Ευρώπη

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ δήλωσε την Κυριακή ότι είναι έτοιμος να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία εάν χρειαστεί για να βοηθήσει σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία που θα τερματίσει τη ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας.

Ο Στάρμερ έγραψε στην Daily Telegraph ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι «έτοιμο να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο» στην εξασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα τεθούν Βρετανοί στρατιώτες και γυναίκες «σε κίνδυνο».

«Δεν το λέω επιπόλαια», είπε. «Όμως, οποιοσδήποτε ρόλος στην εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας συμβάλλει στην εγγύηση της ασφάλειας της ηπείρου μας και της ασφάλειας αυτής της χώρας».

Ο Στάρμερ είπε ότι οποιοδήποτε τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία «δεν μπορεί να γίνει απλώς μια προσωρινή παύση πριν επιτεθεί ξανά ο Πούτιν». Για να υποστηρίξει την Ουκρανία, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμεύσει 3 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως για τον ουκρανικό στρατό μέχρι τουλάχιστον το 2030, έγραψε.

Ο Στάρμερ είπε ότι θα συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τις επόμενες ημέρες, σημειώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία. Ο Βρετανός επικεφαλής δήλωσε επίσης ότι πιστεύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να παίξει «ένα μοναδικό ρόλο» βοηθώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη να συνεργαστούν.

«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σπάνια στιγμή για τη συλλογική ασφάλεια της ηπείρου μας», δήλωσε. «Αυτό δεν είναι μόνο ένα ζήτημα για το μέλλον της Ουκρανίας — είναι υπαρξιακό για την Ευρώπη συνολικά».

Ο Στάρμερ έκανε τις παρατηρήσεις πριν από μια έκτακτη σύνοδο κορυφής με Ευρωπαίους επικεφαλής την Δευτέρα για να συζητηθεί ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας. Η συνάντηση θα φιλοξενηθεί στην Γαλλία, στην οποία θα συμμετέχουν ο Στάρμερ και οι επικεφαλής της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ιταλίας, και της Δανίας, καθώς και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.

Ο Στάρμερ μίλησε επίσης με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκυ στις 14 Φεβρουαρίου, δεσμευόμενος ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία «όσο χρειαστεί», και τόνισε την ανάγκη για συμμετοχή της Ουκρανίας στις συνομιλίες για τον πόλεμο.

Αυτό έγινε εν μέσω ανησυχιών ότι τα ευρωπαϊκά έθνη μπορεί να αποκλειστούν από τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου. Ο απεσταλμένος του Τραμπ στην Ουκρανία, ο απόστρατος υποστράτηγος Κηθ Κέλλογκ, δήλωσε στις 15 Φεβρουαρίου ότι η Ευρώπη δεν θα συμπεριληφθεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι μεταξύ των δύο πλευρών.

Σε συνέντευξή του στις 16 Φεβρουαρίου στο CBS, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο είπε ότι η διαδικασία διαπραγμάτευσης δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, αλλά τόνισε ότι εάν προχωρήσει, η Ουκρανία και η Ευρώπη θα συμπεριληφθούν σε «πραγματικές διαπραγματεύσεις».

«Τελικά, θα φτάσει σε ένα σημείο… αν είναι πραγματικές διαπραγματεύσεις, και δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να εμπλακεί η Ουκρανία, γιατί είναι αυτή που δέχθηκε εισβολή και οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να εμπλακούν επειδή έχουν κυρώσεις στον Πούτιν και τη Ρωσία», δήλωσε. «Απλώς δεν είμαστε ακόμα εκεί».

Ο Ρούμπιο δήλωσε ότι ο Πούτιν είχε «εκφράσει το ενδιαφέρον του για την ειρήνη» κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα και ο Τραμπ του είπε ότι ήθελε να τελειώσει ο πόλεμος «με τρόπο που να είναι διαρκής και να προστατεύει την ουκρανική κυριαρχία». Ο Ρούμπιο είπε ότι οι επόμενες ενέργειες της Ρωσίας θα καθορίσουν εάν είναι σοβαρή για την επιδίωξη της ειρήνης.

Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι αναμένεται να συναντηθούν στη Σαουδική Αραβία τις επόμενες ημέρες για να συνεχιστούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες, σύμφωνα με τον βουλευτή Μάικλ ΜακΚόλ (Ρ-Τέξας). Ο ΜακΚόλ είπε στις 15 Φεβρουαρίου ότι οι συνομιλίες έχουν σκοπό να κανονίσουν μια συνάντηση με τον Τραμπ, τον Πούτιν, και τον Ζελένσκυ για να «επέλθει επιτέλους ειρήνη και να τερματίσει αυτή τη σύγκρουση».

