Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε την Τρίτη πως η βασική του προτεραιότητα στη Γάζα είναι η διανομή επισιτιστικής βοήθειας στους αμάχους, και τόνισε πως οι αποφάσεις σχετικά με τον ενδεχόμενο στρατιωτικό έλεγχο του παλαιστινιακού θύλακα ανήκουν στην κυβέρνηση του Ισραήλ.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου στον Λευκό Οίκο για το αν θα υποστήριζε μία ισραηλινή κατοχή της Γάζας, ο Τραμπ δήλωσε: «Δεν γνωρίζω τι ακριβώς προτείνεται. Ξέρω όμως ότι αυτή τη στιγμή είμαστε εκεί και προσπαθούμε να ταΐσουμε κόσμο», ανέφερε.
«Όπως γνωρίζετε, προσφάτως οι ΗΠΑ προσέφεραν 60 εκατομμύρια δολάρια, ποσό που προορίζεται για τροφοδοσία, για μία μεγάλη ποσότητα τροφίμων για τη Γάζα, όπου προφανώς οι κάτοικοι έχουν πολύ σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Ξέρω επίσης ότι το Ισραήλ θα συμβάλει μαζί μας στη διανομή και στη χρηματοδότηση», πρόσθεσε.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε πως και αραβικά κράτη αναμένεται να στηρίξουν οικονομικά, και ενδεχομένως να βοηθήσουν και στη διανομή: «Αυτό με απασχολεί πρωτίστως. Για τα υπόλοιπα, δεν μπορώ να πω κάτι. Αυτά επαφίενται κυρίως στο Ισραήλ».
Τη Δευτέρα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι εντός της εβδομάδας θα συγκαλέσει το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας ώστε να χαράξει τις στρατιωτικές ενέργειες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη τριών στόχων: την ήττα του εχθρού, την απελευθέρωση των ομήρων και τη διασφάλιση ότι η Γάζα δεν θα αποτελέσει ξανά απειλή για το Ισραήλ.
Μιλώντας σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την Τρίτη, ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας Μίροσλαβ Τζένκα χαρακτήρισε «βαθιά ανησυχητικές» τις αναφορές περί πιθανής κλιμάκωσης των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα.
«Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε καταστροφικές συνέπειες για εκατομμύρια Παλαιστινίους και θα έθετε περαιτέρω σε κίνδυνο τη ζωή των λοιπών ομήρων στη Γάζα», σχολίασε.
Σχέδιο βοήθειας – Προτεραιότητα στους ομήρους
Οι δηλώσεις του Τραμπ γίνονται σε μια περίοδο διεθνών εκκλήσεων για αποστολή επισιτιστικής βοήθειας στη Γάζα, με τη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς να έχει εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, αφήνοντας πολλούς χωρίς τα βασικά είδη διαβίωσης. Για ορισμένες χώρες, μεταξύ αυτών οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η ΕΕ, θεωρούν τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, ενώ για άλλες όπως η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο μόνο το στρατιωτικό της σκέλος περιλαμβάνεται στις τρομοκρατικές οργανώσεις.
Στις 28 Ιουλίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε αμερικανική πρωτοβουλία για τη δημιουργία ανοιχτών κέντρων διανομής τροφίμων σε όλη τη Γάζα, χωρίς περιφράξεις, βασισμένη στη διεθνή συνεργασία.
«Θέλουμε να βοηθήσουμε. Η κατάσταση είναι τραγική», τόνισε ο Αμερικανός πρόεδρος, επισημαίνοντας τη σημασία το βοήθημα να φτάσει στους αμάχους και να μην καταλήξει στα χέρια της Χαμάς.
Η πρωτοβουλία, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Global Humanitarian Fund, ακολούθησε επίσκεψη του ειδικού απεσταλμένου Στήβεν Γουίτκοφ και του πρέσβη Μάικ Χακάμπι στη Γάζα, όπου αξιολόγησαν την κατάσταση και ενημέρωσαν τον σχεδιασμό των μελλοντικών αμερικανικών ανθρωπιστικών ενεργειών.
Η G-Chef, κοινή ισραηλινο-αμερικανική πρωτοβουλία, διανέμει βοήθεια στη Γάζα από τον Μάιο, ανακοινώνοντας πρόσφατα μέσω Χ ότι ξεπέρασε το ορόσημο των 100 εκατομμυρίων γευμάτων.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμμυ Μπρους, η αμερικανική ομάδα παρέμεινε στη Γάζα πάνω από πέντε ώρες το περασμένο σαββατοκύριακο για να αξιολογήσει τον καλύτερο τρόπο διανομής τροφίμων και ιατρικής υποστήριξης.
Σε ερώτηση αν η Ουάσιγκτον στηρίζει τα υπό συζήτηση στρατιωτικά σχέδια του Ισραήλ για τη Γάζα, η Μπρους απέφυγε να απαντήσει ευθέως, δηλώνοντας πως αυτό είναι ζήτημα της ισραηλινής κυβέρνησης.
«Παραμένουμε επικεντρωμένοι στην απελευθέρωση των ομήρων – συμπεριλαμβανομένων των σορών δύο Αμερικανών – και στο να διασφαλίσουμε ότι η Χαμάς δεν θα κυριαρχήσει ποτέ ξανά στη Γάζα», επανέλαβε, σημειώνοντας πως η ανθρωπιστική βοήθεια αποτελεί βασικό άξονα της δράσης των ΗΠΑ, στη Γάζα και παγκοσμίως.
Διεθνείς οργανισμοί, μεταξύ των οποίων και υπηρεσίες του ΟΗΕ, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία του Global Humanitarian Fund, εκφράζοντας ανησυχία για την ασφάλεια των αμάχων αλλά και για τους δεσμούς του φορέα με τον στρατό.
Στη Γάζα παραμένουν αιχμάλωτοι πενήντα Ισραηλινοί, μετά την επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, η οποία σύμφωνα με το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών στοίχισε τη ζωή σε 1.200 ανθρώπους και οδήγησε στην απαγωγή 251.
Ένας εκ των ομήρων κρατείται από το 2014. Από πλευράς του, το υπουργείο Υγείας της Γάζας, που τελεί υπό τον έλεγχο της Χαμάς, κάνει λόγο για πάνω από 60.000 νεκρούς Παλαιστίνιους στη σύγκρουση, χωρίς να κάνει διαχωρισμό μεταξύ αμάχων και μαχητών.
Τα στοιχεία αυτά δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθούν ανεξάρτητα από την Epoch Times.
Ο ειδικός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στηβ Γουίτκοφ, συναντήθηκε την Τετάρτη 6 Αυγούστου με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, για συνομιλίες στο Κρεμλίνο, καθώς πλησιάζει η διορία που έχει δώσει η Ουάσιγκτον στη Μόσχα για επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας με την Ουκρανία. Προς το παρόν, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο των συνομιλιών.
Η συνάντηση Πούτιν-Γουίτκοφ διήρκεσε τρεις ώρες, ωστόσο δεν έχουν γίνει γνωστές περαιτέρω πληροφορίες. Ο Κιρίλ Ντμίτριεφ, απεσταλμένος του Πούτιν για θέματα επενδύσεων και οικονομικής συνεργασίας, ανέφερε αργότερα σε ανάρτησή του στο X πως συμμετείχε στη σημαντική συνάντηση μεταξύ Πούτιν και Γουίτκοφ.
Όπως έγραψε ο Ντμίτριεφ, «ο εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας συνεχίζεται και είναι κρίσιμος για την παγκόσμια ασφάλεια και ειρήνη». Ο ίδιος έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις άμεσες διαπραγματεύσεις για ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη.
Φέτος έχουν πραγματοποιηθεί τρεις γύροι διαβουλεύσεων στην Τουρκία, με τον πιο πρόσφατο στις 23 Ιουλίου. Έως τώρα, οι συνομιλίες δεν έχουν αποδώσει ουσιαστική πρόοδο προς τον τερματισμό της σύρραξης.
Ο Πούτιν δήλωσε την 1η Αυγούστου πως ελπίζει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για ειρήνη. Πρόσθεσε: «Η Ρωσία σημειώνει πρόοδο στην τρέχουσα σύγκρουση», στέλνοντας το μήνυμα πως η πολιτική της Μόσχας δεν αλλάζει, παρότι πλησιάζει η διορία των αμερικανικών κυρώσεων.
Η Ουκρανία συνεχίζει να χάνει εδάφη στη γραμμή του μετώπου, χωρίς ωστόσο να καταρρέει η αμυντική γραμμή της, ενώ το Κίεβο εξαπολύει επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε βάθος εντός της Ρωσίας· σε μία τέτοια επίθεση οφείλεται και η πυρκαγιά σε σιδηροδρομικό σταθμό κοντά στο Βόλγκογκραντ τη Δευτέρα.
Εδώ και μήνες, η Ουκρανία ζητά άμεση κατάπαυση του πυρός, ενώ η Ρωσία τάσσεται υπέρ μιας σταθερής διευθέτησης και όχι μιας απλής ανάπαυλας. Ο Πούτιν επιζητά διαπραγματεύσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Την 1η Αυγούστου τόνισε: «Για να προσεγγίσουμε ειρηνικά το ζήτημα, απαιτούνται εμβριθείς συζητήσεις. Όχι δημοσίως, αλλά ήρεμα, σε διακριτικές διαπραγματεύσεις».
Οι κυρώσεις που απειλεί να επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ ενδέχεται να περιλαμβάνουν δευτερογενείς δασμούς για χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία, όπως η Κίνα και η Ινδία.
Στις 14 Ιουλίου, υποδεχόμενος τον γενικό γραμματέα του NATO, Μαρκ Ρούττε, στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ δήλωσε: «Είμαι απογοητευμένος, γιατί νόμιζα ότι θα είχαμε καταλήξει σε συμφωνία πριν από δύο μήνες, αλλά φαίνεται πως δεν προχωρά. Γι’ αυτό θα επιβάλουμε δευτερογενείς δασμούς. Είναι πολύ απλό, θα φθάσουν το 100% και έτσι θα γίνει».
Τη Δευτέρα, ο Τραμπ ανέφερε ότι η Ρωσία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ικανή να παρακάμπτει τις κυρώσεις. «Είναι πανούργοι», παρατήρησε για τους Ρώσους, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ένα «σκιώδες» δίκτυο πλοίων που μεταφέρει πετρέλαιο και άλλα αγαθά παγκοσμίως, παρακάμπτοντας τα μέτρα. «Θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα».
Σε ερωτήσεις δημοσιογράφων την Τρίτη για το αν σκοπεύει να επιβάλει δασμούς 100% σε χώρες που αγοράζουν ενέργεια από τη Ρωσία, ο Τραμπ απάντησε: «Δεν όρισα ποσοστό, αλλά θα προχωρήσουμε σε τέτοια μέτρα. Θα δούμε τι θα γίνει στο σχετικά άμεσο μέλλον. Έχουμε συνάντηση με τη Ρωσία αύριο. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί και τότε θα πάρουμε τις αποφάσεις μας».
Ένας στρατιώτης της 24ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας της Ουκρανίας πυροβολεί με ολμοβόλο τις ρωσικές δυνάμεις κοντά στο Χασίβ Γιαρ. Ουκρανία, 18 Νοεμβρίου 2024. (Oleg Petrasiuk/Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις/μέσω Reuters)
Την Τρίτη, 5 Αυγούστου, ο Τραμπ δήλωσε από τον Λευκό Οίκο: «Αυτός ο πόλεμος είναι του Μπάιντεν, δεν είναι δικός μου. Είναι χάος. Κι εγώ είμαι εδώ για να μας βγάλω απ’ αυτό. Έβαλα τέρμα σε πέντε πολέμους τους τελευταίους πέντε μήνες, και θα ήθελα αυτός να είναι ο έκτος, για να είμαι ειλικρινής. Κι αυτό δεν περιλαμβάνει το ‘να διαλύσουμε’ το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που θα είχε όπλα μέσα σε δύο μήνες. Έχω σταματήσει πολλούς πολέμους. Τώρα προσπαθώ να σταματήσω αυτόν. Αυτός είναι ο πιο δύσκολος».
