Το λεγόμενο οικονομικό θαύμα της Κίνας δεν εμφανίζει απλώς ρωγμές· ένας από τους βασικούς πυλώνες του καταρρέει. Όταν η Evergrande —κάποτε ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ακινήτων της Κίνας— τελικά κατέρρευσε και διαγράφηκε από το Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ τον Αύγουστο, αποτέλεσε το τελειωτικό χτύπημα σε μια εταιρική αποτυχία πρωτοφανών διαστάσεων για την κινεζική οικονομία.
Η πτώση της Evergrande δεν αποκάλυψε μόνο ένα μοιραίο ρήγμα στο μη βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας, που βασιζόταν υπερβολικά στην ανάπτυξη ακινήτων χωρίς την αντίστοιχη ζήτηση από την αγορά, αλλά κατέδειξε και την αποτυχία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα στη χώρα.
Τώρα, με τις τιμές των ακινήτων να υποχωρούν, τη ζήτηση να συρρικνώνεται, τις οικονομικές αντιξοότητες από τους παγκόσμιους εμπορικούς εταίρους και τα αυξανόμενα σημάδια κοινωνικής δυσαρέσκειας, η αξιοπιστία του ΚΚΚ καταρρέει μπροστά στα μάτια του κινεζικού λαού.
Ακίνητα: Ο συντριμμένος πυλώνας της κινεζικής ανάπτυξης
Η κατάρρευση της Evergrande έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή, για δεκαετίες, ο κατασκευαστικός κλάδος αντιπροσώπευε έως και το ένα τρίτο του ΑΕΠ της Κίνας. Αποτελούσε κύρια πηγή επενδύσεων, δανεισμού και εσόδων για τις τοπικές κυβερνήσεις, αλλά και μέσο επένδυσης και συνταξιοδοτικού σχεδιασμού για δεκάδες εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Αυτός ο πυλώνας ανάπτυξης, ωστόσο, καταρρέει.
Οι επενδύσεις σε ακίνητα καταγράφουν κατακόρυφη πτώση. Πολλές περιοχές της Κίνας αντιμετωπίζουν μεγάλα αποθέματα απούλητων κατοικιών καθώς οι αγοραστές αποχωρούν από την αγορά. Το φαινόμενο είναι εντονότερο σε μικρότερες πόλεις, παλαιότερα συγκροτήματα ή ημιτελή έργα. Η προχρηματοδότηση έργων, που αποτελούσε σημαντική πηγή κεφαλαίων για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, έχει στερέψει.
Η πολιτική των «Τριών Κόκκινων Γραμμών» του Πεκίνου, που στόχευε στη σταθεροποίηση της αγοράς και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης περιορίζοντας τον δανεισμό των κατασκευαστών, είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Οδήγησε την Evergrande και άλλες εταιρείες σε κρίση ρευστότητας και τελικά σε πτώχευση, καθώς δεν μπορούσαν πλέον να δανείζονται απρόσκοπτα.
Επιπλέον, οι πωλήσεις γης, ζωτικής σημασίας για τη χρηματοδότηση έργων, μειώθηκαν δραματικά. Ακόμη και ολοκληρωμένα έργα παραμένουν απούλητα και ακατοίκητα, καθιστώντας τα οικονομικά μη βιώσιμα – με αποτέλεσμα ορισμένα να κατεδαφίζονται.
Αλυσιδωτές επιπτώσεις: Πλήγμα στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα και τις τοπικές αρχές
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο αντίκτυπος της κατάρρευσης της Evergrande επεκτάθηκε πέραν του κατασκευαστικού τομέα. Οι εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων, συμπεριλαμβανομένης της Evergrande, βασίζονταν σε άτυπη χρηματοδότηση, επενδυτικά προϊόντα εμπιστοσύνης και προπωλήσεις. Όταν η εταιρεία απέτυχε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, πολλοί επενδυτές βρέθηκαν με ημιτελή σπίτια ή επενδύσεις χωρίς ουσιαστική προστασία.
Σε αμέτρητες περιπτώσεις, επενδυτές της Evergrande έχασαν τεράστια ποσά, με εκατομμύρια οικογένειες να χάνουν τις οικονομίες μιας ζωής. Αυτό θέτει σε κίνδυνο τον εκτεταμένο “σκιώδη τραπεζικό τομέα” της Κίνας και τις ανεξέλεγκτες ιδιωτικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Οι επιπτώσεις, ωστόσο, ξεπερνούν τους επενδυτές. Πολλοί δήμοι εξαρτώνται από τις πωλήσεις γης για έσοδα που χρηματοδοτούν υποδομές όπως δρόμους και σχολεία. Καθώς οι κατασκευαστές συρρικνώνονται ή χρεοκοπούν, οι συναλλαγές γης μειώνονται, αφήνοντας τις τοπικές αρχές οικονομικά ασφυκτιωμένες – μια διάσταση που σπάνια προβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά γίνεται αισθητή σε ολόκληρη τη χώρα.
Υποχώρηση της διεθνούς εμπιστοσύνης
Μια ακόμη άμεση συνέπεια είναι η απώλεια εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών προς την Κίνα. Έρευνες –όπως αυτή του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στη Σαγκάη– δείχνουν ότι οι ξένες εταιρείες γίνονται ολοένα και πιο απαισιόδοξες για το επιχειρηματικό περιβάλλον και τις προοπτικές της χώρας.
Οι αυξανόμενοι δασμοί, η ρυθμιστική αβεβαιότητα και οι ανησυχίες για στρεβλώσεις της αγοράς από το κινεζικό καθεστώς μέσω επιδοτήσεων και περιορισμού της εταιρικής προστασίας επιβαρύνουν περαιτέρω την κινεζική οικονομία. Οι δασμοί από άλλες μεγάλες οικονομίες μειώνουν την ανταγωνιστικότητα της Κίνας στο εξωτερικό, τη στιγμή ακριβώς που η εγχώρια ζήτηση εξασθενεί. Αυτές οι πιέσεις δημιουργούν νέες ανισορροπίες που επιδεινώνουν την κρίση στον τομέα των ακινήτων.
Η κλονισμένη εμπιστοσύνη των πολιτών
Αυτές οι προκλήσεις έχουν οδηγήσει σε μια απογοητευμένη νέα γενιά, που βλέπει τους κόπους και τις θυσίες των γονιών της να εξανεμίζονται, ενώ το κυβερνών κόμμα παραμένει ανεπηρέαστο παρά τις διαδοχικές αποτυχίες του. Η απογοήτευση αυτή αποτυπώνεται στη μείωση των γάμων μεταξύ των νέων και την αντίστοιχη πτώση των γεννήσεων, οδηγώντας σε δραματική δημογραφική συρρίκνωση.
Η δημογραφική κρίση δεν επηρεάζει μόνο τη ζήτηση για ακίνητα, αλλά έχει ευρύτερες και σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις για το μέλλον της χώρας. Χωρίς σταθερό ή αυξανόμενο πληθυσμό, η εγχώρια ζήτηση υποχωρεί, αφήνοντας σε αβεβαιότητα τις προοπτικές απασχόλησης και ευημερίας για τους νέους κάτω των 35 ετών.
Πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. Μια δημοσκόπηση στην Γκουανγκτζού αποκάλυψε πρωτοφανώς χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης σε διάφορους τομείς –ιδιωτική οικονομία, προοπτικές εισοδήματος, απασχόληση– αλλά οι αρχές έσπευσαν να διαγράψουν τα αποτελέσματα μόλις διαδόθηκαν στο WeChat. Αυτή η αντίδραση φανερώνει όχι μόνο τη διάχυτη δυσαρέσκεια, αλλά και την ανησυχία του καθεστώτος για τη δημόσια έκφρασή της.
Συνοπτικά, η οικονομική κατάσταση στην Κίνα πλήττει καίρια την αξιοπιστία του Σι Τζινπίνγκ και του ΚΚΚ. Οι εμφανείς αποτυχίες, όπως τα καταρρέοντα έργα ακινήτων, οι απλήρωτοι επενδυτές και οι αθετημένες υποσχέσεις, είναι αδύνατο να συγκαλυφθούν. Σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους ζωής, τους αποπληθωριστικούς κινδύνους, την ανεργία των νέων και τις συρρικνούμενες οικονομικές ευκαιρίες, πολλοί Κινέζοι δεν εμπιστεύονται πλέον τους ισχυρισμούς του ΚΚΚ και τις προβλέψεις του για ανάπτυξη του ΑΕΠ περίπου 5%.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις θέσεις της The Epoch Times.
Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε σήμερα ότι η Ρωσία σκόπιμα επιβραδύνει την οικονομική της ανάπτυξη, προκειμένου να περιορίσει τον πληθωρισμό, και ότι η χώρα του, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, απέχει πολύ από την ύφεση.
«Είναι μια σκόπιμη ενέργεια. Είναι μια επιβράδυνση της ανάπτυξης με αντάλλαγμα τον περιορισμό του πληθωρισμού και τη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας», δήλωσε ο Πούτιν κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συνάντησης με κορυφαίους βουλευτές.
Ένα γράφημα στην έκθεση της κεντρικής τράπεζας που δημοσιεύθηκε νωρίτερα τον Σεπτέμβριο έδειχνε δύο συνεχόμενα τρίμηνα μείωσης του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) σε τριμηνιαία βάση, ευθυγραμμιζόμενο με τον κοινό ορισμό της τεχνικής ύφεσης.
