EPOCH TIMES

Κάποιοι μπορεί να πουν ότι παρασύρθηκε. Όμως, η Ντανιέλ Νταλ’ Άρμι Χαν (Danielle Dall’Armi Hahn), φυτεύοντας τριαντάφυλλα, ήθελε απλώς να ομορφύνει το νέο σπίτι της οικογένειάς της, στους παράκτιους λόφους της Καλιφόρνια κοντά στη Σάντα Μπάρμπαρα. Σχεδόν τρεισήμισι δεκαετίες αργότερα, στο Rose Story Farm φύονται 40.000 θαμνώδεις τριανταφυλλιές.

«Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε; Όχι, ποτέ. Αν είχα περισσότερη γη, θα φύτευα περισσότερα», δήλωσε η κα Χαν, αντιδρώντας με προσποιητή αγανάκτηση στην ιδέα ότι μπορεί και να το παρακάνει με τα τριαντάφυλλα. «Στην πραγματικότητα, αυτή τη στιγμή προσπαθώ να βρω ένα σημείο όπου θα μπορούσα να προσθέσω μερικές εκατοντάδες δενδροειδείς τριανταφυλλιές έτσι ώστε να σχηματίζουν έναν λαβύρινθο.»

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα σταματούσαν πολύ πριν τα 40.000 φυτά, αλλά η αγάπη της κας Χαν είναι απέραντη στον κόσμο της κηπουρικής. Τα τριαντάφυλλα είναι παγκοσμίως το πιο δημοφιλές φυτό για τον κήπο.

Το Rose Story Farm είναι τώρα μια ακμάζουσα, οικογενειακή επιχείρηση και ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές κομμένων τριαντάφυλλων στις Ηνωμένες Πολιτείες που πουλάει εκατοντάδες χιλιάδες στελέχη από τα άνθη που καλλιεργεί στο αγρόκτημα ετησίως. Όχι ότι η κα Χαν και ο σύζυγός της, Μπιλ, σκόπευαν ποτέ να κάνουν κάτι τέτοιο. Το μόνο που ήθελαν ήταν ένα σπίτι στην εξοχή.

Αναμνήσεις γεμάτες άρωμα

Το Rose Story Farm βρίσκεται στους πρόποδες των βουνών Σάντα Υνέζ. Με θέα τον απέραντο γαλαζοπράσινο Ειρηνικό προς το νότο και υπέροχα δάση βελανιδιάς στα νώτα του, μοιάζει να είναι το ιδανικό σκηνικό για τη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας ρόδων. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η ίδια η κα Χαν είναι τόσο κομψή όσο και τα φυτά που καλλιεργεί.

Το ψηλό, ευθυτενές παρουσιαστικό της απηχεί την ιταλική καταγωγή του πατέρα της, Λορέντζο Νταλ’ Άρμι, η οικογένεια του οποίου έεγκατέλειψε τους πρόποδες των Δολομιτικών Άλπεων το 1931, για να γλιτώσει από την επερχόμενη λαίλαπα του φασισμού του Μουσολίνι, καταφεύγοντας στην περιοχή της Σάντα Μπάρμπαρα στις ΗΠΑ. Αν και ο Λορέντζο γεννήθηκε στην Καλιφόρνια το 1922, η οικογένεια επέστρεψε στην Ιταλία λίγα χρόνια αργότερα, μόνο και μόνο για να αναγκαστεί να ξαναγυρίσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και πάλι. Ήταν στο σπίτι των παππούδων της, πριν από πολύ καιρό, που η πολύ μικρή τότε δεσποινίδα Νταλ’ Άρμι είχε μια καθοριστική για τη ζωή της εμπειρία.

«Είχαν τόσο απολαυστικό άρωμα, τόσο πλούσιο χρώμα και κάθε άνθος ήταν διαφορετικό», αναπολεί η κα Χαν δεκαετίες αργότερα. Μια οικογενειακή φωτογραφία έχει καταγράψει με γλαφυρό τρόπο εκείνη την παιδική ανακάλυψη – την ίδια ως κοριτσάκι, με λιναρόχρωμα μαλλιά σε πλεξούδα που λάμπει στον ήλιο, να σκύβει για να μυρίσει τα τριαντάφυλλα της γιαγιάς της. Η φωτογραφία είναι επίσης μια εξαίσια απεικόνιση της υπερβατικής γοητείας που ασκούν τα τριαντάφυλλα στους ανθρώπους.

Η κα Χαν έχει μερικούς θάμνους Sutter’s Gold τώρα, αλλά τα άνθη αυτής της ποικιλίας δεν πουλιούνται πολύ για ανθοδέσμες: «Το κίτρινο δεν είναι πολύ δημοφιλές χρώμα στη λιανική αγορά. Επίσης, στους πελάτες δεν αρέσει το γεγονός ότι τα λουλούδια δεν είναι όλα ομοιόμορφα», εξηγεί.

Όταν εκείνη και ο σύζυγός της αγόρασαν το αγρόκτημα των 15 στρεμμάτων τον Ιανουάριο του 1990, ο ροδόκηπος της γιαγιάς της ήταν από τα πρώτα πράγματα που της ήρθαν στο μυαλό. Στην οικογένεια του Μπιλ υπήρχε επίσης μια γιαγιά που ασχολιόταν με τα τριαντάφυλλα, καθώς και κήποι και αγροκτήματα, με σημαντικότερο ένα αγρόκτημα με άχυρο και βοοειδή κοντά στο Έλενσμπουργκ της Ουάσιγκτον. Η επιθυμία να μετακομίσουν σε ένα πιο αγροτικό περιβάλλον, αφήνοντας τον πλούσιο παραθαλάσσιο θύλακα του Μοντεσίτο, τούς οδήγησε στο σημερινό τους κτήμα όταν τα δύο αγόρια τους ήταν ακόμα μικρά.

«Θέλαμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σε ένα αγροτικό περιβάλλον, όχι σε ένα μέρος όπου οι συμμαθητές τους θα αναρωτιόνταν γιατί δεν πήγαιναν για σκι στις Άλπεις για τις πασχαλινές διακοπές», εξήγησε η κα Χαν. Τα δύο αγόρια τους πέρασαν τα νεανικά τους χρόνια περιπλανώμενα στους πρόποδες των λόφων, ιππεύοντας άλογα, κάνοντας αγροτικές εργασίες και μαθαίνοντας να βρίσκουν τον δρόμο τους στη ζωή. Τώρα, ο ένας γιος τους είναι ογκολόγος και ο άλλος τραγουδιστής όπερας που μοιράζει το χρόνο του μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής.

Στην αρχή, οι Χαν δεν είχαν καμία πρόθεση να μετατρέψουν τον κήπο με τις τριανταφυλλιές του νέου τους σπιτιού – όσο πλούσιος κι αν ήταν – σε επιχείρηση. Και οι δύο είχαν καλά αμειβόμενες καριέρες: ο κος Χαν είναι γαστρεντερολόγος και η Ντανιέλ ήταν σχεδιάστρια εκδηλώσεων στη βιομηχανία του κινηματογράφου, έχοντας διευθύνει στο παρελθόν μια μικρή αλυσίδα μπουτίκ λιανικής πώλησης. Αλλά η νέα τους ιδιοκτησία είχε τεράστιες οικονομικές απαιτήσεις, καθώς περιελάμβανε τέσσερεις εξοχικές κατοικίες μαζί με την κύρια κατοικία με τα 10 υπνοδωμάτια του 1880. Ενίσχυαν το εισόδημά τους νοικιάζοντας τα εξοχικά, ένα από τα οποία σε έναν φίλο τους που ήταν ανθοδέτης. Αυτός ο φίλος μαγεύτηκε από τα τριαντάφυλλα της κας Χαν και άρχισε να τα χρησιμοποιεί στις συνθέσεις του.

«Σκέφτηκα: “Αφού αρέσουν σε αυτόν τόσο πολύ, γιατί να μην αρέσουν και σε πολλούς άλλους;”», μας είπε η κα Χαν.

Τα εκατοντάδες τριαντάφυλλα έγιναν χιλιάδες και μετά δεκάδες χιλιάδες. Μια από τις πρώτες τους περιπέτειες ήταν όταν έκαναν μία παραγγελία για 10.000 τριαντάφυλλα. Τα φυτά έφτασαν σχεδόν δύο μήνες νωρίτερα απ’ ό,τι περίμεναν οι Χαν. «Κυρία, στέλνουμε τα τριαντάφυλλα όταν είναι αυτά έτοιμα, όχι όταν είστε εσείς έτοιμοι», είπαν οι καλλιεργητές στην κα Χαν. Για να τα φυτέψουν επιστράτευσαν 40 φίλους – με ένα φτυάρι ο καθένας έσκαψαν τις τρύπες και τοποθέτησαν τα φυτά. «Ήταν σαν ταινία του Χοντρού και του Λιγνού», θυμάται η κα Χαν.

Όπως συμβαίνει σε κάθε νεοσύστατη επιχείρηση, τα λάθη μετατράπηκαν σε εμπειρίες μάθησης. Από τις πέντε αρχικές ποικιλίες που αποφάσισαν να καλλιεργήσουν εμπορικά, μία απέτυχε εντελώς στο κλίμα τους και μία άνθιζε μόνο μία φορά το χρόνο. «Δύσκολο να διατηρήσεις τις ταμειακές ροές αν έχεις λουλούδια μόνο για ένα μήνα», λέει γελώντας η κα Χαν.

Σήμερα, καλλιεργούν 160 ποικιλίες, μεταξύ των οποίων παλιομοδίτικες ευρωπαϊκές και αμερικανικές που χρονολογούνται πριν από το 1950, έχοντας κάθε χρώμα στο πάνθεον των ρόδων. Περίπου 90 από αυτές τις ποικιλίες πωλούνται ως κομμένα λουλούδια. Η κα Χαν έχει επίσης γράψει ένα πλούσια εικονογραφημένο βιβλίο για το πάθος της, το «The Color of Roses: A Curated Spectrum of 300 Blooms» (2023).

Το αγρόκτημα δεν είναι ανοιχτό στο κοινό για επισκέψεις, αλλά οι Χαν φιλοξένησαν πρόσφατα μια φιλανθρωπική εκδήλωση κατά την οποία το ιστορικό σπίτι τους διακοσμήθηκε αφειδώς με τριαντάφυλλα από διάφορους σχεδιαστές. Τα τριαντάφυλλα βρίσκονταν παντού, κυριολεκτικά. «Ξεχείλιζαν ακόμα κι από το πλυντήριο πιάτων στην κουζίνα», περιγράφει η κα Χαν. «Ακούγεται τρελό, αλλά ήταν πανέμορφο. Και αυτό ακριβώς είχα ονειρευτεί τόσα χρόνια πριν: ένα σπίτι γεμάτο τριαντάφυλλα από τον κήπο μας, από το δάπεδο μέχρι την οροφή σε κάθε δωμάτιο».

Και ποιο είναι το νόημα όλης αυτής της ομορφιάς και της ανάπτυξης;

«Απλό», είπε. «Αν το θέλεις πραγματικά, μπορείς να κάνεις ένα όνειρο πραγματικότητα».

Συμβουλές για εκκολαπτόμενους ροδοκαλλιεργητές

Οι συμβουλές της Ντανιέλ Νταλ’ Άρμι Χαν για τους ερασιτέχνες κηπουρούς που επιθυμούν να καλλιεργήσουν τριαντάφυλλα είναι σχετικά λίγες και απλές:

* Ξεκινήστε με μια ποικιλία των τελευταίων 20 ετών, όταν οι καλλιεργητές τριανταφυλλιάς επικεντρώθηκαν στη δημιουργία σκληροτράχηλων και ανθεκτικών στις ασθένειες ειδών. Στις αγαπημένες της περιλαμβάνονται τα Love Song, Queen of Sweden, Golden Celebration και Pope John Paul II, με το τελευταίο να είναι ιδιαίτερα αρωματικό.

