Η Δανία έχει γίνει ένα από τα κεντρικά παραδείγματα της ευρωπαϊκής τάσης για απαγόρευση της κάλυψης προσώπου σε δημόσιους χώρους, με πολιτικές που στοχεύουν κυρίως στην μπούρκα και το χιτζάμπ. Η χώρα όχι μόνο έχει θεσμοθετήσει ένα από τα πιο αυστηρά νομικά πλαίσια στην Ευρώπη για αυτό το θέμα, αλλά επιδιώκει την επέκταση των περιορισμών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στη μουσουλμανική κοινότητα για την ανάγκη προσαρμογής στις δανέζικες αξίες και νόμους.
Το νομικό πλαίσιο και οι πρόσφατες εξελίξεις
Η Δανία θέσπισε το 2018 έναν ολοκληρωμένο νόμο που απαγορεύει τη χρήση ενδυμάτων που καλύπτουν το πρόσωπο σε δημόσιους χώρους. Η νομοθεσία, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2018, προβλέπει πρόστιμο 1.000 κορωνών (περίπου 134 ευρώ) για την πρώτη παράβαση, που μπορεί να φτάσει τις 10.000 κορώνες στην τέταρτη παράβαση. Το νομικό κείμενο δηλώνει ότι «οποιοσδήποτε φορά ένδυμα που κρύβει το πρόσωπο σε δημόσιο χώρο θα τιμωρείται με πρόστιμο».
Το 2025, η πρωθυπουργός Μέττε Φρέντρικσεν ανακοίνωσε σχέδια για επέκταση της απαγόρευσης σε σχολεία και πανεπιστήμια. Η Φρέντρικσεν τόνισε ότι «η δημοκρατία έχει προτεραιότητα» και ότι «ο Θεός πρέπει να παραμερίσει», υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν «κενά στη νομοθεσία που επιτρέπουν τον μουσουλμανικό κοινωνικό έλεγχο και την καταπίεση των γυναικών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα στη Δανία».
Η πρόσφατη κίνηση της κυβέρνησης της Δανίας για επέκταση των περιορισμών αντικατοπτρίζει μια πιο συστηματική προσέγγιση στη διαχείριση της θρησκευτικής έκφρασης. Η Φρέντρικσεν εξήγησε ότι επιθυμεί επίσης την κατάργηση των αιθουσών προσευχής από τα πανεπιστήμια, ισχυριζόμενη ότι αυτές «χρησιμοποιούνται ως μηχανισμοί καταπίεσης κατά των κοριτσιών και ενδεχομένως και των αγοριών». Αν και δεν ζητά ρητή απαγόρευση, η κυβέρνηση σχεδιάζει διάλογο με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα για κοινή λύση.
Η πολιτική αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό τοπίο απαγορεύσεων. Η Δανία προσχώρησε σε μια ομάδα χωρών που περιλαμβάνει τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Αυστρία, τη Βουλγαρία και μέρη της Ελβετίας που έχουν θεσπίσει παρόμοιους περιορισμούς. Σύμφωνα με έκθεση του Open Society Foundations, μόνο 6 από τις 28 χώρες της ΕΕ δεν έχουν συζητήσει κάποια μορφή απαγόρευσης της μαντήλας ή της κάλυψης προσώπου.
Η μπούρκα καλύπτει εντελώς το πρόσωπο και το κεφάλι της γυναίκας. Γυναίκες στο Αφγανιστάν, 2003. (Public Domain)
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επικυρώνει συστηματικά τις απαγορεύσεις κάλυψης προσώπου. Στην υπόθεση S.A.S κατά Γαλλίας (2014), το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η γαλλική απαγόρευση δεν παραβίαζε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αντίθετα, αποδέχθηκε το επιχείρημα ότι η κάλυψη προσώπου παρεμποδίζει το «συμβιούν μαζί» και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
Στις υποθέσεις Dakir κατά Βελγίου και Belcacemi και Oussar κατά Βελγίου (2017), το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την ίδια νομολογιακή γραμμή. Η δικαστική αρχή τόνισε ότι τα κράτη έχουν ευρύ περιθώριο εκτίμησης στον καθορισμό τού κατά πόσον μια παρέμβαση στην ελευθερία θρησκείας είναι αναγκαία.
Η μουσουλμανική κοινότητα στη Δανία, που αριθμεί περίπου 360.000 άτομα σε συνολικό πληθυσμό 5,98 εκατομμυρίων (2025), αισθάνεται ότι στοχοποιείται. Η κοινότητα έχει αναπτυχθεί σταθερά από περίπου 30.000 το 1980 σε περίπου 256.000 το 2020, κυρίως λόγω εργατικής μετανάστευσης από την Τουρκία και το Πακιστάν τις δεκαετίες 1960-1970, ακολουθούμενη από κύματα προσφύγων από το Ιράν, το Ιράκ, τη Σομαλία και τη Συρία.
Η Γαλλία, που έχει τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό στη Δυτική Ευρώπη με περίπου πέντε εκατομμύρια μουσουλμάνους, ήταν η πρώτη χώρα που θέσπισε ολοκληρωμένη απαγόρευση το 2011. Παρά το μέγεθος της μουσουλμανικής κοινότητας, εκτιμάται ότι μόνο 2.000 γυναίκες καλύπτουν πλήρως το πρόσωπό τους. Το πρόστιμο στη Γαλλία είναι 150 ευρώ και συνοδεύεται από υποχρεωτική εκπαίδευση στα καθήκοντα του πολίτη.
Το Βέλγιο ακολούθησε τη Γαλλία με παρόμοια νομοθεσία που επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2017. Το βελγικό μοντέλο προβλέπει πιο αυστηρές ποινές, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας φυλάκισης, σε αντίθεση με το γαλλικό που περιορίζεται σε πρόστιμα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της G7 προκειμένου να αντιμετωπίσει τη σκλήρυνση των περιορισμών εξαγωγών σπάνιων γαιών από την Κίνα, σύμφωνα με δηλώσεις Ευρωπαίων υπουργών Εμπορίου στις 14 Οκτωβρίου. Οι δηλώσεις έγιναν εν όψει της συνεδρίασης των υπουργών και αξιωματούχων Εμπορίου της ΕΕ.
Στις 9 Οκτωβρίου, το Πεκίνο ανακοίνωσε αυστηρότερους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων ορυκτών, απαιτώντας πλέον ειδική έγκριση για κάθε προϊόν που περιέχει ποσοστό άνω του 0,1% των εν λόγω στοιχείων. Επιπλέον, οι ξένες εταιρείες που παράγουν σπάνιες γαίες ή σχετικούς μαγνήτες εντός της λίστας ελέγχου της Κίνας θα χρειάζονται στο εξής άδεια εξαγωγής, εάν η πρώτη ύλη του τελικού προϊόντος προέρχεται από την Κίνα.
Ο Δανός υπουργός Εξωτερικών Λαρς Ράσμουσεν υπογράμμισε ότι η ΕΕ οφείλει να επιδείξει τη δύναμή της ως «το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ στον κόσμο» και προσέθεσε ότι η Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να συντονίσουν τις προσπάθειές τους, επισημαίνοντας πως εάν ενεργήσουν από κοινού, θα μπορούν να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στην Κίνα ώστε να λειτουργεί «με δίκαιο τρόπο».
Ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφτσοβιτς χαρακτήρισε αυτήν τη «δραματική διεύρυνση του πεδίου» από πλευράς Κίνας επιβαρυντική για την κατάσταση. Οι υπουργοί Εμπορίου των κρατών-μελών θεωρούν τους ελέγχους εξαγωγών της Κίνας στις σπάνιες γαίες «σοβαρή ανησυχία» και τους περιέγραψαν ως «αδικαιολόγητους, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία».
Περισσότερο από το 90% των μετάλλων και μαγνητών σπάνιων γαιών παράγεται στην Κίνα. Τα 17 αυτά στοιχεία είναι ζωτικής σημασίας για πολλούς βιομηχανικούς τομείς, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, διάφορα ηλεκτρονικά του εμπορίου και οι αμυντικές τεχνολογίες.
