Ευρώπη

Τον χαρακτηρισμό της ρωσικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Βάγκνερ ως τρομοκρατικής οργάνωσης και την ένταξή της στον κατάλογο αυτών αποφάσισε η υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Σουέλα Μπράβερμαν, σύμφωνα με χθεσινό δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδα Daily Mail.

«Η Βάγκνερ είναι μια βίαιη και καταστροφική οργάνωση που έχει δράσει ως στρατιωτικό εργαλείο στο εξωτερικό για τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν», δήλωσε η κα Μπράβερμαν, σύμφωνα με την εφημερίδα.

«Όσο το καθεστώς του Πούτιν αποφασίζει τι θα κάνει με το τέρας που δημιούργησε, οι συνεχιζόμενες αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες της Βάγκνερ δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να υπηρετούν τους πολιτικούς σκοπούς του Κρεμλίνου», συνέχισε η υπουργός.

Η Βρετανίδα υπουργός Εσωτερικών έχει την εξουσία να «προγράφει» – να θέτει εκτός νόμου – οργανώσεις που θεωρεί πως εμπλέκονται σε τρομοκρατικές ενέργειες. Η «προγραφή» αυτή έχει ήδη εφαρμοστεί σε 78 περιπτώσεις, με κυριότερες αυτές του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα, δυνάμει νόμου του 2000, και σε άλλες 14 που αφορούν ιδίως βορειοϊρλανδικές οργανώσεις όπως ο IRA, δυνάμει παλαιότερης νομοθεσίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο συνιστά ποινικό αδίκημα να ανήκει κανείς ή να υποστηρίζει τις οργανώσεις αυτές.

«Η Βάγκνερ εμπλέκεται σε λεηλασίες, βασανισμούς και βάρβαρες δολοφονίες», επιχειρηματολόγησε η κα Μπράβερμαν, σύμφωνα με την Ντέιλι Μέιλ. «Για αυτό προγράφουμε αυτή την τρομοκρατική οργάνωση και συνεχίζουμε να βοηθάμε την Ουκρανία όπου μπορούμε στον αγώνα της εναντίον της ρωσικής εισβολής», συμπλήρωσε η υπουργός, για την οποία η εταιρεία μισθοφόρων αποτελεί «απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια».

Η ένταξη της Βάγκνερ στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων θα γίνει με μέτρο που θα παρουσιαστεί σήμερα στη Βουλή, σύμφωνα με δημοσιεύματα του βρετανικού Τύπου.

Τον Ιούλιο, το Λονδίνο ανακοίνωσε κυρώσεις σε βάρος 13 φυσικών και νομικών προσώπων συνδεόμενων με τη Βάγκνερ στην Αφρική, προσάπτοντάς τους εγκλήματα πολέμου.

Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατηγόρησε χθες Δευτέρα τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας πως έχουν εξαπολύσει επανειλημμένα επιθέσεις με σκοπό να καταστρέψουν αγωγούς που μεταφέρουν φυσικό αέριο στην Τουρκία και διέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα.

«Γίνονται προσπάθειες επίθεσης στους αγωγούς TurkStream και Blue Stream, μέσω των οποίων παραδίδεται αέριο από τη Ρωσία στην Τουρκία», δήλωσε ο κ. Πούτιν κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν με τον τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Σότσι χθες.

Ρωσικά πολεμικά πλοία προστατεύουν τους αγωγούς, διαβεβαίωσε. «Αλλά δέχονται συνεχώς επιθέσεις, και από drones τα οποία στέλνονται από ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα», επέμεινε.

Στο περιθώριο των συνομιλιών των δύο ηγετών, ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας Σεργκέι Σαϊγκού δήλωσε πως οι ουκρανικές επιθέσεις με drones ήταν ανάμεσα στους λόγους που η Μόσχα αποσύρθηκε τον Ιούλιο από τη συμφωνία που κλείστηκε με μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας και επέτρεπε τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών μέσω Μαύρης Θάλασσας.

Ο κ. Ερντογάν, η κυβέρνηση του οποίου είχε διαδραματίσει ρόλο στη διαπραγμάτευση, πήγε στο Σότσι χθες για να προσπαθήσει να πείσει τον ρώσο ομόλογό του να θέσει εκ νέου σε ισχύ τη συμφωνία, έγκαιρα για τη φθινοπωρινή σοδειά. Η ρωσική πλευρά ανέφερε πως θα επέστρεφε στη συμφωνία εάν ικανοποιούνταν οι όροι που θέτει.

Ο κ. Σαϊγκού δήλωσε πως αρχικά στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά -η επίσημη ονομασία της συμφωνίας- προβλεπόταν πως τα ουκρανικά λιμάνια δεν θα χρησιμοποιούνταν για να εξαπολύονται επιθέσεις εναντίον ρωσικών υποδομών, κάτι που «παραβιάστηκε». Μόνο την περασμένη εβδομάδα καταστράφηκαν επτά ουκρανικά τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας (USVs), υποστήριξε.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντόνιο Ταγιάνι, ενόψει του τριήμερου ταξιδιού του στο Πεκίνο, δήλωσε ότι η συµµετοχή στην κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) δεν απέφερε στη χώρα τα αναµενόµενα οικονοµικά οφέλη.

«Το ιταλικό κοινοβούλιο εξετάζει την κατάσταση. Αυτή τη στιγμή, οι χώρες που δεν συμμετέχουν στην πρωτοβουλία Belt and Road, οι ευρωπαϊκές χώρες, αποδίδουν καλύτερα από εμάς. Γι’ αυτό, η Ιταλία θα αποφασίσει αν [θα] παραμείνει ή όχι στην Πρωτοβουλία “Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος”. Στο κοινοβούλιο, πολλά κόμματα είναι εναντίον της», δήλωσε στο CNBC το Σάββατο.

Είπε ότι η συμφωνία «απέτυχε να ανταποκριθεί στις ιταλικές προσδοκίες».

Η πρωτοβουλία BRI είχε ως στόχο να συνδέσει την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική μέσω ενός «νέου Δρόμου του Μεταξιού», μέσω μεγάλων δαπανών για υποδομές. Οι επικριτές την έχουν καταδικάσει ως έναν τρόπο για το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) να επεκτείνει τη γεωπολιτική του δύναμη και την οικονομική του επιρροή.

«Το ιταλικό μήνυμα είναι πολύ σαφές: θέλουμε να συνεργαστούμε με την Κίνα, θέλουμε να είμαστε παρόντες στην αγορά της Κίνας, είμαστε έτοιμοι για κινεζικές επενδύσεις, αλλά όπως είπα, είναι σημαντικό [να έχουμε] ίσους όρους ανταγωνισμού», δήλωσε ο κ. Ταγιάνι, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαίος Επίτροπος και είναι επίσης αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ιταλίας. «Θέλουμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με την Κίνα, αλλά πρέπει επίσης να αναλύσουμε τις εξαγωγές: η BRI δεν έχει αποφέρει τα αποτελέσματα που ελπίζαμε».

Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα της G7 που συμμετέχει στην πρωτοβουλία της Κίνας και η αποχώρησή της θα σήμαινε μεγάλο πλήγμα για την Κίνα.

Προθεσμία απόφασης

Η Ιταλία πρόκειται να αποφασίσει μέχρι το τέλος του έτους αν θέλει να ανανεώσει τη συμμετοχή της. Σύμφωνα με τη συμφωνία Ιταλίας-Κίνας, η συμφωνία έχει πενταετή διάρκεια και θα ανανεωθεί τον Μάρτιο του 2024 για άλλα πέντε χρόνια, εάν κανένα από τα δύο μέρη δεν αποφασίσει να τη λήξει φέτος.

Ο κ. Ταγιάνι δεν επιβεβαίωσε πότε η Ιταλία θα λάβει την απόφασή της, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που Ιταλοί αξιωματούχοι εκφράζουν δημοσίως την απογοήτευσή τους για την BRI.

Αφού αρχικά προσχώρησε το 2019, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι πάγωσε τη συμφωνία για δύο χρόνια όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2021.

Ιταλοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πρόσφατα ότι βλέπουν άλλες χώρες να διατηρούν καλές σχέσεις με την Κίνα χωρίς την εν λόγω συμμετοχή και αμφισβητούν τα οφέλη.

Τον Ιούλιο, ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο δήλωσε ότι η αρχική απόφαση για την ένταξη ήταν μια «αυθόρμητη και αποτρόπαια πράξη». Είπε ότι πολλαπλασίασε τις κινεζικές εξαγωγές προς την Ιταλία, αλλά δεν αύξησε αντίστοιχα τις ιταλικές εξαγωγές προς την Κίνα.

«Το ζήτημα σήμερα είναι: πώς να αποχωρήσουμε [από την BRI] χωρίς να βλάψουμε τις σχέσεις [με το Πεκίνο]. Διότι είναι αλήθεια ότι η Κίνα είναι ανταγωνιστής, αλλά είναι επίσης εταίρος», δήλωσε ο κ. Κροσέτο στην εφημερίδα Corriere della Sera.

«Έχουμε εξάγει ένα φορτίο πορτοκάλια στην Κίνα. Έχουν τριπλασιάσει τις εξαγωγές τους προς την Ιταλία μέσα σε τρία χρόνια. Το πιο γελοίο τότε ήταν ότι το Παρίσι, χωρίς να υπογράψει καμία συνθήκη, εκείνη την εποχή πούλησε αεροπλάνα στο Πεκίνο για δεκάδες δισεκατομμύρια».

Τότε, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο ότι η Ιταλία θα λάβει απόφαση πριν τη λήξη του Δεκεμβρίου. Επισήμανε το «παράδοξο» ότι η Ιταλία ήταν η μόνη χώρα της G7 που συμμετείχε στην BRI, αλλά δεν ήταν καν η χώρα της G7 με τις μεγαλύτερες εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα.

«Πιστεύαμε ότι το ελεύθερο εμπόριο χωρίς κανόνες θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματά μας, θα μπορούσε να διανείμει τον πλούτο και θα μπορούσε να εκδημοκρατίσει συστήματα που ήταν λιγότερο δημοκρατικά από τα δικά μας. Δεν συνέβη», σημείωσε η κα. Μελόνι.

«Και το δεύτερο πράγμα που συνέβη ήταν ότι συστήματα που δεν ήταν δημοκρατικά συμμετείχαν από θεσμικής πλευράς και κέρδισαν χώρο στην παγκόσμια σκηνή. Τώρα είναι ισχυρότερα και εμείς είμαστε πιο αδύναμοι, διότι δεν ελέγχουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας. Επομένως, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να το επανεξετάσουμε».

Αμφιλεγόμενη συμμετοχή

Η απόφαση ένταξης επικρίθηκε έντονα, καθώς η BRI έχει αποτελέσει ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο. Οι υποδομές για τις εμπορικές διαδρομές σε τρεις ηπείρους υποστηρίζονται από κινεζική χρηματοδότηση και οι επικριτές επισημαίνουν ότι αυτό έχει αφήσει στις αναπτυσσόμενες χώρες χρέη που δεν μπορούν να πληρώσουν, ενώ παράλληλα ενισχύει την επιρροή της Κίνας στις χώρες κατά μήκος της διαδρομής.

Το 2019, η συμφωνία υπογράφηκε σε μια τελετή στην οποία ο Ματέο Σαλβίνι, αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, ήταν αισθητά απών. Είχε επικρίνει ανοιχτά τη συμφωνία πριν από την τελετή, λέγοντας ότι η Ιταλία δεν θα γίνει «αποικία κανενός» και ότι η ελεύθερη αγορά δεν υπάρχει στην Κίνα, κηρύσσοντας προσοχή στους επιχειρηματίες της Ιταλίας.

Ο Γκουλιέλμο Πίτσι, υφυπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, δήλωσε ότι απαιτείται «βαθύτερος έλεγχος».

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εξέφρασαν επίσης ανησυχίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση στην οποία αποκαλεί το Πεκίνο «συστηματικό αντίπαλο» που πρέπει να κρατηθεί σε απόσταση αναπνοής. Μια γερμανική εφημερίδα δημοσίευσε άρθρο σύνταξης σημειώνοντας ότι η συμφωνία δεν ήταν προς το συμφέρον της Ιταλίας και ότι στην πραγματικότητα η συμμετοχή της Ιταλίας εξυπηρετούσε μόνο τη νομιμοποίηση του Πεκίνου για το αμφιλεγόμενο σχέδιό του.

Η αστυνομία της Σουηδίας συνέλαβε χθες περισσότερα από δέκα άτομα, μετά τα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν στην πόλη Μάλμε, με αφορμή μια συγκέντρωση κατά τη διάρκεια της οποίας κάηκε, για άλλη μια φορά, ένα αντίτυπο του Κορανίου.

Η χθεσινή συγκέντρωση, η οποία οργανώθηκε από τον Ιρακινό πρόσφυγα Σαλουάν Μομίκα, στα πρότυπα των προηγούμενων του είδους, που έχουν προκαλέσει την οργή του μουσουλμανικού κόσμου, έγινε σε μια πλατεία του Μάλμε, πόλης που φιλοξενεί μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων μεταναστών.

Σύμφωνα με τη δημόσια τηλεόραση SVT, περίπου 200 άνθρωποι πήγαν να παρακολουθήσουν τον Μομίκα. Οι παριστάμενοι «εξέφρασαν τη συναισθηματική φόρτισή τους όταν ο διοργανωτής έκαψε σελίδες» του βιβλίου, ανέφερε η αστυνομία, προσθέτοντας ότι ξέσπασαν «βίαιες ταραχές» γύρω στις 13.45, τοπική ώρα.

