Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα παρέχουν ανακούφιση από τον πόνο, καταπολεμούν τις λοιμώξεις, σταθεροποιούν τη διάθεση, μειώνουν τη φλεγμονή, καταπολεμούν τρομερές ασθένειες και παρατείνουν τη ζωή.
Αυτά τα φάρμακα έχουν γίνει δεδομένα για πολλούς — ίσως τους περισσότερους — Αμερικανούς. Κατά μέσο όρο, οι μισοί από αυτούς έπαιρναν τουλάχιστον ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο σε έναν δεδομένο μήνα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του CDC. Περισσότερο από το 13% έπαιρνε πέντε ή περισσότερα.
Και το ποσοστό αυξάνεται.
Το 2020 οι Αμερικανοί εξέδωσαν 6,4 δισεκατομμύρια συνταγές, περίπου 19 ανά άτομο.
Μέχρι το 2023, οι Αμερικανοί κατανάλωναν περισσότερες από 210 δισεκατομμύρια ημερήσιες δόσεις φαρμάκων ετησίως. Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερα από 600 χάπια, ενέσεις, σταγόνες, ενδοφλέβιες ενέσεις, κρέμες, σπρέι ή υπόθετα για κάθε άτομο στη χώρα.
Ένα παιδί που γεννήθηκε το 2019 στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να περιμένει να περάσει περίπου το ήμισυ της ζωής του λαμβάνοντας συνταγογραφούμενα φάρμακα, σύμφωνα με την Τζέσικα Χο, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταναλώνουν περισσότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα από οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο και ξοδεύουν σχεδόν διπλάσια για αυτά από όλα τα άλλα έθνη μαζί.
Μεγάλες δουλειές
Οι παγκόσμιες πωλήσεις φαρμακευτικών προϊόντων εκτιμήθηκαν σε 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με την Statista. Αυτό είναι περίπου ίσο με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ισπανίας και σχεδόν διπλάσιο από αυτό της Ελβετίας.
Οι δέκα μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συνολική αξία άνω των 2,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η πρόσφατη ανάπτυξη στον κλάδο οφείλεται στη δημιουργία νέων τύπων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών φαρμάκων και των πεπτιδίων. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά αλλά και πολύ ακριβά.
Τα βιολογικά φάρμακα είναι φάρμακα που προέρχονται από ζωντανές πηγές και όχι από χημικές ουσίες. Το Medicare πλήρωσε σχεδόν 66.000 δολάρια ανά ασθενή για συνταγές Humira το 2023. Πρόκειται για ένα βιολογικό φάρμακο για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ψωρίασης κατά πλάκας και άλλων ασθενειών.
Η ανάπτυξη βιολογικών φαρμάκων έχει υπερτριπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε 17 βιολογικά φάρμακα το 2023, από έναν μέσο όρο 4 ετησίως μεταξύ 1999 και 2013.
Οι Αμερικανοί κατανάλωσαν το 72% των 50 κορυφαίων βιολογικών φαρμάκων που πωλήθηκαν στον κόσμο το 2022, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών.
Τα πεπτίδια είναι φάρμακα που μιμούνται τη λειτουργία ορισμένων ουσιών μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Ένας συγκεκριμένος τύπος πεπτιδίου που ονομάζεται GLP-1 βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και της όρεξης. Τα Ozempic, Weygovy και Trulicity είναι φάρμακα GLP-1.
Μόνο το Medicare Part D πλήρωσε περισσότερα από 22 δισεκατομμύρια δολάρια για την παροχή φαρμάκων GLP-1 το 2023, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 130% σε δύο χρόνια.
Επί του παρόντος, η αγορά GLP-1 κυριαρχείται από τις Novo Nordisk, Eli Lilly, AstraZeneca και Sanofi, αν και άλλοι εργάζονται για την ανάπτυξη παρόμοιων φαρμάκων.
Οι τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ ήταν υπερδιπλάσιες από αυτές σε άλλες χώρες από το 2022 και υπερτετραπλάσιες για τα επώνυμα φάρμακα, σύμφωνα με την παγκόσμια εταιρεία συμβούλων RAND.
Πολιτικές δαπάνες
Οι φαρμακευτικές εταιρείες κάνουν σημαντικές συναλλαγές με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αποκομίζοντας 387 δισεκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές από το Medicare Part D και το Medicaid μόνο το 2023.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες και περίπου 100 συμμαχικές επιτροπές πολιτικής δράσης δαπάνησαν περισσότερα από 15 εκατομμύρια δολάρια σε συνεισφορές για προεκλογικές εκστρατείες κατά τη διάρκεια καθεμίας από τις δύο τελευταίες προεδρικές εκλογές και σχεδόν το ίδιο ποσό κατά τη διάρκεια των ενδιάμεσων εκλογών.
Αυτά τα ποσά επισκιάζονται από τις ετήσιες δαπάνες της φαρμακευτικής βιομηχανίας για λόμπινγκ. Η βιομηχανία δαπάνησε περισσότερα από 150 εκατομμύρια δολάρια για να επηρεάσει τα ομοσπονδιακά και πολιτειακά νομοθετικά σώματα το 2024. Από τους περισσότερους από 700 λομπίστες της, σχεδόν τα δύο τρίτα ήταν πρώην κυβερνητικοί υπάλληλοι.
Το φαρμακευτικό λόμπι δαπάνησε περισσότερα χρήματα το τελευταίο τέταρτο του αιώνα από ό,τι οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα νοσοκομεία και τα γηροκομεία — περισσότερα από ό,τι οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι αμυντικές αεροδιαστημικές βιομηχανίες μαζί.
Έρευνα
Η ανάπτυξη νέων φαρμάκων είναι ακριβή. Το μέσο κόστος για την σύσταση μιας νέας αγοράς φαρμάκων μπορεί να φτάσει τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.
Το Κογκρέσο βοήθησε εταιρείες που επενδύουν στην έρευνα μέσω του νόμου One Big Beautiful Bill Act, ο οποίος περιλαμβάνει μια διάταξη για τους κατασκευαστές φαρμάκων που θεραπεύουν σπάνιες ασθένειες. Ο νόμος διευρύνει τον ορισμό ενός φαρμάκου για σπάνιες ασθένειες και καθυστερεί περαιτέρω τις διαπραγματεύσεις τιμών του Medicare για φάρμακα που τις θεραπεύουν.
Αυτό επιτρέπει στους κατασκευαστές αυτών των φαρμάκων να συνεχίσουν να χρεώνουν το Medicare στην πλήρη τιμή για τα φάρμακα, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν μελλοντική έρευνα.
Κανονικά, ένα φάρμακο που κυκλοφορεί στην αγορά για τουλάχιστον 9 χρόνια και λαμβάνει 200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε πληρωμές Medicare θα ήταν επιλέξιμο για διαπραγμάτευση τιμών.
Λίγα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία σπάνιων ασθενειών φτάνουν αυτό το όριο εσόδων, σύμφωνα με την ομάδα υπεράσπισης Patients for Affordable Drugs.
Ωστόσο, οκτώ από αυτά τα φάρμακα προβλέπεται να δημιουργήσουν συνολικά έσοδα κατά μέσο όρο 21,9 δισεκατομμύρια δολάρια το καθένα μέχρι τη στιγμή που θα ήταν επιλέξιμα για διαπραγμάτευση τιμών. Αυτό σύμφωνα με μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine.
Η φαρμακευτική βιομηχανία δαπάνησε 83 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα και ανάπτυξη το 2019 και σχεδόν διπλασίασε αυτό το ποσό μέχρι το 2023.
Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, που χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους, δαπάνησαν επίσης περισσότερα από 360 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα ασθενειών από το 2014 έως το 2023.
Εμβόλια
Τα εμβόλια αποτελούν μια παγκόσμια επιχείρηση, με περισσότερες από 7 δισεκατομμύρια δόσεις να έχουν παραδοθεί το 2023, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η αξία αυτής της αγοράς ήταν περίπου 77 δισεκατομμύρια δολάρια.
Την δεκαετία του 1980, τα παιδιά στις ΗΠΑ εμβολιάζονταν συστηματικά κατά επτά ασθενειών, ένα σχήμα εμβολιασμού που περιελάμβανε δύο δόσεις και μία από του στόματος χορήγηση.
Προς το παρόν, το CDC συνιστά ανοσοποίηση κατά 17 ασθενειών, η οποία χορηγείται σε έως και 13 εμβόλια. Από τη γέννηση έως την ηλικία των 18 ετών, ένα υγιές παιδί θα μπορούσε να λάβει έως και 49 δόσεις εμβολίου.
Αυτό θα μπορούσε να κοστίσει μόλις 3.500 δολάρια σε τιμές που διαπραγματεύεται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση για τα προγράμματα υγείας της. Για τους εμπορικούς ασφαλιστές υγείας και τους ιδιώτες ασφαλιστές, το κόστος θα μπορούσε να είναι 5.000 δολάρια ή περισσότερο, σύμφωνα με στοιχεία του CDC.
Το CDC ανέφερε ότι εμβολίασε περίπου 117 εκατομμύρια παιδιά χαμηλού εισοδήματος μεταξύ 1993 και 2023. Ο οργανισμός εκτιμά ότι οι τακτικοί παιδικοί εμβολιασμοί απέτρεψαν περίπου 508 εκατομμύρια ασθένειες, 32 εκατομμύρια νοσηλείες και περισσότερους από 1 εκατομμύριο θανάτους, εξοικονομώντας περισσότερα από 3,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Μέχρι το τέλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω COVID-19 την άνοιξη του 2023, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είχε αγοράσει συνολικά 1,2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων COVID-19 από την Pfizer και την Moderna με κόστος 25,3 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο πολιτικής υγείας KFF. Η μέση τιμή ανά δόση ήταν σχεδόν 21 δολάρια.
Αν υπάρχει ένα σημείο βελονισμού που φέρει τόσο συμβολικό όσο και λειτουργικό βάρος, αυτό είναι το Ru Zhong (ST17 – Ρου Τζονγκ), γνωστό και ως Κέντρο Στήθους. Τοποθετημένο στο κέντρο του στήθους, το Ru Zhong δεν είναι γνωστό για έντονες θεραπευτικές παρεμβάσεις, αλλά μάλλον για τη βοήθεια που προσφέρει σε γιατρούς και ασθενείς να πλοηγηθούν σε ολόκληρο τον κορμό. Από την αρχαιότητα, χρησιμεύει ως ανατομικό ορόσημο, καθοδηγώντας τη θεραπεία μέσω αναλογικής χαρτογράφησης αντί άκαμπτων μετρήσεων.
Ιδού το ενδιαφέρον: Ο θεραπευτής της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής (ΠΚΙ, TCM) δεν μπορεί να το κάνει με βελόνα. Δεν θα χρησιμοποιήσει ούτε την ήπια θερμική θεραπεία που ονομάζεται θερμοθεραπεία. Αντίθετα, αυτό το σημείο βελονισμού παίζει έναν διαφορετικό ρόλο – έναν ρόλο που βασίζεται στην ακρίβεια, την αυτογνωσία και την ήσυχη χρησιμότητα.
Ένα σημείο αναφοράς με ρίζες στην κλασική ιατρική
Πρώτη αναφορά στο Κέντρο Στήθους γίνεται στο «Zhen Jiu Jia Yi Jing» (Κλασικό βιβλίο βελονισμού και θερμοθεραπείας), όπου περιγράφεται πώς συνδέεται με τον μεσημβρινό του Στομάχου, μια ενεργειακή οδό που συνδέει το στομάχι με άλλα όργανα και μεταφέρει ζωτική ενέργεια (τσι), σε όλο το σώμα. Το Ru Zhong βρίσκεται στη μέση της θηλής. Λόγω της θέσης του, δεν χρησιμοποιείται στην κλινική πρακτική, αλλά χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς για την εύρεση άλλων κλινικά σημαντικών σημείων βελονισμού.
Οι επαγγελματίες χρησιμοποιούν τη θηλή, και κατ’ επέκταση το Ru Zhong, για να μετρήσουν αποστάσεις με cun (κουν) – μια αρχαία μονάδα μέτρησης που ισοδυναμεί με το πλάτος ενός αντίχειρα στην άρθρωση. Αυτές οι μετρήσεις δεν είναι αυθαίρετες, αλλά βασίζονται στις μοναδικές αναλογίες κάθε ασθενούς. Οι επαγγελματίες έχουν παρατηρήσει ότι η θηλή βρίσκεται τέσσερα κουν πλευρικά της μέσης γραμμής του σώματος και ευθυγραμμίζεται με το τέταρτο πλευρικό οστό, κάτι που την καθιστά πολύτιμο ανατομικό δείκτη στην παραδοσιακή χαρτογράφηση του σώματος.
Η εκπαιδευτική σημασία του Ru Zhong έγκειται στη δυνατότητα που προσφέρει στους επαγγελματίες να βασίζουν την εργασία τους και στην πραγματική μορφή του σώματος αντί αποκλειστικά σε διαγράμματα βιβλίων.
Λειτουργία χωρίς βελόνα: Ο ενεργειακός σκοπός του Ru Zhong
Παρόλο που δεν βελονίζεται ούτε θερμαίνεται ποτέ, το Ru Zhong έχει θεραπευτική σημασία. Η θέση και η ευθυγράμμιση των μεσημβρινών του υποδηλώνουν δύο αξιοσημείωτες λειτουργίες προσωπικής φροντίδας. Πρώτον, ως μέρος του μεσημβρινού του στομάχου, το Ru Zhong μπορεί να υποστεί απαλό μασάζ για να υποστηρίξει την πέψη. Σκεφτείτε το ως την απομάκρυνση μπλοκαρισμάτων από έναν ενεργειακό αγωγό. Δεύτερον, και κυριότερο, παίζει σημαντικό ρόλο στη μεταγεννητική φροντίδα. Το μασάζ γύρω από αυτό το σημείο έχει συνδεθεί με βελτιωμένη γαλουχία και μειωμένη δυσφορία στο στήθος σε νέες μητέρες.
Υπάρχει επίσης μια εκπληκτική τρίτη λειτουργία: το Ru Zhong αναφέρεται σε πρωτόκολλα για υπερβολική εφίδρωση, γνωστή και ως υπεριδρωσία.
Ευρήματα ερευνών: Νευρικές οδοί και οφέλη θηλασμού
Το επιστημονικό ενδιαφέρον για το Ru Zhong έχει αυξηθεί, ιδιαίτερα για τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί με το νευρικό σύστημα. Μελέτη σε ζώα ενέκρινε έναν νευρικό ιχνηθέτη στο Ru Zhong και διαπίστωσε ότι συνδέεται άμεσα με αισθητήριους νευρώνες στην άνω σπονδυλική στήλη (T4-T6). Αυτό το εύρημα υποστηρίζει την παραδοσιακή άποψη ότι η ενέργεια – ή, σε αυτήν την περίπτωση, τα νευρικά σήματα – ταξιδεύουν κατά μήκος συγκεκριμένων οδών στο σώμα. Επιπλέον, όταν εφαρμόστηκε ηλεκτροβελονισμός κατά μήκος των μεσημβρινών, αυξήθηκε η πρόσληψη ιχνηθέτη και επεκτάθηκε το δίκτυο των ενεργοποιημένων νεύρων. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η διέγερση που βασίζεται σε μεσημβρινούς μπορεί να παρακολουθηθεί και να χαρτογραφηθεί μέσω των αντιδράσεων του νευρικού συστήματος.