Ο Σέφτσοβιτς σημείωσε ότι οι ενέργειες του Πεκίνου έχουν ωθήσει την ΕΕ να επιταχύνει τις προσπάθειές της ώστε να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα το ταχύτερο δυνατό. Εξήγησε ότι υπάρχουν ήδη έργα μεταξύ των χωρών της G7 για την επιτάχυνση της παραγωγής σπάνιων γαιών και εξέφρασε την ελπίδα να πραγματοποιήσει σύντομα τηλεδιάσκεψη με τους εταίρους της G7.
Η G7 περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία. Ο Σέφτσοβιτς ανέφερε ότι σκοπεύει να ζητήσει συνάντηση με τον Κινέζο ομόλογό του την επόμενη εβδομάδα, προκειμένου να συζητήσει τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. Πρόσθεσε ότι είχε ήδη θέσει το θέμα στον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λούτνικ, και ότι οι χώρες της G7 θα το εξετάσουν στις 15 Οκτωβρίου, εκτιμώντας πως μετά την πρώτη αυτή συζήτηση «θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιηθεί σύντομα και τηλεδιάσκεψη της G7».
Ύστερα από την ανακοίνωση του Πεκίνου για αυστηρότερους ελέγχους στις σπάνιες γαίες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με πρόσθετους δασμούς 100% στα κινεζικά προϊόντα. Καθώς η Κίνα διαθέτει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην εξόρυξη και επεξεργασία των σπάνιων γαιών, ο Λευκός Οίκος πιέζει για την ταχεία έναρξη εγχώριων δραστηριοτήτων εξόρυξης, επισπεύδοντας τις άδειες για έργα κρίσιμων ορυκτών και επιδοτώντας τους Αμερικανούς παραγωγούς με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ τίμησε μεταθανάτια τον Τσάρλι Κερκ, συντηρητικό σχολιαστή και ιδρυτή της οργάνωσης Turning Point USA, απονέμοντάς του το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας και ανακηρύσσοντας την 14η Οκτωβρίου, ημέρα που θα ήταν και τα 32α γενέθλιά του, ως «Εθνική Ημέρα Μνήμης για τον Τσάρλι Κερκ».
Η απονομή πραγματοποιήθηκε στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου στις 14 Οκτωβρίου, παρουσία της οικογένειας του Κερκ. Ο Τραμπ δήλωσε ότι η τελετή είχε σκοπό να τιμήσει «έναν ατρόμητο μαχητή της ελευθερίας, έναν αγαπημένο ηγέτη που κινητοποίησε τη νέα γενιά όσο κανείς άλλος, και έναν Αμερικανό πατριώτη της βαθύτερης πεποίθησης και της υψηλότερης ποιότητας — τον αείμνηστο Τσάρλι Κερκ».
Η τελετή στον Λευκό Οίκο
Κατά την εκδήλωση, η σύζυγος του εκλιπόντος, Έρικα Κερκ, ευχαρίστησε τον πρόεδρο για τη στήριξη και την αναγνώριση του έργου του συζύγου της, δηλώνοντας: «Ο Τσάρλι πάντα θαύμαζε τη δέσμευσή σας στην ελευθερία, κύριε Πρόεδρε, και αυτό είναι κάτι που μοιραζόσασταν και οι δύο». Τόνισε πως η υποστήριξη του Τραμπ και η συνέχιση του έργου του Κερκ είναι κάτι «που θα εκτιμά για πάντα».
Η ίδια σημείωσε ότι ο Θεός ενεργούσε μέσω του συζύγου της για να ξεκινήσει ένα μεγάλο έργο, το οποίο συνεχίζεται στις χιλιάδες οργανώσεις της Turning Point USA ανά τη χώρα. Ανέφερε ότι ο Κερκ «ήθελε να πολλαπλασιάσει την ελευθερία, να βοηθήσει τους νέους να τη νιώσουν, να την κατανοήσουν και να την υπερασπιστούν», επισημαίνοντας πως «η ελευθερία δεν είναι ασυδοσία, αλλά αυτοκυβέρνηση υπό τον Θεό».
Συγκινημένη, ευχήθηκε «χρόνια πολλά» στον εκλιπόντα, αποκαλώντας τη μέρα «ημέρα ελευθερίας», και προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος «τού έδωσε το καλύτερο δώρο γενεθλίων που θα μπορούσε ποτέ να έχει».
Η δολοφονία και η αποτίμηση του έργου του
Ο Τσάρλι Κερκ δολοφονήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου ενώ μιλούσε σε φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Κοιλάδας της Γιούτα, στην πόλη Όρεμ. Συνελήφθη ο Τάιλερ Ρόμπινσον, ο οποίος κατηγορήθηκε για τη δολοφονία.
Ο πρόεδρος χαρακτήρισε το γεγονός ως «φρικτό, ειδεχθές και δαιμονικό έγκλημα» και τόνισε ότι ο Κερκ «δολοφονήθηκε στην ακμή της ζωής του επειδή έλεγε με θάρρος την αλήθεια, ζούσε με βάση την πίστη του και αγωνιζόταν ακατάπαυστα για μια καλύτερη Αμερική».
Κατά την τελετή μνήμης στην Αριζόνα, ο Τραμπ σημείωσε ότι η δολοφονία «δεν ήταν απλώς επίθεση σε έναν άνθρωπο ή ένα κίνημα, αλλά επίθεση στο ίδιο το έθνος και στις ιερές μας ελευθερίες». Προσέθεσε δε πως «το όπλο στόχευε εκείνον, αλλά η σφαίρα είχε στόχο όλους μας», υπογραμμίζοντας ότι «το μήνυμα του Τσάρλι δεν φιμώθηκε — είναι πιο δυνατό από ποτέ».
Μετά τη δολοφονία, ο πρόεδρος διέταξε να κυματίσουν όλες οι αμερικανικές σημαίες μεσίστιες και υπέγραψε προεδρικό διάταγμα που καθιερώνει την 14η Οκτωβρίου ως Εθνική Ημέρα Μνήμης.
Το προεδρικό διάταγμα και η υπόσχεση κατά της πολιτικής βίας
Το διάταγμα, που υπογράφηκε στο Οβάλ Γραφείο παρουσία της Έρικα Κερκ, αναφέρει ότι «το έθνος τιμά την αθάνατη μνήμη του Τσάρλι — πατέρα, συζύγου, χριστιανού μάρτυρα και τιτάνα του αμερικανικού συντηρητικού κινήματος».
Ο πρόεδρος υπογράμμισε την πίστη και τη δέσμευση του Κερκ στον διάλογο, γράφοντας ότι «κάθε μέρα, ο Τσάρλι υπερασπιζόταν την αλήθεια, ενθάρρυνε τη συζήτηση και διέδιδε το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού». Τον περιέγραψε ως «ευγενικό, εύγλωττο και ανοιχτό σε διαφορετικές απόψεις, αφοσιωμένο στο να γεφυρώνει τα πολιτικά, πολιτισμικά και φιλοσοφικά χάσματα».
Ο Τραμπ δεσμεύτηκε να αντιμετωπίσει το «καταστροφικό κύμα πολιτικής βίας» που πλήττει τη χώρα, δηλώνοντας ότι «κανένα πολιτισμένο κράτος δεν μπορεί να αντέξει μια κουλτούρα όπου απάντηση στον ελεύθερο διάλογο είναι οι πυροβολισμοί, στην αναζήτηση της αλήθειας η αιματοχυσία και στην αγάπη για την πατρίδα το μίσος».
Στο βίντεο που ανήρτησε η Μάργκο Μάρτιν, ειδική βοηθός του προέδρου, ο Τραμπ εμφανίζεται να υπογράφει το διάταγμα ενώ ακούγεται το τραγούδι Memory από το μιούζικαλ Cats, λέγοντας: «Να θυμάστε τον Τσάρλι στη βεράντα· μπορούσε να κάθεται εκεί όλο το βράδυ ακούγοντας αυτό το τραγούδι».
