Τρίτη, 29 Ιούλ, 2025

Νέος κύκλος επιθέσεων Ιράν–Ισραήλ με φόντο το αδιέξοδο στις συνομιλίες για τα πυρηνικά

Το Ιράν και το Ισραήλ αντάλλαξαν νέες επιθέσεις τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, μία ημέρα αφότου η Τεχεράνη απέκλεισε το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό της πρόγραμμα όσο συνεχίζονται οι εχθροπραξίες. Παράλληλα, η Ευρώπη επιχειρεί να διατηρήσει ανοιχτούς τους διαύλους διπλωματίας.

Σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Fars, ισραηλινά πλήγματα στόχευσαν την πυρηνική εγκατάσταση του Ισφαχάν — μία από τις μεγαλύτερες της χώρας — χωρίς να σημειωθεί διαρροή επικίνδυνων υλικών. Άλλα ιρανικά μέσα ανέφεραν επίθεση σε κτίριο στην πόλη Κομ, με απολογισμό έναν νεκρό 16χρονο και δύο τραυματίες.

Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι εξαπέλυσαν επιθέσεις κατά υποδομών αποθήκευσης και εκτόξευσης πυραύλων στο Ιράν. Λίγο μετά τις 2:30 π.μ. (ώρα Ελλάδoς), σήμανε συναγερμός σε περιοχές του κεντρικού Ισραήλ — συμπεριλαμβανομένων του Τελ Αβίβ και της Δυτικής Όχθης — μετά από ιρανική πυραυλική επίθεση.

Αναχαιτίσεις πυραύλων ήταν ορατές στον ουρανό της μητροπολιτικής περιοχής του Τελ Αβίβ, ενώ ακούγονταν εκρήξεις σε πολλά σημεία. Στο νότιο Ισραήλ ήχησαν επίσης σειρήνες, σύμφωνα με την υπηρεσία έκτακτης ανάγκης Magen David Adom, χωρίς να αναφερθούν θύματα. Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι εκτοξεύθηκαν πέντε βαλλιστικοί πύραυλοι, χωρίς ενδείξεις άμεσων πληγμάτων.

Η ίδια υπηρεσία έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες από φωτιά στη στέγη πολυώροφου κτιρίου στο κεντρικό Ισραήλ, πιθανότατα από θραύσματα πυραύλου που είχε αναχαιτιστεί.

Συλλήψεις υπόπτων για κατασκοπεία στην Κομ

Στο μεταξύ, η αστυνομία της επαρχίας Κομ ανακοίνωσε τη σύλληψη είκοσι δύο ατόμων που φέρονται να εμπλέκονται σε δραστηριότητες κατασκοπείας υπέρ του Ισραήλ. Όπως μετέδωσε το πρακτορείο Fars, οι συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των οκτώ πρώτων ημερών των συγκρούσεων, με τις κατηγορίες να περιλαμβάνουν «σύνδεση με τις υπηρεσίες κατασκοπείας του σιωνιστικού καθεστώτος» και «διατάραξη της κοινής γνώμης». Οι δηλώσεις αποδίδονται στον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της αστυνομίας της περιοχής.

Κλιμάκωση υπό το βάρος των διαφωνιών για τα πυρηνικά

Το Ισραήλ ξεκίνησε αεροπορικές επιθέσεις στις 13 Ιουνίου, επικαλούμενο την ανησυχία ότι το Ιράν είναι πολύ κοντά στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η Τεχεράνη απάντησε με πλήγματα πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, διατηρώντας τη θέση ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι αποκλειστικά ειρηνικό.

(Αρχείο ΑΠΕ-ΜΠΕ)

 

Το Ισραήλ, το οποίο δεν επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει την κατοχή πυρηνικών, φέρεται να έχει προκαλέσει τον θάνατο 639 ανθρώπων στο Ιράν, σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Activists News Agency με έδρα τις ΗΠΑ. Μεταξύ των νεκρών περιλαμβάνονται υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί και επιστήμονες. Στο Ισραήλ, δεκατέσσερις πολίτες έχουν σκοτωθεί από ιρανικά πλήγματα, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές. Το Reuters επισημαίνει πως δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τους αριθμούς των θυμάτων.

Η θέση των ΗΠΑ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εκτίμησε ότι το Ιράν ενδέχεται να αποκτήσει πυρηνικό όπλο «σε λίγες εβδομάδες ή, το αργότερο, σε λίγους μήνες», και δήλωσε ότι «δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε». Αμφισβήτησε δε τη δήλωση της διευθύντριας Εθνικών Πληροφοριών, Τάλσι Γκάμπαρντ, ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις κατασκευής πυρηνικών όπλων.

Το Ισραήλ ανέφερε ότι έπληξε δεκάδες στρατιωτικούς στόχους την Παρασκευή, μεταξύ των οποίων εγκαταστάσεις παραγωγής πυραύλων, ερευνητικό οργανισμό στην Τεχεράνη που φέρεται να εμπλέκεται στην ανάπτυξη πυρηνικών, και στρατιωτικές υποδομές σε δυτικό και κεντρικό Ιράν.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε ότι δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ όσο συνεχίζονται οι επιθέσεις. Ωστόσο, έφτασε στη Γενεύη για συνομιλίες με Ευρωπαίους ομολόγους του, στο πλαίσιο προσπαθειών επανεκκίνησης της διπλωματικής διαδικασίας.

Παρά τις προσπάθειες, δεν υπήρξαν ενδείξεις προόδου. Ο Τραμπ δήλωσε ότι ενδέχεται να αποφασίσει μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες αν οι ΗΠΑ θα εμπλακούν στρατιωτικά. «Είμαστε έτοιμοι, πρόθυμοι και ικανοί», σημείωσε, χωρίς να αποκλείει απευθείας διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη. Εκτίμησε, πάντως, ότι η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να διαμεσολαβήσει αποτελεσματικά.

Παρεμβάσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας και προειδοποιήσεις

Ο μόνιμος αντιπρόσωπος του Ισραήλ στον ΟΗΕ Ντάνι Ντάνον δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι η χώρα του δεν θα σταματήσει τις επιθέσεις έως ότου εξαλειφθεί η «πυρηνική απειλή του Ιράν». Από την πλευρά του, ο Ιρανός απεσταλμένος Αμρί Σαεΐντ Ιραβανί κάλεσε το Συμβούλιο να παρέμβει, εκφράζοντας την ανησυχία του για ενδεχόμενη αμερικανική συμμετοχή στη σύγκρουση.

Η Ρωσία και η Κίνα κάλεσαν σε άμεση αποκλιμάκωση, ενώ, σύμφωνα με τηλεγράφημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που επικαλείται το Reuters, εκατοντάδες Αμερικανοί πολίτες έχουν ήδη εγκαταλείψει το Ιράν λόγω των επιθέσεων.

Ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να συζητήσει περιορισμούς στον εμπλουτισμό ουρανίου, όχι όμως προτάσεις που αποκλείουν πλήρως το δικαίωμά της σε εμπλουτισμό — «ιδίως υπό τις παρούσες επιθέσεις του Ισραήλ».

Κ. Πιερρακάκης: «Πρέπει να υπερβούμε τα εσωτερικά εμπόδια στην ΕΕ για να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα»

Κατά τις συνεδριάσεις του Eurogroup και του ECOFIN στο Λουξεμβούργο, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, αναφέρθηκε στην ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας εν μέσω διεθνούς αβεβαιότητας. Όπως σημείωσε, η ελληνική οικονομία παραμένει ισχυρή παρά τις γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, αποδίδοντας τη σταθερότητα αυτή σε πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας, διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και προσέλκυσης επενδύσεων.