Μελέτες σε ανθρώπους δείχνουν επίσης τα πρακτικά οφέλη του Ru Zhong. Σε μια κλινική δοκιμή, λεχώνες που έλαβαν μασάζ σώματος σε συνδυασμό με μασάζ σε σημεία βελονισμού στο στήθος (στο Ru Zhong και στο Ru Gen) άρχισαν να παράγουν γάλα νωρίτερα και σε μεγαλύτερη ποσότητα σε σύγκριση με εκείνες που έλαβαν μόνο τακτική φροντίδα. Οι γυναίκες ανέφεραν επίσης λιγότερο πόνο και μια πιο ομαλή εμπειρία θηλασμού.
Πώς να εντοπίσετε και να διεγείρετε το Ru Zhong
Το Ru Zhong βρίσκεται στο κέντρο της θηλής. Ως σημείο βελονισμού και στις δύο πλευρές, είναι συμμετρικό δηλαδή βρίσκεται σε κάθε πλευρά.
Δεδομένου ότι ο βελονισμός και η θερμοθεραπεία δεν επιτρέπονται εδώ, η διέγερση πρέπει να είναι με απλή αφή και ήπια. Χρησιμοποιήστε ελαφρές κυκλικές κινήσεις και προσαρμόστε την πίεση ανάλογα. Ενώ ο ελαφρύς πόνος είναι ένα σημάδι ότι έχετε εντοπίσει το σημείο βελονισμού, η πίεση σημείων βελονισμού δεν πρέπει ποτέ να προκαλεί πόνο.
Προφυλάξεις
Λόγω της θέσης του Ru Zhong, ξεκινήστε πάντα με ήπια πίεση, ειδικά εάν θηλάζετε.
Ένα ισχυρό σημείο για αυτογνωσία
Το Ru Zhong μπορεί να μην αποτελεί μέρος της εργαλειοθήκης του βελονιστή σας, αλλά αυτό ακριβώς το κάνει μοναδικό. Σας υπενθυμίζει να τιμάτε τη μοναδική διάταξη της ανατομίας σας. Είτε θέλετε να υποστηρίξετε την πέψη είτε να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις του θηλασμού είτε να μάθετε περισσότερα για το πώς λειτουργεί το σώμα σας, το Ru Zhong είναι εκεί για να σας βοηθήσει να βρείτε τον δρόμο σας.
Της Μορίν Λιάο, R.Ph. στην ΠΚΙ
Ο ειδικός της ΠΚΙ Σισιάνγκ Χουνγκ έλεγξε αυτό το άρθρο για ακρίβεια και σαφήνεια.
Σε ένα προσεκτικά ελεγχόμενο εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon, ερευνητές εξέθεσαν περισσότερους από 400 υγιείς εθελοντές στον ιό του κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, πριν από την έκθεση στον ιό, οι ερευνητές πέρασαν δύο εβδομάδες παρακολουθώντας σχολαστικά κάτι που οι περισσότεροι επιστήμονες μπορεί να παραβλέπουν: αν οι συμμετέχοντες είχαν δεχτεί μια αγκαλιά κάθε μέρα.
Η εστίαση δεν ήταν συναισθηματική, αλλά μάλλον, στο να δουν αν μια απλή αγκαλιά θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένα μικροσκοπικό εμβόλιο κατά των ασθενειών. Η έρευνα, μαζί με άλλες μελέτες, δείχνει ότι η σωστή συχνότητα και διάρκεια των αγκαλιών μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, να οδηγήσει σε καλύτερη υγεία της καρδιάς, ακόμη και να βοηθήσει στην επούλωση συναισθηματικών τραυμάτων.
Μπορεί μια αγκαλιά να νικήσει έναν ιό;
Ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης του Carnegie Mellon, Σέλντον Κοέν, είχε την αίσθηση ότι η σωματική επαφή μπορεί να είναι ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους η κοινωνική υποστήριξη μας προστατεύει από ασθένειες που προκαλούνται από το στρες.
Η ομάδα του εξέθεσε τους συμμετέχοντες στον κοινό ιό και, για 14 συνεχόμενες ημέρες, τους ρώτησε για τις καθημερινές τους συγκρούσεις, τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις και, ναι, αν κάποιος τους είχε αγκαλιάσει εκείνη την ημέρα.
Τα αποτελέσματα: Η υπόθεση του Κοέν αποδείχθηκε σωστή. Οι συμμετέχοντες που αγκαλιάζονταν τις περισσότερες ημέρες είχαν περίπου 60% λιγότερες πιθανότητες να μολυνθούν από εκείνους που σπάνια αγκαλιάζονταν. Επιπλέον, όσοι αρρώστησαν ανάρρωσαν πιο γρήγορα και είχαν ισχυρότερες ανοσολογικές αντιδράσεις από εκείνους που έλαβαν λιγότερες αγκαλιές.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η αγκαλιά, εκτός από μια στοργική ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι επίσης μια εκπληκτικά αποτελεσματική άμυνα κατά των ασθενειών που σχετίζονται με το στρες, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η επιστήμη πίσω από την αγκαλιά
Όταν αγκαλιάζουμε κάποιον, μια σειρά από γεγονότα ξεδιπλώνεται στο σώμα και τον εγκέφαλό μας, επηρεάζοντάς μας σε πολλαπλά επίπεδα — νευροβιολογικό, νευροχημικό και κοινωνικό.
Νευροβιολογικά, η αγκαλιά διεγείρει ένα δίκτυο αισθητήριων νεύρων κάτω από το δέρμα, ιδιαίτερα μια εξειδικευμένη ομάδα που ονομάζεται C-απτικοί νευρώνες προσαγωγής, που μερικές φορές αναφέρονται ως «νεύρα αγκαλιάς».
Αυτά τα νεύρα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην απαλή, στοργική αφή και στέλνουν σήματα απευθείας στον νησιδιακό φλοιό, το κέντρο του εγκεφάλου για την συναισθηματική επεξεργασία. Όταν ενεργοποιούνται, τα νεύρα αγκαλιάς απελευθερώνουν επίσης ενδορφίνες, τα φυσικά παυσίπονα του σώματος που βοηθούν στην ενίσχυση της διάθεσης. Τα νεύρα αγκαλιάς είναι βελτιστοποιημένα για να δημιουργούν μια αίσθηση άνεσης, ενισχύοντας την επιθυμία μας να αναζητούμε και να απολαμβάνουμε στενή σωματική επαφή με τους άλλους.
Σε νευροχημικό επίπεδο, η αγκαλιά πυροδοτεί την απελευθέρωση αρκετών χημικών ουσιών που «νιώθουν καλά». Η κυριότερη μεταξύ αυτών είναι η ωκυτοκίνη, που συχνά αποκαλείται «ορμόνη της αγάπης», η οποία ενισχύει τα συναισθήματα του δεσμού, της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας.
