Πέντε μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης «Ενωμένοι Πατριώτες» (United Patriots) καταδικάστηκαν την Πέμπτη για συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή της γερμανικής κυβέρνησης και την απαγωγή του πρώην υπουργού Υγείας.
Τέσσερα από τα μέλη, που συνελήφθησαν τον Απρίλιο του 2022, καταδικάστηκαν από το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο του Κόμπλεντς σε ποινές από πέντε χρόνια και εννέα μήνες έως οκτώ χρόνια. Ένα πέμπτο άτομο καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο ετών και δέκα μηνών. Οι τέσσερεις άνδρες και η μία γυναίκα κατηγορήθηκαν για ίδρυση ή συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και προετοιμασία «πράξης εσχάτης προδοσίας» κατά της γερμανικής κυβέρνησης.
Τα πλήρη στοιχεία τους δεν αποκαλύφθηκαν, όπως συνηθίζεται στη γερμανική νομοθεσία. Το δικαστήριο τους είχε ταυτοποιήσει το 2023 μόνο με τα αρχικά τους: Μίχαελ Χ., 44 ετών, Τόμας Κ., 51 ετών, Σβεν Μπ., 55 ετών, Τόμας Ο., 56 ετών και Ελίζαμπετ Ρ., 75 ετών.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς ανέφεραν ότι οι «Ενωμένοι Πατριώτες» σκόπευαν να προκαλέσουν «συνθήκες εμφύλίου πολέμου» χρησιμοποιώντας εκρηκτικά για να δημιουργήσουν γενικευμένες διακοπές ρεύματος σε όλη τη χώρα. Επίσης, σχεδίαζαν να απαγαγάγουν τον υπουργό Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ, ο οποίος είχε υποστηρίξει αυστηρά μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Τον Απρίλιο του 2022, ο Λάουτερμπαχ είχε δηλώσει σε συνέντευξη Τύπου ότι οι δράστες που σχεδίαζαν την απαγωγή του αποτελούσαν μια μικρή μειοψηφία, αλλά ήταν «ιδιαίτερα επικίνδυνοι». Είχε επίσης επισημάνει ότι οι διαμαρτυρίες κατά των μέτρων για τον COVID-19 δεν είχαν απλώς οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση, αλλά ότι το ζήτημα ξεπερνούσε πλέον την ίδια την πανδημία.
Στη διάρκεια της δίκης, διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις πως η ομάδα ήταν κοντά στην πραγματοποίηση ενός πραξικοπήματος. Ωστόσο, οι εισαγγελείς τόνισαν ότι η απόκτηση όπλων και χρημάτων από τους κατηγορούμενους αποδείκνυε πως επρόκειτο για «επικίνδυνους εγκληματίες που είχαν την πρόθεση να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους».
Σύμφωνα με την εισαγγελία, οι «Ενωμένοι Πατριώτες» είχαν διασυνδέσεις με την οργάνωση «Πολίτες του Ράιχ» (Reichsbürger), οι οποίοι απορρίπτουν τη νομιμότητα του γερμανικού συντάγματος του 1949 (Grundgesetz).
Η γερμανική ομοσπονδιακή υπηρεσία πληροφοριών BfV αναφέρει στον ιστότοπό της ότι οι «Πολίτες του Ράιχ» και οι «Αυτοδιαχειριζόμενοι» (Selbstverwalter) είναι ομάδες και άτομα που, για διάφορους λόγους, απορρίπτουν την ύπαρξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του νομικού της συστήματος, αρνούνται τη νομιμότητα των δημοκρατικά εκλεγμένων εκπροσώπων της ή ισχυρίζονται ότι η γερμανική έννομη τάξη δεν ισχύει καθόλου γι’ αυτούς.
Η υπηρεσία επισημαίνει ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών των ατόμων είναι επίσης ακροδεξιοί εξτρεμιστές, ενώ η πλειονότητα δεν παρουσιάζει έντονα στοιχεία ακροδεξιάς ιδεολογίας. Ωστόσο, σημειώνει ότι η αντικρατική και συνωμοσιολογική ρητορική που υιοθετούν αυτά τα άτομα διευκολύνει τη σύνδεσή τους με αντισημιτικές ιδέες, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον ακροδεξιό εξτρεμισμό.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είπε πως θα επιβάλει δασμούς στην καναδική ξυλεία και τα γαλακτοκομικά ως απάντηση στους δασμούς που όρισε ο Καναδάς ως απάντηση στους δασμούς 25% των ΗΠΑ.
«Ο Καναδάς μάς εκμεταλλεύεται για χρόνια στους δασμούς για ξυλεία και γαλακτοκομικά,» είπε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο στις 7 Μαρτίου.
«Θα συναντήσουν ακριβώς τους ίδιους δασμούς, εκτός αν τους ακυρώσουν – αυτό σημαίνει αμοιβαίοι [δασμοί],» πρόσθεσε. «Ίσως το κάνουμε από σήμερα ή από Δευτέρα ή Τρίτη.»
Ο Τραμπ είπε πως ο Καναδάς μεταχειρίζεται τους Αμερικανούς αγρότες «πολύ άδικα» επιβάλλοντας υψηλούς δασμούς σε γαλακτοκομικά προϊόντα έως 250%, και ότι οι Καναδοί εκπρόσωποι εμπορίου ήταν «πολύ δύσκολοι για συνεργασία».
Ο Καναδάς έχει ένα σύστημα διαχείρισης προμηθειών που συντονίζει παραγωγή και ζήτηση σχετικά με γαλακτοκομικά, κότες, αυγά, και προϊόντα γαλοπούλας, ενώ ελέγχει τις εισαγωγές ως τρόπο να θέτει σταθερές τιμές για αγρότες και καταναλωτές.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε επίσης ότι η διοίκησή του αλλάζει τα περιβαλλοντικά κριτήρια για να επιτρέψει περισσότερη παραγωγή ξυλείας ώστε η χώρα να μην χρειάζεται καναδική ξυλεία. Η Αμερικανική Ένωση Ξυλείας έχει κατηγορήσει τον Καναδά για πλεονέκτημα από άδικες εμπορικές πρακτικές, οι οποίες λέει πως κλείνουν τα αμερικανικά εργοστάσια ξυλείας.
«Το κάνουν αδύνατον για εμάς να πουλήσουμε ξυλεία ή γαλακτοκομικά προϊόντα στον Καναδά. Αλλά οι αριθμοί μας είναι ένα ελάχιστο κλάσμα αυτού, σχεδόν ανύπαρκτοι,» είπε ο Τραμπ.
Ο Τραμπ αρχικά είχε ορκιστεί να επιβάλλει αμοιβαίους δασμούς σε χώρες στις 2 Απριλίου, και έχει ορκιστεί να βάλει 25% δασμούς σε όλες τις εισαγωγές σιδήρου και αλουμινίου στις 12 Μαρτίου.
Η καναδική κυβέρνηση είπε στις 6 Φεβρουαρίου ότι δεν θα κάνει υποχωρήσεις σχετικά με το σύστημα διαχείρισης προμηθειών της χώρας, με την υπουργό Διεθνούς Εμπορίου, Μέρι Νγκ, να λέει πως το σύστημα είναι «πραγματικά σημαντικό για την καναδική οικονομία». προσθέτοντας ότι το ζήτημα συζητήθηκε ως μέρος της Συμφωνίας Ηνωμένων Πολιτειών-Μεξικού-Καναδά (USMCA) κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία στην πρώτη προεδρία του Τραμπ, ο Καναδάς έκανε κάποιες υποχωρήσεις στη διαχείριση των προμηθειών του, επιτρέποντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην καναδική αγορά.