Ο Πούτιν υποβάθμισε τις ανησυχίες για ύφεση, λέγοντας ότι η ρωσική οικονομία παραμένει πολύ μακριά από την ύφεση.
«Νομίζω ότι η ύφεση είναι ακόμη πολύ μακριά και η αγορά εργασίας το αντικατοπτρίζει αυτό», δήλωσε ο Πούτιν επαναλαμβάνοντας τη θέση της διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρας Ναμπιουλίνα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και οι σύμμαχοί τους έχουν επιβάλει περισσότερες από 25.000 διαφορετικές κυρώσεις στη Ρωσία για τον πόλεμο που άρχισε το 2022 στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, σε μια προσπάθεια να βυθίσουν την οικονομία της Ρωσίας και να υπονομεύσουν την υποστήριξη προς τον Πούτιν.
Ωστόσο, η πολεμική οικονομία της Ρωσίας αναπτύχθηκε με ρυθμό 4,1% το 2023 και 4,3% το 2024, πολύ ταχύτερο από τις χώρες της G7. Τώρα, επιβραδύνεται απότομα υπό το βάρος των υψηλών επιτοκίων.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε επίσης ότι η εισαγωγή φόρου πολυτελείας θα μπορούσε να είναι ένα λογικό βήμα.
Πηγές δήλωσαν στο Reuters ότι η κυβέρνηση εξετάζει μια πιθανή αύξηση του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για να διατηρήσει υπό έλεγχο το έλλειμμα του προϋπολογισμού και τα αποθεματικά.
Η επίσημη επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο ολοκληρώθηκε με κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό, που δόθηκε στην εξοχική κατοικία του τελευταίου στο Τσέκερς.
Οι δύο ηγέτες τόνισαν όσο πιο εμφαντικά μπορούσαν την ιστορικά «ειδική σχέση» των χωρών τους, χαρακτηρίζοντάς την «άρρηκτη» και υπογραμμίζοντας τις κοινές αξίες και τα συμφέροντα που μοιράζονται. Ανακοίνωσαν επενδυτικές συνεργασίες σε διάφορους τομείς που ξεπερνούν τα 280 δισ. ευρώ, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες. Δεν έλειψαν, πάντως, και οι διαφωνίες, κυρίως για το πώς θα πρέπει να ανταποκριθούν σε διεθνή ζητήματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κρίση στη Μέση Ανατολή.
Όπως παρατηρούν βρετανοί αναλυτές, η συνέντευξη σηματοδότησε μία προσπάθεια να παρουσιαστεί η συνεργασία του Ηνωμένου Βασιλείου με τις ΗΠΑ ενισχυμένη και πιο ενεργή, παρά τις εγγενείς διαφωνίες σε διεθνή θέματα. Το μήνυμα ήταν σαφές: η «ειδική σχέση» θα συνεχιστεί με έμφαση στην τεχνολογική πρόοδο, την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη, σημειώνουν οι αναλυτές.
«Συμφωνία τεχνολογικής ευημερίας» και επενδύσεις
Κεντρικό σημείο των συζητήσεων των δύο ηγετών αποτέλεσε η «Συμφωνία Τεχνολογικής Ευημερίας» (Tech Prosperity Deal) που στόχο έχει την τεχνολογική ανάπτυξη σε νευραλγικούς τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική υπολογιστική και τα προηγμένα προγράμματα πυρηνικής ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό η αμερικανική εταιρεία Nvidia ανακοίνωσε ότι θα εγκαταστήσει 120.000 μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPUs) στη Βρετανία. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυσή της στην Ευρώπη έως σήμερα, η οποία – όπως εκτιμούν αναλυτές – θα μετατρέψει το Ηνωμένο Βασίλειο σε κεντρικό κόμβο για την έρευνα και την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός τόνισε πως η εν λόγω συμφωνία «διασφαλίζει ότι η Βρετανία θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής προόδου», ενώ ο πρόεδρος Τραμπ, πιο επιφυλακτικός, δήλωσε ότι «ελπίζει οι επικεφαλής του κλάδου να ξέρουν τι κάνουν», αναφορικά με την ταχύτητα με την οποία αναπτύσσεται η τεχνητή νοημοσύνη.
Παράλληλα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να εντείνουν την ακαδημαϊκή συνεργασία και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε κρίσιμους τομείς όπως η κβαντική τεχνολογία, με στόχο τη διατήρηση του στρατηγικού πλεονεκτήματος έναντι ανταγωνιστών κρατών.
Ουκρανία & Ρωσία
Αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Κηρ Στάρμερ υπογράμμισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία «για όσο χρειαστεί». Την ίδια στιγμή ζήτησε μεγαλύτερη πίεση προς τη Μόσχα και ενίσχυση της αμυντικής βοήθειας προς το Κίεβο. Επεσήμανε ότι η ασφάλεια της Ευρώπης εξαρτάται από την αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε πιο ήπιο τόνο, επανέλαβε για μια ακόμη φορά ότι θεωρεί «απογοητευτική» τη στάση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, απέφυγε όμως να δεσμευθεί με συγκεκριμένες νέες κυρώσεις προς τη Ρωσία. Περιορίστηκε να σημειώσει πως επιθυμεί «ένα τέλος στον πόλεμο, για να υπάρξει σταθερότητα στην περιοχή».
Παρά τις διαφοροποιήσεις, και οι δύο τους τόνισαν ότι οι χώρες τους παραμένουν δεσμευμένες στη στήριξη της Ουκρανίας και στη διατήρηση της διατλαντικής ενότητας.
Ισραήλ & Γάζα
Το ζήτημα της Παλαιστίνης αποτέλεσε ένα ακόμη σημείο διαφωνίας μεταξύ των δύο ηγετών. Ο Κηρ Στάρμερ δήλωσε ότι η βρετανική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην προοπτική των δύο κρατών. Εμφανίστηκε μάλιστα έτοιμος να προχωρήσει σε αναγνώριση της Παλαιστίνης «υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις», όπως είπε.
Ο πρόεδρος Τραμπ, από την πλευρά του, διαφώνησε με τη λογική της διεθνούς αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους σε αυτή τη φάση. Δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε μια τέτοια πράξη καθώς, όπως τόνισε, «η ειρήνη πρέπει να προηγηθεί των πολιτικών κινήσεων».
Εμπόριο & δασμοί
Τέλος, σύμφωνα με βρετανικά δημοσιεύματα, όπως ήταν αναμενόμενο ο Βρετανός πρωθυπουργός έθιξε και το θέμα των αμερικανικών δασμών σε μέταλλα, χάλυβα και αυτοκίνητα, ζητώντας από τον Αμερικανό πρόεδρο τη μείωση ή ακόμη και την άρση τους.
Οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σήμερα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε σχέδιο ψηφίσματος που αξίωνε την άμεση, άνευ όρων και οριστική κατάπαυση πυρός στη Γάζα και απαιτούσε επίσης από το Ισραήλ να άρει όλους τους περιορισμούς στην παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στον παλαιστινιακό θύλακα.
Στο κείμενο που συνέταξαν τα δέκα μη μόνιμα μέλη του 15μελούς Συμβουλίου Ασφαλείας υπογραμμιζόταν η απαίτηση για άμεση, αξιοπρεπή και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και άλλες οργανώσεις.
Η πρόταση υπερψηφίστηκε από 14 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου που κήρυξε το Ισραήλ εναντίον της Χαμάς, αυτή ήταν η έκτη φορά που οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σε σχέδιο ψηφίσματος για τη Γάζα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ένα στρατηγικό σύμφωνο αμοιβαίας άμυνας υπέγραψαν στις 17 Σεπτεμβρίου η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν, δεσμευόμενες αμφότερες οι δύο παραδοσιακά σύμμαχες χώρες να θεωρούν κάθε επίθεση εναντίον της μίας ως επίθεση εναντίον και των δύο.
Η συμφωνία επισφραγίστηκε στο Ριάντ, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του Πακιστανού πρωθυπουργού Σαχμπάζ Σαρίφ, κατόπιν πρόσκλησης του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Η εξέλιξη αυτή έλαβε χώρα μετά την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην Ντόχα, στις 9 Σεπτεμβρίου, με στόχο ηγετικά στελέχη της Χαμάς, γεγονός που καταδικάστηκε από το Ριάντ και το Ισλαμαμπάντ.
Σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των δύο χωρών, το σύμφωνο αντανακλά τη βούλησή τους να ενισχύσουν την ασφάλεια, την ειρήνη στην περιοχή και διεθνώς, να αναπτύξουν τη συνεργασία σε αμυντικό επίπεδο και να εδραιώσουν την κοινή αποτροπή έναντι κάθε επιθετικής ενέργειας.
Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση, «κάθε επίθεση εις βάρος μίας εκ των δύο χωρών θα θεωρείται επίθεση κατά αμφοτέρων».
Κατά τη συνάντησή τους στο παλάτι Αλ Γιαμαμά στο Ριάντ, οι δύο ηγέτες συζήτησαν την «ιστορική» και «στρατηγική» φύση της σχέσης των χωρών τους και συμφώνησαν να ενισχύσουν τους δεσμούς σε επενδυτικό, εμπορικό και στρατιωτικό επίπεδο.
