Μέση Ανατολή

Η πρωτοφανής κοινή δήλωση στον ΟΗΕ ζητά αφοπλισμό της Χαμάς, απομάκρυνσή της από τη διακυβέρνηση της Γάζας, προωθώντας τη λύση των δύο κρατών με διεθνή εγγύηση και περιφερειακή εξομάλυνση προς την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Αραβικές και μουσουλμανικές χώρες καταδικάζουν τη Χαμάς και ζητούν τον αφοπλισμό της

Στις 28-29 Ιουλίου 2025, στο πλαίσιο υψηλού επιπέδου Διεθνούς Διάσκεψης στον ΟΗΕ για τη λύση των δύο κρατών, υπήρξε πρωτοφανής στάση των αραβικών και μουσουλμανικών χωρών –συμπεριλαμβανομένων των Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ, Αιγύπτου, Ιορδανίας και Τουρκίας – που συμμετείχαν στην υπογραφή του επτασέλιδου εγγράφου «New York Declaration». Για πρώτη φορά τα κράτη-μέλη της Αραβικής Λίγκας καταδικάζουν ρητά τις επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 και ζητούν τον πλήρη αφοπλισμό της και την αποχώρησή της από τη διακυβέρνηση της Γάζας.

Το κείμενο, υποστηριζόμενο επίσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και 17 ακόμη χώρες, απαιτεί μεταβίβαση της εξουσίας στη Γάζα από τη Χαμάς στην Παλαιστινιακή Αρχή, υπό την εποπτεία διεθνούς υποστήριξης και πιθανή ανάπτυξη προσωρινής αποστολής σταθεροποίησης υπό τον ΟΗΕ.

Ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν-Νοέλ Μπαρρό χαρακτήρισε την απόφαση «ιστορική και πρωτοφανή», επισημαίνοντας ότι η στροφή ενδυναμώνει τις προσπάθειες διπλωματικής και πολιτικής προώθησης της λύσης των δύο κρατών. Επισημαίνει δε ότι η πρωτοβουλία συνδιοργανώνεται από τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία και έχει στόχο να ενθαρρύνει περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να αναγνωρίσουν επισήμως την Παλαιστίνη.

Ο ΥΠΕΞ της Σαουδικής Αραβίας Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ κάλεσε τις χώρες-μέλη του ΟΗΕ να υποστηρίξουν το έγγραφο «πριν από το τέλος της 79ης συνεδρίας της Γενικής Συνέλευσης», εν όψει της 80ής συνόδου τον Σεπτέμβριο. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρρες σε παρέμβασή του τόνισε ότι «η λύση των δύο κρατών είναι πιο μακριά από ποτέ» λόγω των στρατιωτικών ενεργειών στη Γάζα, αλλά υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρξει ειρήνευση μέσω της λύσης των δύο κρατών.

Τι σηματοδοτεί η καταδίκη της Χαμάς

Η κοινή δήλωση καταδίκης της Χαμάς από χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Ιορδανία δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό γεγονός, είναι μια βαθιά γεωπολιτική στροφή με παγκόσμιες προεκτάσεις.

Για δεκαετίες, πολλές αραβικές και μουσουλμανικές χώρες αντιμετώπιζαν τη Χαμάς είτε με σιωπηλή ανοχή είτε με έμμεση στήριξη. Η σημερινή καταδίκη σηματοδοτεί πολιτική ωρίμανση στον αραβικό κόσμο και αναγνώριση ότι η συνέχιση της στρατιωτικοποίησης της Γάζας δεν εξυπηρετεί πλέον κανένα παναραβικό ή παλαιστινιακό συμφέρον. Οι ίδιες οι χώρες που άλλοτε θεωρούνταν «αιμοδότες» της Χαμάς (π.χ. Κατάρ) τώρα συντάσσονται με ένα διεθνές πλαίσιο αποστρατιωτικοποίησης και ειρηνευτικής μετάβασης.

Κεντρικές απαιτήσεις του εγγράφου

1. Καταδίκη των επιθέσεων της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 ως τρομοκρατικές.

2. Αφοπλισμός της Χαμάς και τερματισμός της συμμετοχής της στη διακυβέρνηση της Γάζας.

3. Μεταβίβαση εξουσιών στη Παλαιστινιακή Αρχή με τη συμμετοχή διεθνούς σταθεροποιητικής αποστολής υπό τον ΟΗΕ.