Ο διοργανωτής αποχώρησε, όμως μια ομάδα ανθρώπων παρέμεινε στην πλατεία. Περίπου 10 συνελήφθησαν για διασάλευση της τάξης και δύο άλλοι ως ύποπτοι για συμμετοχή σε βίαιες ταραχές.

Σουηδικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι οι θεατές εκτόξευαν πέτρες στον Σαλουάν Μομίκα. Ένα βίντεο τους δείχνει να προσπαθούν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και σε ένα άλλο ένας άνδρας προσπαθεί να σταματήσει το περιπολικό που απομακρύνει από την περιοχή τον Μομίκα.

Στα τέλη Ιουλίου, ο 37χρονος Μομίκα και ένας άλλος άνδρας, ο Σαλουάν Νάτζα, ποδοπάτησαν ένα αντίτυπο του Κορανίου στη Στοκχόλμη και του έβαλαν φωτιά, όπως είχαν κάνει και σε προηγούμενες συγκεντρώσεις τους, προκαλώντας διπλωματική κρίση μεταξύ της Σουηδίας και χωρών της Μέσης Ανατολής. Η σουηδική κυβέρνηση καταδίκασε τη βεβήλωση του Κορανίου, υπογραμμίζοντας όμως ότι το Σύνταγμα της Σουηδίας προστατεύει το δικαίωμα του συναθροίζεσθαι και την ελευθερία της έκφρασης.

Τον Ιούλιο, Ιρακινοί διαδηλωτές επιτέθηκαν δύο φορές στην πρεσβεία της Σουηδίας στη Βαγδάτη και στη δεύτερη από αυτές τις επιθέσεις έβαλαν φωτιά στο κτίριο.

Στη Δανία, όπου επίσης κάηκαν δημοσίως αντίτυπα του Κορανίου, οι αρχές σχεδιάζουν να απαγορεύσουν το κάψιμο του ιερού βιβλίου των μουσουλμάνων. Η Σουηδία αναζητά νομική διέξοδο για να κάνει το ίδιο.

Λίγο πριν από την έναρξη της νέας σχολικής περιόδου, η γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε απαγόρευση για τις μαθήτριες των κρατικών σχολείων, σύμφωνα με την οποία δεν θα μπορούν να προσέρχονται στον σχολικό χώρο φορώντας ισλαμική ενδυμασία.

Το εν λόγω ένδυμα, η αμπάγια, είναι ένα φαρδύ, ριχτό φόρεμα με ψηλό ντεκολτέ και μακριά μανίκια, που φτάνει μέχρι τους αστραγάλους και το οποίο φορούν παραδοσιακά οι μουσουλμάνες.

Την απαγόρευση ανακοίνωσε σε συνέντευξή του στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TF1 ο υπουργός Παιδείας Γκαμπριέλ Αττάλ, στις 28 Αυγούστου.

Η απόφασή του αποτελεί την πιο πρόσφατη κίνηση της γαλλικής κυβέρνησης να περιορίσει την ισλαμική ενδυμασία σε δημόσιους χώρους.

Ο κος Αττάλ διορίστηκε υπουργός Παιδείας από τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν τον Ιούλιο.

Κρατώντας σταθερά τη θρησκεία έξω από τα σχολεία

Η κίνηση του υπουργείου Παιδείας έρχεται μετά από μήνες συζητήσεων σχετικά με τη χρήση των εν λόγω ενδυμάτων στα γαλλικά σχολεία, όπου οι μαθήτριες απαγορεύεται να φορούν μουσουλμανικές μαντίλες εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.

Το υπουργείο είχε ήδη εισάγει σχετική εγκύκλιο τον Νοέμβριο του 2022, η οποία έθετε επίσης στην ίδια κατηγορία τα κεφαλομάντηλα και τις μακριές φούστες εάν φοριούνται με ανοιχτά θρησκευτικό τρόπο, σύμφωνα με τον τηλεοπτικό σταθμό France 24.

Ο προκάτοχος του κου Αττάλ Παπ Ντιαγέ (Pap Ndiaye) είχε διστάσει να μην επιβάλει κυρώσεις για τη χρήση αυτών των ενδυμάτων, λέγοντας στη Γερουσία ότι «η αμπάγια δεν είναι εύκολο να οριστεί, νομικά … θα μας οδηγούσε στο διοικητικό δικαστήριο, όπου θα χάναμε».

Ο νέος υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι «τα σχολεία της Δημοκρατίας είναι χτισμένα πάνω σε πολύ ισχυρές αξίες και αρχές, ιδίως στη laïcité», όρος που αναφέρεται στον αυστηρό διαχωρισμό κράτους και θρησκείας.

«Αποφάσισα ότι η αμπάγια δεν θα πρέπει πλέον να φοριέται στα σχολεία», δήλωσε ο κος Αττάλ στη συνέντευξη του στο TF1.

«Όταν μπαίνεις σε μια τάξη, δεν θα πρέπει να μπορείς να αναγνωρίζεις τη θρησκεία των μαθητών απλώς κοιτάζοντάς τους», είπε.

«Κοσμικότητα σημαίνει την ελευθερία να χειραφετηθεί κανείς μέσω του σχολείου», συνέχισε, περιγράφοντας την αμπάγια ως «μια θρησκευτική πράξη, που αποσκοπεί στο να δοκιμάσει την αντίσταση της δημοκρατίας απέναντι στο κοσμικό άσυλο που πρέπει να αποτελεί το σχολείο».

Η γαλλική εφημερίδα Le Monde ανέφερε ότι ο κος Αττάλ θα δώσει «σαφείς κανόνες σε εθνικό επίπεδο» στους διευθυντές των σχολείων μόλις οι μαθητές επιστρέψουν στα σχολεία σε όλη τη Γαλλία, στις 4 Σεπτεμβρίου.

Το 2004, η Γαλλία απαγόρευσε στις μαθήτριες να φορούν μαντήλες στα σχολεία της, καθώς και άλλα θρησκευτικά σύμβολα, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων σταυρών και των εβραϊκών κιπά.

Αργότερα, το Παρίσι απαγόρευσε τη δημόσια χρήση της μαντήλας προσώπου το 2010 και επέβαλε πρόστιμο 160 ευρώ σε όσες τις χρησιμοποιούσαν.

Η Δανία και οι Κάτω Χώρες έχουν έκτοτε και αυτές ψηφίσει παρόμοιες απαγορεύσεις.

Μάχη για τα φορέματα και τις μαντήλες

Η Γαλλία τηρεί μια αυστηρή πολιτική δημόσιας εκκοσμίκευσης όσον αφορά τη θρησκεία στα κρατικά σχολεία για πάνω από έναν αιώνα, αφότου η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία σταμάτησε την επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στη δημόσια εκπαίδευση.