Ο Jacob Burg και το Reuters συνέβαλαν σε αυτό το άρθρο.

Ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται σήμερα για μια έκτακτη σύνοδο κορυφής για να συζητήσουν τα σχέδια του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, εν μέσω φόβων ότι θα μείνουν έξω από τις διαπραγματεύσεις.

Ο στόχος είναι να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική για να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ, μεταξύ άλλων για το τι μπορούν να του προσφέρουν και για το ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της Ευρώπης σχετικά με την απρόκλητη εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.

Ηγέτες από τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Δανία αναμένεται να συμμετάσχουν σε συνάντηση στο Παρίσι, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ανακοινώθηκε από το γαλλικό προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν οργάνωσε τη συνάντηση για να αρχίσουν διαβουλεύσεις για την κατάσταση στην Ουκρανία και τις προκλήσεις για την ασφάλεια στην Ευρώπη, αναφέρεται στην ανακοίνωση, στην οποία προστίθεται ότι η διαδικασία μπορεί να συνεχιστεί με άλλα σχήματα.

Η συνάντηση οργανώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα το Σαββατοκύριακο, στη διάρκεια της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια.

Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό, είπε πως η συνάντηση για το Ουκρανικό, η οποία θα ξεκινήσει στις 17:00 ώρα Ελλάδας σήμερα στο Παρίσι, έχει προπαρασκευαστικό χαρακτήρα και οι εργασίες της θα μπορέσουν να συνεχιστούν σε διαφορετικό σχήμα με στόχο την συμμετοχή όλων των εταίρων που ενδιαφέρονται για την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη.

Διπλωμάτες έχουν δηλώσει πως το ζήτημα του τι μπορεί να συνεισφέρει η Ευρώπη σε μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία θα συζητηθεί επίσης στο Παρίσι, αφού οι ΗΠΑ κάλεσαν την Ευρώπη να συνεισφέρει περισσότερο.

Η επιτάχυνση της διπλωματίας σχετικά με την Ουκρανία σημαίνει πως η Ευρώπη χρειάζεται να κάνει περισσότερα και με καλύτερο τρόπο, δήλωσε αξιωματούχος της γαλλικής προεδρίας εν όψει των σημερινών συνομιλιών.

«Πιστεύουμε ότι, ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του ζητήματος της Ουκρανίας, καθώς επίσης ως αποτέλεσμα αυτών που λένε Αμερικανοί ηγέτες, είναι ανάγκη οι Ευρωπαίοι να κάνουμε περισσότερα, καλύτερα και με πιο συγκροτημένο τρόπο για τη συλλογική μας ασφάλεια», δήλωσε ο αξιωματούχος σε δημοσιογράφους.

«Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι μια ευκαιρία, με την έννοια ότι μπορούν να βοηθήσουν να επιταχυνθεί ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά προφανώς χρειάζεται να συμφωνήσουμε και να δούμε υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί το τέλος του πολέμου», δήλωσε ο αξιωματούχος.

Κατά τις συνομιλίες, πρόσθεσε, θα εξετασθούν «οι εγγυήσεις ασφαλείας που μπορούν να δοθούν από τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, μαζί ή χωριστά».

Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε χθες ότι γίνονται συζητήσεις αναφορικά με το ζήτημα της μελλοντικής ανάπτυξης μίας ευρωπαΐκής στρατιωτικής δύναμης, που θα αποτελείται κυρίως από Γάλλους, Βρετανούς και Πολωνούς και θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την κατάπαυση του πυρός και την επίτευξη διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία.

Την ενόχλησή τους ωστόσο για την περιορισμένη σύνθεση της σημερινής συνάντησης εξέφρασαν χώρες όπως η Σλοβενία, η Ρουμανία και η Τσεχία, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας δήλωσε πως συνέρχονται σήμερα στο Παρίσι «αυτοί που εδώ και τρία χρόνια ρίχνουν λάδι στη φωτιά».

Οι χώρες της ΕΕ και η Ουκρανία ανησυχούν για την προοπτική οι ΗΠΑ και η Ρωσία να επιδιώξουν διμερώς μια ειρηνευτική διευθέτηση, ιδιαίτερα αφού ο Τραμπ μίλησε την περασμένη εβδομάδα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Για να επιταχυνθεί η διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τη Μόσχα, η κυβέρνηση Τραμπ παρουσίασε ένα σχέδιο που αποκλείει ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία και κλείνει την πόρτα στη συμμετοχή των ΗΠΑ σε μελλοντικές επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης. Στους ευρωπαϊκούς διαδρόμους της εξουσίας εκτιμάται ότι με τους όρους αυτούς η Ουάσιγκτον γυρίζει την πλάτη στους συμμάχους της για να κάνει συμφωνία με τον Πούτιν.