«Σχετικά με τη διαχείριση προμηθειών, θα έλεγα ότι οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν απολύτως προς όφελός τους το σύστημα επίλυσης διαφορών που είναι μέρος της εμπορικής μας συμφωνίας», είπε η Νγκ στο CTV τον Φεβρουάριο. «Οι κριτές της επίλυσης διαφορών σε αυτήν την περίπτωση έβγαλαν απόφαση προς όφελος του Καναδά, που είναι ότι τηρούμε τις υποχρεώσεις μας στην εμπορική συμφωνία, ειδικά γύρω από τα γαλακτοκομικά.»
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη έχουν επιβάλλει δασμούς στην καναδική ξυλεία σε βαθμό 14,54%. Η Νγκ είπε παλαιότερα ότι ο δασμός είναι «αβάσιμος και άδικος», λέγοντας πως ζημιώνει «καταναλωτές και παραγωγούς εκατέρωθεν των συνόρων».
Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, ο Τραμπ έκανε αυτό που είχε πει και επέβαλε ενιαίους δασμούς 25% σε αγαθά από Καναδά και Μεξικό, λέγοντας ότι οι δύο χώρες δεν έχουν κάνει αρκετά για να σταματήσουν την ροή φαιντανύλης μέσω των συνόρων τους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ανέβαλε προσωρινά κάποιους δασμούς, υπογράφοντας δύο εκτελεστικές εντολές στις 6 Μαρτίου που ανέστειλαν προσωρινά τους δασμούς 25% σε εξαγωγές από τον Καναδά και Μεξικό συμβατές με τη USMCA, για έναν μήνα.
Περίπου το 50% των αμερικανικών εισαγωγών από το Μεξικό καλύπτεται από την εμπορική συμφωνία, ενώ το 38% των καναδικών αγαθών καλύπτεται, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Μετά την ανακοίνωση, η Οτάβα ανέβαλλε προσωρινά επιπρόσθετους δασμούς $125 δισεκατομμυρίων σε αμερικανικά προϊόντα, που επρόκειτο να αρχίσουν στις 25 Μαρτίου. Οι αρχικοί δασμοί της Οτάβα 25% σε $30 δισεκατομμύρια αμερικανικών αγαθών είναι ακόμα σε ισχύ. Ο υπουργός Οικονομικών Ντομινίκ ΛεΜπλαν είπε ότι ο Καναδάς θα συνεχίσει να εργάζεται προς «την αφαίρεση όλων των δασμών».
Η Συρία βιώνει τις σφοδρότερες συγκρούσεις μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο, με τον αριθμό των νεκρών να ανέρχεται σε τουλάχιστον 231 άτομα σύμφωνα με τα στοιχεία του Συριακού Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Αιματηρές συγκρούσεις στις παράκτιες περιοχές
Οι μάχες επικεντρώνονται στη βορειοδυτική Συρία, κυρίως στην επαρχία Λαττάκεια, παραδοσιακό προπύργιο της μειονότητας των Αλαουιτών, στην οποία ανήκει η οικογένεια του έκπτωτου προέδρου. Ιδιαίτερα έντονες συγκρούσεις αναφέρονται στην πόλη Τζάμπλα (Γάβαλα στα αρχαία ελληνικά) και σε γειτονικά χωριά, όπου δυνάμεις πιστές στον πρώην πρόεδρο Άσαντ συγκρούονται με τις δυνάμεις ασφαλείας της de facto κυβέρνησης.
«Εξαπολύοντας καλά σχεδιασμένη και προμελετημένη επίθεση, ομάδες ενόπλων οπαδών του Άσαντ εφόρμησαν εναντίον θέσεών μας και σημείων ελέγχου μας, στοχοποιώντας μεγάλο αριθμό περιπόλων μας στην περιοχή της Τζάμπλα», δήλωσε ο Μούσταφα Κινιφάτι, αξιωματικός των δυνάμεων ασφαλείας των μεταβατικών αρχών στη Λαττάκεια.
Ανησυχητικές καταγγελίες για εκτελέσεις αμάχων
Σύμφωνα με αναφορές, τουλάχιστον 136 άμαχοι, μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας των Αλαουιτών, φέρεται να εκτελέστηκαν από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εναντίον των πιστών στον Άσαντ μαχητών. Οι μεταβατικές αρχές της Συρίας χαρακτήρισαν τα περιστατικά ως «μεμονωμένες βιαιοπραγίες».
Η κατάσταση έχει οδηγήσει στην επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας στη Λαττάκεια, την Ταρτούς και τη Χομς, περιοχές όπου κατοικούν κυρίως μέλη της μειονότητας των Αλαουιτών.
Σημαντικές συλλήψεις
Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν τον Ιμπραήμ Χαουέιτζα, πρώην αρχηγό της υπηρεσίας πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας επί προεδρίας Χάφεζ αλ Άσαντ. Ο Χαουέιτζα, που διετέλεσε επικεφαλής της υπηρεσίας από το 1987 έως το 2002, «κατηγορείται πως διέπραξε εκατοντάδες δολοφονίες» κατά τη διάρκεια της θητείας του, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SANA.
Οι δυνάμεις ασφαλείας αναφέρουν επίσης συγκρούσεις με ομάδες που φέρονται να ανήκουν στον Σουχάιλ αλ Χασάν, γνωστό ως «τίγρη», ο οποίος ήταν επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων και συχνά περιγραφόταν ως ο «στρατιώτης που προτιμούσε» ο πρώην πρόεδρος Άσαντ.
Διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες για χημικά όπλα
Η Γερμανία κάλεσε όλες τις πλευρές να αποφύγουν την κλιμάκωση της βίας. «Έχουμε σοκαριστεί από τον αριθμό των θυμάτων στις επαρχίες της δυτικής Συρίας. Καλούμε όλες τις πλευρές να αναζητήσουν ειρηνικές λύσεις, την εθνική ενότητα, έναν συμπεριληπτικό πολιτικό διάλογο για να ξεπεράσουν την κλιμάκωση της βίας και του μίσους», ανέφερε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Παράλληλα με τις συγκρούσεις, εκφράζονται διεθνείς ανησυχίες για την ύπαρξη «μη δηλωθέντων ή μη επαληθευμένων χημικών όπλων στη Συρία», σύμφωνα με την Ύπατη Εκπρόσωπο για τον Αφοπλισμό του ΟΗΕ Ιζούμι Νακαμίτσου. Ωστόσο, η ίδια εξέφρασε αισιοδοξία για τη «βούληση της [de facto κυβέρνησης] να συνεργαστεί με τον OPCW».
Η θέση της Ελλάδας
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες συγκρούσεις στην παράκτια περιοχή της Συρίας» και κάλεσε την de facto κυβέρνηση «να προστατεύσει όλους τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων».
«Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο κάθε χρήση χημικών όπλων, από οποιοδήποτε κράτος ή μη, οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και τονίζει την ανάγκη να λογοδοτήσουν όλοι όσοι θα χρησιμοποιούσαν τέτοια όπλα», ανέφερε ο Έλληνας διπλωμάτης.
Έκκληση για ειρηνική μετάβαση
Ο Ειδικός Απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών στη Συρία, Γκίαρ Πέντερσεν, εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τα γεγονότα και τόνισε την «άμεση ανάγκη για αυτοσυγκράτηση από όλα τα μέρη και πλήρη σεβασμό της προστασίας των αμάχων».
«Αυτήν την εποχή η συμφιλίωση και η ειρηνική πολιτική μετάβαση θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια συγκρούσεων, οι Σύροι αξίζουν βιώσιμη ειρήνη, ευημερία και δικαιοσύνη», σημείωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ.