* Κατά τη φύτευση, το κλειδί η διασφάλιση της σωστής αποστράγγισης: «Τα τριαντάφυλλα απλά δεν θέλουν να βρέχουν τα πόδια τους», δήλωσε η κα Χαν. Εάν το έδαφός σας είναι βαρύ (συνήθως ο ένοχος είναι ο πηλός), τα τριαντάφυλλα θα ωφεληθούν από ένα στρώμα χαλικιού, χαλαρού χώματος ή άμμου που τοποθετείται σε βάθος ενός μέτρου ή περισσότερο, κάτω από το βελτιωμένο μητρικό έδαφος στο οποίο φυτεύετε τον θάμνο. Η κα Χαν πηγαίνει σε βάθος 45 έως 60 εκατοστών όταν τοποθετεί ένα νέο φυτό.

* Να είστε συνεπείς στον τρόπο φροντίδας της τριανταφυλλιάς σας: «Μπορείτε να ασχολείστε με τα τριαντάφυλλά σας κάθε 2 λεπτά και να έχετε όμορφα λουλούδια. Μπορείτε να μην κάνετε σχεδόν τίποτα και πάλι να έχετε όμορφα λουλούδια», επεσήμανε η κα Χαν. «Αλλά δεν μπορείτε να πηγαινοέρχεστε μεταξύ των δύο προσεγγίσεων. Διαλέξτε μία και να είστε συνεπείς».

* Οι δύο εργασίες που πρέπει να αναλάβουν όλοι οι καλλιεργητές ρόδων είναι το σωστό κλάδεμα και ο φθινοπωρινός ψεκασμός για τον λήθαργο με σπρέι όπως το πολυθειούχο ασβέστιο για την καταστολή των ασθενειών. Η κα Χαν προτείνει στους κηπουρούς να κλαδεύουν ελαφρά τις τριανταφυλλιές τον πρώτο χρόνο. Στη συνέχεια, ένα ελαφρύ κλάδεμα στα τέλη του καλοκαιριού – ίσως το ένα τρίτο του φυτού – οδηγεί σε όψιμη ανθοφορία το φθινόπωρο. Στο τέλος του φθινοπώρου, ένα πιο σχολαστικό κλάδεμα προετοιμάζει το φυτό για τον χειμερινό λήθαργο.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο αμερικανικό περιοδικό Essence.

Του Eric Lucas

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η Βρετανίδα βουλευτής Μίριαμ Κέιτς παρομοίασε τον ψηφιακό κόσμο με την «Άγρια Δύση», ένα πεδίο βίας και κακοποίησης από το οποίο θα πρέπει να προστατεύονται τα παιδιά και ζήτησε τη θέσπιση νομοθεσίας για την απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 16 ετών.

Η συντηρητική βουλευτής των περιφερειών Πένιστον και Στόκμπριτζ δήλωσε σε συζήτηση στο Westminster Hall την Τρίτη ότι η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης «επειγόντως» να χρηματοδοτήσει θυρίδες τηλεφώνων για τα σχολεία, ώστε τα παιδιά να έχουν ένα χώρο χωρίς περισπασμούς για μάθηση.

Η κα Κέιτς εισηγήθηκε το ζήτημα μετά από καμπάνιες και δημοσκοπήσεις γονέων που ζητούσαν αυστηρότερους περιορισμούς όσον αφορά την πρόσβαση των παιδιών σε συσκευές και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Κατά την εναρκτήρια ομιλία της, η βουλευτής αναφέρθηκε στο έργο του Αμερικανού ψυχολόγου καθηγητή Τζόναθαν Χάιντ (Jonathan Haidt), ο οποίος συνδέει την αύξηση των αυτοκτονιών, του άγχους και των συναισθημάτων απόγνωσης μεταξύ των νέων με την πανταχού παρούσα χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των κινητών τηλεφώνων.

«Τα παιδιά μας δεν είναι εντάξει», δήλωσε η κα Κέιτς.

«Από το 2012, το ποσοστό αυτοκτονιών έφηβων αγοριών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει διπλασιαστεί. Για τα κορίτσια, το ποσοστό τριπλασιάστηκε. Τα περιστατικά αυτοτραυματισμού κοριτσιών ηλικίας 10 έως 12 ετών έχουν αυξηθεί κατά 364%.

«Τα ποσοστά άγχους για τους νέους κάτω των 25 ετών έχουν τριπλασιαστεί. Τα αισθήματα απελπισίας, αναξιότητας, μοναξιάς και απελπισίας επίσης αυξάνονται μεταξύ των νεότερων πολιτών μας. Μέσα σε μόλις 15 χρόνια, η παιδική ηλικία έχει ανατραπεί επί τα χείρω”, δήλωσε.

Κατέγραψε την πορεία αυτής της μείωσης της ευημερίας σε ένα σημείο καμπής το 2010 και μια απότομη άνοδο από το 2014, όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα έξυπνα τηλέφωνα άρχισαν να κυριαρχούν στη ζωή των παιδιών.

«Πρέπει να αυξήσουμε τη νόμιμη ηλικία για τη χρήση λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα 16 έτη», δήλωσε η βουλευτής, προτείνοντας ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει με ένα νομοσχέδιο που θα τροποποιεί τον νόμο για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, ο οποίος, όπως είπε η κα Κέιτς, στην τρέχουσα μορφή του «δεν θα σώσει τα παιδιά μας».

Τον Μάρτιο, μια δημοσκόπηση που έγινε για λογαριασμό της φιλανθρωπικής οργάνωσης Parentkind διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία (58%) των γονέων θα υποστήριζε μια κυβερνητική απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων για τα παιδιά. Άλλα ευρήματα της δημοσκόπησης έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό γονέων πιστεύει ότι τα smartphone (83%) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (93%) είναι επιβλαβή για τα παιδιά.