Από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, η κυβέρνηση προσπαθεί να ανανεώσει τις κατευθυντήριες γραμμές της, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια όλο και πιο ισχυρή μουσουλμανική μειονότητα, η οποία σήμερα αριθμεί εκατομμύρια άτομα και αυξάνεται.

Η μάχη για την κοσμικότητα στα σχολεία έχει έκτοτε ενταθεί μετά τον αποκεφαλισμό του καθηγητή ιστορίας Σαμουέλ Πατί από ισλαμιστή Τσετσένο μετανάστη κοντά στο σχολείο του σε προάστιο του Παρισιού το 2020.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας προεκλογικής περιόδου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία το 2022, το ζήτημα της μουσουλμανικής θρησκευτικής ενδυμασίας έγινε αντικείμενο έντονων συζητήσεων.

Οι δεξιοί αντίπαλοι του κου Μακρόν, όπως η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Συναγερμού, έκαναν εκστρατεία για την απαγόρευση της μαντήλας στη χώρα.

Πέρυσι, οι Γάλλοι νομοθέτες υποστήριξαν την απαγόρευση της χρήσης του χιτζάμπ και άλλων «εμφανών θρησκευτικών συμβόλων» σε αθλητικούς αγώνες.

Το νομοσχέδιο, το οποίο προτάθηκε από το συντηρητικό γκωλικό κόμμα της αντιπολίτευσης Les Républicains υποστήριζε ότι το χιτζάμπ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των αθλητών που το φορούσαν ενώ αθλούνταν.

Μια προηγούμενη απαγόρευση του νικάμπ – της κάλυψης του προσώπου που φορούν ορισμένες μουσουλμάνες – επικρίθηκε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών το 2018 ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε ήδη απορρίψει την προσφυγή μιας μουσουλμάνας που διαμαρτυρήθηκε ότι η απαγόρευση της Γαλλίας παραβίαζε τα δικαιώματά της.

Μια απόφαση που διχάζει

Η απαγόρευση της αμπάγια στα σχολεία έχει ευρεία υπεράσπιση από τα μέλη της Δεξιάς, τα οποία ανησυχούν για την άνοδο του ισλαμισμού στη Γαλλία, αλλά και από τα μέλη της Αριστεράς, τα οποία θεωρούν ότι υπερασπίζονται τις δημοκρατικές αξίες του διαχωρισμού μεταξύ εκκλησίας και κράτους.

Από τη Δεξιά, ο Ερίκ Τσοτό, επικεφαλής των Les Républicains, δήλωσε στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης: «Ζητήσαμε πολλές φορές την απαγόρευση της αμπάγια στα σχολεία μας», αναφέρει ο Independent.

Παρόλα αυτά, υπήρξαν και πολλοί από την αριστερά οι οποίοι υποστήριξαν ότι η απαγόρευση αποτελεί καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών.

Η Κλεμεντίν Ωτέν του αριστερού αντιπολιτευόμενου κόμματος France Unbowed επέκρινε αυτό που αποκάλεσε «αστυνόμευση της ένδυσης», χαρακτηρίζοντας την κίνηση «αντισυνταγματική» και ουσιαστικά επίθεση στις κοσμικές αξίες του έθνους.

Το Γαλλικό Συμβούλιο Μουσουλμανικής Πίστης (CFCM), ένας εθνικός φορέας που περιλαμβάνει αρκετές μουσουλμανικές ενώσεις στη Γαλλία, καταδίκασε τον νέο κανόνα.

«Η αμπάγια δεν είναι θρησκευτική ενδυμασία, είναι ένας τρόπος ντυσίματος», δήλωσε ο Αμπνταλλάχ Ζεκρί, αντιπρόεδρος του CFCM, στην τηλεόραση BFM.

Ο υπουργός Παιδείας ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του αν οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το χιτζάμπ θα εφαρμοστούν στα σχολεία, αλλά απέφυγε να σχολιάσει το θέμα αυτό και επικεντρώθηκε στην αμπάγια.

«Κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μου με (τους διευθυντές των σχολείων) αυτό το καλοκαίρι, είχα αισθανθεί την ανάγκη τους για έναν σαφή κανόνα σε εθνικό επίπεδο σχετικά με το θέμα των αμπάγια. Αυτός ο κανόνας υπάρχει τώρα», δήλωσε ο κος Αττάλ, σύμφωνα με το CNN.

Ο Μπρούνο Μπόμπκιεβιτς, γενικός γραμματέας ενός γαλλικού συνδικάτου εκπαιδευτικών, χαιρέτισε την ανακοίνωση, μετέδωσε το France 24.

«Οι οδηγίες δεν ήταν σαφείς, τώρα είναι και αυτό το καλωσορίζουμε», δήλωσε.

Ο κος Αττάλ, μαζί με τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν, θεωρούνται ανερχόμενα αστέρια που θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαδεχθούν τον κο Μακρόν το 2027, σύμφωνα με το France 24.

Του Bryan Jung, με τη συμβολή του Reuters

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η αντιπρόεδρος Ιλιάνα Γιότοβα εγκαινίασε σήμερα το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας από βιομάζα στο Svilosa AD (εργοστάσιο παραγωγής λευκασμένου κραφτ πολτού και προϊόντων αυτού) στο Σβιστόφ – έργο που υλοποιήθηκε με κινεζικές επενδύσεις. Η ίδια δήλωσε ότι το νέο εργοστάσιο είναι ένα «καλό νέο για τη χώρα».

«Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τα καλά νέα στο παρασκήνιο των καθημερινών μαύρων χρονικών, των πολιτικών αποφάσεων που αντί να διευκολύνουν, εμποδίζουν την ανάπτυξη της βουλγαρικής οικονομίας, στο φόντο του σκανδαλώδους καπνού που απελευθερώνουν διάφορα ιδρύματα για να αποσπάσουν την προσοχή από αυτό που ενδιαφέρει κάθε Βούλγαρο», δήλωσε η κα Γιότοβα.

«Ελπίζω ότι τις επόμενες ημέρες, πέρα από το να πολεμά τον πρόεδρο Ράντεφ, η κυβέρνηση θα υιοθετήσει σοβαρά μια νομοθεσία που θα κάνει τη ζωή των ανθρώπων ευκολότερη», σχολίασε η αντιπρόεδρος αναφερόμενη στην πολιτική κατάσταση της χώρας.

«Αντί για απερίσκεπτες αποφάσεις, επικεντρωθείτε στους σημαντικούς νόμους. Από την αρχή των εργασιών του, το κοινοβούλιο έχει ψηφίσει 10 νόμους, επτά από τους οποίους είναι επικυρώσεις διεθνών συμβάσεων και τρεις σχετίζονται με τον προϋπολογισμό. (Η υπόλοιπη νέα νομοθεσία) είναι τροποποιητικοί νόμοι, οι περισσότεροι από τους οποίους προτάθηκαν από το υπηρεσιακό υπουργικό συμβούλιο», πρόσθεσε.

