ΚΟΣΜΟΣ

Σοβαρή κλιμάκωση σημειώνεται τις τελευταίες ώρες ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν, με επίκεντρο την επίμαχη περιοχή του Κασμίρ, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις των δύο πυρηνικών δυνάμεων ανταλλάσσουν σφοδρά πυρά πυροβολικού και ρουκετών κατά μήκος της γραμμής ελέγχου. Οι εχθροπραξίες ακολούθησαν ινδικά αεροπορικά πλήγματα σε πακιστανικό έδαφος, σε αντίποινα για την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στην Παχαλγκάμ, που στοίχισε τη ζωή σε 26 τουρίστες, στις 22 Απριλίου.

Το Νέο Δελχί ανακοίνωσε ότι εξαπέλυσε την επιχείρηση με την ονομασία «Operation Sindoor», πλήττοντας στόχους που χαρακτηρίζονται ως «τρομοκρατικές υποδομές» σε περιοχές του Πακιστάν και στο τμήμα του Τζαμού και του Κασμίρ που βρίσκεται υπό πακιστανικό έλεγχο. Το ινδικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε πως οι επιχειρήσεις είχαν «στοχευμένο, μετρημένο και μη κλιμακωτικό χαρακτήρα», τονίζοντας πως δεν επλήγησαν πακιστανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις ούτε στόχοι αμιγώς πολιτικού χαρακτήρα.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις πακιστανικές αρχές, από τα ινδικά πυραυλικά πλήγματα σκοτώθηκαν τουλάχιστον 26 άτομα, ανάμεσά τους ένα τρίχρονο κοριτσάκι, ενώ τραυματίστηκαν τουλάχιστον 46. Μία από τις τοποθεσίες που επλήγησαν ήταν τέμενος στην πόλη Μπαχαβαλπούρ στο Παντζάμπ, το οποίο, σύμφωνα με ινδικές πηγές πληροφοριών, συνδέεται με την οργάνωση Τζάις-ι-Μοχάμεντ (JeM), συγγενική της Λασκάρ-ι-Τάιμπα (LeT), την οποία η Ινδία θεωρεί υπεύθυνη για την επίθεση στην Παχαλγκάμ.

Ο Πακιστανός πρωθυπουργός Σαμπάζ Σαρίφ χαρακτήρισε τις ινδικές αεροπορικές επιδρομές «πράξη πολέμου», υποστηρίζοντας ότι το Πακιστάν έχει κάθε δικαίωμα να απαντήσει «αποφασιστικά» και προσθέτοντας ότι η απάντηση αυτή «είναι ήδη σε εξέλιξη».

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, τα πυρά μεταξύ των δύο πλευρών γενικεύτηκαν, με δημοσιογράφους του AFP να μεταδίδουν ότι ισχυρές εκρήξεις ακούγονταν γύρω από τη Σριναγκάρ, την κύρια πόλη του ινδικού Κασμίρ. Στο χωριό Πουντς, το οποίο επλήγη από πακιστανικά πυρά πυροβολικού, η Ινδία έκανε λόγο για οκτώ νεκρούς και 29 τραυματίες. Το Πακιστάν, από την πλευρά του, ανέφερε πως η ανταλλαγή πυρών προκάλεσε τουλάχιστον τρεις θανάτους, ανάμεσά τους και ενός παιδιού, καθώς και 12 τραυματισμούς.

Το Γαλλικό Πρακτορείο μετέδωσε ότι εντοπίστηκαν συντρίμμια μαχητικού Mirage 2000 κοντά στη Σριναγκάρ, με πληροφορίες από στρατιωτικές πηγές να κάνουν λόγο για πιθανή κατάρριψη του αεροσκάφους. Ο Πακιστανός υπουργός Άμυνας, Χαουάτζα Ασίφ, δήλωσε ότι καταρρίφθηκαν πέντε ινδικά μαχητικά και ότι Ινδοί στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν, ισχυρισμοί που δεν επιβεβαιώθηκαν από την ινδική πλευρά.

Η κατάσταση προκάλεσε διεθνή ανησυχία. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, μέσω του εκπροσώπου του, απηύθυνε έκκληση για αυτοσυγκράτηση, υπογραμμίζοντας πως ο κόσμος «δεν αντέχει μια στρατιωτική αντιπαράθεση» μεταξύ των δύο κρατών. Ανάλογη θέση εξέφρασε και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε ότι είναι «λυπηρό» και εξέφρασε την ευχή η κρίση να τερματιστεί σύντομα.

Ο υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, είχε επαφές με τους ομολόγους του από Ινδία και Πακιστάν, ενθαρρύνοντάς τους να επιλέξουν τον δρόμο της αποκλιμάκωσης. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τάμι Μπρους, ο Ρούμπιο υπογράμμισε την ανάγκη για συνεργασία κατά της τρομοκρατίας, αλλά και την αποτροπή νέας κλιμάκωσης στην περιοχή.