Αποκλεισμός των τηλεφώνων από τα σχολεία

Σε μια άλλη πρόταση, η κα Κέιτς κάλεσε την κυβέρνηση να «χρηματοδοτήσει επειγόντως θήκες ή θυρίδες για τηλέφωνα σε όλα τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε όλα τα παιδιά να είναι ελεύθερα να αξιοποιήσουν στο έπακρο την εκπαίδευσή τους».

Επικαλέστηκε πρόσφατη έρευνα της δεξαμενής σκέψης Policy Exchange, η οποία διαπίστωσε ότι τα σχολεία που εφαρμόζουν αποτελεσματική απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων σημειώνουν καλύτερα αποτελέσματα στις απολυτήριες εξετάσεις και είχαν υπερδιπλάσιες πιθανότητες να βαθμολογηθούν ως «εξαιρετικά» από την Ofsted [1].

Η βουλευτής είπε στους συναδέλφους της στο κοινοβούλιο ότι τα smartphone και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «προκαλούν έντονο εθισμό, δημιουργούν μια συνεχή παρέκκλιση στην πνευματική μας εστίαση και διαβρώνουν τη συγκέντρωσή μας».

«Το μέσο παιδί λαμβάνει 237 ειδοποιήσεις την ημέρα. Αυτό είναι ένα χτύπημα ντοπαμίνης που καταστρέφει τη συγκέντρωση και τροφοδοτεί τον εθισμό κάθε τέσσερα δευτερόλεπτα για όσο χρόνο είμαστε ξύπνιοι.

«Αν δεν υπήρχαν νόμοι κατά της πώλησης καπνού, ναρκωτικών ή αλκοόλ σε παιδιά, δεν θα περιμέναμε από τους γονείς να είναι σε θέση να υπερασπιστούν τα παιδιά τους από τη δύναμη της μεγάλης φαρμακοβιομηχανίας και καπνοβιομηχανίας, αλλά με κάποιο τρόπο περιμένουμε από τους απλούς γονείς να είναι σε θέση να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τα συμφέροντα των εταιρειών Meta, TikTok, X και Apple», δήλωσε.

Συσκευές φιλικές προς τα παιδιά

Η βουλευτής ζήτησε επίσης να δοθούν κίνητρα στην έρευνα για την ανάπτυξη κινητών τηλεφώνων κατάλληλων για παιδιά, τα οποία θα προσφέρουν βασικές λειτουργίες ώστε να μπορούν να μένουν σε επαφή με την οικογένεια και να κάνουν ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές, «αλλά που δεν θα έχουν πρόγραμμα περιήγησης στο διαδίκτυο ή δυνατότητα εγκατάστασης εφαρμογών».

Η σύσταση απηχεί τη σύσταση της ομάδας εκστρατείας SafeScreens, η οποία αναφέρει ότι η βιομηχανία τεχνολογίας θα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τα προβλήματα που δημιουργεί και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών στα τηλέφωνα.

Η SafeScreens, η οποία διευθύνεται από την ομάδα για τα δικαιώματα των παιδιών UsForThem, διεξάγει εκστρατεία για να κυκλοφορήσουν στην αγορά κινητά τηλέφωνα ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά κάτω των 18 ετών, προεγκατεστημένα με κατάλληλες και χρήσιμες εφαρμογές και με αυτόματο αποκλεισμό για ακατάλληλο περιεχόμενο.

«Η τεχνολογία πρέπει να υπηρετεί εμάς, όχι εμείς την τεχνολογία», δήλωσε η Αραμπέλλα Σκίννερ της UsForThem στους Epoch Times τον Μάρτιο.

Η κα Σκίννερ είχε, ωστόσο, εκφράσει αμφιβολίες σχετικά με την δυνατότητα του νόμου για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, ο οποίος ψηφίστηκε πέρυσι, να παρέχει τη ρύθμιση που απαιτείται για την προστασία των παιδιών.

«Είναι ένας πολύ δύσχρηστος [νόμος] – είναι τεράστιος […] Και προκαλεί μεγάλα ζητήματα γύρω από τα προβλήματα της ελευθερίας του λόγου που όλοι γνωρίζουμε. Αλλά δεν λύνει το ζήτημα της προστασίας των παιδιών μας. Δεν είναι αρκετά ισχυρός”, δήλωσε η κα Σκίννερ.

Η «Άγρια Δύση» του ψηφιακού κόσμου

Η κα Κέιτς χρησιμοποίησε μελανά χρώματα για να περιγράψει τον κόσμο στον οποίο εκτίθενται τα παιδιά στο διαδίκτυο, έναν κόσμο πολύ πιο σκληρό και ωμό από οτιδήποτε θα επέτρεπαν γονείς και κυβερνήσεις να επισκεφθούν τα παιδιά στην πραγματική ζωή.

Ζήτησε από τους συναδέλφους της να φανταστούν πώς θα ήταν τα πράγματα αν «οι δρόμοι μας ήταν τόσο άνομοι που δεν ήταν ασφαλές για τα παιδιά να βγουν από τα σπίτια τους», όπου τα παιδιά θα γίνονταν μάρτυρες αποκεφαλισμών και βιασμών ή υποβάλλονταν σε προτάσεις για σεξ ή εκβιασμούς.

«Φανταστείτε αν κάθε λάθος που έκανε το παιδί μας διαφημιζόταν στους δημόσιους χώρους με μεγάλες πινακίδες, ώστε όλοι να γελούν και να το κοροϊδεύουν μέχρι αυτό να θέλει να πεθάνει από την ντροπή του. Αυτό δεν είναι μια ταινία τρόμου ή κάποια φανταστική Άγρια Δύση – αυτός είναι ο ψηφιακός κόσμος όπου ζουν τα παιδιά μας, συχνά πολλές ώρες κάθε ημέρα”, δήλωσε η βουλευτής.