Σε κρίσιμη φάση εισέρχονται οι προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο φτάνει σήμερα στη Σαουδική Αραβία για συνομιλίες με Ρώσους αξιωματούχους, σχεδόν τρία χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής.

Η πρωτοβουλία έρχεται μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα. «Ο Πούτιν εξέφρασε το ενδιαφέρον του για ειρήνη και ο πρόεδρος [Τραμπ] εξέφρασε την επιθυμία του να δει ένα τέλος σε αυτή τη σύγκρουση με τρόπο που θα είναι διαρκής και θα προστατεύει την ουκρανική κυριαρχία», δήλωσε ο Ρούμπιο στην εκπομπή «Meet the Press» του CBS.

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, ο οποίος συνομίλησε το Σάββατο με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, θα συναντηθεί στο Ριάντ με τη ρωσική αντιπροσωπεία, συνοδευόμενος από τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Μάικ Γουόλτς και τον απεσταλμένο για τη Μέση Ανατολή Στηβ Γουίτκοφ.

Σύμφωνα με τη ρωσική εφημερίδα Kommersant, οι συνομιλίες θα διεξαχθούν αύριο, Τρίτη, στο Ριάντ, σηματοδοτώντας τις πρώτες υψηλού επιπέδου δια ζώσης επαφές μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών αξιωματούχων εδώ και χρόνια. Η Σαουδική Αραβία, η οποία έχει ήδη συμβάλει στην πρόσφατη ανταλλαγή φυλακισμένων, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο στις διπλωματικές προσπάθειες.

«Οι επόμενες εβδομάδες και ημέρες θα κρίνουν αν ο Πούτιν εννοεί σοβαρά ότι θέλει ειρήνη», τόνισε ο Ρούμπιο, ενώ το Κρεμλίνο χαρακτήρισε την πρόσφατη επικοινωνία Πούτιν-Τραμπ «ισχυρό σήμα ότι τώρα θα προσπαθήσουμε να λύσουμε προβλήματα μέσω διαλόγου».

Ευρωπαϊκές ανησυχίες

Εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για πιθανό αποκλεισμό της Ευρώπης από τις συνομιλίες, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συγκαλεί αύριο έκτακτη σύνοδο Ευρωπαίων ηγετών.

Στη σύνοδο έχουν προσκληθεί οι ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ιταλίας και της Δανίας, καθώς και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.

Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες εντάθηκαν μετά τις δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, απόστρατου αντιστράτηγου Κηθ Κέλογκ, ο οποίος ανέφερε ότι η Ευρώπη δεν θα συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες.

«Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν συζητήσεις ή διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, το μέλλον της Ουκρανίας ή την ευρωπαϊκή δομή ασφαλείας, χωρίς τους Ευρωπαίους», δήλωσε ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος βρίσκεται ήδη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δήλωσε ότι σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, χωρίς ωστόσο να έχουν οριστεί συγκεκριμένες ημερομηνίες. Διευκρίνισε πάντως ότι δεν έχει προγραμματιστεί συνάντηση με Ρώσους ή Αμερικανούς αξιωματούχους.

Συνομιλίες για τη Γάζα

Ο Ρούμπιο αναμένεται να συναντηθεί στη Σαουδική Αραβία με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Στην ημερήσια διάταξη των συνομιλιών τους είναι πιθανό να βρεθεί η πρόταση του Τραμπ για επανεγκατάσταση των Παλαιστίνιων κατοίκων της Γάζας σε άλλες αραβικές χώρες και για την ανοικοδόμηση της πατρίδας τους από τις ΗΠΑ.

Η πρόταση αυτή έχει εξοργίσει τον αραβικό κόσμο και έχει αυξήσει τους φόβους ανάμεσα στους Παλαιστινίους στη Γάζα ότι θα εκδιωχθούν από την παραθαλάσσια αυτή λωρίδα γης.

Η Σαουδική Αραβία, μαζί με άλλες αραβικές χώρες, έχει απορρίψει οποιοδήποτε σχέδιο περιλαμβάνει επανεγκατάσταση των Παλαιστινίων, και το Ριάντ ηγείται αραβικών προσπαθειών για τη διατύπωση μιας αντιπρότασης, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα ταμείο ανοικοδόμησης με επικεφαλής τις χώρες του Κόλπου και μια συμφωνία για τον παραμερισμό της Χαμάς.