Το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας
Το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας είναι η υψηλότερη πολιτική διάκριση των Ηνωμένων Πολιτειών, ισοδύναμη σε κύρος με το Στρατιωτικό Μετάλλιο της Τιμής. Θεσπίστηκε το 1945 από τον Χάρρυ Σ. Τρούμαν και απέκτησε τον σημερινό του τίτλο το 1963, επί προεδρίας Τζον Φ. Κέννεντυ.
Το μετάλλιο φέρει λευκό αστέρι πάνω σε κόκκινο πεντάγωνο, πλαισιωμένο από πέντε χρυσούς αετούς, και δεκατρία χρυσά αστέρια στο κέντρο. Απονέμεται σε δύο επίπεδα, με το ανώτερο να φέρει την ένδειξη «με διάκριση», το οποίο έχουν λάβει μόλις 56 αποδέκτες, περίπου το 8% του συνόλου. Έως σήμερα έχουν απονεμηθεί 673 μετάλλια.
Το όνομα του Τσάρλι Κερκ προστίθεται πλέον σε αυτήν τη μακρά λίστα προσωπικοτήτων που τιμήθηκαν για τη συμβολή τους στην αμερικανική κοινωνία — ως σύμβολο της πίστης, της ελευθερίας και του αγώνα για τα ιδανικά που υπερασπίστηκε μέχρι το τέλος.
Η ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά φάρμακα (Antimicrobial Resistance – AMR) απέναντι σε βασικά αντιβιοτικά είναι πλέον «εκτεταμένη» και αυξάνεται, με τις θεραπείες πρώτης επιλογής για κοινές λοιμώξεις του αίματος, του γαστρεντερικού και του ουροποιητικού συστήματος να «υπονομεύονται ολοένα και περισσότερο», σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε στις 13 Οκτωβρίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Η έκθεση εξέτασε 23 εκατομμύρια λοιμώξεις που αναφέρθηκαν σε 104 χώρες και ανέλυσε την ανθεκτικότητα των μικροβίων σε 22 αντιβιοτικά, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία οκτώ κοινών βακτηριακών παθογόνων υπεύθυνων για τέσσερις τύπους λοιμώξεων: του αίματος, του ουροποιητικού, του γαστρεντερικού και των ουρογεννητικών (γονόρροια).
Σύμφωνα με την έκθεση, «το 2023, περίπου μία στις έξι εργαστηριακά επιβεβαιωμένες βακτηριακές λοιμώξεις παγκοσμίως προκλήθηκε από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά». Οι τάσεις της AMR δείχνουν «μια αυξανόμενη απειλή από τα Gram-αρνητικά βακτηριακά παθογόνα».
Αυξανόμενη απειλή από τα Gram-αρνητικά βακτήρια
Τα Gram-αρνητικά βακτήρια διαθέτουν ένα επιπλέον εξωτερικό λιπιδικό περίβλημα, το οποίο εμποδίζει πολλά αντιβιοτικά να διεισδύσουν στο κύτταρό τους. Αυτά τα βακτήρια αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, λόγω της υψηλής ανθεκτικότητάς τους.
Η ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά φάρμακα αυξήθηκε σε 40% των συνδυασμών παθογόνων-αντιβιοτικών μεταξύ 2018 και 2023, με ετήσια αύξηση που κυμαίνεται μεταξύ 5% και 15%. Η έκθεση παρατηρεί αύξηση της ανθεκτικότητας σε ορισμένα αντιβιοτικά, κυρίως στις καρβαπενέμες και τις φθοριοκινολόνες, μεταξύ βασικών Gram-αρνητικών παθογόνων όπως E. coli, K. pneumoniae και Salmonella. Αυτό θεωρείται ανησυχητικό, καθώς αυτά τα αντιβιοτικά είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων.
Το E. coli, που βρίσκεται στο περιβάλλον και στα έντερα ανθρώπων και ζώων, είναι κατά κύριο λόγο ακίνδυνο, ωστόσο ορισμένα στελέχη προκαλούν διάρροια, σήψη, πνευμονία και λοιμώξεις του ουροποιητικού, σύμφωνα με ανάρτηση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) του Μαΐου 2024. Η K. pneumoniae, η οποία εντοπίζεται συνήθως στα κόπρανα του ανθρώπου, μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις του αίματος, πνευμονία, μηνιγγίτιδα ή λοιμώξεις σε χειρουργικά τραύματα. Η Salmonella θεωρείται κύρια αιτία τροφιμογενών ασθενειών και θανάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μεταξύ των τριών βασικών Gram-αρνητικών παθογόνων που ευθύνονται για σοβαρές λοιμώξεις του αίματος (E. coli, K. pneumoniae και Acinetobacter) διαπιστώθηκε αυξανόμενη συχνότητα ανθεκτικότητας στις καρβαπενέμες. Το Acinetobacter, το οποίο συνήθως βρίσκεται σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα, μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις στο αίμα, στους πνεύμονες, στα τραύματα και στο ουροποιητικό, σύμφωνα με τα CDC.
Η έκθεση αναφέρει ότι η K. pneumoniae και το Acinetobacter, όταν είναι ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, συνδέονται με υψηλή θνησιμότητα που υπερβαίνει το 30% των μολυσμένων ατόμων. Το E. coli, ανθεκτικό στις κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, παρουσίασε υψηλή συχνότητα και νοσηρότητα — πάνω από 10.000 περιστατικά και 1,5 έτος ζωής με αναπηρία ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Η ανθεκτικότητα της μη τυφοειδούς Salmonella στις φθοριοκινολόνες αυξάνεται επίσης παγκοσμίως, και οι παθογόνοι αυτοί «είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ελεγχθούν λόγω της εκτεταμένης μετάδοσης».
Χαμηλή αντιμετωπισιμότητα και προειδοποιήσεις από ΗΠΑ και ΕΕ
Η έκθεση του ΠΟΥ προειδοποιεί ότι η δυνατότητα θεραπείας πολλών από αυτά τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά παθογόνα είναι «χαμηλή έως μέτρια». Η πρόληψη αυτών των λοιμώξεων «είναι συχνά δύσκολη», ενώ η ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών «παραμένει ασθενής» και δεν αναμένεται να προσφέρει αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις στο άμεσο μέλλον για πολλές από τις πιο πιεστικές απειλές.
Η ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά (AMR) ήταν λιγότερο συχνή στην Ευρώπη, όπου μία στις δέκα λοιμώξεις ήταν ανθεκτική, και ακόμα χαμηλότερη στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού, με μία στις έντεκα. Αντίθετα, η AMR ήταν πιο συχνή στη Νοτιοανατολική Ασία και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου σχεδόν μία στις τρεις λοιμώξεις ανήκει σε αυτή την κατηγορία, και ακολουθεί η Αφρική, με μία στις πέντε.
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Άντανομ Γκεμπρεγέσους, δήλωσε στις 13 Οκτωβρίου ότι η ανθεκτικότητα των μικροβίων «υπερβαίνει την πρόοδο της σύγχρονης ιατρικής, απειλώντας την υγεία των οικογενειών παγκοσμίως».
Τόνισε ότι, καθώς οι χώρες ενισχύουν τα συστήματα επιτήρησης της AMR, είναι αναγκαίο να χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά υπεύθυνα και να διασφαλίζεται η πρόσβαση όλων στα κατάλληλα φάρμακα, σε αξιόπιστες διαγνωστικές εξετάσεις και στα εμβόλια. Επεσήμανε ακόμη ότι το μέλλον εξαρτάται από την ενίσχυση των συστημάτων πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας των λοιμώξεων, καθώς και από την καινοτομία για τη δημιουργία αντιβιοτικών νέας γενιάς και ταχέων μοριακών διαγνωστικών εξετάσεων.
Πολλοί διεθνείς φορείς υγείας έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια. Στα τέλη του περασμένου μήνα, τα CDC των ΗΠΑ προειδοποίησαν για «δραματική αύξηση» των NDM-CRE, βακτηρίων που παράγουν το ένζυμο ΝDM και είναι ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 11 Σεπτεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων εξέδωσε προειδοποίηση για έναν πολυανθεκτικό μύκητα που εξαπλώνεται ραγδαία στα νοσοκομεία της περιοχής. Τα CDC εκτιμούν ότι στις ΗΠΑ εμφανίζονται πάνω από 2,8 εκατομμύρια λοιμώξεις από ανθεκτικά στα αντιμικροβιακά μικρόβια ετησίως, με περισσότερους από 35.000 θανάτους ως αποτέλεσμα.
