Ένα αρχαίο δίκτυο μονοπατιών προσκυνητών διατρέχει την Ευρώπη. Συναντιούνται στον τάφο του Αγίου Ιακώβου στη βορειοδυτική Ισπανία, σαν φλέβες που οδηγούν σε μια καρδιά. Αυτοί οι δρόμοι είναι γνωστοί ως Καμίνο ντε Σαντιάγο ή Δρόμος του Αγίου Ιακώβου. Εκατοντάδες χιλιάδες προσκυνητές περπατούν αυτές τις διαδρομές κάθε χρόνο, βαδίζοντας στα χνάρια των οδοιπόρων του παρελθόντος.
Η παράδοση των προσκυνημάτων ξεκίνησε τον ένατο αιώνα. Από τότε, τα μονοπάτια έχουν γνωρίσει τα τραγούδια και τα βήματα αμέτρητων προσκυνητών στο πέρασμα των αιώνων – τόσες ιστορίες ζωής, τόσα ταξίδια, πνευματικά και σωματικά, έχουν διασταυρωθεί στο Καμίνο ντε Σαντιάγο και έχουν κατακάτσει στην ιστορία του δρόμου σαν σκόνη. Οι προσκυνητές του Καμίνο φέρουν ειδικά διαβατήρια τα οποία, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, γεμίζουν με σφραγίδες από ιστορικές τοποθεσίες κατά μήκος των διαδρομών, όπως σφραγίζεται και η μνήμη των οδοιπόρων με πρόσωπα, απόψεις, εμπειρίες και εσωτερικές αποκαλύψεις.
Οι άνθρωποι πηγαίνουν στο Καμίνο για διάφορους λόγους. Κάποιοι το βλέπουν σαν προσωπική πρόκληση. Άλλοι το κάνουν για να αποσυρθούν από την καθημερινότητα και να αποκτήσουν αυτογνωσία ή βαθύτερη αντίληψη. Και μερικοί το κάνουν για τον ίδιο λόγο που το έκαναν και οι προσκυνητές του Μεσαίωνα: πνευματική ανάπτυξη και θρησκευτική κατάνυξη.
Ένα μη θρησκευτικό αμερικανικό αντίστοιχο του Καμίνο είναι το Μονοπάτι των Απαλαχίων, το οποίο διασχίζει 3.540 χλμ. στις ανατολικές ΗΠΑ. Ένας πεζοπόρος, που διέσχισε όλο το μονοπάτι, ο «Μόζι», δήλωσε στην Epoch Times: «Ένας λόγος που πολλοί άνθρωποι κάνουν το μονοπάτι των Απαλαχίων είναι ότι έχουν υποστεί κάποια ήττα και θέλουν να επιτύχουν κάτι. [Η πεζοπορία στο Μονοπάτι των Απαλαχίων] μού χάρισε ένα αίσθημα ολοκλήρωσης που παραμένει.»
Όποια κι αν είναι τα κίνητρα των οδοιπόρων, η διαχρονική δημοτικότητα μονοπατιών όπως το ισπανικό Καμίνο ή το Μονοπάτι των Απαλαχίων αποδεικνύει τη βαθιά ανταμοιβή που μπορεί να προέλθει από κάτι τόσο απλό όσο το περπάτημα. Ακόμα και όσοι δεν έχουν αψηφήσει τα απότομα μονοπάτια του Καμίνο ντε Σαντιάγο ή τις άγριες χαράδρες του Μονοπατιού των Απαλαχίων, πιθανότατα έχουν βιώσει τη θεραπευτική δύναμη του περπατήματος.
Αν σας προβληματίζει μια απόφαση που πρέπει να πάρετε, ένα πρόβλημα ή μια σύγκρουση, κάντε έναν περίπατο. Το φως του ήλιου που διαχέεται μέσα από τα φυλλώματα των δέντρων και τα κελαηδίσματα των πουλιών, σε συνδυασμό με ένα σταθερό βηματισμό, θα απομακρύνουν την ένταση από το κεφάλι σας και θα σας βοηθήσουν να συγκεντρώσετε τις σκέψεις σας. Όταν τελειώσει ο περίπατός σας, θα έχετε κατά πάσα πιθανότητα χαλαρώσει και ό,τι σας βασάνιζε θα φαίνεται πιο διαχειρίσιμο.
Ο Χένρυ Ντέηβιντ Θορώ θεωρούσε το περπάτημα τόσο απαραίτητο για την υγεία του που έγραψε: «Νομίζω ότι δεν μπορώ να διατηρήσω την υγεία και το πνεύμα μου [σε καλή κατάσταση] αν δεν περνάω τέσσερις ώρες την ημέρα τουλάχιστον – και συνήθως είναι περισσότερες από αυτές – περπατώντας στα δάση και τα χωράφια, απολύτως ελεύθερος από όλες τις κοσμικές υποχρεώσεις».