«Η υπεράσπιση των παιδιών από αυτή την Άγρια Δύση δεν είναι η δράση ενός κράτους νταντάδων – είναι μια ηθική επιταγή για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο», είπε.

Της Victoria Friedman, με τη συμβολή της Rachel Roberts

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Office for Standards in Education: κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1993 για να επιθεωρεί και να αξιολογεί τα εκπαιδευτικά πρότυπα των σχολείων και των κολλεγίων στην Αγγλία και την Ουαλία.

Ψήφισμα του ΟΗΕ που ζητά την πλήρη ένταξη της Παλαιστίνης στα Ηνωμένα Έθνη έλαβε υποστήριξη από 143 κράτη, μεταξύ των οποίων η Νέα Ζηλανδία, η Κίνα, η Ρωσία, η Κορέα, η Γαλλία, η Νορβηγία, η Ιαπωνία, η Πολωνία, η Ισλανδία, το Κατάρ, η Ινδονησία, η Σαουδική Αραβία, το Μεξικό, η Κολομβία, η Χιλή, η Βραζιλία, η Ονδούρα, η Νικαράγουα, ο Παναμάς και η Κόστα Ρίκα.

Υπέρ του ψηφίσματος τάχθηκε και η Αυστραλία, ερχόμενη έτσι σε αντίθεση με τους συμμάχους της, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, που ψήφισαν κατά μαζί με άλλες επτά χώρες.

Από την ψηφοφορία απείχαν 25 χώρες, μεταξύ άλλων το Ηνωμένο Βασιλείο, ο Καναδάς, η Ουκρανία, η Ιταλία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Ουκρανία, τα νησιά Φίτζι και το Βανουάτου.

Η πρότασης της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που ψηφίστηκε στις 10 Μαΐου (pdf), δεν αναφέρει τη Χαμάς ή τους ομήρους και τονίζει ότι η Παλαιστίνη έχει όλα τα προσόντα για ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη. Ωστόσο, δεν παρέχει στην Παλαιστίνη την ιδιότητα του μέλους του ΟΗΕ, διότι κάτι τέτοιο θα απαιτούσε την υποστήριξη του 15μελούς Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στην πρόταση εκφράζεται επίσης λύπη για το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες άσκησαν το βέτο τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 18 Απριλίου, εμποδίζοντας την αίτηση της Παλαιστίνης να γίνει μέλος των Ηνωμένων Εθνών.

Ο αναπληρωτής πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη Ρόμπερτ Γουντ χαρακτήρισε το ψήφισμα «μη παραγωγικό» και ανέφερε ότι οι απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης.

«Παραμένει η άποψη των ΗΠΑ ότι ο πιο γρήγορος δρόμος προς την κρατική υπόσταση και την ένταξη του παλαιστινιακού λαού στα Ηνωμένα Έθνη είναι οι απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και της παλαιστινιακής αρχής», δήλωσε στη συνέλευση.

Τι σημαίνει το ψήφισμα;

Το ψήφισμα παρέχει στην Παλαιστίνη «δικαιώματα και προνόμια» στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, τα οποία περιλαμβάνουν την υποβολή διαδικαστικών προτάσεων, την υποβολή προτάσεων σε ψηφοφορία, την πραγματοποίηση δηλώσεων και την τοποθέτηση μεταξύ των κρατών μελών με αλφαβητική σειρά.

Στην πρόταση τονίζεται ότι «το κράτος της Παλαιστίνης έχει όλα τα προσόντα για ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη σύμφωνα με το άρθρο 4 του καταστατικού χάρτη».

Το ψήφισμα επαναβεβαιώνει επίσης την υποστήριξη για τη διαρκή ειρήνη στη Μέση Ανατολή και τη λύση των δύο κρατών με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη να γειτνιάζουν ειρηνικά και με ασφάλεια εντός αναγνωρισμένων συνόρων.

Η θέση της Αυστραλίας

Η υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας Πέννυ Γουόνγκ υπερασπίστηκε την απόφαση της Αυστραλίας, εξηγώντας ότι το ψήφισμα εξετάστηκε με βάση την αξία του και τη συνολική προτεραιότητα της συμβολής σε μια λύση δύο κρατών.

«Η Χαμάς δεν θέλει δύο κράτη. Η Χαμάς είναι μια τρομοκρατική οργάνωση αφιερωμένη στην καταστροφή του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού. Γι’ αυτό καταδικάζεται και πρέπει να καταδικαστεί. Αυτό είναι ένα ψήφισμα που προσβλέπει στην αναζήτηση δύο κρατών για να καταστεί δυνατή η ασφάλεια και για τους δύο λαούς», δήλωσε η κα Γουόνγκ.

Ωστόσο, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Σάιμον Μπέρμιγχαμ δήλωσε ότι η υποστήριξη του ψηφίσματος από τους Εργατικούς στέλνει το μήνυμα ότι «η βία και η τρομοκρατία δίνουν καλύτερα αποτελέσματα από τις διαπραγματεύσεις και τη διπλωματία».

«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος το Ιράν, η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και άλλοι που αρνούνται το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ να πάρουν θάρρος από αυτό το ψήφισμα», ανέφερε σε δελτίο Τύπου.

«Το ψήφισμα που υποστήριξε η κυβέρνηση του Αλμπανέζε δεν αναφέρει τη Χαμάς ούτε ζητά την παράδοσή της ή την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά και δεν θέτει τον σεβασμό του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ ως προϋπόθεση δράσης», είπε. «Επίσης, δεν ζητά την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και δεν θέτει ως προϋπόθεση δράσης το σεβασμό του δικαιώματος του Ισραήλ να υπάρχει.