Ο Στηβ Γουίτκοφ, δικηγόρος και επενδυτής ακινήτων από τη Νέα Υόρκη, χωρίς εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, διορίστηκε από τον Τραμπ τον Νοέμβριο του 2024.
Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι οι διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχουν περιορισμένο αντίκτυπο.
Η Ουκρανία, αντίθετα, υποστηρίζει πως οι κυρώσεις φθείρουν τη Μόσχα και ζητά περαιτέρω ενίσχυσή τους. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζήτησε τη Δευτέρα από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να επιβάλουν αυστηρότερες δευτερογενείς κυρώσεις στους τομείς ενέργειας, εμπορίου και τραπεζών της Μόσχας.
Την αυξανόμενη ευαλωτότητα της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών λόγω της εξάρτησής τους από την Κίνα για βασικά αγαθά επισημαίνει σε πρόσφατη προειδοποίησή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), αναφέροντας ότι αμφότερες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, ιδίως σε τομείς όπως η ενέργεια, η υγεία και οι ψηφιακές τεχνολογίες.
Σε περίληψη δελτίου που δημοσιεύθηκε στις 5 Αυγούστου, οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ υπογράμμισαν πως ακόμη και ήπιες διαταραχές σε αυτές τις κρίσιμες εξαρτήσεις μπορούν να έχουν σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
«Παρότι οι κρίσιμες εξαρτήσεις αποτελούν μικρό τμήμα του συνολικού εμπορίου και των εισροών στην παραγωγή, κάθε διαταραχή στον εφοδιασμό τους συνεπάγεται δυσανάλογα υψηλό οικονομικό κόστος λόγω της χαμηλής δυνατότητας υποκατάστασής τους», σημείωσαν χαρακτηριστικά.
Η ανάλυση της ΕΚΤ επισημαίνει πως η απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου από τη δεκαετία του 1990, παρότι τόνωσε την αποδοτικότητα, επέτρεψε και σε χώρες όπως η Κίνα να κυριαρχήσουν σε σημαντικά ορυκτά.
Ως συνέπεια αυτού, Ευρώπη και ΗΠΑ έχουν καταστεί σε υψηλό βαθμό εξαρτημένες από εισαγόμενες πρώτες ύλες, κάτι που οδηγεί σε στρατηγικές αδυναμίες.
«Αυτές οι εξαρτήσεις εγκυμονούν στρατηγικές ευπάθειες, καθώς ενδεχόμενη διατάραξή τους από γεωπολιτικούς αντιπάλους μπορεί να επιφέρει σημαντικά οικονομικά πλήγματα», αναφέρουν οι οικονομολόγοι.
Το δελτίο αναφέρει πως περίπου το 30% των κρίσιμων εισαγωγών της Ευρώπης από την Κίνα – συμπεριλαμβανομένων των σπανίων γαιών, των αντιβιοτικών και των ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης – ανήκει στην κατηγορία των «μοναδικών σημείων αποτυχίας», δηλαδή προϊόντων για τα οποία υπάρχουν ελάχιστοι ή καθόλου εναλλακτικοί προμηθευτές. Η εξάρτηση είναι ακόμη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ, όπου περίπου το 40% των κρίσιμων εισροών προέρχεται από την Κίνα.
Σε αντιδιαστολή με τη Δύση, η Κίνα έχει μειώσει δραστικά τη δική της εξάρτηση από εισαγόμενα δυτικά προϊόντα, μέσω σειράς βιομηχανικών πολιτικών, μεταξύ των οποίων και η πρωτοβουλία «Made in China 2025». Παράλληλα, υλοποιεί στρατηγική «οικονομικού οχυρού» για να αντέξει τυχόν εξωτερικούς κραδασμούς.
Η κυριαρχία της Κίνας εντοπίζεται κυρίως στις στρατηγικές πρώτες ύλες, αφού ραφινάρει περίπου το 73% του παγκόσμιου κοβαλτίου και το 40% του λιθίου, ενώ ελέγχει πάνω από το 95% της παγκόσμιας παραγωγής σπανίων γαιών – υλικά ζωτικά για τα ηλεκτρικά οχήματα, τα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τις τεχνολογίες άμυνας αιχμής.
Η ΕΚΤ εκφράζει έντονη ανησυχία για το πλήγμα που θα μπορούσε να προκαλέσει οποιοσδήποτε «σοκ» στον εφοδιασμό, παρά το ότι τα αντίστοιχα αγαθά αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο μέρος του συνολικού εμπορίου.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της, οι απώλειες τελικής ζήτησης στη ζώνη του ευρώ έχουν δεκαπλασιαστεί από το 1995, φθάνοντας σήμερα το 0,41%, ενώ αντίστοιχα στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 0,32%.
Όπως διευκρινίζουν οι συντάκτες, «απώλειες τελικής ζήτησης σημαίνουν αρνητικές επιπτώσεις στη συνολική δαπάνη νοικοκυριών, επιχειρήσεων και Δημοσίου, με την πτώση να αποτυπώνει συνολικό πλήγμα στην παραγωγή και την κατανάλωση».
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βρίσκονται αντιμέτωποι με το δίλημμα μεταξύ ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των εφοδιαστικών αλυσίδων και διατήρησης των πλεονεκτημάτων του οικονομικού ανοίγματος.
Η έκθεση εισηγείται στοχευμένες και συντονισμένες στρατηγικές «μείωσης κινδύνου» (de-risking) αντί για οριζόντιο προστατευτισμό, ώστε να αντιμετωπίζονται συγκεκριμένες ευπάθειες χωρίς να θυσιάζονται τα οφέλη της διεθνούς ολοκλήρωσης.
Απαντώντας στις προκλήσεις αυτές, οι ΗΠΑ έχουν ήδη ξεκινήσει να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση της εξάρτησής τους από κινεζικές εφοδιαστικές αλυσίδες, σε μια διαδικασία που ξεκίνησε επί της πρώτης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Ένας φορτωτής μεταφέρει χώμα που περιέχει ορυκτά σπάνιων γαιών σε λιμάνι στο Λιανγιουνγκάνγκ, στην επαρχία Τζιανγκσού. Κίνα, 5 Σεπτεμβρίου 2010. (AFP μέσω Getty Images)
Τον Σεπτέμβριο του 2020, ο Τραμπ υπέγραψε προεδρική εντολή με την οποία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την εθνική εξάρτηση από κρίσιμα ορυκτά, περιλαμβανομένων των σπανίων γαιών, του γαλλίου και του γραφίτη, εγκαινιάζοντας ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης, ενδεχόμενη επιβολή δασμών ή ποσοστώσεων, αλλά και ενίσχυση των εγχώριων δυνατοτήτων εξόρυξης και επεξεργασίας.
Οι προσπάθειες αυτές συνεχίστηκαν και επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν, ο οποίος το 2022 υπέγραψε τον νόμο Chips and Science Act, σηματοδοτώντας σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας ημιαγωγών, μέσω χορήγησης 52 δισ. δολαρίων σε επιδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα για τη στήριξη της εγχώριας παραγωγής και έρευνας, με απώτερο στόχο τη μείωση της εξάρτησης από ξένους κατασκευαστές, κυρίως στην Κίνα και την Ταϊβάν.
Περαιτέρω πρωτοβουλίες ελήφθησαν και με νέα προεδρική εντολή, τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, που ενεργοποίησε τον Νόμο για την Αμυντική Παραγωγή (Defense Production Act), προσφέροντας ώθηση στην εγχώρια παραγωγή λιθίου, κοβαλτίου και άλλων κρίσιμων μεταλλευμάτων που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες και προηγμένα οπλικά συστήματα.
Το Πεντάγωνο. Βιρτζίνια, ΗΠΑ, 2 Απριλίου 2025. (Madalina Vasiliu/The Epoch Times)
Το Πεντάγωνο έχει επίσης δρομολογήσει νέες χρηματοδοτήσεις και σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παραγωγής μαγνητών σπανίων γαιών και τη διεύρυνση εναλλακτικών προμηθευτών για εξαρτήματα πυραύλων και αεροναυπηγικής.
Παρ’ όλες τις ενισχυμένες προσπάθειες για την επανατοποθέτηση των αμυντικών αλυσίδων εφοδιασμού εκτός Κίνας, αναλυτές προειδοποιούν ότι ο ευρύς έλεγχος που ασκεί το Πεκίνο στη διύλιση και επεξεργασία κρίσιμων υλικών εξακολουθεί να συνιστά σοβαρή πρόκληση.
Από το αξίωμά του απομακρύνθηκε ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, Μιλόραντ Ντόντικ, με απόφαση της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, έπειτα από την άρνησή του να συμμορφωθεί με εντολή, την 1η Αυγούστου, που τον καλούσε να εκτίσει ποινή φυλάκισης ενός έτους και να αποκλειστεί από την πολιτική για έξι χρόνια.
Όπως δήλωσε το μέλος της Επιτροπής, Σουάαντ Αρνατόβιτς, «η απόφαση κατά του Ντόντικ θα τεθεί σε ισχύ αφότου λήξει η περίοδος προσφυγής και, εντός 90 ημερών από αυτήν, θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας».
Ο Ντόντικ έχει επανειλημμένα ταχθεί υπέρ της απόσχισης της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, που αποτελεί το σερβοκρατούμενο τμήμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με σκοπό την ένωσή της με τη γειτονική Σερβία. Τον Φεβρουάριο, του επιβλήθηκε η ποινή επειδή αγνόησε αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ύπατου Εκπροσώπου της χώρας, Κρίστιαν Σμιτ.
Τον Νοέμβριο του 1995, υπογράφηκε στη Ντέιτον του Οχάιο η ομώνυμη συμφωνία, που έδωσε τέλος σε τρεισήμισι και πλέον χρόνια εμφύλιου πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με 100.000 νεκρούς, θεσπίζοντας ένα ομοσπονδιακό κράτος με μια μουσουλμανoκροατική ομοσπονδία και μια σερβική δημοκρατία.
Παρά ταύτα, στις 1 Αυγούστου, ο Ντόντικ απέρριψε την απόφαση του δικαστηρίου και ανάρτησε στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter): «Πρόκειται για πολιτική απόφαση, ενορχηστρωμένη από τη μουσουλμανική —ή βοσνιακή— κοινότητα της χώρας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Στις 6 Αυγούστου επανήλθε γράφοντας: «Παράδοση και εγκατάλειψη δεν υφίστανται. Η παράδοση δεν αποτελεί επιλογή. Ορκίζομαι να ασκώ τα καθήκοντά μου με συνείδηση και υπευθυνότητα, να προστατεύω τα κρατικά μυστικά, να υπερασπίζομαι και να εκπροσωπώ τα συμφέροντα του λαού και των πολιτών της Σερβικής Δημοκρατίας, καθώς και να τηρώ με τιμή το σύνταγμα και τους νόμους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της Σερβικής Δημοκρατίας».
Η Ρωσία, που τα τελευταία χρόνια αποτελεί στενό σύμμαχο της Σερβίας και των Σερβοβοσνίων, απέρριψε επίσης την απόφαση του δικαστηρίου.