4. Δέσμευση στην εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ υπό την προϋπόθεση προόδου προς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

5. Υποστήριξη της λύσης των δύο κρατών και κινητροδότηση για διπλωματικές πρωτοβουλίες και αναγνώριση της Παλαιστίνης από χώρες που δεν το έχουν ήδη πράξει μέχρι τον Σεπτέμβριο 2025.

Αντίκτυπος και διπλωματικές εξελίξεις

Η δήλωση συνοδεύτηκε από τις ανακοινώσεις της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας ότι προτίθενται να αναγνωρίσουν επισήμως το παλαιστινιακό κράτος έως τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο αν δεν υπάρξουν συγκεκριμένα βήματα από το Ισραήλ, όπως άμεση κατάπαυση του πυρός, ανθρωπιστική πρόσβαση στη Γάζα και διακοπή εποικισμών στη Δυτική Όχθη. Η στροφή αυτή στηρίζεται ήδη από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και άλλες χώρες. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ δήλωσε ότι η αναγνώριση θα γίνει «εκτός αν η ισραηλινή κυβέρνηση λάβει ουσιαστικά βήματα […] συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός και δεσμευτεί σε μια μακράς διαρκείας βιώσιμη ειρήνη».

Περισσότερες από 125 χώρες και οντότητες, μεταξύ αυτών η Κίνα και η ΕΕ, έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στο κείμενο ως βήμα προς την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης.

Η απουσία των ΗΠΑ και του Ισραήλ, που χαρακτήρισαν την πρωτοβουλία ως «μη παραγωγική και άκαιρη», από τη Διάσκεψη υπογράμμισε τη διαφωνία τους,  με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να απορρίπτει τη λύση των δύο κρατών και την πρόσκληση σε διεθνείς δυνάμεις, ενώ ο πρεσβευτής του ΟΗΕ κατηγόρησε τους υποστηρικτές του εγγράφου για απενοχοποίηση της τρομοκρατίας.

Η Γάζα ως διεθνές πρόβλημα ασφάλειας

Η Γάζα δεν είναι πλέον απλώς ένα παλαιστινιακό ζήτημα. Με τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς αυτοπαγιδεύτηκε στην ταύτισή της με την τρομοκρατία. Αυτό εξουδετέρωσε τη διεθνή νομιμοποίησή της και δίνει έδαφος σε χώρες όπως η Γαλλία και η Σαουδική Αραβία να προτείνουν μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή, πιθανώς με διεθνή στρατιωτική παρουσία και μεταβατική διοίκηση.

Η λύση των δύο κρατών ως προϋπόθεση για ομαλοποίηση

Η δήλωση δεν καταδικάζει μόνο τη Χαμάς. Δημιουργεί έναν «δεσμό ανταλλαγής» : οι αραβικές χώρες δηλώνουν ότι θα εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, μόνο αν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος προς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Αυτό μετατρέπει την εξομάλυνση (normalization) σε μοχλό πίεσης προς το Ισραήλ, αντί για ανεπιφύλακτη παραχώρηση, και επαναφέρει τη διπλωματία στο προσκήνιο.

Η Παλαιστινιακή Αρχή παίρνει πίσω τον έλεγχο – υπό όρους

Ο Μαχμούντ Αμπάς υποχρεώθηκε να καταδικάσει δημόσια τη Χαμάς, να δεσμευτεί σε μεταρρυθμίσεις (στα οικονομικά, στην εκπαίδευση, και στο κράτος δικαίου), και να αποδεχτεί ένα αποστρατιωτικοποιημένο παλαιστινιακό κράτος.

Η διεθνής κοινότητα προσφέρει στήριξη, αλλά και πολιτικούς όρους που θυμίζουν “προτεκτοράτο με ορίζοντα ανεξαρτησίας”. Ο εκδημοκρατισμός είναι σαφής προϋπόθεση για διεθνή αναγνώριση.

Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ στο περιθώριο – προσωρινά;

Η απουσία των ΗΠΑ και του Ισραήλ από τη Διάσκεψη υπογραμμίζει το παράδοξο για πρώτη φορά η διεθνής κοινότητα να προσπαθεί να πιέσει για λύση παρά τη θέληση της ισραηλινής κυβέρνησης. Ο Νετανιάχου, με την υποστήριξη των συμμάχων του, φαίνεται να απορρίπτει τη λύση των δύο κρατών.

Ωστόσο η πίεση αυξάνεται, τόσο από την ΕΕ (που εξετάζει κυρώσεις) όσο και από μετριοπαθείς κύκλους στο εσωτερικό του Ισραήλ, που βλέπουν τον διεθνή αποκλεισμό να πλησιάζει.