»Παράλληλα με το πρόβλημα των τρομοκρατών της Χαμάς που εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη Γάζα, το ψήφισμα αυτό αφήνει άλυτο το ζήτημα των συνόρων μεταξύ του Ισραήλ και ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους, των δικαιωμάτων επιστροφής των Παλαιστινίων, της μεταρρύθμισης της διακυβέρνησης της Παλαιστινιακής Αρχής και των μελλοντικών δεσμεύσεων ασφαλείας μεταξύ των δύο κρατών», πρόσθεσε.

Ο κος Μπέρμιγχαμ υποστήριξε ότι προωθώντας τις επιθυμίες των τρομοκρατών, χωρίς να εξασφαλίζει τίποτα σε αντάλλαγμα, η ψηφοφορία μείωσε το κίνητρο για τα μέρη να διαπραγματευτούν και αύξησε τον κίνδυνο μελλοντικών επιθέσεων.

Ο πρώην πρωθυπουργός Τόνι Άμποτ εξέφρασε επίσης την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Αυστραλία έσπασε «οκτώ δεκαετίες δικομματισμού» για να υποστηρίξει την πρόταση του ΟΗΕ χωρίς πρώτα να αποκηρύξει την τρομοκρατία και να αποδεχθεί το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει πίσω από τα σύνορα ασφαλείας.

Της Monica O’Shea

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η αχαριστία μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία μας. Μπορεί ακόμη και να μας σκοτώσει. Αυτή είναι μια αλήθεια που εκφράζεται στο εξαιρετικό διήγημα του Χέρμαν Μέλβιλ «Μπάρτλμπυ, ο γραφέας».

Όπως και πολλά άλλα έργα του Μέλβιλ, ο «Μπάρτλμπυ» είναι μια ιστορία στην οποία οι αποκαλύψεις εξαρτώνται τόσο από την απουσία όσο και από την παρουσία πραγμάτων. Από την αρχή μέχρι το τέλος, ο «Μπάρτλμπυ» δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μια κουλτούρα και μια κοινωνία μπορούν να καταστρέψουν την ικανότητα του ατόμου να αισθάνεται ευγνωμοσύνη και τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο μπορεί να συντρίψει αυτή την ικανότητα στον εαυτό του.

Η ιστορία ξετυλίγεται από την οπτική γωνία ενός ηλικιωμένου δικηγόρου που ζει στα μέσα του 18ου αιώνα στη Νέα Υόρκη. Μέχρι να προσλάβει τον Μπάρτλμπυ, έχει αναζητήσει και ζήσει μια άνετη ζωή. Καθώς ο φόρτος εργασίας στο γραφείο του αυξάνεται, αποφασίζει να προσλάβει άλλον έναν γραφέα. (Ο γραφέας είναι κάποιος που αντιγράφει με το χέρι για τα προς το ζην.) Αυτή η δουλειά ήταν συνηθισμένη την εποχή πριν από τις φωτοτυπικές μηχανές. Τις πρώτες μέρες στην καινούρια του δουλειά ο Μπάρτλμπυ είναι ένας θαυμάσιος υπάλληλος, αντιγράφοντας κείμενα με θαυμαστό ρυθμό. Σταδιακά όμως γίνεται ενοχλητικός, εμμονή και σύμβολο για τον δικηγόρο.

Η εξέλιξή του αυτή συμπυκνώνεται και εκφράζεται με τα χαρακτηριστικά λόγια: «Προτιμώ να μην [το κάνω]».

Με αυτές τις λέξεις, ο Μπάρτλμπυ αρνείται αρχικά να εκτελέσει επαγγελματικά και γραμματειακά καθήκοντα που συνδέονται γενικά με τη δουλειά του. Στη συνέχεια, αρχίζει να ζει μέσα στο γραφείο. Σύντομα αρνείται να κάνει οποιαδήποτε εργασία. Ο δικηγόρος σκύβει το κεφάλι, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να αποσπάσει κάποια συναίνεση, κάποια δουλειά από τον Μπάρτλμπυ. Τον απολύει, αλλά είναι πολύ καλόκαρδος για να τον διώξει όταν ο Μπάρτλμπυ δεν κάνει καμία κίνηση να φύγει. Τελικά, μεταφέρει το γραφείο του σε άλλο γραφείο, αλλά είναι πολύ αργά για να ξεφύγει από τον Μπάρτλμπυ. Ο δικηγόρος συνεχίζει να προσπαθεί να βοηθήσει τον πρώην υπάλληλό του, ακόμη και όταν ο Μπάρτλμπυ εκδιώκεται από τον νέο ενοικιαστή, καταλήγει στη φυλακή ως αλήτης και, τελικά, πεθαίνει επειδή αρνείται να φάει.

Ο χαρακτήρας του αφηγητή, ωστόσο, είναι θετικός, καθώς εγκαταλείπει την αυτοϊκανοποίηση και την άνεσή του για να να βοηθήσει τον Μπάρτλμπυ. Με κόστος τον χρόνο και την ενέργειά του, προσπαθεί να βοηθήσει τον Μπάρτλμπυ να αποδεχτεί τα καθήκοντά του. Του προσφέρει επίσης συντροφιά. Μη έχοντας άλλη επιλογή από το να τον απολύσει τελικά, ο αφηγητής τού προσφέρει μια γενναιόδωρη αποζημίωση και στη συνέχεια τον φιλοξενεί στο ίδιο του το σπίτι. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του Μπάρτλμπυ, ο δικηγόρος πληρώνει για να τον ταΐζει με το καλύτερο δυνατό φαγητό. Όλες αυτές οι προσπάθειες είναι άκαρπες. Τελικά, ο Μπάρτλμπυ «προτιμά να μην» ζήσει.