Ο πρόεδρος της Μαδαγασκάρης, Αντρί Ραζουελίνα, απομακρύνθηκε από το αξίωμά του με ψηφοφορία του κοινοβουλίου στις 14 Οκτωβρίου, έπειτα από εξέγερση που καθοδηγήθηκε από νέους και ύστερα από εκκλήσεις για την παραίτησή του.
Ένας συνταγματάρχης των επίλεκτων Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας ανακοίνωσε την ίδια ημέρα ότι ο στρατός είχε αναλάβει τον έλεγχο της κυβέρνησης, ύστερα από εβδομάδες διαμαρτυριών για τις επαναλαμβανόμενες διακοπές στην παροχή νερού και ηλεκτρισμού. Ο συνταγματάρχης Μάικλ Ραντριανιρίνα δήλωσε στο προεδρικό μέγαρο της πρωτεύουσας ότι «ο στρατός αναλαμβάνει την εξουσία».
Ο Ραζουελίνα, ο οποίος διέφυγε τη Δευτέρα και παραμένει κρυμμένος σε άγνωστη τοποθεσία, είχε εκδώσει διάταγμα για τη διάλυση της Κάτω Βουλής σε μια προσπάθεια να σταματήσει τις διαδικασίες καθαίρεσής του. Ωστόσο, η εντολή του αγνοήθηκε και το κοινοβούλιο της χώρας ψήφισε συντριπτικά υπέρ της αποπομπής του.
Ο Ραντριανιρίνα, επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης CAPSAT, δήλωσε ότι το σύνταγμα της χώρας θα ανασταλεί και ότι θα συσταθεί ένα συμβούλιο αποτελούμενο από στρατιωτικούς ηγέτες, το οποίο θα διορίσει νέο πρωθυπουργό. Πρόσθεσε επίσης ότι σε δύο χρόνια θα διεξαχθεί πανεθνικό δημοψήφισμα.
Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Μαδαγασκάρης προσέφερε στον Ραντριανιρίνα τη θέση του μεταβατικού προέδρου, ζητώντας παράλληλα να οργανώσει εκλογές εντός 60 ημερών. Το γραφείο του προέδρου, μέσω ανακοίνωσης στην επίσημη σελίδα του στο Facebook, καταδίκασε «με τον εντονότερο τρόπο την παράνομη δήλωση των στρατιωτικών ανταρτών της CAPSAT».
Οι εξελίξεις αυτές ακολούθησαν εβδομάδες κοινωνικών αναταραχών στο νησί, που ξεκίνησαν στις 25 Σεπτεμβρίου με διαδηλώσεις απαιτώντας τον τερματισμό των διακοπών στην παροχή νερού και ρεύματος.
Οι κινητοποιήσεις, τις οποίες καθοδηγούσε η νεολαιίστικη ομάδα «Gen Z Madagascar» μέσω κοινωνικών δικτύων, προκάλεσαν εκτεταμένα επεισόδια, με αποκλεισμούς δρόμων και πυρπολήσεις κρατικών σταθμών τελεφερίκ. Οι διαδηλωτές κρατούσαν μαύρες σημαίες με το έμβλημα νεκροκεφαλής από ιαπωνικό κινούμενο σχέδιο, ίδιες με εκείνες που είχαν υψώσει νέοι κατά την πρόσφατη ανατροπή της κυβέρνησης του Νεπάλ.
Το ξέσπασμα της εξέγερσης, σύμφωνα με τον βουλευτή Μάμι Ραμπενιρίνα, ήταν συνέπεια «πολλών συσσωρευμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα εδώ και χρόνια», όπως είπε σε συνέντευξή του στο δίκτυο SABC News στις 12 Οκτωβρίου. Πρόσθεσε δε ότι η κυβέρνηση αντέδρασε βίαια, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις να εξελιχθούν σε αιματηρές συγκρούσεις που προκάλεσαν περισσότερους από είκοσι νεκρούς και πολυάριθμους τραυματίες.
Την ίδια ημέρα, η στρατιωτική δύναμη CAPSAT —η οποία είχε βοηθήσει τον Ραζουελίνα να καταλάβει την εξουσία το 2009— στράφηκε εναντίον του καθεστώτος και ενώθηκε με τους διαδηλωτές. Παράλληλα, και οι δυνάμεις της παραστρατιωτικής χωροφυλακής συντάχθηκαν με την εξέγερση.
Ο Ραζουελίνα, αντιλαμβανόμενος ότι βρισκόταν σε εξέλιξη πραξικόπημα, εγκατέλειψε τη χώρα. Επιχείρησε να απευθύνει διάγγελμα προς τον λαό το βράδυ της Δευτέρας, όμως ο στρατός είχε ήδη καταλάβει τα κρατικά μέσα ενημέρωσης και εμπόδισε την ομιλία του.
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε τους δημοσιογράφους ότι η τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς θα αφοπλιστεί, τονίζοντας πως, αν η ίδια δεν το πράξει, «θα την αφοπλίσει η Αμερική». Οι δηλώσεις του έγιναν στις 14 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον πρόεδρο της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι στον Λευκό Οίκο. Στη συνάντηση συζητήθηκαν διάφορα θέματα, μεταξύ αυτών και το αμερικανικό πακέτο διάσωσης της Αργεντινής.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το πώς σκοπεύει να «εγγυηθεί» τον αφοπλισμό της Χαμάς μετά το πρόσφατο ταξίδι του στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ απάντησε ότι η Ουάσιγκτον θα φροντίσει να επιβληθεί ο αφοπλισμός, προσθέτοντας πως η οργάνωση «γνωρίζει ότι δεν αστειεύεται». Εξήγησε ακόμη ότι είχε συνομιλήσει με εκπροσώπους της Χαμάς, οι οποίοι τον διαβεβαίωσαν ότι θα προχωρήσουν στον αφοπλισμό στο πλαίσιο της εκεχειρίας η οποία συνήφθη μεταξύ της τρομοκρατικής οργάνωσης και του Ισραήλ με τη διαμεσολάβησή του.
Ο πρόεδρος επανέλαβε πως, σε περίπτωση που η Χαμάς αρνηθεί να τηρήσει τη συμφωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα την αφοπλίσουν», διευκρινίζοντας ότι αυτό θα συμβεί «γρήγορα και ενδεχομένως με βίαιο τρόπο».
Επιστροφή ομήρων και εκκρεμότητα με τους νεκρούς
Στις 13 Οκτωβρίου, η Χαμάς απελευθέρωσε τους είκοσι Ισραηλινούς ομήρους που είχαν επιβιώσει και κρατούνταν στη Γάζα για περισσότερα από δύο χρόνια. Παρότι είχε δεσμευθεί να επιστρέψει και τα σώματα είκοσι οκτώ ακόμη ομήρων, μέχρι στιγμής οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) έχουν ανακοινώσει ότι έχουν παραλάβει μόνο τέσσερα.
Λίγες ώρες πριν από τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Αργεντινής, ο Τραμπ είχε αναρτήσει στην πλατφόρμα Truth Social για την απελευθέρωση των ομήρων, δηλώνοντας ότι «και οι είκοσι όμηροι είναι πίσω και αισθάνονται όσο το δυνατόν καλύτερα». Ωστόσο, σημείωσε ότι, παρότι ένα μεγάλο βάρος είχε φύγει από τς οικογένειες, «η αποστολή δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς οι σοροί των νεκρών δεν έχουν επιστραφεί», όπως είχε υποσχεθεί.
Οι IDF δημοσιοποίησαν φωτογραφίες και βίντεο από τις συγκινητικές στιγμές της συνάντησης των απελευθερωμένων ομήρων με τις οικογένειές τους, σηματοδοτώντας την έναρξη της πρώτης φάσης της εκεχειρίας ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ. Παράλληλα, ο ισραηλινός στρατός συνόδευσε σορούς ομήρων από τη Γάζα προς το Ισραήλ.