Επικρίσεις Όρμπαν περί «πολιτικών διώξεων»
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, έγραψε στην πλατφόρμα Χ την 1η Αυγούστου: «Ήρθε η ώρα όλοι να σεβαστούν την απόφαση του λαού της Σερβικής Δημοκρατίας, που εξέλεξε τον Μιλόραντ Ντόντικ πρόεδρό του. Δεν υπάρχει χώρος για νομικές “μαγείες” σε μια δημοκρατία».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω ανακοίνωσης την ίδια ημέρα, κάλεσε σε σεβασμό της δικαστικής απόφασης. Ο δικηγόρος του Ντόντικ, Γκόραν Μπούμπικ, δήλωσε ότι η υπερασπιστική ομάδα θα προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με αίτημα την αναστολή εκτέλεσης της ποινής κάθειρξης και του αποκλεισμού από τα δημόσια αξιώματα, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της έφεσης.
Βάσει της Συμφωνίας του Ντέιτον, στη Σερβική Δημοκρατία και τη Μουσουλμανoκροατική Ομοσπονδία παραχωρήθηκε ευρεία αυτονομία. Ωστόσο, η χώρα διαθέτει έναν ενιαίο στρατό, ενιαία δικαιοσύνη και φορολογική διοίκηση, ενώ η προεδρία μοιράζεται εκ περιτροπής μεταξύ Βόσνιων, Βοσνιοκροατών και Σερβοβοσνίων.
Μέσω της ίδιας συμφωνίας, θεσπίστηκε το αξίωμα του Ύπατου Εκπροσώπου με ευρύτατες εξουσίες επίβλεψης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιβολής νόμων και αποπομπής αξιωματούχων. Ο σημερινός Ύπατος Εκπρόσωπος, Κρίστιαν Σμιτ, πρώην υπουργός της κυβέρνησης της Γερμανίας, βρίσκεται συχνά σε σύγκρουση με τον Ντόντικ και έχει κηρύξει ορισμένες από τις αποφάσεις του στη Σερβική Δημοκρατία ως παράνομες.
Ο Ντόντικ διέταξε το κοινοβούλιο της Σερβικής Δημοκρατίας να απαγορεύσει τη λειτουργία της ομοσπονδιακής εισαγγελίας, του ομοσπονδιακού δικαστηρίου και της υπηρεσίας πληροφοριών. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας ανέστειλε προσωρινά τη σχετική νομοθεσία του τοπικού κοινοβουλίου, κρίνοντάς την επικίνδυνη για τη συνταγματική και νομική τάξη και την κυριαρχία της χώρας.
Από το 1945 έως το 1992, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ανήκε στη Γιουγκοσλαβία, όμως μετά την απόσχιση της Σλοβενίας και της Κροατίας ακολούθησε το δικό της δρόμο προς την ανεξαρτησία, γεγονός που οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο, με την υποστήριξη των Σερβοβοσνίων από τον γιουγκοσλαβικό στρατό ελεγχόμενο από τους Σέρβους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι Σερβοβόσνιοι κατηγορήθηκαν για εθνοκάθαρση κατά των Κροατών και των μουσουλμάνων, με αποκορύφωμα τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995, της οποίας τα τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν τον προηγούμενο μήνα.
Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν ευρέως προειδοποιήσεις για την υγεία σχετικά με συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων, όπως ψητό ψάρι με τουρσί λαχανικά ή ντομάτες με αγγούρια. Ωστόσο, πόση αλήθεια υπάρχει σε αυτούς τους ισχυρισμούς;
Στην εκπομπή «Health 1+1», η Χουάνγκ Γιλινγκ, διατροφολόγος της Koii Nutrition ατην Ταϊβάν, στο πλαίσιο μίας συζήτησης γύρω από τους πιο κοινούς μύθους σχετικά με τα τρόφιμα, τόνισε ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε υπερβολικά για συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων. Με μια ισορροπημένη διατροφή και προσεκτικές μεθόδους μαγειρέματος, τα γεύματα μπορούν να είναι τόσο θρεπτικά όσο και απολαυστικά.
Ψητό ψάρι και τουρσί
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η κατανάλωση ψητού ψαριού μαζί με τουρσιά μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό νιτροζαμινών, μιας ομάδας ουσιών που ενδέχεται να είναι καρκινογόνες. Οι αμίνες που περιέχονται στο ψάρι μπορεί να αντιδράσουν με τα νιτρικά άλατα που υπάρχουν στα τουρσί, εξήγησε η Χουάνγκ. Υπό την επίδραση των προβιοτικών του εντέρου, αυτή η αντίδραση μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή νιτροζαμινών.
Ωστόσο, είναι οι συνολικές διατροφικές συνήθειες του ατόμου που καθορίζουν τελικά πόσο επιβλαβής θα είναι η επίδραση αυτού του συνδυασμού στην υγεία μας. Η Χουάνγκ τόνισε ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε υπερβολικά για την έκθεση στις νιτροζαμίνες, αρκεί να διατηρούμε μια ισορροπημένη διατροφή.
Το περιβάλλον του εντέρου, μαζί με την ποικιλία και τον συνδυασμό των τροφίμων που καταναλώνονται, είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Η δημιουργία νιτροζαμινών δεν μπορεί να αποδοθεί σε έναν μόνο συνδυασμό τροφίμων – πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν η διατροφή σας στο σύνολό της, διευκρίνισε.
Για όσους επιθυμούν να απολαύσουν ψητό ψάρι και μαζί με λαχανικά τουρσί χωρίς ανησυχία, οι ακόλουθες στρατηγικές μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των πιθανών κινδύνων:
Τρώτε περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά: Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών, ιδίως εκείνων που είναι πλούσια σε βιταμίνη C, αναστέλλει τη μετατροπή των νιτρικών αλάτων σε νιτρώδη, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα σχηματισμού νιτροζαμινών.
Καταναλώστε με μέτρο: Η μέτρια κατανάλωση και η ισορροπημένη διατροφή είναι βασικά στοιχεία για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για την υγεία.
Νάττο και ωμά αυγά
Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι η κατανάλωση νάττο με ωμά αυγά μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιοτίνης, με πιθανό αποτέλεσμα την τριχόπτωση ή την πρόωρη γήρανση.
Η αβιδίνη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο ωμό ασπράδι αυγού, επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά τη βιοτίνη, σύμφωνα με τη Χουάνγκ. Ωστόσο, ενώ η περιστασιακή κατανάλωση ή η προσθήκη μόνο του κρόκου αυγού, είναι απίθανο να προκαλέσει βλάβη, η τακτική κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ωμού αυγού, ιδίως ολόκληρων αυγών, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανεπάρκειας.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η συνήθεια μειώνει τα επίπεδα βιοτίνης, γεγονός που μπορεί να βλάψει την υγεία των μαλλιών και να οδηγήσει σε αραίωση ή γκριζάρισμα.
Η βιοτίνη είναι απαραίτητη όχι μόνο για την υγεία των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών, αλλά και για τον μεταβολισμό της ενέργειας. Η έλλειψή της μπορεί να μειώσει τόσο τη σωματική αντοχή όσο και την πνευματική απόδοση. Για το λόγο αυτό, η Χουάνγκ συνιστά την κατανάλωση ωμών αυγών με μέτρο και την ισορροπημένη διατροφή ως την καλύτερη μέθοδο για τη διατήρηση της υγείας σας εν γένει.
Σπανάκι και τόφου (ή τυρί)
Είναι κοινή πεποίθηση ότι η κατανάλωση σπανακιού και τόφου μαζί μπορεί να προκαλέσει πέτρες στα νεφρά.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια, σύμφωνα με τη Χουάνγκ. Το σπανάκι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά, ενώ το τόφου είναι καλή πηγή ασβεστίου. Όταν καταναλώνονται μαζί, το ασβέστιο μπορεί να συνδεθεί με τα οξαλικά στο πεπτικό σύστημα και να σχηματίσει οξαλικό ασβέστιο, μια ένωση που απορροφάται δύσκολα και συνήθως αποβάλλεται με τα κόπρανα, μειώνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο σχηματισμού πετρών στα νεφρά.
Αυτή η προστατευτική δράση είναι πιο εμφανής στο παραδοσιακό τόφου, το οποίο συνήθως παρασκευάζεται με τη χρήση πηκτικών με βάση το ασβέστιο και περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου. Το μεταξένιο τόφου, από την άλλη πλευρά, παρασκευάζεται συχνά με πηκτικά που δεν περιέχουν ασβέστιο και ενδέχεται να μην προσφέρει τα ίδια οφέλη.
Πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικό, όπως φράουλες, βλαστοί μπαμπού, σπανάκι, σπανάκι νερού και σέλινο, μπορούν να καταναλωθούν με ασφάλεια όταν συνδυάζονται με επαρκή ποσότητα ασβεστίου στη διατροφή, επισημαίνει η Χουάνγκ. Το ασβέστιο συνδέεται με τα οξαλικά στο έντερο, βοηθώντας στην αποβολή τους μέσω των κοπράνων και μειώνοντας την πιθανότητα να εισέλθουν τα οξαλικά στην κυκλοφορία του αίματος και να συσσωρευτούν στα νεφρά.
Ωστόσο, προειδοποιεί ότι η υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης C μπορεί να συμβάλει στο σχηματισμό οξαλικών, καθώς ο οργανισμός μεταβολίζει τη βιταμίνη C σε οξαλικό. Επομένως, υψηλές δόσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σχηματισμού νεφρικών λίθων από οξαλικό ασβέστιο. Συνιστά να διατηρείται η ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης C κάτω από 1.000 χιλιοστόγραμμα.
Ντομάτες και αγγούρια
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η κατανάλωση ντοματών και αγγουριών μαζί μπορεί να καταστήσει την βιταμίνη C αναποτελεσματική λόγω των ενζύμων που υπάρχουν στα αγγούρια.
Η Χουάνγκ θεωρεί αυτή την ανησυχία υπερβολική, καθώς το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα είναι πολύ πιο περίπλοκο από ένα εργαστηριακό περιβάλλον και μόλις τα τρόφιμα εισέλθουν στο έντερο, είναι απίθανο ένα μόνο ένζυμο να αποικοδομήσει σημαντικά όλη τη βιταμίνη C.
Τα ένζυμα, όπως όλες οι πρωτεΐνες, μετουσιώνονται από το γαστρικό οξύ μόλις φτάσουν στο στομάχι, μειώνοντας σημαντικά τη δραστηριότητά τους, εξηγεί. Ως αποτέλεσμα, δεν αποικοδομούν τη βιταμίνη C στον οργανισμό με τον τρόπο που θα το έκαναν υπό ελεγχόμενες εργαστηριακές συνθήκες.
Σημειώνει δε ότι η εκτεταμένη ανάμειξη ντοματών και αγγουριών (σε χυμό ή με άλλους τρόπους) μπορεί πράγματι να έχει επίδραση στα επίπεδα βιταμίνης C, ωστόσο όταν απλώς καταναλώνονται μαζί στη σαλάτα δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε για σημαντική απώλεια βιταμίνης C.
Η σημασία της ισορροπημένης διατροφής
Η πυκνότητα των θρεπτικών συστατικών είναι ένας βασικός δείκτης της ποιότητας των τροφίμων, σημειώνει η Χουάνγκ.
Για παράδειγμα, το άπαχο κρέας είναι πιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά από το λιπαρό κρέας, καθώς περιέχει λιγότερα λιπαρά και περισσότερες πρωτεΐνες και μέταλλα όπως ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Ομοίως, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως το καστανό ρύζι και το άγριο ρύζι, προσφέρουν περισσότερες διαιτητικές ίνες και ιχνοστοιχεία από το λευκό ρύζι. Οι ξηροί καρποί έχουν επίσης υψηλότερη πυκνότητα θρεπτικών συστατικών σε σύγκριση με τα μαγειρικά έλαια, και παρέχουν απαραίτητα λιπαρά.
