Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Νότιας Κορέας επικύρωσε ομόφωνα την καθαίρεση του προέδρου Γιουν Σουκ Γιολ από το αξίωμά του και την ποινική δίωξη του για απόπειρα επιβολής στρατιωτικού νόμου.
Ο αναπληρωτής αρχηγός του δικαστηρίου Μουν Χιουνγκ Μπάε διάβασε την ετυμηγορία, λέγοντας ότι η κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον Γιουν δεν πληρούσε τη νομική απαίτηση για εθνική κρίση και ότι ο Γιουν παραβίασε τον νόμο στέλνοντας στρατεύματα στο κοινοβούλιο της Νότιας Κορέας, στις 3 Δεκεμβρίου. Η κίνηση αυτή έγινε αντιληπτή ως προσπάθεια να σταματήσει την ψηφοφορία για την άρση του διατάγματός του.
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν οκτώ εν ενεργεία δικαστές με μία κενή έδρα, και για να μπορέσει να ισχύσει η απόφαση της Εθνοσυνέλευσης χρειάζονταν έξι ψήφοι. Στην περίπτωση του Γιουν, υπερψήφισαν και οι οκτώ δικαστές. Για να υπάρχει απαρτία για την πραγματοποίηση της δίκης απαιτούνται τουλάχιστον επτά δικαστές.
Η απαρτία του δικαστηρίου μετά από αυτόν τον μήνα θα είναι αμφίβολη, καθώς οι θητείες του Μουν και του δικαστή Λι Μισόν λήγουν τον Απρίλιο. Το κυβερνών κόμμα του Γιουν αρνιόταν να διορίσει δικαστές στο δικαστήριο, επικαλούμενο πολιτική μεροληψία στους υποψηφίους που ορίστηκαν από την Εθνοσυνέλευση υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης, χωρίς την υποστήριξη της κυβέρνησης.
Η απόφαση της 4ης Απριλίου επιβεβαίωσε τις κατηγορίες κατά του Γιουν, στις 14 Δεκεμβρίου 2024, από την Εθνοσυνέλευση υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης για κατάχρηση εξουσίας και παραβίαση του Συντάγματος. Η απόφαση αναγνώρισε ότι η κατηγορία της εξέγερσης είχε αφαιρεθεί από το κόμμα της αντιπολίτευσης από την αρχική πρόταση μομφής.
Η επικύρωση της δίωξης του Γιουν σημαίνει και πρόωρη λήξη της θητείας του, που κανονικά θα έληγε τον Μάιο του 2027.
Επόμενο βήμα οι πρόωρες εκλογές, που θα προκηρυχθούν εντός 60 ημερών.
Ο Γιουν δεν ήταν παρών στο δικαστήριο για την ετυμηγορία, η οποία μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε ολόκληρο το έθνος, με τη νομική ομάδα του να επικαλείται τη διατήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Παρά τις εκκλήσεις για ταχύτητα, οι διαβουλεύσεις του δικαστηρίου ήταν οι πιο μακρόχρονες που έχουν καταγραφεί, με διάρκεια που ξεπέρασε τις πέντε εβδομάδες. Στις περιπτώσεις των πρώην προέδρων Ρο Μου-χιουν και Παρκ Γκουν-χε, το δικαστήριο χρειάστηκε μόνο 14 ημέρες και 11 ημέρες, αντίστοιχα, για να αποφασίσει για την ποινική δίωξή τους.
Από τότε που κηρύχθηκε ο στρατιωτικός νόμος, έχουν παρατηρηθεί μαζικές διαδηλώσεις στη Σεούλ τόσο προς υποστήριξη του μηνύματος του προέδρου όσο και εναντίον του με το αίτημα για την οριστική απομάκρυνσή του, σε μια περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας για την 12η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Ποινικές κατηγορίες
Ο Γιουν παραπέμφθηκε από την Εθνοσυνέλευση για παραβίαση του Συντάγματος και παράνομες πράξεις εξέγερσης, ανέφερε το ψήφισμα υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης.
Η Εθνοσυνέλευση, με 300 έδρες, απομάκρυνε τον Γιουν στις 14 Δεκεμβρίου με ψηφοφορία 204-85-11, καθώς 12 μέλη του Κόμματος Εξουσίας των Ανθρώπων (PPP) του Γιουν ψήφισαν υπέρ μιας δεύτερης πρότασης μομφής εν μέσω κομματικών συρράξεων και της άρνησης του Γιουν να παραιτηθεί.
Χρειαζόταν ψήφος δύο τρίτων για την παραπομπή. Έντεκα απείχαν ή υπέβαλαν άκυρες ψήφους.
Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, ο Γιουν προσπάθησε να συλλάβει μέλη της Εθνοσυνέλευσης αναπτύσσοντας ένοπλες δυνάμεις για να υπονομεύσει την εξουσία του νομοθετικού σώματος και να διαταράξει τη δημοκρατική διαδικασία όπως περιγράφεται στο Σύνταγμα.