Σε ανάρτησή τους στην πλατφόρμα X, οι IDF ανέφεραν ότι «τέσσερα φέρετρα με νεκρούς ομήρους συνοδεύονται αυτή τη στιγμή από δυνάμεις του στρατού και της Ισραηλινής Υπηρεσίας Ασφαλείας (ISA) με προορισμό το Ισραήλ, όπου θα μεταφερθούν στο Εθνικό Κέντρο Ιατροδικαστικής για διαδικασίες ταυτοποίησης». Προστέθηκε επίσης ότι «πριν διασχίσουν τα ισραηλινά σύνορα, θα πραγματοποιηθεί στη Γάζα στρατιωτική τελετή στη μνήμη τους».
Η εκεχειρία και το «όραμα ειρήνης»
Η συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα, την οποία υπέγραψε ο Τραμπ μαζί με τους εταίρους από την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία, επιβεβαιώνει τη δέσμευση των συμμετεχόντων «στην επιδίωξη ενός συνολικού οράματος ειρήνης, ασφάλειας και κοινής ευημερίας στην περιοχή, βασισμένο στις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και του κοινού πεπρωμένου».
Η συμφωνία υπογράφηκε στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ ελ Σέιχ και περιλαμβάνει την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων.
Παλαιστίνιοι που απελευθερώθηκαν από ισραηλινές φυλακές στο πλαίσιο της συμφωνίας εκεχειρίας και ανταλλαγής ομήρων στη Γάζα φτάνουν με λεωφορεία έξω από το νοσοκομείο Νάσερ στη Χαν Γιουνίς, στις 13 Οκτωβρίου 2025. (Omar al-Qattaa/AFP μέσω Getty Images)
Κατά την ομιλία του στην Αίγυπτο, ο Αμερικανός πρόεδρος κήρυξε επίσημα το τέλος του πολέμου στη Γάζα μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Τόνισε ότι, «μετά από χρόνια οδύνης και αιματοχυσίας, ο πόλεμος στη Γάζα τελείωσε». Ανέφερε επίσης ότι η ανθρωπιστική βοήθεια έχει αρχίσει να εισρέει μαζικά, με εκατοντάδες φορτηγά που μεταφέρουν τρόφιμα, ιατρικό εξοπλισμό και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, οι άμαχοι επιστρέφουν στα σπίτια τους και οι οικογένειες των ομήρων ξανασμίγουν.
Κατά τη διάρκεια του ίδιου ταξιδιού στη Μέση Ανατολή, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι απένειμε στον Τραμπ την ύψιστη τιμητική διάκριση του αιγυπτιακού κράτους, το παράσημο Τάγμα του Νείλου.
Οι ένοπλες ομάδες και φατρίες που αμφισβητούν τη Χαμάς στη Γάζα
Κατά τη διάρκεια του διετούς πολέμου στη Γάζα, η Χαμάς, που έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα, έχει έρθει αντιμέτωπη με σειρά παλαιών αντιπάλων, πολλοί από τους οποίους ανήκουν σε ισχυρές τοπικές φατρίες και ένοπλες ομάδες. Μετά την έναρξη της εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς στις 10 Οκτωβρίου, η τρομοκρατική οργάνωση προσπάθησε να επιβεβαιώσει τον έλεγχό της στη Λωρίδα της Γάζας, εξαπολύοντας βίαιες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον αντιπάλων της.
Στις ενέργειες αυτές προέβη έπειτα από αυτό που φάνηκε ως αμερικανική έγκριση για να ενεργήσει προσωρινά ως δύναμη αστυνόμευσης στον κατεστραμμένο από τον πόλεμο θύλακα.
Κατά τη διάρκεια της πτήσης του προς τη Μέση Ανατολή με το Air Force One, στις 13 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δώσει στη Χαμάς την έγκριση να αστυνομεύει τη Λωρίδα της Γάζας «για ένα χρονικό διάστημα». Όπως εξήγησε, ο ρόλος της Χαμάς θα είναι να αποτρέψει την εγκληματικότητα και τις κοινωνικές αναταραχές που ενδέχεται να προκύψουν «όταν περιοχές σαν κι αυτή έχουν κυριολεκτικά ισοπεδωθεί».
Ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε ότι σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι επιστρέφουν σε κατεστραμμένα κτήρια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις, και τόνισε ότι στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η ασφάλεια. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι «όλα θα πάνε καλά».
Ακολουθούν μερικές από τις βασικές φατρίες και αντίπαλες ομάδες που συγκρούστηκαν με τη Χαμάς από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.
Η φατρία Αμπού Σαμπάμπ
Με έδρα την περιοχή της Ράφα στη Γάζα, ο Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ θεωρείται ο πιο γνωστός ηγέτης φατρίας που αντιτίθεται στη Χαμάς. Οι δυνάμεις του δραστηριοποιούνται σε τμήμα της νότιας Γάζας που εξακολουθεί να τελεί υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή.
Σύμφωνα με άτομα του περιβάλλοντός του, η ομάδα του έχει προσελκύσει εκατοντάδες μαχητές, προσφέροντας υψηλές αμοιβές. Η Χαμάς τον έχει κατηγορήσει για συνεργασία με το Ισραήλ, κάτι που εκείνος αρνείται. Η φατρία του Αμπού Σαμπάμπ είναι βεδουίνικη και ελέγχει κυρίως το ανατολικό τμήμα της Ράφα. Η προσωπική του δύναμη εκτιμάται ότι αριθμεί περίπου 400 μαχητές, αν και παραμένει ασαφές αν ολόκληρη η φατρία του υποστηρίζει τις ενέργειές του.
Η φατρία Νταγκμούς
Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες και ισχυρότερες φατρίες στη Λωρίδα της Γάζας. Παραδοσιακά είναι καλά οπλισμένη, καθώς οι ηγέτες της θεωρούν τα όπλα πολιτισμική αναγκαιότητα για την υπεράσπιση των εδαφών τους.
Μέλη της φατρίας αυτής έχουν συνδεθεί με διάφορες παλαιστινιακές ένοπλες και τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς και η Φατάχ. Ένας από τους βασικούς της ηγέτες, ο Μουμτάζ Νταγκμούς, υπήρξε στο παρελθόν επικεφαλής της ένοπλης πτέρυγας των «Επιτροπών Λαϊκής Αντίστασης» στη Γάζα. Αργότερα ίδρυσε τον «Στρατό του Ισλάμ», ο οποίος συντάχθηκε με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS).
Το 2006, ο Στρατός του Ισλάμ ήταν ανάμεσα στις οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, που συμμετείχαν στην επίθεση πέρα από τα σύνορα η οποία οδήγησε στην απαγωγή του Ισραηλινού στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ, ο οποίος αργότερα αφέθηκε ελεύθερος στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων.
Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, στις 7 Οκτωβρίου 2023, η τοποθεσία του Μουμτάζ Νταγκμούς παραμένει άγνωστη. Η φατρία έχει συγκρουστεί στο παρελθόν με τη Χαμάς επειδή αρνήθηκε να αφοπλιστεί, αλλά και μετά την απαγωγή ενός Βρετανού δημοσιογράφου από τον Στρατό του Ισλάμ.
Τις τελευταίες ημέρες, παρά την ισχύουσα εκεχειρία, σημειώθηκαν νέες συγκρούσεις ανάμεσα σε μέλη της Χαμάς και της φατρίας Νταγκμούς την Κυριακή και τη Δευτέρα, που προκάλεσαν θύματα και από τις δύο πλευρές. Δεν υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις ότι ο Μουμτάζ Νταγκμούς συμμετείχε, καθώς δεν έχει εμφανιστεί δημόσια ούτε έχει ακουστεί εδώ και χρόνια.
Η φατρία Αλ Ματζάιντα
Η φατρία αυτή εδρεύει στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, στην πόλη Χαν Γιουνίς, και τα μέλη της έχουν συγκρουστεί με τη Χαμάς τους τελευταίους μήνες.
