Καθώς η «γενιά των smartphone» αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας παγιδευμένη στους βρόχους του διαδικτύου, ορισμένοι εκπαιδευτικοί στρέφονται στο παρελθόν – σε ανθρώπους όπως ο Αίσωπος, ο Σωκράτης και ο Αριστοτέλης – για να βρουν μια λύση.
Το κίνημα της κλασικής παιδείας ανθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες, με περίπου 677.500 εγγεγραμμένους μαθητές το 2023-24, ενώ τα τελευταία χρόνια, η δυναμική του έχει αρχίσει να αυξάνεται και στην Αυστραλία.
Η Σάρα Φλυν είναι μία από τις πρωτοπόρους του εκεί κινήματος, το οποίο καταργεί τη χρήση iPad στις τάξεις και επικεντρώνεται στο να διδάσκει στα παιδιά τη σημασία της καλλιέργειας της αρετής και της μάθησης από μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες.
«Στις πρώτες τάξεις ξεκινάμε με τους μύθους, για παράδειγμα τους μύθους του Αισώπου, δείχνοντας στα παιδιά ότι υπάρχουν μοτίβα ανθρώπινης συμπεριφοράς τα οποία εκφράζουν αυτά τα ζώα, σαν μικρά κομμάτια αλήθειας για τις ανταμοιβές μιας δίκαιης και καλής ζωής», λέει η Φλυν, η οποία ίδρυσε τον οργανισμό κλασικής παιδείας Logos Australis.
«Έτσι, μέσα από τους μύθους, τα παιδιά αποκτούν σοφία και αρετή», δήλωσε η καθηγήτρια γυμνασίου και μητέρα πέντε παιδιών στην εφημερίδα The Epoch Times, κατά τη διάρκεια της ετήσιας διάσκεψης για την κλασική εκπαίδευση «Education for Human Flourishing» (Εκπαίδευση για την Ανθρώπινη Ευημερία) στο Μπρίσμπεϊν.
Προσθέτει δε ότι, από ψυχολογική άποψη, η κλασική λογοτεχνία βοηθά στη μετάδοση «προτύπων ευημερίας» στα παιδιά, όπως και οι συνεδρίες ψυχολογικής συμβουλευτικής.
Εγκαταλείποντας το τυπικό μοντέλο εκπαίδευσης
Το κίνημα για την επάνοδο στην κλασική παιδεία ανατρέπει τις παραδοσιακές αντιλήψεις για την εκπαίδευση, που στρέφονται στην απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων – ιδίως σε θέματα STEM – με στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση.
«Το τέλος [1] ή σκοπός [της εκπαίδευσης] ήταν πάντα η ανθρώπινη ευημερία. Αλλά ίσως τα τελευταία εκατό χρόνια, αν ρωτήσετε τους ανθρώπους ποιος είναι ο σκοπός τού να πηγαίνουν στο σχολείο, θα απαντήσουν: ‘Για να βρω δουλειά’. Έχει εμπορευματοποιηθεί. Είναι μια συναλλαγή και η μάθηση έχει απόκτηση χρηστικό χαρακτήρα», παρατηρεί η Φλυν, συμπληρώνοντας ότι η σύγχρονη μάθηση εστιάζει στην ανάλυση και την κριτική ή «στην αναζήτηση αποδεικτικών στοιχείων, στη διατύπωση μιας θέσης και στην αποσύνθεση όλων των στοιχείων».
«Αλλά δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα του ανθρώπου έχοντας μια εντελώς υλιστική άποψη για αυτόν», είπε.
Το κλασικό μάθημα, από την άλλη, περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία: πνευματικότητα, τέχνη, ακόμη και ομορφιά, τα οποία σήμερα συχνά «εξευτελίζονται και παραγκωνίζονται ως μη πραγματική γνώση», σύμφωνα με τη Φλυν. Οι μαθητές μαθαίνουν επίσης λατινικά.
Δύσπιστοι οι γονείς απέναντι στη δημόσια εκπαίδευση
Αν και υπάρχουν λίγες σχολές κλασικής εκπαίδευσης στην Αυστραλία, η δημοτικότητα της διάσκεψης αυξάνεται στα τρία χρόνια που διεξάγεται. Φέτος, οι διοργανωτές αναφέρουν περίπου 250 συμμετέχοντες (κυρίως εκπαιδευτικούς) σε δύο ημέρες, διπλάσιο αριθμό από τους 100 που συμμετείχαν πέρυσι.