«Αντί να στηρίζει την ανάπτυξη της οικονομίας, το κράτος δημιουργεί συνεχώς εμπόδια με πρόχειρη νομοθεσία», συμπλήρωσε η κα Γιότοβα.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για την παραίτηση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών, η Γιότοβα είπε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται προσπάθειες επιθετικής πολιτικοποίησης του υπουργείου Εσωτερικών.

Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας δήλωσε σήμερα ότι κατέληξε σε συμφωνία με εμπόρους λιανικής και παραγωγούς τροφίμων στη μάχη κατά του πληθωρισμού, όμως ξεχώρισε τις Unilever, Nestle και PepsiCo οι οποίες είναι μεταξύ των εταιρειών που, όπως είπε, αρνήθηκαν να «συνεργαστούν» με τη συμφωνία.

Οι επιχειρήσεις λιανικής δεσμεύθηκαν να παγώσουν ή να μειώσουν τις τιμές σε 5.000 προϊόντα καθημερινής χρήσης, δήλωσε ο Λεμέρ σε τηλεοπτική συνέντευξη έπειτα από δύο ημέρες συνομιλιών με εκτελεστικά στελέχη του τομέα.

Είπε επίσης πως οι επιχειρήσεις λιανικής συμφώνησαν να επισπεύσουν τις ετήσιες διαπραγματεύσεις για τις τιμές –που αρχικά επρόκειτο να γίνουν τον επόμενο χρόνο– ώστε να διεξαχθούν τον Σεπτέμβριο με προοπτική να εφαρμοστούν οι μειώσεις τιμών από τον Ιανουάριο.

Η γαλλική κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να μειώσει τις τιμές των τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών, καθώς τα στοιχεία του Αυγούστου που δημοσιεύθηκαν σήμερα δείχνουν πως ο πληθωρισμός των τροφίμων – αν και έπεσε από το υψηλό που είχε καταγράψει νωρίτερα φέτος – εξακολουθεί να είναι διπλάσιος του συνολικού ποσοστού πληθωρισμού.

Έμποροι λιανικής όπως το Carrefour και οι Les Mousquetaires προειδοποίησαν αυτή την εβδομάδα πως οι Γάλλοι καταναλωτές μειώνουν τις αγορές βασικών προϊόντων λόγω του υψηλού κόστους ζωής.

Μετέθεσαν επίσης την ευθύνη στις πολυεθνικές, με την ομάδα λόμπι της βιομηχανίας λιανικής Federation du Commerce et de la Distribution (FDC) να λέει την Τετάρτη, πως μόνο 25 από 75 μεγάλους ομίλους καταναλωτικών προϊόντων έχουν συμφωνήσει μέχρι τώρα να μειώσουν τις τιμές και μόνο σε έναν περιορισμένο αριθμό προϊόντων.

«Οι μεγάλες πολυεθνικές θα μπορούσαν να κάνουν πολύ περισσότερα», είπε ο Λεμέρ.

Πρόσθεσε πως οι έμποροι λιανικής που δεν θα περάσουν τις μειώσεις τιμών από τους προμηθευτές στους πελάτες τους μπορεί να αντιμετωπίσουν κυρώσεις.

Η επανέναρξη του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ Ελλάδος και Ηνωμένου Βασιλείου για τη μετανάστευση ήταν μεταξύ των θεμάτων της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε χθες Τετάρτη μεταξύ του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη και του πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα Mάθιου Λοτζ.

Ο κος Καιρίδης υπογράμμισε τη σημασία που αποδίδει η Ελλάδα στη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, δεδομένου ότι οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν πλέον παρόμοιες προκλήσεις στο μεταναστευτικό ζήτημα. Παράλληλα, ο κος Καιρίδης καλωσόρισε τη διαρκή αναζήτηση πρακτικών λύσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο στην αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης.

Οι δύο συνομιλητές αντάλλαξαν απόψεις περί των τελευταίων εξελίξεων στο μεταναστευτικό, σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και των ιδιαίτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών στη συναφή εσωτερική και εξωτερική τους πολιτική.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Έλληνας υπουργός ενημέρωσε τον κο Λοτζ για την απόφαση της κυβέρνησης να εξορθολογίσει τη νόμιμη μετανάστευση, με όρους και κανόνες, ενισχύοντας παράλληλα τη δράση της για την καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων των διακινητών, οι οποίοι με τις πρακτικές τους θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των παράτυπων μεταναστών.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στον ρόλο της Τουρκίας στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Αν. Μεσόγειο, αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη.

Ο Βρετανός πρέσβης ενημέρωσε τον υπουργό για το πρόσφατο μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε το Ηνωμένο Βασίλειο με την Τουρκία αναφορικά με την καταπολέμηση των δικτύων διακινητών μεταναστών, το οποίο αναμένεται να τεθεί σύντομα σε ισχύ. Το μνημόνιο, εκτός των άλλων, προβλέπει την από κοινού δράση των βρετανικών με τις τουρκικές αρχές, εναντίον ακόμα και των παραγωγών φουσκωτών βαρκών στην Τουρκία, οι οποίες χρησιμοποιούνται σήμερα για την παράτυπη διακίνηση τόσο στη Μάγχη όσο και στο Αιγαίο.

Από την πλευρά του, ο κος Καιρίδης τόνισε ότι «η Τουρκία μάς απασχολεί ιδιαίτερα, καθώς επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τις παράτυπες μεταναστευτικές οδούς στην Ανατολική Μεσόγειο», υπογραμμίζοντας ότι «ως ΕΕ επιδιώκουμε να καταλήξουμε σύντομα σε κάποιου είδους συμφωνία με την Τουρκία για να αντιμετωπίσουμε ακόμα καλύτερα τις ροές».

Οι κοι Καιρίδης και Λοτζ συμφώνησαν στην ανάγκη να συνεχιστεί ο διάλογος περί του μεταναστευτικού, με τον Βρετανό πρέσβη να απευθύνει πρόσκληση στον υπουργό να επισκεφθεί το Λονδίνο και να συναντηθεί με τους ομολόγους του.

Της Τόνιας Α. Μανιατέα

Αφού φορτώνουν την Αφροδίτη στη γαλλική κορβέτα «Estafette» και αφήνουν πίσω τους το νησί, ο γραμματέας της πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη, υποκόμης ντε Μαρσελλούς (de Marcellus), δίνει εντολή για τελικό προορισμό την Κωσταντινούπολη, όπου πρέπει να παραδοθεί το άγαλμα. Προηγουμένως όμως έχει να διεκπεραιώσει κάτι ….μικροδουλειές.