Η Χουάνγκ συνιστά τον περιορισμό της κατανάλωσης τηγανητών ή πολύ επεξεργασμένων τροφίμων, καθώς αυτά συχνά περιέχουν πολλά τεχνητά πρόσθετα. Επιπλέον, τα επεξεργασμένα τρόφιμα διατηρούν λιγότερα θρεπτικά συστατικά. Αντίθετα, το μαγείρεμα σε χαμηλή θερμοκρασία – 150 °C ή λιγότερο – βοηθά στη διατήρηση της θρεπτικής αξίας των τροφίμων.
Η φρεσκάδα είναι εξίσου σημαντική. Όταν τρώτε έξω, επιλέξτε φρέσκα γεύματα για να διατηρήσετε τη θρεπτική αξία των τροφίμων.
Επεξεργασμένα τρόφιμα υπό όρους
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι εγγενώς ανθυγιεινά, είπε η Χουάνγκ. Τα ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως το τόφου, το γάλα σόγιας και το κονιάκ, διατηρούν μεγάλο μέρος της αρχικής τους θρεπτικής αξίας και συνήθως περιέχουν μόνο μικρές ποσότητες απαραίτητων προσθέτων.
Για παράδειγμα, το τόφου παρασκευάζεται συχνά με τη χρήση θειικού ασβεστίου ή χλωριούχου μαγνησίου ως πηκτικά, γεγονός που το καθιστά καλή πηγή ασβεστίου και μπορεί ακόμη και να ενισχύσει τη συνολική θρεπτική του αξία. Αυτά τα τρόφιμα μπορούν να καταναλωθούν με μέτρο ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.
Τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα, αν και υποβάλλονται σε επεξεργασία σε υψηλές θερμοκρασίες, μπορούν επίσης να αποτελέσουν πηγή θρεπτικών συστατικών, υπό την προϋπόθεση ότι δεν περιέχουν υπερβολικά πρόσθετα. Η Χουάνγκ είπε ότι τα κονσερβοποιημένα προϊόντα διατηρούν γενικά τις πρωτεΐνες, τα σάκχαρα, τα λίπη και τα μέταλλα, αν και ορισμένες βιταμίνες μπορεί να χαθούν κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας.
Αντίθετα, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν μεγάλες ποσότητες προσθέτων, όπως βελτιωτικά υφής, σταθεροποιητές χρώματος και ενισχυτικά γεύσης, τα οποία επιβαρύνουν σημαντικά τον οργανισμό όταν καταναλώνονται τακτικά ή σε μεγάλες ποσότητες. Κατά την επιλογή συσκευασμένων τροφίμων, συνιστά να ελέγχονται προσεκτικά οι ετικέτες των συστατικών και να αποφεύγονται τα προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε τεχνητά πρόσθετα.
Και νόστιμα και υγιεινά
Το να μαγειρεύουμε υγιεινά δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε κάθε νοστιμιά και να εγκαταλείψουμε συλλήβδην λάδι, βούτυρο, αλάτι και άλλα αρτύματα που δίνουν γεύση στο φαγητό. Σημαίνει ότι επικεντρωνόμαστε στη σοφή χρήση των συστατικών και των καρυκευμάτων για τη δημιουργία γευμάτων που είναι τόσο θρεπτικά όσο και νόστιμα, λέει χαρακτηριστικά η Χουάνγκ.
Μερικές απλές στρατηγικές για την ενίσχυση της γεύσης χωρίς υπερβολική χρήση ελαίων ή καρυκευμάτων είναι οι εξής:
Χρησιμοποιήστε φυσικά μπαχαρικά και καρυκεύματα
Τα μπαχαρικά όπως το μαύρο πιπέρι, το σαφράν, το κάρυ, το μπούκοβο, το σιτσίμι (ιαπωνικό μείγμα επτά μπαχαρικών) και άλλα φυσικά μείγματα μπορούν να ενισχύσουν τη γεύση χωρίς να προσθέτουν επιπλέον λίπος ή νάτριο.
Προσθέστε φυσικά γλυκά συστατικά
Λαχανικά όπως το λάχανο, τα καρότα, τα κρεμμύδια, η κολοκύθα, οι πιπεριές φλωρίνης και τα παντζάρια έχουν φυσική γλυκύτητα, η οποία μπορεί κάλλιστα να υποκαταστήσει τη ζάχαρη που ζητάνε μερικές συνταγές (πχ. για σάλτσα ντομάτας).
Επιλέξτε λιπαρά υψηλής ποιότητας
Αποφύγετε να ξαναχρησιμοποιήσετε το ήδη μαγειρεμένο λάδι ή λιπαρά χαμηλής ποιότητας. Αντ’ αυτού, επιλέξτε φρέσκα, υψηλής ποιότητας έλαια.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισε πρόσφατα ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα επαλήθευσης ηλικίας, το οποίο απαιτεί από τους ενήλικες χρήστες να αποδεικνύουν ότι είναι άνω των 18 ετών για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ορισμένο διαδικτυακό περιεχόμενο.
Ανάλογοι νόμοι κάνουν την εμφάνισή τους παγκοσμίως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον 24 πολιτείες έχουν ήδη θεσπίσει ρυθμίσεις που υποχρεώνουν ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου να επαληθεύουν την ηλικία των επισκεπτών, σύμφωνα με την Ένωση Παρόχων Επαλήθευσης Ηλικίας (Age Verification Providers Association).
Αρκετές ακόμη χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστραλία και η Ιρλανδία, έχουν ήδη εφαρμόσει αντίστοιχα συστήματα για την πρόσβαση σε καθορισμένο περιεχόμενο – από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έως ιστότοπους ενηλίκων.
Στα τέλη Ιουλίου, το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασε το πιο πλήρες σύστημα επαλήθευσης ηλικίας που έχει υιοθετηθεί έως σήμερα.
Πώς λειτουργεί στην πράξη
Οι μέθοδοι επαλήθευσης ποικίλουν: από την απλή υποβολή φωτογραφίας δελτίου ταυτότητας ή διπλώματος οδήγησης, έως προηγμένες βιομετρικές τεχνικές.
Η Ένωση Παρόχων Επαλήθευσης Ηλικίας παραθέτει στους αποδεκτούς τρόπους: επαλήθευση μέσω λογαριασμών κινητής τηλεφωνίας, αντιστοίχιση με τραπεζικά ή πιστωτικά δεδομένα, έλεγχο μέσω ψηφιακών ταυτοτήτων και εφαρμογές ταυτοποίησης.
Ορισμένες πλατφόρμες ζητούν την προσκόμιση κρατικής ταυτότητας, ενώ άλλες χρησιμοποιούν στοιχεία από τηλεφωνικούς λογαριασμούς, τραπεζικά δεδομένα ή εφαρμογές ψηφιακής ταυτότητας.
Όλο και περισσότερες ιστοσελίδες καταφεύγουν πλέον σε βιομετρικές λύσεις, όπως η ανάλυση προσώπου μέσω φωτογραφιών ή μικρών κινήσεων.
Η Reddit, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί την εξωτερική υπηρεσία Persona για την επαλήθευση είτε με επίσημο έγγραφο είτε με «ζωντανή» φωτογράφιση προσώπου. Η πλατφόρμα Discord βασίζεται στην τεχνολογία k-ID, η οποία επαληθεύει την ηλικία μέσω ανάλυσης κινήσεων του προσώπου. Το X συνδυάζει εσωτερικά σήματα από τον λογαριασμό με προαιρετικό έλεγχο ταυτότητας.
Ιστότοποι όπως το Pornhub προσφέρουν συνδυαστικές επιλογές: φωτογραφία ταυτότητας ή έλεγχος μέσω πιστωτικής κάρτας πριν την πρόσβαση σε περιεχόμενο σεξουαλικού χαρακτήρα.
Τι να αναμένουμε τα επόμενα δύο χρόνια
Η Μαίρη Ανν Μίλλερ, αντιπρόεδρος και σύμβουλος για θέματα απάτης στην πλατφόρμα ψηφιακής ταυτοποίησης Prove, εκτίμησε ότι τα επόμενα δύο χρόνια η επαλήθευση ηλικίας θα καταστεί ευρέως διαδεδομένη και υποχρεωτική.
Σύμφωνα με την ίδια, ορισμένες από τις πιο απλές μεθόδους περιλαμβάνουν την αποστολή κυβερνητικού εγγράφου το οποίο μπορεί να ελεγχθεί ως προς τη γνησιότητά του, ή τη λήψη φωτογραφίας προσώπου για την επιβεβαίωση της ταυτότητας και της «ζωντανής» παρουσίας του χρήστη.
Η Μίλλερ εξήγησε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι άλλες τεχνολογικές λύσεις αξιοποιούν το κινητό τηλέφωνο ως μέσο ταυτοποίησης, δεδομένου ότι βρίσκεται σχεδόν πάντα μαζί με τον χρήστη, για να εκτιμηθεί η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των πληροφοριών που παρέχει – είτε για τον εαυτό του είτε για λογαριασμό παιδιού στο πλαίσιο γονικής συναίνεσης.
Η αρχική σελίδα του Pornhub εμφανίζει μια ειδοποίηση αναστολής στη Γαλλία λόγω απαιτήσεων επαλήθευσης ηλικίας. Βαλένς της Γαλλίας, στις 4 Ιουνίου 2025. (Nicolas Guyonnet/Hans Lucas/AFP μέσω Getty Images)
Πρόσθεσε ότι ορισμένες μέθοδοι χρησιμοποιούν τεχνικές εκτίμησης ηλικίας με βάση βιομετρικά δεδομένα ή άλλες πηγές πληροφοριών.
Ως προς την αξιοπιστία, υποστήριξε ότι οι πιο αποτελεσματικές είναι εκείνες που ενσωματώνονται σε διαδικασίες «παθητικής ταυτοποίησης» – δηλαδή τεχνικές που επαληθεύουν την ταυτότητα χωρίς ο χρήστης να χρειάζεται να προβεί σε ενέργειες όπως η πληκτρολόγηση κωδικού ή η σάρωση δακτυλικού αποτυπώματος. Αντ’ αυτού, αξιοποιούνται δεδομένα όπως η χρήση πιστωτικής κάρτας, η IP διεύθυνση ή άλλες ψηφιακές ενδείξεις.
Κατά την Μίλλερ, πολλές επιχειρήσεις αιφνιδιάστηκαν όταν διαπίστωσαν ότι τα υπάρχοντα, περιορισμένης ακρίβειας συστήματα δεν επαρκούν και αναγκάζονται να επανεξετάσουν πλήρως τις διαδικασίες ταυτοποίησης και επαλήθευσης ηλικίας.
Η πίεση για βιομετρική επαλήθευση
Η εκτίμηση ηλικίας μέσω βιομετρικών δεδομένων γίνεται κατά κύριο λόγο μέσω ανάλυσης προσώπου.
Ωστόσο, αναπτύσσονται και άλλες μέθοδοι, όπως η ανάλυση φωνής, οι χειρονομίες ή ακόμη και τα πρότυπα πληκτρολόγησης (ο τρόπος με τον οποίο πληκτρολογεί κάποιος). Αν και οι τεχνικές αυτές βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο σε σχέση με την αναγνώριση προσώπου, η τεχνολογική πρόοδος είναι ταχύτατη.