Το νόημα της ιστορίας

Η ιστορία του Μπάρτλμπυ απηχεί μια γνωστή ιστορία της Βίβλου, την οποία ο Μέλβιλ είχε διαβάσει επανειλημμένα και προσεκτικά. Πρόκειται για την παραβολή της Μυστικής Κρίσης, στο κεφάλαιο 25 του Ευαγγελίου του Ματθαίου. Σε αυτή την παραβολή, ο Χριστός παραχωρεί στους ανθρώπους την είσοδο στον παράδεισο με βάση τη βασική φιλανθρωπία: δίνει τροφή στους πεινασμένους, ποτό στους διψασμένους, φιλοξενία στους ξένους, ρούχα στους γυμνούς, παρηγοριά στους αρρώστους και τους φυλακισμένους. Ο Χριστός δηλώνει ότι θα θεωρήσει αυτή τη στοιχειώδη φιλανθρωπία ως φιλανθρωπία προς τον εαυτό του: «εφ’ όσον το κάνατε σε έναν από αυτούς τους ελάχιστους αδελφούς μου, το κάνατε σε μένα» (Ματθαίος 25:40).

Ο αφηγητής επιχειρεί κυριολεκτικά κάθε μία από αυτές τις πράξεις. Σκεπτόμενος μόνο τον Μπάρτλμπυ, προσπαθεί να εκτελέσει τις βασικές δίκαιες πράξεις. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις καλές του προθέσεις, αποτυγχάνει να τις πραγματοποιήσει, επειδή ο Μπάρτλεμπι απορρίπτει κάθε προσπάθεια. Αν το κριτήριο για την είσοδο στον ουρανό είναι η καλοσύνη, ο Μπάρτλμπυ, όσο εξαρτάται από τον ίδιο, απογοητεύει τον συνάνθρωπό του στην προσπάθειά του να φτάσει στον ουρανό. Επιπλέον, εφόσον η ευγνωμοσύνη είναι η κατάλληλη απάντηση στην προσφερόμενη καλοσύνη, το «προτιμώ να μην [το κάνω]» του Μπάρτλμπυ δεν είναι μόνο απόρριψη της καλοσύνης, αλλά και άμεση άρνηση της ευγνωμοσύνης.

Ο Μπάρτλμπυ απορρίπτει τη συντροφικότητα, τον οίκτο και τη συμπάθεια. «Προτιμά να μην» αναγνωρίζει ότι η ζωή είναι καλή, ενώ κοιτάζει μέσα από ένα παράθυρο που ανοίγει σε έναν νεκρό τοίχο. Αρνείται να αναγνωρίσει ότι η ελευθερία είναι καλή, επιλέγοντας να οδηγηθεί στη φυλακή. Τέλος, δεν θα αναγνωρίσει καν ότι η ζωή είναι καλή, αδιαφορώντας για την τροφή που είναι διαθέσιμη για να τον συντηρήσει.

Οι πράξεις του είναι ακριβώς το αντίθετο της ευγνωμοσύνης. Ο Ρόμπερτ Έμμονς, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας, γνωστός ως ειδικός στην επιστημονική μελέτη της ευγνωμοσύνης, την ορίζει ως εξής: «Η αναγνώριση ότι η ζωή δεν μου χρωστάει τίποτα και ότι όλα τα καλά που έχω είναι δώρο». Για τον Μπάρτλμπυ, η ζωή δεν μπορεί να δώσει αρκετά και τίποτα δεν είναι αρκετά καλό ώστε να γίνει δεκτό ως δώρο.

Ορισμένοι μελετητές προτείνουν ότι ο Μπάρτλεμπι πάσχει από κατάθλιψη και το κείμενο υποστηρίζει αυτή την ιδέα: η μονοσήμαντη ικανότητά του σε ένα καθορισμένο σύνολο δεξιοτήτων, η έλλειψη απόλαυσης της ζωής και η τελική απόσυρσή του από τη ζωή. Ωστόσο, η κατάθλιψη, όπως μαρτυρούν πολλοί άνθρωποι που έχουν παλέψει μαζί της και μάλιστα την έχουν ξεπεράσει, δεν αφαιρεί κάθε ευθύνη. Ένα άτομο με κατάθλιψη δεν χρειάζεται να απορρίπτει κάθε φορά τα ανοίγματα βοήθειας και φιλίας. Ακόμη και οι μελετητές που αντιλαμβάνονται τον Μπάρτλμπυ ως καταθλιπτικό, αναγνωρίζουν ταυτόχρονα την παράξενη, ισχυρή θέλησή του. Σε ένα σημαίνον άρθρο τους, οι καθηγητές Αγγλικών Ντάνιελ Στέμπελ και Μπρους Στίλιανς επεσήμαναν τη θέληση του Μπάρτλμπυ, μια θέληση που είναι προσηλωμένη στην «άρνηση των αξιών . . . [ακόμη και] της αξίας της ίδιας της ύπαρξης». Και τι είναι η άρνηση κάθε αξίας, παρά το να λέμε ότι «τίποτα δεν είναι αρκετά καλό»;

Ενώ ο Μπάρτλμπυ είναι τελικά υπεύθυνος για τη μοίρα του, ο αφηγητής υπαινίσσεται τους παράγοντες που τον οδήγησαν να απορρίψει την καλοσύνη. Στην αρχή της ιστορίας, ο αφηγητής, με τη δική του περιγραφή, αποκαλύπτει πόσο ικανοποιητική είναι η ζωή του ή, τουλάχιστον, πόσο ικανοποιητική ήταν η ζωή του, μέχρι που γνώρισε τον Μπάρτλμπυ. Επέλεξε να ακολουθήσει τη δικηγορική καριέρα για να αποκτήσει περισσότερα χρήματα με μικρότερο ρίσκο. Έκανε μια «άνετη δουλειά ανάμεσα σε ομόλογα και υποθήκες και τίτλους ιδιοκτησίας πλούσιων ανθρώπων». Η έλλειψη ανθρώπινων δεσμών, όπως η σύζυγος, τα παιδιά, οι συγγενείς ή οι στενοί φίλοι, υποδηλώνει ότι ασπάζεται μια πολύ στενόμυαλη αυτάρκεια. Αυτή η υπόνοια σχεδόν αποδεικνύεται όταν αναφέρει ότι είναι «ένας άνθρωπος που, από τη νεότητά του και ύστερα, έχει γεμίσει με τη βαθιά πεποίθηση ότι ο ευκολότερος τρόπος ζωής είναι και ο καλύτερος». Σε αντίθεση με τον Μπάρτλμπυ, δεν απορρίπτει τη ζωή, αλλά όπως ο Μπάρτλμπυ, κρατά μακριά από τον εαυτό του κάθε δυνατότητα να είναι ευγνώμων.