Μια Οδύσσεια με προορισμό την Κωνσταντινούπολη

Έτσι, το πλοίο με το πολύτιμο απόκτημα στ΄ αμπάρι του προσεγγίζει πρώτα τη Σιδώνα, όπου ο διπλωμάτης επισκέπτεται τη γοητευτική λαίδη Έστερ Στάνχοουπ (Hester Stanhope) κι έπειτα, μέσω Συρίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου, Ρόδου και Κυκλάδων, μπαίνει στον Πειραιά, όπου «δένει», με στόχο να επισκεφθεί στο σπίτι του, στα πόδια της Ακρόπολης, τον συμπατριώτη του, πρόξενο Φοβέλ (Louis-François-Sébastien Fauvel). Οι δυο τους μοιράζονται την ίδια εμμονή για τις ελληνικές αρχαιότητες. Ο Φοβέλ με το πρόσχημα της λήψης εκμαγείων, που θα βοηθήσουν στην παραγωγή πιστών αντιγράφων για την πατρίδα του, έχει πλημμυρίσει το σπίτι του με πολύτιμα ευρήματα, που έχουν φέρει στο φως ερασιτεχνικές ανασκαφές στην ελληνική γη. Κάμποσα από τα αυθεντικά θα τα φυγαδεύσει στη Γαλλία. Η εποχή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προσφέρει μοναδική ευκαιρία στους ξένους αρχαιοθήρες, που επισκέπτονται σωρηδόν την Ελλάδα. Ο τόπος είναι καθημαγμένος, ο λαός ταλαιπωρημένος, ακαλλιέργητος, αγνοεί την αξία της κληρονομιάς των προγόνων του, την οποία βλέπει ως μέσο βιοπορισμού. Τα χωράφια «ξεβράζουν» πολύτιμα σπαράγματα των αρχαίων χρόνων. Έως ότου η χώρα αποδεσμευτεί από τον οθωμανικό ζυγό και στηθεί ένα στοιχειώδες κράτος για να μπουν οι πρώτοι κανόνες προστασίας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς και αποτροπής της διασποράς της, οι γεωργοί πουλούν τα ευρήματα όσο όσο στους ενδιαφερόμενους μουστερήδες του εξωτερικού. Το πρώτο μισό του αιώνα στην άρτι απελευθερωθείσα Ελλάδα εγκαινιάζεται η συστηματική αρχαιολογία από τις ξένες σχολές. Η ιστορία, βέβαια, θα περιγράψει αργότερα αυτές τις ανασκαφές με έναν ακριβέστερο όρο: «αριστοκρατικές θησαυροθηρίες». Ο ντε Μαρσελλούς, πάντως, στο ξέχειλο από αρχαιοελληνικά ευρήματα σαλόνι του Φοβέλ, νιώθει σαν σε παιδική χαρά… Μελετά, θαυμάζει, καταγράφει. Η παραμονή του στην Αθήνα θα πάρει καιρό.

Μία πρόσκληση του άρχοντα Θωμά Χωματιανού Λογοθέτη προς τον υποκόμη να επισκεφθεί την εξοχική του κατοικία στο Δρακονήσι (Λαγονήσι, κατά τον Καμπούρογλου) γίνεται με χαρά αποδεκτή και ο Γάλλος βρίσκεται για κάμποσες μέρες να απολαμβάνει τη συντροφιά των θυγατέρων του Έλληνα οικοδεσπότη. Όταν θα επιστρέψει στον Πειραιά για να αποπλεύσει, το καλοκαίρι θα βαδίζει πια προς το τέλος του και στο μεταξύ, η όμορφη Αφροδίτη θα εξακολουθεί τον μακάριο ύπνο στο τόσο ευαίσθητο για κείνη υγρό αμπάρι της κορβέτας… Αλλά και πάλι, δεν μπαίνει φρένο στην περιπέτειά της. Γιατί ο ντε Μαρσελλούς βρίσκει την ευκαιρία να πλεύσει ως την Πελοπόννησο και να επισκεφθεί την Ελευσίνα και την Κόρινθο. Στην επιστροφή, θα κάνει πάλι μια μακρά στάση στον Πειραιά, επειδή κατά την προηγούμενη επίσκεψή του στην Αθήνα δεν είχε προλάβει να αναρριχηθεί στο τρελοβούνι, τον Υμηττό, ούτε και να πάει στον Μαραθώνα, που τόση αίγλη κουβαλάει από την αρχαιότητα…

Κι όταν όλα αυτά τελειώσουν, έρχεται πια η σειρά της ξεσπιτωμένης θεάς. Ύστερα από περιπλάνηση μηνών που μοιάζουν με αιωνιότητα, η «Estafette» θα βάλει ρότα προς το λιμάνι της Σμύρνης, όπου Αφροδίτη και λοιπά πολύτιμα ευρήματα θα μεταφορτωθούν στο πλοίο «Lionne» για να ταξιδέψουν επιτέλους για την Κωνσταντινούπολη. Αλλά εκείνη δεν θα καταλήξει στους Οθωμανούς. Άλλωστε, η Υψηλή Πύλη έχει ήδη τροφοδοτήσει τους Γάλλους με φιρμάνι, που τους αναγνωρίζει ως ιδιοκτήτες της. Την 1η Μαρτίου, η ακριβή, η πολύτιμη θεά, που όλον αυτόν τον καιρό «όργωνε» το Αιγαίο, θα παραδοθεί στον Γάλλο πρέσβη, Σαρλ Φρανσουά ντε Ριφαρντώ, μαρκήσιο του Ριβιέρ (Charles François de Riffardeau, marquis de Rivière) κι από κει στον αρχαιόφιλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ΄, ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να αυξήσει το γόητρο της Γαλλίας, εμπλουτίζοντας τις προθήκες του Λούβρου…

Αυτό το τελευταίο απόκτημά του, η Αφροδίτη, που έχει σηκωθεί σχεδόν ακέραιη από τον μακραίωνο ύπνο της στη γη της Μήλου, θα έχει ήδη υποστεί τον πρώτο ακρωτηριασμό της, ώσπου να καταλήξει στην αυλή του Λουδοβίκου. Κι εκεί, θα την… αποτελειώσει ο ίδιος ο Γάλλος βασιλιάς με έναν δραματικό τρόπο. Η περιπέτεια του περίφημου αρχαιοελληνικού αγάλματος ξεκινά ένα ανοιξιάτικο πρωινό…

Πολύφερνη νύφη για παθιασμένους αρχαιοθήρες

Στις αρχές του Απριλίου του 1820 ο Μηλιός αγρότης, Γιώργος Κεντρωτάς, προετοιμάζοντας για σπορά το χωράφι του (κοντά στο τμήμα των τειχών της αρχαίας πόλης του νησιού), ξεριζώνει ξερούς κορμούς δένδρων. Χτυπώντας με την τσάπα του μια ρίζα, ακούει έναν «κούφιο» ήχο και διαπιστώνει ότι από κάτω χάσκει υπόγεια στοά, όπου μπαίνει για εξερεύνηση. Στο βάθος της στοάς στέκει ένα θηριώδες γυναικείο άγαλμα (το ύψος του ξεπερνά τα δύο μέτρα) από μάρμαρο σε εξαιρετική κατάσταση, με τους προεξέχοντες βραχίονές του να διατηρούνται άθικτοι. Τα άκρα κάτω από τους αγκώνες λείπουν. Το επάνω μέρος του σώματος είναι γυμνό. Το κάτω καλύπτεται από ένα λεπτό ρούχο. Ο Κεντρωτάς ψάχνει για τους αποκολλημένους πήχεις του αγάλματος, ή και για άλλα αρχαία ευρήματα, αλλά δεν βρίσκει τίποτα.