Ο Σαχμπάζ Σαρίφ, σε δηλώσεις του στις 18 Σεπτεμβρίου, επεσήμανε ότι στις συνομιλίες εξετάστηκαν επίσης οι περιφερειακές προκλήσεις. Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και το Πακιστάν καταδίκασαν την ισραηλινή επιδρομή στην Ντόχα, υποστηρίζοντας ότι αποσταθεροποιεί την περιοχή.
Αμέσως μετά το περιστατικό, το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας ανακοίνωσε ότι το βασίλειο θέτει «όλες τις δυνάμεις του» στη διάθεση του Κατάρ, για κάθε ενέργεια που ενδεχομένως θα αναλάβει.
Σε απάντηση της επίθεσης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η εξουδετέρωση ηγετών της Χαμάς παραμένει νόμιμος στόχος για το Ισραήλ, διαβεβαίωσε ωστόσο την κυβέρνηση του Κατάρ ότι παρόμοια γεγονότα δεν θα επαναληφθούν στο έδαφός του.
Στις 15 Σεπτεμβρίου, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ανακοίνωσε πως Ουάσιγκτον και Ντόχα βρίσκονται κοντά σε τελική συμφωνία για ενισχυμένη αμυντική συνεργασία, επισημαίνοντας τον ρόλο του Κατάρ ως έδρας της αμερικανικής βάσης Αλ Ουντέιντ και μεσολαβητή με τη Χαμάς.
Ο Ρούμπιο δεν έδωσε περαιτέρω λεπτομέρειες, σημειώνοντας πάντως ότι η συμφωνία θα ενισχύσει τους διμερείς δεσμούς ασφάλειας.
Δεσμοί δεκαετιών
Η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν εδώ και δεκαετίες διατηρούν στενές στρατιωτικές και οικονομικές σχέσεις. Η πακιστανική κυβέρνηση τόνισε ότι το νέο σύμφωνο βασίζεται στην ιστορική τους συνεργασία που εκτείνεται για σχεδόν οκτώ δεκαετίες, στηριζόμενο σε δεσμούς αδελφοσύνης, ισλαμικής αλληλεγγύης και στρατηγικών συμφερόντων.
Το Πακιστάν έχει αποστείλει κατά καιρούς στρατεύματα στη Σαουδική Αραβία, ιδίως για την προστασία ιερών τόπων όπως η Μέκκα και η Μεδίνα. Η Σαουδική Αραβία προχώρησε φέτος σε εκ νέου χρηματοδότηση πληρωμών ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για εισαγωγές πετρελαίου από το Πακιστάν, εντάσσοντάς τη σε σειρά από διευκολύνσεις πληρωμών και πακέτα στήριξης προς την πακιστανική οικονομία.
Το 2018, ανακοινώθηκε πακέτο 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Ριάντ, με δανειακές συμφωνίες καθώς και διευκολύνσεις αγοράς πετρελαίου. Παράλληλα, οι δύο χώρες διενεργούν τακτικά κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, με έμφαση στις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις.
Αντίδραση του Νέου Δελχί
Η Ινδία, άλλη πυρηνική δύναμη της περιοχής, τόνισε ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. «Έχουμε λάβει γνώση των πληροφοριών για την υπογραφή του στρατηγικού αμυντικού συμφώνου μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Πακιστάν και η κυβέρνηση γνώριζε ότι η επισημοποίηση αυτής της μακρόχρονης συνεργασίας βρισκόταν υπό εξέταση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ινδίας, Σρι Ραντίρ Τζαϊσβάλ.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η Ινδία θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο της νέας συμφωνίας στην εθνική, περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης του Νέου Δελχί για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων.
Τον Μάιο, Ινδία και Πακιστάν ήρθαν αντιμέτωπες στη σοβαρότερη κρίση των τελευταίων ετών, μετά από τρομοκρατική επίθεση στις 22 Απριλίου σε τμήμα του Κασμίρ που βρίσκεται υπό ινδική διοίκηση.
Το Νέο Δελχί προχώρησε σε αεροπορικά και πυραυλικά πλήγματα εναντίον στόχων που θεωρούσε στρατόπεδα ενόπλων εντός πακιστανικού εδάφους, με το Ισλαμαμπάντ να απαντά με βομβαρδισμούς, επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αντεπιθέσεις. Η κρίση αποκλιμακώθηκε στις 10 Μαΐου με κατάπαυση του πυρός, έπειτα από αμερικανική διαμεσολάβηση.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν στις 17 Σεπτεμβρίου ότι το Ιράν δεν έχει προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες ώστε να αποτρέψει την ενεργοποίηση κυρώσεων από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για το πυρηνικό του πρόγραμμα, οι οποίες αναμένεται να τεθούν σε ισχύ τον επόμενο μήνα.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου –η λεγόμενη ομάδα E3– μαζί με τον ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Καλλας, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία την Τετάρτη με τον Ιρανό Υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί.
Μετά τη συνομιλία, το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών ανάρτησε στην πλατφόρμα X (Twitter) ότι «οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες τόνισαν πως το Ιράν δεν έχει ακόμη λάβει τις εύλογες και σαφείς ενέργειες που απαιτούνται για την επέκταση του ψηφίσματος 2231».
Το υπουργείο συνέχισε: «Το Ιράν πρέπει να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις, να επιτρέψει επιθεωρήσεις σε ευαίσθητες εγκαταστάσεις και να διαχειριστεί τα αποθέματα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού».
Οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες επανέλαβαν την ανάγκη να επιβληθούν εκ νέου κυρώσεις εάν δεν υπάρξουν συγκεκριμένες ενέργειες από την Τεχεράνη τις επόμενες ημέρες.
Το ψήφισμα 2231 εγκρίθηκε ομόφωνα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Ιούλιο του 2015, προκειμένου να υποστηρίξει τη Συμφωνία για το Πλήρες Κοινό Σχέδιο Δράσης (JCPOA) με το Ιράν.
Το ψήφισμα αυτό προβλέπει τη λεγόμενη διαδικασία «snapback» – δηλαδή την αυτόματη επαναφορά των πλήρων κυρώσεων του ΟΗΕ εναντίον της Τεχεράνης, σε περίπτωση μη πλήρους συμμόρφωσης του Ιράν με τους όρους της συμφωνίας.
Η επαναφορά των κυρώσεων αναμένεται να εφαρμοστεί εντός λίγων εβδομάδων, εκτός αν το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίσει διαφορετικά. Η Ρωσία και η Κίνα, αν και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου, δεν διαθέτουν δικαίωμα βέτο στη συγκεκριμένη διαδικασία.
Σε ξεχωριστή του δήλωση, ο Κάλlας ανέφερε: «Το παράθυρο για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης κλείνει με μεγάλη ταχύτητα. Βρισκόμαστε μερικές εβδομάδες πριν από την επαναφορά των διεθνών κυρώσεων».
Ο ίδιος επεσήμανε: «Το Ιράν οφείλει να λάβει αξιόπιστα μέτρα για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας.
Αυτό σημαίνει πλήρη συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και άμεση αποδοχή επιθεωρήσεων σε όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις, χωρίς καθυστερήσεις».
Αν επανέλθουν οι κυρώσεις του ΟΗΕ, τα περιουσιακά στοιχεία του Ιράν στο εξωτερικό θα παγώσουν, θα επιβληθεί εμπάργκο σε εξοπλιστικές συμφωνίες με την Τεχεράνη και θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα για την παρεμπόδιση της ανάπτυξης του ιρανικού πυραυλικού προγράμματος.
Σε δήλωσή του λίγες ώρες αργότερα, ο Μπαρατσί υποστήριξε ότι «η επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ στερείται νομικής ή λογικής βάσης».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε αποσύρει μονομερώς τη χώρα του από το JCPOA το 2018, δηλώνοντας πως «η Αμερική δεν θα γίνει όμηρος πυρηνικού εκβιασμού». Ο Τραμπ πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο και αναμένεται να συζητήσει, μεταξύ άλλων, το ζήτημα του Ιράν με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στις 18 Σεπτεμβρίου.
Στις 26 Αυγούστου, ο εκπρόσωπος του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών Ισμαήλ Μπεγκιαΐ δήλωσε πως αντιπροσωπεία από την Τεχεράνη προειδοποίησε τους διαπραγματευτές της E3 ότι «στην περίπτωση ενεργοποίησης της διαδικασίας snapback θα υπάρξουν συνέπειες».
Ο Μπεγκιαΐ τόνισε: «Η Τεχεράνη επεσήμανε στην Ε3 πως δεν έχει το δικαίωμα να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό snapback». Ωστόσο, δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις πιθανές συνέπειες.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ε3 και της ιρανικής αντιπροσωπείας πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ακολούθησαν περαιτέρω συνομιλίες στη Γενεύη τον προηγούμενο μήνα.
Στις 28 Αυγούστου, η E3 απέστειλε επιστολή προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, στην οποία, βάσει αποδεικτικών στοιχείων, ανέφεραν πως «το Ιράν παραβιάζει σοβαρά τις δεσμεύσεις του στο πλαίσιο του JCPOA και ότι ενεργοποιούν τη διαδικασία επαναφοράς κυρώσεων».
Τον περασμένο μήνα, ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, απέρριψε κάθε ενδεχόμενο απευθείας συνομιλιών με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση «ανεπίλυτη».
