ΚΟΣΜΟΣ

Καθώς το κομμουνιστικό καθεστώς στην Κίνα συνεχίζει να χρησιμοποιεί σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης στην γεωπολιτική κατά του ελεύθερου κόσμου, ένας επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κάλεσε τις χώρες μέλη να ιδρύσουν ένα κοινό αποθετήριο σπανίων γαιών προς μείωση μελλοντικού εκβιασμού και διατάραξης της αλυσίδας εφοδιασμού από το Πεκίνο.

«Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σήμερα έχουν στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο για στρατηγικές πρώτες ύλες,» είπε ο αντιπρόεδρος για ευημερία και βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, Στεφάν Σεζουρνέ της Γαλλίας, στην Γερμανική εφημερίδα Handelsblatt στις 23 Ιουνίου.

Ο Σεζουρνέ πρόσθεσε ότι θα εκκινήσει και άλλες προτάσεις αυτό το έτος για να προωθήσει εναλλακτικές πηγές πρώτων υλών.

Τους πρόσφατους μήνες, καθώς οι εμπορικές διαφωνίες με την Κίνα εντείνονταν, ειδικά σχετικά με τους δασμούς των ΗΠΑ, το κινεζικό καθεστώς επέβαλε περιορισμούς εξαγωγών σε μαγνήτες σπανίων γαιών τον Απρίλιο, απαιτώντας νέες άδειες, που οδήγησε διπλωμάτες, κατασκευαστές αυτοκινήτων, και άλλες εταιρείες στην Ευρώπη και αλλού να ζητήσουν συναντήσεις με αξιωματούχους του καθεστώτος προς αποφυγή κλεισίματος εργοστασίων.

Η γερμανική Ένωση Μηχανολόγων Μηχανικών προειδοποίησε στις 12 Ιουνίου ότι γερμανικά εργοστάσια και κατασκευαστές εξοπλισμού αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο το πρόβλημα έλλειψης σπανίων γαιών και κάλεσε την ΕΕ να πιέσει την Κίνα. Επίσης τόνισε ότι προμηθευτές εκτός Κίνας χρειάζεται να βρεθούν μεσο- και μακροπρόθεσμα.

Ο Σεζουρνέ προειδοποίησε το Πεκίνο ότι η ΕΕ έχει τα εργαλεία για να αμυνθεί των συμφερόντων της σε πιθανό εμπορικό πόλεμο.

«Η Ευρώπη θα πρέπει τελικά να χρησιμοποιήσει τα ίδια όπλα όπως οι ανταγωνιστές της», είπε.

Η ΕΕ ανακοίνωσε 13 νέα προγράμματα πρώτων υλών που έρχονται εκτός της ένωσης τον Ιούνιο ώστε να αυξήσει την προμήθεια μετάλλων και ορυκτών κρίσιμων για την μετάβαση των ενεργειακών της συστημάτων μακριά από το πετρέλαιο και φυσικό αέριο και για εφαρμογές αμύνης και διαστημικής.

Ο Σουν Κουό-σιανγκ, καθηγητής διεθνών σχέσεων και επιχειρηματικότητας στο πανεπιστήμια Νανχουά της Ταϊβάν, είπε στην Epoch Times στις 24 Ιουνίου ότι αναμένει πως τα κράτη μέλη της ΕΕ θα απαντήσουν θετικά στην πρόταση, «καθώς συμφωνεί με την στρατηγική αυτονομία και την οικονομική ανάγκη ολόκληρης της ΕΕ.»

Οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες για κρίσιμες βιομηχανίες όπως ηλεκτρικά οχήματα, τουρμπίνες, άμυνα και διαστημικά, είπε, και «οι πρόσφατοι περιορισμοί της Κίνας σε εξαγωγές σπανίων γαιών έχουν περαιτέρω τονίσει την ανάγκη ποικιλότητας στην αλυσίδα εφοδιασμού.»

Είπε ότι για κάποιες φιλοκινεζικές ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες, οι θέσεις τους ίσως είναι περισσότερο περίπλοκες.