Ο κος Πιερρακάκης τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε παγκόσμιο επίπεδο, επισημαίνοντας ότι η ύπαρξη διαφορετικών ρυθμιστικών πλαισίων μεταξύ των κρατών-μελών αποτελεί εμπόδιο για την εσωτερική αγορά. Υποστήριξε την ανάγκη εναρμόνισης των κανόνων και μείωσης του ρυθμιστικού κατακερματισμού.

Στη συνεδρίαση του Eurogroup παρέστη και η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, με αντικείμενο συζήτησης τις οικονομικές επιπτώσεις της διεθνούς συγκυρίας στην ευρωζώνη, τις δημοσιονομικές εξελίξεις και την πρόοδο του ψηφιακού ευρώ.

Στο πλαίσιο του ECOFIN, συζητήθηκε η μεταρρύθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Ο Έλληνας υπουργός εξέφρασε τη στήριξη της Ελλάδας στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της πολωνικής προεδρίας, επισημαίνοντας την ανάγκη ίδρυσης ενιαίας Τελωνειακής Αρχής και ψηφιακού κόμβου δεδομένων. Υπογράμμισε τη σημασία των μέτρων αυτών για την αποτελεσματικότερη διαχείριση του ηλεκτρονικού εμπορίου και την ενίσχυση των εσόδων του προϋπολογισμού της Ένωσης.

Αναφερόμενος στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, ο υπουργός χαρακτήρισε στρατηγικής σημασίας την ενεργειακή αυτονομία και ζήτησε τη μείωση του κόστους ενέργειας για καταναλωτές και επιχειρήσεις. Υπογράμμισε τη σημασία της δημιουργίας Ομάδας Δράσης για την Ενεργειακή Ένωση, επισημαίνοντας την ανάγκη για ενίσχυση των διασυνδέσεων και μείωση της διαφοράς τιμής μεταξύ των κρατών-μελών.

Το Eurogroup και το ECOFIN εξέτασαν επίσης τις εκθέσεις σύγκλισης για τη Βουλγαρία εν όψει της ένταξής της στην Ευρωζώνη από την 1η Ιανουαρίου 2026. Ο κος Πιερρακάκης συνεχάρη τη βουλγαρική κυβέρνηση για την πρόοδο που έχει σημειώσει και επιβεβαίωσε τη στήριξη της Ελλάδας στο αίτημα ένταξης της χώρας.

Παράλληλα με τις επίσημες συνεδριάσεις, ο υπουργός πραγματοποίησε διμερείς επαφές με Ευρωπαίους αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων ο εκτελεστικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Πιερ Γκραμένια, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Νάντια Καλβίνιο, με επίκεντρο τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων στην Ελλάδα. Επίσης, συναντήθηκε με τη Δανή υπουργό Οικονομικών Υποθέσεων, Στέφανι Λόουζ, η οποία αναλαμβάνει την προεδρία του ECOFIN από την 1η Ιουλίου.

Η Κίνα και η Ρωσία ισοδύναμες απειλές στον κυβερνοχώρο, προειδοποιεί ο Τσέχος πρόεδρος

Ο πρόεδρος της Τσεχίας, Πετρ Πάβελ, δήλωσε στους Financial Times στις 20 Ιουνίου ότι «η Κίνα και η Ρωσία είναι ισοδύναμες ως προς την κυβερνοαπειλή», προσθέτοντας ότι η χώρα έχει διαπιστώσει επιθέσεις από αμφότερες τις πλευρές, σχεδόν στον ίδιο βαθμό.

Η κυβέρνηση της Τσεχίας δέχθηκε πρόσφατα κυβερνοεπίθεση από ομάδα εισβολέων που φέρεται να συνδέεται με τις υπηρεσίες ασφαλείας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Στο ίδιο δημοσίευμα, ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών, Γιαν Λιπάφσκυ, ανέφερε πως «Κινέζοι εισβολείς αναζητούσαν μη διαβαθμισμένα έγγραφα που αφορούν τις ασιατικές υποθέσεις».

Οι τσεχικές αρχές ανακοίνωσαν στις 28 Μαΐου ότι μια κυβερνοεπίθεση στο δίκτυο μη διαβαθμισμένων πληροφοριών του υπουργείου Εξωτερικών πραγματοποιήθηκε από την ομάδα APT31 — ομάδα εισβολέων που συνδέεται με το υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας της Κίνας και φέρεται να διεξάγει αυτή την εκστρατεία κυβερνοκατασκοπείας από το 2022. Η APT31, γνωστή και ως Advanced Persistent Threat 31, Zirconium ή Judgment Panda, αποτελείται από Κινέζους κρατικούς πράκτορες, μισθωμένους κυβερνοεισβολείς και βοηθητικό προσωπικό, οι οποίοι διεξάγουν κακόβουλες επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο για λογαριασμό της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας της Κίνας στην επαρχία Χουμπέι, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει την ομάδα για κυβερνοκατασκοπεία εναντίον ξένων αξιωματούχων, ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων και επιχειρήσεων.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλλας, δήλωσε στις 28 Μαΐου ότι «τα κράτη-μέλη της ΕΕ τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν στον κυβερνοχώρο αυξημένη κακόβουλη δραστηριότητα  με προέλευση από την Κίνα». Η κα Κάλλας καταδίκασε έντονα αυτές τις ενέργειες, σημειώνοντας: «Αντιβαίνουν στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για υπεύθυνη κρατική συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο. Καλούμε όλα τα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, να απόσχουν από τέτοιες ενέργειες, να σέβονται το διεθνές δίκαιο και να τηρούν τους κανόνες και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων όσων αφορούν τις κρίσιμες υποδομές.»

Στις 25 Μαρτίου 2024, Ηνωμένες Πολιτείες και Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλαν κυρώσεις σε εταιρεία με έδρα την Κίνα και σε φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με την APT31. Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αποδώσει και σε ρωσικούς παράγοντες πρόσφατα κύματα περιστατικών σε όλη την Ευρώπη, μεταξύ αυτών ψευδείς απειλές για βόμβες, εμπρησμούς, επιθέσεις ransomware, διακοπές δορυφορικών υπηρεσιών και απόπειρες μαζικών καταστροφών.

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, άφησε να εννοηθεί ότι «είχε υπάρξει ρωσική εμπλοκή σε πιθανό εμπρησμό που κατέστρεψε το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Βαρσοβίας, το 2024». Η Εθνική Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας και Πληροφοριών της Τσεχίας, τον Μάιο, κατηγόρησε Ρώσους κυβερνοεισβολείς για σειρά επιθέσεων με στόχο εταιρείες logistics και τεχνολογίας που συμμετέχουν στην αποστολή βοήθειας στην Ουκρανία.

Η ρωσική στρατιωτική μυστική υπηρεσία, η μεγαλύτερη υπηρεσία πληροφοριών του εξωτερικού στη Ρωσία, φέρεται να χρησιμοποιεί την ομάδα κυβερνοεισβολέων APT28, γνωστή και ως Fancy Bear, σύμφωνα με την αμερικανική Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας και Προστασίας Υποδομών. Τον Απρίλιο, το γαλλικό υπουργείο Ευρώπης και Εξωτερικών Υποθέσεων αποκάλυψε το όνομα και την τοποθεσία μίας μονάδας της GRU που φέρεται να σχετίζεται με την APT28, με την ονομασία Unit 20728.