Ο ιρανός ηγέτης Αλί Χαμενεΐ μιλάει στην Τεχεράνη στις 5 Ιουλίου 2024. Vahid Salemi/AP Photo
Η Τεχεράνη διέκοψε τις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον μετά τη ρίψη βομβών bunker-buster βάρους 13.600 κιλών από αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 Spirit κατά του υπόγειου πυρηνικού εργοστασίου του Φερντόου, τη νύχτα της 21ης προς 22 Ιουνίου.
Το Ιράν –που διαθέτει μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο– επιμένει διαχρονικά ότι επιδιώκει μόνο την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς και ότι δεν κατασκευάζει όπλα.
Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, ο Χαμενεΐ είχε δηλώσει: «Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θεωρεί τη χρήση πυρηνικών και χημικών όπλων ως θανάσιμο και ανεπίτρεπτο αμάρτημα. Εμείς πρώτοι υψώσαμε το σύνθημα μιας Μέσης Ανατολής χωρίς πυρηνικά όπλα και παραμένουμε δεσμευμένοι σε αυτό».
Στις 12 Ιουνίου, το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, αποτελούμενο από 35 κράτη, ενέκρινε απόφαση που χαρακτηρίζει το Ιράν ως μη συμμορφούμενο και σε παραβίαση των υποχρεώσεών του για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων.
Μετά την ψήφιση της απόφασης, το Ισραήλ ξεκίνησε αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και άλλους στόχους εντός Ιράν, που διήρκεσαν δώδεκα ημέρες.
Το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούσαν να διαπραγματευτούν νέα συμφωνία ώστε να αντικαταστήσει το JCPOA, με τον έκτο γύρο συνομιλιών προγραμματισμένο για τις 15 Ιουνίου στη Μασκάτ, πρωτεύουσα του Ομάν.
Οι συνομιλίες ακυρώθηκαν μετά τα ισραηλινά πλήγματα. Ο γενικός διευθυντής της ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι δήλωσε στην παρουσιάστρια του Sky News, Γιάλντα Χακίμ, στις 18 Ιουνίου: «Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε κάποια συστηματική προσπάθεια του Ιράν για την κατασκευή πυρηνικού όπλου».
Πριν και μετά την αμερικανική βομβιστική επίθεση της 21ης Ιουνίου στο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου του Φορντόου, βόρεια της Κωμ, στο Ιράν. Εικονογράφηση από The Epoch Times, Reuters, Shutterstock
Το Ιράν απάντησε με επιθέσεις πυραύλων και drones εναντίον του Ισραήλ. Στις 24 Ιουνίου, λίγες ώρες αφότου η Τεχεράνη εξαπέλυσε επίθεση με πυραύλους κατά αμερικανικής βάσης στο Κατάρ ως αντίποινα για τον αμερικανικό βομβαρδισμό στις εγκαταστάσεις του Φερντόου, της Νατάνζ και του Ισφαχάν, επιτεύχθηκε εκεχειρία.
Ο Αραγτσί επιβεβαίωσε σε συνέντευξή του στο Fox News στις 21 Ιουλίου ότι αμερικανικά αεροπορικά πλήγματα κατέστρεψαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως το Ιράν θα συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου.
Η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με δεύτερη πανεθνική απεργία την Πέμπτη, με εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές να κατακλύζουν τους δρόμους ενάντια στα μέτρα λιτότητας και στις περικοπές δαπανών.
Το κύμα αναβρασμού εκδηλώνεται τη στιγμή που ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μαζί με τον νεοδιορισθέντα πρωθυπουργό, Σεμπαστιέν Λεκορνί, αντιμετωπίζουν οξεία πολιτική κρίση και ασφυκτικές πιέσεις για να τιθασεύσουν τα δημόσια οικονομικά στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Μπρουνό Ρετεγιάου, σχολίασε μέσω της πλατφόρμας Χ στις 18 Σεπτεμβρίου: «Απέναντι σε πολυάριθμες ακροαριστερές ομάδες, βανδάλους και ευκαιριακούς παραβάτες που θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν το πλήθος και να σπείρουν την αταξία, θα είμαστε εκεί».
Σε απάντηση στην απεργία, η εθνική αστυνομία ανακοίνωσε, επίσης μέσω Χ, ότι έχει αναπτύξει 80.000 αστυνομικούς και χωροφύλακες σε ολόκληρη τη χώρα. Ειδικές δυνάμεις αντιμετώπισης ταραχών, drones και θωρακισμένα οχήματα βρίσκονται επίσης σε ετοιμότητα.
Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», περίπου 900.000 διαδηλωτές αναμένονται σε όλη τη Γαλλία, ενώ έως τώρα έχουν συλληφθεί 58 άτομα, εκ των οποίων 11 στο Παρίσι.
Το κίνημα διαμαρτυρίας Bloquons’ Taupes ξεκίνησε στις 10 Σεπτεμβρίου και εντάθηκε στις 18 του μήνα, ενώ νέα απεργία έχει προγραμματιστεί για τις 21 Σεπτεμβρίου.
Στις κινητοποιήσεις της Πέμπτης συμμετείχαν επαγγελματίες από διάφορους κλάδους, όπως εκπαιδευτικοί, μηχανοδηγοί, φαρμακοποιοί, ακόμη και έφηβοι, διαμαρτυρόμενοι για τις επικείμενες περικοπές στον προϋπολογισμό.
Αναμένεται σοβαρή αναστάτωση σε πολλούς τομείς, διαθέτοντας δημόσιες συγκοινωνίες, νοσοκομεία και σχολεία. Η εθνική σιδηροδρομική εταιρεία SNCF ανακοίνωσε ότι θα υπάρξουν κάποιες διακοπές στα δρομολόγια των ταχέων αμαξοστοιχιών στη Γαλλία και την Ευρώπη, αν και τα περισσότερα τρένα θα λειτουργήσουν κανονικά.
Υλικό που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξε πυρσούς να ανάβουν έξω από το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών στο Μπερσί από σιδηροδρομικούς υπαλλήλους της Λυών, ενώ νεαροί απέκλεισαν δρόμους και γραμμές τραμ στο Παρίσι.
Το αριστερό κόμμα Ανυπότακτη Γαλλία (La France Insoumise) ανέφερε στο Χ στις 18 Σεπτεμβρίου: «Η στήριξη των απεργών είναι μάχη για όλους μας, για τα δικαιώματά μας, για το μέλλον μας».
Ο βουλευτής του κόμματος, Λουί Μπουαγιάρ, κάλεσε τις νεολαιίστικες οργανώσεις σε κινητοποίηση κατά του «μακρονικού αυταρχισμού», δηλώνοντας: «Η νέα γενιά παίρνει την τύχη της στα χέρια της. Να απορρίψετε κάθε αταξία, καθώς αυτό ακριβώς ελπίζει ο υπουργός Εσωτερικών για να δικαιολογήσει τη συνήθη βία του κατά του λαού».
Ο ηγέτης του κόμματος, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, υπογράμμισε στο Χ: «Μην ξεχνάτε ποτέ πως όταν κινητοποιείται ο λαός, κινητοποιούνται και οι εχθροί του».
Το μεγαλύτερο συνδικάτο εκπαιδευτικών μέσης εκπαίδευσης, SNES-FSU, ανέφερε στο Blue Sky ότι το 45% των μελών του έλαβε μέρος στην απεργία, επισημαίνοντας: «Η οργή είναι μεγάλη. Πρέπει να εντείνουμε τη μαζική κινητοποίηση».
Συνδικάτα αγροτών όπως η Confederation-Pays-en-Farmers ζήτησαν επίσης δυναμική κινητοποίηση: «Πρέπει να οικοδομήσουμε τόσο ισχυρό συσχετισμό δυνάμεων, ώστε να επιβάλλουμε ριζικές αλλαγές στη δημόσια – και την αγροτική – πολιτική».
Εμφανείς ήταν οι κινητοποιήσεις και στους φαρμακοποιούς, με το 95% των φαρμακείων να κατεβάζουν ρολά. Το συνδικάτο των φαρμακοποιών USPO προειδοποίησε ότι οι νέες ρυθμίσεις που περιορίζουν τις εκπτώσεις στα γενόσημα φάρμακα απειλούν το 30% των φαρμακείων της χώρας.
Ο επικεφαλής των συντηρητικών Ρεπουμπλικανών, Λοράν Βοκιέ, δήλωσε στο Χ, έπειτα από επίσκεψή του στη μεγάλη λαχαναγορά της Κορμπά στα προάστια της Λυών: «Ενώ κάποιοι μπλοκάρουν και καταστρέφουν τα πάντα, υπάρχει μια Γαλλία που εργάζεται, ξυπνάει νωρίς και πληρώνει τους φόρους της. Αυτή τη “σιωπηλή πλειοψηφία” πρέπει να υπερασπιστούμε».
Οι διαμαρτυρίες αποτελούν άμεση αντίδραση στο σχέδιο λιτότητας του πρώην πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος αποπέμφθηκε από τη θέση του στις 8 Σεπτεμβρίου.
Ο Μπαϊρού είχε ανακοινώσει τον Ιούλιο περικοπές ύψους 43,8 δισ. ευρώ ως το 2026, με «πάγωμα» των κοινωνικών δαπανών και κατάργηση ορισμένων αργιών, όπως η Δευτέρα του Πάσχα και η Ημέρα της Νίκης.
