δύο μέτρα στάθμη. Αυτές είναι διάφορες υποπλινιακές εκρήξεις κλίμακας 4 έως 5, δηλαδή βαρβάτες εκρήξεις, που είναι και το δυσμενέστερο βραχυπρόθεσμο σενάριο. Άρα αν σκάσει κάτι τέτοιο αύριο στη Σαντορίνη, δύο μέτρα στάχτη, θα ανατρέψει όλη τη ζωή στην περιοχή, αλλά είναι κάτι το διαχειρίσιμο», ωστόσο, όπως διευκρίνισε, το πιο πιθανό σενάριο είναι οι μικρές εκρήξεις τύπου Καμένης, δηλαδή μικρές εκρήξεις όπως αυτές που διαμόρφωσαν την Παλαιά και Νέα Καμένη.

«Υπάρχει μια περίεργη κατάσταση στην Ελλάδα, όπου έχουμε τρεις εκρήξεις τον 20ο αιώνα και παρόλα αυτά κανείς δεν πιστεύει ότι μπορεί να γίνει έκρηξη στην Ελλάδα», παρατήρησε ο κ. Παπαζάχος.

Με βάση, εξάλλου, τα δεδομένα της τελευταίας ηφαιστειακής έκρηξης στη Σαντορίνη το 1950 ο καθηγητής σημείωσε ότι «ισχύει ένα περίεργο μοντέλο ότι τόσο πιο μεγάλη η έκρηξη, όσο πιο μεγάλο το χρονικό διάστημα πριν από την έκρηξη» και με δεδομένο ότι έχουν περάσει 75 χρόνια , η επόμενη έκρηξη μπορεί να διαρκέσει 1.200 μέρες. «Είναι 3,5 με 4 χρόνια. Άρα, όταν θα ξεκινήσει η φασαρία στη Σαντορίνη, δεν θα ξεκινήσει τη Δευτέρα και θα τελειώσει την Παρασκευή. Θα τελειώσει σε 4 χρόνια. Η Σαντορίνη είναι 3% του ΑΕΠ σαν εισόδημα και προφανώς τα 4 χρόνια θα υπάρχει κάποιο θέμα. Πρέπει να το πάρουμε χαμπάρι νωρίτερα, όπως το πήρανε χαμπάρι οι άνθρωποι σε παλαιότερες εποχές», τόνισε.

Ανέπτυξε τέλος τη συμβολή του ΑΠΘ και του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (Ι.Μ.Π.Η.Σ.) στη σεισμική παρακολούθηση, υπογραμμίζοντας την ανάγκης διαρκούς επιστημονικής επιτήρησης μέσω των εγκατεστημένων δικτύων στο νησί. «Αν και δεν μπορεί να εκτιμηθεί το μέγεθος της επόμενης έκρηξης, η παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης εξασφαλίζει τον έγκαιρο εντοπισμό μιας έξαρσης που μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη και στην καλύτερη εκτίμηση των επιπτώσεων μελλοντικών εξάρσεων/ εκρήξεων. Η μελέτη της βαθύτερης δομής του ηφαιστείου αποκάλυψε το κέντρο όλων των μεγάλων εκρήξεων της Σαντορίνης στη Βόρεια Καλδέρα, το οποίο συμπίπτει με το σημείο ανόδου του μάγματος στις εξάρσεις του 2011-2012 και 2024-2025. Η μελέτη της πιο επιφανειακής δομής του ηφαιστείου, αλλά και της μορφολογίας του, αποκάλυψε την ύπαρξη σημαντικών εδαφικών/ τοπογραφικών ενισχύσεων, που εξηγούν τις βλάβες του σεισμού της Αμοργού το 1956, αλλά και τις πιθανές επιπτώσεις μελλοντικών σεισμών στο νησί- τεκτονικών ή ηφαιστειακών», κατέληξε ο κ. Παπαζάχος.