Επιπλέον, η αγκαλιά απελευθερώνει ντοπαμίνη, η οποία σχετίζεται με την ευχαρίστηση, και σεροτονίνη, η οποία σταθεροποιεί τη διάθεση και προάγει την ευτυχία. Από κοινωνική και ψυχολογική άποψη, οι αγκαλιές μεταφέρουν υποστήριξη χωρίς την ανάγκη λέξεων, λειτουργώντας ως μη λεκτικές επιβεβαιώσεις κοινών συναισθημάτων, ενισχύοντας τους κοινωνικούς δεσμούς.
Όταν οι ερευνητές δοκίμασαν διαφορετικούς τύπους στυλ και διάρκειες αγκαλιάς, ανακάλυψαν ακριβείς απαιτήσεις: οι αγκαλιές ενός δευτερολέπτου δεν έδιναν αίσθηση ικανοποίησης και παρείχαν ελάχιστο όφελος. Ταυτόχρονα, πέντε έως δέκα δευτερόλεπτα αποδείχθηκαν βέλτιστες πριν η μεγαλύτερη επαφή γίνει άβολη.
Για τις στενές σχέσεις, οι αγκαλιές των 20 δευτερολέπτων παράγουν τα ισχυρότερα μετρήσιμα αποτελέσματα.
Οφέλη για την υγεία που περικλείονται σε κάθε αγκαλιά
Σε μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο Διεθνές Περιοδικό Περιβαλλοντικής Έρευνας και Δημόσιας Υγείας, περισσότεροι από 100 πρωτοετείς φοιτητές που λάμβαναν περισσότερες καθημερινές αγκαλιές από φίλους, συγκάτοικους και μέλη της οικογένειας είχαν μειωμένα επίπεδα πρωινού στρες το επόμενο πρωί σε σύγκριση με τις ημέρες που λάμβαναν λιγότερες αγκαλιές.
Η Κόννυ Γουέιντ, επαγγελματίας λειτουργικής ιατρικής και σύμβουλος υγείας, δήλωσε ότι η σωματική επαφή βελτιώνει επίσης την καρδιαγγειακή υγεία αυξάνοντας τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV).
«Η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού είναι ένα κρίσιμο μέτρο για το πόσο καλά ανταποκρίνεται το σώμα σας στο στρες. Ο HRV σας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερος», δήλωσε στην Epoch Times.
Προηγούμενη έρευνα από το 2003 διαπίστωσε ότι τα ζευγάρια που είχαν 10 λεπτά κρατήματος χεριού ακολουθούμενα από μια αγκαλιά 20 δευτερολέπτων με τον σύντροφό τους, πριν εκφωνήσουν μια ομιλία, είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακό ρυθμό κατά το ήμισυ σε σύγκριση με εκείνα που κάθονταν ήσυχα χωρίς επαφή. Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η στοργική αφή παρέχει φυσιολογική προστασία, η οποία εξηγεί εν μέρει τα οφέλη για την υγεία της καρδιάς που σχετίζονται με τις υποστηρικτικές σχέσεις.
Η τακτική στοργική επαφή παράγει οφέλη που εκτείνονται πολύ πέρα από τη μείωση του στρες και μια πιο υγιή καρδιά. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν συνεπή σωματική επαφή — είτε από ανθρώπους, κατοικίδια ζώα, είτε ακόμα και κουβέρτες με βάρη — κοιμούνται πιο ήσυχα και ξυπνούν πιο ανανεωμένοι από εκείνους που δεν έχουν τέτοια επαφή.
Η τακτική αγκαλιά μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής, είπε η Γουέιντ. Είπε: «Η φλεγμονή προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από χρόνιο στρες και η χρόνια φλεγμονή έχει συνδεθεί με μια ποικιλία προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και των αυτοάνοσων νοσημάτων». Πράγματι, μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι η αγκαλιά συσχετίστηκε σημαντικά με χαμηλότερα προφλεγμονώδη μόρια.
Θεραπεία τραύματος μέσω αγγίγματος
Η ειδικός ψυχικής υγείας Στέισυ Ρος παρατήρησε βαθιές μεταμορφώσεις όταν οι πελάτες της με άγχος, κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού στρες και εθισμό έλαβαν ένα απαλό, παρηγορητικό άγγιγμα.
«[Αυτό] μπορεί να υπενθυμίσει στον εγκέφαλό τους πώς είναι να είναι ασφαλής και αγαπημένος», δήλωσε η Ρος στην Epoch Times. Αυτό δεν είναι απλώς ψυχολογικό. Η έρευνα για τη νευροπλαστικότητα δείχνει ότι οι επαναλαμβανόμενες θετικές εμπειρίες αναδιαμορφώνουν τις νευρικές οδούς.
Η θεραπεία συμβαίνει επειδή η συνεπής σωματική άνεση δημιουργεί νέα νευρωνικά πρότυπα που υποστηρίζουν τη συναισθηματική ανάρρωση. Η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει και να προσαρμόζεται μέσω της εμπειρίας σημαίνει ότι η τακτική στοργική αφή μπορεί σταδιακά να επανασυνδέσει τις κατεστραμμένες αντιδράσεις στο στρες και τα συστήματα συναισθηματικής ρύθμισης.
Για τους επιζώντες τραύματος, η σωματική στοργή παρέχει μια οδό προς την θεραπεία που παρακάμπτει την ανάγκη επεξεργασίας επώδυνων αναμνήσεων μόνο μέσω λέξεων.
Ανεξάρτητα από το πλαίσιο, η αγκαλιά είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της ευεξίας σε όλες τις ηλικίες. Η συνταγή δεν απαιτεί ειδική εκπαίδευση, ακριβό εξοπλισμό ή φαρμακευτική παρέμβαση. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε την ανάγκη να πάρετε φάρμακο, θυμηθείτε αυτό που βρίσκεται ακριβώς γύρω από τους ώμους σας.
Αυτό το τράνταγμα που νιώθετε από τον πρωινό σας καφέ δεν χτυπά μόνο τον εγκέφαλό σας — φτάνει βαθιά στα κύτταρά σας και ενεργοποιεί βιολογικούς διακόπτες που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν να γεράσετε πιο αργά.
Πρόσφατη έρευνα υποδηλώνει ότι η καφεΐνη λειτουργεί σαν προσωπικός γυμναστής για τα κύτταρά μας, στρεσάροντάς τα αρκετά ώστε να ενεργοποιήσουν τις ίδιες οδούς μακροζωίας που ενεργοποιούνται από την επίσκεψη στο γυμναστήριο ή τη μείωση των θερμίδων.
«Κατά μία έννοια, λίγο στρες είναι ευεργετικό», δήλωσε στην Epoch Times ο Τζον Πάτρικ Αλάο, μεταδιδακτορικός ερευνητής και επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας.
Ο κυτταρικός μηχανισμός πίσω από τη μακροζωία
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Microbial Cell, ανακάλυψε ότι η καφεΐνη προκαλεί μια αντίδραση τύπου στρες στα κύτταρα, ενεργοποιώντας μια οδό μακροζωίας που ονομάζεται πρωτεϊνική κινάση που ενεργοποιείται από AMP (AMPK).
Το AMPK λειτουργεί σαν ένας κυτταρικός μετρητής καυσίμου. Όταν η ενέργεια εξαντλείται ή σε περιόδους στρες, το AMPK ενεργοποιείται, αναγκάζοντας τα κύτταρα να εξοικονομήσουν πόρους, να επιδιορθώσουν ζημιές και να καθαρίσουν ελαττωματικά συστατικά ανακυκλώνοντας μέρη του εαυτού τους.