Η διάσκεψη της Νέας Υόρκης δεν είναι μια διπλωματική τελετουργία, είναι ένα προσχέδιο ενός νέου γεωπολιτικού συμβολαίου.

Κατά την τοποθέτηση του στη Διάσκεψη Υψηλού Επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την Παλαιστίνη και τη λύση των δύο κρατών, ο Έλληνας υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης-Μιχαήλ Λοβέρδος εξέφρασε την πλήρη καταδίκη της Ελλάδας για τις τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς και κάλεσε για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα.

«Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή καταδίκασε απερίφραστα τις τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς και άλλων ριζοσπαστικών ομάδων», σημείωσε ο κος Λοβέρδος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να παραμείνει ενωμένη η διεθνής κοινότητα «στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού και της ρητορικής μίσους».

Παράλληλα, έκανε λόγο για «τη δεινότερη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα», τονίζοντας ότι η «ασφαλής, βιώσιμη και απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα, καθώς και η πρόσβαση σε νερό και ρεύμα, πρέπει να διασφαλιστούν».

Χαιρέτισε την απόφαση της κυβέρνησης του Ισραήλ για ανθρωπιστικές παύσεις και πρόσβαση μέσω διαδρόμων, σημειώνοντας ότι «αποδεικνύουν πως ο εποικοδομητικός διάλογος μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα». Παράλληλα υπογράμμισε ότι «η ανθρωπιστική βοήθεια δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο πολιτικοποίησης» και επανέλαβε τον κεντρικό ρόλο του ΟΗΕ και των φορέων του.

«Ο ΟΗΕ και το δίκτυο των οργανισμών του διαθέτουν την τεχνογνωσία και μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο», σημείωσε.

Αναφερόμενος στο μέλλον της Γάζας, ο Έλληνας υφυπουργός τόνισε ότι η πλήρης διάλυση της Χαμάς αποτελεί προϋπόθεση για την επόμενη μέρα, σημειώνοντας ότι «δεν μπορεί να έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση ούτε στις μελλοντικές συζητήσεις».

Η Ελλάδα, ανέφερε, συνεισφέρει σταθερά στην UNRWA, τον ΠΟΥ και τη UNICEF για τα παιδιά της Παλαιστίνης, ενώ υποδέχεται τραυματισμένα παιδιά από τη Γάζα για νοσηλεία σε ελληνικά νοσοκομεία.

«Στο πλαίσιο αυτό, είναι υψίστης σημασίας η στήριξη της προοπτικής της λύσης των δύο κρατών, ως βασική προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ειρήνη σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, ιδίως υπό τις παρούσες συνθήκες αστάθειας στο διεθνές περιβάλλον», τόνισε ο κος Λοβέρδος.

Έκανε επίσης έκκληση για ενίσχυση των Παλαιστινιακών Δυνάμεων Ασφαλείας «ώστε να εγγυηθούν την ασφάλεια όλων των πλευρών».

Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη ύπαρξης μιας «ενδυναμωμένης και μεταρρυθμισμένης Παλαιστινιακής Αρχής», με ενιαία νομοθεσία και αποκλειστικό έλεγχο της χρήσης βίας. Υπενθύμισε την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 1,6 δισ. ευρώ προς την Παλαιστινιακή Αρχή και την ανάγκη αποφυγής της δημοσιονομικής της κατάρρευσης.

Αναφερόμενος στο Αραβικό Σχέδιο για τη Γάζα, το χαρακτήρισε ως «καλή βάση» για περαιτέρω επεξεργασία, ξεκαθαρίζοντας ότι «η Ελλάδα αντιτίθεται σθεναρά σε οποιονδήποτε εκτοπισμό Παλαιστινίων» και δηλώνοντας ετοιμότητα συμμετοχής, «υπό την προϋπόθεση ότι θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και οριστικά το ζήτημα του αφοπλισμού της Χαμάς».

Ειδική αναφορά έκανε στην προσφορά της Ιεράς Μονής Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα, η οποία, όπως είπε, «προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον πληθυσμό, ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείας».

Κλείνοντας, ο κος Λοβέρδος τόνισε την ανάγκη «μιας περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας» που θα εγγυάται «πλήρως και αποτελεσματικά την ασφάλεια τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων», προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια βιώσιμη ειρήνη και τη λύση των δύο κρατών.