Η αποκατάσταση της ασφάλειας σε όλη τη Συρία παραμένει η πιο επείγουσα πρόκληση για τις νέες αρχές, που βρίσκονται στην εξουσία από τις 8 Δεκεμβρίου, όταν συμμαχία οργανώσεων τζιχαντιστών και ανταρτών με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ) ανέτρεψε τη δυναστεία των Άσαντ μετά από 50 χρόνια διακυβέρνησης.
Η Ουκρανία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η Ρωσία εξαπέλυσε ευρείας κλίμακας επίθεση με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον ενεργειακών υποδομών σε ολόκληρη τη χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η επίθεση σημειώθηκε λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για τον τερματισμό του πολέμου. Ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας, Χέρμαν Χαλουστσένκο, δήλωσε μέσω ανάρτησής του στο Facebook ότι η Ρωσία συνεχίζει την «ενεργειακή τρομοκρατία» και πως υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σε διάφορες περιοχές της χώρας επλήγησαν από μαζικά πυραυλικά και μη επανδρωμένα αεροπορικά χτυπήματα.
Η κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Naftogaz ανέφερε στο Telegram ότι υπήρξαν ζημιές σε εγκαταστάσεις που εξασφαλίζουν την παραγωγή φυσικού αερίου, διευκρινίζοντας ότι δεν υπήρξαν θύματα. Ο κυβερνήτης της περιφέρειας Τερνόπιλ, Βιατσεσλάβ Νεχόντα, δήλωσε ότι η επίθεση έπληξε μια κρίσιμη βιομηχανική εγκατάσταση και ότι πιθανότατα θα οδηγήσει σε περιορισμούς στην παροχή φυσικού αερίου. Στην περιοχή του Χάρκοβο, ο κυβερνήτης Όλεγκ Σινιεχούμποφ ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον πέντε άνθρωποι τραυματίστηκαν ύστερα από επίθεση σε ιδιωτική επιχείρηση.
Ο Χαλουστσένκο επεσήμανε ότι διασώστες και τεχνικά συνεργεία εργάζονται για την αποκατάσταση των ζημιών και ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη σταθεροποίηση της ενεργειακής παροχής και της παροχής φυσικού αερίου. Τόνισε επίσης ότι η Ρωσία επιδιώκει να πλήξει τον ουκρανικό πληθυσμό στοχεύοντας υποδομές παραγωγής ενέργειας και φυσικού αερίου, με σκοπό να αφήσει τους πολίτες χωρίς ρεύμα και θέρμανση, προκαλώντας τη μεγαλύτερη δυνατή βλάβη.
Ουκρανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί τον χειμώνα ως όπλο, προσπαθώντας να πλήξει το ηθικό του πληθυσμού. Υποστηρίζουν ότι οι επιθέσεις έχουν διαταράξει την ηλεκτροπαραγωγική ικανότητα της χώρας και έχουν επηρεάσει την παροχή θέρμανσης σε κατοικίες, εργοστάσια και άλλους χώρους εργασίας. Το Κρεμλίνο, παράλληλα, δεν δείχνει διάθεση να σταματήσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, παρά τις διπλωματικές κινήσεις και τις πιθανές διαπραγματεύσεις για την επίτευξη ειρήνης.
Απειλές Τραμπ και στάση Ουκρανίας
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με επιβολή νέων τραπεζικών κυρώσεων, άλλων κυρώσεων και δασμών στη Ρωσία έως ότου επιτευχθεί κατάπαυση πυρός και μία ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία. «Δεδομένου ότι η Ρωσία αυτή τη στιγμή βομβαρδίζει την Ουκρανία στο πεδίο της μάχης, σκέφτομαι σοβαρά τραπεζικές κυρώσεις μεγάλης κλίμακας, κυρώσεις και δασμούς κατά της Ρωσίας, μέχρι να επιτευχθεί εκεχειρία και τελική ειρηνευτική συμφωνία», έγραψε ο Τραμπ στο δίκτυό του Truth Social.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, σε συνομιλία με τον Ουκρανό ομόλογό του Αντρίι Σιμπίχα, τόνισε ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι αποφασισμένος ο πόλεμος στην Ουκρανία να τερματιστεί «το συντομότερο δυνατόν» και υπογράμμισε ότι «όλα τα μέρη πρέπει να λάβουν μέτρα για να εξασφαλιστεί βιώσιμη ειρήνη».
Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι επανέλαβε την έκκλησή του για ανακωχή στους αιθέρες και τη θάλασσα, ζητώντας την «απαγόρευση της χρήσης πυραύλων, drone μακρού βεληνεκούς και αεροπορικών βομβών». «Τα πρώτα βήματα για την εφαρμογή πραγματικής ειρήνης θα πρέπει να είναι να αναγκασθεί η μόνη πηγή του πολέμου αυτού, δηλαδή η Ρωσία, να τερματίσει αυτού του είδους τις επιθέσεις», έγραψε στο X.
Διπλωματικές κινήσεις εν μέσω εντάσεων
Η κλιμάκωση των επιθέσεων συμπίπτει χρονικά με σημαντικές διπλωματικές εξελίξεις. Ο Ουκρανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι τη Δευτέρα θα μεταβεί στη Σαουδική Αραβία για συνάντηση με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Στη συνέχεια θα παραμείνει εκεί για συνομιλίες με αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, με στόχο τη διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου.
Η συνάντηση έρχεται σε μια περίοδο έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας. Στις 3 Μαρτίου, η κυβέρνηση Τραμπ ανέστειλε τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, έπειτα από σύγκρουση μεταξύ του Ζελένσκι και του Αμερικανού προέδρου στον Λευκό Οίκο στις 28 Φεβρουαρίου. Έκτοτε, ο Ουκρανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι είναι διατεθειμένος να επιστρέψει στις συνομιλίες για μια συμφωνία που θα αφορά ορυκτούς πόρους, με αντάλλαγμα τη συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.
Ο Τραμπ, στις 4 Μαρτίου, αποκάλυψε ότι έλαβε επιστολή από τον Ζελένσκι, στην οποία ο Ουκρανός ηγέτης εκφράζει την προθυμία του να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας διαρκούς ειρήνης. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Ζελένσκι ανέφερε στην επιστολή ότι κανείς δεν επιθυμεί την ειρήνη περισσότερο από τους Ουκρανούς και ότι η ομάδα του είναι έτοιμη να εργαστεί υπό τη «δυναμική ηγεσία του προέδρου Τραμπ» για την επίτευξη μίας διαρκούς συμφωνίας.
Διεθνής στήριξη και μελλοντικές προοπτικές
Ο Ζελένσκι εξέφρασε την ικανοποίησή του για την υποστήριξη που έλαβε από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ειδική αμυντική σύνοδο κορυφής την Πέμπτη. Οι 27 χώρες-μέλη εξέφρασαν τη στήριξή τους, με μοναδική εξαίρεση την Ουγγαρία, της οποίας ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν θεωρείται σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ.
Την πρόταση του Ουκρανού προέδρου για ανακωχή στους αιθέρες και στη θάλασσα υποστήριξε και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δήλωσε: «Υποστηρίζουμε την ιδέα εφαρμογής κατάπαυσης του πυρός το συντομότερο δυνατόν και κατάπαυσης των επιθέσεων στους αιθέρες και τη θάλασσα ως μέτρου οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των πλευρών». Ο Ερντογάν επανέλαβε επίσης την προθυμία του να φιλοξενήσει στην Τουρκία τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία.
Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, οι αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και της Ουκρανίας πρόκειται να συναντηθούν στη Σαουδική Αραβία την Τρίτη για να συζητήσουν ένα πλαίσιο για μια ειρηνευτική συμφωνία. Ήδη, Αμερικανοί και Ρώσοι είχαν συναντηθεί στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας για να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις.
Μια εμπορική συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ θα μπορούσε να βοηθήσει στην προστασία της Βρετανίας από νέους αμερικανικούς δασμούς, σύμφωνα με αναλυτές, καθώς οι συζητήσεις συνεχίζονται μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού σερ Κιρ Στάρμερ στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα.
Οι Βρετανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι συμφώνησαν να «καθίσουν σύντομα για να συζητήσουν μια οικονομική συμφωνία», όπως επιβεβαίωσε ο Στάρμερ την Τετάρτη. Ο ίδιος ανέφερε στους βουλευτές ότι μια συμφωνία θα ήταν «πολύ καλύτερη από το να εμπλακούμε σε σύγκρουση σχετικά με τους δασμούς».
Την Τρίτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν φόρους 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά, ενώ διπλασίασαν τον δασμό 10% που επέβαλαν στην Κίνα, αυξάνοντάς τον στο 20%. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αναμένεται να ανακοινώσει στις 2 Απριλίου «αντισταθμιστικούς» δασμούς για να εξισορροπήσει τους φόρους και τις επιδοτήσεις που παρέχουν άλλες χώρες.
Ενώ δεν είναι σαφές αν το Ηνωμένο Βασίλειο θα περιληφθεί σε αυτή τη λίστα, η ισχυρή εμπορική του σχέση με τις ΗΠΑ το θέτει σε πιο ευνοϊκή θέση σε σχέση με άλλες χώρες. Παράλληλα, οι οικονομολόγοι αναμένουν έναν δασμό 10% στις βρετανικές εισαγωγές από τις ΗΠΑ. Αν συμπεριληφθεί και ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), όπως ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ, οι αντίστοιχοι φόροι θα επιβάλουν έναν ουσιαστικό δασμό 24% στα βρετανικά αγαθά που πλήττονται.
Ανησυχίες για εμπορικούς πολέμους και δαπάνες
Η αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος, Κέμι Μπάντενοχ, προειδοποίησε για τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τους δασμούς των ΗΠΑ, τις εμπορικές πολεμικές συγκρούσεις και την οικονομική δυνατότητα υποστήριξης της Βρετανίας για την Ουκρανία.
Η ίδια τόνισε ότι «ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψουμε την επιβολή δασμών από την Αμερική είναι να εξασφαλίσουμε μια συμφωνία εμπορίου Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ» και ζήτησε μια «εντελώς νέα προσέγγιση στην οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια».
Σύμφωνα με αναλύσεις, αν και μια νέα εμπορική συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ θα μπορούσε να αποτρέψει νέους δασμούς, θα έχει και ένα τίμημα.
Όπως ανέφερε η Capital Economics σε πρόσφατη αναφορά της, «το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει προσφέρει τίποτα στον Τραμπ, εκτός από δύο δείπνα με τον βασιλιά. Αλλά ο Τραμπ μπορεί να μην ήταν τόσο ευγενικός αν ο Στάρμερ δεν είχε δεσμευτεί νωρίτερα να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες του Ηνωμένου Βασιλείου από το 2,3% του ΑΕΠ στο 2,5% μέχρι το 2027 και να προχωρήσει σε αύξηση στο 3,0% του ΑΕΠ μεταξύ 2029 και 2032».
Το κόστος αυτού του βήματος θα είναι οι περικοπές στις δαπάνες για την ξένη βοήθεια που θα χρηματοδοτήσουν την αρχική αύξηση στις στρατιωτικές δαπάνες και τυχόν άλλες περικοπές δαπανών, αυξήσεις φόρων ή δανεισμό που θα χρηματοδοτήσουν την μελλοντική αύξηση στο 3,0%.
Η βρετανική κυβέρνηση πρέπει να ζυγίσει τα οφέλη από μια εμπορική συμφωνία και την ανακούφιση από τους αμερικανικούς δασμούς, έναντι της εγχώριας αντίστασης σε αυξήσεις φόρων και δανεισμού, ιδιαίτερα μετά τον πρώτο προϋπολογισμό της Εργατικής Κυβέρνησης που εισήγαγε αυξήσεις φόρων ύψους 40 δισεκατομμυρίων λιρών, προκαλώντας έντονη αντίδραση από τις επιχειρήσεις.
Ποιό θα είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας;
Η νέα οικονομική συμφωνία μεταξύ Λονδίνου και Ουάσιγκτον θα έχει «πρωτοποριακή τεχνολογία στο επίκεντρό της». Αυτό σημαίνει ότι, αντί για μια εκτενή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου—που θα περιλάμβανε πολιτικά ευαίσθητα θέματα όπως τα φαρμακευτικά και γεωργικά προϊόντα—το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν μια πιο στοχευμένη οικονομική συμφωνία.
Η συμφωνία αυτή θα αποκλείσει θέματα όπως το μοσχάρι που έχει αναπτυχθεί με ορμόνες και το χλωριωμένο κοτόπουλο, τα οποία θα συναντούσαν αντίσταση από τους Βρετανούς καταναλωτές. Αντί αυτού, οι δύο χώρες ίσως προσπαθήσουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της U.S.–Japan Digital Trade Agreement (Συμφωνίας Ψηφιακού Εμπορίου ΗΠΑ-Ιαπωνίας) που υπογράφηκε κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η οποία εστιάζει στη ροή δεδομένων, στη ρύθμιση του cloud computing, στη διευκόλυνση του ηλεκτρονικού εμπορίου και στη συνεργασία για την κυβερνοασφάλεια.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κρατάει μια επιστολή του βασιλιά της Βρετανίας Καρόλου Γ’ κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Βρετανό πρωθυπουργό σερ Κιρ Στάρμερ στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου, στις 27 Φεβρουαρίου 2025. (Carl Court/Pool/AFP μέσω Getty Images)
Εναλλακτικά, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να ακολουθήσει το προηγούμενο της συμφωνίας του με την Ινδία το 2024, η οποία ενίσχυσε τη συνεργασία στους τομείς των κρίσιμων μετάλλων, των ημιαγωγών και των αναδυόμενων τεχνολογιών, προκειμένου να ενδυναμώσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και τη συνεργασία στην έρευνα.
Μιλώντας σε κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες στον Λευκό Οίκο, ο Στάρμερ υπογράμμισε τη σημασία της αξιοποίησης των αναδυόμενων τεχνολογιών αντί να τις υπερρυθμίζουμε.
«Κοιτάξτε, οι δύο χώρες μας μαζί διαμόρφωσαν τις μεγάλες τεχνολογικές καινοτομίες του περασμένου αιώνα. Έχουμε τώρα την ευκαιρία να κάνουμε το ίδιο για τον 21ο αιώνα. Δηλαδή, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να θεραπεύσει τον καρκίνο. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια αποστολή για την εποχή μας, και έτσι θα συνεχίσουμε να παραδίδουμε για τους λαούς μας», ανέφερε. Αυτό ακολούθησε τη δεσμεύση του Τραμπ να ενισχύσει την αμερικανική πρωτοπορία αμερόληπτων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.
Στρατηγικές συνεργασίες
Οι αξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης έχουν υπογραμμίσει τη σημασία της συμφωνίας εμπορίου με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε συζήτηση στη Βουλή των Λόρδων την Τρίτη, οι βουλευτές πρότειναν ότι η Βρετανία θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευχέρεια που προσφέρει η μετα-Brexit κανονιστική ευελιξία για να προσελκύσει επενδύσεις σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας.
Με δεδομένες τις κανονιστικές διαφορές μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ, τέθηκε το ερώτημα κατά πόσο η στενότερη ευθυγράμμιση με την ΕΕ θα μπορούσε να καθυστερήσει την πρόοδο για την επίτευξη μιας συνολικής εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ.
Απαντώντας, η υπουργός Ψηφιακής Ασφάλειας, Μάγκι Τζόουνς, δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επιδιώκει να διατηρήσει ισότιμες εμπορικές σχέσεις τόσο με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και με την ΕΕ, ενώ προτεραιότητα θα δοθεί στα εθνικά οικονομικά συμφέροντα.
Το Εμπορικό Επιμελητήριο του Ηνωμένου Βασιλείου (British Chamber of Commerce-BCC) τόνισε τα οφέλη από μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι μια τέτοια συμφωνία θα παρείχε «σε επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού μια σταθερή βάση για επενδύσεις, εξαγωγές και ανάπτυξη». Ωστόσο, το BCC επεσήμανε ότι η ενίσχυση των εμπορικών δεσμών με τις ΗΠΑ δεν θα πρέπει να γίνει εις βάρος άλλων σημαντικών αγορών.
Σύμφωνα με το BCC, υπάρχουν επενδύσεις ύψους 700 δισ. λιρών από τις ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οι ετήσιες διμερείς εμπορικές συναλλαγές ανέρχονται σε 300 δισ. λίρες, με τις υπηρεσίες να αποτελούν μια πραγματική επιτυχία. «Η ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ δεν σημαίνει ότι οι σχέσεις μας με την ΕΕ, την Κίνα και την ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού πρέπει να πάρουν δεύτερη θέση. Πράγματι, οι δηλώσεις των ηγετών δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου είναι σωστά να έχουν αυτήν την φιλοδοξία», ανέφερε η δήλωση.
Σύμφωνα με την Capital Economics, μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ ενδέχεται να προκαλέσει την ΕΕ να αποστασιοποιηθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο κατά την αναθεώρηση των σχέσεων του με την ΕΕ, δεδομένου ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο επιβολής δασμών ύψους 25% από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, η έκθεση σημείωσε ότι αυξάνεται ο ρόλος του Ηνωμένου Βασιλείου στην ευρωπαϊκή στρατηγική άμυνας.
«Εξίσου, όμως, με το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει γίνει πιο κεντρικό στις στρατηγικές άμυνας της ΕΕ καθώς οι πιθανότητες για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία έχουν αυξηθεί, η ΕΕ μπορεί να δει το Ηνωμένο Βασίλειο ως πιο στενό εταίρο και ίσως ως σύνδεσμο μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο ευνοϊκή αναθεώρηση των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ σε τομείς εκτός άμυνας και ασφάλειας», αναφέρει η έκθεση.
Η Κίνα στοχεύει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της κατά 7,2% φέτος, φτάνοντας τον ρυθμό αύξησης του προηγούμενου έτους καθώς το κομμουνιστικό καθεστώς προσπαθεί να ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις του παρά την οικονομική ύφεση.
Με αυτήν την αύξηση, η επίσημη αμυντική δαπάνη πρόκειται να φτάσει τα περίπου 1,8 τρισεκατομμύρια γουάν (230 δισ. ευρώ), σύμφωνα με ένα προσχέδιο προϋπολογισμού που αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης του κατ’ όνομα νομοθετικού σώματος της Κίνας, του Λαϊκού Εθνικού Συμβουλίου, στις 5 Μαρτίου.
Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, η Κίνα αυξάνει σταθερά τον αμυντικό της προϋπολογισμό, φθάνοντας να έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δαπάνη στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 7,2% ξεπερνά τον στόχο οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, ο οποίος έχει οριστεί σε περίπου 5% φέτος, εγείροντας ερωτήματα στους παρατηρητές.
«Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών που ξεπερνούν την οικονομική ανάπτυξη αντανακλά ότι οι προσπάθειες του Πεκίνου να επιτύχει τους στρατηγικούς του στόχους παραμένουν σε λειτουργία, ιδιαίτερα η επιδίωξή του για θαλάσσια ηγεμονία», δήλωσε στην Epoch Times ο Σου Τζουγιούν, Κινέζος αμυντικός αναλυτής από το Ινστιτούτο Εθνικής Άμυνας και Έρευνας Ασφαλείας, ένα think tank στην Ταϊβάν.
Ο Σου αναμένει ότι οι πραγματικές στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας θα υπερβούν τον αναφερόμενο προϋπολογισμό, «πιθανότατα ξεπερνώντας τα 2 τρισεκατομμύρια γιουάν», που ανέρχεται σε περίπου 250 δισ. ευρώ.
Αμυντικοί αναλυτές και Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι ο επίσημος προϋπολογισμός της Κίνας πιθανότατα αντιπροσωπεύει μόνο ένα κλάσμα των πραγματικών επενδύσεών της στην άμυνα, με ορισμένες εκτιμήσεις να τριπλασιάζουν το επίσημο ποσό, τοποθετώντας το στο ίδιο επίπεδο με αυτό των ΗΠΑ.
Οι αναλυτές ισχυρίζονται ότι οι πραγματικές στρατιωτικές δαπάνες του Πεκίνου μπορεί να είναι υψηλότερες, εάν συμπεριληφθούν οι επενδύσεις στη στρατιωτική έρευνα και ανάπτυξη, μια πτυχή που είναι δύσκολο να μετρηθεί δεδομένης της στρατηγικής της Κίνας να ενώνει τις καινοτομίες του ιδιωτικού τομέα με τις στρατιωτικές της προσπάθειες.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Πενταγώνου τοποθετούν τις αμυντικές δαπάνες της Κίνας μεταξύ 304 δισεκατομμυρίων και 415 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024, που είναι περίπου 1,5 έως 2 φορές υψηλότερες από τις δαπάνες που ανακοίνωσε το Πεκίνο.
Οι στρατιωτικοί διπλωμάτες στην περιοχή παρακολουθούν στενά τον προϋπολογισμό και την έκθεση, με ορισμένους να σημειώνουν ότι οι αναφορές σε ετοιμότητα μάχης θα σημαίνουν περαιτέρω έντονες ασκήσεις και αναπτύξεις γύρω από την Ταϊβάν και στην ευρύτερη περιοχή.
Πλοία του κινεζικού ναυτικού πραγματοποίησαν μια άνευ προηγουμένου άσκηση με πραγματικά πυρά στη Θάλασσα της Τασμανίας μεταξύ Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας τον Φεβρουάριο, αναγκάζοντας τα εμπορικά αεροσκάφη να εκτραπούν.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών με έδρα το Λονδίνο σημείωσε σε μια έρευνα του Φεβρουαρίου για τους στρατούς του κόσμου ότι, δεδομένων των οικονομικών περιορισμών της Κίνας, «οι αρχές αντιμετωπίζουν όλο και πιο έντονα ερωτήματα σχετικά με το ποιοι τομείς πρέπει να μπουν σε προτεραιότητα».
Στρατιωτική εκκαθάριση
Ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) Σι Τζινπίνγκ έδωσε εντολή στους διοικητές του να ολοκληρώσουν τον στρατιωτικό εκσυγχρονισμό του καθεστώτος πριν από το 2035, ο οποίος περιλαμβάνει τον εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων με προηγμένους πυραύλους και όπλα, την επέκταση του ναυτικού και την ενίσχυση της ικανότητάς του στον κυβερνοχώρο.
Μέχρι το 2049, την 100ή επέτειο της διακυβέρνησης του ΚΚΚ, ο Σι στοχεύει να μετατρέψει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό σε μια ένοπλη δύναμη παγκόσμιας κλάσης που, όπως είπε, θα μπορεί να «πολεμήσει και να κερδίσει» πολέμους.
Κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου στις 5 Μαρτίου, ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Τσιανγκ επιβεβαίωσε τη δέσμευση για εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, τονίζοντας την «απόλυτη ηγεσία του Κόμματος έναντι του στρατού».
Ανέφερε επίσης ότι δεν υπάρχει επιβράδυνση στις προσπάθειες εκκαθάρισης του αμυντικού τομέα, δεσμευόμενος να «συνεχίσει να βελτιώνει την πολιτική συμπεριφορά» του στρατού.
Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανέφερε στην έκθεσή του για το 2024 ότι η εκστρατεία του Σι κατά της διαφθοράς μπορεί να εμποδίσει τους στόχους εκσυγχρονισμού του κινεζικού στρατού.
Από το καλοκαίρι του 2023, το τελευταίο κύμα εκκαθαρίσεων οδήγησε στην απομάκρυνση ορισμένων ανώτερων στρατιωτικών διοικητών, συμπεριλαμβανομένων δύο πρώην υπουργών Άμυνας και του ανώτατου αξιωματούχου που επιβλέπει το πολιτικό έργο του στρατού.
Της Dorothy Li
Με τη συμβολή του Luo Ya και πληροφορίες από το Reuters
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απάντησε με αιχμές στις δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος χαρακτήρισε τη Ρωσία απειλή για την Ευρώπη και πρότεινε να τεθούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπό την πυρηνική ομπρέλα της Γαλλίας. Σε σχόλια που μεταδόθηκαν από την τηλεόραση, ο Πούτιν έκανε μια ιστορική αναφορά στον Ναπολέοντα, υπονοώντας ότι οι φιλοδοξίες της Δύσης μπορεί να έχουν την ίδια μοίρα με την αποτυχημένη εκστρατεία του Γάλλου αυτοκράτορα στη Ρωσία, το 1812.
«Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θέλουν να επιστρέψουν στην εποχή του Ναπολέοντα, ξεχνώντας πώς τέλειωσε», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στον Μακρόν. Η αναφορά αυτή δεν ήταν τυχαία. Ο Ναπολέων, παρά τη στρατιωτική του ισχύ, υποχρεώθηκε σε ταπεινωτική υποχώρηση από τη Ρωσία, με τον αδυσώπητο χειμώνα και τη στρατηγική της «καμένης γης» να καταστρέφουν τα στρατεύματά του.
Η αντίδραση αυτή ήρθε ως απάντηση στις δηλώσεις του Μακρόν, ο οποίος κατηγόρησε τον Πούτιν ότι είναι ένας «ιμπεριαλιστής» που εμφορείται από «αναθεωρητισμό» και «αντιστρέφει την ιστορία». «Ο Ναπολέων έκανε κατακτήσεις. Η μοναδική ιμπεριαλιστική δύναμη που βλέπω σήμερα στην Ευρώπη ονομάζεται Ρωσία», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος, υπονοώντας ευθέως ότι ο Πούτιν προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία και να αμφισβητήσει την κυριαρχία των γειτονικών χωρών.
Επιμένοντας στην κατηγορία περί «αντιστροφής» της ιστορίας, ο Μακρόν ανέφερε πως ο Πούτιν «ενοχλήθηκε που αποκαλύψαμε το παιχνίδι του». Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε την έκτακτη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, ο Γάλλος πρόεδρος υποστήριξε ότι αν η Ρωσία επιδιώκει κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία στο πλαίσιο των συνομιλιών της με τις ΗΠΑ, αυτό δεν οφείλεται στην επιθυμία της για «διαρκή ειρήνη», αλλά στην προσπάθειά της να κερδίσει χρόνο για να προετοιμαστεί για την επανέναρξη των επιθέσεων.
Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν τόνισε ότι η Ρωσία επιδιώκει μια ειρήνη στην Ουκρανία που θα διασφαλίσει μακροπρόθεσμα την ασφάλεια και την ανάπτυξή της. «Πρέπει να επιλέξουμε μια ειρήνη που θα μας ταιριάζει και θα διασφαλίσει την ειρήνη για τη χώρα μας μακροπρόθεσμα», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνάντησης με γυναίκες που έχασαν συγγενείς τους στον πόλεμο. Η διατύπωση αυτή αφήνει να εννοηθεί ότι η Μόσχα δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις της για τον έλεγχο των εδαφών που έχει καταλάβει, ενώ υποδεικνύει ότι οι όροι της ειρήνης θα πρέπει να εξυπηρετούν τα ρωσικά συμφέροντα.
Σε ερώτηση μιας μητέρας πεσόντος στρατιώτη αν η Ρωσία προτίθεται να υποχωρήσει, ο Πούτιν ήταν κατηγορηματικός: «Δεν χρειαζόμαστε τίποτα άλλο, αλλά δεν θα υποχωρήσουμε». Η δήλωση αυτή επιβεβαιώνει τη σταθερή στάση της Μόσχας παρά τις διεθνείς κυρώσεις και τη στρατιωτική βοήθεια της Δύσης προς την Ουκρανία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η σκληρή ρητορική του Πούτιν δεν είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση, αλλά και ένα μήνυμα προς τη Δύση ότι η Ρωσία δεν θα δεχτεί ταπεινωτικούς όρους. Οι επόμενες κινήσεις του Κρεμλίνου και η απάντηση των δυτικών θα κρίνουν αν η σύγκρουση θα οδηγηθεί τελικά σε διαπραγματεύσεις ή σε περαιτέρω κλιμάκωση.
Η Πολωνία και οι τρεις Βαλτικές χώρες χαιρέτισαν την πρόταση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να συζητηθεί η πιθανότητα χρήσης του γαλλικού πυρηνικού αποτρεπτικού μηχανισμού για την προστασία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την απειλή της Ρωσίας.
Στις 5 Μαρτίου, ο Μακρόν δήλωσε ότι η Γαλλία είναι ανοιχτή στην ιδέα επέκτασης της προστασίας του πυρηνικού της οπλοστασίου προς τους συμμάχους της, μια κίνηση που η Ρωσία χαρακτήρισε ως εξαιρετικά συγκρουσιακή.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ο οποίος είχε δημόσια διαφωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο, στις 28 Φεβρουαρίου, συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής εκτάκτου ανάγκης για την άμυνα και την ασφάλεια στις Βρυξέλλες, στις 6 Μαρτίου.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, που κατέχει αυτήν τη στιγμή την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, δήλωσε ότι η πρόταση πρέπει να εξεταστεί σοβαρά. Τόνισε ότι, όπως πάντα, οι λεπτομέρειες είναι σημαντικές, αλλά η προθυμία της Γαλλίας να συζητήσει το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Ο Λιθουανός πρόεδρος Γκιτάνας Ναουσέντα χαρακτήρισε την πρόταση «ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα» και εξέφρασε υψηλές προσδοκίες, επισημαίνοντας ότι μια πυρηνική ομπρέλα θα αποτελούσε σοβαρή αποτροπή έναντι της Ρωσίας.
Ευκαιρία για συζήτηση
Η Λετονή πρωθυπουργός Εβίκα Σιλίνα υποστήριξε ότι η πρόταση του Μακρόν αποτελεί μια ευκαιρία για συζήτηση, αλλά τόνισε ότι απαιτείται ουσιαστική εγχώρια και διεθνής διαβούλευση σχετικά με την πρακτική εφαρμογή της.
Ο πρωθυπουργός της Εσθονίας Κρίστεν Μίχαλ δεν έχει σχολιάσει την πρόταση της Γαλλίας, αν και τον Ιανουάριο δήλωσε ότι η χώρα του θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Τον προηγούμενο μήνα, ο Φρίντριχ Μερτς, του οποίου το κόμμα CDU/CSU κέρδισε τις γερμανικές εκλογές, ζήτησε να διεξαχθεί συζήτηση σχετικά με την «πυρηνική κοινή χρήση» με τη Γαλλία. Ο Μερτς θεωρείται ο πιθανότερος ηγέτης που θα σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού και θα γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας. Η Γερμανία, μέλος του ΝΑΤΟ, είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που φιλοξενούν αμερικανικά πυρηνικά όπλα.
Στις 6 Μαρτίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ χαρακτήρισε την ομιλία του Μακρόν «εξαιρετικά συγκρουσιακή» και υποστήριξε ότι η Γαλλία δείχνει να σκέφτεται περισσότερο τον πόλεμο και τη συνέχισή του. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Μόσχα ότι οι δηλώσεις του Μακρόν συνιστούν απειλή προς τη Ρωσία.
Ο Γάλλος πρόεδρος, στην τηλεοπτική του ομιλία στις 5 Μαρτίου, επεσήμανε ότι η Ρωσία αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί απειλή για τη Γαλλία και την Ευρώπη. Παράλληλα, εξέφρασε τη λύπη του για αυτή τη διαπίστωση, τονίζοντας ότι πιστεύει πως μακροπρόθεσμα η ειρήνη θα επιστρέψει στην Ευρώπη και η Ρωσία θα γίνει ξανά ειρηνική. Ωστόσο, τόνισε ότι η τρέχουσα κατάσταση πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως είναι.
Η Γαλλία είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη εντός της ΕΕ. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, διαθέτει το τέταρτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, με 290 πυρηνικές κεφαλές, το 80% των οποίων είναι εγκατεστημένο σε υποβρύχια κλάσης Triomphant που περιπολούν τους ωκεανούς. Διαθέτει, επίσης, μαχητικά αεροσκάφη Rafale, τα οποία μπορούν να φέρουν πυρηνικά όπλα.
Μαχητικό αεροσκάφος Rafale της γαλλικής πολεμικής αεροπορίας περιπολεί στον εναέριο χώρο πάνω από την Πολωνία, στις 4 Μαρτίου 2022. (Nicolas Tucat/AFP μέσω Getty Images)
Η Βρετανία είναι η μόνη άλλη ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει πυρηνικά όπλα, αλλά αποχώρησε από την ΕΕ το 2021. Παραμένει, ωστόσο, βασικό μέλος του ΝΑΤΟ. Ο Τομ Γουέλς, εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού, δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ήδη δεσμεύει τις πυρηνικές του δυνάμεις στο ΝΑΤΟ, συμβάλλοντας στην προστασία της ευρωατλαντικής ασφάλειας.
Ο Μακρόν τόνισε ότι η τελική απόφαση για τη χρήση των πυρηνικών όπλων της Γαλλίας θα παραμείνει αποκλειστική αρμοδιότητα του Γάλλου προέδρου.
Έξι άνθρωποι συνελήφθησαν με κατηγορίες προδοσίας στη Ρουμανία, για σχεδιασμό πραξικοπήματος με τη βοήθεια της Ρωσίας, ανακοίνωσαν αρχές στο Βουκουρέστι στις 6 Μαρτίου.
Η Διεύθυνση Έρευνας Οργανωμένου Εγκλήματος και Τρομοκρατίας της Ρουμανίας (DIICOT) έθεσε σε κράτηση τους έξι στις 5 Μαρτίου για δημιουργία εγκληματικής ομάδας. Λέγεται ότι η ομάδα δημιουργήθηκε το 2023 και ότι είχε σχέσεις με την Ρωσία.
Η αστυνομία δήλωσε πως η ομάδα, ονόματι «Comandamentul Vlad Tepes» δηλαδή «Διοίκηση του Βλαντ του Ανασκολοπιστή», φέρεται να δημιουργήθηκε για να υπονομεύσει την «κυριαρχία και ανεξαρτησία» του ρουμανικού κράτους μέσω «πολιτικής υπονόμευσης της στρατιωτικής δυνατότητας της χώρας.»
Ο Βλαντ ο Ανασκολοπιστής διοικούσε τη Βλαχία, σήμερα στη Ρουμανία, τον 15ο αιώνα. Ο πολέμαρχος, που χρησιμοποίησε τη βίαιη πράξη του προσωνυμίου του στον πόλεμο, πολέμησε εναντίον της οθωμανικής διοίκησης και ενέπνευσε τον μυθικό χαρακτήρα στο βιβλίο του Μπραμ Στόκερ «Δράκουλας».
Έρευνες αποκάλυψαν ότι η ομάδα ήθελε «την απομάκρυνση της τρέχουσας συνταγματικής τάξης, τη διάλυση των πολιτικών κομμάτων» και την εγκατάσταση μιας νέας κυβέρνησης διαμορφωμένης από τα μέλη της, σύμφωνα με την αστυνομία.
«Για να πετύχουν τους αποσταθεροποιητικούς σκοπούς τους, αντιπρόσωποι της ομάδας ζήτησαν ενεργά βοήθεια από αξιωματούχους εντός της πρεσβείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας», δήλωσε η υπηρεσία εγχώριων πληροφοριών της Ρουμανίας SRI.
Η αστυνομία δήλωσε πως η «Διοίκηση του Βλαντ του Ανασκολοπιστή» είχε μια «δομή στρατιωτικού τύπου» και ήθελε να διαπραγματευτεί μια έξοδο από το ΝΑΤΟ, καθώς και να θεσμοθετήσει ένα νέο σύνταγμα και να αλλάξει το όνομα, τη σημαία και τον ύμνο του έθνους.
«Τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης είχαν επανειλημμένα έρθει σε επαφή με πράκτορες μιας ξένης δύναμης, τοποθετημένους τόσο επί του εδάφους της Ρουμανίας όσο και στη Ρωσική Ομοσπονδία», δήλωσε η αστυνομία.
Δύο από τους υπόπτους λέγεται πως ταξίδεψαν στη Μόσχα τον Ιανουάριο, όπου η αστυνομία είπε πως είχαν επαφή με άτομα που υποστήριζαν τις προσπάθειες του οργανισμού «να πάρει κρατική εξουσία στην Ρουμανία».
Στις 5 Μαρτίου, οι αρχές έκαναν έφοδο σε οκτώ κατοικίες στον δήμο Βουκουρεστίου και στις επαρχίες Ίλφοβ, Γκιουργκίου και Μαραμούρες. Η αστυνομία δήλωσε ότι η έφοδος ανακάλυψε «αρκετά αντικείμενα τεκμηρίων», τα οποία κατασχέθηκαν.
Συνεχιζόμενη ένταση με τη Μόσχα λόγω των εκλογών
Οι έφοδοι έγιναν την ίδια μέρα που η Ρουμανία απέλασε δύο στρατιωτικούς διπλωμάτες από τη ρωσική πρεσβεία στη χώρα.
Εντάσεις συνέχισαν να υπάρχουν μεταξύ Μόσχας και Βουκουρεστίου με ισχυρισμούς ότι το Κρεμλίνο προσπάθησε να παρέμβει στις τελευταίες ρουμανικές προεδρικές εκλογές εκ μέρους του μη αναμενόμενου υποψηφίου στην πρώτη θέση, Καλίν Γκεοργκέσκου.
Ο Γκεοργκέσκου έχει επιδοκιμάσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στο παρελθόν ως «έναν άντρα που αγαπά την χώρα του» και έχει αποκαλέσει την Ουκρανία «μια επινοημένη χώρα», ωστόσο δηλώνει πως δεν υποστηρίζει την Ρωσία.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρουμανίας δήλωσε ότι η απόφαση η σχετική με τον Ρώσο πρέσβη στρατιωτικών, αεροπορικών και ναυτικών θεμάτων Βίκτορ Μακόφσκι και του υποδιευθυντή του, Γεβγκένι Ιγκνάτιεφ, πάρθηκε για κατηγορίες «δραστηριοτήτων που αντιτίθενται στους όρους της Συνθήκης της Βιέννης περί Διπλωματικών Σχέσεων του 1961».