Στη βιολογία, το υπερβολικό στρες βλάπτει τα κύτταρα, αλλά μικρές ποσότητες μπορούν στην πραγματικότητα να τα βοηθήσουν να προσαρμοστούν και να επιδιορθωθούν, αποτρέποντας τη συσσώρευση ζημιών. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό βοηθά τους ιστούς να παραμείνουν υγιείς, γεγονός που υποστηρίζει μια μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.
«Η έρευνά μας, τουλάχιστον όσον αφορά την καφεΐνη, υποδηλώνει ότι το AMPK ενεργοποιείται επειδή η καφεΐνη ασκεί κάποιο είδος στρες στα κύτταρα», είπε ο Αλάο.
Ο Αλάο σημείωσε ότι το μικρό στρες που ασκείται από την καφεΐνη στα κύτταρα μαγιάς ενεργοποιεί προστατευτικά γονίδια και διατηρεί τα κύτταρα σε λειτουργία επιδιόρθωσης, αποτρέποντας τη συσσώρευση ζημιών και παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής τους. Το παρομοίασε με το να έχετε έναν μηχανικό μαζί σας ανά πάσα στιγμή για να εντοπίζετε προβλήματα νωρίς.
«Η φυσική ενεργοποίηση αυτής της οδού από την καφεΐνη υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να είναι ένα πολύτιμο διατροφικό εργαλείο… Κάτι τόσο συνηθισμένο όσο ο πρωινός σας καφές θα μπορούσε τελικά να παίξει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε δίαιτες ή θεραπείες για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης υγείας και ενδεχομένως να υποστηρίξει θεραπείες για τον καρκίνο», δήλωσε ο Τόμας Μ. Χόλλαντ, ιατρός επιστήμονας και επίκουρος καθηγητής στο Ινστιτούτο Rush για την Υγιή Γήρανση, ο οποίος δεν συμμετέχει στη μελέτη.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν κύτταρα μαγιάς σχάσης για τα πειράματά τους. Ενώ τα ευρήματα δεν μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα στους ανθρώπους, οι μαγιές έχουν παρόμοιες κυτταρικές οδούς που λειτουργούν παρόμοια με τα ανθρώπινα κύτταρα.
Ο Χόλλαντ σημείωσε ότι ενώ η μελέτη χρησιμοποίησε μαγιά και δεν παρείχε συγκεκριμένες συστάσεις πρόσληψης για τους ανθρώπους, άλλες έρευνες υποστηρίζουν τη μέτρια κατανάλωση καφεΐνης.
Πιθανοί κίνδυνοι από το στρες που προκαλείται από την καφεΐνη
Ενώ το ήπιο στρες της καφεΐνης στα κύτταρα βοηθά στην ενεργοποίηση διεργασιών που συνδέονται με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής — όπως το να τα κάνει να διαιρούνται νωρίτερα και σε μικρότερα μεγέθη — αυτή η ίδια απόκριση μπορεί επίσης να κάνει τα κύτταρα πιο ευάλωτα σε βλάβες του DNA, επειδή τους δίνει λιγότερο χρόνο να εντοπίσουν και να διορθώσουν προβλήματα πριν πολλαπλασιαστούν, επιτρέποντας στις βλάβες να περάσουν πιο εύκολα.
Αυτό θέτει ιδιαίτερους κινδύνους για άτομα με γενετικές παθήσεις όπως η αταξία-τελαγγειεκτασία (ATM), τα οποία δυσκολεύονται να επιδιορθώσουν βλάβες στο DNA.
«Εάν έχετε μεταλλάξεις ATM, η καφεΐνη πιθανότατα δεν είναι καλή για εσάς», είπε ο Αλάο. «Αλλά αν είστε υγιείς και δεν έχετε αυτές τις μεταλλάξεις, τότε αυτό συμβαίνει επειδή ενεργοποιείτε το στρες… και στη συνέχεια ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί επιδιόρθωσης του DNA σας».
Ωστόσο, ο Αλάο σημείωσε ότι παραμένουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το πώς οι επιδράσεις της καφεΐνης μεταφράζονται από τα κύτταρα μαγιάς στους ανθρώπους. Στους ανθρώπους, το AMPK είναι πιο περίπλοκο, με διαφορετικές μορφές να βρίσκονται σε διαφορετικούς ιστούς όπως η καρδιά και ο σκελετικός μυς.
Ο Αλάο είπε ότι το σύστημα AMPK, ενώ προστατεύει τα υγιή κύτταρα, μπορεί επίσης να βοηθήσει τα καρκινικά κύτταρα να επιβιώσουν υπό μεταβολικό στρες.
Πόση καφεΐνη είναι καλύτερη για τη μακροζωία;
Πολλαπλές μελέτες μεγάλης κλίμακας έχουν συνδέσει την κατανάλωση καφέ με μεγαλύτερη και πιο υγιή ζωή. Μια πρόσφατη μελέτη σε σχεδόν 50.000 γυναίκες άνω των 30 ετών διαπίστωσε ότι όσες έπιναν περίπου 315 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης ημερησίως — περίπου ενάμιση μεγάλο φλιτζάνι καφέ — είχαν περισσότερες πιθανότητες να γεράσουν υγιώς, απαλλαγμένες από σοβαρές χρόνιες ασθένειες.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Nutrition διαπίστωσε ότι τα άτομα που πίνουν ένα έως τρία φλιτζάνια καφέ ημερησίως έχουν 15% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν καφέ. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι τα οφέλη του καφέ για την υγεία μειώνονται όταν συνδυάζεται με ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά, όπως αυτά που υπάρχουν σε πολλές κρέμες με βάση τα γαλακτοκομικά.
«Συνήθως, περίπου 200 έως 400 χιλιοστόγραμμα την ημέρα, ή περίπου δύο έως τέσσερα φλιτζάνια καφέ, [έχουν αποδειχθεί σε μελέτες] ότι είναι ασφαλή και δυνητικά ωφέλιμα για τους περισσότερους ενήλικες», δήλωσε ο Χόλλαντ.
Ο Χόλλαντ τόνισε ότι η καφεΐνη είναι πιο ωφέλιμη όταν περιλαμβάνεται ως μέρος ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής — ιδιαίτερα ενός τρόπου ζωής που συνδυάζει υγιεινή διατροφή και τακτική σωματική δραστηριότητα. Σημείωσε ότι οι φυσικές πηγές καφεΐνης, όπως ο καφές και το τσάι, παρέχουν επίσης πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής, στη βελτίωση του μεταβολισμού και στη μείωση του οξειδωτικού στρες — παράγοντες που συνδέονται με τη μείωση του κινδύνου καρκίνου.
Όπως και ο Χόλλαντ, η Μελίσσα Μίτρι, διαιτολόγος και συγγραφέας διατροφής, συνιστά στους ανθρώπους να μένουν μακριά από συμπληρώματα και ενεργειακά ποτά. «Ορισμένα ενεργειακά ποτά και συμπληρώματα περιέχουν μια πιο συμπυκνωμένη μορφή καφεΐνης, όπως η άνυδρη καφεΐνη, η οποία μπορεί να παρέχει μια σημαντικά μεγαλύτερη και πιο ισχυρή δόση καφεΐνης από αυτή που βρίσκεται σε ένα φλιτζάνι καφέ».
Η Μίτρι σημείωσε επίσης ότι, ενώ χρειάζεται περισσότερη έρευνα, μια μέτρια ποσότητα καφεΐνης μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των υγιών κυττάρων κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου μειώνοντας την πιθανή βλάβη που προκαλείται από θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία.