Η Τσεχία συγκαταλέγεται μεταξύ των στενότερων συμμάχων της Ταϊβάν στη Δύση. Το 2023, απέστειλε στην Ταϊπέι αντιπροσωπεία 150 μελών, τη μεγαλύτερη που έχει επισκεφθεί ποτέ τη νήσο, με στόχο τη διεύρυνση της συνεργασίας των δύο πλευρών. Επικεφαλής της επίσκεψης ήταν η πρόεδρος της Βουλής, Μαρκέτα Πεκάροβα-Αντάμοβα, η οποία χαρακτήρισε την Ταϊβάν «στενό εταίρο του ευρωπαϊκού έθνους».

Οι δύο χώρες μοιράζονται κοινές αξίες και αρχές, με σημαντικότερες την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, γεγονός που «μας επιτρέπει να αντιστεκόμαστε σε εξωτερικές πιέσεις», δήλωσε η Αντάμοβα στη συνάντησή της με την τότε πρόεδρο της Ταϊβάν, Τσάι Ινγκ-γουέν.

Ο Πάβελ, απόστρατος στρατηγός και τέως ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την Τσάι λίγες ημέρες μετά την εκλογή του, τον Ιανουάριο του 2023. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των δύο προεδρικών γραφείων, οι ηγέτες υπογράμμισαν,  κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας 15 λεπτών, τις κοινές τους αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ιταλός υπουργός Άμυνας: «Το ΝΑΤΟ δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης, ο ρόλος της Ευρώπης έχει παρέλθει»

Κατά τη διάρκεια παρέμβασής του σε συνέδριο που πραγματοποιείται στην Πάδοβα, ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροζέτο δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ δεν έχει, πλέον, λόγο ύπαρξης». «Κάποτε, ο Ατλαντικός Ωκεανός ήταν το κέντρο του κόσμου, τώρα είναι ολόκληρος ο κόσμος», προσέθεσε.

Σύμφωνα με τον Ιταλό υπουργό, «κάποτε η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούσαν το βασικό σημείο αναφοράς, ενώ τώρα υπάρχουν και όλοι οι υπόλοιποι, με τους οποίους πρέπει να δημιουργηθεί μια σχέση».

Παράλληλα, ο Κροζέτο υπογράμμισε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να υποστεί μια βαθιά αλλαγή, να ξεκινήσει διάλογο με τον παγκόσμιο Νότο, και να εγγυηθεί την ειρήνη και την αμοιβαία άμυνα. «Διαφορετικά, δεν θα μπορέσουμε να έχουμε ασφάλεια, με κανόνες που να ισχύουν για όλους», συμπλήρωσε.

«Συχνά μιλάμε σαν να ζούμε τριάντα χρόνια πριν. Στην πραγματικότητα, όμως, έχουν αλλάξει όλα. Κάποιοι μιλούν για την Ευρώπη σαν να είναι σημαντική. Κάποτε, ίσως, θα μπορούσε να γίνει, αν αποκτούσε έναν πολιτικό ρόλο, τον οποίο δεν απέκτησε. Αν αποκτούσε μια εξωτερική πολιτική και άμυνα. Η εποχή της, όμως, παρήλθε, και το λέω με λύπη. Ο κόσμος άλλαξε. Ο δε ΟΗΕ, στον υπόλοιπο κόσμο μετρά όσο η Ευρώπη. Τίποτα, δηλαδή, περισσότερο από μια εθνική ομάδα, λιγότερο από την Ινδία και από το Ισραήλ» είπε, χαρακτηριστικά, ο υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης Μελόνι.

Ο Γκουίντο Κροζέτο, τέλος, δήλωσε ότι μέχρι τώρα οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ζητήσει να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις τους στο ιταλικό έδαφος για επιχειρήσεις σχετικές με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Η Ελλάδα σχεδιάζει πολιτική για δεδομένα και AI με πυξίδα τα δικαιώματα

Μια νέα ψηφιακή εποχή για τα δημόσια δεδομένα σχεδιάζει η ελληνική κυβέρνηση, με στόχο όχι μόνο τη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά και την αξιοποίησή τους ως καταλύτη για την ενίσχυση της οικονομίας και του τεχνολογικού οικοσυστήματος της χώρας. Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα της παρέμβασης του νομικού συμβούλου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για θέματα AI, Βασίλη-Μιχαήλ Καρκατζούνη, σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη με θέμα «Η τεχνητή νοημοσύνη ως επιταχυντής του ψηφιακού μετασχηματισμού στο Δημόσιο και στις επιχειρήσεις».

Ο ίδιος μίλησε στην ενότητα «Έξυπνες πόλεις, δημόσια διοίκηση και τεχνητή νοημοσύνη: Καλές πρακτικές και καινοτόμες εφαρμογές». Την ημερίδα διοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μέσω της αντιπεριφέρειας Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Τεχνολογίας Πληροφορικής Ελλάδος (ΣΕΤΠΕ), υπό την αιγίδα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ενώ πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας και της Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων Βόρειας Ελλάδας (ΕΔΕΒΕ).

Από τη συμμόρφωση στην ανάπτυξη: Ψηφιακή υποδομή για όλους

Στο επίκεντρο των αλλαγών βρίσκεται η δημιουργία μιας νέας εθνικής πλατφόρμας ανοικτών δεδομένων, η οποία θα λειτουργεί ως ενιαίο σημείο πρόσβασης για πολίτες, ερευνητές και επιχειρήσεις. Όπως ανέφερε, στόχος είναι η ποιοτική, δίκαιη και επαναχρησιμοποιήσιμη διάθεση των δημόσιων δεδομένων, ξεφεύγοντας από το σημερινό κατακερματισμένο και προβληματικό μοντέλο.

«Η αποκεντρωμένη διαχείριση φαίνεται να μην αποδίδει. Προχωρούμε σε ένα κεντρικά συντονισμένο σύστημα αξιολόγησης για αιτήματα πρόσβασης και χρήσης δεδομένων, ώστε να ενισχύσουμε τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η νέα στρατηγική περιλαμβάνει τόσο πλήρως ανοικτά όσο και προστατευόμενα σύνολα δεδομένων, με σαφείς κανόνες πρόσβασης, συμβατούς με τον Κανονισμό Διακυβέρνησης Δεδομένων (Data Governance Act) της ΕΕ.

Παράλληλα, η Ελλάδα προετοιμάζεται για την ενσωμάτωση του AI Act, του πρώτου ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη. Σύμφωνα με τον κο Καρκατζούνη, ήδη δρομολογείται η σύσταση εθνικής τεχνικής ομάδας για την παρακολούθηση των ευρωπαϊκών εξελίξεων σε πρότυπα AI και κυβερνοασφάλειας, καθώς και η κατάθεση νομοσχεδίου για την εφαρμογή του κανονισμού στην Ελλάδα. Στις 2 Ιουλίου, μάλιστα, όπως γνωστοποίησε, προγραμματίζεται φόρουμ διαβούλευσης με φορείς και επιχειρήσεις, με έμφαση σε κρίσιμα ζητήματα όπως η πνευματική ιδιοκτησία και η πρόσβαση σε δεδομένα για την εκπαίδευση μοντέλων AI.

Ισότιμη πρόσβαση – Όχι άλλα μονοπώλια δεδομένων

«Οι εταιρείες που δημιούργησαν τα μεγάλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης είχαν αποκλειστική πρόσβαση στα απαραίτητα δεδομένα. Αυτό δεν πρέπει να επαναληφθεί», παρατήρησε.

Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε ότι η πολιτική του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι σαφής: πρόσβαση σε δεδομένα για όλους, όχι μόνο για τους «μεγάλους παίκτες«. Το όραμα, όπως σημείωσε, είναι η ισότιμη αξιοποίησή τους από μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητές και δημόσιους φορείς.