Ακολουθεί η δήλωση του υφυπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Λοβέρδου στη Γενική Συνέλευση των ΗΕ:

«Εξοχότητες,

»Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εκφράζοντας τις ευχαριστίες μου προς τη Γαλλία και το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας για την ηγεσία τους και για τη διοργάνωση αυτής της Διάσκεψης.

»Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή καταδίκασε απερίφραστα τις τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς και άλλων ριζοσπαστικών ομάδων που έχουν οδηγήσει την περιοχή σε μια καθοδική πορεία αναταραχής. Επαναλαμβάνουμε την έκκλησή μας για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς. Η Ελλάδα διατηρεί σταθερή στάση κατά του αντισημιτισμού και θα πρέπει να συνεχίσουμε ενωμένοι στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού και της ρητορικής μίσους.

»Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουμε τη δεινότερη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Η ασφαλής, βιώσιμη και απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα, καθώς και η ανεμπόδιστη πρόσβαση σε νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, πρέπει να διασφαλιστούν.

»Προς αυτή την κατεύθυνση, θεωρούμε ότι η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης του Ισραήλ να εφαρμόσει ανθρωπιστικές παύσεις για την παροχή βοήθειας μέσω ορισμένων ανθρωπιστικών διαδρόμων, καθώς και η παροχή επαρκών ποσοτήτων πόσιμου νερού, αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αποδεικνύοντας ότι ο εποικοδομητικός διάλογος μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα.

»Η ανθρωπιστική βοήθεια δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο πολιτικοποίησης. Εξίσου, κάθε μοντέλο παροχής βοήθειας θα πρέπει να είναι αμερόληπτο, ουδέτερο, αποτελεσματικό και σύμφωνο με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Ο ΟΗΕ και το δίκτυο των οργανισμών του διαθέτουν την τεχνογνωσία και μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο.

»Η Ελλάδα συνεισφέρει σταθερά στην UNRWA, τον ΠΟΥ και τη UNICEF για τα παιδιά της Παλαιστίνης, ενώ υποδέχεται τραυματισμένα παιδιά από τη Γάζα για νοσηλεία σε ελληνικά νοσοκομεία.

»Στο πλαίσιο αυτό, είναι υψίστης σημασίας η στήριξη της προοπτικής της λύσης των δύο κρατών, ως βασική προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ειρήνη σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, ιδίως υπό τις παρούσες συνθήκες αστάθειας στο διεθνές περιβάλλον.

»Ωστόσο, η αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας απαιτεί την ύπαρξη ευνοϊκών συνθηκών.

»Προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήθελα να επικεντρωθώ σε τρία βασικά στοιχεία:

»Πρώτον, απαιτείται η πλήρης διάλυση της Χαμάς, η οποία δεν μπορεί να έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση ούτε στις μελλοντικές συζητήσεις. Σε συνεργασία με διεθνείς και περιφερειακούς εταίρους, πρέπει να ενισχύσουμε τον ρόλο και τις δυνατότητες των Παλαιστινιακών Δυνάμεων Ασφαλείας, ώστε να διασφαλίσουν την ασφάλεια όλων των πλευρών και να επιβλέψουν την εφαρμογή μιας μόνιμης εκεχειρίας.

»Δεύτερον, χρειαζόμαστε μια ενδυναμωμένη και μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή, με αποκλειστικό έλεγχο της νόμιμης χρήσης βίας, ενιαία νομοθεσία, διαφάνεια και λογοδοσία, ικανή να ασκήσει αποτελεσματική διακυβέρνηση στη Δυτική Όχθη και εν τέλει και στη Γάζα.

»Κατά τον πρώτο Υψηλού Επιπέδου Διάλογο μεταξύ ΕΕ και Παλαιστινιακής Αρχής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ στην Παλαιστινιακή Αρχή, για την κάλυψη των άμεσων οικονομικών της αναγκών. Η δημοσιονομική κατάρρευση της Παλαιστινιακής Αρχής πρέπει να αποτραπεί με κάθε κόστος. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται μεγαλύτερη εμπλοκή των διεθνών και περιφερειακών εταίρων, ενώ η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να έχει πρόσβαση στα φορολογικά της έσοδα, βελτιώνοντας τη ρευστότητα της παλαιστινιακής οικονομίας. Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει ήδη στείλει θετικά μηνύματα όσον αφορά την πρόθεση της να υλοποιήσει δύσκολες μεταρρυθμίσεις, όπως η αναστολή του προγράμματος καταβολής επιδομάτων σε κρατουμένους. Αν και υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης, πρέπει να συνεχίσουμε να τη στηρίζουμε, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις αντίξοες συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργεί.