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας προβλέπεται να ξεπεράσει φέτος τα 3 τρισ. ευρώ, φθάνοντας το 110% του ΑΕΠ–ποσοστό πολύ υψηλότερο από τα όρια της Ε.Ε. Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες προβλέπουν ότι το δημόσιο έλλειμμα θα παραμείνει άνω του 5,5% του ΑΕΠ ως το 2026.
Στις 17 Σεπτεμβρίου, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) ανακοίνωσε τις νέες προτεραιότητές του, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα για τον αυτισμό και την ασφάλεια των εμβολίων.
Ο οργανισμός υπογράμμισε τη δέσμευσή του να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κοινού και να αξιολογήσει σε βάθος την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Σε σχετική ανακοίνωση, το CDC ανέφερε: «Δεσμευόμαστε να προωθήσουμε τους στόχους του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του υπουργού Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζούνιορ».
Έπειτα από την απομάκρυνση της πρώτης διευθύντριας του οργανισμού που είχε επικυρωθεί από τη Γερουσία, η οποία απολύθηκε από τον Κέννεντυ τον Αύγουστο, το CDC δήλωσε ότι «ο Τραμπ και ο Κέννεντυ έχουν ως προτεραιότητα την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, της διαφάνειας και της αξιοπιστίας στον οργανισμό».
Ο βασικός στόχος του CDC παραμένει η προστασία των Αμερικανών από ασθένειες, μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης και της αποτελεσματικής αντίδρασης. Οι ειδικότερες προτεραιότητες που γνωστοποιήθηκαν περιλαμβάνουν:
– Ταχείες απαντήσεις στις κρίσεις, βασισμένες σε αποδείξεις
– Έρευνα για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων
– Προώθηση της γνώσης γύρω από τον αυτισμό και άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές
Το CDC δεσμεύθηκε επιπλέον να διασφαλίσει την πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων για τα εμβόλια και σχετικά σύνολα δεδομένων, μέσω των πιο απλών δυνατών συμφωνιών δημόσιας χρήσης, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας, της λογοδοσίας, της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας. Εξέφρασε ακόμη πρόθεση να συνδράμει σε ευρύτερες κυβερνητικές προσπάθειες για τη διερεύνηση των αιτιών του αυτισμού.
Πρόσφατα, το CDC δήλωσε ότι θα χρηματοδοτήσει ερευνητές που εξετάζουν τυχόν συνδέσεις μεταξύ εμβολίων και αυτισμού.
Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Κέννεντυ έχουν ασκήσει έντονη κριτική για τη διαχείριση του CDC κατά την πανδημία COVID-19. Ο Κέννεντυ , μιλώντας σε επιτροπή της Γερουσίας, ανέφερε: «Το CDC δεν θα έπρεπε να έχει συστήσει τη χρήση μάσκας σε παιδιά από την ηλικία των δύο ετών, ούτε να στηρίζει το κλείσιμο των σχολείων».
Στην επικαιροποιημένη διακήρυξη αποστολής του, το CDC παραδέχθηκε ότι η εμπιστοσύνη στον οργανισμό και στο δημόσιο σύστημα υγείας έχει διαβρωθεί, επικαλούμενο «αντιφατικά μηνύματα, έλλειψη διαφάνειας και δυσκολία στην κατάλληλη διαχείριση νέων υγειονομικών απειλών».
Όπως υπογράμμισε το CDC: «Αυτές οι αδυναμίες υπονόμευσαν την αποτελεσματική ηγεσία μας κατά τη διάρκεια κρίσεων και αποδυνάμωσαν τη συμμόρφωση του κοινού με τις υγειονομικές συστάσεις».
Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, το CDC δεσμεύθηκε να βελτιώσει τη διαφάνεια των δεδομένων και να διασφαλίσει ότι όλες οι συστάσεις του θα βασίζονται σε αποδείξεις, παροτρύνοντας τα στελέχη του να ενισχύουν την επικοινωνία με το κοινό.
Στην ίδια διακήρυξη, γίνεται αναφορά στη σχετική εντολή του Τραμπ για «αποκατάσταση της επιστημονικής ακεραιότητας», στην οποία τονίζεται η ανάγκη για:
– Διαφάνεια στα δεδομένα
– Αναγνώριση αβεβαιοτήτων στην επιστήμη
– Διαφάνεια σε υποθέσεις και πιθανά σενάρια
– Αντικειμενική προσέγγιση στα επιστημονικά ευρήματα
– Ακριβή επικοινωνία των επιστημονικών δεδομένων
Τέλος, το CDC επανέλαβε ότι δεν θα χρησιμοποιεί δημόσιους πόρους για την προώθηση αμβλώσεων, τη διευκόλυνση της παράνομης χρήσης ναρκωτικών ή την ενθάρρυνση παράνομης μετανάστευσης.
Η αποστολή αυτή επικαιροποιήθηκε τελευταία φορά τον Φεβρουάριο του 2024, ενώ στην προηγούμενη εκδοχή της διακήρυξης είχε δοθεί έμφαση στη δίκαιη προστασία της υγείας, της ασφάλειας και της ασφάλειας του πληθυσμού, μέσω δράσεων όπως η αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού και η μείωση της κατανάλωσης καπνού στους εφήβους.
Η βιβλική αναφορά για αυτή την ιστορία προέρχεται από την «Έξοδο», το δεύτερο βιβλίο της Βίβλου. Στην αρχή, ο Φαραώ διατάζει να ρίξουν όλα τα αρσενικά νεογέννητα μωρά των Εβραίων στον Νείλο. Για να γλιτώσει τον γιο της από αυτό το πεπρωμένο, η μητέρα του Μωυσή τον βάζει σε ένα καλάθι από πάπυρο και τον αφήνει στα καλάμια της όχθης του ποταμού. Το μωρό βρίσκει και βγάζει από το νερό η ίδια η κόρη του βασιλιά.
Η πριγκίπισσα γνωρίζει ότι το βρέφος είναι εβραϊκής καταγωγής, αλλά το υιοθετεί ούτως ή άλλως, ονομάζοντάς το Μωυσή, που σημαίνει «αυτός που τραβήχτηκε έξω». Τη σκηνή παρακολουθεί από μακριά η αδελφή του Μωυσή. Εμφανίζεται και προσφέρεται να βρει μια τροφό για το μωρό. Η πριγκίπισσα δέχεται και η κοπέλα της παρουσιάζει τη μητέρα της.
Η εσωτερική διακόσμηση μιας από τις παλαιότερες γνωστές Συναγωγές στον κόσμο, της Συναγωγής της Δούρα-Ευρωπός, περιείχε νωπογραφίες από τη ζωή του Μωυσή στον δυτικό τοίχο, μία από τις οποίες απεικονίζει την εύρεση του Μωυσή. Η συναγωγή χρονολογείται στα μέσα του 3ου αιώνα και βρίσκεται στη σημερινή Συρία. Οι εκτενείς, πολύχρωμες τοιχογραφίες του κτηρίου είναι μοναδικές, χωρίς αντίστοιχο στην τέχνη της εβραϊκής αρχαιότητας. Η Συναγωγή ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1930, κατά τη διάρκεια ανασκαφών από μια αρχαιολογική ομάδα του Yale και της Γαλλίας. Είχε μείνει πάνω από μία χιλιετία βυθισμένη στην άμμο. Τα έργα τέχνης μεταφέρθηκαν αργότερα στο Εθνικό Μουσείο της Δαμασκού.
Νωπογραφία, με θέμα την ανακάλυψη του Μωυσή, στη Συναγωγή της Δούρα-Ευρωπός. Μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. (Public Domain)
Ευρωπαϊκές απεικονίσεις
Οι χριστιανοί καλλιτέχνες ενδιαφέρονταν για την ιστορία του Μωυσή, εν μέρει επειδή τη θεωρούσαν πρόδρομο της ιστορίας της φυγής στην Αίγυπτο, η οποία αποτελεί μέρος της Καινής Διαθήκης καθώς περιγράφει πώς ο Ιησούς και οι γονείς του πηγαίνουν στην Αίγυπτο για να σωθεί το θείο βρέφος από τη σφαγή των αρσενικών παιδιών που διέταξε ο βασιλιάς Ηρώδης στη Βηθλεέμ.
Υπήρχαν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του Μπαρόκ έλκονταν από το θέμα της εύρεσης του Μωυσή. Ο Βενετός καλλιτέχνης Παόλο Βερονέζε (1528–1588), μαζί με το εργαστήριό του, ζωγράφισε τουλάχιστον οκτώ παραλλαγές του θέματος. Οι μελετητές υποθέτουν ότι η στενή σχέση της Γαληνοτάτης με το νερό ενίσχυε την προτίμηση των Βενετών για τη συγκεκριμένη ιστορία.
Η σπουδαιότερη εκδοχή του Βερονέζε βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης και χρονολογείται γύρω στο 1580. Οι μορφές στο προσκήνιο βρίσκονται σε ένα ποιμενικό τοπίο. Αριστερά υπάρχει ένα ποτάμι που οδηγεί σε ένα αστικό τοπίο στο βάθος. Η πλούσια φύση, όπως και τα πολυτελή μπροκάρ φορέματα της κόρης του Φαραώ και τα κοστούμια των συνοδών της, αποκαλύπτουν ότι ο Βερονέζε προσάρμοσε το αρχαίο αιγυπτιακό σκηνικό της ιστορίας.