Δικαιώματα και τεχνολογία: Η πρόκληση της ισορροπίας

Ο κόσμος των δεδομένων, όπως επεσήμανε, είναι γεμάτος αντιφάσεις και νομικές «γκρίζες ζώνες». Από την προστασία προσωπικών δεδομένων μέχρι τα δικαιώματα των δημιουργών, η ανάγκη για σαφή νομικά όρια και δικλείδες προστασίας είναι επιτακτική.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ταυτοποιεί άτομα ακόμη και με ελάχιστες πληροφορίες. Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας αυτή την πραγματικότητα όταν σχεδιάζουμε πολιτικές ρύθμισης», ανέφερε.

Στο μέτωπο των πνευματικών δικαιωμάτων, το τοπίο φαίνεται να είναι ακόμη αχαρτογράφητο. «Αν ένα μοντέλο AI εκπαιδεύεται πάνω σε περιεχόμενο που έχει δημιουργήσει κάποιος άλλος, ποιος αποζημιώνεται και πώς; Αυτά είναι ερωτήματα που η Ευρώπη – και η Ελλάδα – καλούνται να απαντήσουν άμεσα», δήλωσε.

Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει τη διαμόρφωση πολιτικής μέσα από διάλογο με την αγορά, την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα, για να σχεδιάσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να είναι σύγχρονο, λειτουργικό και δίκαιο. «Η καινοτομία δεν μπορεί να είναι εις βάρος των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η πρόκληση είναι να βρούμε εκείνη τη δύσκολη αλλά αναγκαία ισορροπία. Και η Ελλάδα δείχνει να την αναζητά, αυτή τη φορά στα σοβαρά», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Η Ελλάδα επενδύει στο «έξυπνο» περιεχόμενο – Η AI θέλει αξίες, όχι απλώς δεδομένα

Τη θέση του ότι στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης με σεβασμό στα δικαιώματα και την ποιότητα των δεδομένων δηλώνει παρούσα η Ελλάδα, διατύπωσε ο διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ Κυριάκος Τολιάς. «Το περιεχόμενο επιτέλους αναγνωρίζεται ως πρωταγωνιστής. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ο καθρέφτης των αξιών μας – όχι απλώς ένα εργαλείο», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ανέφερε ότι το Κέντρο εργάζεται ήδη στην ανάπτυξη ποιοτικών dataset για την εκπαίδευση αλγορίθμων, εντός ευρωπαϊκού έργου, στοχεύοντας στην ενίσχυση της διαφάνειας, της καινοτομίας και της προσβασιμότητας και όπως είπε ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δημιουργία ανοιχτών δημόσιων δεδομένων υψηλής ποιότητας, «αρχίζοντας από το σπίτι μας».

Μεταξύ άλλων, είπε ότι σε θέματα ΑΙ «η Ευρώπη δεν είναι πίσω. Δείχνει τον δρόμο. Και η Ελλάδα έχει τη γνώση και το ανθρώπινο δυναμικό για να είναι μέρος αυτής της πρωτοπορίας – με αξίες, όχι με ‘αναβολικά’ και τεχνολογικές υπερβολές», υπογράμμισε.

«Έξυπνες πόλεις»: Η Ελλάδα ξέρει, μπορεί, αλλά… αξιοποιεί;

Τη θέση της ότι σε μια εποχή όπου η τεχνολογία υπόσχεται να μεταμορφώσει την καθημερινότητα των πολιτών, οι «έξυπνες πόλεις» όχι μόνο δεν είναι πια ένα μακρινό όραμα, αλλά είναι και στην Ελλάδα, διατύπωσε η εμπορική διευθύντρια  της Dotsoft, Εύα Ζερδελή.

Όπως είπε. δεκάδες δήμοι έχουν ήδη εξοπλιστεί με αισθητήρες, πλατφόρμες, εφαρμογές και εργαλεία που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που λειτουργεί μια πόλη. Από κάδους απορριμμάτων που ενημερώνουν όταν γεμίζουν μέχρι φανάρια που ρυθμίζουν την κυκλοφορία με βάση την ατμοσφαιρική ρύπανση, η υποδομή υπάρχει. «Η τεχνολογία υπάρχει και οι ελληνικές εταιρείες αποδεικνύουν καθημερινά ότι η καινοτομία δεν γνωρίζει γεωγραφικά όρια», είπε και πρόσθεσε εμφατικά ότι το ερώτημα που παραμένει επίμονο είναι «αξιοποιούμε ή απλώς εγκαθιστούμε;»

Παρατηρώντας ότι στην Ελλάδα του 2025 δεν λείπουν πια τα «έξυπνα» συστήματα, αλλά λείπει η «εξυπνάδα στην αξιοποίησή τους», τόνισε ότι η Dotsoft, μια ελληνική εταιρεία με 20 χρόνια εμπειρίας στην πληροφορική και περισσότερα από 50 έργα Smart City στο ενεργητικό της, από το 2015 δουλεύει για την ψηφιακή μετάβαση των δήμων και δίνει λύσεις που «αν χρησιμοποιηθούν σωστά τότε, ναι, θα αλλάξουν την καθημερινότητα των πολιτών».

Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε ότι «το μεγαλύτερο στοίχημα δεν είναι να στήσεις ένα σύστημα, αλλά να μην το αφήσεις να σκουριάσει στο πίσω μέρος ενός server room», και πρόσθεσε ότι αυτό απαιτεί εκπαίδευση, διοίκηση με όραμα και στελέχη που δεν φοβούνται να πατήσουν κουμπιά.

Έχουμε τα πάντα. Λείπει μόνο το «ναι, προχωράμε»

Στην Ελλάδα έχουμε τις εφαρμογές, τις ιδέες και τους ανθρώπους και αυτό που λείπει δεν είναι η τεχνολογία, αλλά η απόφαση να χρησιμοποιηθεί σωστά, τόνισε από την πλευρά του ο ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), Δρ Δημήτρης Τζοβάρας.

Λέγοντας ότι «δεν φτάνει να φτιάχνουμε λύσεις για να τις βάζουμε στο ράφι ή να τις δείχνουμε σε παρουσιάσεις», δήλωσε ότι «ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να ζητάμε έργα και να αρχίσουμε να προσφέρουμε λύσεις. Να φύγουμε από την εξάρτηση και να δείξουμε ότι μπορούμε να σταθούμε μόνοι μας. Μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι, σύγχρονοι και παρόντες. Η ευκαιρία είναι εδώ», είπε εμφατικά.

Χαρακτηρίζοντας «περιουσία« τα δεδομένα, ο Δρ Τζοβάρας είπε ότι ακόμη «δεν έχουμε μάθει να τη βλέπουμε έτσι και δεν έχουμε αναπτύξει επιχειρηματικά μοντέλα που να μετατρέπουν την πληροφορία σε αξία» και τόνισε ότι είναι ανάγκη να στηθούν πλαίσια, κανόνες και καινοτόμες αγορές, έτσι ώστε «να δημιουργήσουμε έσοδα από τα δεδομένα, με σεβασμό στην προστασία και στη διαφάνεια».

Μεταξύ άλλων, παρατηρώντας ότι η Ευρώπη δεν θα ηγηθεί της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης, είπε ότι «τα foundational μοντέλα έχουν ήδη φτιαχτεί. Δεν θα γίνουμε πρώτοι. Με τίποτα». Ωστόσο, έσπευσε να προσθέσει ότι «υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας και αυτό είναι οι εφαρμογές».