Το ψήφισμα χαρακτήρισε τις ενέργειες του Γιουν ως κατάχρηση εξουσίας και απειλή για το δημοκρατικό σύστημα της Νότιας Κορέας, σε βαθμό που να δικαιολογείται η καθαίρεσή του από το προεδρικό αξίωμα.
Στις 3 Δεκεμβρίου, μετά από προτροπή του αρχηγού της αντιπολίτευσης, πολίτες αψήφησαν τον στρατιωτικό νόμο για να διαμαρτυρηθούν έξω από τη Συνέλευση,. Μέλη του κόμματος του Γιουν προσπάθησαν να εμποδίσουν τη συνεδρίαση εμποδίζοντας φυσικά την είσοδο, ενώ οι βουλευτές της αντιπολίτευσης πήδηξαν την περίφραξη του χώρου για να εισέλθουν, αφού τα στρατεύματα ασφάλισαν την περίμετρο.
Παρά το χάος στο Νομοθετικό Σώμα, και οι 190 βουλευτές που ήταν παρόντες στην Εθνοσυνέλευση ψήφισαν για την ακύρωση του διατάγματος μόλις 2,5 ώρες μετά την ανακοίνωση του Γιουν.
Οι 108 βουλευτές από το κόμμα του Γιουν απήχαν από την ψηφοφορία.
Τέσσερις ώρες μετά την ψηφοφορία, στις 5:18 π.μ., το υπουργικό συμβούλιο του Γιουν συγκεντρώθηκε για να άρει επίσημα την εντολή.
Ο Γιουν υποστήριξε στο Συνταγματικό Δικαστήριο ότι ενήργησε σύμφωνα με το Σύνταγμα στις 3 Δεκεμβρίου, καθώς η κήρυξη στρατιωτικού νόμου εμπίπτει στην εκτελεστική εξουσία του προέδρου και δεν υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο.
Είπε ότι πρόθεσή του ήταν να χρησιμοποιήσει την επείγουσα δράση όχι για να αρπάξει την εξουσία αλλά για να «κάνει έκκληση έκτακτης ανάγκης» στους Νοτιοκορεάτες σχετικά με το πολιτικό αδιέξοδο μεταξύ της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας που έχει δημιουργήσει κρίση διακυβέρνησης για τη χώρα.
Δήλωσε επίσης ότι η τοποθέτηση 280 στρατιωτών στην Εθνοσυνέλευση δεν ήταν για να εμποδίσει τους βουλευτές να ψηφίσουν, όπως ισχυρίζεται το κόμμα της αντιπολίτευσης, αλλά για να διατηρήσει την τάξη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Εθνοσυνέλευση μπόρεσε να συγκεντρωθεί για να ψηφίσει για την άρση του διατάγματος στρατιωτικού νόμου, είπε, σημειώνοντας τη διαφορά με τα προηγούμενα διατάγματα στρατιωτικού νόμου στη χώρα.
Ορισμένοι στρατιωτικοί και αξιωματούχοι κατέθεσαν ότι ο Γιουν τους διέταξε να απομακρύνουν βουλευτές για να βοηθηθεί η ψηφοφορία επί του διατάγματός του και να θέσουν υπό κράτηση πολιτικούς του αντιπάλους.
Από το 1948, έχει κηρυχθεί τουλάχιστον 16 φορές στρατιωτικός νόμος στη Νότια Κορέα, με τις 12 για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μη στρατιωτικής φύσεως. Η πιο πρόσφατη ήταν το 1980 όταν δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στάλθηκαν για να καταπνίξουν μία εξέγερση υπέρ της δημοκρατίας ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία του Τσουν Ντου-χουάν, στη πόλη Γκουανγκτζού.
Παράλυση κυβέρνησης, ισχυρισμοί εκλογικής νοθείας
Στην ανακοίνωσή του για τον στρατιωτικό νόμο της 3ης Δεκεμβρίου, ο Γιουν κατηγόρησε το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα της Κορέας (DPK) ότι προσπαθούσε με έναν «άνευ προηγουμένου αριθμό» πολιτικών διώξεων (22 συγκεκριμένα) υπουργών και αξιωματούχων να παραλύσει την κυβέρνηση.
Ο Γιουν κατηγόρησε τους βουλευτές για «αντικρατικές ενέργειες που στοχεύουν στην υποκίνηση εξέγερσης», επικαλούμενος περικοπές στον προϋπολογισμό που επηρέασαν έργα φυσικού αερίου, αξιωματικούς του στρατού και κρατικές πληρωμές, όπως η υποστήριξη των παιδιών. Τόνισε επίσης τις απειλές για την εθνική ασφάλεια που δεν αντιμετωπίζονταν, δίνοντας το παράδειγμα Κινέζων υπηκόων που πιάστηκαν πρόσφατα με φωτογραφίες πολλών ετών από κορεατικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις συσκευές τους.
Σε επόμενα σχόλια που εξηγούσαν τη διαταγή του στρατιωτικού νόμου, ο Γιουν αναφέρθηκε δημόσια για πρώτη φορά σε «σοβαρά θέματα που δεν έχουν αποκαλυφθεί στο κοινό», δείχνοντας τα εμπόδια που συναντά η κυβέρνησή του στην προσπάθειά της να διερευνήσει πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια στην Εθνική Εκλογική Επιτροπή της Νότιας Κορέας (NEC).
Σε μία «Επιστολή προς τον λαό» με ημερομηνία 15 Ιανουαρίου, ο Γιουν παραδέχτηκε ότι είχε επίσης διατάξει 290 στρατιώτες να τοποθετηθούν στους χώρους της NEC, όπου «μερικές δεκάδες αστυνομικοί ειδικοί στην ψηφιακή τεχνολογία» πήγαν μέσα στο κτίριο για να ελέγξουν τα εκλογικά συστήματα και να αξιολογήσουν την αναγκαιότητα έρευνας για υποτιθέμενη εκλογική νοθεία.
Ο Γιουν δήλωσε ότι η NEC αρνήθηκε να συνεργαστεί όταν ζητήθηκε να παραχωρήσει πρόσβαση αφότου ένα δικαστήριο διαπίστωσε ευπάθειες στους διακομιστές της. Η NEC απέρριψε τους ισχυρισμούς ως αβάσιμους και είπε ότι η τοποθέτηση στρατευμάτων ήταν «παράνομη και αντισυνταγματική».
Σύμφωνα με τον Γιουν, τα στρατεύματα αποσύρθηκαν αμέσως μετά την έγκριση της απόφασης από την Εθνοσυνέλευση για την άρση του στρατιωτικού νόμου, χωρίς να προκληθούν τραυματισμοί ή ζημιές.
«Εάν ανακαλυφθεί ένας τεράστιος αριθμός πλαστών ψηφοδελτίων κατά την καταμέτρηση των ψηφοδελτίων και οι υπολογιστές της NEC είναι ευάλωτοι στην πειρατεία και υπολείπονται σημαντικά των προτύπων του συστήματος υπολογιστών μιας κανονικής κυβερνητικής υπηρεσίας — και εάν όχι μόνο δεν κάνουν καμία προσπάθεια να το διορθώσουν, αλλά αρνούνται να επαληθεύσουν και να επιβεβαιώσουν εάν ο αριθμός ψήφων που ανακοινώθηκε αντιτοιχεί στον αριθμό των ψηφοφόρων — τότε υπάρχει ένα μεγάλο σύστημα εκλογικής νοθείας», έγραψε ο Γιουν.
Από τη μεριά της, η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι οι ισχυρισμοί του PPP για εκλογική νοθεία τροφοδοτούνται από τη δυσαρέσκειά του για τις απώλειες του κόμματος στις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου 2024.
Κατηγορίες για εξέγερση σε ξεχωριστή δίκη
Ο Γιουν αρχικά αντιμετώπισε επίσης κατηγορίες εγκληματικής εξέγερσης στο συνταγματικό δικαστήριο, οι οποίες επισύρουν είτε θανατική ποινή ή ισόβια κάθειρξη. Οι κατηγορίες αφαιρέθηκαν στις 3 Ιανουαρίου για να επικεντρωθούν στην παραβίαση του Συντάγματος κατά την εφαρμογή του διατάγματος για τον στρατιωτικό νόμο και όχι σε ποινικές κατηγορίες.
Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης είπαν ότι η κίνηση θα επισπεύσει την υπόθεση, ενώ το PPP είπε ότι «εξέθεσε νομικά ελαττώματα στην πρόταση μομφής».
Οι ποινικές κατηγορίες για την ηγεσία μιας υποτιθέμενης εξέγερσης ασκούνται τώρα από τους εισαγγελείς σε ξεχωριστή δίκη, μετά από σύσταση προς τη Συνέλευση από το Γραφείο Διερεύνησης Διαφθοράς για Υψηλούς Αξιωματούχους (CIO), υπηρεσία που ιδρύθηκε κατά την πρώην κυβέρνηση του Μουν Τζε-ιν.
Μετά από εβδομάδες άρνησης να εμφανιστεί στο δικαστήριο σε αυτό που ο Γιουν αποκαλούσε «παράνομη έρευνα», το Δυτικό Περιφερειακό Δικαστήριο της Σεούλ εξέδωσε ένταλμα κράτησης και ο πρόεδρος άφησε να τον συλλάβουν στις 15 Ιανουαρίου, επικαλούμενος την ασφάλεια των διαδηλωτών.
Ο Γιουν κατηγορήθηκε επίσημα στις 26 Ιανουαρίου και τέθηκε υπό κράτηση για 52 ημέρες προτού αποφυλακιστεί στις 8 Μαρτίου, όταν το Κεντρικό Επαρχιακό Δικαστήριο της Σεούλ ακύρωσε το ένταλμα σύλληψής του για διαδικαστικά ζητήματα και ανησυχίες σχετικά με τη νομιμότητα της έρευνας.
Το δικαστήριο έχει εκφράσει τον προβληματισμό του σχετικά με τη δικαιοδοσία του CIO σε υποθέσεις εξέγερσης. Η πρώτη επίσημη δίκη για την υπόθεση αναμένεται στις 24 Απριλίου.
Tης Melanie Sun