«Η καφεΐνη ενεργοποιεί την AMPK, και η AMPK είναι ένας πραγματικά σημαντικός στόχος επειδή ενεργοποιείται από τον περιορισμό των θερμίδων και την άσκηση, και γνωρίζουμε ότι ο περιορισμός των θερμίδων και η άσκηση έχουν αποδειχθεί ότι παρατείνουν τη διάρκεια ζωής», είπε ο Αλάο.
Άλλες λύσεις μακροζωίας
Η καφεΐνη δεν είναι η μόνη ένωση που συνδέεται με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής μέσω αυτών των κυτταρικών οδών. Άλλες ουσίες και δίαιτες είναι ήδη γνωστό ότι στοχεύουν στα ίδια συστήματα ενίσχυσης της μακροζωίας.
Για παράδειγμα, η ραπαμυκίνη αναστέλλει άμεσα το Target of Rapamycin Complex 1 (TORC1), ένα πρωτεϊνικό σύμπλεγμα που βοηθά στον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα αναπτύσσονται και ανταποκρίνονται στα θρεπτικά συστατικά, επιβραδύνοντας τον μηχανισμό ανάπτυξης των κυττάρων.
Η μετφορμίνη, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φάρμακο για τον διαβήτη που βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, δεν δρα άμεσα στην TORC1, αλλά αντίθετα μειώνει την ενεργειακή κατάσταση του κυττάρου, η οποία με τη σειρά της ενεργοποιεί την AMPK.
Η χρόνια υπερθρεψία — ιδιαίτερα οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, ραφιναρισμένα άμυλα και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα — απενεργοποιεί την AMPK, ενεργοποιώντας μια οδό που ονομάζεται TORC1, η οποία προάγει την ανάπτυξη και επιταχύνει τη γήρανση.
«Εάν τρώτε πολλή ζάχαρη, μια δυτική διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ο TOR [Στόχος της Ραπαμυκίνης] είναι πάντα ενεργοποιημένος. Και αυτό οδηγεί στη γήρανση», είπε ο Αλάο.
Αντίθετα, οι διατροφικοί περιορισμοί, όπως οι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και η διαλειμματική νηστεία, ενεργοποιούν την AMPK, προωθώντας τις κυτταρικές διαδικασίες καθαρισμού που φαίνονται κρίσιμες για τη μακροζωία. «Ουσιαστικά, το σώμα αρχίζει να τρώει τον εαυτό του, κάτι που φαίνεται να είναι σημαντικό για τον καθαρισμό όλων των κατεστραμμένων πρωτεϊνών και ούτω καθεξής».
Σε μεγάλο μέρος του Δυτικού κόσμου, το πρωινό έχει γίνει μια βιαστική ιεροτελεστία με ζαχαρούχα δημητριακά, αρωματισμένα γιαούρτια και λευκό αγορασμένο τοστ. Αυτές οι συνήθειες μπορεί να φαίνονται φυσιολογικές, αλλά ενέχουν κινδύνους.
Πολλά συνηθισμένα πρωινά διαφημίζονται ως υγιεινά, αλλά δεν δίνουν πάντα στο σώμα αυτό που χρειάζεται για να ξεκινήσει η μέρα. Αυτό που τρώμε το πρωί, ή αν τρώμε καθόλου, μπορεί να επηρεάσει τα πάντα, από τη διάθεση και την ενέργειά μας έως τη μακροπρόθεσμη υγεία.
Προβλήματα με τα συνηθισμένα πρωινά
Οι μεγαλύτερες ανησυχίες με τα συνηθισμένα είδη πρωινού, όπως τα δημητριακά, τα αρτοσκευάσματα, οι μπάρες γκρανόλα ή τα στιγμιαία πακέτα βρώμης, είναι ότι συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και χαμηλή σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να οδηγήσει σε αιχμές και καταρρεύσεις σακχάρου στο αίμα, σημείωσε η Μέρυ Καρριστέν, διατροφολόγος στην ART Health Solutions, σε συνέντευξή της στην Epoch Times.
Μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε τον Μάιο από Αμερικανούς ερευνητές εξέτασε τα παιδικά δημητριακά πρωινού που κυκλοφόρησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 2010 και 2023. Διαπίστωσε ότι αυτά τα προϊόντα έχουν αυξημένα λιπαρά, ζάχαρη και νάτριο, ενώ η περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες έχει μειωθεί. Μόνο μία μερίδα πολλών δημητριακών περιέχει πλέον περισσότερο από το 45% του συνιστώμενου ημερήσιου ορίου προστιθέμενης ζάχαρης για παιδιά από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία.
«Αυτά τα είδη πρωινού μπορούν να προκαλέσουν μια αρχική ώθηση ενέργειας ακολουθούμενη από μια πτώση, οδηγώντας σε ευερεθιστότητα, κακή συγκέντρωση και αυξημένη πείνα ή λιγούρες», δήλωσε η Καρριστέν.
Με την πάροδο του χρόνου, η κατανάλωση πρωινού με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, εξαιρετικά επεξεργασμένου και με τεχνητές χημικές ουσίες, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη, αύξησης βάρους και ανισορροπιών στο μικροβίωμα του εντέρου.
Λανθασμένες αντιλήψεις για τα τρόφιμα πρωινού
Ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι συχνά επιλέγουν ζαχαρούχα ή επεξεργασμένα είδη πρωινού είναι λόγω των παγιωμένων ιδεών για το πώς «υποτίθεται» ότι πρέπει να μοιάζει το πρωινό. Πολλοί Αμερικανοί θεωρούν τρόφιμα όπως τοστ, δημητριακά και τηγανίτες ως τις μόνες αποδεκτές επιλογές πρωινού, ενώ πιο θρεπτικά τρόφιμα τρώγονται συνήθως στο μεσημεριανό γεύμα ή το δείπνο. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να περιορίσει τις πιο υγιεινές επιλογές στην αρχή της ημέρας.
Επιπλέον, πολλά δημοφιλή φαγητά πρωινού έγιναν συνήθη όχι επειδή είναι θρεπτικά, αλλά λόγω ισχυρών διαφημιστικών εκστρατειών.
Οι ερευνητές σημείωσαν επίσης ότι σε πολλούς άλλους πολιτισμούς, είναι φυσιολογικό να τρώνε τροφές στο πρωινό που οι Αμερικανοί συνήθως κρατούν για τα γεύματά τους αργότερα.
Σκέφτεστε να παραλείψετε το πρωινό;
Κάποιοι μπορεί να αναρωτιούνται, γιατί να μην παραλείψουμε εντελώς το πρωινό; Ωστόσο, η παράλειψη του πρωινού μπορεί να έχει περισσότερα μειονεκτήματα από ό,τι νομίζετε.
Μια μεγάλη μελέτη σε περίπου 22.000 φοιτητές πανεπιστημίου διαπίστωσε ότι η παράλειψη του πρωινού, είτε περιστασιακά είτε τακτικά, συνδεόταν με ένα ευρύ φάσμα ανθυγιεινών συμπεριφορών. Οι φοιτητές που παρέλειπαν το πρωινό ήταν πιο πιθανό να τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά, να πίνουν περισσότερα αναψυκτικά, να τρώνε περισσότερο λίπος και χοληστερόλη, να καταναλώνουν υπερβολικά αλκοόλ, ακόμη και να καπνίζουν και να παίζουν τυχερά παιχνίδια.