Στην τοποθέτησή του είπε ότι «σε τρία με τέσσερα χρόνια, πολλοί από εμάς δεν θα έχουμε δουλειά. Όχι γιατί είμαστε άχρηστοι, αλλά γιατί η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτερα απ’ όσο εξελίσσεται ο ρόλος μας μέσα στην κοινωνία. Πώς επανατοποθετούμαστε. Πώς προετοιμαζόμαστε για ρόλους όπως ο ‘παραμετροποιητής μοντέλων’ επαγγέλματα που χθες δεν υπήρχαν και αύριο θα είναι κρίσιμα;»

Επιπλέον, εξήρε τη σημασία και την ικανότητα των ελληνικών εταιρειών, υποστηρίζοντας ωστόσο ότι είναι «κρατικοδίαιτες» και ότι αυτό πρέπει να αλλάξει.

Η τεχνητή νοημοσύνη υπόσχεται – Το κράτος πρέπει να συγχρονιστεί.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να απογειώσει τη δημόσια διοίκηση», τόνισε από την πλευρά του ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΒΗΣ, Παναγιώτης Χριστοδούλου, προσθέτοντας ότι «η εμπειρία από τον ιδιωτικό τομέα το αποδεικνύει καθημερινά. Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία, αλλά η διοίκηση.»

Όπως εξήγησε, «σήμερα, σχεδιάζουμε σε ένα υπουργείο, υλοποιούμε σε ένα άλλο, ενώ η αγορά κινείται αλλού. Το αποτέλεσμα είναι ο αποσυντονισμός. Έξι υπουργεία εμπλέκονται στον ίδιο νόμο και δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε σε μια απλή διευκρίνιση. Για να ξεκαθαριστεί ένα σημείο, μπορεί να χρειαστούν έξι μήνες», είπε.

Λέγοντας ότι η τεχνολογία είναι έτοιμη να «αναλάβει δράση» και ότι οι άνθρωποι υπάρχουν, ο κος Χριστοδούλου είπε ότι αυτό που λείπει είναι η στόχευση και η διασύνδεση. «Λείπει ένα κοινό κέντρο βάρους. Μια δημόσια διοίκηση που να λειτουργεί ως σύμμαχος και όχι ως τροχοπέδη», τόνισε.

Ελ. Αλ.

Ιράν-Ισραήλ: Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ καλεί όλες τις πλευρές να δώσουν «μία ευκαιρία στην ειρήνη»

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε σήμερα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στον πόλεμο μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ και τα «πιθανά εμπλεκόμενα μέρη» να δώσουν «μία ευκαιρία στην ειρήνη».

«Υπάρχουν στιγμές όπου οι επιλογές που μας παρουσιάζονται δεν είναι μονάχα σημαντικές, είναι καθοριστικής σημασίας. Στιγμές όπου η κατεύθυνση που θα πάρουμε δεν θα καθορίσει μονάχα τη μοίρα των Εθνών, όμως ενδεχομένως το συλλογικό μας μέλλον. Βρισκόμαστε σε μια τέτοια στιγμή», δήλωσε ο Γκουτέρες κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας.

«Προς τα εμπλεκόμενα στη σύρραξη μέρη, τις πιθανές εμπλεκόμενες στη σύγκρουση πλευρές και το Συμβούλιο Ασφαλείας, που εκπροσωπεί τη διεθνή κοινότητα, έχω ένα απλό και σαφές μήνυμα: δώστε μία ευκαιρία στην ειρήνη», συμπλήρωσε.

Οι δηλώσεις αυτές λαμβάνουν χώρα, ενώ οι Ευρωπαίοι αναμένεται να παρουσιάσουν σήμερα στο Ιράν, κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στην Ελβετία, μια «πλήρη διαπραγματευτική πρόταση», ιδίως για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έδωσε προθεσμία «δύο εβδομάδων» προκειμένου να λάβει μία απόφαση σχετικά με το ενδεχόμενο μιας αμερικανικής στρατιωτικής εμπλοκής στο πλευρό του Ισραήλ.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε επίσης πως η εξάπλωση του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν θα μπορούσε να ανάψει μια φωτιά, που δεν θα μπορούσε κανείς να ελέγξει. «Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε αυτό να συμβεί», υπογράμμισε.

«Δεν ωθούμαστε προς την κρίση, ορμάμε προς αυτήν. Δεν είμαστε μάρτυρες μεμονωμένων περιστατικών, οδεύουμε προς ένα ενδεχόμενο χάος», προειδοποίησε, ενώ απηύθυνε εκ νέου έκκληση για «το τέλος των εχθροπραξιών και την επιστροφή σε σοβαρές διαπραγματεύσεις».

Η Κίνα μειώνει τα αποθέματα αμερικανικού χρέους στο χαμηλότερο επίπεδο 16 ετών

Η Κίνα μείωσε τα αποθεματικά της σε αμερικανικούς τίτλους του Δημοσίου στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 και πλέον ετών, συνεχίζοντας μια τάση σταδιακής συρρίκνωσης των τοποθετήσεών της στο αμερικανικό χρέος που διαρκεί ήδη πάνω από μια δεκαετία. Σύμφωνα με νέα στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, τα κινεζικά αποθέματα μειώθηκαν κατά περίπου 8 δισ. δολάρια, διαμορφούμενα στα 757,2 δισ. δολάρια τον Απρίλιο, από 765,4 δισ. ένα μήνα πριν. Πρόκειται για μείωση κατά 13 δισ. δολάρια σε σχέση με πέρυσι. Αφού διατηρούσε για χρόνια τον τίτλο του μεγαλύτερου κατόχου αμερικανικού χρέους παγκοσμίως, η Κίνα βρίσκεται πλέον στην τρίτη θέση, πίσω από την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αν και τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών επιβεβαιώνουν τη μακροπρόθεσμη πτωτική πορεία των κινεζικών τοποθετήσεων, οι στρατηγικοί αναλυτές της JPMorgan Chase προειδοποιούν ότι οι αριθμοί ίσως να παρουσιάζουν μια στρεβλή εικόνα. Όπως επεσήμαναν σε σημείωμά τους στις 25 Απριλίου, «η Κίνα επιδιώκει να εμφανίζει μειωμένες τοποθετήσεις, καθώς πολιτικά δεν την εξυπηρετεί να φανεί ότι συνεχίζει να αυξάνει τα αποθεματικά της ή να επενδύει τις πλεονασματικές της αποταμιεύσεις στο κρατικό χρέος του βασικού γεωπολιτικού της αντιπάλου». Υποστηρίζουν ότι το Πεκίνο αποκρύπτει μέρος του χαρτοφυλακίου του μέσω «σκιωδών αποθεμάτων», δηλαδή τοποθετήσεων που δεν εγγράφονται ευθέως στον ισολογισμό της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας ή που πραγματοποιούνται διαμέσου κρατικών τραπεζών.

Αναλυτές της αγοράς εξέφρασαν τον φόβο ότι το κινεζικό καθεστώς ξεπούλησε ομόλογα εν μέσω των αναταραχών του Απριλίου. Η ανησυχία αυτή επανέρχεται διαρκώς την τελευταία δεκαετία, με οικονομικούς παρατηρητές να προειδοποιούν ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις μαζικές πωλήσεις αμερικανικών ομολόγων ως οικονομικό όπλο, προκαλώντας αστάθεια στις παγκόσμιες χρηματαγορές και εκτίναξη των επιτοκίων.