Η επιστημονική έρευνα επιβεβαιώνει την προσωπική αντίληψη του Θορώ για τα οφέλη του περπατήματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι το περπάτημα μπορεί να κατευνάσει τη θλίψη, την κατάθλιψη και το άγχος. Μερικές φορές, αρκούν 10 λεπτά περπάτημα για να τονωθεί η διάθεσή σας. Επειδή το περπάτημα αυξάνει τη ροή του οξυγόνου στο σώμα και ενισχύει τα επίπεδα επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης, συμβάλλει και στην αύξηση της ενέργειάς σας. Το σταθερό περπάτημα, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί επίσης να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης, μετριάζοντας έτσι τις επιπτώσεις του στρες. Οι ερευνητές έχουν επίσης καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το περπάτημα ενισχύει τη δημιουργικότητα και τη διαύγεια της σκέψης.
Εκτός από την ψυχική υγεία, το περπάτημα ωφελεί και τη φυσική υγεία. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που περπατούν ζωηρά για μία ώρα την ημέρα μειώνουν κατά το ήμισυ τις επιπτώσεις των γονιδίων που ευνοούν την παχυσαρκία. Το περπάτημα φαίνεται επίσης να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και του πόνου στις αρθρώσεις και να βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που περπατούσαν για τουλάχιστον 20 λεπτά πέντε φορές την εβδομάδα αρρώσταιναν 43% λιγότερο συχνά από εκείνους που ασκούνταν μόνο μία φορά την εβδομάδα.
Ο Μόζι, ο βετεράνος του Μονοπατιού των Απαλαχίων, βίωσε αυτού του είδους την ψυχική και φυσική τόνωση κατά τη διάρκεια της πολύμηνης πεζοπορίας του. Δήλωσε σχετικά στην Epoch Times: «Πάσχω από ημικρανίες. Συνήθως έχω μία ή δύο ημικρανίες το μήνα. Δεν είχα ούτε μία ημικρανία κατά τη διάρκεια των πέντε μηνών που έκανα πεζοπορία. Ξέρετε, υπάρχει σχέση. Υπάρχει ένα είδος, δεν ξέρω, ένα είδος μεταφυσικής σύνδεσης που έχουμε με τη γη [καθώς περπατάμε]».
Το ότι η κάποτε συνηθισμένη πρακτική ενός ήσυχου, διαλογιστικού περιπάτου δεν είναι και τόσο συνηθισμένη σήμερα φαίνεται και από την τάση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για «σιωπηλό περπάτημα». Σιωπηλό περπάτημα σημαίνει απλώς … περπάτημα χωρίς τους ακουστικούς περισπασμούς της μουσικής και των podcast, που είναι πια τόσο συνηθισμένα που η απουσία τους είναι παρατηρήσιμη. Τουλάχιστον αυτή η τάση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι υγιής και φυσική, και προς όφελος μία κοινωνίας με καθαρό μυαλό.
«Solvitur ambulando – λύνεται με το περπάτημα», είπε ο Άγιος Αυγουστίνος, απαντώντας στο παράδοξο του Ζήνωνα, που υποστήριζε ότι η κίνηση είναι ψευδαίσθηση. Η σκέψη του Ζήνωνα μπορεί να φαίνεται ελκυστική, αλλά η κοινή λογική καταδεικνύει τη ματαιότητα της αφηρημένης συλλογιστικής του. Ξέρουμε ότι η κίνηση είναι πραγματική επειδή μπορούμε να απολαύσουμε έναν περίπατο.
Μία απτή, πραγματική εμπειρία, όπως το περπάτημα, μπορεί μερικές φορές να φέρει περισσότερη σοφία από ατελείωτες υποθετικές υποθέσεις αποκομμένες από την πραγματικότητα. Φυσικά, η φράση του Αγίου Αυγουστίνου ταιριάζει θαυμάσια και σε όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. Μερικές φορές, η πραγματική λύση στα ζητήματα που μας ταλανίζουν είναι να βγούμε έξω για μια βόλτα.
Όπως τα μεγάλα καράβια φέρνουν μεγάλες φουρτούνες, έτσι και τα μεγαλύτερα προβλήματα απαιτούν μεγαλύτερες πορείες – αυτός είναι και ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι ξεκινούν για μία πορεία πολλών εβδομάδων όπως το Καμίνο, με όλα τα σκαμπανεβάσματα, τις δοκιμασίες και τους θριάμβους του. Κάποιοι θεωρούν το Καμίνο μία μεταφορά για τη ζωή. Ίσως αυτό να είναι το πραγματικό μυστικό της δύναμης του περπατήματος: μάς υπενθυμίζει ότι η ζωή είναι ένα ταξίδι γεμάτο γυρίσματα. Ο ήλιος βγαίνει πάλι μετά τη βροχή και ένα υπέροχο πανόραμα ανταμείβει όσους έχουν κοπιάσει για να ανέβουν σε μία κορυφή. Και ακόμα, ίσως το πιο σημαντικό από όλα, το περπάτημα μάς υπενθυμίζει τη σημασία τού να προχωράμε βάζοντας το ένα πόδι μπροστά από το άλλο.