Σε δημοσίευμά της τής 25ης Απριλίου του 1929, με το οποίο περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο αποκαλύφθηκε το άγαλμα, η εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» αποφαίνεται: «…Το σπήλαιον δεν ήτο προφανώς τόπος λατρείας, αλλά κρύπτη εις την οποίαν κάποιος πλούσιος προ χιλιετηρίδων έκρυψε την Αφροδίτην του, όταν είδε τα πανιά των βαρβάρων πειρατών να προβάλλουν εις τον ορίζοντα…».

Ο συντάκτης του άρθρου υποθέτει ότι ο πλούσιος ιδιοκτήτης του αγάλματος και οι οικείοι του πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους πειρατές ή και σφαγιάσθηκαν, αφήνοντας «ορφανό» και απροστάτευτο το κρυμμένο γλυπτό έως ότου το εντοπίσουν κάποιοι άλλοι, που μπήκαν στη στοά από άγνωστη δίοδο, και το συλήσουν, καθώς όπως αποφάνθηκαν οι μελετητές της Αφροδίτης, η θεά έφερε στ΄ αφτιά της ακριβά σκουλαρίκια.

Η είδηση ανεύρεσης του αγάλματος κυκλοφορεί στο νησί με ταχύτητα φωτός. Η Μήλος είναι τόπος με εντυπωσιακή «παραγωγή» σε αρχαία ευρήματα, γεγονός που οφείλεται στην άνω του μέσου όρου οικονομική κατάσταση των κατοίκων της από τους αρχαϊκούς χρόνους (7ος – 6ος αι. π.Χ.) όταν αποτελούσε το κέντρο δημιουργίας σφραγιδόλιθων από στεατίτη. Αλλά κι ακόμη παλιότερα, από τη μυκηναϊκή ακόμη εποχή, η Μήλος με κύριο οικισμό τη Φυλακωπή, θα γνωρίσει τεράστια ακμή ως κέντρο του κυκλαδικού πολιτισμού. Και τώρα, στα χρόνια της εκπνοής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα καλλιτεχνήματα του παρελθόντος της έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων αρχαιολατρών, που σπεύδουν να ανακαλύψουν και να καρπωθούν ό,τι προλαβαίνουν. Και αμφορείς και αγαλματίδια και νομίσματα… Το πρώτο μισό του 19ου αι. η διασπορά ελληνικών αρχαιοτήτων της Μήλου στα διεθνή μουσεία είναι ήδη εντυπωσιακή. Σκάβουν ανεξέλεγκτα και ό,τι βρίσκουν, το παίρνουν, εξασφαλίζοντας εύκολα μία άδεια από την Υψηλή Πύλη. Αλλά και να μην εξασφαλίσουν την άδεια, δεν πτοούνται… Ωστόσο, ένα τέτοιο άγαλμα! Ούτε που μπορούσαν να φανταστούν ότι θα κρύβεται στα σπλάχνα του νησιού!

Το άγαλμα χωρίζεται σε δύο κομμάτια (με σημείο τομής τους μηρούς) που προσαρμόζονται σ΄ έναν σιδερένιο άξονα. Ο Κεντρωτάς, με τη βοήθεια γεωργών των παρακείμενων χωραφιών, «σπάει» τα δύο μέλη και τα μεταφέρει στον στάβλο του. Η είδηση του ευρήματος έχει διαρρεύσει σε όλο το νησί και κάποιοι περίεργοι χωρικοί, σπεύδουν στον στάβλο να το δουν. «Μα, δύο μέτρα άγαλμα;». Αυτή την εποχή, ήπια άνοιξη στο Αιγαίο, το νησί βρίθει ξένων θησαυροθήρων. Τα εδάφη του είναι ανασκαλεμένα από λαθρανασκαφές ή έστω, ανασκαφές με άδειες των Οθωμανών.

«Ακριβώς επί τα ίχνη της ανακαλύψεως αυτής» καταπλέει στο λιμάνι της Μήλου ένα γαλλικό πλοίο και ανάμεσα στους αξιωματικούς που βγαίνουν στην ξηρά είναι ο σημαιοφόρος του σκάφους, βοτανολόγος στο επάγγελμα Ζιλ Ντυμόν ντ΄ Ουρβίλ (Jules Dumont d’ Urville). Με το πρόσχημα της αναζήτησης σπάνιων φυτών, «απλώνει» την έρευνά του προς τον στάβλο του Κεντρωτά και μένει έκθαμβος από το εύρημα (όταν σε λίγο η χώρα απελευθερώνεται, ο ελληνικός Τύπος πλημμυρίζει δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία, «ο ντ΄ Ουρβίλ υπήρξε πράκτωρ των Γάλλων, με αποστολή τον εντοπισμό και τη συλλογή αρχαίων θησαυρών προς εμπλουτισμόν της συλλογής του βασιλέως»). Το ποσό που θέλει ο Κεντρωτάς για να δώσει το άγαλμα είναι 1200 φράγκα, αλλά ο Γάλλος δεν τα έχει. Δίνει 400 που κρατά επάνω του ως αρραβώνα και σπεύδει να βρει τα υπόλοιπα. Ζητά δανεικά από τον καπετάνιο του πλοίου του, αλλά εκείνος του ξεκαθαρίζει πως δεν ήρθε στη Μήλο για να αγοράσει αγάλματα κι επιπλέον πως έχει ήδη ένα βαρύ φορτίο στο σκάφος και δεν προτίθεται να του προσθέσει κι έναν τέτοιο μαρμάρινο όγκο! Πείθεται όμως να τον αφήσει να φύγει αμέσως για την Κωνσταντινούπολη και να ενημερώσει τον Γάλλο πρέσβη.

Αλλά το ταξίδι του ντ΄ Ουρβίλ διαρκεί περισσότερο απ΄ όσο μπορεί ο νησιώτης γεωργός να περιμένει. Καθώς έχουν εμφανιστεί κάμποσοι πελάτες για το πολύτιμο εύρημά του, αθετεί την υπόσχεση στον Γάλλο σημαιοφόρο και το πουλάει σε έναν Έλληνα ιερέα, ο οποίος στο μεταξύ το έχει δει, έχει υπολογίσει την τεράστια αξία του κι έχει πάρει «το πράσινο φως» από τον προκαθήμενο της ελληνορθόδοξης εκκλησίας να το αγοράσει, ακόμα και σε ποσό μεγαλύτερο των 1200 φράγκων, που ζητούσε από τον Γάλλο ο αγρότης. Ο ιερέας πληρώνει και στέλνει ένα πλοιάριο να φορτώσουν το άγαλμα.