Ο Ντέρεκ Τζάκσον, συνιδρυτής και διευθυντής λειτουργιών της τεχνολογικής εταιρείας Cyber Dive – η οποία έχει ως αποστολή την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο – ανέφερε ότι τα βιομετρικά συστήματα προσώπου είναι σχετικά νέα, αλλά κερδίζουν έδαφος.
Όπως εξήγησε, τα συστήματα αυτά εκτιμούν την ηλικία ενός ατόμου αναλύοντας χαρακτηριστικά όπως το σχήμα των ζυγωματικών, τις αποστάσεις μεταξύ των ματιών και τον τόνο του δέρματος σε πραγματικό χρόνο. Σημείωσε επίσης ότι η φωνητική ταυτοποίηση και η ανάλυση του ρυθμού πληκτρολόγησης είναι ακόμα πιο καινοτόμες μέθοδοι, καθώς προσπαθούν να αντιστοιχίσουν μοτίβα – όπως ο τόνος της φωνής ή η ταχύτητα πληκτρολόγησης – με ηλικιακά χαρακτηριστικά.
Κατά τον Τζάκσον, η αναγνώριση προσώπου κερδίζει έδαφος επειδή είναι «απλή, γρήγορη και εκπληκτικά αποτελεσματική».
Ένας υπάλληλος της GovTech επιδεικνύει την επαλήθευση προσώπου για την πρόσβαση σε κυβερνητικές υπηρεσίες σε κοινοτικό κέντρο της Σιγκαπούρη, την 1η Οκτωβρίου 2020. (Martin Abbugao/AFP μέσω Getty Images)
Προβληματισμοί για την ιδιωτικότητα
Παρά την τεχνολογική πρόοδο, πολλοί χρήστες εξακολουθούν να εκφράζουν επιφυλάξεις ως προς την παροχή προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο – ειδικά όσων σχετίζονται με κρατικά έγγραφα ή βιομετρικά στοιχεία.
Ο Ντένις Βιαζόβοϊ, διευθυντής προϊόντων της υπηρεσίας AdGuard VPN, επεσήμανε ότι ορισμένες πλατφόρμες προσπαθούν να είναι πιο φιλικές προς την ιδιωτικότητα, για παράδειγμα διατηρώντας τα δεδομένα για περιορισμένο χρονικό διάστημα ή μη αποθηκεύοντας μόνιμα τις φωτογραφίες προσώπου ή τα έγγραφα ταυτότητας.
Ωστόσο, παραδέχθηκε στην Epoch Times ότι η εμπιστοσύνη του κοινού παραμένει χαμηλή. Όπως είπε, ακόμη και όταν οι πλατφόρμες διαβεβαιώνουν πως δεν διατηρούν για μεγάλο διάστημα δεδομένα προσώπου ή σαρώσεις ταυτοτήτων, οι χρήστες παραμένουν επιφυλακτικοί – και όχι άδικα. Κατά την άποψή του, κάθε σύστημα που απαιτεί βιομετρικά δεδομένα, κρατικά έγγραφα ή ευαίσθητες οικονομικές πληροφορίες, εμπεριέχει σημαντικούς κινδύνους για την ιδιωτικότητα.
Το νέο νομικό πλαίσιο στο Ηνωμένο Βασίλειο
Ο Νόμος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο του Ηνωμένου Βασιλείου (Online Safety Act) δεν προβλέπει μία συγκεκριμένη μέθοδο επαλήθευσης ηλικίας. Η αρμόδια ρυθμιστική αρχή, η Ofcom, απαιτεί από τις εταιρείες να εφαρμόζουν «άκρως αποτελεσματικούς» μηχανισμούς επαλήθευσης.
Ο στόχος της νομοθεσίας είναι να αποτρέψει την πρόσβαση ανηλίκων σε περιεχόμενο για ενήλικες, χωρίς όμως να υπαγορεύει συγκεκριμένες τεχνικές λύσεις, αφήνοντας στις εταιρείες την επιλογή του κατάλληλου συστήματος – αρκεί αυτό να ανταποκρίνεται στον επιδιωκόμενο βαθμό αποτελεσματικότητας.
Η μη συμμόρφωση μπορεί να επιφέρει σημαντικές οικονομικές κυρώσεις: πρόστιμα που φτάνουν έως και το 10% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών μιας υπηρεσίας ή 18 εκατ. λίρες (περίπου 20,66 εκατ. ευρώ), ανάλογα με το ποιο ποσό είναι μεγαλύτερο.
Η οθόνη προειδοποίησης για τον περιορισμό ηλικίας του ιστότοπου PornHub εμφανίζεται σε δύο ψηφιακές οθόνες. Λονδίνο, στις 16 Ιανουαρίου 2025. (Leon Neal/Getty Images)
Αν και ο νόμος αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο, επηρεάζει και αμερικανικές ή άλλες διεθνείς εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη κι αν δεν έχουν νομική παρουσία στη χώρα.
Παρακάμπτοντας την επαλήθευση μέσω VPN
Παράλληλα, καταγράφεται εκτίναξη των λήψεων εφαρμογών εικονικού ιδιωτικού δικτύου (VPN) στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς πολλοί χρήστες αναζητούν τρόπους να παρακάμψουν τους νέους κανόνες επαλήθευσης ηλικίας.
Η χρήση VPN επιτρέπει την κρυπτογραφημένη σύνδεση στο διαδίκτυο, καλύπτοντας τη διεύθυνση IP του χρήστη και καθιστώντας δυσκολότερη την ιχνηλάτηση της διαδικτυακής του δραστηριότητας από ιστότοπους, διαφημιστές ή κρατικούς φορείς.
Αρκεί συνήθως μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τη δημιουργία λογαριασμού, χωρίς απαίτηση ηλικιακής επιβεβαίωσης, επιτρέποντας στον χρήστη να περιηγείται στο διαδίκτυο σαν να βρίσκεται σε χώρα όπου δεν ισχύουν ανάλογες ρυθμίσεις.
Ο Βιαζόβοϊ δήλωσε ότι πολλοί χρήστες προσπαθούν ενεργά να αποφύγουν τον έλεγχο ηλικίας. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι μετά την έναρξη ισχύος του νόμου, η χρήση του AdGuard από το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατακόρυφα. Η επισκεψιμότητα της υπηρεσίας από βρετανικούς χρήστες αυξήθηκε κατά περισσότερο από 60%, με τις επισκέψεις μέσω Android να υπερδιπλασιάζονται και εκείνες από συσκευές iOS να αγγίζουν επίσης τον διπλασιασμό.
Επιπλέον, σημείωσε ότι κάποιοι χρήστες καταφεύγουν ακόμη και σε video games για να παρακάμψουν τα συστήματα ασφαλείας, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα πρόσωπα χαρακτήρων όπως ο Σαμ Μπρίτζες από το παιχνίδι Death Stranding για να ξεγελάσουν τα συστήματα επαλήθευσης ηλικίας του Reddit ή του Discord.
Τι συμβαίνει με τους «μη επαληθευμένους» χρήστες
Οι πλατφόρμες που δεν μπορούν να επαληθεύσουν την ηλικία των χρηστών τους συχνά τους τοποθετούν σε περιορισμένες εκδόσεις λειτουργίας, αποκλείοντάς τους από συγκεκριμένο περιεχόμενο.
Η οργάνωση Free Speech Union, που υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης, επεσήμανε σε πρόσφατη ανακοίνωση ότι ένα από τα παράπλευρα αποτελέσματα του Online Safety Act είναι ότι ωθεί τις εταιρείες να φιλτράρουν «επιβλαβές» περιεχόμενο πριν καν εμφανιστεί στους χρήστες που δεν έχουν επαληθεύσει την ηλικία τους.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ofcom προειδοποιούν ότι οι «αλγόριθμοι προτάσεων» ενδέχεται να κατευθύνουν ανηλίκους προς περιεχόμενο που δεν έχουν αναζητήσει. Κατά συνέπεια, οι πλατφόρμες ενδέχεται πλέον να καλούνται να τροποποιήσουν τους αλγόριθμους τους ώστε να αποκλείουν ολόκληρες κατηγορίες νόμιμου περιεχομένου, εφόσον αυτό απευθύνεται σε ανήλικους ή μη επαληθευμένους χρήστες.
Η Free Speech Union ανέφερε επίσης ότι η πλατφόρμα X χρησιμοποιεί εσωτερικές ενδείξεις –όπως την ημερομηνία δημιουργίας του λογαριασμού, προηγούμενους ελέγχους ταυτότητας και δεδομένα συμπεριφοράς– για να εκτιμήσει την ηλικία του χρήστη. Αν η διαδικασία αυτή δεν επιβεβαιώσει ότι ο χρήστης είναι άνω των 18 ετών, τότε αυτόματα εφαρμόζεται φίλτρο περιορισμού ευαίσθητου περιεχομένου.
Ένα τηλέφωνο στο οποίο εμφανίζεται η εφαρμογή X. (Oleksii Pydsosonnii/The Epoch Times)
Η πρακτική αυτή έχει οδηγήσει στο να μην είναι προσβάσιμο περιεχόμενο όπως οι διαμαρτυρίες έξω από ξενοδοχεία που φιλοξενούν αιτούντες άσυλο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι χρήστες από το Ηνωμένο Βασίλειο βλέπουν πλέον το μήνυμα: «Λόγω τοπικών νόμων, περιορίζουμε προσωρινά την πρόσβαση σε αυτό το περιεχόμενο μέχρι το X να εκτιμήσει την ηλικία σας».
Παγκόσμια τάση για αυστηρότερους ελέγχους
Αν και η επαλήθευση ηλικίας δεν ξεκίνησε από το Ηνωμένο Βασίλειο, ο νέος νόμος θεωρείται το πρώτο ενιαίο, μεγάλης κλίμακας εθνικό σύστημα και αναμένεται να επηρεάσει διεθνείς πρακτικές.
Αρκετές χώρες, όπως η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά, κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, θέτοντας αυστηρότερους όρους πρόσβασης των ανηλίκων σε κοινωνικά δίκτυα ή σε άλλο περιεχόμενο μέσω μηχανισμών επαλήθευσης.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε τον Ιούνιο νόμο του Τέξας που απαιτεί από ιστότοπους πορνογραφικού περιεχομένου να επαληθεύουν ότι οι επισκέπτες είναι τουλάχιστον 18 ετών – απόφαση που ανοίγει τον δρόμο για την υιοθέτηση αντίστοιχων νόμων και από άλλες πολιτείες.
Προς ένα πιο ρυθμισμένο διαδίκτυο
Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι το διαδίκτυο τα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι πιο ρυθμισμένο από ό,τι σήμερα.
Ο Ντέρεκ Τζάκσον παρατήρησε ότι, παρότι η γενική εικόνα του διαδικτύου δεν θα αλλάξει ριζικά, ορισμένοι τομείς του θα φαίνονται πιο αυστηρά ρυθμισμένοι – όπως συνέβη και με άλλες πτυχές της ζωής μας που σταδιακά έγιναν πιο ασφαλείς.
Από την πλευρά της, η Πίππα Κινγκ, ακτιβίστρια υπέρ των ψηφιακών δικαιωμάτων των παιδιών και δημιουργός του ιστολογίου Biometrics in Schools, δήλωσε στην Epoch Times ότι η στροφή προς την επαλήθευση ηλικίας ενδέχεται να μετατρέψει το διαδίκτυο σε ένα άτυπο σύστημα ταυτοποίησης.
Όπως επεσήμανε, η επαλήθευση δεν περιορίζεται στους ανήλικους, αφού οι εταιρείες οφείλουν να ζητούν από όλους τους χρήστες να αποδείξουν ότι δεν είναι παιδιά. Έτσι, κατά την ίδια, δεν πρόκειται πλέον απλώς για επαλήθευση ηλικίας, αλλά για ένα ευρύτερο σύστημα ταυτοποίησης.