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει επίσης επιμείνει ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ – κάτι που αποτελεί στόχο της Ουάσιγκτον – χωρίς να υπάρξει συμφωνία για μια οδό προς ένα παλαιστινιακό κράτος.

Ο Ρούμπιο επισκέφθηκε χθες, Κυριακή, το Ισραήλ και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, υποσχόμενος υποστήριξη προς το Ισραήλ στην περιφερειακή αντιπαράθεσή του με το Ιράν.

Η κυβέρνηση Τραμπ προχωρά με ταχείς ρυθμούς στην έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μετά τις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Αμερικανού προέδρου με τους ομολόγους του Βλαντίμιρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στις 12 Φεβρουαρίου.

«Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει την ειρήνη, ο πρόεδρος Ζελένσκι θέλει την ειρήνη, και εγώ θέλω την ειρήνη», δήλωσε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο. «Απλώς θέλω να σταματήσουν να σκοτώνονται άνθρωποι.»

Η διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, με πολλά ζητήματα σχετικά με το εμπόριο, τη διπλωματία, τη στρατιωτική βοήθεια και τις εδαφικές διαφορές να παραμένουν ανοιχτά. Ωστόσο, τρεις βασικοί άξονες έχουν ήδη διαμορφωθεί:

Σπάνιες γαίες με αντάλλαγμα στρατιωτική βοήθεια

Η πρώτη συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ Κιέβου και Ουάσιγκτον προβλέπει την παραχώρηση πρόσβασης στις ΗΠΑ σε κοιτάσματα σπάνιων γαιών αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με αντάλλαγμα τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας. Η συμφωνία, που υπεγράφη από τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και τον Ζελένσκι, καλύπτει «την ασφάλεια, την οικονομική συνεργασία και τη σύμπραξη στους φυσικούς πόρους».

Η κίνηση αυτή, αν και δεν συνδέεται άμεσα με τη Ρωσία, θεωρείται θεμελιώδης για κάθε μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία, καθώς θα εδραιώσει τα αμερικανικά επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ουκρανία και θα διασφαλίσει τη συνεχή ροή αμερικανικών όπλων στο Κίεβο.

 

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την ουκρανική προμήθεια σπάνιων γαιών κυρίως για στρατηγικούς λόγους. Αυτή τη στιγμή, η Ουάσιγκτον εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το καθεστώς του Πεκίνου για την προμήθεια αυτών των μετάλλων, καθώς η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή παγκοσμίως για πολλά από αυτά.

Η ενίσχυση της Ουκρανίας με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και άλλα μέταλλα, όπως το τιτάνιο και το λίθιο, προσφέρει στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, σε μια περίοδο αυξημένης αστάθειας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.

Όχι στο ΝΑΤΟ, ναι σε ευρωπαϊκή παρουσία

Ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ θα διασφαλίσουν πως η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα τεθεί εκτός συζήτησης, ως προϋπόθεση για την προσέλκυση της Μόσχας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Οι ΗΠΑ δεν πιστεύουν ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί ρεαλιστική έκβαση μιας διαπραγματεύσιμης λύσης», τόνισε κατά τη συνάντηση της Ομάδας Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας στο Βέλγιο.

 

Ο Αμερικανός υπουργός διευκρίνισε ότι «οποιαδήποτε εγγύηση ασφαλείας πρέπει να υποστηρίζεται από ικανά ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά στρατεύματα […] ως μέρος μιας αποστολής εκτός ΝΑΤΟ, και δεν θα πρέπει να καλύπτονται από το Άρθρο 5». Το συγκεκριμένο άρθρο της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, το οποίο έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά στην ιστορία – μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 – προβλέπει τη συλλογική άμυνα όλων των μελών σε περίπτωση επίθεσης εναντίον ενός από αυτά.

Η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελούσε, για τρεις δεκαετίες, φιλοδοξία της ουκρανικής ηγεσίας, με την Ουκρανία να είναι η πρώτη μετασοβιετική χώρα που υπέγραψε επίσημες συμφωνίες με τη συμμαχία, ξεκινώντας με την «Εταιρική Σχέση για την Ειρήνη». Ωστόσο, η αποτροπή αυτού του στόχου υπήρξε βασική επιδίωξη του Πούτιν και ένας από τους κύριους λόγους της εισβολής του 2022.