Οι Ολλανδοί, κατά τον 17ο αιώνα, ταυτίστηκαν επίσης με τη ιστορία του Μωυσή, βλέποντας μια παράλληλη σχέση μεταξύ της σκλαβιάς των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο και της καταπιεστικής ισπανικής κυριαρχίας στο έδαφός τους, αλλά και μεταξύ του τρόπου με τον οποίο και οι δύο λαοί απελευθερώθηκαν, χάρη στους θαρραλέους ηγέτες τους.
Ρέμπραντ, «Η εύρεση του Μωυσή», περ, 1655. Καλάμι και καφέ μελάνι με λευκό αδιαφανές υδατόχρωμα. 18,7 × 23,5 εκ. Συλλογή Thaw, The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη. (Public Domain)
Στο Morgan Library & Museum της Νέας Υόρκης βρίσκεται ένα σχέδιο με μελάνι του Ρέμπραντ (1606–1669), με τον τίτλο «Η εύρεση του Μωυσή». Χρονολογείται γύρω στο 1655 και είναι ένα από τα πολλά έργα του καλλιτέχνη με βιβλική θεματολογία. Στο κέντρο βλέπουμε την κόρη του Φαραώ, που στέκεται κάτω από μια μεγάλη ομπρέλα. Κάτω δεξιά, ο Μωυσής διασώζεται από το νερό, ενώ η αδελφή του, μισοκρυμμένη, παρακολουθεί τα γεγονότα από το βάθος της σύνθεσης.
Ο Ιταλός μπαρόκ καλλιτέχνης Οράζιο Τζεντιλέσκι (Orazio Gentileschi, 1563–1639) δημιούργησε έναν μνημειώδη πίνακα με θέμα την εύρεση του Μωυσή, στις αρχές της δεκαετίας του 1630, ενώ εργαζόταν στην αγγλική Αυλή. Αφορμή για την παραγγελία ήταν πιθανώς η γέννηση του Καρόλου Β΄, διαδόχου του βασιλιά Καρόλου Α’ και της βασίλισσας Ερριέττας Μαρίας. Περίπου την ίδια εποχή, ο Τζεντιλέσκι έστειλε έναν παρόμοιο πίνακα με το ίδιο θέμα στον Φίλιππο Δ΄ της Ισπανίας για τη γέννηση του δικού του διαδόχου. Η βρετανική έκδοση αποτελεί σήμερα μέρος της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου.
Οράζιο Τζεντιλέσκι, «Η εύρεση του Μωυσή», 1630. Λάδι σε καμβά, 256,5 × 300 εκ. Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. (Public Domain)
Οι κομψές εικόνες του Τζεντιλέσκι από την 12ετή παραμονή του στο Λονδίνο είναι γνωστές για τα πλούσια χρώματα και τις εξαιρετικά λεπτομερείς απεικονίσεις των υφασμάτων. Η «Εύρεση του Μωυσή», γράφει η Πινακοθήκη, «είναι το πιο φιλόδοξο έργο του και παρουσιάζει απαράμιλλη φινέτσα και ομορφιά».
Ο καλλιτέχνης τοποθετεί την ιστορία σε μια ύπαιθρο που μοιάζει περισσότερο με την Αγγλία παρά με την Αίγυπτο. Ο ποταμός στα δεξιά θυμίζει μάλλον τον Τάμεση παρά τον Νείλο. Εννέα γυναικείες φιγούρες σε φυσικό μέγεθος περιβάλλουν τον μικρό Μωυσή. Όπως στις απεικονίσεις του Βερονέζε και του Ρέμπραντ, η κόρη του Φαραώ ξεχωρίζει σαφώς από την ομάδα. Εδώ, είναι ντυμένη με ένα κίτρινο φόρεμα στολισμένο με κοσμήματα. Η αδελφή του Μωυσή γονατίζει μπροστά στην πριγκίπισσα, ενώ η μητέρα των δύο παιδιών στέκει προστατευτικά.
Η αγορά του πίνακα από την Εθνική Πινακοθήκη, το 2020, έγινε πρωτοσέλιδο, μετά από 20 χρόνια που τον κατείχε ως δάνειο. Η τιμή του έφτασε τις 29 εκατομμύρια λίρες στερλίνες. Αν και το ποσό είναι ιλιγγιώδες, έχει σημειωθεί ακόμα υψηλότερο για πίνακα με το ίδιο θέμα. Αυτός είναι το ομώνυμο έργο του Άλμα-Ταντέμα, το οποίο βγήκε σε δημοπρασία από τον Οίκο Sotheby’s το 2010 με εκτιμώμενη αξία 2 έως 4 εκατομμύρια λίρες στερλίνες και πωλήθηκε για ~26 εκατομμύρια λίρες στερλίνες.
Ένας ζωγράφος που αγαπούσε την κλασική αρχαιότητα
Ο Σερ Λώρενς Άλμα-Ταντέμα (1836–1912) γεννήθηκε σε ένα μικρό ολλανδικό χωριό στη βόρεια Ολλανδία. Ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν παιδί και η οικογένειά του αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες. Παρά την πίεση που του ασκήθηκε για να γίνει δικηγόρος, εκείνος ήταν αποφασισμένος να ακολουθήσει το πάθος του για την τέχνη. Αργότερα θυμήθηκε: «Αν έχω επιτύχει σε κάποιο βαθμό, είναι επειδή παρέμεινα πιστός στις ιδέες μου».
Ο Άλμα-Ταντέμα έλαβε ακαδημαϊκή εκπαίδευση στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αμβέρσας. Στη συνέχεια, είχε ως μέντορα έναν ιστορικό ζωγράφο που δίδασκε επίσης αρχαιολογία. Αυτό είχε καθοριστική επίδραση στη ζωή του Άλμα-Ταντέμα, ο οποίος έγινε διάσημος για τα έργα του με θέμα την κλασική αρχαιότητα, τα οποία αντανακλούσαν την ενδελεχή μελέτη – μέσω ταξιδιών, επισκέψεων σε μουσεία και μιας εκτενούς βιβλιοθήκης – της τέχνης και των αντικειμένων της αρχαιότητας.
Σερ Λώρενς Άλμα-Ταντέμα, αυτοπροσωπογραφία, 1896. Λάδι σε καμβά, 66 εκ. x 53 εκ. Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία.(Public Domain)
Μετακόμισε στο Λονδίνο το 1870 και έγινε Βρετανός πολίτης, καθώς και μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας. Ο Άλμα-Ταντέμα κινήθηκε στην υψηλή κοινωνία: ήταν φίλος με τον πρίγκιπα και την πριγκίπισσα της Ουαλίας (μετέπειτα βασιλιά Εδουάρδο VII και βασίλισσα Αλεξάνδρα), και τα έργα του συλλέχθηκαν από προσωπικότητες όπως ο Ουίλλιαμ Χένρι Βάντερμπιλτ και ο Χένρι Κλέι Φρικ. Η βασίλισσα Βικτωρία τον αναγόρευσε Ιππότη το 1899 και έξι χρόνια αργότερα τού απονεμήθηκε το Τάγμα της Αξίας. Μετά το θάνατό του, ως ύστατη τιμή, τάφηκε στον περίφημο καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο.
Λίγο καιρό αφότου απεβίωσε, οι όμορφοι πίνακές του, που χαρακτηρίζονταν από ακρίβεια, λαμπρότητα, μεγαλοπρέπεια, έντονα χρώματα και φυσικό φως, θεωρήθηκαν επιφανειακοί και παλιομοδίτικοι. Ο μοντερνισμός κυριάρχησε στον κόσμο της τέχνης και μόνο τη δεκαετία του 1960 επανήλθε η κριτική αναγνώριση του έργου του.
Είναι ενδιαφέρον ότι, παρά αυτή την παρέκκλιση, οι πίνακες του Άλμα-Ταντέμα είχαν βαθιά επίδραση στον κινηματογράφο του Χόλλυγουντ. Ο κριτικός τέχνης και διευθυντής μουσείου Μάριο Αμάγια έγραψε ότι «η έμφαση του Άλμα-Ταντέμα στο προσωπικό δράμα, η ευρεία οπτική του και η τεράστια κλίμακα των έργων του έθεσαν τις βάσεις για την επική κινηματογραφική βιομηχανία». Μια σειρά ταινιών αντικατοπτρίζουν την επιρροή του, από το «Intolerance» του Ντ. Γ. Γκρίφφιθ, μέχρι την «Κλεοπάτρα» και τις «Δέκα Εντολές» του Σεσίλ ντε Μιλ, το «Μπεν Χουρ» του Ουίλλιαμ Ουάιλερ και τον «Μονομάχο» του Ρίντλεϋ Σκοτ.
Το επιστέγασμα μίας καριέρας
Σερ Λώρενς Άλμα-Ταντέμα, «Η εύρεση του Μωυσή», 1904. Λάδι σε καμβά, 136,5 x 213,3 εκ. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Ένα από τα πιο διάσημα έργα του Άλμα-Ταντέμα είναι η «Εύρεση του Μωυσή», η οποία χρονολογείται προς το τέλος της καριέρας του. Η έμπνευσή του προήλθε από ένα ταξίδι έξι εβδομάδων το 1902 που πραγματοποίησε ο καλλιτέχνης στην Αίγυπτο για τα εγκαίνια του φράγματος του Ασουάν, μετά από πρόσκληση του σερ Τζον Άιρντ, του μηχανικού του φράγματος. Ο Άιρντ ήταν εξέχων προστάτης των τεχνών και η συλλογή του αποτελείτο κυρίως από μεγάλα ακαδημαϊκά έργα, μεταξύ των οποίων και το μεγαλοπρεπές «Τα τριαντάφυλλα του Ηλιογάβαλου», του Άλμα-Ταντέμα επίσης.