«Οι δύο Ρώσοι διπλωμάτες έφεραν εις πέρας πράξεις συλλογής πληροφοριών σε περιοχές στρατηγικού ενδιαφέροντος και έκαναν πράξεις υποστήριξης των αντισυνταγματικών δράσεων της ομάδας», είπε η SRI σε δήλωσή της στις 6 Μαρτίου.
Στις 5 Μαρτίου, η Ρωσική Πρεσβεία περιέγραψε τις αποβολές ως «αβάσιμες και μη φιλικές» και δήλωσε ότι η πρεσβεία «έχει το δικαίωμα να πάρει μέτρα απάντησης».
Η πολιτική είναι γεμάτη αναταραχές στη Ρουμανία από τότε που το ανώτατο δικαστήριο του Βουκουρεστίου ακύρωσε τις προεδρικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2024, καθώς υπήρξαν κατηγορίες για ρωσική παρέμβαση σε σχέση με τον Γκεοργκέσκου. Η Μόσχα έχει αρνηθεί τις κατηγορίες.
Ο Γκεοργκέσκου βρίσκεται υπό έρευνα για έξι κατηγορίες, τις οποίες αρνείται.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στις 6 Μαρτίου, απέρριψε μια καταγγελία που κατέθεσε ο Γκεοργκέσκου στις 16 Δεκ. 2024, μετά την ακύρωση των εκλογικών αποτελεσμάτων, στην οποία ισχυρίζεται πως η ακύρωση ήταν παράνομη και βασιζόταν σε μη τεκμηριωμένες κατηγορίες.
Ο α΄ γύρος των επαναληπτικών εκλογών έχει προγραμματιστεί για τις 4 Μαΐου. Αν κανένας υποψήφιος δεν λάβει περισσότερο από το 50% των ψήφων, θα γίνει ο β΄ γύρος στις 18 Μαΐου.
Παραμένει ασαφές αν ο Γκεοργκέσκου θα μπορεί να συμμετέχει στις νέες εκλογές.
Η έρευνα για τη «Διοίκηση του Βλαντ του Ανασκολοπιστή» δεν σχετίζεται με τον Γκεοργκέσκου.
Με έντονη αντιπαράθεση και υψηλούς τόνους διεξάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής η συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, που κατέθεσαν από κοινού ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας και εννέα ανεξάρτητοι βουλευτές.
Η τριήμερη κοινοβουλευτική διαδικασία, που ξεκίνησε το απόγευμα της Τετάρτης, κορυφώνεται απόψε με τις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και των πολιτικών αρχηγών της αντιπολίτευσης. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, μετά τις ομιλίες των αρχηγών των κοινοβουλευτικών ομάδων, με την αντίστροφη σειρά της κοινοβουλευτικής τους δύναμης, και με τον πρωθυπουργό να κλείνει τη συζήτηση, αναμένεται η ονομαστική ψηφοφορία με το ηλεκτρονικό σύστημα.
Το δυστύχημα των Τεμπών στο επίκεντρο
Η πρόταση δυσπιστίας εξελίσσεται με φόντο το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και μέσα σε ένα κλίμα έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγορούν την κυβέρνηση για «συγκάλυψη» στην υπόθεση των Τεμπών, ενώ η κυβερνητική πλευρά κάνει λόγο για «εργαλειοποίηση της τραγωδίας» και «τοξικότητα» στην πολιτική ζωή.
Οι τοποθετήσεις των υπουργών
Από την κυβερνητική πλευρά, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης χαρακτήρισε την πρόταση δυσπιστίας ως μέρος ενός «εξαιρετικά τοξικού κλίματος» που έχει επανέλθει στην πολιτική ζωή. «Η τοξικότητα έχει επανέλθει, δυστυχώς, με μεγαλύτερη ένταση ακόμα και από την εποχή του αντι-μνημονίου», τόνισε, απορρίπτοντας ότι υπάρχει οποιαδήποτε συγκάλυψη από την κυβέρνηση για το δυστύχημα των Τεμπών.
Απευθυνόμενος στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ο κος Γεωργιάδης έθεσε το ερώτημα πώς συνυπογράφουν πρόταση δυσπιστίας με κόμματα που, όπως ισχυρίστηκε, στο παρελθόν τούς είχαν στοχοποιήσει πολιτικά, ειδικά την περίοδο των Αγανακτισμένων και των μνημονίων.
Ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης χαρακτήρισε την πρόταση δυσπιστίας ως «πρόταση απελπισίας», αμφισβητώντας τη δυνατότητα εναλλακτικής διακυβέρνησης. «Να πέσει λοιπόν η κυβέρνηση. Να φανταστούμε ότι αύριο βράδυ, επέρχεται πτώση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας… Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει κάποιος να πει ‘αυτός θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας’;», διερωτήθηκε.
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι «εργαλειοποιεί» την τραγωδία των Τεμπών: «Έχετε εργαλειοποιήσει τα Τέμπη, και προσπαθείτε να δημιουργήσετε – μέσω της τοξικότητας – ένα κλίμα, χωρίς να σας ενδιαφέρει η αλήθεια, παρά μόνο να γκρεμίσετε την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αυτός είναι ο στόχος σας, χωρίς να μας λέτε όμως το εναλλακτικό σχέδιο».
Η αντιπολίτευση απαντά
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Γιαννούλης, απαντώντας στις αιτιάσεις των κυβερνητικών στελεχών, υποστήριξε ότι «εκλογές εσχάτως ζητάει ο ελληνικός λαός» και ότι «ήρθε η ώρα τα όνειρα να πάρουν εκδίκηση». Επίσης, υπενθύμισε πως «αναδεικνύεται κάθε μέρα, ψηφίδα-ψηφίδα, το σχέδιο της πρόχειρης και ερασιτεχνικής και ανερμάτιστης προσπάθειας απόκρυψης και συγκάλυψης των πραγματικών γεγονότων».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Παύλος Χρηστίδης από την πλευρά του, απορρίπτοντας τις κατηγορίες περί τοξικότητας, ανέφερε: «Ο ορισμός της τοξικότητας είναι οι απανωτές δηλώσεις που κάνατε εσείς, πυροδοτώντας την κατάσταση. Όταν απέναντι στους ανθρώπους που θρηνούσαν εσείς και το μισό Υπουργικό Συμβούλιο λέγατε ότι ο Νεοδημοκράτης θα πρέπει να πηγαίνει με οργή και να υποστηρίζει τη ΝΔ!»
Τι αναμένεται απόψε
Η πρόταση δυσπιστίας για να εγκριθεί θα πρέπει να λάβει την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή 151 θετικές ψήφους. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, εάν απορριφθεί, δεν μπορεί να υποβληθεί άλλη πριν περάσει εξάμηνο από την ημέρα κατάθεσης της προηγούμενης, εκτός εάν αυτή υπογράφεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των Βουλευτών.
Αναμένεται ότι η ψηφοφορία θα διεξαχθεί περίπου στις 9 το βράδυ, με την κυβερνητική πλευρά να εμφανίζεται βέβαιη για την απόρριψη της πρότασης, δεδομένης της κοινοβουλευτικής της πλειοψηφίας.
Η συζήτηση διεξάγεται σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο πολιτικό κλίμα, με τις δύο πλευρές να ανταλλάσσουν βαριές κατηγορίες, ενώ στο επίκεντρο βρίσκεται η διαχείριση της υπόθεσης των Τεμπών και η ζήτηση πολιτικών ευθυνών για το πολύνεκρο δυστύχημα που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία.