Ο Μέλβιλ αφήνει να εννοηθεί ότι δεν είναι μόνο ο αφηγητής που επιδιώκει μια ζωή επικεντρωμένη στον εαυτό του και στερημένης ευγνωμοσύνης. Μια ένδειξη βρίσκεται στον υπότιτλο της ιστορίας: «Μια ιστορία της Γουώλ Στρητ». Οι επιχειρήσεις, παρ’ όλη την αναγκαιότητα και τη σημασία τους, εύκολα αποκτούν υπερβολική σημασία στη ζωή ενός ανθρώπου, εις βάρος των ανώτερων αξιών.

Η κοσμοθεωρία του αφηγητή είναι εν μέρει αποτέλεσμα του περιβάλλοντός του. Το μόνο σημείο υπερηφάνειας που έχει σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους είναι ότι τον θεωρούν ‘ασφαλή’. Ως σύμβολο ενός αποστειρωμένου είδους ασφάλειας και μιας απομόνωσης από τις ουσιαστικές σχέσεις, ο ίδιος και οι υπάλληλοί του εργάζονται σε ένα γραφείο όπου τα παράθυρα βλέπουν μόνο τοίχους. Η σταδιακή απόρριψη κάθε ανθρώπινης επαφής από τον Μπάρτλμπυ λαμβάνει χώρα ενώ εργάζεται σε έναν θάλαμο με θέα έναν τέτοιο ‘νεκρό’ τοίχο.

Αυτά τα παράθυρα και οι τοίχοι θέτουν ένα ουσιαστικό ζήτημα. Τα παράθυρα μας επιτρέπουν να βλέπουμε τη θέα πέρα από το επίπεδο του γυαλιού, όπως ακριβώς τα υλικά αγαθά μάς επιτρέπουν να βλέπουμε πέρα από αυτά τους ανθρώπους που μας τα παρέχουν. Ο Μπάρτλμπυ απελπίζεται επειδή αυτό το βαθύτερο νόημα είναι αποκλεισμένο στο εργασιακό του περιβάλλον. Αλλά οι εφησυχασμένοι άνθρωποι δεν είναι καλύτεροι. Απολαμβάνουν τα δώρα της ζωής χωρίς να κοιτάζουν πέρα από αυτά εκείνους στους οποίους θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι επιχειρήσεις είναι κάτι κακό ή ότι ένα σύστημα αφαιρεί την τελική ευθύνη του ατόμου. Ωστόσο, όταν το περιβάλλον κάποιου δίνει υπερβολική έμφαση στην υλική ασφάλεια και την άνεση, αυτά μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του ατόμου από την αναγνώριση των αναγκών των άλλων και από τη δική του ανάγκη για πράγματα σημαντικότερα από την ασφάλεια και την άνεση.

Μια από τις σπουδαίες ιδιότητες της γραφής του Μέλβιλ είναι ότι οι χαρακτήρες του δεν είναι ποτέ απλές καρικατούρες: Οι αναγνώστες μαθαίνουν τόσο από τους διεστραμμένους χαρακτήρες όσο και από τους ευγενείς, και οι ευγενείς αποκαλύπτουν πάντα ελαττώματα που είναι εξίσου διδακτικά με τις αρετές τους. Ο Μπάρτλμπυ, ένας κακός στο βαθμό που αρνείται να είναι ευγνώμων, είναι επίσης μια πρόκληση για όσους είναι πολύ αυτάρεσκοι για να είναι ευγνώμονες.

Στην προσπάθειά του να σώσει τον Μπάρτλμπυ, ο αφηγητής όχι μόνο γίνεται καλύτερος άνθρωπος, αλλά και σοφότερος, επειδή τελικά συνειδητοποιεί ότι το ελάττωμα του Μπάρτλμπυ είναι ένα ελαττώματα του οποίου όλοι οι άνθρωποι είναι θύματα: η αχαριστία. Οι τέσσερεις τελευταίες του λέξεις, οι λέξεις που τελειώνουν την ιστορία, είναι «Αχ, Μπάρτλμπυ! Αχ, ανθρωπότητα!». Όπως ο Μπάρτλμπυ, όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκες που δεν μπορούν να καλύψουν μόνοι τους. Όπως ο Μπάρτλμπυ, όλοι οι άνθρωποι μπαίνουν στον πειρασμό να είναι αχάριστοι, απορρίπτοντας έτσι την καλοσύνη.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν φτάνουν στο σημειο να αρνηθούν τη ζωή όπως ο Μπάρτλμπυ, αλλά πολλοί αποδέχονται την παραδοχή του: Τα καλά πράγματα δεν είναι αρκετά καλά για να προκαλέσουν ευγνωμοσύνη. Το ακραίο παράδειγμα του Μπάρτλμπυ μάς προτρέπει να αναγνωρίζουμε πλήρως τα καλά πράγματα ως καλά και στη συνέχεια να νιώθουμε ευγνώμονες για αυτά.

* * * * *

BARTLEBY, THE SCRIVENER / A HISTORY OF WALL STREET

Μπάρτλμπυ, ο γραφέας / Μία ιστορία της Ουώλλ Στέητ

Συγγραφέας: Χέρμαν Μέλβιλ

Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου

Επιμέλεια: Σταύρος Πετσόπουλος

Εκδόσεις Άγρα, 2011

Σελίδες: 176

Διαστάσεις: 21 x 13 εκ.

Του Paul Prezzia

Επιμέλεια: Αλία Ζάε