«Δεν υπάρχει ανωνυμία», ανέφερε χαρακτηριστικά η Κινγκ.
Κάθε ερώτηση που κάνουμε στην τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κοστίζει σε γνωσιακή αποδοτικότητα και δημιουργικότητα. Όταν ερευνητές του MIT ζήτησαν από φοιτητές να γράψουν εκθέσεις με και χωρίς το ChatGPT, τα αποτελέσματα ήταν ανησυχητικά: το 83% αυτών που χρησιμοποίησαν την ΤΝ για να συντάξουν το κείμενό τους δεν μπορούσαν να θυμηθούν ούτε μία πρόταση, παρόλο που την είχαν γράψει μόλις λίγα λεπτά πριν.
Αυτή η αμνησία που προκαλεί η ΤΝ είναι κάτι παραπάνω από μια απλή παρενέργεια. Το ChatGPT και άλλα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται καθημερινά για τα πάντα — από email μέχρι εκθέσεις. Ωστόσο, όπως δείχνει η νέα μελέτη, ίσως θυσιάζουμε γνωσιακή ικανότητα και δημιουργικότητα για χάρη μίας βραχυπρόθεσμης ευκολίας.
Η αμνησία που προκαλεί η τεχνητή νοημοσύνη
Η μελέτη του MIT περιλάμβανε 54 συμμετέχοντες από την περιοχή της Βοστώνης. Οι φοιτητές έγραψαν εκθέσεις υπό τρεις συνθήκες: χρησιμοποιώντας το ChatGPT, χρησιμοποιώντας το Google για έρευνα ή βασιζόμενοι αποκλειστικά στις γνώσεις και τη σκέψη τους. Οι ερευνητές τους αξιολόγησαν με βάση τη μνήμη, την ενεργοποίηση του εγκεφάλου και το πόσο ένιωθαν ότι το έργο ήταν δικό τους.
Το έλλειμμα μνήμης ήταν μόνο μία όψη ενός ευρύτερου φαινομένου. Όταν οι ερευνητές παρακολούθησαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, διαπίστωσαν ότι οι χρήστες της ΤΝ εμφάνιζαν σημαντικά μειωμένη νευρωνική εμπλοκή. Οι συγγραφείς που χρησιμοποίησαν μόνο το μυαλό τους παρήγαγαν σχεδόν διπλάσιες συνδέσεις στη συχνότητα άλφα, η οποία σχετίζεται με την εστιασμένη προσοχή και τη δημιουργικότητα, σε σύγκριση με τους χρήστες του ChatGPT.
Η ζώνη Θήτα, η οποία συνδέεται με μνήμη και βαθιά σκέψη, εμφάνισε ακόμη μεγαλύτερη απόκλιση: 62 συνδέσεις ενεργοποιήθηκαν στους συγγραφείς που βασίστηκαν στον μυαλό τους, έναντι 29 σε εκείνους που χρησιμοποίησαν ΤΝ. Όπως τα συστήματα GPS που σταδιακά διαβρώνουν την ικανότητά μας στην πλοήγηση, τα εργαλεία συγγραφής με ΤΝ εκμεταλλεύονται την τάση του εγκεφάλου να εξοικονομεί ενέργεια, αποσυρόμενος όταν μια εξωτερική μονάδα αναλαμβάνει το γνωσιακό έργο. Από μόνο του αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Άλλωστε, κατασκευάζουμε εργαλεία και τεχνολογίες ώστε να αναθέτουμε διαδικασίες και να μειώνουμε την απαιτούμενη προσπάθεια. Ωστόσο, όπως τονίζει ο Στήβεν Γκράχαμ, καθηγητής στο Κολέγιο Εκπαίδευσης του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα, τα ευρήματα του MIT είναι ανησυχητικά.
Οι φοιτητές υποτίθεται ότι χρησιμοποιούν τη συγγραφή ως εργαλείο μάθησης, λέει ο Γκράχαμ.
«Αν δεν μπορείς να ανακαλέσεις ούτε τις βασικές πληροφορίες από το κείμενό σου, τίθεται το ερώτημα: ‘Τι έμαθες τελικά;»
Όσοι χρησιμοποιούν συστηματικά το ChatGPT, ακόμα και για γνωσιακά καθήκοντα ρουτίνας, στερούν από τη μνήμη τους το απαραίτητο ερέθισμα που χρειάζεται για να παραμείνει ενεργή, σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Ελμάσρι, ομότιμο καθηγητή μηχανικής υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Waterloo, ο οποίος γράφει για τη χρήση της ΤΝ και την ανθρώπινη νοημοσύνη.
«Ναι, ακόμα κι αν ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα όργανο χωρίς κινούμενα μέρη, χρειάζεται εξάσκηση!», τονίζει, εκφράζοντας τον φόβο ότι η εξάρτηση από την ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε πιο ανησυχητικές μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Τέσσερις μήνες μετά την πρώτη έκθεση, ζητήθηκε από τους ίδιους συμμετέχοντες της ομάδας που είχε χρησιμοποιήσει ΤΝ να γράψουν μια τελική έκθεση, αυτή τη φορά χρησιμοποιώντας μόνο το μυαλό τους. Όμως, ακόμα και όταν τους ζητήθηκε να σκεφτούν αυτόνομα, οι απεικονίσεις EEG έδειξαν πως τα νευρωνικά τους δίκτυα ήταν λιγότερο ενεργοποιημένα από εκείνα των συμμετεχόντων που είχαν εξ αρχής γράψει ανεξάρτητα.
Οι ερευνητές ονόμασαν αυτό το φαινόμενο «γνωσιακό χρέος» — όπως το οικονομικό χρέος, η υποστήριξη από την ΤΝ προσφέρει άμεσα οφέλη αλλά ενδέχεται να συνεπάγεται μακροπρόθεσμο κόστος.
Η συγγραφή είναι δύσκολη εργασία, λέει ο Γκράχαμ.
«Ορισμένες ιδέες είναι περίπλοκες και απαιτούν εμπλοκή σε πολλά επίπεδα· αν μια μηχανή κάνει αυτή τη δουλειά για εμάς, τότε δεν θα αποκομίσουμε τα οφέλη που θα είχαμε από τη δική μας προσπάθεια.»
Η συγγραφή σε ωθεί να επιλέξεις ποιες πληροφορίες είναι σημαντικές — σε υποχρεώνει να πάρεις αποφάσεις. Πρέπει να οργανώσεις τις πληροφορίες με συνοχή, να τις εκφράσεις με δικά σου λόγια, να τις «επεξεργαστείς» εσωτερικά. Ο αλγόριθμος ίσως αποδυναμώνει — ή τουλάχιστον μεταβάλλει — τις νευρωνικές οδούς που υποστηρίζουν την ανεξάρτητη σκέψη, τη δημιουργική σύνθεση και την αυθεντική έκφραση.
«Παίρνοντας τον πιο εύκολο και γρήγορο δρόμο στις καθημερινές νοητικές μας λειτουργίες μέσω εργαλείων όπως το ChatGPT, διαβρώνουμε σταδιακά τις έξυπνες λειτουργίες μνήμης του εγκεφάλου μας», λέει ο Ελμάσρι.
Η μη επαρκής χρήση των γνωσιακών ικανοτήτων μας ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες.
«Όταν η ανθρώπινη μνήμη ατροφεί λόγω έλλειψης ερεθισμάτων και προκλήσεων, καθώς γερνάμε γινόμαστε πιο ευάλωτοι σε πρόωρη και πιο σοβαρή άνοια ή άλλες μορφές γνωσιακής εξασθένησης.»
Αν και δεν υπάρχει άμεση απόδειξη σύνδεσης της ΤΝ με την άνοια, υπάρχει ο φόβος ότι αν ο εγκέφαλος προσαρμοστεί σε λιγότερες νοητικές προκλήσεις, ίσως μειωθεί η δύναμή του μακροπρόθεσμα.
Η μελέτη αποκάλυψε και μία πιο λεπτή, αλλά εξίσου ανησυχητική συνέπεια των εκθέσεων που δημιουργούνται με ΤΝ: την απώλεια της ατομικότητας και της δημιουργικότητας.
Οι φοιτητές έλαβαν ερωτήματα με σαφή ανθρώπινη διάσταση, όπως:
«Απαιτεί η αληθινή αφοσίωση άνευ όρων υποστήριξη;» ή «Έχουν οι πιο προνομιούχοι άνθρωποι ηθική υποχρέωση να βοηθούν τους λιγότερο τυχερούς;»
Αυτά τα ερωτήματα θα έπρεπε να προκαλέσουν προσωπικές και συλλογιστικές απαντήσεις. Αντ’ αυτού, οι εκθέσεις που γράφτηκαν με ΤΝ εμφάνιζαν αλγοριθμική ομογενοποίηση. Οι φοιτητές, άθελά τους, υιοθετούσαν παρόμοιες φράσεις, δομές προτάσεων και οπτικές — η προσωπική άποψη και οπτική «χανόταν» μέσα σε ένα προβλέψιμο καλούπι.
«Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη», λέει ο Γκράχαμ, «καθώς αυτά τα μοντέλα αναπαράγουν ό,τι βλέπουν στη βάση δεδομένων όπου έχουν εκπαιδευτεί. Είναι φορμαλιστικά — επαναλαμβάνουν τις ίδιες λέξεις ξανά και ξανά».
Καθηγητές αγγλικών που αξιολόγησαν τις εκθέσεις χωρίς να γνωρίζουν ποιες είχαν δημιουργηθεί με ΤΝ, περιέγραψαν τα κείμενα του ChatGPT ως «σχεδόν άψογα γλωσσικά και δομικά, αλλά χωρίς προσωπική εμβάθυνση ή ξεκάθαρες δηλώσεις». Τις χαρακτήρισαν «χωρίς ψυχή», γιατί «πολλές προτάσεις ήταν κενές από ουσία και από τα κείμενα έλειπε ο προσωπικός τόνος».
Η ομοιομορφία στην έκφραση εγείρει σοβαρά ερωτήματα και για την ατομική σκέψη. Όταν εκχωρούμε την αναζήτηση των δικών μας λέξεων, μήπως εκχωρούμε και τη διαδικασία διαμόρφωσης της δικής μας σκέψης;
Η διάβρωση της αυτονομίας
Η σκέψη κοστίζει. Η γνωσιακή εργασία καταναλώνει σημαντική νευρωνική ενέργεια και ο εγκέφαλος από τη φύση του προσπαθεί να εξοικονομεί πόρους όταν υπάρχει διαθέσιμη εναλλακτική.
Όμως, όταν μπορούμε άμεσα να επικαλεστούμε την ΤΝ για να επιλύσει τις πνευματικές μας εργασίες, ο εγκέφαλός μας ενδέχεται να προσαρμόζεται σε μια παθητική κατανάλωση των ίδιων μας των σκέψεων.
Για αιώνες, η ικανότητά μας για ανεξάρτητη σκέψη θεωρούνταν θεμέλιο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Πολλοί υποστήριξαν ότι η αυτονομία απαιτεί την ικανότητα να συλλογιζόμαστε μόνοι μας. Μερικοί συμμετέχοντες της μελέτης είπαν ότι ένιωσαν «ενοχή» όταν χρησιμοποίησαν την ΤΝ, ακόμη κι αν πέτυχαν καλύτερα άμεσα αποτελέσματα. Αυτή η ενοχή ίσως αποτελεί σημαντικό σημάδι: μια διαισθητική κατανόηση ότι κάτι πολύτιμο χάνεται στη διαδικασία.
Όπως το έθεσε ένας συμμετέχων:
«Μοιάζει με αντιγραφή.»