Ο Άλμα-Ταντέμα εμπνεύστηκε καλλιτεχνικά από το ταξίδι του στην Αίγυπτο, σκιτσάροντας και τραβώντας φωτογραφίες. Ο Άιρντ ήθελε να προσθέσει έναν άλλο πίνακα του Άλμα-Ταντέμα στη συλλογή του και επέλεξε την ιδέα του καλλιτέχνη για την «Εύρεση του Μωυσή». Ο καλλιτέχνης εργάστηκε σχεδόν αποκλειστικά σε αυτόν τον πίνακα για δύο χρόνια περίπου. Ο πίνακας που προέκυψε ήταν το αποκορύφωμα της σχολαστικής δεξιοτεχνίας του, που είχε καλλιεργήσει για δεκαετίες.
Το θέμα ήταν αρκετά ασυνήθιστο για τον Άλμα-Ταντέμα, καθώς σπάνια ζωγράφιζε βιβλικά ή ακόμη και μυθολογικά θέματα. Αν και το έργο του ήταν βαθιά ριζωμένο στην ιστορική ακρίβεια, πάντα διατηρούσε και ένα ποσοστό καλλιτεχνικής ελευθερίας, δημιουργώντας φανταστικές, συναρπαστικές συνθέσεις. Από αυτή την άποψη, η «Εύρεση του Μωυσή» του δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Άλμα-Ταντέμα τοποθετεί τον Μωυσή σε περίοπτη θέση, εντός μιας πομπής που περιλαμβάνει πολλά από τα αγαπημένα του μοντέλα, αναγνωρίσιμα από προηγούμενα έργα του, παρόλο που δεν αναπαριστούν με ακρίβεια το αρχαίο αιγυπτιακό περιβάλλον.
Παραδείγματος χάριν, η κόρη του Φαραώ, που έχει ως πρότυπο την κόρη του Άιρντ, φορά ένα διάδημα που είναι αντίγραφο ενός σπάνιου ασημένιου διαδήματος που βρίσκεται σήμερα στο Rijksmuseum van Oudheden του Λέιντεν. Άλλα αντικείμενα που έχουν αποδοθεί με ακρίβεια είναι τα περιδέραια και το βραχιόλι της, το κάθισμά της, καθώς και τα κοσμήματα που φορούν οι γυναίκες της ακολουθίας της.
Μπροστινή και πίσω όψη διαδήματος που βρέθηκε στη Θήβα της Αιγύπτου. Χρονολογείται στα 1647 π.Χ. κατά προσέγγιση. Ασήμι, χρυσός, ύαλος και φαγεντιανή· 180,34 × 17,48 εκ. Εθνικό Μουσείο Αρχαιοτήτων, Λέιντεν, Ολλανδία. (Rijksmuseum van Oudheden)
Ο κατάλογος του οίκου πλειστηριασμών Sotheby’s σημειώνει: «Τα περίτεχνα στοιχεία του πρώτου πλάνου έρχονται σε αντίθεση με τις ομάδες των Εβραίων σκλάβων που απεικονίζονται στην απέναντι όχθη, των οποίων οι θολές μορφές υποδηλώνουν την απόσταση αλλά και τη ζέστη της ημέρας, ενώ οι ροζ Πυραμίδες της Γκίζας σηματοδοτούν τον ορίζοντα».
Το μπροστινό πλάνο είναι γεμάτο με γαλανά και μπλε λουλούδια, χρώμα που παραπέμπει στο ιερό χρώμα της Αιγύπτου. Το καλάθι του Μωυσή είναι διακοσμημένο με νούφαρα και η πριγκίπισσα κρατά και η ίδια ένα. Νούφαρα είναι τυλιγμένα και γύρω από τις μεγάλες βεντάλιες από φτερά στρουθοκαμήλου που κουνούν οι σκλάβοι για να δροσίζουν την πριγκίπισσα, νούφαρα στολίζουν και τα κεφάλια των γυναικών συνοδών της, τονίζοντας το υδάτινο στοιχείο όπου βρέθηκε το καλάθι με το βρέφος.
Λεπτομέρεια από το έργο «Η εύρεση του Μωυσή», 1904-1905, του Σερ Λώρενς Άλμα-Ταντέμα. (Public Domain)
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της τέχνης, ορισμένοι καλλιτέχνες αναπαράστησαν τα αρχικά στοιχεία της Εξόδου, ενώ άλλοι επανεξέτασαν την ιστορία με βάση την εποχή τους. Η διαχρονικότητα του θέματος της εύρεσης του Μωυσή αποδεικνύει τη σταθερή σημασία του για τους ανθρώπους σε διάφορες περιόδους. Ο οίκος Sotheby’s γράφει ότι ορισμένοι σύγχρονοι θεατές θεωρούν την εκδοχή του Άλμα-Ταντέμα ως «την πιο αυθεντική και πιστή ερμηνεία της διάσημης ιστορίας».
Το συγκεκριμένο έργο του Άλμα-Ταντέμα εκτέθηκε στη Βασιλική Ακαδημία το 1905 και ο Άιρντ πλήρωσε 5.250 λίρες, συν τα έξοδα του καλλιτέχνη. Το πόσο έπεσε η φήμη του Άλμα-Ταντέμα στις επόμενες δεκαετίες αποδεικνύεται από την τιμή που έπιασε το έργο όταν η οικογένεια του Άιρντ το δημοπράτησε το 1935: μόλις 820 λίρες. Ωστόσο, πλέον, τόσο ο Άλμα-Ταντέμα όσο και αυτό το ξεχωριστό έργο έχουν αποκατασταθεί και πάλι στη θέση που τους αξίζει.
Το πρόσφατο περιστατικό στο Αιγάλεω με τον 32χρονο Παλαιστίνιο που κατηγορείται για σεξουαλικές επιθέσεις και εμπρησμούς, ενώ παράλληλα δηλώνει μέλος του ISIS, αποτελεί σημείο καμπής στη συζήτηση για την ασφάλεια και το σύστημα ασύλου στη χώρα. Η υπόθεση αναδεικνύει πολυεπίπεδα προβλήματα που αφορούν την παρακολούθηση των δικαιούχων ασύλου, την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.
Το χρονικό των εγκλημάτων
Στις 15 Σεπτεμβρίου 2025, ο 32χρονος Παλαιστίνιος με καταγωγή από τη Συρία προκάλεσε τρόμο στο Αιγάλεω με τρεις διαδοχικές επιθέσεις σε γυναίκες. Η πρώτη επίθεση σημειώθηκε γύρω στις 13:00, όταν πλησίασε μια 14χρονη κοντά στον σταθμό του Μετρό, την αγκάλιασε αιφνιδιαστικά και την έριξε στο έδαφος πριν τη φτύσει και διαφύγει. Λίγα λεπτά αργότερα, σε κοντινό δρόμο, άρπαξε από τη μέση μία 58χρονη γυναίκα, προκαλώντας τον τρόμο της.
Η τρίτη και πιο σοβαρή επίθεση έγινε σε βάρος μιας 17χρονης μαθήτριας που επέστρεφε στο σπίτι της. Ο κατηγορούμενος την ακολούθησε μέχρι την πολυκατοικία της και μπήκε από την γκαραζόπορτα, κάνοντας κίνηση να κατεβάσει το παντελόνι του ενώ η κοπέλα τού ζητούσε να φύγει. Η ανήλικη άρχισε να φωνάζει για βοήθεια, ενώ ο δράστης διέφυγε για να ακινητοποιηθεί λίγο αργότερα από έναν 30χρονο μαζί με συγγενή της 17χρονης.
Η ταυτοποίηση του 32χρονου ως δράστη των εμπρησμών στον Υμηττό προήλθε από εντατική έρευνα της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (ΔΑΕΕ), η οποία επί τρεις μήνες συγκέντρωνε στοιχεία που τον συνδέουν όχι μόνο με την πυρκαγιά της 7ης Σεπτεμβρίου στον Βύρωνα, αλλά και με τρεις ακόμη εμπρησμούς στην ευρύτερη περιοχή του Υμηττού. Στις αρχές του μήνα οι κάμερες ασφαλείας τον εντόπισαν να βάζει φωτιά στο δάσος του Υμηττού, στο ύψος του Καρέα.
Όταν ρωτήθηκε από τους αξιωματικούς της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού για το κίνητρό του, ο 32χρονος ισχυρίστηκε πως είναι μέλος του ISIS και ότι έπαιρνε εντολές. Ειδικότερα, είπε πως πήρε εντολές από ένα άλλο φερόμενο μέλος του ISIS, ηλικίας 30 έως 40 ετών, που έμενε στο Παγκράτι και έχει μετακομίσει πλέον στη Γερμανία, ενώ γνωρίστηκαν σε προσφυγικό καμπ στην Τουρκία.