Διευθυντής Γεωδυναμικού Ινστιτούτου: Σε διάστημα τριών ημερών είχαμε πλήθος σεισμών ισοδύναμο του έτους

Η σεισμο-ηφαιστειακή κρίση 2024-2025 στην περιοχή Αμοργού-Σαντορίνης αποτελεί μια σπάνια γεωδυναμική έξαρση, με εξαιρετικά αυξημένο πλήθος σεισμών, κυρίως από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, σύμφωνα με την εισήγηση που έκανε ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Βασίλης Καραστάθης, καθώς, όπως εξήγησε, σε λίγες μόνο μέρες καταγράφηκαν περισσότεροι σεισμοί από ό,τι σε ένα έτος, με κορύφωση στις 2-12 Φεβρουαρίου όπου σημειώθηκαν 213 σεισμοί άνω των 4 Ρίχτερ. Η πλειονότητα των υποκέντρων περιορίζεται μεταξύ 7-13 χλμ βάθος, ενώ παρατηρήθηκε μετακίνηση της σεισμικότητας από το Κολούμπο προς την Ανύδρο.

Το φαινόμενο χαρακτηρίζεται ως σμηνοσειρά – σεισμική δραστηριότητα χωρίς κύριο σεισμό – που ενδέχεται να συνδέεται με διείσδυση μάγματος, είσοδο ρευστών σε προϋπάρχουσες τεκτονικές ζώνες στον φλοιό, φαινόμενα ασεισμικής (αργής ολίσθησης σε ενεργά ρήγμα) ή συνδυασμό των παραπάνω μηχανισμών.

Ο κ. Καραστάθης στάθηκε στις κομβικές στιγμές των κρίσιμων εκείνων ημερών όπως ο διαχωρισμός της σεισμικότητας από την ηφαιστειακή δραστηριότητα. «Σε διάστημα τριών ημερών είχαμε το πλήθος σεισμών ισοδύναμο του έτους. Είχε πάρει φωτιά η βάρδια, είδα σκηνές απίστευτες με τους αναλυτές σε πανικό, όπου έβλεπαν τα μόνιτορ συνέχεια μαυρισμένα και έτρεχαν. Σε καθημερινή βάση 27-30 σεισμοί άνω του M4.0 και εκατοντάδες μικρότεροι αναλύθηκαν χειρακτικά από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Οι σεισμοί ήταν σε τεράστια συχνότητα που υπερβαίνει ακόμα και τις δυνατότητες του αυτόματου συστήματος. Γινόταν σε τακτική βάση και ανάλυση με αυτοματοποιημένες μεθόδους μηχανικής μάθησης για την ανίχνευση μικρότερων σεισμών», σημείωσε.

Αναφερόμενος στην αναβάθμιση της παρακολούθησης και τη συμβολή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του ΕΑΑ ο διευθυντής του σημείωσε: «Εγκαταστάθηκαν νέοι σταθμοί real time παρακολούθησης στο πεδίο με άριστη συνεργασία των σεισμολογικών φορέων. Νέοι σεισμολογικοί, γεωδαιτικοί και παλιρροιογραφικοί σταθμοί προστέθηκαν στην περιοχή. Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο εγκατέστησε άμεσα σεισμολογικούς σταθμούς σε Θήρα, Θηρασιά, Ανάφη, Αμοργό και Αστυπάλαια. Το προηγούμενο διάστημα είχε συμβάλει και σε δύο θέσεις στο σεισμολογικό της Σαντορίνης του ΙΜΠΗΣ/ΑΠΘ. Επίσης εγκατέστησε σε τρεις θέσεις σταθμούς GNSS (Αρχαία Θήρα, Οία, Άνυδρο) σε συνεργασία με ΕΚΠΑ. Και επισκεύασε έναν ακόμη στη Θήρα. Το ΑΠΘ πρόσθεσε επίσης σεισμολογικούς σταθμούς σε Άνυδρο και Χριστιανά. Ανανέωσε θέσεις στο δίκτυο της Σαντορίνης», σημείωσε.

Σε ό,τι αφορά την κατάσταση σήμερα ανέφερε ότι «η σεισμική ακολουθία στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου μεταξύ Θήρας και Αμοργού, διατηρείται σταθερά σε χαμηλό επίπεδο», όμως «στο πλαίσιο της σεισμικής ακολουθίας δεν αποκλείεται η σποραδική εκδήλωση ισχυρότερων σεισμών».