Τι συμβαίνει με την αυτονομία όταν η σκέψη γίνεται μια υπηρεσία που αγοράζουμε από αλγορίθμους; Η μελέτη του MIT υποδηλώνει ότι κάθε εντολή που μας προσφέρει ευκολία μειώνει τη φλόγα της ανθρώπινης δημιουργικότητας — και πιθανώς της λογικής.
Η χρήση της ΤΝ είναι αναπόφευκτη.
«Το τρένο έχει φύγει από το σταθμό», είπε ο Γκράχαμ. «Αλλά πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα το αφήσουμε να κυλήσει.»
Ίσως υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος, τόπος και τρόπος για να χρησιμοποιούμε ΤΝ στη συγγραφή, πρόσθεσε. Με προσεκτική, στοχευμένη χρήση, η ΤΝ μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα, ακόμα και τη δημιουργικότητα. Το κλειδί είναι η εγρήγορση και η πρόθεση: να ενθαρρύνουμε φοιτητές και χρήστες να είναι κριτικοί στοχαστές που ενεργοποιούν πρώτα το μυαλό τους — και ύστερα χρησιμοποιούν την ΤΝ ως εργαλείο, όχι ως δεκανίκι.
Η Βυζαντινή αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη διαδέχτηκε τη Ρωμαϊκή. Σπουδαίοι αυτοκράτορες, καθώς επίσης και ορισμένοι δικτάτορες διοίκησαν το Βυζάντιο.
Ένας από τους πιο γνωστούς αυτοκράτορες, ο οποίος έβαλε ως στόχο του την επέκταση της αυτοκρατορίας μέσα από στρατιωτικά κινήματα είναι ο Ιουστινιανός Α΄. Ο Ιουστινιανός θεωρείται μία από τις πιο αμφιλεγόμενες ιστορικές φιγούρες. Αυτός και η σύζυγος του, Θεοδώρα, έπαιξαν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση της Βυζαντινής ιστορίας. Ωστόσο, στο παρόν άρθρο, θα εστιάσουμε στην περίοδο που ακολούθησε τη βασιλεία του.
Η διαδοχή του Φωκά
Από τους πιθανούς διάδοχους του Ιουστινιανού, δύο ήταν αυτοί που ξεχώριζαν χάρη στις στρατιωτικές τους ικανότητες: ο Τιβέριος και ο Μαυρίκιος. Μάλιστα, αυτοί ήταν που συνέχισαν τους πολέμους κατά των Περσών και απώθησαν τους Αβάρους, ενώ στη συνέχεια ο Μαυρίκιος διαπραγματεύτηκε ειρήνη με τους τελευταίους.
Παρά τις ικανότητές τους, με τη βοήθεια του αυτοκρατορικού στρατού ανεβαίνει στο θρόνο ο Φωκάς, ο οποίος σύμφωνα με τους ιστορικούς από φόβο και ζήλια θανάτωσε όλους τους στρατιωτικούς του. Παράλληλα, αμέλησε τον στόλο του και τις περιπολίες στον Δούναβη.
Εκείνη την περίοδο ήταν που άρχισε η διείσδυση ενός νέου λαού στην αυτοκρατορία, των Σλάβων. Μπαίνουν κατά μάζες στη Βαλκανική και δημιουργούν τις λεγόμενες «σκλαβηνίες», κάτι που θα είχε αποτραπεί αν ο αυτοκρατορικός στόλος ήλεγχε τα περάσματα του Δούναβη.
Εκτός των άλλων, η αμέλεια του Φωκά φέρνει τους Πέρσες και τον Χοσρόη ως την Κωνσταντινούπολη.
Η πτώση του Φωκά και η βασιλεία του Ηράκλειου
Ο Φωκάς έχει γίνει πλέον μισητός τόσο από τον στόλο όσο και από τους πολίτες· η κατάσταση έχει φτάσει στα άκρα και η αυτοκρατορία κινδυνεύει. Η λύση έρχεται από τον Καρχηδόνιο έξαρχο Ηράκλειο, ο οποίος στέλνει τον συνονόματο γιο του, μαζί με στόλο, εναντίον του Φωκά.
Εκείνος, νομίζοντας πως ο Ηράκλειος θα ερχόταν από ξηρά, αιφνιδιάζεται όταν ο στόλος εμφανίζεται στην Πόλη. Ως αποτέλεσμα, ο Φωκάς κατακρεουργείται από το πλήθος και ο Ηράκλειος παίρνει την εξουσία.
Η ζημιά που είχε προκαλέσει ο πρώην αυτοκράτορας ήταν τόσο μεγάλη που χρειάστηκαν δώδεκα χρόνια για να επανέλθουν το διαλυμένο κράτος, το ηθικό και ο στόλος.
Παράλληλα, οι Σλάβοι έχουν φτάσει στο σημείο να απειλούν την Θεσσαλονίκη, ενώ οι Πέρσες καταλαμβάνουν την Αντιόχεια και αργότερα, με τη βοήθεια των Εβραίων, την Ιερουσαλήμ. Ο Πέρσης στρατηγός Σάρβαρος πυρπολεί τον ναό του Αγίου Τάφου και παίρνει μαζί του τον Τίμιο Σταυρό, πράξη που ωθεί τον Ηράκλειο να κηρύξει ιερό πόλεμο.
Ο ιερός πόλεμος
Οι Πέρσες βρίσκονται έξω από την Κωνσταντινούπολη και ετοιμάζονται να μπουν στην πόλη. Ο Ηράκλειος καταστρώνει ένα σχέδιο και με τη βοήθεια του στόλου του προκαλεί αντιπερισπασμό. Ο αυτοκρατορικός στρατός μεταφέρεται στα νότια παράλια του Εύξεινου Πόντου, στις πύλες της Βιθυνίας, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση στους Πέρσες ότι επρόκειτο να τους επιτεθούν από δύο διαφορετικά μέτωπα. Οι Πέρσες υποχωρούν και ο Ηράκλειος για πρώτη φορά φτάνει ως τα σύνορα της Περσίας.
Η πολιορκία της Πόλης
Το 626, ενώ ο Ηράκλειος ετοιμάζει τις δυνάμεις του για να διεισδύσει στο περσικό κράτος, η Κωνσταντινούπολη δέχεται επίθεση. Ο Χοσρόης Β΄ της Περσίας μαζί με τον χαγάνο (τίτλος παρόμοιος με του αυτοκράτορα) των Αβάρων πολιορκούν την Πόλη.
Ο Ηράκλειος, έχοντας εμπιστοσύνη στον πατριάρχη Σέργιο Α΄ και στον πατρίκιο (αξίωμα στο Βυζάντιο) Βώνο, αφήνει εκείνους να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, ενώ παράλληλα τους στέλνει περίπου 110.000 με 150.000 άνδρες για να υπερασπιστούν την Πόλη. Το μόνο που ζήτησε ήταν να επισκευαστούν τα τείχη άμεσα.
Οι Πέρσες καταφτάνουν στην όχθη απέναντι από την Πόλη. Ο χαγάνος απειλεί ότι κανείς στην Πόλη δεν θα επιβιώσει· ρίχνει τα σλαβικά μονόξυλα (είδος βάρκας) κοντά στη γέφυρα του Αγίου Καλλινίκου και στις 3 Αυγούστου ρίχνει τα υπόλοιπα στο Χαλές του Βοσπόρου. Ο αυτοκρατορικός στόλος πλέει προς τα εκεί για να τους σταματήσει. Τα σλαβικά μονόξυλα σπεύδουν για τη Χαλκηδόνα για να μεταφέρουν στην ευρωπαϊκή ακτή τους Πέρσες. Ο αυτοκρατορικός στόλος κατάφερε να εμποδίσει τα μονόξυλα να μεταφέρουν τους Πέρσες και επίσης απέτρεψε με επιτυχία την οποιαδήποτε επίθεση μέσω θαλάσσης.
Στις 6 Αυγούστου έγινε η μεγαλύτερη επίθεση προς την Κωνσταντινούπολη, όμως όχι όπως την είχε σχεδιάσει ο χαγάνος. Εκείνος είχε δώσει εντολή στα μονόξυλα να επιτεθούν όταν δουν συνθηματικές φωτιές στο ακραίο θαλάσσιο άκρο των τειχών, που θα άναβαν ως αντιπερισπασμός, ώστε οι Πέρσες να περάσουν ανενόχλητοι τον Βόσπορο. Ο Βώνος όμως είχε στείλει κατασκόπους που τον ενημέρωναν για την κάθε κίνηση του χαγάνου· έτσι άναψε ο ίδιος τις συνθηματικές φωτιές, με τον αυτοκρατορικό στόλο να περιμένει κρυμμένος, έτοιμος να επιτεθεί στα μονόξυλα. Ο στόλος των Σλάβων καταστράφηκε εντελώς. Επίσης, τα μονόξυλα που είχαν πάει στην Χαλκηδόνα βυθίστηκαν και τέλος η αβαρική επίθεση απέτυχε. Τις νίκες και τη σωτηρία της Πόλης την απέδωσαν στην Παναγία, ονομάζοντάς την Υπέρμαχο στρατηγό, με ύμνους να ψέλνονται προς τιμήν της.
Ο Ηράκλειος είχε αρκετές νίκες έκτοτε και το 629 έφερε πίσω στην Ιερουσαλήμ τον Τίμιο Σταυρό.
Βιβλιογραφία
Σαράντος Ί. Καργάκος, Το βυζαντινό ναυτικό. Η επίδραση της θαλάσσιας ισχύος στην ακμή και την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, Αθήνα, Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ, 2007, σελ. 51-56
Οι αμερικανικές αρχές ανακοίνωσαν τη δίωξη δύο υπηκόων της Κίνας για παράνομη εξαγωγή ημιαγωγών υψηλής τεχνολογίας στην Κίνα, κατά παράβαση των εξαγωγικών περιορισμών για ευαίσθητες τεχνολογίες. Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, οι δύο κατηγορούμενοι φέρονται να διοχέτευσαν ημιαγωγούς αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων στην κινεζική αγορά, χρησιμοποιώντας ενδιάμεσες χώρες για να αποκρύψουν τον τελικό αποδέκτη.
Το υπουργείο ανακοίνωσε στις 5 Αυγούστου ότι οι Γκενγκ Τσουάν, 28 ετών, κάτοικος Πασαντίνα, και Γιανγκ Σιγουέι, 28 ετών, κάτοικος Ελ Μόντε, κατηγορούνται για παραβίαση του Νόμου Μεταρρύθμισης Ελέγχου Εξαγωγών (Export Control Reform Act), αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης έως και 20 ετών. Ο Γκενγκ παραδόθηκε οικειοθελώς στις αρχές στις 2 Αυγούστου, ενώ η Γιανγκ συνελήφθη την ίδια ημέρα.
Οι συνήγοροι των κατηγορουμένων δεν ήταν διαθέσιμοι για σχόλια.
Κατά τις δικαστικές αρχές, από τον Οκτώβριο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2025, οι δύο κατηγορούμενοι φέρονται να χρησιμοποίησαν την έδρα της εταιρείας τους, ALX Solutions Inc., στην Καλιφόρνια, για να εξάγουν προηγμένες μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPUs) προς τη Σιγκαπούρη και τη Μαλαισία — χώρες που χρησιμοποιούνται συχνά ως ενδιάμεσοι σταθμοί για την απόκρυψη της Κίνας ως τελικού προορισμού.
Οι εισαγγελικές αρχές ανέφεραν ότι η ALX Solutions δεν έλαβε πληρωμές από τους φερόμενους αποδέκτες στη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά αντ’ αυτού πληρώθηκε από εταιρείες με έδρα το Χονγκ Κονγκ και την ηπειρωτική Κίνα, μεταξύ αυτών και συναλλαγή ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων από κινεζική εταιρεία τον Ιανουάριο του 2024.