Παράλληλα, ο κατηγορούμενος ισχυρίστηκε πως «έπαιρνε 100 ευρώ για κάθε εμπρησμό», έναν ισχυρισμό που εξετάζεται από τους έμπειρους αξιωματικούς της ΕΛΑΣ και της Πυροσβεστικής. Φέρεται επίσης να παραδέχθηκε ότι έβαλε ακόμη τρεις μικρότερες φωτιές στον Βύρωνα, οι οποίες δεν πήραν διαστάσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο 32χρονος είχε απασχολήσει ξανά τη Δικαιοσύνη, καθώς τον περασμένο Μάιο είχε συλληφθεί για απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά Σύρου υπηκόου. Είχε παραβιάσει περιοριστικούς όρους που του είχαν επιβληθεί και δεν εμφανίστηκε στο Α.Τ. Αγίου Παντελεήμονα όπως όφειλε. Στις 12 Σεπτεμβρίου εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εναντίον του.
Η διάσταση της τρομοκρατίας στην Ελλάδα
Η υπόθεση αυτή δεν αποτελεί το πρώτο περιστατικό σύνδεσης ατόμων με το ISIS στην ελληνική επικράτεια. Τον Νοέμβριο του 2020, συνελήφθη από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία ένας 27χρονος Σύρος σε βάρος του οποίου σχηματίστηκε δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα για ένταξη και συμμετοχή ως μέλος στην τρομοκρατική οργάνωση ISIS. Ο 27χρονος, ο οποίος εισήλθε στη χώρα το 2018, κατηγορήθηκε επίσης για τρομοκρατικές πράξεις άμεσης συνδρομής σε ανθρωποκτονία και αποδέχτηκε τις κατηγορίες, ομολογώντας πως έχει συμμετάσχει σε δολοφονίες που προέβη τζιχαντιστική οργάνωση στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με έκθεση του 2023, δέκα τζιχαντιστές και άλλοι ύποπτοι Άραβες για συμμετοχή στη διεθνή τρομοκρατία έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα ύστερα από έρευνες της ΕΥΠ και της ΕΛΑΣ. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις εντοπισμού ξένων ενόπλων έχουν δημοσιοποιηθεί, με ενδεικτικές εκείνες της περιόδου 2021-2022 για δύο Σύρους, έναν Αλγερινό και έναν Ιρακινό.
Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και η Αντιτρομοκρατική έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους μετά τις αιματηρές επιθέσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις, εφαρμόζοντας στενή παρακολούθηση δεκάδων ύποπτων που εγκλωβίστηκαν στην Ελλάδα μετά το σφράγισμα των συνόρων. Παράλληλα, σαρώνουν 24ώρες το 24ωρο Facebook και YouTube, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι χρησιμοποιούνται από ομάδες ακραίων ισλαμιστών ως μέσα προπαγάνδας, προσηλυτισμού και στρατολόγησης τζιχαντιστών.
Το σύστημα ασύλου και η αφαίρεση προστασίας
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης έδωσε άμεσα εντολή για επανεξέταση του καθεστώτος ασύλου του 32χρονου, ζητώντας από την υπηρεσία ασύλου να προβεί σε όλες τις ενέργειες για την επανεξέταση του καθεστώτος ασύλου που έχει λάβει ο Παλαιστίνιος. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, ο κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια ή η καταδίκη για ποινικό αδίκημα δικαιολογούν την αφαίρεση του καθεστώτος προστασίας που παρέχει το άσυλο.
Όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, η ίδια πρακτική θα ακολουθείται πλέον αυτόματα σε όλες τις περιπτώσεις που διαπράττεται ποινικό αδίκημα από δικαιούχους ασύλου.
Εμπρησμοί και εγκληματικότητα: Ένα ευρύτερο πρόβλημα
Η υπόθεση του 32χρονου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αύξησης των εμπρησμών στην Ελλάδα. Από τον Ιανουάριο έως και τις 20 Αυγούστου 2025, πραγματοποιήθηκαν 315 συλλήψεις για εμπρησμούς, εκ των οποίων οι 40 από πρόθεση και οι 275 από αμέλεια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, από το 2014 έως και τον Ιούλιο του 2025 παρατηρείται ετησίως αύξηση στις συλλήψεις, με σημαντική κλιμάκωση τα δύο τελευταία έτη.
Από τις 150 συλλήψεις του 2014, καταγράφηκε ιστορικό υψηλό το 2024 με 430 συλλήψεις, ενώ ο αριθμός του 2025 ενδέχεται να ξεπεράσει το σύνολο του προηγούμενου έτους. Τουλάχιστον δύο ύποπτοι την ημέρα συλλαμβάνονται στη φετινή αντιπυρική περίοδο, με τον συνολικό αριθμό να ξεπερνά τους 310.
Οι προκλήσεις του συστήματος ασύλου
Η περίπτωση του 32χρονου Παλαιστινίου αναδεικνύει και τις ιδιαιτερότητες που αφορούν τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες που προέρχονται από τη Συρία. Αυτοί έχουν θιγεί από την αναστολή της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου για τους Σύρους πολίτες, απόφαση που ελήφθη σε εθνικό επίπεδο στα μέσα Δεκεμβρίου 2024. Ο Συνήγορος του Πολίτη κάλεσε την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου να «εξετάσει το ενδεχόμενο άρσης της αναστολής της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου από Παλαιστινίους των οποίων η τελευταία χώρα μόνιμης διαμονής ήταν η Συρία». Ιστορικά, οι Παλαιστίνιοι στη Συρία στερούνται θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως και της συριακής υπηκοότητας, ενώ αντιμετωπίζουν και σοβαρά κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα.
Έξι μήνες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, διαφαίνεται μια αλλαγή στη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται από τους πολίτες της Συρίας. Εκδόθηκαν οι πρώτες αρνητικές αποφάσεις για αιτούντες προερχόμενους από τη Συρία, κατόπιν συνεκτίμησης των λόγων φυγής και των προσωπικών χαρακτηριστικών των ατόμων που είχαν αιτηθεί άσυλο. Συγκεκριμένα, σε άτομα που ασπάζονται το μουσουλμανικό σουνιτικό δόγμα, είναι άνδρες, μη ευάλωτοι και διαθέτουν υποστηρικτικό δίκτυο στη Δαμασκό είναι πιθανό, υπό προϋποθέσεις, να απορριφθεί το αίτημα ασύλου.
Η διεθνής διάσταση και η συνεργασία
Η υπόθεση έχει κινητοποιήσει την ΕΥΠ, η οποία εξετάζει τους ισχυρισμούς του κατηγορουμένου μετά από εισήγηση της Πυροσβεστικής. Οι ελληνικές Αρχές είναι σε ανοικτή γραμμή με Γερμανούς αξιωματούχους, προκειμένου να ενημερωθούν επί των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί για τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις.
Η συνεργασία αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο αντιμετώπισης της τρομοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδιαίτερα μετά τη διαπίστωση ότι η συχνότητα τέτοιων ενεργειών πυκνώνει. Ελληνικές και διεθνείς Αρχές Ασφαλείας διαπιστώνουν «σιωπηρή» ενεργοποίηση μελών του ISIS που έχουν εισέλθει σχετικά πρόσφατα από τη Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη λαμβάνει όλο και πιο αυστηρά μέτρα ασφαλείας υπό την απειλή του «Ισλαμικού Κράτους». Στην περίπτωση της Ελλάδας, υπάρχει ανησυχία για την επανεμφάνιση «μοναχικών λύκων» που αρχικά δρούσαν λόγω θρησκευτικού φανατισμού και εκδίκησης για τη διάλυση του «Ισλαμικού Κράτους». Οι ίδιοι φαίνεται να αντικαθίστανται από άλλους που δελεάζονται μόνο από αμοιβές δεκάδων χιλιάδων ευρώ για κάθε θύμα τους.
Επιπτώσεις στην κοινωνία
Οι γυναίκες που δέχθηκαν επιθέσεις από τον 32χρονο ζουν σε φόβο και πανικό. Η 58χρονη που μίλησε στα μέσα ενημέρωσης είπε: «Θέλω να φύγει από τη χώρα μου», περιγράφοντας ότι ο άνδρας την άρπαξε από πίσω ενώ περπατούσε με την κόρη της. «Προσπαθώ να συνέλθω. Προσπαθώ. Πονάει ο λαιμός μου», δήλωσε.
Η κόρη της περιέγραψε ότι εκείνος την άρπαξε από το χέρι και έκανε κεφαλοκλείδωμα: «Ήμασταν αγκαζέ πιασμένες, μου έπιασε το αριστερό χέρι και με το δεξί έκανε κεφαλοκλείδωμα και μου γύρισε το λαιμό αριστερά. Έβαλε την ανάσα του στο αυτί μου». Στην περίπτωση της 14χρονης, μάρτυρες ανέφεραν ότι η ανήλικη«πηδούσε, έτρεμε, την πέταξε κάτω και την έφτυσε στο στόμα».
Το περιστατικό έχει αναστατώσει την τοπική κοινωνία του Αιγάλεω, με τις Αρχές να συλλέγουν στοιχεία και να ερευνούν τόσο τις καταγγελίες για εμπρησμούς όσο και τους ισχυρισμούς του περί σύνδεσης με το ISIS. Η ταχεία σύλληψη του δράστη έγινε χάρη στη συνδρομή των πολιτών, καθώς ένας περαστικός εντόπισε τον 32χρονο μετά την τρίτη του επίθεση, τον κυνήγησε και τον ακινητοποίησε, κρατώντας τον ώσπου να φτάσει η Αστυνομία.