«Από την μία πλευρά, αυτές οι χώρες ίσως προτιμούν να διατηρήσουν καλές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα», είπε. «Αλλά από την άλλη, ως κράτη μέλη της ΕΕ, έχουν επίσης κινδύνους εφοδιασμού και ανάγκες βιομηχανικής ανάπτυξης. Η ίδρυση ενός αποθετηρίου σπανίων γαιών θα είναι μέρος της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ, δίνοντας έμφαση σε κοινά ενδιαφέροντα και διαμοίραση κινδύνου.

«Τελικά, βασιζόμενες στα συνολικά συμφέροντα της ΕΕ, αυτές οι χώρες ίσως επίσης υποστηρίξουν αυτή την πρωτοβουλία.»

Ο Σου Τζου-γιουν, ερευνητής και διευθυντής του Τμήματος Αμυντικής Στρατηγικής και Πόρων στο Ινστιτούτο Εθνικής Άμυνας και Έρευνας Ασφαλείας της Ταϊβάν, είχε μια παρόμοια αξιολόγηση, σημειώνοντας ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη συνεργαστεί στην αναζήτηση εναλλακτικών.

«Η Γροιλανδία έχει η ίδια πολλές σπάνιες γαίες, και η Ουκρανία επίσης έχει αποθέματα», είπε στην Epoch Times στις 24 Ιουνίου.

Αυτές οι ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες με μια πιο φιλική [προς το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα] πολιτική στάση δεν έχουν λόγο να αντιταθούν στην πρωτοβουλία. Έτσι τουλάχιστον εντός του συστήματος της ΕΕ, αν και ίσως δεν το υποστηρίζουν σθεναρά, δεν θα του αντισταθούν.»

Ο Σουν επισήμανε επίσης ότι η Γροιλανδία, ως αυτόνομη περιοχή της Δανίας, έχει αποθέματα σπανίων γαιών σε μεγάλη ποσότητα, ερχόμενη δεύτερη μόνο μετά την Κίνα.

«Χώρες όπως Βιετνάμ, Βραζιλία, Ινδία, Ρωσία, και Μιανμάρ έχουν επίσης σημαντικά αποθέματα σπανίων γαιών», είπε, προσθέτοντας ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την μείωση της χρήσης σπανίων γαιών, ενώ αναπτύσσει υλικά που μπορούν να αντικαταστήσουν τις σπάνιες γαίες.

Η επεξεργασία σπανίων γαιών μεγαλύτερο πρόβλημα

Ο Σου είπε ότι δεν θα είναι μεγάλο πρόβλημα για την ΕΕ να ιδρύσει κοινά αποθετήρια με σπάνιες γαίες από άλλες χώρες όπως από την Αφρική και Νότια Αμερική.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι ποια χώρα θα επεξεργαστεί τις σπάνιες γαίες, είπε ο Σου, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχουν πολλές χώρες που θέλουν να θέσουν το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων σε κίνδυνο.

«Τις περασμένες λίγες δεκαετίες, η Κίνα τις έχει επεξεργαστεί επειδή το κινεζικό καθεστώς δεν νοιάζεται για βαριά περιβαλλοντική μόλυνση που προκαλείται από αυτό», είπε.

Και λόγω της έλλειψης περιβαλλοντικής προστασίας και προσπαθειών συντήρησης, είπε, «το κόστος ήταν σχετικά μικρό.»

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η τεχνολογία επεξεργασίας, είπε ο Σου. Η Κίνα έχει την καλύτερη τεχνολογία επεξεργασίας σπανίων γαιών σε στρατιωτικό βαθμό 99% καθαρότητας.

«Οι ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μείνει πίσω από την Κίνα», είπε. «Αυτό για το οποίο πραγματικά χρειάζεται να ανησυχούν είναι η τεχνολογία επεξεργασίας.»

Το κινεζικό καθεστώς είπε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι έδινε μεγάλη προσοχή στις ανησυχίες της ΕΕ και θα σκεφτόταν να επιταχύνει την διαδικασία έγκρισης για εξαγωγές σπανίων γαιών στην ΕΕ.