»Το Αραβικό Σχέδιο για τη Γάζα αποτελεί καλή βάση για περαιτέρω επεξεργασία. Η Ελλάδα αντιτίθεται σθεναρά σε οποιονδήποτε εκτοπισμό Παλαιστινίων. Το σχέδιο αυτό περιγράφει ένα πλαίσιο ανασυγκρότησης και αποκατάστασης, ώστε οι Παλαιστίνιοι να παραμείνουν στη γη τους και να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμμετάσχει στο σχέδιο, υπό την προϋπόθεση όμως ότι το ζήτημα του αφοπλισμού της Χαμάς θα αντιμετωπιστεί ουσιαστικά και οριστικά. Δεν μπορεί να υπάρξει ρόλος για τη Χαμάς στις συζητήσεις και στα σχέδια για την επόμενη ημέρα στη Γάζα.

»Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να αναφερθώ εν συντομία στη σημασία της διατήρησης και προστασίας του status quo στην Ιερουσαλήμ και στους Ιερούς Τόπους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια των δεινών, η Ιερά Μονή Αγίου Πορφυρίου της Ελληνορθόδοξης Πατριαρχικής Εκκλησίας στη Γάζα προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον πληθυσμό, ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείας.

»Τέλος, είναι απαραίτητη μια περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας που θα εγγυάται πλήρως και αποτελεσματικά την ασφάλεια τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων, οδηγώντας τελικά σε βιώσιμη ειρήνη στην περιοχή, επιτρέποντας στις μετριοπαθείς δυνάμεις να επικρατήσουν, αντιμετωπίζοντας τη ριζοσπαστικοποίηση και ανοίγοντας τον δρόμο για έναν πολιτικό ορίζοντα προς τη λύση των δύο κρατών και μια διαρκή ειρήνη.»

Της Γ. Γαραντζιώτη

Δύο ισραηλινές οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η B’Tselem και η Physicians for Human Rights, εκτίμησαν χθες Δευτέρα ότι το Ισραήλ διαπράττει «γενοκτονία» στη Λωρίδα της Γάζας – οι πρώτες σημαντικές φωνές της ισραηλινής κοινωνίας που εξαπολύουν αυτή την κατηγορία εις βάρος της κυβέρνησης, η οποία την απορρίπτει κατηγορηματικά.

«Τίποτα δεν σε προετοιμάζει για τη συνειδητοποίηση ότι είσαι μέρος μιας κοινωνίας που διαπράττει γενοκτονία. Είναι μια βαθιά οδυνηρή στιγμή για εμάς», δήλωσε η Γιούλι Νόβακ εκτελεστική διευθύντρια της B’Tselem σε ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα παράλληλα με συνέντευξη Τύπου η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ιερουσαλήμ για την παρουσίαση των εκθέσεων των ΜΚΟ.

«Η έκθεση που δίνουμε σήμερα στη δημοσιότητα είναι μία που δεν είχα ποτέ φανταστεί ότι θα χρειαζόταν να καταρτίσουμε», σχολίασε η Νόβακ. «Οι κάτοικοι της Γάζας έχουν εκτοπιστεί, βομβαρδιστεί και τους έχουν αφαιρεθεί εντελώς η ανθρωπιά και τα δικαιώματά τους», πρόσθεσε.

Η έκθεση της B’Tselem βασίζεται στην ανάλυση μαρτυριών, στατιστικών στοιχείων και γεγονότων της ισραηλινής πολιτικής εδώ και περισσότερους από 20 μήνες.

«Η εξέταση της ισραηλινής πολιτικής στη Λωρίδα της Γάζας και οι φρικτές της επιπτώσεις καθώς και οι δηλώσεις υψηλόβαθμων Ισραηλινών πολιτικών και στρατιωτικών για τους στόχους της επίθεσης μάς οδηγούν στο αναμφισβήτητο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διεξάγει μια συντονισμένη δράση που στοχεύει στη σκόπιμη καταστροφή της παλαιστινιακής κοινωνίας στη Λωρίδα της Γάζας», τονίζει η έκθεση της B’Tselem.