Η χρονική συγκυρία συμβάλλει σε αυτό πιθανότατα, καθώς τα στοιχεία αναφέρουν σταθερή επιδείνωση της ψυχικής υγείας των νέων Αυστραλών, καθώς και μια τάση των γονέων να απομακρύνονται από τη δημόσια εκπαίδευση.
Μελέτη του Headspace για το 2023 διαπίστωσε ότι ένας στους τρεις νέους αντιμετώπισε προβληματικές αλληλεπιδράσεις στα μέσα μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με το 44% να θέλει να αποσυνδεθεί, αλλά να φοβάται ότι θα χάσει κάτι.
Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι μόνο οι μισοί νέοι δήλωσαν ότι αισθάνονται σίγουροι για την υποβολή αίτησής τους για μια θέση εργασίας, ενώ μόνο το 52% δήλωσαν ότι αισθάνονται ότι είχαν τις απαραίτητες δεξιότητες για να πετύχουν. Επιπλέον, το 62% των νέων ανέφερε ότι νιώθει μοναξιά.
Για να καταπολεμήσει τις επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σκοπεύει μέχρι το τέλος του έτους να απαγορεύσει τη χρήση τους σε άτομα κάτω των 16 ετών. Επιπλέον, οι κυβερνήσεις των πολιτειών έχουν απαγορεύσει τη χρήση του κινητού τηλεφώνου στις αίθουσες διδασκαλίας.
Στο πλαίσιο της δυσπιστίας που εμφανίζουν οι γονείς απέναντι στη δημόσια εκπαίδευση, οι εγγραφές σε ανεξάρτητα σχολεία (μη δημόσια) αυξήθηκαν από 13,1% του συνόλου των μαθητών το 2000, σε 19,5% το 2025, στη Νέα Νότια Ουαλία,
Τα ποσοστά της εκπαίδευσης στο σπίτι παρέμειναν επίσης υψηλά· περίπου 45.000 μαθητές εκπαιδεύονται στο σπίτι σε εθνικό επίπεδο, με το Κουήνσλαντ να ηγείται της πρόσφατης αύξησης.
Από την πανδημία, η «Sunshine State» έχει καταγράψει αύξηση 250% (pdf) στους μαθητές που παρακολουθούν μαθήματα στο σπίτι, από 4.297 μαθητές το 2020 σε 11.314 το 2024, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας του Κουήνσλαντ.
Αξιοποιώντας τη σοφία του παρελθόντος
Ένα από τα νεότερα κλασικά ιδρύματα είναι το St. John Henry Newman College στο Μπρίσμπεϊν, το οποίο θα ανοίξει το 2026, με τμήματα από το Prep έως το Year 3 (Γ΄- ΣΤ΄Δημοτικού) και περισσότερες τάξεις να προστίθενται μέχρι να καλύψει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έως το 2030.
Ο διευθυντής Κέννεθ Κράουδερ είπε ότι οι γονείς αναζητούν σχολεία στα οποία τα παιδιά τους θα απολαμβάνουν τη μάθηση χωρίς να κινδυνεύουν από «άγχος, κατάθλιψη, απομόνωση ή υπερκόπωση».
«Η διαφορά δεν είναι τόσο αυτό που κάνουμε, αλλά αυτό που δεν κάνουμε», δήλωσε ο κος Κράουδερ.
«Πιστεύουμε σε μια παραδοσιακή προσέγγιση της παιδαγωγικής και της εκπαίδευσης, όπου οι μαθητές ασχολούνται με τη μάθηση με στυλό και χαρτί, και όχι μόνο με φορητούς υπολογιστές», είπε ο Κράουδερ, αναφερόμενος σε βιβλία όπως το The Anxious Generation του Τζόναθαν Χάιντ.
Μίλησε επίσης για μια άλλη σημαντική διαφορά της κλασικής εκπαίδευσης από τη συνηθισμένη: αντί να βρίσκουμε προβλήματα στον κόσμο, βρίσκουμε τομείς προσωπικής βελτίωσης.
«Δεν κριτικάρουμε [τα Μεγάλα Βιβλία], δεν διαβάζουμε Σαίξπηρ αναζητώντας τα προβλήματά του. Διαβάζουμε Σαίξπηρ για να μάθουμε για τον εαυτό μας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Δεν έχει να κάνει τόσο με το να κοιτάζουμε προς τον κόσμο και να τον κρίνουμε, αλλά περισσότερο με το να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας – και να συνειδητοποιούμε ότι αν υπάρχουν προβλήματα στον κόσμο, τότε είμαστε μέρος του προβλήματος και πρέπει να βρούμε μια λύση σε αυτό».
Των Crystal-Rose Jones & Daniel Y. Teng
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. telos στο πρωτότυπο κείμενο