Ο Σουν είπε ότι η Κίνα ίσως γνωρίζει ότι η ΕΕ αναζητά δυναμικά εναλλακτικές πηγές, «ελπίζοντας να διατηρήσει την επιρροή της στην αγορά σπανίων γαιών μέσω αυτής της κίνησης να αποτρέψει την ΕΕ από το να επιταχύνει την ίδρυση ενός τελείως ανεξάρτητου συστήματος εφοδιασμού από αυτήν.»

Αλλά προειδοποίησε ότι το κινεζικό καθεστώς ίσως παίξει πολιτική και διχάσει τις χώρες της ΕΕ στις σπάνιες γαίες μέσω περισσότερων εγκρίσεων σε επιλεγμένες χώρες.

Είπε ότι η Κίνα ίσως επίσης χρησιμοποιήσει «χειραγώγηση τιμών» και «βάλει διπλωματική πίεση» σε χώρες της ΕΕ για να τις αποτρέψει από τις προσπάθειες να ιδρύσουν μια ανεξάρτητη αλυσίδα εφοδιασμού σπανίων γαιών.

Ο Σου είπε ότι το κινεζικό καθεστώς ίσως ανοίξει ξανά τις εξαγωγές σπανίων γαιών στην ΕΕ σε σύντομο χρόνο, «και χρησιμοποιήσει 99% στρατιωτικού βαθμού σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης.»

«Ο λόγος που η ΕΕ θέλει να ιδρύσει ένα κοινό αποθετήριο είναι ότι δεν εμπιστεύεται το κινεζικό καθεστώς,» είπε. «Ίσως ανοίξουν τις εξαγωγές τώρα, και τις σταματήσουν ξανά μια μέρα. Έτσι βραχυπρόθεσμα, η ΕΕ και το κινεζικό καθεστώς θα διαπραγματευτούν για τις εξαγωγές σπανίων γαιών. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η ΕΕ πρέπει να ιδρύσει την δική της ελεγχόμενη πηγή σπανίων γαιών.»

Ο ιαπωνικός στρατός ολοκλήρωσε την πρώτη εγχώρια δοκιμή πυραύλων την Τρίτη, ενισχύοντας τις αποτρεπτικές του ικανότητες καθώς οι ανησυχίες ασφαλείας στην περιοχή αυξάνονται λόγω της επιθετικότητας του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος.

Η εκτόξευση των τύπου 88 πυραύλων αέρος-επιφανείας έγινε στον χώρο βολών αντιαεροπορικών Σιζουνάι στο Χοκάιντο, το βορειότερο από τα τέσσερα κύρια νησιά της Ιαπωνίας.

Η κίνηση της Ιαπωνίας να ενισχύσει την άμυνά της σημειώνει μια αλλαγή από τις παλαιότερες δοκιμές πυραύλων σε συμμαχικό έδαφος, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες και Αυστραλία. Αυτή η πρόσφατη δοκιμή ακολουθεί αλλαγές πολιτικής υπό την Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας της Ιαπωνίας το 2022, που δίνει έμφαση στην ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων του έθνους.

Ο Ιάπωνας επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων Γιοσιμάσα Χαγιάσι επιβεβαίωσε την Τετάρτη ότι η Ιαπωνία έκανε την πρώτη εγχώρια δοκιμή καθοδηγούμενων πυραύλων αέρος-επιφανείας αλλά είπε ότι δεν στόχευε συγκεκριμένες χώρες.

Τέτοιες δοκιμές με πραγματικά πυρά στην Ιαπωνία παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες εκμάθησης στους στρατιώτες της σε διαφορετικά περιβάλλοντα, είπε ο Χαγιάσι σε δημοσιογράφους σε ενημέρωση στο Τόκυο.

Είναι «εξαιρετικά σημαντικό» για την Ιαπωνία να διατηρήσει και να βελτιώσει τις δυνατότητές της στην άμυνα της χώρας σε ένα «δριμύ περιβάλλον ασφαλείας», πρόσθεσε.

Στην επιχείρηση της Τρίτης, ένας θαλάσσιος μη επανδρωμένος στόχος τοποθετήθηκε περίπου 50 χιλιόμετρα από την ακτή. Η δοκιμή είχε επιτυχία, με τον χωρίς έκρηξη πύραυλο εξάσκησης να χτυπά τον στόχο.

Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα Kyodo News, η εμβέλεια του τύπου 88 πυραύλου είναι περίπου 120 χιλιόμετρα, με «μεγάλη ζημία στην περιβάλλουσα περιοχή, έτσι είχε δοκιμαστεί στο εξωτερικό παλαιότερα.» Η αναφορά έλεγε ότι δεν έχει ακόμα αποφασιστεί αν ο πύραυλος θα υπάρχει ως όπλο το επόμενο οικονομικό έτος.

Ο τύπος 88 πύραυλος είναι ένα βραχείας απόστασης σύστημα βολής κατά πλοίων, εκτοξευόμενο από φορτηγό όχημα. Αν και μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή αποτρεπτικών ναυτικών βολών, αξιωματούχοι λένε ότι παίζει κρίσιμο ρόλο στην προετοιμασία για νεότερα συστήματα, όπως τον ανανεωμένο πύραυλο τύπου 12 και κατευθυνόμενους πυραύλους Tomahawk των ΗΠΑ που η χώρα θα αποκτήσει σύντομα.

Οι πυραυλικές δοκιμές έρχονται καθώς η Κίνα συνεχίζει να επιδεικνύει την εκτεταμένη στρατιωτική περιουσία της στην περιοχή.

Το υπουργείο Άμυνας της Ιαπωνίας, στο τελευταίο ετήσιο ενημερωτικό του φύλλο, περιέγραψε την απειλή του κινεζικού καθεστώτος ως «την μεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση.» Το υπουργείο σημείωσε ότι το Πεκίνο έχει σταθερά αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες για περισσότερο από 30 χρόνια, και έτσι τώρα μπορεί να εντείνει τις στρατιωτικές του δραστηριότητες στα ύδατα της Ανατολικής Σινικής Θάλασσας, καθώς και με την Ταϊβάν.

Η Ιαπωνία επίσης έχει πίεση από τον συνεργάτη της Κίνας, την Βόρεια Κορέα. Τους πρόσφατους μήνες, η Πιονγιάνγκ εκτόξευσε πολλούς δοκιμαστικούς πυραύλους βραχείας απόστασης στην Ιαπωνική Θάλασσα.

Στις επόμενες δοκιμές, η ιαπωνική κυβέρνηση σκέφτεται να έχει πυραύλους μακράς απόστασης στο ανατολικότερο τμήμα της χώρας, το Μιναμιτορισίμα, ένα νησί 1.848 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Τόκυο, τον Απρίλιο του 2026.

ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ—Καθώς οι επικεφαλής του ΝΑΤΟ στην Ολλανδία αυτήν την εβδομάδα συγκεντρώθηκαν για να αποκαλύψουν μια ιστορική συμφωνία αύξησης στρατιωτικών δαπανών, το Πεκίνο παρακολουθούσε νευρικά από την άλλη πλευρά του κόσμου.

Το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς εξέδωσε μια σειρά δηλώσεων, κατηγορώντας το ΝΑΤΟ για «δημιουργία σύγκρουσης» και επέκρινε τις προθέσεις της συμμαχίας.

Στην σύνοδο αυτού του έτους, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τους στόχους τους για στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), μια σημαντική αύξηση από το 2% που είχε τεθεί κατά την διάρκεια συνόδου στην Ουαλία το 2014.

Κατά την διάρκεια της συνόδου, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προειδοποίησε για την υποστήριξη της Ρωσίας από το Πεκίνο, την γρηγορότερη στρατιωτική ενίσχυση του Πεκίνου, και την αυξανόμενη απειλή κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν.

Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) επέκρινε την αύξηση αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ.

«Οι χώρες του ΝΑΤΟ ήδη αποτελούν το 55% των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών το 2024. Παρόλα αυτά απαιτείται να αυξήσουν την αμυντική επένδυση στο 5% του ΑΕΠ για να χτίσουν ένα ‘πιο θανάσιμο ΝΑΤΟ’», είπε ένας εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Γκουό Τζιακούν, κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου στις 26 Ιουνίου.