Το αποτέλεσμα ξεπέρασε τη σωματική υγεία. Όσοι παραλείπουν το πρωινό ήταν επίσης πιο πιθανό να αναφέρουν κατάθλιψη, κακό ύπνο και χειρότερη ακαδημαϊκή επίδοση.
Η σημασία ενός υγιεινού πρωινού
Γιατί το πρωινό έχει τόσο μεγάλη σημασία; Ένας λόγος μπορεί να είναι ο ρόλος του στην υποστήριξη της πνευματικής διαύγειας και της συναισθηματικής ισορροπίας.
Μετά από μια νύχτα χωρίς φαγητό, η αποθηκευμένη ενέργεια του σώματός σας, ή αλλιώς γλυκογόνο, εξαντλείται. Η κατανάλωση πρωινού βοηθά στην αναπλήρωση αυτών των αποθεμάτων, παρέχοντας στον εγκέφαλό σας τη γλυκόζη που χρειάζεται για να λειτουργήσει. Αυτή η γλυκόζη υποστηρίζει επίσης την παραγωγή τρυπτοφάνης, η οποία βοηθά στη δημιουργία σεροτονίνης — μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που επηρεάζει τη διάθεση, τη συγκέντρωση και την ευεξία.
Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι όσο πιο συχνά τρώνε οι άνθρωποι πρωινό, τόσο περισσότερο βάρος τείνουν να χάνουν — περίπου 0,5% περισσότερο για κάθε επιπλέον ημέρα την εβδομάδα — ακόμη και μετά την προσαρμογή για την ηλικία, το βάρος και άλλους παράγοντες.
Ενώ η κατανάλωση πρωινού από μόνη της μπορεί να μην οδηγεί σε απώλεια βάρους, φαίνεται να υποστηρίζει πιο υγιεινές συνήθειες, όπως καλύτερα διατροφικά πρότυπα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Μέρος του λόγου έγκειται στο πώς ένα υγιεινό πρωινό βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και των ορμονών της όρεξης, οδηγώντας σε μεγαλύτερο αίσθημα πληρότητας και λιγότερες καταρρεύσεις ενέργειας αργότερα μέσα στην ημέρα. Το να τρώτε περισσότερο νωρίτερα και λιγότερο αργότερα μπορεί επίσης να ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τους φυσικούς κιρκαδικούς ρυθμούς του σώματος (την ροή και λειτουργία ενέργειας στο σώμα). Η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που έτρωγαν ένα μεγάλο πρωινό έχασαν περισσότερο από το διπλάσιο βάρος από εκείνες που είχαν το μεγαλύτερο γεύμα τους στο δείπνο, παρά το γεγονός ότι και οι δύο ομάδες έτρωγαν τον ίδιο αριθμό θερμίδων.
Η ποιότητα του πρωινού μετράει
Δεν έχει σημασία μόνο αν τρώτε πρωινό, αλλά και τι υπάρχει στο πιάτο σας.
Τα πρωινά που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες, όπως αυτά με δημητριακά ολικής αλέσεως που έχουν υποστεί ζύμωση, αυγά ή γαλακτοκομικά, μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση του κινήτρου, της προσοχής και της εγρήγορσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Έχει αποδειχθεί ότι οι Ιρανοί που τρώνε πρωινό πλούσιο σε φυτικές ίνες τείνουν να έχουν υψηλότερη βαθμολογία στη Μεσογειακή Διατροφή — ένα μέτρο της συνολικής ποιότητας της διατροφής. Ακόμη και μικρές αυξήσεις στις φυτικές ίνες του πρωινού φαίνεται να διαμορφώνουν πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων αργότερα μέσα στην ημέρα.
Στην πραγματικότητα, η πρόσληψη φυτικών ινών στο πρωινό, ειδικά περίπου 1,5 γραμμάρια, έχει συνδεθεί με καλύτερη ποιότητα δείπνου.
Από την άλλη πλευρά, η κατανάλωση μόλις 10 γραμμαρίων ζάχαρης στο πρωινό συσχετίστηκε με μείωση της θρεπτικής ποιότητας του μεσημεριανού γεύματος. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μέτριες ποσότητες ζάχαρης το πρωί μπορούν να ξεκινήσουν μια μέρα με φτωχότερες επιλογές.
Πώς μοιάζει ένα υγιεινό πρωινό
Πώς μοιάζει λοιπόν ένα υγιεινό, ισορροπημένο πρωινό στην πραγματική ζωή;
Σύμφωνα με τον Καρριστέν, το κλειδί είναι ο συνδυασμός υδατανθράκων πλούσιων σε φυτικές ίνες με πρωτεΐνες και υγιή λίπη. Μερικές τέτοιες τροφές θα μπορούσαν να είναι:
Ελληνικό γιαούρτι, ψωμί προζυμιού ολικής αλέσεως, αυγά, λαχανικά, κρέας.
Για γρήγορα πρωινά, η διαιτολόγος-διατροφολόγος Μελίσσα Μροζ-Πλάνελς συνιστά πρακτικές αντικαταστάσεις με λιγότερο θρεπτικές επιλογές.
Δοκιμάστε burritos πρωινού που μπορείτε να ετοιμάσετε εκ των προτέρων ή smoothies με λαχανικά και πηγή πρωτεΐνης.
«Αυτές είναι όλες εύκολες επιλογές που μπορείτε να πάρετε μαζί σας και προσφέρουν καλύτερη διατροφή από ένα ζαχαρούχο αρτοσκεύασμα φούρνου ή μια επεξεργασμένη μπάρα», είπε.
Η Μροζ-Πλάνελς είπε ότι ακόμη και τα περισσεύματα από το δείπνο, όπως ένα stir fry λαχανικών με τόφου ή ένα μπολ με φασόλια, μπορούν να αποτελέσουν ένα τέλεια ισορροπημένο και χορταστικό πρωινό γεύμα.
«Είναι σημαντικό να στοχεύετε σε κάτι θρεπτικό, ακόμα κι αν είναι μικρό», είπε η Καρριστέν.
«Το πρώτο σας γεύμα θέτει τον τόνο για την ημέρα — επικεντρωθείτε στη σταθερή ενέργεια, τον κορεσμό, και την πυκνότητα θρεπτικών συστατικών».
Ραγδαία αύξηση στα περιστατικά τυχαίας δηλητηρίασης μικρών παιδιών από νικοτίνη καταγράφεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 14 Ιουλίου στην επιστημονική επιθεώρηση Pediatrics. Όπως διαπιστώνεται, η κύρια αιτία είναι η κατάποση των αποκαλούμενων «πουγκιών νικοτίνης», τα οποία περιέχουν σκόνη που απορροφάται στο στόμα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι κλήσεις προς τα κέντρα ελέγχου δηλητηριάσεων για περιστατικά που αφορούν παιδιά κάτω των έξι ετών αυξήθηκαν κατά 760% την περίοδο 2020–2023.
Αν και τα πουγκιά νικοτίνης αντιστοιχούν μόλις στο 1,4% των συνολικών περιστατικών έκθεσης σε νικοτίνη, οι ερευνητές σημείωσαν ότι είναι πέντε φορές πιο πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές και διπλάσιες πιθανότητες να απαιτήσουν εισαγωγή σε νοσοκομείο σε σχέση με άλλες μορφές νικοτινούχων προϊόντων.
Τα συγκεκριμένα προϊόντα περιέχουν νικοτίνη σε σκόνη μαζί με αρωματικές και άλλες ουσίες και τοποθετούνται ανάμεσα στο ούλο και το άνω χείλος, όπου η νικοτίνη απορροφάται μέσω του στοματικού βλεννογόνου. Το πουγκί απορρίπτεται μετά τη χρήση. Δεν περιέχουν φύλλα ή σκόνη καπνού, όπως το μάσημα καπνού, και είναι απαλλαγμένα από καπνό, ενώ η νικοτίνη μπορεί να προέρχεται είτε από φυτική είτε από συνθετική πηγή.