Αν και η απόρριψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ αναμένεται να απογοητεύσει βαθιά την Ουκρανία, ο Ζελένσκι είχε ήδη δηλώσει τον Νοέμβριο του 2024 ότι ήταν πρόθυμος να ξεκινήσει συνομιλίες για εκεχειρία, υπό την προϋπόθεση ότι οι δυτικοί σύμμαχοι θα εγγυηθούν την ασφάλεια του μη κατεχόμενου τμήματος της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

 

Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζεται η δημιουργία μιας νέας συμμαχίας, κυρίως ευρωπαϊκών χωρών, που θα αναλάβει την άμυνα της Ουκρανίας. Η εξέλιξη αυτή, αν και απέχει από τις αρχικές φιλοδοξίες του Κιέβου, αποτελεί επίσης απογοήτευση για τον Πούτιν, ο οποίος είχε αρχικά ανακοινώσει ότι η εισβολή του στην Ουκρανία θα οδηγούσε στην πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της χώρας.

Τα σύνορα του μέλλοντος

Το εδαφικό ζήτημα προβλέπεται να αποτελέσει το δυσκολότερο σημείο των διαπραγματεύσεων. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη διαφοροποιηθεί από την προηγούμενη θέση του ΝΑΤΟ και της κυβέρνησης Μπάιντεν, με τον υπουργό Άμυνας Πητ Χέγκσεθ να δηλώνει χαρακτηριστικά: «Πρέπει να ξεκινήσουμε αναγνωρίζοντας ότι η επιστροφή στα σύνορα της Ουκρανίας προ του 2014 είναι ένας μη ρεαλιστικός στόχος».

 

Η Ουκρανία δεν ελέγχει μεγάλο τμήμα της επικράτειάς της από το 2014, όταν φιλοδυτικοί Ουκρανοί στο Κίεβο και άλλα μέρη εκδίωξαν τον φιλορώσο πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, μετά την απόρριψη μιας συμφωνίας για διεύρυνση των οικονομικών δεσμών με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λίγο μετά τη φυγή του Γιανουκόβιτς, ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στη χερσόνησο της Κριμαίας, ενώ παράλληλα οι κυρίως ρωσόφωνοι πληθυσμοί στις ανατολικές επαρχίες εξεγέρθηκαν κατά του Κιέβου και, με την υποστήριξη ρωσικών παραστρατιωτικών δυνάμεων, κήρυξαν την ανεξαρτησία τους.

Η δημιουργία των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στην ανατολική Ουκρανία πυροδότησε μια αιματηρή σύγκρουση στο Ντονμπάς, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Ρωσία επεδίωξε αργότερα να προσαρτήσει άλλες δύο περιοχές – τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια – που σχηματίζουν μια χερσαία γέφυρα από το Ντονέτσκ προς την Κριμαία.

Ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να διασφαλίζει την απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από όλες τις περιοχές που διεκδικεί η Ρωσία. Ωστόσο, η προώθηση αυτού του ζητήματος δεν θα είναι εύκολη για τη Μόσχα, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να ελέγξει πλήρως καμία από αυτές τις περιοχές, πλην της Κριμαίας.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη στρατηγική κίνηση του Κιέβου με την κατάληψη της περιοχής του Κουρσκ, τον Αύγουστο του 2024. Στους μήνες που ακολούθησαν, η Ουκρανία διέθεσε τεράστιο αριθμό στρατιωτών και υλικού για τη διατήρηση της περιοχής, ακόμη και όταν οι ρωσικές δυνάμεις σημείωναν αργή πρόοδο στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Ζελένσκι αποκάλυψε τη στρατηγική πίσω από αυτή την κίνηση, ανακοινώνοντας ότι θα επιστρέψει το Κουρσκ στη Ρωσία με αντάλλαγμα την ανάκτηση ορισμένων κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών.

Παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση Τραμπ θα συνεχίσει να παρέχει όπλα στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων, καθώς και αν θα ασκήσει πίεση στη Μόσχα για την παραχώρηση ορισμένων από τα εδάφη που κατέχει σήμερα.

ΡΩΜΗ – Ο Πάπας Φραγκίσκος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο την Παρασκευή για να συνεχίσει τη θεραπεία της συνεχιζόμενης βρογχίτιδας του, ανακοίνωσε το Βατικανό, αφού φέρεται να δυσκολεύτηκε να μιλήσει σε μία από τις συναντήσεις του το πρωί.

«Ο Πάπας Φραγκίσκος εισήχθη στο Policlinico Agostino Gemelli για κάποιες απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις και για να συνεχίσει τη θεραπεία του για τη βρογχίτιδα, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, σε νοσοκομειακό περιβάλλον», ανέφερε το Βατικανό σε ανακοίνωσή του. Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος είναι 88 ετών και είναι ποντίφικας από το 2013, έχει υποφέρει από γρίπη και άλλα προβλήματα υγείας αρκετές φορές τα τελευταία δύο χρόνια. Ως νεαρός ενήλικας, εμφάνισε πλευρίτιδα και του αφαιρέθηκε μέρος του ενός πνεύμονά του, ενώ τον τελευταίο καιρό είναι επιρρεπής σε πνευμονικές λοιμώξεις.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Πάπας Φραγκίσκος είπε στους προσκυνητές, σε μια εβδομαδιαία ακρόαση, ότι έπασχε από «ισχυρό κρυολόγημα», το οποίο το Βατικανό περιέγραψε αργότερα ως βρογχίτιδα. Πραγματοποίησε αρκετές συναντήσεις την Παρασκευή προτού μεταβεί στο νοσοκομείο. Η μία ήταν με τον Μαρκ Τόμσον, διευθύνοντα σύμβουλο του ειδησεογραφικού καναλιού CNN. Ο Πάπας ήταν «σε πνευματική εγρήγορση, αλλά δυσκολευόταν να μιλήσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα λόγω αναπνευστικών δυσκολιών», ανέφερε αργότερα το CNN.

Την ίδια μέρα είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο, τον καρδινάλιο Λουίς Τάγκλε, ανώτερο αξιωματούχο του Βατικανού, και με μια καθολική φιλανθρωπική ομάδα που εδρεύει στο Πουέρτο Ρίκο. Βίντεο από τη συνάντηση του Πάπα με τον Φίκο έδειχνε τον Φραγκίσκο να κάθεται σε ένα γραφείο στην κατοικία του στο Βατικανό, να χαμογελά και να μιλά σε ήπιο τόνο.

Ο Πάπας υπέστη δύο πτώσεις πρόσφατα, στην κατοικία του στο Βατικανό, που του προκάλεσαν μώλωπες στο πηγούνι τον Δεκέμβριο και έναν τραυματισμό στο χέρι τον Ιανουάριο.

Παρά τα περιοδικά προβλήματα υγείας του και τη μειωμένη κινητικότητά του, ο Πάπας Φραγκίσκος διατηρεί ένα πολυάσχολο πρόγραμμα, περιλαμβανομένων ταξιδιών στο εξωτερικό. Τον Σεπτέμβριο ολοκλήρωσε μια 12ήμερη περιοδεία στη Νοτιοανατολική Ασία και την Ωκεανία, τη μεγαλύτερη της παποσύνης του.

Το νοσοκομείο Gemelli της Ρώμης, το μεγαλύτερο της πόλης, διαθέτει ειδική σουίτα για τη θεραπεία των παπών. Εκεί πέρασε εννέα ημέρες τον Ιούνιο του 2023, όταν υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση μιας κοιλιοκήλης.

Από τον Joshua McElwee

Με μια ιδιαίτερα επικριτική ομιλία στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς επέκρινε χθες τους Ευρωπαίους συμμάχους για τη στάση τους απέναντι στην ελευθερία του λόγου, τη δημοκρατία και τη μαζική μετανάστευση.

Ο Βανς, απευθυνόμενος στους συγκεντρωμένους αξιωματούχους, τόνισε ότι παρά την ανησυχία της κυβέρνησης Τραμπ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, «η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη δεν είναι η Ρωσία, δεν είναι η Κίνα, δεν είναι κανένας εξωτερικός παράγοντας». Αντίθετα, υποστήριξε ότι η πραγματική απειλή προέρχεται από την «υποχώρηση της Ευρώπης από ορισμένες από τις πιο θεμελιώδεις αξίες της, αξίες που μοιράζεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

«Όπως η κυβέρνηση Μπάιντεν ήθελε απελπισμένα να φιμώσει όσους εξέφραζαν τη γνώμη τους, έτσι η κυβέρνηση Τραμπ θα κάνει ακριβώς το αντίθετο», τόνισε χαρακτηριστικά ο Βανς, προσθέτοντας: «Στην Ουάσιγκτον υπάρχει νέος σερίφης και, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να διαφωνούμε με τις απόψεις σας, αλλά θα αγωνιστούμε για να υπερασπιστούμε το δικαίωμά σας να τις εκφράζετε δημόσια».

Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος παρέθεσε συγκεκριμένα παραδείγματα υπονόμευσης των δημοκρατικών αξιών, περιλαμβανομένων της ακύρωσης εκλογών στη Ρουμανία, των απειλών της ΕΕ για κλείσιμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε περιόδους αναταραχής, των αστυνομικών επιδρομών σε σπίτια Γερμανών πολιτών για αντι-φεμινιστικές αναρτήσεις και της ποινικοποίησης της σιωπηλής προσευχής έξω από κλινικές αμβλώσεων στη Βρετανία.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο ζήτημα της μετανάστευσης, τονίζοντας ότι «κανένας ψηφοφόρος σε αυτή την ήπειρο δεν πήγε στην κάλπη για να ανοίξει τις πύλες σε εκατομμύρια μετανάστες που δεν έχουν ελεγχθεί».

«Ο αριθμός των μεταναστών που εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση από χώρες εκτός ΕΕ διπλασιάστηκε μεταξύ 2021 και 2022. Και φυσικά, έχει αυξηθεί πολύ περισσότερο έκτοτε». Αναφερόμενος στη Γερμανία, επεσήμανε ότι σχεδόν ένας στους πέντε κατοίκους της χώρας μετακόμισε εκεί από το εξωτερικό.

Συνδέοντας τη χθεσινή επίθεση στο Μόναχο, όπου τραυματίστηκαν 36 άτομα συμπεριλαμβανομένου ενός μικρού παιδιού, με τις συνέπειες της μαζικής μετανάστευσης, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος περιέγραψε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο: «Ένας αιτών άσυλο, συνήθως νεαρός άνδρας στα 20 του, ήδη γνωστός στην αστυνομία, ρίχνει ένα αυτοκίνητο πάνω σε πλήθος και διαλύει μια κοινότητα».

«Πόσες φορές πρέπει να υποστούμε αυτές τις φρικτές οπισθοδρομήσεις πριν αλλάξουμε πορεία και οδηγήσουμε τον κοινό μας πολιτισμό σε μια νέα κατεύθυνση;» διερωτήθηκε.

Απευθυνόμενος στους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Βανς προειδοποίησε ότι η απόρριψη των ανησυχιών του εκλογικού σώματος, η απαγόρευση ορισμένων μορφών μέσων ενημέρωσης, ο αποκλεισμός ανθρώπων και κομμάτων από τις εκλογές ή το πλήρες κλείσιμό τους αποτελεί τον «πιο σίγουρο τρόπο για την καταστροφή της δημοκρατίας».

«Η δημοκρατία στηρίζεται στην ιερή αρχή ότι η φωνή του λαού έχει σημασία», υπογράμμισε. «Δεν υπάρχει χώρος για τείχη προστασίας. Είτε υποστηρίζετε την αρχή είτε όχι».

Κλείνοντας την ομιλία του με παράθεση του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος τόνισε ότι «δεν πρέπει να φοβόμαστε τον λαό μας, ακόμη και όταν εκφράζει απόψεις που διαφωνούν με την ηγεσία του».

Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία πραγματοποιείται από σήμερα έως την Κυριακή η 61η Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια (MSC), με τις διατλαντικές σχέσεις να δοκιμάζονται έντονα μετά τις πρόσφατες μονομερείς κινήσεις των ΗΠΑ στο ουκρανικό ζήτημα.

Στη βαυαρική πρωτεύουσα συγκεντρώνονται δεκάδες αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, με το ενδιαφέρον να στρέφεται στην ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος αναμένεται να αποσαφηνίσει τη θέση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης για τον παγκόσμιο ρόλο των ΗΠΑ και τις σχέσεις με τους συμμάχους τους.

Η διάσκεψη έρχεται μία ημέρα μετά την έντονη αντίδραση των Ευρωπαίων ηγετών στις αμερικανικές πρωτοβουλίες για την Ουκρανία. Σε κοινή τους δήλωση, Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Ισπανία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογράμμισαν ότι «η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να αποτελούν μέρος οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων». Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η προειδοποίηση του Γάλλου υπουργού Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνύ για το μέλλον του ΝΑΤΟ, που θέτει το ερώτημα κατά πόσο η Συμμαχία θα παραμείνει η ισχυρότερη στην ιστορία μετά από 10-15 χρόνια, με δεδομένη τη στροφή των αμερικανικών προτεραιοτήτων προς την Ασία.

Στη διάσκεψη συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε. Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι ο Αμερικανός αντιπρόεδρος αρνήθηκε να συναντηθεί με τον καγκελάριο Σολτς, προτιμώντας συνάντηση με τον υποψήφιο για την καγκελαρία Φρίντριχ Μερτς (CDU), εκτιμώντας, σύμφωνα με το Politico, ότι ο νυν καγκελάριος θα χάσει τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου.

Στο περιθώριο της διάσκεψης προγραμματίζονται κρίσιμες διμερείς συναντήσεις. Ο Τζέι Ντι Βανς και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαρκ Ρούμπιο θα συναντηθούν με τον Ουκρανό πρόεδρο, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ έχει προαναγγείλει συνάντηση «υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Ρωσίας, της Ουκρανίας και των ΗΠΑ» για απόψε, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις.

Η διοργάνωση πραγματοποιείται υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, με 5.000 αστυνομικούς να περιφρουρούν τη διάσκεψη, με τη συνδρομή δυνάμεων από άλλα κρατίδια και την Αυστρία. Παρά τη χθεσινή επίθεση του 24χρονου Αφγανού Φαρχάντ Ν. με αυτοκίνητο εναντίον διαδηλωτών, η οποία δεν συνδέεται με τη διοργάνωση, έχουν προγραμματιστεί 40 συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, αριθμός-ρεκόρ για την ιστορία της διάσκεψης.

Σε έντονη διπλωματική κινητοποίηση προχώρησαν χθες οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, αντιδρώντας στην αιφνιδιαστική ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για επικείμενη συνάντησή του με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, με αντικείμενο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Ισπανία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από έκτακτη σύσκεψη με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών στο Παρίσι, εξέδωσαν κοινή δήλωση υπογραμμίζοντας ότι «οι κοινοί μας στόχοι πρέπει να είναι να θέσουμε την Ουκρανία σε θέση ισχύος. Η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να αποτελούν μέρος οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων».

Η σύσκεψη στο Παρίσι είχε προγραμματιστεί εδώ και εβδομάδες με στόχο τη χάραξη συλλογικής στρατηγικής για την Ουκρανία, τη συζήτηση τρόπων ενίσχυσης του Κιέβου και την προετοιμασία για τη διάσκεψη ασφαλείας του Μονάχου το Σαββατοκύριακο. Ωστόσο, τα σχέδια ανατράπηκαν μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Πητ Χέγκσεθ, ο οποίος χαρακτήρισε «μη ρεαλιστική» την επιστροφή στα σύνορα του 2014 και απέκλεισε το ενδεχόμενο ένταξης του Κιέβου στο ΝΑΤΟ.

Όταν η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ ρωτήθηκε για πιθανή συμμετοχή ευρωπαϊκών χωρών στις ειρηνευτικές συνομιλίες, απάντησε λακωνικά: «Δεν έχω να ανακοινώσω τη συμμετοχή καμίας ευρωπαϊκής χώρας προς το παρόν».

«Δεν μπορεί να υπάρξει διαπραγμάτευση για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία. Η φωνή της πρέπει να βρίσκεται στην καρδιά οποιωνδήποτε συνομιλιών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι κατά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γερμανός ομόλογός του Μπόρις Πιστόριους τόνισε ότι «η Ευρώπη πρέπει να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, καθώς θα πρέπει να ζήσει άμεσα με τις συνέπειες της ειρήνης».

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η προειδοποίηση του Γάλλου υπουργού Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνύ, ο οποίος έθεσε ζήτημα για το μέλλον του ΝΑΤΟ. «Το να λέμε ότι είναι η μεγαλύτερη και πιο ισχυρή συμμαχία στην ιστορία είναι αληθές, ιστορικά. Αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι εάν αυτό θα ισχύει σε 10 ή 15 χρόνια», δήλωσε, αναφερόμενος στη στροφή των αμερικανικών προτεραιοτήτων προς την Ασία.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε υπογράμμισε ότι οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, είναι ζωτικής σημασίας «η ειρηνευτική συμφωνία να είναι διαρκής και ο Πούτιν να γνωρίζει ότι αυτό είναι το τέλος, ότι δεν μπορεί ποτέ ξανά να προσπαθήσει να καταλάβει ένα κομμάτι της Ουκρανίας».

Απαντώντας στις ευρωπαϊκές ανησυχίες, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Χέγκσεθ αρνήθηκε ότι οι ΗΠΑ υπονόμευσαν την Ευρώπη και την Ουκρανία με την έναρξη των διαπραγματεύσεων. «Δεν υπάρχει προδοσία. Υπάρχει η αναγνώριση ότι ολόκληρος ο κόσμος και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επενδύσει και ενδιαφέρονται για την ειρήνη. Μια διαπραγματευόμενη ειρήνη», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Με πληροφορίες από το Reuters και το Associated Press