Το χειρότερο σενάριο φάνηκε να πλησιάζει τον Απρίλιο, όταν η μεταβλητότητα επικράτησε στην αμερικανική αγορά ομολόγων, με την απόδοση του δεκαετούς τίτλου να καταγράφει έντονες διακυμάνσεις αμέσως μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για ένα νέο κύμα δασμών παγκοσμίως. Αν και οι ξένοι επενδυτές μείωσαν ελαφρώς τις τοποθετήσεις τους, τα τελευταία στοιχεία για τις διεθνείς χρηματορροές δείχνουν ότι οι πωλήσεις δεν ήταν αρκετά εκτεταμένες ώστε να εξηγούν τους έντονους κλυδωνισμούς της αγοράς.

Ο Λώρενς Γκίλλουμ, επικεφαλής στρατηγικής σταθερού εισοδήματος στην LPL Financial, ανέφερε σε σημείωμα προς την Epoch Times ότι «κατά τη γνώμη μας, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τη διόρθωση στις τιμές των αμερικανικών ομολόγων, με κυριότερο τη βίαιη απομόχλευση. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν σημειώθηκαν πωλήσεις από ξένους επίσημους φορείς – απλώς δεν θεωρούμε ότι αυτές είναι η βασική αιτία της διόρθωσης.»

Ο Ματίας Ντιτβάιλερ, επικεφαλής ομολόγων στην UBS, σχολίασε πως «ο κόσμος επανεξετάζει το αμερικανικό χρέος. Για χρόνια, οι ΗΠΑ κατάφεραν να διατηρούν χαμηλές τις αποδόσεις των ομολόγων λόγω του ιδιαίτερου καθεστώτος τους ως αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο και της πρωτοκαθεδρίας του δολαρίου». Προσέθεσε σε έκθεση της 16ης Ιουνίου: «Η αντίληψη της απόλυτης ασφάλειας και εγγύησης πλέον αμφισβητείται, ανεξαρτήτως της τροπής που θα πάρει το θέμα των δασμών».

Όσον αφορά την Κίνα, η προσπάθεια περιορισμού της έκθεσής της στο αμερικανικό χρέος έχει λάβει πολύπλευρη μορφή. Αφότου έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 1,317 τρισ. δολαρίων τον Νοέμβριο του 2013, οι συνολικές κινεζικές τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα έχουν μειωθεί σταδιακά κατά 42%. Για να μειώσει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ και να περιορίσει οικονομικούς ή γεωπολιτικούς κινδύνους, η Κίνα έχει διαφοροποιήσει τα συναλλαγματικά της αποθεματικά. Πέρα από τα αμερικανικά στοιχεία ενεργητικού, το απόθεμα των 3,6 τρισ. δολαρίων περιλαμβάνει πλέον σημαντικές ποσότητες άλλων νομισμάτων και χρυσού. Ωστόσο, η ανακατανομή αυτή, η οποία υλοποιείται κυρίως από τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, λειτουργεί και ως μέτρο διαχείρισης νομίσματος για τη σταθεροποίηση του γουάν. Η στρατηγική μοιάζει να αποδίδει: από την αρχή της χρονιάς, το γουάν στο εξωτερικό έχει ενισχυθεί κατά 2% έναντι του δολαρίου, ενώ στο εσωτερικό κατέγραψε άνοδο 1,7%.

Τα τελευταία χρόνια, η διαφορά αποδόσεων μεταξύ αμερικανικών και κινεζικών κρατικών ομολόγων έχει διευρυνθεί, δημιουργώντας πιέσεις στην ισοτιμία του γουάν. Ενδεικτικά, η απόδοση του αμερικανικού δεκαετούς ξεπερνά το 4,4%, ενώ το κινεζικό αντίστοιχο κινείται κάτω από το 1,7%. Υψηλότερες αποδόσεις αμερικανικών ομολόγων, θεωρητικά, θα όφειλαν να καθιστούν πιο ελκυστικά τα δολαριοποιημένα περιουσιακά στοιχεία για τους ξένους επενδυτές, ενθαρρύνοντας εξερχόμενες χρηματορροές. Αυτό θα ασκούσε πιέσεις για υποτίμηση του γουάν, κυρίως στις εξωχώριες αγορές όπου το νόμισμα διακινείται πιο ελεύθερα.

Η απόκλιση στις αποδόσεις δίνει διαφορετικές προοπτικές στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως: άνοδος των αποδόσεων συνήθως υποδηλώνει ισχυρό οικονομικό περιβάλλον, πτώση των αποδόσεων πιο αβέβαιες προσδοκίες. Στις ΗΠΑ, το εκτιμητικό μοντέλο GDP Now της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα αναμένει ανάπτυξη 3,4% στο δεύτερο τρίμηνο. Εν τω μεταξύ, οι εμπορικές αβεβαιότητες στέλνουν μεικτά σήματα για την κινεζική οικονομία, αν και οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι προοπτικές παραμένουν θετικές.

Το 2025, μέχρι σήμερα, έχει σημαδευτεί από μια σειρά καταλυτικών γεγονότων που προκύπτουν σχεδόν κάθε μήνα. Ωστόσο, τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η αμερικανική οικονομία αντεπεξέρχεται συγκριτικά καλά. Ο Λιν Σονγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της ING, σχολίασε σε σημείωμα της 16ης Ιουνίου: «Αποδολαριοποίηση – την τελευταία δεκαετία, η Κίνα πρωτοστατεί σε μια παγκόσμια εκστρατεία για τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο».

Η αποδολαριοποίηση αφορά τη συστηματική μείωση του ρόλου του αμερικανικού νομίσματος στο διεθνές εμπόριο και τα κρατικά αποθεματικά και έχει ενισχυθεί τα πρόσφατα χρόνια, αν και το momentum υποχώρησε μετά τις απειλές Τραμπ ότι όσες χώρες υιοθετήσουν αντιαμερικανική στάση θα αντιμετωπίσουν σκληρούς δασμούς. Αμέσως μετά τη νίκη του στις εκλογές του 2024, ο Αμερικανός πρόεδρος προειδοποίησε πως θα επιβάλει δασμούς 100% στα κράτη-μέλη των BRICS — ενός μπλοκ που περιλαμβάνει τις Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική κ.ά. — σε περίπτωση που επιχειρήσουν να αντικαταστήσουν το δολάριο.

Ο Τραμπ δήλωσε: «Θα απαιτήσουμε από αυτές τις κατά τα φαινόμενα εχθρικές χώρες να δεσμευτούν ότι δεν θα δημιουργήσουν νέο νόμισμα BRICS ούτε θα στηρίξουν άλλο νόμισμα για να αντικαταστήσει το ισχυρό δολάριο. Ειδάλλως, θα αντιμετωπίσουν δασμούς 100%», σε ανάρτησή του στις 30 Νοεμβρίου στην πλατφόρμα Truth Social, συμπληρώνοντας: «Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα οι BRICS να εκτοπίσουν το δολάριο από το διεθνές εμπόριο ή αλλού. Και όποια χώρα το προσπαθήσει, να αποχαιρετήσει την Αμερική.»

Το ζήτημα της αποδολαριοποίησης έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, καθώς έχει επισκιαστεί από πιο άμεσες εμπορικές και δασμολογικές εξελίξεις. Ωστόσο, ακόμη κι αν το Πεκίνο εξακολουθεί να επιχειρεί να υποσκάψει την ηγεμονία του δολαρίου, οι κινήσεις του μάλλον αποδεικνύονται ανεπαρκείς για να διαταράξουν τις παγκόσμιες χρηματαγορές. Τα στοιχεία του Απριλίου από την Εταιρεία Παγκόσμιας Διατραπεζικής Χρηματοοικονομικής Τηλεπικοινωνίας (SWIFT) καταδεικνύουν ότι το δολάριο παραμένει κυρίαρχο μέσο διεθνών πληρωμών, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των συναλλαγών.