Ο κ. Καραστάθης επισήμανε ότι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ενισχύει μέσω του προγράμματος ΝΟΑ-Aegis τις υποδομές παρακολούθησης του Ελληνικού και Ηφαιστειακού Τόξμου, σε συντονισμό με το Ενιαίο Εθνικό Δίκτυο Σεισμογράφων και τα υφιστάμενα τοπικά παρατηρητήρια σε Σαντορίνη, Μέθανα και Νίσυρο. «Με τη συνεργασία όλων των σχετιζόμενων φορέων, όπως τα ελληνικά πανεπιστήμια, το ΙΜΠΗΣ, τις τοπικές αρχές, ερευνητικούς φορείς του εξωτερικού το ΕΑΑ αποσκοπεί στη δημιουργία μιας εθνικής προσπάθειας για την παρακολούθηση των ενεργών ηφαιστείων της χώρας. Μελέτες θα ακολουθήσουν την εγκατάσταση του εξοπλισμού αναβαθμίζοντας τη γνώση για το ηφαίστειο της Σαντορίνης», υπογράμμισε.

Οι εδαφικές μετακινήσεις

Ο καθηγητής Γεωδαισίας και Τοπογραφίας του ΤΑΤΜ/ΑΠΘ Χρήστος Πικριδάς, μίλησε για την παρακολούθηση του Ηφεστείου της Σαντορίνης από τα πρώτα ενόργανα δίκτυα μέχρι τις σύγχρονες εξάρσεις (2011-2012 & 2024-2025) .

«Τα φαινόμενα του 2024-2025 παρουσιάζουν ομοιότητες με αυτά του 2011-2012. Η συνεχής παρακολούθηση είναι κρίσιμη για την έγκυρη λήψη μέτρων και έγκαιρη πρόβλεψη εξάρσεων. Το Ηφαίστειο παρακολουθείται συνεχώς», σημείωσε. Επισήμανε, δε, την ανάγκη εξειδίκευσης σε επιχειρησιακό επίπεδο του σχεδίου ΤΑΛΩΣ ιδίως σε σχέση με τις τοπικές υποδομές. «Δεν έχει γίνει καμία άσκηση εφαρμογής του μέχρι σήμερα», είπε. Αναφέρθηκε τέλος στην ανάγκη ενίσχυσης της επιστημονικής συνεργασίας των ακαδημαϊκών ερευνητικών φορέων. «Η ίδρυση από την Πολιτεία Ηφαιστειακού Παρατηρητηρίου θα επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση του ηφαιστείου, την έγκαιρη πρόβλεψη πιθανών διεγέρσεων και την άμεση ενημέρωση των αρχών και των κατοίκων, ενισχύοντας έτσι την ασφάλεια και την πολιτική προστασία. Παράλληλα θα προάγει την επιστημονική έρευνα με τη συμμετοχή όλων των φορέων», σημείωσε.

Στην παρακολούθηση της σεισμο-ηφαιστειακής έξαρσης του 2024-2025 στην περιοχή Σαντορίνης – Ανύδρου με τη χρήση δεδομένων δορυφορικών συστημάτων πλοήγησης GNSS αναφέρθηκε ο επ. Καθηγητής Γεωδαισίας και Τοπογραφίας του ΤΑΤΜ-ΑΠΘ Στέλιος Μπίθαρης.

Όπως είπε, από το 2019 το ΑΠΘ και το ΙΜΠΗΣ εγκατέστησαν σταθμούς GNSS για τη γεωδαιτική παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας στη Σαντορίνη και το 2025, λειτουργούν συνολικά 32 μόνιμοι σταθμοί στην ευρύτερη περιοχή Σαντορίνης – Ανύδρου. Αναφερόμενος στην έξαρση της σεισμικότητας στην περιοχή Ανύδρου στις αρχές Φεβρουαρίου 2025, ανέφερε ότι τα δεδομένα GNSS κατέγραψαν έντονες και απότομες εδαφικές μετακινήσεις.

«Τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου παρατηρήθηκε συστηματική και ραγδαία εδαφική μετακίνηση βόρεια- ανατολικά και αλλαγή της κατακόρυφης μετακίνησης», σημείωσε ο κ. Μπίθαρης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε παρατηρήθηκε καθίζηση στη νησίδα Άνυδρο με ρυθμό περίπου τρία μέτρα τον χρόνο και ν-δ οριζόντια μετακίνηση και συστηματική Β-Α μετακίνηση του βόρειου τμήματος της Σαντορίνης με ρυθμό περίπου 1,5 μέτρο τον χρόνο. Ο ρυθμός της παραμόρφωσης διήρκεσε περίπου δύο εβδομάδες, ενώ η εξομάλυνση ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου. Στην αρχή του φαινομένου η σταδιακή καθίζηση ήταν 3 εκατοστά σε 12 ημέρες. Στην έντονη περίοδο του φαινομένου η μέγιστη οριζόντια μετακίνηση έφτασε έως 7,5 εκατοστά σε 17 ημέρες, δηλαδή 0,4 την ημέρα και η καθίζηση 3,5 εκατοστά σε 4 ημέρες.

Στη συμβολή των δορυφορικών δεδομένων Παρατήρησης Γης στην παρακολούθηση της σεισμο-ηφαιστειακής έξαρσης του 2024-2025 στην περιοχή Σαντορίνης-Ανύδρου, αναφέρθηκε ο αν. Καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας Μιχάλης Φουμέλης.

Μιλώντας για τον ρόλο των δορυφορικών τεχνικών, ιδίως της διαφορικής συμβολομετρίας ραντάρ (InSAR), στην ανίχνευση παραμορφώσεων εδάφους που προηγούνται της σεισμικής έξαρσης, εξήγησε ότι όπως συνέβη το 2011, έτσι και το 2024–25, παρατηρήθηκαν παραμορφώσεις 1–2 μήνες πριν την έντονη σεισμικότητα, οι οποίες όμως δεν είναι εύκολα ερμηνεύσιμες σε πραγματικό χρόνο.

Από δορυφορικά δεδομένα (ιδίως του συστήματος Copernicus/Sentinel) και με τη χρήση δύο τροχιών (ανιούσας-καθοδικής) παρατηρήθηκε σημαντική ανύψωση στη Νέα Καμένη, κυρίως στη βόρεια πλευρά, από τα μέσα του 2024. Οι μεταβολές αυτές ήταν χαμηλής έντασης (χιλιοστά) μέχρι το καλοκαίρι του 2024, οπότε και άλλαξε η δυναμική της περιοχής.

Ο καθηγητής τόνισε η συνεχής παρακολούθηση είναι κρίσιμη, καθώς τα σημάδια προειδοποιούν και επεσήμανε την ανάγκη δημιουργίας μόνιμου παρατηρητηρίου στη Σαντορίνη, ώστε να αναγνωρίζονται μικρές, πρώιμες μεταβολές, αντί να εξαρτώνται οι επιστήμονες από περιστασιακές εκστρατείες παρακολούθησης. «Σαν επιστημονική κοινότητα είμαστε σε φάση να αναγνωρίσουμε τέτοια φαινόμενα. Η δημιουργία ενός παρατηρητηρίου ελπίζω Αυτή τη φορά να επιτευχθεί», τόνισε.

Χαιρετισμούς στην έναρξη της εκδήλωσης απηύθυναν ο πρύτανης του ΑΠΘ καθ. Χαράλαμπος Φείδας, ο πρόεδρος του Τμήματος Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών καθ. Βασίλειος Τσιούκας και ο καθ. του Τμήματος Γεωλογίας Πρόδρομος Ζάνης.

Βρετανικά και αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη συμμετείχαν σε μια συντονισμένη στρατιωτική επιχείρηση κατά των Χούθι ανταρτών στην Υεμένη, σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσιοποίησε σήμερα το Υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας. Η επιχείρηση αυτή επικεντρώθηκε στην εξουδετέρωση στρατηγικών στόχων που σχετίζονται με την ανάπτυξη και χρήση drones από την ομάδα Χούθι, η οποία ελέγχει μεγάλα τμήματα της χώρας, κυρίως στο βόρειο και δυτικό τμήμα της Υεμένης.

Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου του βρετανικού Υπουργείου Άμυνας, οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν τη νύχτα, σε περιοχές νότια της Σανάα, της πρωτεύουσας της Υεμένης, όπου οι Χούθι φαίνεται να παράγουν και να αποθηκεύουν drones και άλλους τύπους μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Η απόφαση για την ώρα και τον στόχο των επιθέσεων ήταν στρατηγικής σημασίας, καθώς εκτιμήθηκε ότι οι βολές βομβών θα μειώσουν τις πιθανότητες παράπλευρων απωλειών και θα περιορίσουν την απειλή για τους αμάχους στην περιοχή.