Το καθεστώς εμφανίστηκε να ανησυχεί από την στρατιωτική ενίσχυση του ΝΑΤΟ και τους βαθύτερους δεσμούς με Ινδο-Ειρηνικά έθνη τα πρόσφατα χρόνια, με τον Γκουό να κατηγορεί την συμμαχία για «Ψυχροπολεμική νοοτροπία.»

Το ΝΑΤΟ τα πρόσφατα χρόνια πήρε σκληρή στάση έναντι της αυξανόμενης απειλής της Κίνας.

Κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου στο τέλος της συνόδου του ΝΑΤΟ στις 25 Ιουνίου, ο Ρούτε είπε ότι η αύξηση σε αμυντικές δαπάνες δεν είχε αίτιο μόνο την έκκληση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αλλά επίσης την ανάγκη, αναφέροντας την μακροπρόθεσμη απειλή της Ρωσίας, την εμφάνιση νέων αντιπάλων, και τις αυξανόμενες ανησυχίες για την μεγάλη στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας.

Μιλώντας στο δημόσιο φόρουμ την πρώτη μέρα του συνεδρίου, ο Ρούτε επίσης περιέγραψε το Πεκίνο ως μια αναδυόμενη απειλή για το ΝΑΤΟ.

«Ίσως κάνουν περισσότερα με τις στρατιωτικές ικανότητές τους στο μέλλον. Και γνωρίζουμε τους κινδύνους που διατρέχουμε με την Ταϊβάν», είπε.

Ο Ρούτε πρότεινε ότι αν οι εντάσεις αυξηθούν στον Ειρηνικό της Ασία, ο Κινέζος επικεφαλής Σι Τζινπίνγκ ίσως θυμηθεί «τον παλιό του συνάδελφο στο Κρεμλίνο» για την ισχυρή στήριξη της Κίνας από την Ρωσία και αναγκάσει την Ρωσία να κρατά την Δύση απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Σε απάντηση, ο Γκουό κατηγόρησε το ΝΑΤΟ για «υποκίνηση σύγκρουσης.» Ισχυρίστηκε ότι κάποιοι εντός του ΝΑΤΟ ψάχνουν δικαιολογίες για αύξηση στρατιωτικών δαπανών και επέκταση της παρουσίας της συμμαχίας στην ασιατική περιοχή του Ειρηνικού.

Στην σύνοδο της Χάγης, τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να δώσουν τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ τους ετησίως σε βασικές αμυντικές υποχρεώσεις έως το 2035.

Επίσης, οι χώρες μέλη θα δαπανήσουν ένα επιπλέον 1,5% του ΑΕΠ τους ετησίως για επένδυση σε κρίσιμες υποδομές, διαδικτυακή ασφάλεια, πολιτική ετοιμότητα, και καινοτομία, και για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας.

Σύμφωνα με τον Τραμπ, η επένδυση σε κρίσιμες υποδομές σημαίνει και δημιουργία ασφαλών αλυσίδων εφοδιασμού για παραγωγή απαιτούμενων ορυκτών, ζωτικών στον αμυντικό τομέα.

«Η κρίση της Ουκρανίας έχει επίσης φέρει στο προσκήνιο την άμεση ανάγκη επανοικοδόμησης της αμυντικής μας βιομηχανίας, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες και μεταξύ των συμμαχικών εθνών. Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε από ξένους αντιπάλους για κρίσιμα ορυκτά», είπε ο Τραμπ σε συνέντευξη τύπου μετά την σύνοδο.

Η Κίνα κυριαρχεί στις αλυσίδες εφοδιασμού σπανίων γαιών, έχοντας το 70% της παγκόσμιας παραγωγής και σχεδόν το 90% της ικανότητας επεξεργασίας, σύμφωνα με έρευνα του 2023 του Ινστιτούτου Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης.

Το κινεζικό καθεστώς έχει μετατρέψει αυτήν την κυριαρχία σε στρατηγικό όπλο κατά άλλων χωρών τα πρόσφατα χρόνια.

Τον Απρίλιο, το Πεκίνο άρχισε περιορισμούς εξαγωγών για κρίσιμα στοιχεία σπανίων γαιών, μέταλλα, και μαγνήτες ως απάντηση στους αμοιβαίους δασμούς του Τραμπ.

Το Πεκίνο έχει εντείνει τους ελέγχους εξαγωγών για επτά στοιχεία σπανίων γαιών—σαμάριο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λουτέτιο, σκάνδιο, και ύτριο—δυσκολεύοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού που είναι κρίσιμες για την άμυνα της Αμερικής, την διαστημική και την κατασκευή αυτοκινήτων.

Οι τελευταίοι περιορισμοί ακολουθούν μια απαγόρευση εξαγωγών του Δεκεμβρίου 2024 για τρία βασικά στοιχεία—αντιμόνιο, γάλλιο, και γερμάνιο—που τέθηκε ως αντίποινα στους τεχνολογικούς περιορισμούς του προέδρου Τζο Μπάιντεν που στόχευαν το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς.

Ο Τραμπ είπε πως η Κίνα έχει συμφωνήσει να άρει τους περιορισμούς εξαγωγών σε μαγνήτες και αναγκαίες σπάνιες γαίες μετά τον διάλογο στο Λονδίνο στις αρχές Ιουνίου.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, ολοκλήρωσε στις 25 Ιουνίου μια έντονη, 24ωρη επίσκεψη στην Ολλανδία, με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, εξασφαλίζοντας την αποδοχή της αύξησης των αμυντικών δαπανών από πλευράς των συμμάχων.

Σε αντίθεση με την περσινή σύνοδο στην Ουάσιγκτον – που φιλοξενήθηκε από τον τότε πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, λίγο μετά από την προεκλογική τηλεοπτική του αναμέτρηση με τον Τραμπ – η φετινή συνάντηση ήταν διαφορετική τόσο σε τόνο όσο και σε προτεραιότητες.

Το ενδιαφέρον συγκέντρωσαν, μεταξύ άλλων, οι δηλώσεις Τραμπ για την κατάπαυση πυρός στη Μέση Ανατολή, οι αναφορές σε διαρροή απόρρητης έκθεσης για τις αμερικανικές επιδρομές στο Ιράν, καθώς και η στάση του σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Ιστορικό ορόσημο»

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συνόδου, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν στην αύξηση των αμυντικών δαπανών με στόχο το 5% του ΑΕΠ, πρόταση που ο Τραμπ προωθούσε εδώ και χρόνια.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, χαρακτήρισε τη νέα συμφωνία – η οποία έλαβε την ονομασία «Αμυντική Δέσμευση της Χάγης» – ως «ιστορικό ορόσημο», προσθέτοντας ότι πρόκειται για επίτευγμα που «κανείς δεν πίστευε πως ήταν εφικτό».

Η επίσημη δήλωση της συνόδου ανέφερε πως τα μέλη της Συμμαχίας δεσμεύτηκαν να δαπανούν τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ τους σε βασικές αμυντικές ανάγκες έως το 2035, με υποχρέωση υποβολής ετήσιων σχεδίων για την πορεία επίτευξης του στόχου.

Επιπλέον, συμφωνήθηκε η επιπρόσθετη ετήσια διάθεση 1,5% του ΑΕΠ για υποδομές, κυβερνοασφάλεια, πολιτική ετοιμότητα, καινοτομία και ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής βάσης.

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η συνολική ενίσχυση των αμυντικών δαπανών θα προσθέσει πάνω από 1 τρισ. δολάρια ετησίως στη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ. Τόνισε επίσης ότι τα κονδύλια θα πρέπει να διατεθούν για στρατιωτικό εξοπλισμό και όχι για γραφειοκρατικά έξοδα, προσθέτοντας – με αναφορά στη στήριξη της αμερικανικής βιομηχανίας – ότι ελπίζει ο εξοπλισμός αυτός να κατασκευάζεται στις ΗΠΑ, καθώς, όπως είπε, πρόκειται για τον «καλύτερο στον κόσμο».

Το Ιράν στη σκιά της Συνόδου

Αν και η σύνοδος αποτελούσε ιδανική ευκαιρία για την προβολή των πρόσφατων αμερικανικών επιδρομών, οι οποίες, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, κατέστρεψαν τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, μεγάλο μέρος των δηλώσεων του Τραμπ επικεντρώθηκε στη διάψευση των αναφορών που αμφισβητούσαν την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, ο Τραμπ επέκρινε μέσα ενημέρωσης όπως το CNN, τα οποία αναφέρθηκαν σε διαρροή απόρρητης έκθεσης των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, σύμφωνα με την οποία οι επιδρομές δεν κατέστρεψαν κρίσιμα τμήματα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Αντίθετα, δήλωση εκπροσώπου του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, την οποία επικαλέστηκε ο Τραμπ, έκανε λόγο για «σοβαρές ζημιές» στις εγκαταστάσεις.

Κατά τη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούττε, το πρωί της 25ης Ιουνίου, ο Τραμπ φέρεται να υποστήριξε πως οι αμερικανικές επιδρομές συνέβαλαν στον τερματισμό της σύγκρουσης Ισραήλ–Ιράν, συγκρίνοντάς τες μάλιστα με τις ατομικές βομβιστικές επιθέσεις σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι σχέσεις Τραμπ-Ρούττε στο επίκεντρο

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η ‘χημεία’ μεταξύ του Τραμπ και του νέου γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ. Ο Ρούττε εξήρε την ηγεσία του Αμερικανού προέδρου στην ενίσχυση των αμυντικών δαπανών των συμμάχων και χαιρέτισε την, όπως είπε, «αποφασιστική του δράση» έναντι του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους, ο Τραμπ παρομοίασε τη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν με «καβγά ανάμεσα σε δύο παιδιά στο προαύλιο σχολείου», λέγοντας πως «τα αφήνεις να παλέψουν για 2-3 λεπτά και μετά τα σταματάς».

Ο Ρούττε φέρεται να απάντησε με χιούμορ ότι «τότε πρέπει να επέμβει ο μπαμπάς με αυστηρή γλώσσα». Η στιχομυθία έγινε γρήγορα ευρέως γνωστή, με αρκετούς να κατηγορούν τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ για υπερβολική φιλοφρόνηση προς τον Τραμπ. Ο Ρούττε υπερασπίστηκε τις δηλώσεις του, χαρακτηρίζοντας τον Τραμπ «καλό φίλο» και δηλώνοντας ότι θεωρεί πως «του αξίζουν τα εύσημα».

Συνάντηση με Ζελένσκι

Ένα ακόμη σημείο ενδιαφέροντος της συνόδου αποτέλεσε η κατ’ ιδίαν συνάντηση του Τραμπ με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στις 25 Ιουνίου. Όταν ρωτήθηκε εάν συζητήθηκε ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, ο Τραμπ απάντησε ότι ήθελε απλώς να μάθει πώς τα πηγαίνει ο Ουκρανός ηγέτης.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, η συνάντηση ήταν «πολύ καλή» και, παρά τις δύσκολες στιγμές που υπήρξαν στο παρελθόν, ο Ζελένσκι ήταν «ιδιαίτερα ευγενικός».

Ο Τραμπ εξέφρασε την πρόθεσή του να συνομιλήσει με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, προκειμένου να διερευνηθούν τρόποι διαμεσολάβησης για κατάπαυση του πυρός, χωρίς ωστόσο να κάνει αναφορά στο ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Παρότι αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες προσδοκούσαν την υλοποίηση της προηγούμενης υπόσχεσής του για δευτερογενείς κυρώσεις κατά του Κρεμλίνου, το ενδεχόμενο αυτό φαίνεται να παραμένει προς το παρόν σε εκκρεμότητα.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η διαφοροποίηση στο κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου. Η διατύπωση του 2024, «Το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ», αντικαταστάθηκε φέτος από τη φράση: «Οι σύμμαχοι επιβεβαιώνουν τη διαρκή κυριαρχική τους δέσμευση να στηρίζουν την Ουκρανία, της οποίας η ασφάλεια συμβάλλει στη δική μας».