Η Τεχεράνη αποκλείει συνομιλίες για τα πυρηνικά όσο συνεχίζονται τα πλήγματα του Ισραήλ

Δεν πρόκειται να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό της πρόγραμμα όσο το Ισραήλ συνεχίζει τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, προειδοποίησε την Παρασκευή ανώτατος Ιρανός αξιωματούχος, σε μια περίοδο που η στρατιωτική ένταση με το Ισραήλ παραμένει στα ύψη.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν αναζητούμε διαπραγματεύσεις με κανέναν, και ειδικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για αυτό το ζήτημα, όσο διαρκούν οι αεροπορικές επιθέσεις. Οι Αμερικανοί είναι εκείνοι που επιδιώκουν συνομιλίες. Μας έχουν στείλει πολλά μηνύματα, κάποια ιδιαιτέρως σοβαρά. Όμως τους έχουμε ξεκαθαρίσει ότι, όσο συνεχίζεται η επιθετικότητα και οι επιθέσεις, δεν υπάρχει το παραμικρό περιθώριο για διάλογο ή διπλωματία».

Ο Αραγτσί πρόκειται να συναντηθεί στη Γενεύη με Ευρωπαίους ομολόγους του, σε συνομιλίες που αποσκοπούν στον καθορισμό μιας διπλωματικής οδού για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Τόσο το Ισραήλ όσο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχουν εκφράσει την ανησυχία τους πως το Ιράν βρίσκεται κοντά στην απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου μέσα από τις συνεχιζόμενες δραστηριότητές του.

Ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Παζεσκιάν, υπογράμμισε μέσω του κρατικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Tasnim: «Ο μόνος τρόπος να τερματιστεί ο επιβεβλημένος πόλεμος στις τρέχουσες συνθήκες είναι η άνευ όρων παύση της επιθετικότητας του εχθρού».

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έπληξε πλήθος στόχων, μεταξύ αυτών εγκαταστάσεις παραγωγής πυραύλων και στρατιωτικές υποδομές στην Τεχεράνη, ως τμήμα των στρατιωτικών του επιχειρήσεων. Το Τελ Αβίβ τόνισε πως τα νυχτερινά χτυπήματα περιελάμβαναν ερευνητικό κέντρο και εργοστάσια παραγωγής πυραύλων. Σε αντίποινα, το Ιράν εξαπέλυσε επιθέσεις σε διάφορους ισραηλινούς στόχους, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν δεκάδες άνθρωποι—πάνω από 70 φέρεται να νοσηλεύονται σε νοσοκομείο που χτυπήθηκε από πύραυλο.

Ο ισραηλινός στρατός γνωστοποίησε την ενεργοποίηση σειρήνων αεροπορικής επιδρομής, έπειτα από νέο μπαράζ πυραύλων από το Ιράν την Παρασκευή.

Ο πρόεδρος Τραμπ κινείται μεταξύ διακριτικών προειδοποιήσεων προς το Ιράν και παροτρύνσεων για επανέναρξη του διαλόγου για τα πυρηνικά. «Κανείς δεν γνωρίζει τι θα κάνω», τόνισε σε δημοσιογράφους αναφερόμενος σε ενδεχόμενη αμερικανική εμπλοκή στις εναέριες συγκρούσεις. Προηγουμένως είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι, εάν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικό όπλο, θα το χρησιμοποιήσει.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο Τραμπ έχει δώσει στον εαυτό του προθεσμία δύο εβδομάδων για να λάβει απόφαση σχετικά με το Ιράν. «Η χώρα πρέπει να συμφωνήσει να τερματίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα και η Τεχεράνη δεν μπορεί να έχει στην κατοχή της πυρηνικό όπλο», επισήμανε.

Ο Τραμπ πρόσθεσε: «Δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα να διεξαχθούν ή και να μη διεξαχθούν διαπραγματεύσεις με το Ιράν στο άμεσο μέλλον, θα αποφασίσω αν θα προχωρήσω ή όχι μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες».

Ορισμένοι πολιτικοί σύμμαχοι του Τραμπ στο Κογκρέσο, όπως η βουλευτής Ματζόρι Τέιλορ Γκριν, συνέστησαν αυτοσυγκράτηση έναντι μιας ενδεχόμενης σύγκρουσης με το Ιράν. Άλλοι, όπως ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ, έχουν ταχθεί υπέρ πιο επιθετικών επιλογών, τονίζοντας ότι το Ιράν συνιστά σοβαρή απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η Λέβιτ κατέληξε ότι «ο πρόεδρος ακούει όλες τις φωνές της χώρας και αποφασίζει σύμφωνα με το ένστικτό του. Πάντα είχε ως πρώτη του επιλογή τη διπλωματία».

Με πληροφορίες από το Reuters

Η αστυνομία της Ουγγαρίας απαγορεύει την παρέλαση Pride στη Βουδαπέστη

Η αστυνομία της Ουγγαρίας ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θα απαγορεύσει την επικείμενη παρέλαση Pride στη Βουδαπέστη, παρά την αντίθεση του δημάρχου της πόλης. Δεκάδες χιλιάδες άτομα από την Ουγγαρία και το εξωτερικό αναμένεται να συμμετάσχουν στη φετινή διοργάνωση, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 28 Ιουνίου.

Σε ανακοίνωσή του, ο επικεφαλής της Αστυνομίας της Βουδαπέστης, Τόμας Τέρτεκ, εξήγησε πως η απαγόρευση βασίζεται στην ανησυχία ότι η παρέλαση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς να παρουσιαστούν δημόσια η ομοφυλοφιλία, η αλλαγή φύλου και οι τρανς ταυτότητες, είτε μέσω ομιλιών είτε με τη χρήση συμβόλων. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην παρουσία ανηλίκων μεταξύ των συμμετεχόντων.

Τον Μάρτιο, το ουγγρικό κοινοβούλιο – όπου το κυβερνών κόμμα Fidesz του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν διατηρεί ευρεία πλειοψηφία – ενέκρινε νομοθεσία που δίνει νομική βάση στην αστυνομία για την απαγόρευση συγκεντρώσεων ΛΟΑΤΚΙ, επικαλούμενη την προστασία των παιδιών. Ο νόμος αυτός επιτρέπει επίσης τη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου από την αστυνομία για την ταυτοποίηση των παρευρισκομένων. Το μέτρο έχει προκαλέσει έντονες επικρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έγγραφο που εκπονήθηκε για τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρει πως η νέα νομοθεσία περιορίζει την ελευθερία του συνέρχεσθαι, συνδέοντάς τη με αμφιλεγόμενο νόμο του 2021 που απαγόρευε τη δημόσια απεικόνιση της αλλαγής φύλου, της ομοφυλοφιλίας και οποιασδήποτε απόκλισης από την ταυτότητα του βιολογικού φύλου.

Επιπλέον, πρέσβεις είκοσι δύο χωρών, ανάμεσά τους η Αυστραλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, διατύπωσαν ανησυχίες τον Μάρτιο για το εν λόγω μέτρο, υποστηρίζοντας, σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι περιορίζει το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση και την ελευθερία της έκφρασης.