Από την πλευρά της, η οργάνωση Physicians for Human Rights επικεντρώθηκε «στη σκόπιμη και συστηματική διάλυση του συστήματος υγείας της Γάζας» και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα «πληρούν τα κριτήρια της γενοκτονίας όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, την οποία το Ισραήλ έχει υπογράψει», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των δύο ΜΚΟ.

Ο Νταβίντ Μενσέρ εκπρόσωπος της ισραηλινής κυβέρνησης τόνισε ότι το Ισραήλ «απορρίπτει σθεναρά αυτή την κατηγορία».

«Δεν υπάρχει πρόθεση [η οποία να αποτελεί] τη βάση για την κατηγορία της γενοκτονίας […] δεν έχει απλώς κανένα νόημα μια χώρα να στέλνει 1,9 τόνους βοήθειας, η περισσότερη από την οποία είναι τρόφιμα, αν έχει πρόθεση να διαπράξει γενοκτονία», εκτίμησε.

Και ο στρατός του Ισραήλ απέρριψε τα συμπεράσματα των εκθέσεων ως «αβάσιμα», υπογραμμίζοντας ότι τηρεί το Διεθνές Δίκαιο και λαμβάνει πρωτοφανή μέτρα προκειμένου να μην πληγούν οι άμαχοι, ενώ η Χαμάς τούς χρησιμοποιεί ως «ανθρώπινες ασπίδες».

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης εις βάρος του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου και του πρώην υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ καθώς υπάρχουν υποψίες ότι έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Παράλληλα, η Νότια Αφρική έχει προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο κατηγορώντας το Ισραήλ ότι διαπράττει «γενοκτονία» στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο πόλεμος στη Γάζα ξεκίνησε μετά την πρωτοφανή επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν 1.219 άνθρωποι – κυρίως πολίτες – σύμφωνα με καταμέτρηση του AFP που βασίστηκε σε επίσημα ισραηλινά στοιχεία.

Ως απάντηση, το Ισραήλ ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις μεγάλου εύρους στον παλαιστινιακό θύλακα, οι οποίες έχουν προκαλέσει μέχρι τώρα τον θάνατο τουλάχιστον 59.920 ανθρώπων, κυρίως γυναικών και παιδιών, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Χαμάς.

Ε.Μ.

Το κίνημα των Χούθι στην Υεμένη ανακοίνωσε χθες Κυριακή ότι στο εξής θα βάζει στο στόχαστρο οποιοδήποτε πλοίο ανήκει σε εταιρείες οι οποίες έχουν δοσοληψίες με ισραηλινά λιμάνια, ανεξαρτήτως εθνικότητας, σημαίας ή προορισμού, στο πλαίσιο της τέταρτης, σύμφωνα με τους ίδιους, φάσης των στρατιωτικών επιχειρήσεών τους εναντίον του Ισραήλ, σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Παλαιστινίους στη Λωρίδα της Γάζας.

Σε δήλωσή του που αναμεταδόθηκε τηλεοπτικά, εκπρόσωπος των Χούθι για τις στρατιωτικές υποθέσεις διεμήνυσε ότι στο εξής πλοία θα υφίστανται επιθέσεις των ένοπλων δυνάμεων της Υεμένης, όπως αποκαλεί τους μαχητές των Ανσαραλά («Υποστηρικτών του Θεού» – σιιτικό ένοπλο κίνημα προσκείμενο στο Ιράν, πιο γνωστό με το επώνυμο της οικογένειας των ηγετών του στη Δύση), αν οι εταιρείες στις οποίες ανήκουν αγνοούν τις προειδοποιήσεις τους.

«Οι ένοπλες δυνάμεις της Υεμένης παροτρύνουν όλες τις χώρες, αν θέλουν να αποφευχθεί αυτή η κλιμάκωση, να ασκήσουν πίεση στον εχθρό να σταματήσει την επίθεσή του και να προχωρήσει στην άρση του αποκλεισμού στη Λωρίδα της Γάζας», τόνισε.

Περίπου έναν μήνα αφότου ξέσπασε ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς στον θύλακο, τον Οκτώβριο του 2023, οι Χούθι άρχισαν να βάζουν στο στόχαστρο με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και στον κόλπο του Άντεν που θεωρούσαν πως κατευθύνονται στο Ισραήλ ή συνδέονται με αυτό. Έκτοτε, έχουν εξαπολύσει εκατοντάδες τέτοιες επιθέσεις, αιχμαλωτίζοντας, σκοτώνοντας, τραυματίζοντας ναυτικούς, αιχμαλωτίζοντας, προκαλώντας ζημιές ή βυθίζοντας πλοία, αυξάνοντας κατακόρυφα τα ασφάλιστρα των θαλάσσιων μεταφορών μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Τον Μάιο, οι ΗΠΑ, έπειτα από σειρά αεροπορικών βομβαρδισμών στην Υεμένη, ανακοίνωσαν απροσδόκητη συμφωνία με τους Χούθι, λέγοντας πως οι αντάρτες συμφώνησαν να σταματήσουν τις επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων.