Στις αρχές Οκτωβρίου, η Χαμάς εισέβαλε στην περιοχή της φατρίας για να συλλάβει άνδρες που, όπως ισχυρίστηκε, ήταν υπεύθυνοι για τη δολοφονία μελών της. Η επιχείρηση οδήγησε σε ανταλλαγή πυρών, από την οποία σκοτώθηκαν αρκετοί άνδρες και από τις δύο πλευρές, σύμφωνα τόσο με τη Χαμάς όσο και με μέλη της φατρίας.
Η Αλ Ματζάιντα έχει αρνηθεί τους ισχυρισμούς ότι τα μέλη της συνεργάζονται με τον Αμπού Σαμπάμπ και, αντιθέτως, κατηγόρησε τη Χαμάς ότι χρησιμοποίησε την επιδρομή ως πρόσχημα για στοχευμένες δολοφονίες. Η φατρία ισχυρίστηκε ότι ανέκτησε έγγραφο από τα πτώματα μελών της Χαμάς που σκοτώθηκαν στη σύγκρουση, το οποίο επιβεβαίωνε τον ισχυρισμό της.
Ωστόσο, τη Δευτέρα, ο ηγέτης της φατρίας ανάρτησε μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκφράζοντας δημόσια στήριξη προς την εκστρατεία ασφαλείας της Χαμάς για τη διατήρηση της τάξης στη Γάζα και καλώντας τα μέλη του να συνεργαστούν. Πολλοί από αυτούς έχουν διαφορετικές πολιτικές ταυτότητες, με ορισμένους να συνδέονται με τη Φατάχ και άλλους με τη Χαμάς.
Η φατρία Ράμι Χέλις
Η φατρία Χέλις είναι μια μεγάλη ομάδα με έδρα τη Γάζα, που δραστηριοποιείται κυρίως στην περιοχή Σεϊτζάγια. Πριν από μερικούς μήνες, ο Ράμι Χέλις, εξέχον μέλος της φατρίας, μαζί με τον Άχμεντ Τζουντέγια —μέλος άλλης φατρίας με βάση επίσης τη Σεϊτζάγια— δημιούργησαν μια ένοπλη ομάδα που αντιτάσσεται στη Χαμάς μέσα σε τμήματα της Σεϊτζάγια που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ισραηλινών δυνάμεων.
Ο Σύρος πρόεδρος Αχμέντ αλ Σαρά θα επισκεφθεί αύριο Τετάρτη τη Μόσχα, μετέδωσε το φιλοκυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι Syria TV, μολονότι αναβλήθηκε η σύνοδος κορυφής των αραβικών χωρών που θα διεξαγόταν στη Ρωσία και στην οποία σκόπευε να παραστεί.
Ο αλ Σαρά αναμένεται ότι θα έχει συνομιλίες σχετικά με την παρουσία της ρωσικής ναυτικής βάσης στην Ταρτούς και την αεροπορική βάση του Χμεϊμίμ, σύμφωνα με Σύρο αξιωματούχο. Πρόκειται επίσης να ζητήσει επισήμως από τη Ρωσία να παραδώσει στη Δαμασκό τον πρώην πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, στενό σύμμαχο της Μόσχας, ώστε να δικαστεί για εγκλήματα κατά του συριακού λαού, προσέθεσε η ίδια πηγή.
Ο αλ Σαρά, που κάποτε ήταν επικεφαλής του τμήματος της Αλ Κάιντα στη Συρία, οδήγησε τους αντάρτες του στη Δαμασκό τον περασμένο Δεκέμβριο και σχημάτισε νέα κυβέρνηση. Ο Άσαντ εγκατέλειψε τη χώρα και του δόθηκε άσυλο στη Ρωσία.
Η Μόσχα προσπαθεί να διατηρήσει σχέσεις με τις νέες συριακές αρχές και πρότεινε στη Δαμασκό τη διπλωματική στήριξή της με αφορμή τα ισραηλινά πλήγματα σε συριακό έδαφος. Τον Ιούλιο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκαν με τον υπουργό Εξωτερικών της Συρίας Ασάαντ αλ Σιμπάνι στη Μόσχα. Η επίσκεψη του Σιμπάνι ήταν η πρώτη μετά την ανατροπή του Άσαντ.
Έπειτα από πολλές εβδομάδες πολιτικής κρίσης, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Σεμπαστιάν Λεκορνύ πρότεινε σήμερα να ανασταλεί η αντιδημοφιλής μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, όπως ζητούσαν οι Σοσιαλιστές για να μην ανατρέψουν την κυβέρνηση, και να αποφευχθούν νέες εκλογές.
Η ομιλία του Λεκορνύ, στην οποία θα παρουσίαζε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του, αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον, μετά τα αλλεπάλληλα ψυχοδράματα, τα παζαρέματα και τις εντάσεις που προκάλεσε η αιφνιδιαστική παραίτησή του, στις 6 Οκτωβρίου, μόλις 14 ώρες αφού παρουσίασε τη νέα κυβέρνησή του.
Ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν τον ξαναδιόρισε πρωθυπουργό και ο Λεκορνύ φαίνεται ότι κατάφερε σήμερα να διασώσει τη δεύτερη κυβέρνησή του, μιλώντας ξεκάθαρα για το ζήτημα που ήταν στα χείλη όλων. «Θα προτείνω στο Κοινοβούλιο, αυτό το φθινόπωρο, να αναστείλουμε τη μεταρρύθμιση του 2023 για το συνταξιοδοτικό, μέχρι τις προεδρικές εκλογές» που προβλέπεται να διεξαχθούν το 2027, δήλωσε στην Εθνοσυνέλευση.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε θέσει ως όρο, προκειμένου να μην ψηφίσει τις προτάσεις μομφής κατά της κυβέρνησης, να ανασταλεί αυτός ο νόμος που προβλέπει την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια, στα 64 έτη.
Η ανακοίνωση του Λεκορνύ χαιρετίστηκε ως «νίκη» και «ένα πρώτο βήμα» από τον Μπορίς Βαλώ, τον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών, οι ψήφοι των οποίων είναι κρίσιμες για την επιβίωση της κυβέρνησης. Δηλώνοντας έτοιμος για συζήτηση στο κοινοβούλιο, ο Βάλω προειδοποίησε ταυτόχρονα: «Είμαστε ικανοί για συμβιβασμούς […] Είμαστε ικανοί να ανατρέψουμε μια κυβέρνηση».
Το πρωί, μιλώντας στους υπουργούς, ο Μακρόν είπε ότι η ανατροπή της κυβέρνησης θα οδηγούσε σε νέες βουλευτικές εκλογές, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την αβεβαιότητα στην οποία έχει βυθιστεί η Γαλλία από τον Ιούνιο του 2024. Η δεύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης βιώνει μια πρωτοφανή περίοδο πολιτικής αστάθειας μετά τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης που είχε αποφασίσει τότε ο πρόεδρος της χώρας. Το νέο κοινοβούλιο που προέκυψε από τις εκλογές που ακολούθησαν είναι διαιρεμένο σε τρία μπλοκ (Αριστερά, Κεντροδεξιά, Ακροδεξιά), αλλά κανένα τους δεν διαθέτει ξεκάθαρη πλειοψηφία. Η δεύτερη κυβέρνηση Λεκορνύ είναι η τέταρτη μέσα σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο και η έκτη από την επανεκλογή του Μακρόν στην προεδρία, τον Μάιο του 2022.
Στην ομιλία του, ο Λεκορνύ έδωσε και άλλες εγγυήσεις στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Επιβεβαίωσε ότι δεν θα προσφύγει στο άρθρο 49.3 του Συντάγματος που επιτρέπει την έγκριση ενός νόμου χωρίς ψηφοφορία από το κοινοβούλιο – έτσι είχε περάσει το 2023 η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού – και παραδέχτηκε ότι το φορολογικό σύστημα παρουσιάζει «ανωμαλίες» σε ό,τι αφορά τη φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών, εκφράζοντας την ελπίδα για μια «έκτακτη συμβολή» των πλουσιότερων στον επόμενο προϋπολογισμό.
Η αναστολή της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, από την οποία θα επωφεληθούν 3,5 εκατομμύρια Γάλλοι, θα στοιχίσει 4 δισεκ. ευρώ το 2026 και 1,8 δισεκ. το 2027, είπε ο Λεκορνύ, εξηγώντας ότι τα χρήματα αυτά θα πρέπει να βρεθούν με κάποιον τρόπο, «συμπεριλαμβανομένων και μέτρων εξοικονόμησης κόστους».
Ο ηγέτης των Ρεπουμπλικανών Λωράν Βωκιέ επιβεβαίωσε ότι το κόμμα του δεν θα καταψηφίσει την κυβέρνηση. «Η θέση των βουλευτών της Ρεπουμπλικανικής Δεξιάς δεν έχει αλλάξει. Η Γαλλία χρειάζεται ένα ελάχιστο επίπεδο σταθερότητας. Η Γαλλία χρειάζεται κυβέρνηση. Η Γαλλία χρειάζεται προϋπολογισμό. Χρειάζεται να κάνουμε μια ελάχιστη προσπάθεια για την εξεύρεση συμβιβασμών […] είναι προτιμότερο να συνομιλούμε αντί να στοιχηματίζουμε σε άλλη μια εκλογική διαδικασία», είπε.
Η επικεφαλής της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν χαρακτήρισε «τρομερά κακό» το προσχέδιο του προϋπολογισμού, ενώ ο πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού Ζορντάν Μπαρντελά είπε ότι «από τους Ρεπουμπλικανούς μέχρι το Σοσιαλιστικό Κόμμα, οι σωτήρες του φιλικού κύκλου του Εμμανουέλ Μακρόν […] έχουν ως μοναδική κοινή συνιστώσα τον φόβο της κάλπης και τον φόβο του λαού».
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι το μοναδικό του αριστερού μπλοκ που αποφάσισε να μην καταψηφίσει την κυβέρνηση. Οικολόγοι, ριζοσπαστική αριστερά και κομμουνιστές ανακοίνωσαν ότι θα την καταψηφίσουν. Ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, είπε χαρακτηριστικά: «Και τώρα όλοι θα παριστάνουν ότι δεν άκουσαν πως η αναστολή εφαρμογής της μεταρρύθμισης έχει χρονικό όριο. Μετά θα συνεχίσει την πορεία της. Επομένως, μόνο η γενιά του 1964 θα κερδίσει τρεις μήνες. Επιπλέον, η εξουσία που θα εκλεγεί το 2027 θα μπορούσε να αναπληρώσει την καθυστέρηση ή (να επιβάλει) κάποια χειρότερη μεταρρύθμιση».
Με γνώμονα τη γνωστή κατηγοριοποίηση ταινιών PG-13, οι λογαριασμοί εφήβων στο Instagram θα λειτουργούν πλέον βάσει αυτών των προτύπων, ανακοίνωσε η Meta στις 14 Οκτωβρίου.
«Αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι θα βλέπουν στο Instagram περιεχόμενο αντίστοιχο με ό,τι θα συναντούσαν σε μια ταινία με σήμανση PG-13», διευκρινίζει η εταιρεία σε σχετική ανακοίνωση.
Η Meta, μητρική εταιρεία των Facebook και Instagram, αναμόρφωσε το πρόγραμμα ελέγχου περιεχομένου, υιοθετώντας ένα ανεξάρτητο πρότυπο οικείο σε πολλούς γονείς.
«Ασφαλώς υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις ταινίες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όμως προχωρήσαμε σε αυτές τις αλλαγές ώστε η εμπειρία των εφήβων, για άτομα ηλικίας 13 ετών και άνω, να προσεγγίζει όσο το δυνατόν περισσότερο το αντίστοιχο περιβάλλον μιας ταινίας PG-13 στο Instagram», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Οι γονείς θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ακόμη αυστηρότερη ρύθμιση, αν κρίνουν ότι η πολιτική PG-13 παραμένει ελαστική. «Η συγκεκριμένη ρύθμιση θα εμποδίζει τους εφήβους να βλέπουν, να δημοσιεύουν ή να δέχονται σχόλια κάτω από αναρτήσεις», προστίθεται.
«Όπως μπορεί κανείς να συναντήσει προκλητικό περιεχόμενο ή άσχημη γλώσσα σε μια ταινία PG-13, έτσι και στο Instagram είναι πιθανό οι έφηβοι να δουν αντίστοιχα περιστασιακά περιεχόμενα. Ωστόσο, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε αυτά τα περιστατικά να είναι όσο το δυνατόν πιο σπάνια», δηλώνει η εταιρεία. «Αναγνωρίζουμε ότι κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο και δεσμευόμαστε να το βελτιώνουμε διαρκώς».
Οι ανήλικοι κάτω των 18 ετών δεν θα μπορούν να αλλάξουν τις ρυθμίσεις τους χωρίς τη συγκατάθεση γονέα.
Η επικαιροποιημένη πολιτική θα τεθεί σε ισχύ από τις 14 Οκτωβρίου σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία και Καναδά, ενώ η πλήρης εφαρμογή της αναμένεται έως το τέλος του 2025.
Το Instagram αποκάλυψε επίσης ότι σχεδιάζει να δοκιμάσει μια νέα δυνατότητα, μέσω της οποίας οι γονείς θα μπορούν να επισημαίνουν περιεχόμενο που θεωρούν ακατάλληλο για ανήλικους, καλύπτοντας θέματα όπως αυτοτραυματισμός, σεξουαλική δραστηριότητα, πώληση απαγορευμένων ειδών, εκφοβισμός, βία, απάτες, ψευδείς πληροφορίες ή παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας.
Οι λογαριασμοί εφήβων στο Instagram εισήχθησαν τον Σεπτέμβριο του 2024 και περιλαμβάνουν αυτόματα ιδιωτικό προφίλ, περιορισμούς στην αποστολή μηνυμάτων και ελέγχους ευαίσθητου περιεχομένου.
Σύμφωνα με την εταιρεία, εκατοντάδες εκατομμύρια έφηβοι παγκοσμίως έχουν πλέον ενταχθεί σε εφηβικούς λογαριασμούς στο Instagram, το Facebook και το Messenger.
Η Meta επισημαίνει ότι αξιοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να εντοπίζει περιπτώσεις εφήβων που προσποιούνται ότι είναι ενήλικοι και να προσαρμόζει ανάλογα τις ρυθμίσεις των λογαριασμών τους.
Παρά τα πολυάριθμα εργαλεία ασφαλείας, μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου διαπιστώνει ότι τα παιδιά εξακολουθούν να εκτίθενται σε επιβλαβές περιεχόμενο στο Instagram.
Η έρευνα, υπό τον πρώην ανώτατο μηχανικό της Meta, Αρτούρο Μπεχάρ, καταλήγει ότι «τα 30 από τα 47 εργαλεία ασφαλείας του Instagram είτε λειτουργούν ανεπαρκώς είτε έχουν πλέον καταργηθεί».
Η Meta αμφισβήτησε τα ευρήματα, τονίζοντας πως «οι ερευνητές δεν κατάλαβαν με ποιον τρόπο οι γονείς αξιοποιούν τα εργαλεία ασφαλείας της πλατφόρμας».
Η εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, MI5, προειδοποίησε στις 13 Οκτωβρίου ότι πολιτικοί της χώρας αποτελούν στόχο πρακτόρων από την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν, οι οποίοι επιχειρούν να υπονομεύσουν τη δημοκρατία.
Η Εθνική Υπηρεσία Προστασίας και Ασφάλειας της MI5 εξέδωσε νέα κατευθυντήρια γραμμή προς τα μέλη του Κοινοβουλίου για την προστασία των δημοκρατικών θεσμών από την κατασκοπεία και τις ξένες παρεμβάσεις, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση που δόθηκε ταυτόχρονα με τις σχετικές οδηγίες.
Ο γενικός διευθυντής της MI5, Κεν ΜακΚάλλουμ, που ηγείται της υπηρεσίας από το 2020, κάλεσε τους βουλευτές να λάβουν μέτρα.
