Ένας πρώην μηχανικός λογισμικού του Πεκίνου, ο οποίος κάποτε θεωρούσε τον εαυτό του πιστό υποστηρικτή του Κομμουνιστικού Κόμματος, λέει ότι βοήθησε στην κατασκευή μιας εφαρμογής τηλεφώνου που χρησιμοποιεί το κινεζικό ναυτικό για να παρακολουθεί κάθε πάτημα, σάρωση και βήμα που κάνουν οι ναύτες του – και ότι η ίδια τεχνολογία, προειδοποιεί, μπορεί να παρακολουθεί οποιονδήποτε φέρει μια συσκευή κινεζικής κατασκευής.
Ο Λιου Νταντόνγκ κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2019, όταν ο μικρότερος αδελφός του χαρακτηρίστηκε «υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν». Σε μια αποκλειστική συνέντευξη στην Epoch Times, είπε ότι το ναυτικό έργο ήταν μόνο ένα κομμάτι του σχεδίου του Πεκίνου να ελέγχει το υλικό και το λογισμικό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Μέσω τσιπ που έχουν μέσα τους κρυφό κώδικα και εφαρμογών που παίρνουν τα υψηλότερα προνόμια διαχείρισης ενός τηλεφώνου, είπε, το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί τους απλούς πολίτες εντός και εκτός Κίνας.
Το 2017, ο Λιου εντάχθηκε σε μια τεχνολογική εταιρεία στην περιοχή Τζονγκουαντσούν του Πεκίνου – την κινεζική εκδοχή της Silicon Valley – ως προγραμματιστής λογισμικού. Ο επικεφαλής σύντομα ζήτησε από την ομάδα να προετοιμάσει μια προσφορά για μια σύμβαση του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΛΑΣ).
Ο Λιου αρχικά υπέθεσε ότι η εταιρεία του ήταν εταιρεία που έπαιρνε μέρος σε κρατικούς διαγωνισμούς εργολαβίας, που προστέθηκε [πήρε άδεια συμμετοχής] μόνο για να κάνει μια προκαθορισμένη προσφορά να φαίνεται ανταγωνιστική. Τέτοιες συμβάσεις, είπε, συνήθως πηγαίνουν σε μεγαλύτερες εταιρείες με πολιτική έλξη και μίζες.
«Αλλά αν βλέπατε τι κατασκευάζαμε, θα καταλαβαίνατε ότι ήταν για επιτήρηση», είπε.
Η ανάθεση ήταν πραγματική. [Μας είπαν:] Σχεδιάστε ένα σύστημα που να αναγκάζει κάθε ναύτη να εγκαθιστά μια προσαρμοσμένη εφαρμογή η οποία θα καταγράφει τα πάντα και θα διοχετεύει όλα τα δεδομένα σε έναν κεντρικό διακομιστή.
Πώς λειτουργούσε η εφαρμογή κατασκοπείας
«Μόλις η εφαρμογή ήταν στο τηλέφωνο, άρπαζε τα δικαιώματα ανώτατου επιπέδου και έβγαζε κάθε πληροφορία από μέσα», εξήγησε ο Λιου.
Το σύστημα κατέγραφε ποιες εφαρμογές άνοιγε ο ναύτης, ποιες ιστοσελίδες επισκεπτόταν, ποιον καλούσε, ποια πλήκτρα πάτησε, τι έψαχνε, ποιες φωτογραφίες τράβηξε, πού τις τράβηξε και πόσο συχνά πληκτρολόγησε «ευαίσθητες λέξεις».
Μια ενσωματωμένη λίστα ευαίσθητων όρων – που ενημερώνεται τακτικά από μια επίσημη βάση δεδομένων – επισημαίνει απαγορευμένα ερωτήματα σε πραγματικό χρόνο.
Μια συγκεκριμένη δοκιμή περιελάμβανε αυτό που ονόμασαν «παρακολούθηση τοποθεσίας», είπε ο Λιου.