Χωρίς να κατονομάζεται η μάρκα ή το μοντέλο των ημιαγωγών, το υπουργείο Δικαιοσύνης τους περιέγραψε ως «τους ισχυρότερους GPU της αγοράς», σχεδιασμένους για χρήση σε αυτόνομα οχήματα, ιατρικά διαγνωστικά συστήματα και άλλες εφαρμογές που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Η εξαγωγή τέτοιων ημιαγωγών προς την Κίνα απαιτεί ειδική άδεια από το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ — άδεια που, σύμφωνα με τις αρχές, η ALX Solutions ουδέποτε αιτήθηκε ή εξασφάλισε.
Οι ερευνητές επισήμαναν ότι βρέθηκαν ενδείξεις που υποδεικνύουν προσπάθεια των κατηγορουμένων να παρακάμψουν τους ελέγχους εξαγωγών.
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο ανέφερε ότι σε έρευνα στα γραφεία της ALX Solutions κατασχέθηκαν τα τηλέφωνα των δύο κατηγορουμένων, όπου εντοπίστηκαν μηνύματα που, σύμφωνα με τις αρχές, τεκμηριώνουν επικοινωνίες για την αποστολή ελεγχόμενων ημιαγωγών στην Κίνα μέσω Μαλαισίας, με στόχο την αποφυγή των αμερικανικών κανονισμών.
Ο Γκενγκ, κάτοχος άδειας μόνιμης διαμονής στις ΗΠΑ, αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση 250.000 δολαρίων. Η Γιανγκ, η οποία φέρεται να έχει υπερβεί τη διάρκεια ισχύος της θεώρησής της, παραμένει υπό κράτηση, με προγραμματισμένη ακρόαση για τις 12 Αυγούστου.
Η επίσημη απαγγελία κατηγοριών έχει οριστεί για τις 11 Σεπτεμβρίου.
Η υπόθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των περιορισμών εξαγωγών που επέβαλε η κυβέρνηση Μπάιντεν τον Οκτώβριο του 2022, με στόχο τον περιορισμό της πρόσβασης της Κίνας σε προηγμένους ημιαγωγούς και τεχνολογικό εξοπλισμό παραγωγής τους, προκειμένου να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης στον κινεζικό στρατό και να διατηρηθεί η αμερικανική υπεροχή στον τομέα.
Σε απάντηση, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας ξεκίνησε εκστρατεία επιτάχυνσης της εγχώριας καινοτομίας και παράκαμψης των ελέγχων. Το 2023, η Huawei παρουσίασε το Mate 60 Pro, ένα smartphone με κινεζικής κατασκευής επεξεργαστή 7 νανομέτρων — μια τεχνολογική εξέλιξη που χαιρετίστηκε από το Πεκίνο ως ένδειξη ανθεκτικότητας απέναντι στις κυρώσεις. Το γεγονός οδήγησε σε επανεξέταση της αποτελεσματικότητας των μέτρων από την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Η κυβέρνηση Τραμπ, αν και διατηρεί αυστηρούς ελέγχους στις εξαγωγές των πιο προηγμένων ημιαγωγών, υποστηρίζει τη στρατηγική πώλησης ημιαγωγών χαμηλότερης ισχύος, με σκοπό να διατηρηθεί η εξάρτηση της κινεζικής βιομηχανίας από το αμερικανικό υλικό και να αποθαρρυνθεί η ανάπτυξη εναλλακτικών εγχώριων λύσεων.
Ενός λεπτού σιγή τηρήθηκε σήμερα στη Χιροσίμα, ακριβώς την ώρα που είχε γίνει η ρίψη ατομικής βόμβας στην ιαπωνική πόλη πριν από 80 χρόνια, κατά τη διάρκεια ετήσιας τελετής, με τη συμμετοχή εκατό και πλέον χωρών, και την ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας να οξύνεται.
Στις 6 Αυγούστου 1945, στις 08:15, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ έπλητταν με ατομική βόμβα τη Χιροσίμα, σκοτώνοντας περίπου 140.000 ανθρώπους.
Τρεις ημέρες αργότερα, δεύτερη ατομική βόμβα ριχνόταν από αμερικανικό αεροσκάφος στο Ναγκασάκι, στο νότιο τμήμα της Ιαπωνίας, σκοτώνοντας άλλους 74.000 ανθρώπους.
Οι βομβαρδισμοί αυτοί, που επέσπευσαν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι οι μοναδικές περιπτώσεις στην Ιστορία που χρησιμοποιήθηκαν πυρηνικά όπλα σε καιρό πολέμου.
Με πολλούς από τους συμμετέχοντες να καταθέτουν στεφάνια σε κενοτάφιο στη μνήμη των θυμάτων, η Χιροσίμα για ακόμη μια φορά παροτρύνει τον κόσμο να εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα.
Κόσμος προσφέρει λουλούδια για τα θύματα της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα κατά την τελετή της 80ής επετείου από τη ρίψη της. Χιροσίμα, 6 Αυγούστου, 2025. (.EPA/FRANCK ROBICHON)
«Οι ΗΠΑ και η Ρωσία κατέχουν το 90% των πυρηνικών κεφαλών παγκοσμίως και, με φόντο την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, παρατηρούμε τάση ενίσχυσης των στρατών», τόνισε ο δήμαρχος Καζούμι Ματσούι.
«Ορισμένοι ηγέτες δέχονται την ιδέα ότι ‘τα πυρηνικά όπλα είναι απαραίτητα για την εθνική άμυνά τους’, αψηφώντας με κατάφωρο τρόπο τα διδάγματα που θα όφειλε να έχει αντλήσει η διεθνής κοινότητα από τις τραγωδίες της Ιστορίας. Απειλούν να υπονομεύσουν τα πλαίσια εδραίωσης της ειρήνης», συνέχισε.
Ο κος Ματσούι προσκάλεσε τον Αμερικανό πρόεδρο τον περασμένο μήνα να μεταβεί στη Χιροσίμα, όταν εκείνος συνέκρινε τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο Ιράν με τις ρίψεις των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία το 1945.
«Η χώρα μας, το μοναδικό έθνος που υπέστη βομβαρδισμούς με ατομικές βόμβες σε καιρό πολέμου, έχει αποστολή να ηγηθεί των διεθνών προσπαθειών για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τα πυρηνικά όπλα», δήλωσε στη Χιροσίμα ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σιγκέρου Ισίμπα.
Αντιπρόσωποι 120 χωρών και περιοχών, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέστησαν στη σημερινή εκδήλωση, σύμφωνα με τον δήμο της Χιροσίμα. Η Γαλλία αντιπροσωπεύτηκε από τον δεύτερο στην ιεραρχία της πρεσβείας της.
Οι πυρηνικές δυνάμεις – η Ρωσία, η Κίνα, το Πακιστάν – απουσίασαν. Το Ιράν, που κατηγορείται από τη Δύση και το Ισραήλ πως επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο, κάτι που αρνείται η Τεχεράνη, αναμενόταν να αντιπροσωπευτεί.
Αντίθετα με την παράδοση, η Ιαπωνία ανέφερε πως δεν «επέλεξε προσκεκλημένους» στις τελετές μνήμης, αλλά «ειδοποίησε» όλες τις χώρες και τις περιοχές. Η Παλαιστίνη και η Ταϊβάν – το Τόκυο επισήμως δεν αναγνωρίζει ούτε τη μία ούτε την άλλη – ανακοίνωσαν την παρουσία τους, για πρώτη φορά.
Το Σάββατο, στο Ναγκασάκι, αναμένεται επίσης αριθμός-ρεκόρ χωρών που θα συμμετάσχουν στη δική του τελετή μνήμης, ανάμεσά τους και η Ρωσία, που θα δώσει το παρόν για πρώτη φορά μετά την εισβολή του στρατού της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
«Σε αυτή την περίοδο εντάσεων και μεγεθυνόμενων συγκρούσεων», η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι παραμένουν «μάρτυρες της φρίκης που προκαλούν τα πυρηνικά όπλα», τόνισε σήμερα σε ανακοίνωσή του ο Πάπας Λέων ΙΔ΄.
Η Χιροσίμα τώρα είναι μητρόπολη που ευημερεί, με 1,2 εκατομμύρια κατοίκους. Όμως τα συντρίμμια του κτηρίου πάνω στο οποίο βρίσκεται ο μεταλλικός σκελετός του θόλου στο κέντρο της πόλης συνεχίζουν να θυμίζουν τη φρίκη.
Περιστέρια ελευθερώνονται στην τελετή για την 80ή επέτειο της ρίψης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα. Ιαπωνία, 6 Αυγούστου 2025. (EPA/JIJI PRESS JAPAN μέσω ΑΠΕ ΜΠΕ)
Κόσμος επισκέφτηκε σήμερα το κενοτάφιο για να προσευχηθεί.
Ανάμεσά τους ήταν η Τακάκο Χιράνο, 69 ετών, που έχασε τους γονείς της εξαιτίας των συνεπειών της ατομικής βόμβας. «Δεν πρέπει ποτέ να γίνουν ξανά βομβαρδισμοί με ατομικά όπλα […] Οι κάτοικοι της Χιροσίμα κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να διαδοθεί το μήνυμα [της ειρήνης] και να μαρτυρούν τα δεινά που υποστήκαμε», είπε.
«Οι γονείς και οι παππούδες μου ήταν θύματα της βόμβας, ο παππούς μου πέθανε λίγο καιρό μετά, ο πατέρας και η μητέρα μου πέθαναν εξαιτίας καρκίνων»· Ογδόντα χρόνια μετά, «κόσμος ακόμη υποφέρει», είπε η Γιόσι Γιοκοχάμα, 96 ετών, που πήγε στην τελετή μαζί με τον εγγονό της, Χιρόκι Γιοκοχάμα.
Ο τελευταίος σχολίασε: «Αισθάνομαι πως είναι ανάγκη να ακουστεί περισσότερο, να μάθουμε την ιστορία της στα παιδιά μας».
Η Nihon Hidankyo, συλλογικότητα των επιζώντων της βόμβας, που έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2024, κάλεσε τα κράτη να εξαλείψουν τα πυρηνικά όπλα, επικαλούμενη μαρτυρίες των θυμάτων της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, των λεγόμενων χιμπακούσα.
Τον Μάρτιο, σύμφωνα με το ιαπωνικό υπουργείο Υγείας, απέμεναν 99.130 χιμπακούσα, με μέσο όρο ηλικίας τα 86 χρόνια.
«Αν και ο αριθμός τους μειώνεται κάθε χρόνο, το αιώνιο μήνυμά τους, αυτό της ειρήνης, δεν θα μας αφήσει ποτέ […] Εσείς, οι κάτοικοι της Χιροσίμα, δεν ανοικοδομήσατε μόνο μια πόλη: ανοικοδομήσατε την ελπίδα. Και καλλιεργήσατε το όραμα ενός κόσμου χωρίς πυρηνικά όπλα», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο Γιουκίγιο Κοκούφου, 75 ετών, αφηγήθηκε πως η μητέρα του υπέστη φρικιαστικά εγκαύματα, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του, 18 μηνών, πέθανε ακαριαία. Η ευχή του ήταν:
«Ελπίζω ειλικρινά πως δεν θα υπάρξουν ποτέ νέοι χιμπακούσα […] Μιλούν για πυρηνική αποτροπή, ελπίζω πως όλος ο κόσμος θα σκεφτεί περισσότερο πώς θα γίνει να υπάρξει ειρήνη.»