Ωστόσο, οι Χούθι γνωστοποίησαν κατόπιν πως η συμφωνία αυτή δεν συμπεριλαμβάνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους εναντίον του Ισραήλ.

Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Στηβ Γουίτκοφ έκανε λόγο χθες, Πέμπτη 24 Ιουλίου, περί αποτυχίας των έμμεσων διαπραγματεύσεων στη Ντόχα με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, αποδίδοντάς τη στην έλλειψη καλής πίστης από πλευράς της Χαμάς, η οποία βρίσκεται σε πόλεμο με το κράτος του Ισραήλ για σχεδόν 22 μήνες.

Καθώς η διεθνής πίεση εντείνεται για να τερματιστούν ο πόλεμος και τα δεινά των δύο και πλέον εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε χθες πως η Γαλλία θα προχωρήσει στην αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση τυο Ισραήλ.

Παράλληλα, «έκτακτη συνεδρίαση» της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας για την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας προβλέπεται να γίνει σήμερα, σημείωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ, επιβεβαιώνοντας το «αναφαίρετο δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού» να αποκτήσει ανεξάρτητο κράτος.

Νωρίτερα, το Ισραήλ ανακοίνωσε την ανάκληση για διαβουλεύσεις της ομάδας των διαπραγματευτών του που συμμετέχει στις έμμεσες συνομιλίες με τη Χαμάς στο Κατάρ. «Ενεργούμε για να εξασφαλίσουμε νέα συμφωνία ώστε να απελευθερωθούν οι όμηροί μας», διαβεβαίωσε παρ’ όλ’ αυτά ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο κος Γουίτκοφ ανακοίνωσε επίσης την ανάκληση της αμερικανικής αντιπροσωπείας «για διαβουλεύσεις μετά την τελευταία απάντηση της Χαμάς, που δείχνει καθαρά έλλειψη βούλησης για να καταλήξουμε σε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα».

Συμπλήρωσε πως οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα «εξετάσουν πλέον άλλες επιλογές για να επιστρέψουν οι όμηροι στα σπίτια τους» και «να δημιουργηθεί πιο σταθερό περιβάλλον για τον πληθυσμό της Γάζας», χωρίς να γίνει πιο συγκεκριμένος όσον αφορά τις «επιλογές» αυτές.

Η Χαμάς αντέδρασε εκφράζοντας «έκπληξη» για τις θέσεις του κου Γουίτκοφ και εκφράζοντας την «προθυμία» της να συνεχίσει τις έμμεσες διαπραγματεύσεις κατά τρόπο που θα επιτρέψει «να αρθούν τα εμπόδια» και να υπάρξει «μόνιμη κατάπαυση του πυρός».

Οι όμηροι είχαν απαχθεί κατά την άνευ προηγουμένου έφοδο του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς σε νότιους τομείς της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου 2023, η οποία ήταν και το έναυσμα του πολέμου.

Όπως και ο Αμερικανός απεσταλμένος, ο κος Νετανιάχου δικαιολόγησε την ανάκληση της ισραηλινής αντιπροσωπείας επικαλούμενος την απάντηση της Χαμάς.

Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα ανακοίνωσε ότι επέδωσε στους μεσολαβητές την απάντησή του όσον αφορά την πρόταση για κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 ημερών και απελευθέρωσης δέκα ισραηλινών ομήρων στη ζωή με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση απροσδιόριστου αριθμού παλαιστινίων κρατουμένων από τις ισραηλινές αρχές.

«Ενεργούμε για να εξασφαλίσουμε νέα συμφωνία ώστε να απελευθερωθούν οι όμηροί μας. Αλλά αν η Χαμάς θεωρεί πως η πρόθεσή μας να καταλήξουμε [σε συμφωνία, δείχνει] αδυναμία, αν τη βλέπει ως ευκαιρία να μας επιβάλει όρους παράδοσης που θα έθεταν σε κίνδυνο το κράτος του Ισραήλ, απατάται», είπε χθες ο κος Νετανιάχου.