Εάν το τηλέφωνο μετακινηθεί περισσότερο από 100 μέτρα πέρα από ένα προκαθορισμένο σημείο, η εφαρμογή θα καταγράψει την παραβίαση – και θα μπορούσε είτε να εμφανίσει μια προειδοποίηση στην οθόνη για τον χρήστη είτε να παραμείνει σιωπηλή, ώστε να γνωρίζουν μόνο οι ανώτεροί του, εξήγησε ο Λιου.
«Εάν το τηλέφωνό σας φεύγει συχνά από την περίμετρο της βάσης, μπορεί να σας χαρακτηρίσουν κατάσκοπο», προειδοποίησε, επισημαίνοντας ότι η υποκείμενη λογική του συστήματος κινητής επιτήρησης ισχύει παντού.
«Αυτή η ναυτική έκδοση μπορεί να ανασυσκευαστεί για τον στρατό, ένα σχολείο ή μια εταιρεία – για οποιονδήποτε».
Δούρειοι Ίπποι σε επίπεδο τσιπ
Οι εφαρμογές τηλεφώνου, σημειώνει ο Λιου, είναι μόνο η επιφάνεια. «Το βαθύτερο, πιο δύσκολο στην ανίχνευση επίπεδο βρίσκεται μέσα στο τσιπ».
Τα τσιπ είναι τόσο μικρά, λέει, που η εύρεση του Δούρειου Ίππου – η ενσωματωμένη κερκόπορτα – «είναι σχεδόν αδύνατη χωρίς τα σχηματικά σχεδίασης».
Αυτός ο φόβος, προσθέτει, εξηγεί γιατί το Πεκίνο αγωνίζεται να αντικαταστήσει τους ξένους ημιαγωγούς – ακόμη και όταν τα εγχώρια τσιπ λειτουργούν πιο αργά και καταρρέουν πιο συχνά.
Ένα δημοσίευμα των Financial Times του 2024 ανέφερε ότι η Κίνα είχε εκδώσει νέες οδηγίες για τη σταδιακή κατάργηση των μικροεπεξεργαστών Intel και AMD από τους κυβερνητικούς υπολογιστές.
Το 2022, το Bloomberg ανέφερε ότι το κινεζικό καθεστώς διέταξε επίσης τις υπηρεσίες του και τις κρατικά υποστηριζόμενες εταιρείες να αλλάξουν υπολογιστές ξένης μάρκας με εγχώρια μοντέλα εντός δύο ετών – μια εντολή που αναμένεται να οδηγήσει στην αντικατάσταση τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων μηχανημάτων μόνο σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.
Εάν ένας κατασκευαστής των ΗΠΑ ή της Ταϊβάν τοποθετούσε τον δικό του διακόπτη kill switch σε ένα ξένο τσιπ, παρατηρεί ο Λιου, «το ΚΚΚ δεν θα είχε καμία άμυνα. Ο κώδικας θα μπορούσε να παραμείνει αδρανής για χρόνια και στη συνέχεια να κλείσει κάθε συσκευή – ή να τροφοδοτήσει ψευδή δεδομένα – τη στιγμή που θα ξεσπάσει ένας πόλεμος».
Επιτήρηση και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό
Τα συστήματα μαζικής επιτήρησης του ΚΚΚ – SkyNet και Sharp Eyes – συνδέουν ήδη περισσότερες από 600 εκατομμύρια κάμερες σε εθνικό επίπεδο, τροφοδοτώντας υλικό σε μία ραχοκοκαλιά για αναγνώριση προσώπου, φωνής και βάδισης.
Σχεδόν όλες οι κινεζικές εφαρμογές απαιτούν πλήρη δικαιώματα τηλεφώνου. Μόλις χορηγηθούν, οι αλγόριθμοι συγχωνεύουν το ιστορικό περιήγησης, τα φωνητικά αποτυπώματα, τα μοτίβα βάδισης και τις λίστες επαφών για να χαρτογραφήσουν τις πολιτικές τάσεις ενός χρήστη, λέει ο Λιου. «Μπορούν να σας εντοπίσουν».
Ο κίνδυνος τώρα, επισημαίνει, είναι ότι αυτές οι ώριμες τεχνολογίες επιτήρησης μπορούν να στοχεύσουν Αμερικανούς μόλις ληφθούν αρκετά δεδομένα.