«Όταν ξένα κράτη κλέβουν κρίσιμες πληροφορίες του Ηνωμένου Βασιλείου ή χειραγωγούν τις δημοκρατικές μας διαδικασίες, δεν βλάπτουν απλώς την ασφάλειά μας βραχυπρόθεσμα. Διαβρώνουν τα θεμέλια της κυριαρχίας μας και τη δυνατότητά μας να προστατεύουμε τα συμφέροντα των πολιτών μας», δήλωσε μεταξύ άλλων ο ΜακΚάλλουμ.
«Όσοι διαβάζουν αυτές τις οδηγίες νοιάζονται βαθιά για τον ρόλο τους στη δημοκρατία του Ηνωμένου Βασιλείου. Δράστε σήμερα για να την προστατεύσετε—και για να προστατεύσετε και τον εαυτό σας».
Στις οδηγίες της, η MI5 προειδοποιεί ότι δράστες με κρατική στήριξη και οι υποστηρικτές τους προσπαθούν να χειραγωγήσουν, να δυσφημήσουν ή να συλλέξουν μυστικά πληροφορίες για πολιτικά πρόσωπα κάθε βαθμίδας, συχνά με πλάγιους και παραπλανητικούς τρόπους που θολώνουν τη γραμμή μεταξύ νόμιμης επαφής και δόλιας δραστηριότητας.
Περαιτέρω, η MI5 προειδοποιεί πολιτικούς και τα στελέχη τους να είναι σε επιφυλακή για τυχόν απόπειρες άντλησης πληροφοριών, είτε μέσω επιθέσεων ηλεκτρονικού «ψαρέματος» (phishing) και εκβιασμού είτε με την καλλιέργεια μακροχρόνιων ή προσωπικών σχέσεων, τη χορήγηση πολιτικών δωρεών ή την άσκηση επιρροής στις αποφάσεις τους, συχνά με διακριτικό τρόπο.
Αν και οι οδηγίες τονίζουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί στόχο στρατηγικής παρεμβολής και κατασκοπείας από δρώντα στοιχεία των κρατών της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν, η προσέγγιση που ακολουθείται εστιάζει στις ενέργειες, τις μεθόδους και τα προειδοποιητικά σημάδια που θα πρέπει να επιστήσουν την προσοχή, ανεξαρτήτως προέλευσης της απειλής.
«Να προσέχετε τα εμφανή κομπλιμέντα»
Στις κατευθυντήριες γραμμές, η Εθνική Υπηρεσία Προστασίας και Ασφάλειας καλεί τους πολιτικούς να καταγράφουν ασυνήθιστες κοινωνικές επαφές και υπερβολικές φιλοφρονήσεις.
Ο υπουργός Ασφαλείας και πρώην αξιωματικός του Βρετανικού Στρατού, Νταν Τζάρβις, τόνισε ότι όσοι εργάζονται στην κυβέρνηση, το δημόσιο ή την πολιτική πρέπει να εμπιστεύονται το ένστικτό τους. «Αν κάτι δεν σας φαίνεται σωστό, ακολουθήστε τις οδηγίες της NPSA», συμβουλεύει.
Οι ξένοι πράκτορες συχνά δρουν κεκαλυμμένα και εκμεταλλεύονται επαγγελματικές πλατφόρμες δικτύωσης καθώς και τα αδύναμα σημεία του κάθε ατόμου ξεχωριστά για να αποκτήσουν επιρροή.
Στην ανακοίνωσή της, η MI5 αναφέρθηκε συγκεκριμένα στις περιπτώσεις των Νέιθαν Γκιλ και Κριστίν Λη.
Τον περασμένο μήνα, ο Γκιλ, πρώην μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε ένοχος για οκτώ κατηγορίες χρηματισμού, καθώς ερευνάται ότι δέχθηκε χρήματα με αντάλλαγμα δηλώσεις του υπέρ της παρουσίας φιλορωσικών μέσων ενημέρωσης στην Ουκρανία.
Ο Νέιθαν Γκιλ, ο οποίος ομολόγησε την ενοχή του σε οκτώ κατηγορίες δωροδοκίας ενώ ήταν εκλεγμένος βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποχωρεί από το δικαστήριο Old Bailey. Λονδίνο, 26 Σεπτεμβρίου 2025. (Yui Mok/PA Wire)
Ο Γκιλ, πρώην επικεφαλής του κόμματος Reform UK στην Ουαλία, πρόκειται να καταδικαστεί τον επόμενο μήνα.
Τον Ιανουάριο του 2022, η MI5 είχε στείλει ειδοποίηση στον Πρόεδρο της Βουλής των Κοινοτήτων, σερ Λίντσεϋ Χόυλ, σχετικά με τη Λη, δικηγόρο με έδρα το Λονδίνο, που, σύμφωνα με την υπηρεσία, εμπλεκόταν σε πολιτική παρέμβαση υπέρ του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας.
Η Βουλή των Κοινοτήτων είναι το κατώτερο σώμα του βρετανικού Κοινοβουλίου. Πέρυσι, η Λη έχασε δικαστική προσφυγή κατά της δράσης της MI5. Η ίδια είχε προσφέρει τουλάχιστον 500.000 λίρες στον βουλευτή των Εργατικών, Μπάρρυ Γκάρντινερ, ο οποίος ήταν πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας «Chinese in Britain», που στη συνέχεια διαλύθηκε.
Η Λη, που αρνείται κάθε παράνομη ενέργεια, υποστήριξε σε δικαστική διαδικασία ότι η ειδοποίηση της MI5 περιείχε ουσιαστικά λάθη και ήταν σαφώς εσφαλμένη. Σε απόφαση 41 σελίδων, ο λόρδος δικαστής Σινγκ, μαζί με τον λόρδο Μπόυντ και τον δικαστή Ρούπερτ Τζόουνς, επεσήμαναν ότι η ειδοποίηση της MI5 ήταν απολύτως δικαιολογημένη.
Ερωτήματα προς τον Στάρμερ
Οι τελευταίες οδηγίες της MI5 εκδίδονται ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ ετοιμάζεται να απαντήσει, στις 15 Οκτωβρίου στη Βουλή των Κοινοτήτων, σε ερωτήσεις της ηγέτιδας των Συντηρητικών της αντιπολίτευσης Κέμι Μπάντεναχ, σχετικά με υπόθεση που κατέρρευσε τον περασμένο μήνα. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο, οι εισαγγελικές αρχές απέσυραν κατηγορίες για κατασκοπεία υπέρ της Κίνας κατά δύο ανδρών.
Ο πρώην διευθυντής της δεξαμενής σκέψης China Research Group, Κρίστοφερ Κας, 30 ετών, και ο Κρίστοφερ Μπάρρυ, 33 ετών, κατηγορούνταν ότι διαβίβασαν ευαίσθητες πληροφορίες στην Κίνα. Οι δύο Βρετανοί επρόκειτο να δικαστούν φέτος, έχοντας αρνηθεί όλες τις κατηγορίες.
Ο εισαγγελέας Τομ Λιτλ δήλωσε στο δικαστήριο Old Bailey του Λονδίνου στις 15 Σεπτεμβρίου ότι η υπόθεση δεν πληρούσε πλέον τα αποδεικτικά κριτήρια και δεν θα προχωρούσε.
Ο Επικεφαλής της Εισαγγελίας, Στήβεν Πάρκινσον, δήλωσε αργότερα ότι υπήρξε αστοχία στην αποδεικτική βάση και ότι το κομβικό ζήτημα που οδήγησε στην κατάρρευση της δίκης ήταν ο ορισμός της λέξης «εχθρός» στον Νόμο Περί Κρατικών Μυστικών.
Σε επιστολή του προς τους προέδρους δύο κοινοβουλευτικών επιτροπών στις 7 Οκτωβρίου, ο Πάρκινσον τόνισε ότι η Εισαγγελική Υπηρεσία δεν έλαβε από την κυβέρνηση αποδείξεις ότι, κατά τον χρόνο του φερόμενου αδικήματος, η Κίνα αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια.