Στο μεταξύ οι ισραηλινοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί και οι χερσαίες επιχειρήσεις συνεχίζονται στη Λωρίδα της Γάζας, όπου χθες σκοτώθηκαν τουλάχιστον 40 άνθρωποι, σύμφωνα με την πολιτική προστασία στον θύλακο.

Στο Ισραήλ, το Φόρουμ των Οικογενειών, η κυριότερη συλλογικότητα εκπροσώπησης των συγγενών ομήρων που συνεχίζουν να κρατούνται στη Γάζα, εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» του, θυμίζοντας πως «κάθε ημέρα που περνάει μειώνει τις πιθανότητες να σωθούν» οι όμηροι.

Σύμφωνα με παλαιστινιακή πηγή, η απάντηση της Χαμάς περιείχε προτεινόμενες τροποποιήσεις των τμημάτων της συμφωνίας που αφορούν την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, τους χάρτες ζωνών από όπου θα αποσυρθούν τα ισραηλινά στρατεύματα και τις εγγυήσεις για το οριστικό τέλος του πολέμου.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ αρνείται να δώσει εγγυήσεις για τον μόνιμο χαρακτήρα της κατάπαυσης του πυρός.

Στις αρχές Μαρτίου, το Ισραήλ επέβαλε απόλυτο αποκλεισμό στη Λωρίδα της Γάζας, τον οποίο χαλάρωσε εν μέρει στα τέλη Μαΐου, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα σοβαρές ελλείψεις τροφίμων, φαρμάκων, καυσίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης στον θύλακο.

Ο Γιούσεφ Χασίνα, δημοσιογράφος και παραγωγός βίντεο του Γαλλικού Πρακτορείου που ζει στην πόλη της Γάζας, τονίζει πως «είναι εξαιρετικά δύσκολο» να βρει τροφή και νερό για τον ίδιο και την οικογένειά του.

«Τα παιδιά πέφτουν κάτω καθώς περπατούν εξαιτίας της έλλειψης τροφής», πρόσθεσε εικονολήπτρια του Γαλλικού Πρακτορείου, η Σάλμα αλ Καντούμι, αναφερόμενη σε τρία ανίψια της, από 4 ως 12 ετών.

Τρία μεγάλα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων – το AFP, το AP και το Reuters – καθώς και το BBC κάλεσαν χθες το Ισραήλ να επιτρέψει «την είσοδο και την έξοδο δημοσιογράφων» στη Γάζα, τονίζοντας πως «ανησυχούν βαθιά πως πλέον η πείνα απειλεί την επιβίωση» συνεργατών τους στον θύλακο.

Κατά τον γενικό διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τον Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, «μεγάλο ποσοστό» του πληθυσμού στη Λωρίδα της Γάζας «πεθαίνει από πείνα».

«Δεν υπάρχει λιμός προκαλούμενος από το Ισραήλ», αντέταξε η ισραηλινή κυβέρνηση, κατηγορώντας τη Χαμάς πως εμποδίζει τη διανομή βοήθειας και τη λεηλατεί. Η παλαιστινιακή οργάνωση απορρίπτει τις κατηγορίες αυτές.

Χθες Πέμπτη οι ισραηλινές αρχές ανέφεραν πως έγινε εκφόρτωση βοήθειας από 70 φορτηγά την προηγουμένη σε σημεία διέλευσης και ότι τα φορτία 150 και πλέον έχουν παραληφθεί «από τον ΟΗΕ και διεθνείς οργανισμούς στη Γάζα».

Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις τονίζουν ωστόσο ότι οι άδειες που δίνονται από τις αρχές του Ισραήλ είναι περιορισμένες και δεν έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο, ενώ ο συντονισμός για να γίνονται παραδόσεις από φορτηγά αποτελεί μείζονα πρόκληση εν μέσω του πολέμου.

Στην έφοδο του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023 έχασαν τη ζωή τους 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα ισραηλινά δεδομένα. Από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί εκείνη την ημέρα, στον παλαιστινιακό θύλακο απομένουν 49, όμως 27 από αυτούς έχουν κηρυχτεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Το Ισραήλ έχει ορκιστεί να καταστρέψει τη Χαμάς και στη Λωρίδα της Γάζας τουλάχιστον 59.587 Παλαιστίνιοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, έχουν χάσει τη ζωή τους στις ισραηλινές ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων έκτοτε, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, τα οποία χαρακτηρίζονται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ.

Η Χαμάς χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες.