Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε χθες Τρίτη πιο «σίγουρος» για την πιθανότητα συμφωνίας με τη Μόσχα για τον ενδεχόμενο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μετά τις συνομιλίων Αμερικανών και Ρώσων διπλωματών στη Σαουδική Αραβία, διαβεβαιώνοντας πως «πιθανόν» θα συναντηθεί με τον Βλαντίμιρ Πούτιν εντός του μήνα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ερωτηθείς σχετικά από τον Τύπο στην κατοικία του στο Μαρ-α-Λάγκο, στη Φλόριντα, είπε επίσης πως τάσσεται «απόλυτα υπέρ» της παρουσίας στην Ουκρανία ευρωπαϊκών στρατευμάτων για τη διατήρηση της ειρήνης, παρά τη ρωσική αντίθεση και παρά τον διχασμό στην Ευρώπη για το ζήτημα.
Οι συνομιλίες υψηλού επιπέδου μεταξύ αξιωματούχων της Ρωσίας και των ΗΠΑ χθες στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας πήγαν «πολύ καλά», διαβεβαίωσε ο Ρεπουμπλικάνος.
Ερωτηθείς για την ενδεχόμενη συνάντησή του με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν εντός Φεβρουαρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησε απλά «πιθανόν».
Το τηλεφώνημά του στον Ρώσο πρόεδρο την περασμένη εβδομάδα, που στόχευε στη διευθέτηση του τέλους του πολέμου στην Ουκρανία με την απευθείας συνεννόηση των δυο παγκόσμιων δυνάμεων, προκάλεσε σοκ στις Βρυξέλλες και στο Κίεβο. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που ανέβαλε επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία, κατήγγειλε χθες τις συνομιλίες «για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία».
Ερωτηθείς σχετικά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε «πολύ απογοητευμένος» από τη στάση του. «Ακούω πως είναι πολύ εκνευρισμένοι που δεν έχουν θέση (στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων), ενώ είχαν θέση τα τελευταία τρία χρόνια κι ακόμα πιο πριν», σχολίασε ο Ρεπουμπλικάνος.
«Νομίζω πως έχω τη δύναμη να βάλω τέλος στον πόλεμο», και το εγχείρημα «πάει πολύ καλά», επέμεινε.
Ερωτηθείς για την ιδέα – που διχάζει τις ευρωπαϊκές χώρες – να αναπτυχθούν ευρωπαϊκά στρατεύματα για την επίβλεψη της τήρησης ενδεχόμενης συμφωνίας ειρήνης στην Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησε «αν θέλουν να το κάνουν αυτό, θα είναι πολύ καλό. Είμαι απόλυτα υπέρ», προσθέτοντας πως οι ΗΠΑ δεν «θα στείλουν» ειρηνευτική δύναμη «εκεί κάτω, επειδή, ξέρετε, είμαστε πολύ μακριά».
Σε μια κίνηση που εντείνει την πολιτική αντιπαράθεση στην Ουκρανία, το Κίεβο επέβαλε κυρώσεις στον πρώην πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο, επικαλούμενο λόγους «εθνικής ασφάλειας», την ώρα που οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις για τη διεξαγωγή εκλογών στη χώρα.
Η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών SBU ανακοίνωσε τις κυρώσεις την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενη «υπάρχουσες απειλές για την εθνική ασφάλεια, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας».
Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση εξαγωγής κεφαλαίων από τη χώρα.
Ο 59χρονος μεγιστάνας επιχειρήσεων ζαχαροπλαστικής και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ουκρανίας, χαρακτήρισε την απόφαση «αντισυνταγματική και πολιτικά υποκινούμενη». Κατηγόρησε τον διάδοχό του Ζελένσκι ότι κατάφερε «τεράστιο πλήγμα στην εσωτερική ενότητα» της χώρας.
Το ζήτημα της νομιμότητας
Η κίνηση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η πενταετής θητεία του Ζελένσκι έληξε επίσημα τον Μάιο του 2024. Οι προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2024 αναβλήθηκαν επ’ αόριστον λόγω του στρατιωτικού νόμου που ισχύει λόγω της ρωσικής εισβολής.
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει τη νομιμότητα του Ζελένσκι, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να προειδοποιεί ότι το ζήτημα θα μπορούσε να επηρεάσει την υπογραφή μιας ενδεχόμενης συνθήκης ειρήνης. «Θα πρέπει να καταλάβουμε με ποιον θα έχουμε να κάνουμε όταν υπογράφουμε νομικά δεσμευτικά έγγραφα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Αλλάζει στάση η Ουάσιγκτον
Ενώ οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου έδειχναν κατανόηση για την εκλογική κατάσταση, η στάση της Ουάσιγκτον φαίνεται να άλλαξε μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Ο στρατηγός Κηθ Κέλογκ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Ρωσία και την Ουκρανία, δήλωσε στο Reuters ότι οι εκλογές «πρέπει να γίνουν». «Οι περισσότερες δημοκρατικές χώρες διεξάγουν εκλογές σε καιρό πολέμου», τόνισε. «Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να το κάνουν. Είναι καλό για τη δημοκρατία. Αυτή είναι η ομορφιά μιας ισχυρής δημοκρατίας – έχεις περισσότερους από έναν υποψηφίους να διεκδικούν την εξουσία».
Ο Ζελένσκι, μιλώντας στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου στις 15 Φεβρουαρίου, δήλωσε «ανοιχτός στη συζήτηση για εκλογές», αν και υπογράμμισε ότι οι Ουκρανοί «αντιτίθενται» σε μια τέτοια κίνηση, φοβούμενοι ότι η Ρωσία θα εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να καταλάβει περισσότερα εδάφη.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Interfax-Ukraine, ο Ποροσένκο ανέφερε ότι οι προεδρικές, κοινοβουλευτικές και τοπικές εκλογές πιθανότατα θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο, επικαλούμενος ανώνυμες πηγές σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες της Ουκρανίας. Οι ισχυρισμοί του Ποροσένκο δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθούν ανεξάρτητα από την Epoch Times.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ δήλωσε την Κυριακή ότι είναι έτοιμος να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία εάν χρειαστεί για να βοηθήσει σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία που θα τερματίσει τη ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας.
Ο Στάρμερ έγραψε στην Daily Telegraph ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι «έτοιμο να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο» στην εξασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα τεθούν Βρετανοί στρατιώτες και γυναίκες «σε κίνδυνο».
«Δεν το λέω επιπόλαια», είπε. «Όμως, οποιοσδήποτε ρόλος στην εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας συμβάλλει στην εγγύηση της ασφάλειας της ηπείρου μας και της ασφάλειας αυτής της χώρας».
Ο Στάρμερ είπε ότι οποιοδήποτε τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία «δεν μπορεί να γίνει απλώς μια προσωρινή παύση πριν επιτεθεί ξανά ο Πούτιν». Για να υποστηρίξει την Ουκρανία, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμεύσει 3 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως για τον ουκρανικό στρατό μέχρι τουλάχιστον το 2030, έγραψε.
Ο Στάρμερ είπε ότι θα συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τις επόμενες ημέρες, σημειώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία. Ο Βρετανός επικεφαλής δήλωσε επίσης ότι πιστεύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να παίξει «ένα μοναδικό ρόλο» βοηθώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη να συνεργαστούν.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σπάνια στιγμή για τη συλλογική ασφάλεια της ηπείρου μας», δήλωσε. «Αυτό δεν είναι μόνο ένα ζήτημα για το μέλλον της Ουκρανίας — είναι υπαρξιακό για την Ευρώπη συνολικά».
Ο Στάρμερ έκανε τις παρατηρήσεις πριν από μια έκτακτη σύνοδο κορυφής με Ευρωπαίους επικεφαλής την Δευτέρα για να συζητηθεί ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας. Η συνάντηση θα φιλοξενηθεί στην Γαλλία, στην οποία θα συμμετέχουν ο Στάρμερ και οι επικεφαλής της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ιταλίας, και της Δανίας, καθώς και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Ο Στάρμερ μίλησε επίσης με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκυ στις 14 Φεβρουαρίου, δεσμευόμενος ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία «όσο χρειαστεί», και τόνισε την ανάγκη για συμμετοχή της Ουκρανίας στις συνομιλίες για τον πόλεμο.
Αυτό έγινε εν μέσω ανησυχιών ότι τα ευρωπαϊκά έθνη μπορεί να αποκλειστούν από τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου. Ο απεσταλμένος του Τραμπ στην Ουκρανία, ο απόστρατος υποστράτηγος Κηθ Κέλλογκ, δήλωσε στις 15 Φεβρουαρίου ότι η Ευρώπη δεν θα συμπεριληφθεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι μεταξύ των δύο πλευρών.
Σε συνέντευξή του στις 16 Φεβρουαρίου στο CBS, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο είπε ότι η διαδικασία διαπραγμάτευσης δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, αλλά τόνισε ότι εάν προχωρήσει, η Ουκρανία και η Ευρώπη θα συμπεριληφθούν σε «πραγματικές διαπραγματεύσεις».
«Τελικά, θα φτάσει σε ένα σημείο… αν είναι πραγματικές διαπραγματεύσεις, και δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να εμπλακεί η Ουκρανία, γιατί είναι αυτή που δέχθηκε εισβολή και οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να εμπλακούν επειδή έχουν κυρώσεις στον Πούτιν και τη Ρωσία», δήλωσε. «Απλώς δεν είμαστε ακόμα εκεί».