Ο δήμαρχος της Βουδαπέστης, Γκέργκεϊ Καρατσόνι, έχει επανειλημμένα επικρίνει τον νέο νόμο. Τη Δευτέρα, δήλωσε πως η παρέλαση Pride θα θεωρηθεί δημοτική εκδήλωση, πράγμα που σημαίνει ότι δεν απαιτείται έγκριση από τις αρχές. «Σε αυτή την πόλη δεν υπάρχουν πολίτες πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας. Σε αυτή την πόλη ξέρουμε ότι μόνο μαζί μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι», ανέφερε χαρακτηριστικά. Τόνισε ακόμη: «Σε αυτή την πόλη ούτε η ελευθερία ούτε η αγάπη απαγορεύονται και το Budapest Pride επίσης δεν μπορεί να απαγορευτεί».

Παρά ταύτα, η αστυνομία της Βουδαπέστης επέμεινε ότι η νέα νομοθεσία εφαρμόζεται και στην εκδήλωση που οργανώνει ο δήμαρχος. Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την ανακοίνωση της αστυνομίας, ο Καρατσόνι σχολίασε πως η απαγόρευση δεν έχει καμία σημασία, αφού οι αρχές δεν είχαν επισήμως ενημερωθεί για τη διεξαγωγή της εκδήλωσης. «Ό,τι και να κάνουν, μπορούν να απαγορεύσουν και μια παρέλαση μονόκερων», σχολίασε ειρωνικά. Επανέλαβε πως το Δημαρχείο της Βουδαπέστης θα φιλοξενήσει τη Γιορτή Ελευθερίας του Budapest Pride ως δημοτική εκδήλωση. 

Τα τελευταία χρόνια, το ουγγρικό κοινοβούλιο έχει θεσπίσει σειρά νόμων με έμφαση, όπως λέει, στην προστασία των παιδιών. Ενδεικτικά, το 2021 απαγόρευσε την πρόσβαση ανηλίκων κάτω των 18 ετών σε υλικό που, κατά τους νομικούς ορισμούς, προβάλλει την αλλαγή φύλου, την ομοφυλοφιλία και αποκλίσεις από την ταυτότητα του βιολογικού φύλου . Τον Απρίλιο, οι βουλευτές ενέκριναν ακόμη τροποποίηση του Συντάγματος που ορίζει πως η Ουγγαρία αναγνωρίζει μόνο δύο φύλα: το άρρεν και το θήλυ.

Ο Τραμπ ζητά διορισμό ειδικού εισαγγελέα για τη διερεύνηση των εκλογών του 2020

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε την Παρασκευή τον διορισμό ειδικού εισαγγελέα για τη διερεύνηση των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2020, επαναλαμβάνοντας κατηγορίες περί νοθείας. Το αίτημά του ήρθε μετά τη γνωστοποίηση του διευθυντή του FBI, Κας Πατέλ, ότι το κινεζικό καθεστώς ενδέχεται να επιχείρησε να επηρεάσει την εκλογική αναμέτρηση.

Μιλώντας παράλληλα για «μηδενικές παράνομες διελεύσεις» στα σύνορα τον τελευταίο μήνα, ο Τραμπ κάλεσε το υπουργείο Δικαιοσύνης να διορίσει ειδικό εισαγγελέα. Όπως έγραψε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Truth Social: «Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι τεράστια και αδιαμφισβήτητα. Πρέπει να διοριστεί ειδικός εισαγγελέας. Δεν επιτρέπεται να ξανασυμβεί αυτό στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής».

Η ανάρτησή του ήρθε ως απάντηση σε δηλώσεις του Πατέλ, ο οποίος υποστήριξε ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας φέρεται να είχε οργανώσει μαζική παραγωγή πλαστών διπλωμάτων οδήγησης, με σκοπό τη συμμετοχή σε σχήματα εκλογικής απάτης κατά τις εκλογές του 2020. Ο Πατέλ ανέφερε: «Το FBI έχει εντοπίσει έγγραφα που περιγράφουν ανησυχητικές καταγγελίες για τις εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και ισχυρισμούς για παρέμβαση του ΚΚΚ». Σε ανάρτησή του στις 16 Ιουνίου στην πλατφόρμα X, ο Πατέλ συμπλήρωσε: «Προχώρησα άμεσα στην αποχαρακτήριση του σχετικού υλικού και παρέδωσα τα έγγραφα στον Γκράσλι για περαιτέρω εξέταση».

Ο πρόεδρος της Δικαστικής Επιτροπής της Γερουσίας, Τσακ Γκράσλι, παρέλαβε έγγραφο του FBI ως απάντηση σε αίτημά του, βασιζόμενο σε προστατευόμενες μαρτυρίες πληροφοριοδοτών. Το γραφείο του Γκράσλι ανέφερε: «Το έγγραφο περιέχει σοβαρές ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια που πρέπει να διερευνηθούν πλήρως από το FBI». Ο Γκράσλι ζητεί επιπλέον πληροφορίες από το FBI για να εξακριβώσει τον χρόνο και τον τρόπο παραγωγής του επίμαχου υλικού. Η σχετική έκθεση προερχόταν από το περιφερειακό γραφείο του FBI στο Όλμπανι και χρονολογείται από τον Σεπτέμβριο του 2020.

Την Τρίτη, ο Γκράσλι απέστειλε επιστολή στον Πατέλ ζητώντας περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τον τρόπο που χειρίστηκε το FBI την έκθεση πληροφοριών το φθινόπωρο του 2020. Ο Πατέλ δήλωσε σε συνέντευξή του στο «Just the News» πως τα έγγραφα που παρέδωσε στον Γκράσλι περιλαμβάνουν: «Ισχυρισμούς περί σχεδίου του ΚΚΚ για την κατασκευή πλαστών διπλωμάτων οδήγησης και την αποστολή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο τη διευκόλυνση νοθείας μέσω επιστολικής ψήφου». Ο ίδιος σημείωσε πως θεωρεί τους ισχυρισμούς «ανεπιβεβαίωτους», αλλά επεσήμανε ότι ανακλήθηκαν αιφνιδίως και δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ δημόσια.

Ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακηρύχθηκε νικητής των εκλογών του 2020, αποτέλεσμα το οποίο ο Τραμπ έχει αμφισβητήσει σε ορισμένες πολιτείες κάνοντας λόγο για εκλογική νοθεία επαναλαμβάνοντας συχνά σε κοινωνικά δίκτυα και δημόσιες τοποθετήσεις ότι ήταν ο πραγματικός νικητής έναντι του Μπάιντεν.

Περίπου έναν μήνα μετά τις εκλογές, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τον Δεκέμβριο του 2020 προσφυγή της Πολιτείας του Τέξας, που είχε στηρίξει ο Τραμπ, και αφορούσε ακύρωση των αποτελεσμάτων σε Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν και Πενσιλβάνια. Ο Μπάιντεν πιστοποιήθηκε ως νικητής των εκλογικών ψήφων των εν λόγω πολιτειών, ενώ το Δικαστήριο έκρινε ότι το Τέξας δεν είχε έννομο συμφέρον να προσβάλλει τα αποτελέσματα άλλων πολιτειών.

Το 2023, ο Τραμπ κατηγορήθηκε ποινικά από τον πρώην ειδικό εισαγγελέα Τζακ Σμιθ και από το γραφείο της εισαγγελίας της κομητείας Φούλτον στη Τζόρτζια για προσπάθεια ανατροπής των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2020. Ο Τραμπ δήλωσε αθώος και στις δύο υποθέσεις, οι οποίες τελικά αποσύρθηκαν.

Ο πρώην διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Τζον Ράτκλιφ, ο οποίος διατελεί σήμερα διευθυντής της CIA υπό τον Τραμπ, ανέφερε σε επιστολή του προς το Κογκρέσο το 2021 ότι το ΚΚΚ επιχείρησε να παρέμβει στις εκλογές του 2020.