Μάχη πριν την Επανάσταση – «Θα είναι πιο όμορφη χωρίς χέρια»…

Όταν ο νέος απεσταλμένος της Γαλλίας, υποκόμης ντε Μαρσελλούς (de Marcellus), γραμματέας της πρεσβείας, φτάνει στο λιμάνι της Μήλου με το ζητούμενο ποσό και τις ευλογίες του πρέσβη, το κάτω κομμάτι της Αφροδίτης έχει ήδη φορτωθεί στο πλοίο της εκκλησίας. Το επάνω, περιμένει τη σειρά του στην παραλία… Άνθρωποι του νησιού παρακολουθούν τη φόρτωση, αλλά οι Γάλλοι, διαμαρτυρόμενοι ότι εκείνοι «έκλεισαν» πρώτοι το εύρημα και συνεπώς τους ανήκε, ορμούν με τη βία να το αρπάξουν. Και τότε επεμβαίνουν οι ντόπιοι για να εμποδίσουν την αρπαγή. Λίγα χρόνια μετά, δημοσιεύματα του Τύπου περιγράφουν: «η παραλία της Μήλου έγινε σκηνή μιας από τας πρώτας μάχας της απελευθερώσεως. Ίσως έσπασαν μερικά κεφάλια και μύτες, αλλά ατυχώς! Η Αφροδίτη έχασε τους βραχίονάς της μέσα εις τον θόρυβον και την συμπλοκήν». Για εκατοντάδες νεκρούς κατά την συγκεκριμένη εμπλοκή, θα κάνει αναφορά στο έργο του ο ιστορικός Δ. Φωτιάδης, γεγονός που δεν επιβεβαιώνεται από άλλη σωζόμενη πηγή.

Όσο για την κατάληξη, παρότι τα ημερολόγια τόσο του ελληνικού, όσο και του γαλλικού πλοίου δεν αναφέρουν κάτι για το περιστατικό, μαρτυρίες των χρονικογράφων της εποχής θέλουν τους Γάλλους ναύτες να ορμούν στο ελληνικό και να αρπάζουν με τη βία το επάνω κομμάτι του αγάλματος, φορτώνοντας ταυτόχρονα συνάδελφοί τους στην κορβέτα και το κάτω. Μέσα στον πανικό, σπάει στο ύψος του μπράτσου ο δεξιός βραχίονας της θεάς και πέφτει στη θάλασσα, ενώ ο αριστερός υφίσταται σοβαρές φθορές. Γρήγορα γρήγορα οι Γάλλοι ναύτες σηκώνουν άγκυρα και απομακρύνονται από την ακτή. Τώρα που άφησαν τη Μήλο με το άγαλμα στην κατοχή τους, δεν κινδυνεύουν. Θα ακολουθήσουν το μακρύ δρομολόγιο με τις πάμπολλες στάσεις, που χάραξε ο ντε Μαρσελλούς. Άνοιξη του 1820 φεύγουν από τη Μήλο, μία χειμωνιάτικη νύχτα του 1821 θα φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη! Λέγεται μάλιστα ότι ο πρέσβης εκείνο το ίδιο βράδυ της άφιξης ανεβαίνει στο πλοίο και μένοντας έκθαμβος από το γλυπτό, δίνει εντολή στον κυβερνήτη να αποπλεύσει χωρίς χρονοτριβή για τη Γαλλία, φοβούμενος ενδεχόμενη απώλεια…

Με τούτα και με κείνα μπαίνει Μάιος και κάποτε πια η Αφροδίτη, ταλαιπωρημένη, πληγωμένη από την περιπέτεια, καταλήγει στο παλάτι του Λουδοβίκου ΙΗ’. «Ο νεαρός ναυτικός, Ντυμόν ντ’ Ουρβίλ, ο “ηθικός αυτουργός” όλης αυτής της περιπέτειας της Αφροδίτης, εκλήθη ενώπιον του μονάρχου, όστις του απένειμε το παράσημον του ιππότου του αγίου Λουδοβίκου και του εδώρισεν ένα καλλιτεχνικώς τυπωμένον και χρυσόδετον βιβλίον περί αιγυπτιακής τέχνης. Συνέστησε, δε, την ταχείαν προαγωγήν του νεαρού σημαιοφόρου, όστις κατά το μετέπειτα στάδιον ανεδείχθη εις ιστορικόν πρόσωπον» δημοσιεύει το «Ελεύθερον Βήμα».

Σχετικά δε με το θαυμαστό απόκτημά του, ο Λουβοδίκος παίρνει μία εντελώς ανερμήνευτη, αψυχολόγητη απόφαση… Προσέχοντας τις βλάβες στον αριστερό βραχίονα του αγάλματος, και λίγο πριν το στείλει στο μουσείου του Λούβρου, δίνει εντολή να αποκολληθεί εντελώς από τον κορμό ο τραυματισμένος βραχίονας! «Θα ήταν ωραιότερο χωρίς βραχίονες, παρά με πρόσθετα μέλη (!)» αποφαίνεται…

Έκτοτε, διακόσια και πλέον χρόνια, η Ελληνίδα θεά κοσμεί το βάθρο της στο ξένο μουσείο. Πριν από καμμία 15αριά χρόνια, έρευνα για τη δημοφιλία των εκθεμάτων του Λούβρου, αποκάλυψε ότι ο κύριος όγκος των επισκεπτών του μουσείου έρχονταν πρώτα για τη Μόνα Λίζα κι ύστερα για την Αφροδίτη της Μήλου. Την επόμενη χρονιά, το άγαλμα αποσύρθηκε για συντήρηση. Για καιρό πολύ, η θεά δεν κοσμούσε την περίοπτη θέση στην οποία ήταν τοποθετημένη για να διευκολύνει την πρόσβαση των επισκεπτών. Η μέτρηση δημοφιλίας, ωστόσο, έδινε πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Οι επισκέπτες έρχονταν πια για να δουν έστω το βάθρο της!

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

«Οι αρχαιότητες στα χρόνια της επανάστασης», Σοφία Ματθαίου-Αθηνά Χατζηδημητρίου (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα 2022)

«Ελληνικός Πολιτισμός», Brian A. Sparkes (Ινστιτούτο Βιβλίου – Α. Καρδαμήτσα, Αθήνα 2002)

«Το έθνος και τα ερείπιά του – Αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα», Γιάννης Χαμηλάκης (Εκδόσεις του εικοστού πρώτου, Αθήνα 2012)

«Ιστορία των Αθηναίων», Δημητρίου Γρ. Καμπούρογλου (Εκδόσεις ΠΑΛΜΟΣ, Αθήνα 1995

Αρχείο Τ. Α. Μανιατέα