Ο Ρούμπιο δήλωσε ότι ο Πούτιν είχε «εκφράσει το ενδιαφέρον του για την ειρήνη» κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα και ο Τραμπ του είπε ότι ήθελε να τελειώσει ο πόλεμος «με τρόπο που να είναι διαρκής και να προστατεύει την ουκρανική κυριαρχία». Ο Ρούμπιο είπε ότι οι επόμενες ενέργειες της Ρωσίας θα καθορίσουν εάν είναι σοβαρή για την επιδίωξη της ειρήνης.
Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι αναμένεται να συναντηθούν στη Σαουδική Αραβία τις επόμενες ημέρες για να συνεχιστούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες, σύμφωνα με τον βουλευτή Μάικλ ΜακΚόλ (Ρ-Τέξας). Ο ΜακΚόλ είπε στις 15 Φεβρουαρίου ότι οι συνομιλίες έχουν σκοπό να κανονίσουν μια συνάντηση με τον Τραμπ, τον Πούτιν, και τον Ζελένσκυ για να «επέλθει επιτέλους ειρήνη και να τερματίσει αυτή τη σύγκρουση».
Ο Jacob Burg και το Reuters συνέβαλαν σε αυτό το άρθρο.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο συναντήθηκε με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ στις 16 Φεβρουαρίου, όπου και οι δύο ορκίστηκαν να καταπολεμήσουν τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν.
Ο Νετανιάχου είπε μετά τη συνάντηση ότι αυτός και ο Ρούμπιο είχαν μια «πολύ παραγωγική συζήτηση» για πολλά θέματα, «κανένα σημαντικότερο από το Ιράν».
«Το Ισραήλ και η Αμερική είναι μαζί στην αντιμετώπιση της απειλής του Ιράν», είπε ο πρωθυπουργός. «Συμφωνήσαμε ότι οι αγιατολάχ δεν πρέπει να έχουν πυρηνικά όπλα και επίσης συμφωνήσαμε ότι η επιθετικότητα του Ιράν στην περιοχή πρέπει να αναχαιτιστεί.»
Ο Ρούμπιο, από τη μεριά του, ανέφερε το Ιράν ως τον κύριο επιτιθέμενο της περιοχής.
«Πίσω από κάθε τρομοκρατική ομάδα, πίσω από κάθε πράξη βίας, πίσω από κάθε αποσταθεροποιητική δραστηριότητα, πίσω από οτιδήποτε απειλεί την ειρήνη και τη σταθερότητα για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που αποκαλούν αυτή την περιοχή ‘πατρίδα’ βρίσκεται το Ιράν», είπε.
Το Ισραήλ κατάφερε στο Ιράν ένα «ισχυρό πλήγμα» τους τελευταίους 16 μήνες από την έναρξη του πολέμου κατά της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς, είπε ο Νετανιάχου, προσθέτοντας ότι, με την υποστήριξη του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει «καμία αμφιβολία» ότι το Ισραήλ μπορεί να «τελειώσει τη δουλειά».
Το υποστηριζόμενο από το Ιράν κίνημα της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο έχει αποδυναμωθεί, καθώς το Ισραήλ χτυπά εκατοντάδες στόχους στη Συρία για να σταματήσει ένα νέο μέτωπο —που υποστηρίζεται από το Ιράν— να κινητοποιηθεί εναντίον του Ισραήλ, είπε ο πρωθυπουργός.
«Τώρα, εάν οποιαδήποτε άλλη δύναμη πιστεύει ότι το Ισραήλ θα επιτρέψει σε άλλες εχθρικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν τη Συρία ως βάση επιχειρήσεων εναντίον μας, κάνει σοβαρό λάθος», τόνισε ο Νετανιάχου.
Η επίσκεψη του Ρούμπιο πραγματοποιήθηκε περίπου μια εβδομάδα αφότου ο Τραμπ διατύπωσε την πρόταση μετεγκατάστασης 2,2 εκατομμύρια Παλαιστίνιων, κατοίκων της Γάζας, και ανάληψης του ελέγχου και ιδιοκτησιακού καθεστώτος της παραθαλάσσιας περιοχής από τις Ηνωμένες Πολιτείες.. Ο Τραμπ πρότεινε επίσης στην Αίγυπτο και την Ιορδανία να δεχτούν Παλαιστινίους από τη Γάζα, κάτι που και τα δύο έθνη απέρριψαν.
Ο Νετανιάχου ευχαρίστησε τον Ρούμπιο για την «αδιαμφισβήτητη υποστήριξη» των Ηνωμένων Πολιτειών στην πολιτική του Ισραήλ για την Γάζα και πρόσθεσε ότι αυτός και ο Τραμπ μοιράζονται ένα κοινό όραμα για την περιοχή, όπου ισχύει μια εύθραυστη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς μετά από περισσότερους από 15 μήνες πολέμου.
«Θέλω να διαβεβαιώσω όσους μας ακούνε τώρα [ότι] ο πρόεδρος Τραμπ και εγώ εργαζόμαστε σε πλήρη συνεργασία και συντονισμό», είπε ο Νετανιάχου.
Ο Ρούμπιο δήλωσε ότι η Χαμάς «δεν μπορεί να συνεχίσει ως στρατιωτική ή κυβερνητική δύναμη, και όσο στέκεται ως δύναμη που μπορεί να κυβερνήσει ή να διοικήσει ή μια δύναμη που μπορεί να απειλήσει με χρήση βίας, η ειρήνη καθίσταται αδύνατη».
Ενώ ο Ρούμπιο και ο Νετανιάχου μιλούσαν για την πολιτική του Ισραήλ για τη Γάζα, ένα φορτίο βαρέων βομβών των ΗΠΑ έφτανε στο Ισραήλ, αφού η κυβέρνηση Τραμπ ήρε την αναστολή των παραδόσεων τον περασμένο μήνα.
Η αποστολή πυρομαχικών MK-84 «αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την Πολεμική Αεροπορία και τον IDF [ισραηλινό στρατό] και χρησιμεύει ως περαιτέρω απόδειξη της ισχυρής συμμαχίας μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ίσραελ Κατς.
«Στην πρόσφατη συνομιλία μας, ο υπουργός Άμυνας, κος Πητ Χέγκσεθ, επιβεβαίωσε τη δέσμευση της Αμερικής να συνεχίσει να παρέχει στο Ισραήλ όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την εγγύηση της ασφάλειάς του», είπε.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχε αναστείλει την παράδοση των βομβών των 900 κιλών στο Ισραήλ, λόγω ανησυχίας ότι τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αδιακρίτως σε περιοχές της Γάζας που είναι πυκνοκατοικημένες από πολίτες.
Η Λωρίδα της Γάζας θα μπορούσε να φαίνεται δραματικά διαφορετική εάν το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρήσουν με τις προτάσεις μετεγκατάστασης του Τραμπ. Στις 10 Φεβρουαρίου, ο Τραμπ πρότεινε ότι οι Παλαιστίνιοι που φεύγουν από την Γάζα δεν θα έχουν απαραίτητα το δικαίωμα να επιστρέψουν, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με ορισμένους αξιωματούχους του που είχαν προηγουμένως δηλώσει ότι η κίνηση θα ήταν προσωρινή.
Ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται σήμερα για μια έκτακτη σύνοδο κορυφής για να συζητήσουν τα σχέδια του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, εν μέσω φόβων ότι θα μείνουν έξω από τις διαπραγματεύσεις.
Ο στόχος είναι να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική για να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ, μεταξύ άλλων για το τι μπορούν να του προσφέρουν και για το ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της Ευρώπης σχετικά με την απρόκλητη εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Ηγέτες από τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Δανία αναμένεται να συμμετάσχουν σε συνάντηση στο Παρίσι, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ανακοινώθηκε από το γαλλικό προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν οργάνωσε τη συνάντηση για να αρχίσουν διαβουλεύσεις για την κατάσταση στην Ουκρανία και τις προκλήσεις για την ασφάλεια στην Ευρώπη, αναφέρεται στην ανακοίνωση, στην οποία προστίθεται ότι η διαδικασία μπορεί να συνεχιστεί με άλλα σχήματα.
Η συνάντηση οργανώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα το Σαββατοκύριακο, στη διάρκεια της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό, είπε πως η συνάντηση για το Ουκρανικό, η οποία θα ξεκινήσει στις 17:00 ώρα Ελλάδας σήμερα στο Παρίσι, έχει προπαρασκευαστικό χαρακτήρα και οι εργασίες της θα μπορέσουν να συνεχιστούν σε διαφορετικό σχήμα με στόχο την συμμετοχή όλων των εταίρων που ενδιαφέρονται για την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Διπλωμάτες έχουν δηλώσει πως το ζήτημα του τι μπορεί να συνεισφέρει η Ευρώπη σε μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία θα συζητηθεί επίσης στο Παρίσι, αφού οι ΗΠΑ κάλεσαν την Ευρώπη να συνεισφέρει περισσότερο.
Η επιτάχυνση της διπλωματίας σχετικά με την Ουκρανία σημαίνει πως η Ευρώπη χρειάζεται να κάνει περισσότερα και με καλύτερο τρόπο, δήλωσε αξιωματούχος της γαλλικής προεδρίας εν όψει των σημερινών συνομιλιών.
«Πιστεύουμε ότι, ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του ζητήματος της Ουκρανίας, καθώς επίσης ως αποτέλεσμα αυτών που λένε Αμερικανοί ηγέτες, είναι ανάγκη οι Ευρωπαίοι να κάνουμε περισσότερα, καλύτερα και με πιο συγκροτημένο τρόπο για τη συλλογική μας ασφάλεια», δήλωσε ο αξιωματούχος σε δημοσιογράφους.
«Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι μια ευκαιρία, με την έννοια ότι μπορούν να βοηθήσουν να επιταχυνθεί ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά προφανώς χρειάζεται να συμφωνήσουμε και να δούμε υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί το τέλος του πολέμου», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Κατά τις συνομιλίες, πρόσθεσε, θα εξετασθούν «οι εγγυήσεις ασφαλείας που μπορούν να δοθούν από τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, μαζί ή χωριστά».
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε χθες ότι γίνονται συζητήσεις αναφορικά με το ζήτημα της μελλοντικής ανάπτυξης μίας ευρωπαΐκής στρατιωτικής δύναμης, που θα αποτελείται κυρίως από Γάλλους, Βρετανούς και Πολωνούς και θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την κατάπαυση του πυρός και την επίτευξη διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία.
Την ενόχλησή τους ωστόσο για την περιορισμένη σύνθεση της σημερινής συνάντησης εξέφρασαν χώρες όπως η Σλοβενία, η Ρουμανία και η Τσεχία, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας δήλωσε πως συνέρχονται σήμερα στο Παρίσι «αυτοί που εδώ και τρία χρόνια ρίχνουν λάδι στη φωτιά».
Οι χώρες της ΕΕ και η Ουκρανία ανησυχούν για την προοπτική οι ΗΠΑ και η Ρωσία να επιδιώξουν διμερώς μια ειρηνευτική διευθέτηση, ιδιαίτερα αφού ο Τραμπ μίλησε την περασμένη εβδομάδα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Για να επιταχυνθεί η διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τη Μόσχα, η κυβέρνηση Τραμπ παρουσίασε ένα σχέδιο που αποκλείει ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία και κλείνει την πόρτα στη συμμετοχή των ΗΠΑ σε μελλοντικές επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης. Στους ευρωπαϊκούς διαδρόμους της εξουσίας εκτιμάται ότι με τους όρους αυτούς η Ουάσιγκτον γυρίζει την πλάτη στους συμμάχους της για να κάνει συμφωνία με τον Πούτιν.
Το ενημερωτικό δελτίο, που δημοσιεύθηκε στις 13 Φεβρουαρίου μετά την επιστροφή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου, αφαίρεσε τη φράση «δεν υποστηρίζουμε την ανεξαρτησία της Ταϊβάν».
«Είμαστε αντίθετοι σε οποιεσδήποτε μονομερείς αλλαγές στο status quo από οποιαδήποτε πλευρά», ανέφερε το επικαιροποιημένο ενημερωτικό δελτίο. «Αναμένουμε οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών του Στενού να επιλυθούν με ειρηνικά μέσα, χωρίς καταναγκασμό, με τρόπο αποδεκτό από τους ανθρώπους και στις δύο πλευρές του Στενού. Συνεχίζουμε να έχουμε σταθερό ενδιαφέρον για την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλο το Στενό της Ταϊβάν.»
Επιβεβαίωσε τη δέσμευση των ΗΠΑ να διαθέσουν «αμυντικό υλικό και υπηρεσίες, όπως είναι απαραίτητο», για να βοηθήσουν την Ταϊβάν να διατηρήσει την ικανότητα αυτοάμυνάς της, περιλαμβανομένης της ικανότητας να αντισταθεί σε «οποιαδήποτε προσφυγή σε βία ή άλλες μορφές εξαναγκασμού» που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλειά της και τον λαό της Ταϊβάν. Η σελίδα αναθεώρησε επίσης μια φράση σχετικά με τη στάση των ΗΠΑ όσον αφορά τη συμμετοχή της Ταϊβάν σε διεθνείς οργανισμούς, λέγοντας ότι θα υποστηρίξουν τη συμμετοχή της Ταϊβάν «όπου αυτό είναι εφικτό».
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε την Κυριακή ότι η αλλαγή ήταν μέρος μιας συνήθους προσπάθειας για την «ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ανεπίσημη σχέση μας με την Ταϊβάν». «Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δεσμευτεί να διατηρήσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Στενά της Ταϊβάν», ανέφερε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε δήλωσή του σε πολλά ειδησεογραφικά πρακτορεία.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δεν έχει ακόμη εκδώσει δήλωση σχετικά με τις αλλαγές στο ενημερωτικό δελτίο.
Το 2022, η τέως κυβέρνηση Μπάιντεν αφαίρεσε ομοίως τη φράση για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν από το ενημερωτικό δελτίο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αλλά αργότερα επανήλθε αφού το κινεζικό καθεστώς κατήγγειλε την αλλαγή ως «πολιτική χειραγώγηση». Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο ποτέ δεν κυβέρνησε την Ταϊβάν, θεωρεί το αυτοδιοικούμενο νησί ως επαρχία-αποστάτη και ποτέ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο χρήσης βίας για τον έλεγχό του.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επίσημους διπλωματικούς δεσμούς με την Ταϊβάν, αλλά δεσμεύονται από τον Νόμο περί σχέσεων με την Ταϊβάν του 1979 να παρέχουν στο νησί τις απαραίτητες δυνατότητες για τη διατήρηση της αυτοάμυνάς του. Σύμφωνα με την πολιτική «Μία Κίνα» της Ουάσιγκτον, η οποία καθοδηγείται από τον Νόμο για τις Σχέσεις με την Ταϊβάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν αλλά δεν υιοθετούν την αντιμαχόμενη αρχή «Μία Κίνα» του Πεκίνου, η οποία υποστηρίζει ότι η Ταϊβάν είναι μέρος της Κίνας και πρέπει να ενοποιηθεί με την ηπειρωτική χώρα με κάθε αναγκαίο μέσο.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ταϊβάν Λιν Τσία-Λονγκ χαιρέτισε την Κυριακή το επικαιροποιημένο ενημερωτικό δελτίο και ευχαρίστησε την Ουάσιγκτον για την «υποστήριξη και τη θετική στάση της στις σχέσεις ΗΠΑ-Ταϊβάν». Ο Λιν εξέδωσε επίσης μια δήλωση στις 16 Φεβρουαρίου, με την οποία επαίνεσε τους υπουργούς Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας για την κοινή τους δήλωση με την οποία ζητούσαν τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στο Στενό της Ταϊβάν.
Τα τρία έθνη δήλωσαν ότι αντιτίθενται «σε κάθε προσπάθεια μονομερούς επιβολής ή εξαναγκασμού αλλαγών στο status quo» και εξέφρασαν την υποστήριξή τους στη συμμετοχή της Ταϊβάν σε «κατάλληλους διεθνείς οργανισμούς». Ο Λιν δήλωσε ότι η Ταϊβάν «χαιρετίζει τη συνεχή προσοχή της διεθνούς κοινότητας στην ειρήνη και τη σταθερότητα στο Στενό της Ταϊβάν», εν μέσω ανησυχιών για «την απειλή που θέτει στο status quo η γκρίζα ζώνη και ο οικονομικός εξαναγκασμός της Κίνας».
Το ΚΚΚ έχει αυξήσει τη στρατιωτική του δραστηριότητα γύρω από την Ταϊβάν τα τελευταία χρόνια. Εν όψει μιας συνεχιζόμενης εκστρατείας στρατιωτικού εκφοβισμού, το υπουργείο Άμυνας της Ταϊβάν ανέφερε ότι εντόπισε 41 κινεζικά πολεμικά αεροσκάφη, εννέα πλοία και ένα επίσημο πλοίο να επιχειρούν γύρω από το νησί, στις 17 Φεβρουαρίου. Το υπουργείο δήλωσε ότι 28 από τα αεροσκάφη πέρασαν τη μέση γραμμή και εισήλθαν στη Ζώνη Αναγνώρισης Αεροπορικής Άμυνας (Air Defense Identification Zone – ADIZ) της Ταϊβάν, γεγονός που ώθησε την Ταϊβάν να αναπτύξει τα αεροσκάφη της για να παρακολουθεί τις κινήσεις τους.
Μετά την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ανέπτυξε το αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων πυραύλων κλάσης Arleigh Burke USS Ralph Johnson και το ωκεανογραφικό ερευνητικό πλοίο κλάσης Pathfinder USNS Bowditch μέσω του πορθμού της Ταϊβάν από τις 10 έως τις 12 Φεβρουαρίου. Παρατηρητές δήλωσαν ότι η ανάπτυξη των δύο πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού δείχνει τη συνέχεια της πολιτικής των ΗΠΑ στο Στενό της Ταϊβάν.
Το Reuters και ο Alex Wu συνέβαλαν σε αυτό το άρθρο.
Σε κρίσιμη φάση εισέρχονται οι προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο φτάνει σήμερα στη Σαουδική Αραβία για συνομιλίες με Ρώσους αξιωματούχους, σχεδόν τρία χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Η πρωτοβουλία έρχεται μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα. «Ο Πούτιν εξέφρασε το ενδιαφέρον του για ειρήνη και ο πρόεδρος [Τραμπ] εξέφρασε την επιθυμία του να δει ένα τέλος σε αυτή τη σύγκρουση με τρόπο που θα είναι διαρκής και θα προστατεύει την ουκρανική κυριαρχία», δήλωσε ο Ρούμπιο στην εκπομπή «Meet the Press» του CBS.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, ο οποίος συνομίλησε το Σάββατο με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, θα συναντηθεί στο Ριάντ με τη ρωσική αντιπροσωπεία, συνοδευόμενος από τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Μάικ Γουόλτς και τον απεσταλμένο για τη Μέση Ανατολή Στηβ Γουίτκοφ.
Σύμφωνα με τη ρωσική εφημερίδα Kommersant, οι συνομιλίες θα διεξαχθούν αύριο, Τρίτη, στο Ριάντ, σηματοδοτώντας τις πρώτες υψηλού επιπέδου δια ζώσης επαφές μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών αξιωματούχων εδώ και χρόνια. Η Σαουδική Αραβία, η οποία έχει ήδη συμβάλει στην πρόσφατη ανταλλαγή φυλακισμένων, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο στις διπλωματικές προσπάθειες.
«Οι επόμενες εβδομάδες και ημέρες θα κρίνουν αν ο Πούτιν εννοεί σοβαρά ότι θέλει ειρήνη», τόνισε ο Ρούμπιο, ενώ το Κρεμλίνο χαρακτήρισε την πρόσφατη επικοινωνία Πούτιν-Τραμπ «ισχυρό σήμα ότι τώρα θα προσπαθήσουμε να λύσουμε προβλήματα μέσω διαλόγου».
Ευρωπαϊκές ανησυχίες
Εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για πιθανό αποκλεισμό της Ευρώπης από τις συνομιλίες, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συγκαλεί αύριο έκτακτη σύνοδο Ευρωπαίων ηγετών.
Στη σύνοδο έχουν προσκληθεί οι ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ιταλίας και της Δανίας, καθώς και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες εντάθηκαν μετά τις δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, απόστρατου αντιστράτηγου Κηθ Κέλογκ, ο οποίος ανέφερε ότι η Ευρώπη δεν θα συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν συζητήσεις ή διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, το μέλλον της Ουκρανίας ή την ευρωπαϊκή δομή ασφαλείας, χωρίς τους Ευρωπαίους», δήλωσε ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος βρίσκεται ήδη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δήλωσε ότι σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, χωρίς ωστόσο να έχουν οριστεί συγκεκριμένες ημερομηνίες. Διευκρίνισε πάντως ότι δεν έχει προγραμματιστεί συνάντηση με Ρώσους ή Αμερικανούς αξιωματούχους.
Συνομιλίες για τη Γάζα
Ο Ρούμπιο αναμένεται να συναντηθεί στη Σαουδική Αραβία με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Στην ημερήσια διάταξη των συνομιλιών τους είναι πιθανό να βρεθεί η πρόταση του Τραμπ για επανεγκατάσταση των Παλαιστίνιων κατοίκων της Γάζας σε άλλες αραβικές χώρες και για την ανοικοδόμηση της πατρίδας τους από τις ΗΠΑ.
Η πρόταση αυτή έχει εξοργίσει τον αραβικό κόσμο και έχει αυξήσει τους φόβους ανάμεσα στους Παλαιστινίους στη Γάζα ότι θα εκδιωχθούν από την παραθαλάσσια αυτή λωρίδα γης.
Η Σαουδική Αραβία, μαζί με άλλες αραβικές χώρες, έχει απορρίψει οποιοδήποτε σχέδιο περιλαμβάνει επανεγκατάσταση των Παλαιστινίων, και το Ριάντ ηγείται αραβικών προσπαθειών για τη διατύπωση μιας αντιπρότασης, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα ταμείο ανοικοδόμησης με επικεφαλής τις χώρες του Κόλπου και μια συμφωνία για τον παραμερισμό της Χαμάς.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει επίσης επιμείνει ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ – κάτι που αποτελεί στόχο της Ουάσιγκτον – χωρίς να υπάρξει συμφωνία για μια οδό προς ένα παλαιστινιακό κράτος.
Ο Ρούμπιο επισκέφθηκε χθες, Κυριακή, το Ισραήλ και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, υποσχόμενος υποστήριξη προς το Ισραήλ στην περιφερειακή αντιπαράθεσή του με το Ιράν.
Το συμβούλιο ασφαλείας της ισραηλινής κυβέρνησης θα συνεδριάσει σήμερα για να συζητήσει τη συνέχεια της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ Ισραηλινοί διαπραγματευτές αναμένονται στο Κάιρο, μετά τις επαφές που είχαν στην Ιερουσαλήμ στελέχη της ισραηλινής κυβέρνησης με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο.
Ο κος Ρούμπιο, που αναμένεται σήμερα στη Σαουδική Αραβία, θέλησε να επιδείξει ενιαίο μέτωπο με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου έναντι των κοινών εχθρών.
«Η Χαμάς δεν μπορεί να παραμείνει στρατιωτική ή κυβερνητική δύναμη (…) πρέπει να εξαλειφθεί», τόνισε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρούμπιο. Από την πλευρά του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου απείλησε να ανοίξει τις «πύλες της κολάσεως» στη Χαμάς και να «τελειώσει τη δουλειά» με το Ιράν, σύμμαχο του παλαιστινιακού κινήματος.
Οι υπηρεσίες του κου Νετανιάχου ανήγγειλαν συνεδρίαση του συμβουλίου ασφαλείας της κυβέρνησης σήμερα για να συζητηθεί η δεύτερη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, η οποία, τουλάχιστον στη θεωρία, θα εγγυηθεί την απελευθέρωση όλων των ομήρων και το οριστικό τέλος του πολέμου.
Ανακοίνωσαν επίσης την αποστολή ομάδας ισραηλινών διαπραγματευτών στο Κάιρο σήμερα, για να συζητηθεί η συνέχιση της εφαρμογής της πρώτης φάσης της συμφωνίας.
Αυτή τέθηκε σε εφαρμογή τη 19η Ιανουαρίου, έπειτα από 15 μήνες καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, με έναυσμα έφοδο άνευ προηγουμένου της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία απήχθησαν εκατοντάδες άνθρωποι κι οδηγήθηκαν στον παραθαλάσσιο παλαιστινιακό θύλακα.
Η κατάπαυση του πυρός λίγο έλειψε να καταρρεύσει πριν από μερικές ημέρες, μετά τις απειλές της Χαμάς να αναστείλει τις απελευθερώσεις ομήρων και του Ισραήλ να ξαναρχίσει τον πόλεμο, με τα μέρη να αλληλοκατηγορούνται για παραβιάσεις της συμφωνίας.
Όμως, έπειτα από τις προσπάθειες των μεσολαβητών, του Κατάρ και της Αιγύπτου, η Χαμάς άφησε ελεύθερους προχθές Σάββατο ακόμη τρεις Ισραηλινούς ομήρους, και οι ισραηλινές αρχές 369 Παλαιστίνιους κρατούμενους, στο πλαίσιο της έκτης τέτοιας ανταλλαγής από τη 19η Ιανουαρίου.
Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν την 7η Οκτωβρίου 2023, συνεχίζουν να κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας 70, από τους οποίους όμως τουλάχιστον 35 είναι νεκροί, κατά τους υπολογισμούς του ισραηλινού στρατού.
Ο κος Ρούμπιο καταδίκασε το ότι η Χαμάς κρατά πάντα πτώματα ομήρων στη Λωρίδα της Γάζας. «Το γεγονός ότι αυτοί οι τρομοκράτες συνεχίζουν να κρατούν ομήρους, ακόμη και νεκρούς, μαρτυρά την εξαχρείωσή τους», έκρινε.
Το κίνημα «παίζει με τη φωτιά» μην απελευθερώνοντας όλους τους ομήρους, επέμεινε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, που κάνει την πρώτη του περιοδεία στη Μέση Ανατολή, η οποία αναμένεται να τον οδηγήσει και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η πρώτη φάση της εκεχειρίας, που θα ολοκληρωθεί την 1η Μαρτίου, επέτρεψε να αφεθούν ελεύθεροι 19 Ισραηλινοί όμηροι και 1.134 Παλαιστίνιοι. Συνολικά, 33 όμηροι, ανάμεσά τους 8 νεκροί, αναμένεται να επιστραφούν στο Ισραήλ με αντάλλαγμα την απελευθέρωση 1.900 Παλαιστινίων κρατούμενων σε ισραηλινές φυλακές.
Το Ισραήλ, που έχει θέσει υπό πολιορκία τη Λωρίδα της Γάζας από τον Οκτώβριο του 2023, οφείλει εξάλλου να επιτρέψει την είσοδο μεγαλύτερων ποσοτήτων ανθρωπιστικής βοήθειας εκεί κατά την ίδια φάση, με βάση τους όρους της συμφωνίας.
Η τρίτη και τελευταία φάση θα είναι, θεωρητικά, αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, ένα τιτάνιο έργο που, σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΗΕ, θα απαιτήσει δαπάνες άνω των 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όμως, αν χρειαζόταν κάποια απόδειξη για το πόσο εύθραυστη είναι η ανακωχή, η Χαμάς κατηγόρησε χθες το Ισραήλ για «σοβαρή παραβίαση» της συμφωνίας, έπειτα από αεροπορικό βομβαρδισμό που είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τρεις αστυνομικοί στη Λωρίδα της Γάζας. Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε πως στοχοποίησε «ενόπλους».
Το παλαιστινιακό κίνημα κατηγορεί εξάλλου το Ισραήλ πως συνεχίζει να εμποδίζει την είσοδο στη Λωρίδα της Γάζας προκατασκευασμένων σπιτιών και εξοπλισμού απαραίτητου για να γίνουν έρευνες στα συντρίμμια, κάτι που δείχνει – κατ’ αυτούς – «την αποτυχία» της συμφωνίας.
Στην έφοδο της 7ης Οκτωβρίου 2023 σε νότιους τομείς της ισραηλινής επικράτειας μαχητών της Χαμάς, με ορμητήριο τη γειτονική Λωρίδα της Γάζας, έχασαν τη ζωή τους 1.211 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα ισραηλινά δεδομένα, που συμπεριλαμβάνει ομήρους που πέθαναν κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας τους ή ήταν ήδη νεκροί όταν μεταφέρθηκαν στον θύλακο.
Σε αντίποινα, το Ισραήλ ορκίστηκε να αφανίσει τη Χαμάς, η οποία βρίσκεται στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, και στις ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις που εξαπέλυσε, προκαλώντας ανυπολόγιστη καταστροφή στη μικρή παραθαλάσσια περιοχή, έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 48.271 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με δεδομένα του υπουργείου Υγείας της Χαμάς, που θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ.
Αν και έχει αποδυναμωθεί, η Χαμάς, που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και την ΕΕ, κάθε άλλο παρά έχει εξαλειφθεί, επισημαίνουν ειδικοί.
Μιλώντας περί «κοινής στρατηγικής» με τον κο Τραμπ όσον αφορά το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας, ο κος Νετανιάχου εξήρε για ακόμη μια φορά την πρόταση του Ρεπουμπλικάνου να πάρουν οι ΗΠΑ «τον έλεγχο» της παλαιστινιακής περιοχής εκτοπίζοντάς τους 2,4 εκατ. κατοίκους της στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία. Το σχέδιο απορρίπτουν οι δύο χώρες, όπως και πολλές άλλες κυβερνήσεις σε διεθνές επίπεδο.
«Θα κάνουμε προσπάθεια να διασφαλίσουμε πως αυτό το όραμα θα γίνει πραγματικότητα», είπε ο κος Νετανιάχου, συνεχίζοντας να αψηφά τη διεθνή κατακραυγή.
Το Ισραήλ κατείχε τη Λωρίδα της Γάζας από το 1967 ως το 2005, προτού να προχωρήσει στην επιβολή απόλυτου αποκλεισμού στον παραθαλάσσιο θύλακο όταν πήρε την εξουσία εκεί η Χαμάς. Συνεχίζει να κατέχει από το 1967 τη Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ.
Ο κος Νετανιάχου διεμήνυσε εξάλλου ότι το Ισραήλ, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, θα «τελειώσει τη δουλειά» εναντίον του Ιράν, που ο κος Ρούμπιο χαρακτήρισε τη σημαντικότερη «πηγή αστάθειας» στην περιφέρεια.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, το Ισραήλ ανακοίνωσε πως παρέλαβε από τις ΗΠΑ φορτίο «βαρέων βομβών», τις παραδόσεις των οποίων αποφάσισε να ξαναρχίσει η κυβέρνηση Τραμπ.
Πριν από περίπου 10 χρόνια, η οικογενειακή ναυτιλιακή επιχείρηση του Λούις Σολά έλαβε παραχώρηση για την κατασκευή μαρίνας και λιμανιού κρουαζιέρας στο Αμαδόρ, μια γέφυρα που βρίσκεται στην είσοδο της διώρυγας του Παναμά στον Ειρηνικό.
«Αυτό θα ήταν το πρώτο λιμάνι κρουαζιέρας στον Ειρηνικό», δήλωσε ο Σολά, ο οποίος σήμερα υπηρετεί ως πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Ναυτιλιακής Επιτροπής των ΗΠΑ.
Όλα άλλαξαν το 2017, όταν ο Παναμάς προσχώρησε στην πρωτοβουλία «Μια ζώνη, ένας δρόμος» του κινεζικού καθεστώτος. Η πρωτοβουλία απαιτούσε από την κυβέρνηση του Παναμά να αναγνωρίσει την Ταϊβάν ως μέρος της Κίνας – προς μεγάλη έκπληξη και ανησυχία των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες δηλώνουν σύμμαχος της Ταϊβάν.
Στη συνέχεια, ο Παναμάς ανακάλεσε την παραχώρηση της έκτασης όπου η οικογένεια Σολά σχεδίαζε να δαπανήσει 30 εκατομμύρια δολάρια για ένα λιμάνι κρουαζιέρας. Αντ’ αυτού, ο Παναμάς εθνικοποίησε το έργο, έδωσε την παραχώρηση σε μια κινεζική εταιρεία και την πλήρωσε 300 εκατομμύρια δολάρια για να κατασκευάσει το λιμάνι κρουαζιέρας. Επιπλέον, η γη που θα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή μαρίνας χαρακτηρίστηκε ως πρεσβεία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Τελικά, η οικογένεια Σολά πήρε πίσω τη γη και η πίεση από τις ΗΠΑ και το εσωτερικού έβαλε τέλος στα σχέδια του κινεζικού καθεστώτος για την κατασκευή πρεσβείας στο Αμαδόρ.
Πλήγμα για την Κίνα ήταν η ανακοίνωση του προέδρου του Παναμά στις 2 Φεβρουαρίου ότι δεν θα ανανεώσει τη συμφωνία «Μια ζώνη, ένας δρόμος» με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ) – μια σημαντική νίκη για την εκστρατεία πίεσης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Η επιρροή του Πεκίνου
Η προσωπική ιστορία του Σολά, που ειπώθηκε κατά τη διάρκεια ακρόασης της Επιτροπής Εμπορίου, Επιστημών και Μεταφορών της Γερουσίας στις 28 Ιανουαρίου, υπογραμμίζει ένα καυτό θέμα – την κινεζική επιρροή στη Διώρυγα του Παναμά.
Η 100ετής στρατηγική υδάτινη οδός, που αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική των ΗΠΑ για δεκαετίες, έχει βρεθεί στο επίκεντρο των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον.
(Επάνω) Ένας χάρτης και μια δορυφορική εικόνα δείχνουν το λιμάνι Κριστομπάλ στον Παναμά. (Κάτω) Ένας χάρτης και μια δορυφορική εικόνα δείχνουν το λιμάνι Μπαλμπόα στον Παναμά. (Εικονογράφηση: The Epoch Times, Google Earth, Shutterstock)
Οι κινεζικές υποδομές και τα λιμάνια τόσο στο άκρο του Ατλαντικού όσο και στο άκρο του Ειρηνικού της Διώρυγας του Παναμά έχουν κάνει ορισμένους εμπειρογνώμονες να ανησυχούν ότι το Πεκίνο έχει de facto τον έλεγχο της στρατηγικής υδάτινης οδού, κάτι που συνιστά πιθανή παραβίαση της Συνθήκης Ουδετερότητας ΗΠΑ-Παναμά, και θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
Ενώ οι στρατιωτικοί ηγέτες έχουν ‘κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου’ για την αυξανόμενη επιρροή του κινεζικού καθεστώτος στη διώρυγα του Παναμά και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, το ζήτημα ήρθε στο προσκήνιο όταν ο επερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον Δεκέμβριο του 2024 ότι η διαχείριση της διώρυγας «ανήκει αποκλειστικά στον Παναμά […], όχι στην Κίνα».
Ο Τραμπ παραπονέθηκε επίσης ότι τα αμερικανικά πλοία, τα οποία είναι οι βασικοί χρήστες της διώρυγας, «καταληστεύονται» με υψηλά τέλη, μια άλλη πιθανή παραβίαση της συνθήκης για δίκαιη αντιμετώπιση όλων των εθνών.
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ δήλωσε ότι τη διώρυγα λειτουργεί το κινεζικό καθεστώς και υποσχέθηκε να παρέμβει, προκαλώντας διαψεύσεις από το Πεκίνο και τον Παναμά.«Η Κίνα διαχειρίζεται τη διώρυγα του Παναμά», δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του κατά την ορκωμοσία του. «Και δεν τη δώσαμε εμείς στην Κίνα. Τη δώσαμε στον Παναμά και την παίρνουμε πίσω».
Κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια
Οι Κινέζοι στρατιώτες δεν χρειάζεται να είναι παρόντες για να μπορέσει το ΚΚΚ να προκαλέσει αναστάτωση στη διώρυγα και να θέσει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, σε περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλακούν σε σύγκρουση με το κινεζικό καθεστώς για την Ταϊβάν, σύμφωνα με τον Αντρές Μαρτίνες-Φερνάντες, ανώτερο αναλυτή πολιτικής για τη Λατινική Αμερική στο Heritage Foundation.
Το γεγονός ότι δύο από τα πέντε κύρια λιμάνια του Παναμά ελέγχονται από την CK Hutchison Holdings με έδρα το Χονγκ Κονγκ – το Μπαλμπόα στην πλευρά του Ειρηνικού και το Κριστόμπαλ στην πλευρά του Ατλαντικού – αποτελεί σημαντική ανησυχία για ορισμένους αναλυτές.
Εξίσου ανησυχητικό είναι ότι το 2018 μια κινεζική κοινοπραξία με επικεφαλής την κρατική China Harbour Engineering Company και την China Communications Construction Company ανέλαβε σύμβαση ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την τέταρτη γέφυρα της διώρυγας.
(Επάνω) Μέλη της κινεζικής υπηρεσίας ασφαλείας συνοδεύουν το αυτοκίνητο του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ καθώς φεύγει από τις αποβάθρες Cocoli στη διευρυμένη διώρυγα του Παναμά, στις 3 Δεκεμβρίου 2018. (Κάτω) Ο πρόεδρος του Παναμά Χουάν Κάρλος Βαρέλα και ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι παρευρίσκονται στα εγκαίνια της πρεσβείας του Παναμά στο Πεκίνο, στις 16 Νοεμβρίου 2017. (Luis Acosta/AFP μέσω Getty Images, Jason Lee/AFP μέσω Getty Images).
«Η διώρυγα είναι πολύ ευάλωτη σε κάθε είδους σαμποτάζ», δήλωσε ο Μαρτίνες-Φερνάντες στην Epoch Times. «Δεν χρειάζεται ένα [κινεζικό] πολεμικό πλοίο για να γίνει αυτό».
Η διώρυγα έχει τόσο οικονομική όσο και στρατιωτική σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, διότι αποτελεί στρατηγικό σημείο αποτροπής ως κρίσιμη δίοδος για τα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, σε περίπτωση στρατιωτικής σύγκρουσης με το κινεζικό καθεστώς.
Περίπου 270 δισεκατομμύρια δολάρια φορτίου περνούν από τη διώρυγα κάθε χρόνο, ποσό που αντιστοιχεί στο 5% του παγκόσμιου όγκου του θαλάσσιου εμπορίου. Περισσότερο από το 70% από αυτό διέρχεται από ή προς τα λιμάνια των ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέδωσαν την κυριαρχία της διώρυγας του Παναμά στον Παναμά στις 31 Δεκεμβρίου 1999, βάσει συνθήκης που υπογράφηκε το 1977 από τον πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ.
Η συμφωνία περιελάμβανε τη Συνθήκη Ουδετερότητας, σύμφωνα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούσαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν στρατιωτική δύναμη για να διασφαλίσουν τη διώρυγα από ξένη επίθεση ή απειλές κατά της ουδετερότητάς της.
Για τον Παναμά, η διώρυγα είναι μέρος της εθνικής του ταυτότητας και ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του, αποφέροντας περίπου 28 δισεκατομμύρια δολάρια στη χώρα τα τελευταία 25 χρόνια, σύμφωνα με τον Παναμά.
Ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο δήλωσε στις 30 Ιανουαρίου ότι θα ήταν «αδύνατο» να επιστρέψει η διώρυγα στον έλεγχο των ΗΠΑ και ότι ο Παναμάς δεν μπορεί να αφαιρέσει αυθαίρετα παραχωρήσεις από εταιρείες που συνδέονται με την Κίνα, αναφερόμενος στα λιμάνια της Hutchison.
Ωστόσο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Ιανουάριο ότι εξετάζει τις παραχωρήσεις των κινεζικών λιμένων.
Το φορτηγό πλοίο Celsius Nicosia των Νήσων Μάρσαλ στον διεθνή τερματικό σταθμό Manzanillo στο Κολόν του Παναμά, στις 29 Ιανουαρίου 2025. (Martin Bernetti/AFP μέσω Getty Images)
Η Panama Ports Co., που ελέγχεται από την CK Hutchison Holdings, ειδοποιήθηκε για τον έλεγχο λίγο μετά τις κατηγορίες του Τραμπ ότι το ΚΚΚ ελέγχει την πλωτή οδό, σύμφωνα με τη Ναυτιλιακή Αρχή του Παναμά.
Ο Μαρτίνες-Φερνάντες δήλωσε ότι πιστεύει ότι η πιο πιθανή διπλωματική λύση στην ανησυχία των ΗΠΑ για την εθνική ασφάλεια θα είναι η μείωση της κινεζικής παρουσίας κατά μήκος της διώρυγας και των λιμανιών. «Οι επενδύσεις της Κίνας σε αυτές τις υποδομές, γύρω από τη διώρυγα, γύρω από άλλα μέρη της περιοχής, την Καραϊβική και τη Νότια Αμερική, απλά εγείρουν πολλές κόκκινες σημαίες», δήλωσε.
Εν τω μεταξύ, το κινεζικό καθεστώς έχει υποστηρίξει δημοσίως την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της διώρυγας από τον Παναμά, παίζοντας με την εθνική ταυτότητα και την κυριαρχία του Παναμά για να ενισχύσει τα πολιτικά του ερείσματα. Ο Γουάνγκ Γι, Κινέζος κρατικός σύμβουλος και υπουργός Εξωτερικών του ΚΚΚ, αποκάλεσε τον Παναμά «φίλο και καλό εταίρο» κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε το 2021 με την Έρικα Μουίνιες, την υπουργό Εξωτερικών του Παναμά.
Ο Γι δήλωσε ότι η Κίνα «θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες του Παναμά να υπερασπιστεί τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά του στη διεθνή σκηνή, περιλαμβανομένης της κυριαρχίας του Παναμά επί της διώρυγας».
Θέμα ουδετερότητας
Όταν έφτανε κάποιος αεροπορικώς στον Παναμά, διαφημιστικές πινακίδες της Τράπεζα της Κίνας υποδέχονταν τους επισκέπτες μέχρι πρόσφατα.
Σύμφωνα με κατοίκους του Παναμά που μίλησαν στην Epoch Times, οι διαφημιστικές πινακίδες κατέβηκαν λίγο πριν από τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο με τον πρόεδρο του Παναμά στις 2 Φεβρουαρίου.
Οι διαφημιστικές πινακίδες αναδεικνύουν την επιρροή του Πεκίνου στον Παναμά και ο Τραμπ, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγο πριν από την επίσκεψη του Ρούμπιο, δήλωσε ότι ο Παναμάς προσπαθεί να κατεβάσει το 64% των πινακίδων που είναι γραμμένες στα κινεζικά.
«Βρίσκονται σε όλη τη ζώνη [της Διώρυγας του Παναμά] επειδή η Κίνα ελέγχει τη Διώρυγα του Παναμά», δήλωσε ο Τραμπ στις 28 Ιανουαρίου. «Δεν πρόκειται να περάσει αυτό!»
Παρόλο που ο Παναμάς αποφάσισε να μην ανανεώσει τη συμφωνία «Μια ζώνη, ένας δρόμος» με την Κίνα αμέσως μετά την επίσκεψη του Ρούμπιο, το γεγονός παραμένει ότι δύο από τα βασικά λιμάνια του Παναμά ελέγχονται από μια εταιρεία με έδρα το Χονγκ Κονγκ.
Η CK Hutchison Holdings κέρδισε για πρώτη φορά μια προσφορά για τη λειτουργία των δύο αυτών λιμανιών το 1997, αλλά έκτοτε το Πεκίνο έχει καταπατήσει την ανεξαρτησία της πόλης και την έχει θέσει σταθερά υπό τον έλεγχο του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Παναμά Χαβιέρ Μαρτίνες-Άτσα (δ) μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο (α) μετά τη συνάντησή τους στο προεδρικό μέγαρο στην Πόλη του Παναμά, στις 2 Φεβρουαρίου 2025. (Arnulfo Franco/AFP μέσω Getty Images)
Τα λιμάνια της Hutchison βρίσκονται στο επίκεντρο της ανησυχίας των ΗΠΑ, μαζί με τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις που κατασκευάζουν μια τέταρτη γέφυρα πάνω από το κανάλι, κυρίως επειδή το ΚΚΚ επιβάλλει στις κινεζικές εταιρείες να συνεργάζονται με τις κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Ωστόσο, το ΚΚΚ φαίνεται να έχει αποκτήσει ερείσματα χωρίς σημαντικές επενδύσεις στα λιμάνια.
Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής της Γερουσίας, ο Σολά είπε ότι ενώ τα κινεζικά λιμάνια στον Παναμά δεν έχουν συνεισφέρει τίποτα τα τελευταία 25 χρόνια, συνέχισαν να λειτουργούν τα λιμάνια Μπαλμπόα και Κριστόμπαλ.
«Δεν καταλαβαίνω γιατί ο Παναμάς θα επέτρεπε τη λειτουργία αυτών των δύο λιμανιών και θα έθετε σε κίνδυνο τις λειτουργίες που έχουν στη διώρυγα», είπε.
Ο Σολά δήλωσε ότι τα λιμάνια Hutchison λαμβάνουν ειδική άδεια λειτουργίας επειδή η κατεύθυνση των πλοίων προς ή από τα λιμάνια τους εμποδίζει την κυκλοφορία του καναλιού όταν τα πλοία κάνουν ελιγμούς για να δέσουν.
Επίσης, ανησυχητικό για τους γερουσιαστές είναι το ότι ο Παναμάς ανανέωσε τις παραχωρήσεις προς τα λιμάνια Hutchison το 2021 για άλλα 25 χρόνια χωρίς προσφορά. Ο Σολά είπε στους γερουσιαστές ότι τα λιμάνια συμφώνησαν να πληρώσουν επιστροφές φόρων ύψους 150 εκατομμυρίων δολαρίων ως μέρος της συμφωνίας.
«Μπορούμε να μπούμε στη σημειολογία της Λιμενικής Αρχής έναντι του ελέγχου, αλλά ο λειτουργικός έλεγχος της Διώρυγας του Παναμά είναι πραγματικός – από το ΚΚΚ», δήλωσε ο γερουσιαστής Έρικ Σμιτ (R-Mo.).
Ο Σμιτ έχει εισαγάγει ψήφισμα με το οποίο καλεί τον Παναμά να τερματίσει την κινεζική διαχείριση βασικών λιμανιών του Παναμά.
Πιθανή παραβίαση
Ο Γιουτζίν Κοντόροβιτς, καθηγητής στη Νομική Σχολή Antonin Scalia του Πανεπιστημίου George Mason και ανώτερος ερευνητής στο Heritage Foundation, κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου της Γερουσίας στις 28 Ιανουαρίου ότι ο Παναμάς έχει ενδεχομένως παραβιάσει τη Συνθήκη Ουδετερότητας με τις Ηνωμένες Πολιτείες επιτρέποντας στους Κινέζους να διαχειρίζονται τα λιμάνια.
Ο Κοντόροβιτς δήλωσε ότι η συνθήκη απαγορεύει την «ξένη λειτουργία» της διώρυγας. Ο βαθμός ελέγχου του ΚΚΚ και η ανάμειξη με τις κινεζικές εταιρείες που διαχειρίζονται τα λιμάνια θα πρέπει να διερευνηθεί για να διαπιστωθεί αν υπήρξε παραβίαση, είπε.
«Δεν χρειάζεται να περιμένουμε μέχρι να κλείσει πραγματικά η διώρυγα από κάποια πράξη δολιοφθοράς ή επιθετικότητας, η οποία – όπως ακούσαμε από την κατάθεση – θα ήταν καταστροφική για τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε.
Μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Hutchison Port Holdings Trust ποζάρουν για μια φωτογραφία, κατά τη διάρκεια τελετής με αφορμή την αρχική δημόσια προσφορά της λιμενικής μονάδας Κίνας, της Hutchison του Χονγκ Κονγκ, στο χρηματιστήριο της Σιγκαπούρης, στις 18 Μαρτίου 2011. (Simin Wang/AFP μέσω Getty Images)
Ο Κοντόροβιτς είπε ότι η συνθήκη επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να «υπερασπιστούν τη διώρυγα έναντι οποιασδήποτε απειλής για το καθεστώς ουδετερότητας».
Ενώ η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά (Panama Canal Authority-PCA) ελέγχει τη λειτουργία της διώρυγας, η κυβέρνηση του Παναμά έχει διοικητική εξουσία επί των λιμανιών της χώρας, των δικαιωμάτων νερού και του νηολογίου πλοίων, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Ναυτιλιακή Επιτροπή.
Ωστόσο, ορισμένοι ανησυχούν ότι η λειτουργία του κινεζικού λιμανιού σε συνδυασμό με την κατασκευή μιας τέταρτης γέφυρας κατά μήκος της διώρυγας από κρατικές κινεζικές εταιρείες θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον αποκλεισμό του ζωτικού σημείου σε περίπτωση που ξεσπάσει σύγκρουση.
«Οι κινεζικές εταιρείες κατασκευάζουν μια γέφυρα κατά μήκος της διώρυγας – με αργούς ρυθμούς ώστε να διαρκέσει σχεδόν μια δεκαετία – και ελέγχουν τα λιμάνια εμπορευματοκιβωτίων και στις δύο άκρες», δήλωσε ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ (R-Texas), πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου της Γερουσίας.
«Η μερικώς ολοκληρωμένη γέφυρα δίνει στην Κίνα τη δυνατότητα να αποκλείσει τη διώρυγα χωρίς προειδοποίηση και τα λιμάνια δίνουν στην Κίνα έτοιμα παρατηρητήρια για να χρονομετρήσει αυτή την ενέργεια. Η κατάσταση αυτή εγκυμονεί οξείς κινδύνους για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.»
Επιρροή ή έλεγχος;
Ο Νεεμία Χ. Χαέν Σελάντα, ειδικός σε θέματα δημόσιας πολιτικής, είχε εκτεταμένες επαφές με το κινεζικό καθεστώς ως πρώην διπλωμάτης του Παναμά στην Κίνα.
Ενώ το Πεκίνο έχει μεγάλη επιρροή στον Παναμά, ο Χαέν δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι αυτό ισοδυναμεί με παραβίαση της συνθήκης, προσθέτοντας ότι δεν βλέπει νομικούς λόγους για την Ουάσιγκτον να πάρει πίσω τη διώρυγα.
Όταν ο τότε πρόεδρος του Παναμά Χουάν Κάρλος Βαρέλα αποφάσισε να διακόψει τους δεσμούς με την Ταϊπέι το 2017, για να υπογράψει με το κινεζικό καθεστώς τη συμφωνία «Μια ζώνη, ένας δρόμος», το έκανε πιστεύοντας ότι η κίνηση αυτή θα προσέλκυε σημαντικές κινεζικές επενδύσεις, δήλωσε ο Χαέν.
«Μπορώ να σας πω ότι δεν υπάρχει τέτοιο […] πράγμα όπως μια τεράστια [κινεζική] επένδυση στη χώρα», δήλωσε στην Epoch Times. «Αυτό δεν συνέβη ποτέ.»
Οι κινεζικές εταιρείες υποβάλλουν προσφορές για έργα και προσφέρουν υπηρεσίες, αλλά αυτό δεν είναι το ίδιο με την επένδυση στον Παναμά, δήλωσε ο Χαέν.
Οι Παναμέζοι βλέπουν τη Διώρυγα του Παναμά ως μέρος της ταυτότητάς τους, οπότε ο Χαέν πιστεύει ότι οι απειλές του Τραμπ να πάρει τον έλεγχο εξυπηρετούν μια ευρύτερη στρατηγική εθνικής ασφάλειας που ονομάζεται «εγγύς ασφάλεια».
Ο πρόεδρος του Παναμά Χουάν Κάρλος Βαρέλα (3ος από αριστερά) μιλάει κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού στο Πεκίνο, στις 17 Νοεμβρίου 2017. (Jason Lee-Pool/Getty Images)
«Έτσι, αυτό σημαίνει ότι όλα τα πεδία, όπως το εμπόριο, η οικονομία, η χρηματοδότηση, οι κατασκευαστές – όλα αυτά τα πεδία αντικαθίστανται από την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ», δήλωσε. «Ο κύριος στόχος του Τραμπ είναι να διασφαλίσει ότι η επιρροή και η παρουσία της Κίνας δεν θα επεκταθούν.»
Ο Χαέν είπε ότι η κινεζική επιρροή έχει γενικά μειωθεί από τότε που έκλεισε το ορυχείο χαλκού του Παναμά για περιβαλλοντικούς λόγους και ανέφερε στοιχεία που δείχνουν ότι ενώ η Κίνα είχε την πρώτη θέση από το 2021 έως το 2023 όσον αφορά τις εξαγωγές του Παναμά κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας του ορυχείου χαλκού, έπεσε στην τέταρτη θέση πέρυσι.
Σύμφωνα με τον Χαέν, οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν επίσης να εμποδίσουν το κινεζικό καθεστώς να συμμετάσχει σε ένα φιλόδοξο σιδηροδρομικό έργο που θα συνδέει την πόλη του Παναμά με την πόλη Νταβίντ, η οποία συνορεύει με την Κόστα Ρίκα.
Κατασκοπεία και σαμποτάζ
Μέρος της ανησυχίας των Αμερικανών γερουσιαστών είναι η τάση του ΚΚΚ για κατασκοπεία και οι γνωστές κυβερνοεπιθέσεις που εξαπολύει η Volt Typhoon, μια κινεζική ομάδα χάκερ που χρηματοδοτείται από το κράτος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι πρωταρχικοί παγκόσμιοι εταίροι τους σε θέματα πληροφοριών, γνωστοί ως Five Eyes, εξέδωσαν προειδοποίηση στις 19 Μαρτίου 2024 σχετικά με τη δραστηριότητα της ομάδας που στοχεύει σε κρίσιμες υποδομές.
Ο Σμιτ σημείωσε κατά τη διάρκεια της ακρόασης ότι οι κινεζικής κατασκευής γερανοί που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία είναι επιρρεπείς σε υποκλοπές.
«Η κινεζική κρατική εταιρεία ZPMC, η οποία προμηθεύει το 80% των γερανών λιμένων των ΗΠΑ, έχει εξοπλίσει τους γερανούς της με μόντεμ κινητής τηλεφωνίας που δημιουργούν ευάλωτα σημεία εκμετάλλευσης», είπε.
Η γερουσιαστής Τάμυ Μπόλντουιν (D-Wis.) δήλωσε ότι η ικανότητα του ΚΚΚ να διεξάγει επιτήρηση μέσω των έργων υποδομής του καθιστά προβληματική την τέταρτη γέφυρα που κατασκευάζουν οι Κινέζοι στη διώρυγα.
«Είναι σημαντικό να έχουμε ένα ασφαλές και ισότιμο πεδίο ανταγωνισμού, το οποίο επί του παρόντος δεν έχουμε», δήλωσε. «Οι τρέχουσες κινεζικές πρακτικές δεν το επιτρέπουν αυτό.»
Το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Tampa Triumph περνάει από τη δίοδο Miraflores, καθώς διέρχεται από τη διώρυγα του Παναμά στην πόλη του Παναμά, στις 20 Σεπτεμβρίου 2023. (Justin Sullivan/Getty Images)
Η Νότια Διοίκηση των ΗΠΑ ανησυχεί ότι η παρακολούθηση θα μπορούσε να διεξαχθεί από την τέταρτη γέφυρα πάνω από το κανάλι, η οποία περιλαμβάνει ένα σύστημα ελαφρών σιδηροδρόμων, σύμφωνα με τις καταθέσεις στην ακρόαση.
Η PCA είναι υπεύθυνη για τη διέλευση, τις ναυτικές κλειδαριές και την κίνηση των πλοίων εντός των υδάτων της διώρυγας του Παναμά, μαζί με την ασφάλεια της διώρυγας.
Ο οργανισμός επιθεωρεί τα έργα που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του, όπως η τέταρτη γέφυρα κατά μήκος της διώρυγας, για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις, σύμφωνα με την Ίλια Εσπίνο ντι Μαρότα, αναπληρώτρια διαχειρίστρια της διώρυγας του Παναμά και πρώην εκτελεστική αντιπρόεδρο μηχανικής και διαχείρισης προγραμμάτων της PCA.
Και ενώ δεν ελέγχει τα λιμάνια εκτός της διώρυγας, μπορεί να αντιμετωπίσει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που μπορεί να εμποδίσουν την κυκλοφορία της διώρυγας με εξειδικευμένο εξοπλισμό και εκπαιδευμένους χειριστές πλοίων, δήλωσε στην Epoch Times.