Από την πλευρά της, η Ινδία ανακοίνωσε ότι είχε ενημερώσει πλήρως τις Ηνωμένες Πολιτείες για την επιχείρηση, διαβεβαιώνοντας ότι στόχος ήταν αποκλειστικά «γνωστά στρατόπεδα τρομοκρατών» και όχι πολιτικές ή στρατιωτικές υποδομές. Λίγο μετά τα πλήγματα, ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών Τζαϊσανκάρ έγραψε στην πλατφόρμα X ότι «οι υπεύθυνοι, υποστηρικτές και σχεδιαστές της επίθεσης, πρέπει να λογοδοτήσουν», ενώ ο ινδικός στρατός ανήρτησε μήνυμα στο ίδιο μέσο αναφέροντας: «Αποδόθηκε δικαιοσύνη».

Οι σχέσεις των δύο κρατών παραμένουν τεταμένες ήδη από την ανεξαρτησία τους το 1947, με πολλαπλές συγκρούσεις να έχουν σημειωθεί έκτοτε, κυρίως γύρω από τη διαφιλονικούμενη περιοχή του Κασμίρ. Το Νέο Δελχί ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τη συμφωνία του 1960 για την κοινή χρήση των υδάτινων πόρων του ποταμού Ινδού, ενώ το Πακιστάν προχώρησε σε δοκιμές πυραύλων μικρού και μέσου βεληνεκούς, επιδεικνύοντας τις στρατηγικές του δυνατότητες.

Σε αυτό το κλίμα έντασης, η ινδική κυβέρνηση ανακοίνωσε και άσκηση πολιτικής προστασίας για την προετοιμασία των πολιτών σε περίπτωση ευρύτερης σύγκρουσης.

Με πληροφορίες από τα ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters και Associated Press

Μετά από τρία χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων, η Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέληξαν επιτέλους σε μια σημαντική διμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η οποία σηματοδοτεί τη στενότερη συνεργασία των δύο πλευρών στη μετά-Brexit εποχή για το Λονδίνο.

Πρόκειται για τη σημαντικότερη εμπορική συμφωνία της Βρετανίας μετά το Brexit, καθώς ενώνει  δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου – την πέμπτη και την έκτη – με στόχο την αύξηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών κατά 30 δισεκατομμύρια λίρες, έως το 2040.

«Σε ένα ιστορικό ορόσημο, η Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο ολοκλήρωσαν επιτυχημένα μια φιλόδοξη και αμοιβαία επωφελή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, παράλληλα με μια συμφωνία για τη διπλή εισφορά», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, σε ανάρτησή του. «Οι συμφωνίες αυτές θα βαθύνουν περαιτέρω τη στρατηγική συνεργασία μας και θα ενισχύσουν το εμπόριο, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καινοτομία και για τις δύο οικονομίες».

Στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας προβλέπεται σημαντική μείωση δασμών σε μια σειρά προϊόντων, όπως το σκοτσέζικο ουίσκι, ανταλλακτικά προηγμένης τεχνολογίας, αρνί, σολομός, σοκολάτες και μπισκότα. Παράλληλα, η Ινδία συμφώνησε σε χαμηλότερους δασμούς — οι οποίοι συγκαταλέγονται στους υψηλότερους παγκοσμίως — για πολλά βρετανικά προϊόντα, διευκολύνοντας την πρόσβαση στη δυναμική αγορά της χώρας.

Ενδεικτικά, οι δασμοί στο ουίσκι και το τζιν θα μειωθούν άμεσα από το 150% στο 75%, και στη συνέχεια θα πέσουν στο 40% μέσα σε μια δεκαετία, μία εξέλιξη που ενισχύει σημαντικά τη βρετανική βιομηχανία και καθιστά τα προϊόντα πιο προσιτά στη μεγαλύτερη καταναλώτρια αγορά ουίσκι παγκοσμίως. Επιπλέον, τα τέλη στα εισαγόμενα αυτοκίνητα περιορίζονται στο 10% σε συγκεκριμένη ποσόστωση, από περισσότερες από 100 επιβαρύνσεις που εφαρμόζονταν μέχρι σήμερα.

Η συμφωνία ανοίγει επίσης την ινδική αγορά σε άλλα βρετανικά προϊόντα, όπως καλλυντικά, ιατρικά μηχανήματα, ηλεκτρικές συσκευές, αναψυκτικά και σοκολατοειδή. Αντίστοιχα, το Ηνωμένο Βασίλειο περικόπτει δασμούς για την ινδική ένδυση, τα υποδήματα και τα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων και των κατεψυγμένων γαρίδων.

Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν οι ρυθμίσεις για τους κανόνες προέλευσης, παρέχοντας στους κατασκευαστές δυνατότητα εκμετάλλευσης χαμηλότερων δασμών ακόμη και όταν χρησιμοποιούν υλικά από τρίτες χώρες. Η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις για τον τομέα των υπηρεσιών και των δημόσιων συμβάσεων, δίνοντας στις βρετανικές επιχειρήσεις πρόσβαση σε σημαντικά έργα στην Ινδία.

Επιπλέον, τα δύο κράτη καταλήγουν και σε συμφωνία διπλής εισφοράς, όπως τόνισε ο Ινδός υπουργός Εμπορίου Πιγιούς Γκόγιαλ, σύμφωνα με την οποία οι Ινδοί εργαζόμενοι που βρίσκονται προσωρινά στο Ηνωμένο Βασίλειο απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής εθνικών εισφορών για τρία χρόνια – και το ίδιο ισχύει αντίστροφα για τους Βρετανούς εργαζόμενους στην Ινδία.

Η Ινδία, με πληθυσμό που ξεπερνά το 1,4 δισεκατομμύρια, αποτελεί και σημαντική κοινότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία απογραφής, περίπου το 3% των πολιτών σε Αγγλία και Ουαλία έχουν ινδική καταγωγή.

«Βρισκόμαστε πλέον σε μια νέα εποχή για το εμπόριο και την οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κινηθούμε ταχύτερα και να ενδυναμώσουμε τη βρετανική οικονομία», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κηρ Στάρμερ. «Η ενίσχυση των συμμαχιών μας και η μείωση των εμπορικών φραγμών με οικονομίες σε όλο τον κόσμο αποτελεί μέρος του σχεδίου μας για μια ισχυρότερη και πιο ασφαλή εθνική οικονομία».

Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, έγινε γνωστό ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός αποδέχθηκε πρόσκληση του Ινδού ομολόγου του για επίσημη επίσκεψη στη χώρα. «Ο πρωθυπουργός Μόντι απηύθυνε πρόσκληση να επισκεφθεί την Ινδία, την οποία ο κύριος Στάρμερ αποδέχθηκε με χαρά και δήλωσε ότι ανυπομονεί να βρεθεί στη χώρα το συντομότερο δυνατό», ανέφερε εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στρητ.

Η συγκεκριμένη συμφωνία σηματοδοτεί το άνοιγμα των διαχρονικά προστατευμένων ινδικών αγορών, ιδιαίτερα στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, και αποτελεί σχηματικό πρότυπο για το πώς αναμένεται στο μέλλον να διαπραγματευθεί η Ινδία με άλλες δυτικές δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι συνομιλίες μεταξύ Νέου Δελχί και Λονδίνου ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2022 και ταυτίστηκαν με τη φιλοδοξία της Βρετανίας να χαράξει αυτόνομη εμπορική πολιτική, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις διακόπτονταν συχνά, με τη Βρετανία να αλλάζει τέσσερις πρωθυπουργούς και εκλογές να διεξάγονται και στις δύο χώρες το 2024. Ο τελευταίος κύκλος διαπραγματεύσεων ξεκίνησε εκ νέου τον Φεβρουάριο, υπό τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών στη Βρετανία.

Τη διακοπή των αμερικανικών αεροπορικών πληγμάτων κατά των Χούθι στην Υεμένη ανακοίνωσε την Τρίτη ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, σημειώνοντας πως η ηγεσία των Χούθι έστειλε μήνυμα στην Ουάσιγκτον πως σταματά τις εχθροπραξίες και επιθυμεί πλέον την ειρήνη.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον νέο πρωθυπουργό του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, ο Τραμπ υπογράμμισε με νόημα: «Οι Χούθι μάς δήλωσαν, τουλάχιστον σε εμάς, ότι δεν θέλουν να πολεμούν άλλο».

«Απλώς δεν θέλουν να συνεχίσουν τον πόλεμο, κι εμείς θα σεβαστούμε αυτή την επιθυμία. Θα σταματήσουμε τους βομβαρδισμούς, καθώς παραδόθηκαν», ξεκαθάρισε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Οι Χούθι, γνωστοί και ως Ανσάρ Αλλάχ, αποτελούν σιιτική ζαϊδική οργάνωση που ανέτρεψε την αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης το 2014 και έκτοτε ελέγχει περίπου το 80% του πληθυσμού των 32 εκατομμυρίων της χώρας.

Εδώ και χρόνια, οι Χούθι αντιστέκονταν σε στρατιωτική επιχείρηση υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ και με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, η οποία είχε στόχο την αποκατάσταση της αναγνωρισμένης κυβέρνησης στην εξουσία.

Παρά τις πιέσεις, ο εμφύλιος στην Υεμένη τα τελευταία χρόνια έχει υποχωρήσει σε ένταση, με τους Χούθι να διατηρούν τον έλεγχο των περισσότερων περιοχών.