Τα βρετανικά αεροσκάφη τύπου Eurofighter Typhoon FGR4, τα οποία χρησιμοποιούν βομβαρδιστικά όπλα ακριβείας Paveway IV, πραγματοποίησαν την επίθεση με απόλυτη ακρίβεια, επιτυγχάνοντας την εξουδετέρωση των στόχων τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα αεροσκάφη επέστρεψαν με ασφάλεια στη βάση τους μετά την ολοκλήρωση της αποστολής.

Το Πεντάγωνο, για την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών, ανακοίνωσε χθες ότι από την 15η Μαρτίου, οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει επιθέσεις εναντίον περισσότερων από 1.000 στόχων στην Υεμένη, ως μέρος μιας μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης κατά των Χούθι. Η επιχείρηση αυτή περιλαμβάνει αεροπορικές επιδρομές, βομβαρδισμούς και άλλες στρατιωτικές δράσεις, με στόχο την εξάλειψη της στρατιωτικής και επιμελητειακής υποδομής των Χούθι, οι οποίοι έχουν διαταράξει την εσωτερική σταθερότητα της Υεμένης και απειλούν τις γειτονικές χώρες της περιοχής, όπως η Σαουδική Αραβία.

Η ένταση στην Υεμένη παραμένει υψηλή, καθώς η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ των Χούθι και των διεθνώς αναγνωρισμένων κυβερνητικών δυνάμεων της χώρας συνεχίζεται, ενώ η ανθρωπιστική κρίση επιδεινώνεται. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί τις εξελίξεις, ενώ οι πιέσεις για διαπραγματεύσεις και εκεχειρία συνεχώς αυξάνονται.

Με τον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU και εκλεγμένο καγκελάριο της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς συναντήθηκε σήμερα στη Βαλένθια ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο του συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, και ο κ. Μητσοτάκης συνεχάρη τον κ. Μερτς για την εκλογική του νίκη ενώ τόνισε ότι προσβλέπει σε στενή συνεργασία με τη νέα γερμανική κυβέρνηση για ζητήματα διμερούς και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Επίσης κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν τα θέματα της ευρωπαϊκής άμυνας και της ευρωπαϊκής οικονομίας, υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός χαιρέτισε την απόφασή του κ. Μερτς να ιδρύσει ξεχωριστό υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης στη Γερμανία, τα οφέλη του οποίου είχαν συζητήσει κατά τη συνάντησή τους στο Βερολίνο τον Ιανουάριο, προσθέτοντας ότι στην περίπτωση της Ελλάδας το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο συνέβαλε δραστικά στον μετασχηματισμό της λειτουργίας του κράτους.

Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό της Φινλανδίας, Πέτερι Όρπο όπου κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν θέματα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, με έμφαση στην ευρωπαϊκή συλλογική ασφάλεια και την ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγικής.

Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι πλέον επιτακτική, ενώ υπογράμμισε ότι οι συνεργασίες της ΕΕ στον τομέα της άμυνας με χώρες εκτός ΕΕ, δεν πρέπει να αντιβαίνουν στα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών ως προς την ασφάλεια και την άμυνα.

Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός συναντήθηκε επίσης με την Πρόεδρο της Μολδαβίας, Μάγια Σάντου, με την οποίο συζήτησε τις τελευταίες ευρωπαϊκές εξελίξεις, καθώς και τις προοπτικές διμερούς συνεργασίας, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας και των επενδύσεων.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Μολδαβίας και αποδέχθηκε την πρόσκληση της κ. Σάντου να επισκεφθεί τη Μολδαβία κατά το επόμενο χρονικό διάστημα.

Τέλος, ο πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον πρώην πρωθυπουργό της Βουλγαρίας και επικεφαλής του GERB, Μπόικο Μπορίσοφ.

Ένας μόλις 25 χρονών καταδρομέας του Ελληνικού Στρατού, προδόθηκε από την υγεία του, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης, χωρίς όπλα.

Το τραγικό συμβάν σημειώθηκε στο 30 χιλιόμετρο της Λεωφόρου Μαραθώνος, καθώς ο αξιωματικός της Μονάδας Υποβρύχιων Καταστροφών συμμετείχε σε μαραθώνιο αγώνα, ωστόσο για άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο, κατέρρευσε στον δρόμο και παρά τις προσπάθειες των γιατρών να τον επαναφέρουν, απεβίωσε.

Ο καταδρομέας ανθυπολοχαγός μετείχε συγκεκριμένα στην εκπαίδευση που γίνεται στη Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών του Πολεμικού Ναυτικού προκειμένου οι καταδρομείς να λάβουν τη σχετική πιστοποίηση από την ομάδα των επίλεκτων βατραχανθρώπων.

Η ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού αναφέρει:

Την Tρίτη 29 Απριλίου 2025, περί ώρας 12:30, κατά την διάρκεια εκπαίδευσης στην Διοίκηση Υποβρυχίων Καταστροφών, απώλεσε τις αισθήσεις του ο Ανθυπολοχαγός (ΠΖ) Σ.Μ.

Στον Αξιωματικό παρασχέθηκαν άμεσα οι πρώτες βοήθειες και εκτελέστηκαν ενέργειες καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης από κατάλληλο υγειονομικό προσωπικό. Ακολούθως διακομίσθηκε στο Αττικό Νοσοκομείο όπου παρά τις επίμονες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού του νοσοκομείου, διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

Για το συμβάν έχουν ενημερωθεί οι οικείοι του και έχουν αναληφθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες για τη διερεύνηση των συνθηκών και αιτιών.

Το Πολεμικό Ναυτικό εκφράζει τα ειλικρινή του συλλυπητήρια στους οικείους του συναδέλφου μας.

Σειρά συνομιλιών με τους ηγέτες των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ουκρανίας πραγματοποίησε τις τελευταίες ημέρες ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόσα, ενισχύοντας, σύμφωνα με αναλυτές, τις διπλωματικές θέσεις της μεγαλύτερης οικονομίας της Αφρικής και θέτοντας τα θεμέλια για πιθανή αλλαγή πλεύσης στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Την ίδια στιγμή, ορισμένες δηλώσεις του κ. Ραμαφόσα εκτιμάται πως δεν θα τύχουν θετικής υποδοχής από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ενδεχομένως αποδυναμώνοντας το μέχρι πρότινος «ακατάλυτο δεσμό» μεταξύ Πρετόριας και Μόσχας, όπως τον είχε χαρακτηρίσει κορυφαίος υπουργός της χώρας.

Μετά τη συνάντηση του Ραμαφόσα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Πρετόρια, κυβερνητικές πηγές αποκάλυψαν στην Epoch Times πως αμφότερες οι πλευρές συμφώνησαν στην ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων. Η συμφωνία αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα μετά την επιβολή δασμού 31% στα νοτιοαφρικανικά προϊόντα από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.

Σύμφωνα με τη Σανούσα Ναϊντού, αναλύτρια διεθνών σχέσεων στο Ινστιτούτο Global Dialogue στο Γιοχάνεσμπουργκ, κρίσιμο σημείο της συνάντησης Ραμαφόσα-Ζελένσκι ήταν η συμφωνία του Νοτιοαφρικανού προέδρου πως ενδεχόμενη κατάπαυση πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας πρέπει να πραγματοποιηθεί χωρίς προϋποθέσεις.

«Η θέση αυτή αποτελεί κομβική εξέλιξη, καθώς φέρνει τη Νότια Αφρική σε θέση διαμεσολαβητή μεταξύ Πούτιν και Τραμπ, ενισχύοντας το κύρος της στο διεθνές πεδίο και δίνοντάς της αξιοπιστία ως πιθανού διαμεσολαβητή στην ουκρανική σύρραξη», επεσήμανε η Ναϊντού.

Δεν περνά απαρατήρητο, άλλωστε, πως η εμπειρία της Νότιας Αφρικής στη διαχείριση της μετάβασης από το απαρτχάιντ αναγνωρίζεται τόσο από τις ουκρανικές αρχές όσο και από τον ίδιο τον Πούτιν, λόγω και του προηγούμενου διαμεσολαβητικού ρόλου του Ραμαφόσα εκείνη την κρίσιμη εποχή.

Την ώρα που η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει Κίεβο και Μόσχα για ειρηνική συμφωνία – με τον Τραμπ να διατυπώνει προτάσεις που ο Ζελένσκι έχει απορρίψει ως απαράδεκτες – η Πρετόρια μοιάζει να κερδίζει πόντους αξιοπιστίας στα μάτια της Ουκρανίας, παρά τη μακροχρόνια φιλορωσική στάση του κυβερνώντος Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC).

Το ANC, υπό τον Ραμαφόσα, διατηρεί τον πρώτο λόγο στη νοτιοαφρικανική εξωτερική πολιτική. Υπενθυμίζεται ότι το κόμμα αυτό τήρησε αποχή σε σχετική ψηφοφορία των Ηνωμένων Εθνών για την καταδίκη της ρωσικής εισβολής, ενώ ιστορικοί δεσμοί με τη Μόσχα αναπτύχθηκαν μέσω στρατιωτικής εκπαίδευσης ηγετικών στελεχών του ANC κατά την περίοδο του απαρτχάιντ.

Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ έχει κατακρίνει επανειλημμένα τη Νότια Αφρική για τις φιλικές σχέσεις που διατηρεί με Ρωσία και Κίνα, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να παγώσει την αμερικανική βοήθεια, επικαλούμενος διακρίσεις σε βάρος της λευκής μειονότητας.

Ο κ. Ραμαφόσα αποκάλυψε πρόσφατα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ για το Ουκρανικό, κατά την οποία συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου, με στόχο τη βελτίωση των τεταμένων διμερών σχέσεων.

Στο μεταξύ, ο εκπρόσωπος του Ραμαφόσα, Βίνσεντ Μαγκουένια, ανέφερε πως η Πρετόρια πρόκειται να συμβάλλει στις έρευνες για τα 400 παιδιά που υποστηρίζει ο κ. Ζελένσκι ότι απήχθησαν από τις ρωσικές δυνάμεις, με τη Μόσχα να απορρίπτει τις κατηγορίες.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τζον Στίνχαϊζεν, επικεφαλής του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στη Νότια Αφρική, υπογράμμισε ότι πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία, που προϋποθέτει στενή συνεργασία με τους Ρώσους αξιωματούχους.

Επιπλέον, ο Μαγκουένια αποκάλυψε ότι η χώρα εξετάζει το ενδεχόμενο προμήθειας ουκρανικών drones για την επιτήρηση συνόρων και την προστασία άγριας πανίδας, ενώ ο κ. Ραμαφόσα μίλησε και για ευκαιρίες συμπράξεων στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, αλλά και για συνεργασία στη λιπασματοβιομηχανία, στοχεύοντας στην πολυμορφία του εμπορίου υπό συνθήκες αμερικανικών περιορισμών.

Ο Στίνχαϊζεν πρόσθεσε πως η Ουκρανία ενδιαφέρεται για εισαγωγές νοτιοαφρικανικών εσπεριδοειδών, ενώ αναμένεται να συνεχιστούν οι εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών – ιδίως σιταριού – από την Πρετόρια.

Η ενίσχυση των εμπορικών δεσμών με το Κίεβο εντάσσεται στη στρατηγική της Νοτίου Αφρικής για διεύρυνση των οικονομικών της εταίρων, με φόντο τους εμπορικούς δασμούς από την Ουάσιγκτον.

Σε βήματα για την ενίσχυση της άμυνας της χώρας προχωρά η ελληνική κυβέρνηση, αξιοποιώντας τις νέες ευρωπαϊκές δημοσιονομικές διευκολύνσεις. Ο υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, ανακοίνωσε πως θα καταθέσει επίσημο αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να ενεργοποιηθεί η λεγόμενη «ρήτρα διαφυγής» που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να ξεπεράσει προσωρινά τους αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς για χάρη των αμυντικών δαπανών στον προϋπολογισμό του 2026.

Μιλώντας στην ΕΡΤ την Τρίτη, ο κος Πιερρακάκης διευκρίνισε πως η σχετική αίτηση θα κατατεθεί το επόμενο διάστημα και αφορά επιπλέον κονδύλι ύψους 500 εκατ. ευρώ για το 2026. Με δεδομένο ότι το ποσό αντιπροσωπεύει λιγότερο από 0,3% του ΑΕΠ, ο υπουργός εκτίμησε πως το αίτημα θα αξιολογηθεί θετικά από την Επιτροπή.

Η Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ, ήδη δαπανά σε ετήσια βάση περίπου το 3% του ΑΕΠ της για την άμυνα — ποσοστό που συγκαταλέγεται στα υψηλότερα της Συμμαχίας. Η ένταση με την Τουρκία, που έχει ρίζες τόσο στον πόλεμο του 1919-1922 όσο και στον πόλεμο του 1974, παραμένει ιδιαίτερα έντονη, κυρίως αναφορικά με το Κυπριακό, αν και οι δύο χώρες ανήκουν στο ΝΑΤΟ.

Ο κος Πιερρακάκης, ο οποίος ανέλαβε πρόσφατα το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Οικονομικών, ύστερα από ανασχηματισμό του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καλείται να διαχειριστεί το φιλόδοξο σχέδιο της κυβέρνησης για συνολικές αμυντικές δαπάνες ύψους 25 δισ. ευρώ έως το 2036, στο πλαίσιο της επανεξοπλιστικής προσπάθειας του ελληνικού στρατού ώστε να παραμείνει ανταγωνιστικός έναντι της τουρκικής απειλής.

Προοπτικές για τη σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ

Στην ίδια συνέντευξη, ο κος Πιερρακάκης αναφέρθηκε και στις πρόσφατες επαφές του με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσσεντ, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σημασία της ελληνοαμερικανικής σχέσης. «Η ελληνοαμερικανική σχέση έχει μια μεγάλη ιστορία, αλλά κυρίως ένα πολύ λαμπρό μέλλον», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε το πενταετές σχέδιο δράσης «ReArm Europe», με στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών των κρατών-μελών απέναντι σε απειλές κυρίως από τη Ρωσία, αλλά και από άλλες εχθρικές χώρες. Στο πλαίσιο αυτό, ενεργοποιείται η εθνική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, επιτρέποντας στις χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες έως και 1,5% του ΑΕΠ, ώστε να συγκεντρωθεί συνολικό κεφάλαιο 650 δισ. ευρώ εντός τετραετίας.

Η φον ντερ Λάιεν τόνισε πως τα κράτη-μέλη της ΕΕ δαπανούν κατά μέσο όρο περίπου το 2% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες, με στόχο να ξεπεράσουν το 3%. Ωστόσο, το ποσοστό υπολείπεται ακόμη του 5% που έχει ζητήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για τα μέλη του ΝΑΤΟ.

Χωρίς την ενεργοποίηση της ρήτρας, οι ευρωπαϊκές χώρες θα κινδυνεύουν με κυρώσεις σε περίπτωση που το έλλειμμα ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ. Ήδη από τις 23 Απριλίου, η Πορτογαλία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που υπέβαλε αίτημα ενεργοποίησης της ρήτρας για αύξηση των αμυντικών δαπανών της.

Το παράδειγμα της Γερμανίας

Ανάλογη κίνηση αναμένεται να πραγματοποιήσει και το Βερολίνο. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Γιεργκ Κούκις, άφησε να εννοηθεί πως η Γερμανία σκοπεύει να ζητήσει από την Κομισιόν εξαίρεση από τους περιορισμούς στον δανεισμό, ώστε να μπορέσει να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες τα επόμενα χρόνια. «Πιθανότατα θα το πράξουμε, αν και η τελική απόφαση δεν έχει ακόμη ληφθεί», ανέφερε ο Κούκις σε παρέμβασή του στο περιθώριο των εαρινών συναντήσεων του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον.

Ήδη η γερμανική Βουλή έχει εγκρίνει σημαντική αύξηση των αμυντικών κονδυλίων, ενώ στις 28 Απριλίου ο πρόεδρος της Γερμανίας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, επεσήμανε την ανάγκη η Γερμανία να εντείνει τη συνεισφορά της στην ευρωπαϊκή άμυνα, κυρίως λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Με πληροφορίες από το Reuters