Αν και δεν έχουν προκύψει σημαντικά ζητήματα ασφαλείας τα τελευταία 30 χρόνια, ο οργανισμός διαθέτει πλωτούς γερανούς και μια ομάδα ταχείας αντίδρασης έτοιμη να χειριστεί καταστάσεις όπως ένα πλοίο που έχει ακινητοποιηθεί ή κολλήσει στο κανάλι.
Η λειτουργία της διώρυγας έχει εκσυγχρονιστεί με υπολογιστές που διαχειρίζονται τις λειτουργίες της, αλλά μπορεί να λειτουργήσει χειροκίνητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, δήλωσε η Εσπίνο ντι Μαρότα.
Η PCA διασφαλίζει τη διώρυγα και τις υποδομές της μέσω της συνεργασίας με το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, είπε, προσθέτοντας ότι πριν από τρία χρόνια, η PCA άρχισε να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας και Ασφάλειας Υποδομών των ΗΠΑ – μέρος του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας – για την προστασία από κυβερνοαπειλές στη διώρυγα.
Η κυβέρνηση Τραμπ προχωρά με ταχείς ρυθμούς στην έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μετά τις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Αμερικανού προέδρου με τους ομολόγους του Βλαντίμιρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στις 12 Φεβρουαρίου.
«Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει την ειρήνη, ο πρόεδρος Ζελένσκι θέλει την ειρήνη, και εγώ θέλω την ειρήνη», δήλωσε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο. «Απλώς θέλω να σταματήσουν να σκοτώνονται άνθρωποι.»
Η διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, με πολλά ζητήματα σχετικά με το εμπόριο, τη διπλωματία, τη στρατιωτική βοήθεια και τις εδαφικές διαφορές να παραμένουν ανοιχτά. Ωστόσο, τρεις βασικοί άξονες έχουν ήδη διαμορφωθεί:
Σπάνιες γαίες με αντάλλαγμα στρατιωτική βοήθεια
Η πρώτη συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ Κιέβου και Ουάσιγκτον προβλέπει την παραχώρηση πρόσβασης στις ΗΠΑ σε κοιτάσματα σπάνιων γαιών αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με αντάλλαγμα τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας. Η συμφωνία, που υπεγράφη από τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και τον Ζελένσκι, καλύπτει «την ασφάλεια, την οικονομική συνεργασία και τη σύμπραξη στους φυσικούς πόρους».
Η κίνηση αυτή, αν και δεν συνδέεται άμεσα με τη Ρωσία, θεωρείται θεμελιώδης για κάθε μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία, καθώς θα εδραιώσει τα αμερικανικά επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ουκρανία και θα διασφαλίσει τη συνεχή ροή αμερικανικών όπλων στο Κίεβο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Ντόναλντ Τραμπ δίνουν τα χέρια κατά τη διάρκεια συνάντησης στη Νέα Υόρκη, στις 27 Σεπτεμβρίου 2024. (Alex Kent/Getty Images)
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την ουκρανική προμήθεια σπάνιων γαιών κυρίως για στρατηγικούς λόγους. Αυτή τη στιγμή, η Ουάσιγκτον εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το καθεστώς του Πεκίνου για την προμήθεια αυτών των μετάλλων, καθώς η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή παγκοσμίως για πολλά από αυτά.
Η ενίσχυση της Ουκρανίας με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και άλλα μέταλλα, όπως το τιτάνιο και το λίθιο, προσφέρει στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, σε μια περίοδο αυξημένης αστάθειας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.
Όχι στο ΝΑΤΟ, ναι σε ευρωπαϊκή παρουσία
Ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ θα διασφαλίσουν πως η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα τεθεί εκτός συζήτησης, ως προϋπόθεση για την προσέλκυση της Μόσχας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Οι ΗΠΑ δεν πιστεύουν ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί ρεαλιστική έκβαση μιας διαπραγματεύσιμης λύσης», τόνισε κατά τη συνάντηση της Ομάδας Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας στο Βέλγιο.
Ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ μιλάει στη συνεδρίαση των υπουργών Άμυνας στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Βέλγιο, 13 Φεβρουαρίου 2025. (Omar Havana/Getty Images)
Ο Αμερικανός υπουργός διευκρίνισε ότι «οποιαδήποτε εγγύηση ασφαλείας πρέπει να υποστηρίζεται από ικανά ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά στρατεύματα […] ως μέρος μιας αποστολής εκτός ΝΑΤΟ, και δεν θα πρέπει να καλύπτονται από το Άρθρο 5». Το συγκεκριμένο άρθρο της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, το οποίο έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά στην ιστορία – μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 – προβλέπει τη συλλογική άμυνα όλων των μελών σε περίπτωση επίθεσης εναντίον ενός από αυτά.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελούσε, για τρεις δεκαετίες, φιλοδοξία της ουκρανικής ηγεσίας, με την Ουκρανία να είναι η πρώτη μετασοβιετική χώρα που υπέγραψε επίσημες συμφωνίες με τη συμμαχία, ξεκινώντας με την «Εταιρική Σχέση για την Ειρήνη». Ωστόσο, η αποτροπή αυτού του στόχου υπήρξε βασική επιδίωξη του Πούτιν και ένας από τους κύριους λόγους της εισβολής του 2022.
Αν και η απόρριψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ αναμένεται να απογοητεύσει βαθιά την Ουκρανία, ο Ζελένσκι είχε ήδη δηλώσει τον Νοέμβριο του 2024 ότι ήταν πρόθυμος να ξεκινήσει συνομιλίες για εκεχειρία, υπό την προϋπόθεση ότι οι δυτικοί σύμμαχοι θα εγγυηθούν την ασφάλεια του μη κατεχόμενου τμήματος της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ μιλάει σε συνεδρίαση των υπουργών Άμυνας στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Βέλγιο, 13 Φεβρουαρίου 2025. (Omar Havana/Getty Images)
Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζεται η δημιουργία μιας νέας συμμαχίας, κυρίως ευρωπαϊκών χωρών, που θα αναλάβει την άμυνα της Ουκρανίας. Η εξέλιξη αυτή, αν και απέχει από τις αρχικές φιλοδοξίες του Κιέβου, αποτελεί επίσης απογοήτευση για τον Πούτιν, ο οποίος είχε αρχικά ανακοινώσει ότι η εισβολή του στην Ουκρανία θα οδηγούσε στην πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της χώρας.
Τα σύνορα του μέλλοντος
Το εδαφικό ζήτημα προβλέπεται να αποτελέσει το δυσκολότερο σημείο των διαπραγματεύσεων. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη διαφοροποιηθεί από την προηγούμενη θέση του ΝΑΤΟ και της κυβέρνησης Μπάιντεν, με τον υπουργό Άμυνας Πητ Χέγκσεθ να δηλώνει χαρακτηριστικά: «Πρέπει να ξεκινήσουμε αναγνωρίζοντας ότι η επιστροφή στα σύνορα της Ουκρανίας προ του 2014 είναι ένας μη ρεαλιστικός στόχος».
Ο εδαφικός έλεγχος της Ρωσίας στην Ουκρανία. (Εικονογράφηση: The Epoch Times)
Η Ουκρανία δεν ελέγχει μεγάλο τμήμα της επικράτειάς της από το 2014, όταν φιλοδυτικοί Ουκρανοί στο Κίεβο και άλλα μέρη εκδίωξαν τον φιλορώσο πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, μετά την απόρριψη μιας συμφωνίας για διεύρυνση των οικονομικών δεσμών με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λίγο μετά τη φυγή του Γιανουκόβιτς, ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στη χερσόνησο της Κριμαίας, ενώ παράλληλα οι κυρίως ρωσόφωνοι πληθυσμοί στις ανατολικές επαρχίες εξεγέρθηκαν κατά του Κιέβου και, με την υποστήριξη ρωσικών παραστρατιωτικών δυνάμεων, κήρυξαν την ανεξαρτησία τους.
Η δημιουργία των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στην ανατολική Ουκρανία πυροδότησε μια αιματηρή σύγκρουση στο Ντονμπάς, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Ρωσία επεδίωξε αργότερα να προσαρτήσει άλλες δύο περιοχές – τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια – που σχηματίζουν μια χερσαία γέφυρα από το Ντονέτσκ προς την Κριμαία.
Ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να διασφαλίζει την απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από όλες τις περιοχές που διεκδικεί η Ρωσία. Ωστόσο, η προώθηση αυτού του ζητήματος δεν θα είναι εύκολη για τη Μόσχα, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να ελέγξει πλήρως καμία από αυτές τις περιοχές, πλην της Κριμαίας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη στρατηγική κίνηση του Κιέβου με την κατάληψη της περιοχής του Κουρσκ, τον Αύγουστο του 2024. Στους μήνες που ακολούθησαν, η Ουκρανία διέθεσε τεράστιο αριθμό στρατιωτών και υλικού για τη διατήρηση της περιοχής, ακόμη και όταν οι ρωσικές δυνάμεις σημείωναν αργή πρόοδο στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Ζελένσκι αποκάλυψε τη στρατηγική πίσω από αυτή την κίνηση, ανακοινώνοντας ότι θα επιστρέψει το Κουρσκ στη Ρωσία με αντάλλαγμα την ανάκτηση ορισμένων κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών.
Παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση Τραμπ θα συνεχίσει να παρέχει όπλα στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων, καθώς και αν θα ασκήσει πίεση στη Μόσχα για την παραχώρηση ορισμένων από τα εδάφη που κατέχει σήμερα.