Μετά τις φονικές επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023, και την ισραηλινή στρατιωτική απάντηση στη Γάζα, οι Χούθι γύρισαν το βλέμμα τους προς το εξωτερικό, εξαπολύοντας πυραύλους και drone τόσο προς το Ισραήλ όσο και σε πλοία που διέσχιζαν τους θαλάσσιους διαδρόμους της Μέσης Ανατολής.

Δηλώνοντας αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους, οι Χούθι είχαν ξεκαθαρίσει πως οι επιθέσεις θα συνεχιστούν έως ότου το Ισραήλ σταματήσει τη στρατιωτική του εκστρατεία στη Γάζα.

Αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις έσπευσαν τότε στην περιοχή με στόχο τη διασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας.

Στις αρχές του περασμένου έτους, η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε δώσει εντολή για έναρξη αεροπορικών επιθέσεων σε περιοχές που ήλεγχαν οι Χούθι στην Υεμένη.

Μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς τον Ιανουάριο, οι Χούθι σταμάτησαν τις επιθέσεις τους.

Σε απάντηση, οι αμερικανικές αεροπορικές επιχειρήσεις μειώθηκαν σημαντικά.

Ωστόσο, τον Μάρτιο, με τη νέα κατάρρευση της εκεχειρίας στη Γάζα, οι Χούθι απείλησαν και πάλι με επιθέσεις.

Την ίδια περίοδο, οι ΗΠΑ συμπεριέλαβαν εκ νέου επίσημα τους Χούθι στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων και, προκειμένου να αποτρέψουν νέες επιθέσεις, εξαπέλυσαν ευρείας κλίμακας βομβαρδισμούς σε στόχους της Υεμένης, στις 15 Μαρτίου.

Γεγονότα σε εξέλιξη – αναμένεται να ακολουθήσουν νεότερα.

Αλλεπάλληλες εκρήξεις και πυρκαγιές σημειώθηκαν τις πρώτες πρωινές ώρες στην πόλη Πορτ Σουδάν, προσωρινή πρωτεύουσα του Σουδάν, κυρίως στην περιοχή του λιμανιού, καθώς συνεχίζονται για τρίτη ημέρα αεροπορικές επιδρομές με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Οι επιθέσεις αποδίδονται στις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), οι οποίες βρίσκονται σε σύγκρουση με τον τακτικό στρατό από τον Απρίλιο του 2023.

Η πόλη, που βρίσκεται στην Ερυθρά Θάλασσα, είχε παραμείνει εκτός του πεδίου των συγκρούσεων μέχρι πρόσφατα και λειτουργεί ως διοικητικός και ανθρωπιστικός κόμβος, καθώς και ως έδρα της κυβέρνησης που έχει διοριστεί από τον στρατό. Την Κυριακή, στόχος επίθεσης έγινε στρατιωτική βάση κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο της πόλης – το μοναδικό που λειτουργεί ομαλά στη χώρα. Τη Δευτέρα, επλήγη επίσης η μεγαλύτερη εγκατάσταση αποθήκευσης καυσίμων της περιοχής.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εξέφρασε ανησυχία για την εξέλιξη. Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Φαρχάν Χακ, δήλωσε ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες είναι «θορυβημένος» από τις πληροφορίες για επιδρομές drones εναντίον στρατιωτικών και πολιτικών υποδομών κοντά στο αεροδρόμιο. Χαρακτήρισε την επίθεση «ανησυχητική εξέλιξη», καθώς θέτει σε κίνδυνο την προστασία των αμάχων και την απρόσκοπτη συνέχιση των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων σε μια περιοχή που μέχρι πρότινος είχε μείνει αλώβητη από τον πόλεμο.

Κατά τον ΟΗΕ, η επίθεση στο Πορτ Σουδάν φαίνεται να εντάσσεται σε μια σειρά επιχειρήσεων και αντιποίνων των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, οι οποίες θέτουν στο στόχαστρο αεροδρόμια σε εδάφη ελεγχόμενα από τον αντίπαλο. Πρόκειται για την πρώτη φορά στα δύο χρόνια της σύρραξης που η πόλη αυτή γίνεται άμεσος στόχος.

Η σύγκρουση στο Σουδάν έχει τις ρίζες της στη διαμάχη για την εξουσία ανάμεσα στον επικεφαλής του στρατού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και τον αρχηγό των ΔΤΥ, Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, άλλοτε στενό του συνεργάτη. Παρά τις επιδρομές, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι ανθρωπιστικές δραστηριότητες στην πόλη δεν έχουν υποστεί άμεσο πλήγμα, πλην της προσωρινής αναστολής πτήσεων προς και από το αεροδρόμιο.