«Σε χαμηλό επίπεδο, εκτελούν απάτες. Πιο προηγμένες, μελετούν τις επενδυτικές συνήθειες, τις πολιτικές προτιμήσεις, ακόμη και την εκκλησιαστική παρουσία σε έναν ταχυδρομικό κώδικα», εξηγεί.
«Με αρκετά δεδομένα από τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να κατευθύνουν τις επενδυτικές τάσεις ή να πυροδοτήσουν διαμαρτυρίες. Σε μια ελεύθερη κοινωνία, αυτό είναι θανατηφόρο. Εάν έχετε το προφίλ κάθε ψηφοφόρου, μπορείτε να προβλέψετε – ή και να διαμορφώσετε – το αποτέλεσμα πριν από την ημέρα των εκλογών».
Το FBI προειδοποίησε, το 2022, ότι η Κίνα κλέβει περισσότερα προσωπικά και εταιρικά δεδομένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες από ό,τι όλα τα άλλα έθνη μαζί.
Τον Ιούνιο, η Επιτροπή Επιλογής της Βουλής για το ΚΚΚ δήλωσε στο υπουργείο Εμπορίου ότι τα smartphone της κινεζικής μάρκας OnePlus ενδέχεται να δρομολογούν δεδομένα χρηστών των ΗΠΑ σε διακομιστές υπό τη δικαιοδοσία του Πεκίνου, απειλώντας την εθνική ασφάλεια.
Μπορεί να διατηρηθεί η ιδιωτικότητα;
Εντός της Κίνας, σχολιάζει ο Λιου, η ιδιωτικότητα είναι μια φαντασίωση. Ακόμα και τα iPhone που πωλούνται μέσω επίσημων καναλιών πρέπει να πληρούν τις κινεζικές απαιτήσεις ασφαλείας.
Τα λαθραία τηλέφωνα μπορεί να τα πάνε καλύτερα, «αλλά το ΚΚΚ θα μπορούσε να τα αποβάλει από το δίκτυο παρόχων και να τα παρακολουθεί διαφορετικά», πρόσθεσε.
«Αν πραγματικά χρειάζεται να παραμείνετε κρυφοί, χρησιμοποιήστε ένα παλιό Nokia που κάνει μόνο κλήσεις», συμβούλεψε.
Η οικογένειά του έμαθε τον κίνδυνο από πρώτο χέρι. Όταν ο αδελφός του δημοσίευσε βίντεο υπέρ της Ταϊβάν, κατά τη διάρκεια των εκλογών του νησιού το 2018, η αστυνομία αντιμετώπισε τους γονείς τους με απομαγνητοφωνημένα αντίγραφα των ιδιωτικών συνομιλιών τους στο WeChat.
«Αν μπορούν να κλειδώσουν σε εμάς, μπορούν να κλειδώσουν σε οποιονδήποτε», είπε χαρακτηριστικά ο Λιου.
Η καταστολή διέλυσε την πίστη του Λιου. Όταν προσπάθησε να υπερασπιστεί τον αδελφό του στο διαδίκτυο, «ο λογαριασμός μου διαγράφηκε μετά από δύο σχόλια – η πρώτη φορά που λογοκρίθηκα».
Η αστυνομία άρχισε να περνάει από το σπίτι των γονιών του και οι τοπικοί αξιωματούχοι ζήτησαν ενημερώσεις. «Πάντα ήμουν […] καλοσυνάτος, πιστός», είπε. «Ξαφνικά, το σιδερένιο χέρι του κράτους έπεσε πάνω μας χωρίς λόγο».
Έκλεισε εισιτήρια απλής μετάβασης και έφυγε από την Κίνα τον Φεβρουάριο του 2019.
Από την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Λιου προειδοποιεί τώρα ότι το πλέγμα επιτήρησης που βοήθησε να υφανθεί για το κινεζικό ναυτικό θα μπορούσε να υφανθεί οπουδήποτε ριζώσει η κινεζική τεχνολογία.