Δημοφιλείς μάρκες αυτών των προϊόντων είναι οι Zyn, Velo και Rush, όπως αναφέρεται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2024. Σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (Food and Drug Administration – FDA), πρόκειται για το δεύτερο πιο διαδεδομένο προϊόν νικοτίνης στους νέους, μετά τα προϊόντα ατμίσματος.
Παρότι η πλειονότητα των περιστατικών δηλητηρίασης παιδιών είχε ήπια ή μηδενικά συμπτώματα, η μελέτη ανέδειξε και περιπτώσεις σοβαρών επιπλοκών. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι στο 36,8% των περιπτώσεων δεν υπήρξαν συμπτώματα, ενώ το 19,6% παρουσίασε ήπια συμπτώματα. Συνολικά, το 81,3% των περιστατικών δεν χρειάστηκε να αντιμετωπιστεί σε υγειονομική μονάδα.
Ωστόσο, στο 1,2% των περιστατικών (ή 39 περιπτώσεις), καταγράφηκαν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, ενώ στη μελέτη αναφέρεται και ο θάνατος δύο παιδιών.
Οι συντάκτες της μελέτης προειδοποιούν για τους κινδύνους που εγκυμονεί η έκθεση των παιδιών στα προϊόντα αυτά. Η Δρ Χάνα Χέις (Dr. Hannah Hays), ιατρική διευθύντρια του Κέντρου Δηλητηριάσεων Κεντρικού Οχάιο και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι τα πουγκιά νικοτίνης αποτελούν «μια σοβαρή και αυξανόμενη τοξική απειλή για μικρά παιδιά».
Τόνισε επίσης πως η ταχύτατη αύξηση των περιστατικών και η σχετική τους σοβαρότητα υπογραμμίζουν τις προκλήσεις δημόσιας υγείας που απορρέουν από την αλλαγή στην αγορά προϊόντων νικοτίνης, προσθέτοντας ότι απαιτείται συνεχής επιτήρηση και ενίσχυση των προσπαθειών πρόληψης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι νωρίτερα φέτος, ο FDA υποστήριξε τα πιθανά οφέλη για τη δημόσια υγεία από τα πουγκιά νικοτίνης, εγκρίνοντας την κυκλοφορία του προϊόντος Zyn της Philip Morris International ως μέσο μείωσης ή διακοπής του καπνίσματος στους ενήλικες.
Τον Ιανουάριο, λίγο πριν αναλάβει την προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ, ο FDA ενέκρινε 10 γεύσεις Zyn – όπως καφέ, μέντα και μενθόλη – εγκρίνοντας για πρώτη φορά την κυκλοφορία τέτοιου είδους προϊόντων.
Σύμφωνα με τις ρυθμιστικές αρχές, το Zyn περιέχει λιγότερες επιβλαβείς ουσίες από τα τσιγάρα και άλλα είδη καπνού για μάσημα, τα οποία σχετίζονται με καρκίνο και σοβαρά νοσήματα. Παράλληλα, επικαλέστηκαν στοιχεία της εταιρείας που δείχνουν ότι σημαντικό ποσοστό ενήλικων καπνιστών στράφηκε αποκλειστικά στη χρήση του Zyn.
Ωστόσο, η έγκριση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις κατά του καπνίσματος. Η Γιολόντα Ρίτσαρντσον (Yolonda Richardson), πρόεδρος της οργάνωσης Campaign for Tobacco-Free Kids (Εκστρατεία για Παιδιά Ελεύθερα από τον Καπνό), δήλωσε ότι ο FDA δεν θα έπρεπε να επιτρέπει την πώληση γευστικών προϊόντων νικοτίνης, δεδομένου ότι – όπως ανέφερε – η βιομηχανία καπνού έχει μακρά ιστορία χρήσης τέτοιων προϊόντων για να προσελκύσει και να εθίσει παιδιά.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ ανακάλυψαν ότι εννέα είδη εντερικών βακτηρίων μπορούν να συμβάλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού από τα λεγόμενα «αιώνια χημικά» (PFAS), απορροφώντας ραγδαία μεγάλες ποσότητες αυτών των ενώσεων που σχετίζονται με τον καρκίνο και άλλες σοβαρές ασθένειες.
Ο επικεφαλής της μελέτης, Κιράν Πατίλ (Kiran Patil), μέλος της Μονάδας Τοξικολογίας του Ιατρικού Ερευνητικού Συμβουλίου (MRC) στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ανέφερε ότι η έρευνα αποκαλύπτει έναν νέο, ωφέλιμο ρόλο των εντερικών βακτηρίων για την ανθρώπινη υγεία, καθώς φαίνεται πως συμβάλλουν στην απομάκρυνση των τοξικών PFAS από τον οργανισμό.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Microbiology, εντόπισε εννέα βακτηριακά είδη—μεταξύ αυτών έξι του γένους Bacteroides, καθώς και τα Odoribacter splanchnicus, Parabacteroides distasonis και Parabacteroides merdae—τα οποία μπορούν να απορροφήσουν έως και το 75% των PFAS, συγκεκριμένα των ενώσεων PFNA και PFOA.
Οι PFAS είναι συνθετικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε χιλιάδες καταναλωτικά προϊόντα, από αντικολλητικά σκεύη και αδιάβροχα υφάσματα μέχρι καλλυντικά και συσκευασίες τροφίμων. Ονομάζονται «αιώνια χημικά» επειδή δεν αποδομούνται εύκολα στο περιβάλλον και συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό, όπου έχει διαπιστωθεί ότι συνδέονται με διάφορες μορφές καρκίνου, ηπατική βλάβη και διαταραχές του ανοσοποιητικού.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν εγκεκριμένες θεραπείες για την απομάκρυνση των PFAS από το ανθρώπινο σώμα, γεγονός που καθιστά την εν λόγω ανακάλυψη δυνητικά σημαντική για τη δημόσια υγεία.
Όταν τα εν λόγω βακτήρια εισήχθησαν σε πειραματόζωα, απορρόφησαν άμεσα τις χημικές ενώσεις. Στη συνέχεια, καθώς αποβλήθηκαν μέσω του εντέρου, οι PFAS απομακρύνθηκαν μαζί τους. Η απορρόφηση κυμάνθηκε μεταξύ 25% και 74% μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση, ανάλογα με τη συγκέντρωση.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα βακτήρια αποθηκεύουν τις PFAS σε προστατευτικά συσσωματώματα εντός των κυττάρων τους, ως μηχανισμό επιβίωσης που τα προστατεύει από κυτταρική βλάβη. Επισημαίνεται ότι, ακόμη και όταν τα ποντίκια εκτέθηκαν σε αυξανόμενα επίπεδα PFAS, τα βακτήρια συνέχισαν να απομακρύνουν σταθερό ποσοστό τοξινών, γεγονός που υποδηλώνει πως μπορούν να λειτουργούν ως φυσικό φίλτρο στο έντερο.
Θεραπευτικές δυνατότητες
Ο καθηγητής Πατίλ διευκρίνισε ότι η αποτελεσματικότητα της μεθόδου εξαρτάται από το είδος της χημικής ένωσης. Οι PFAS μικρής αλυσίδας αποβάλλονται γρήγορα μέσω των ούρων, ενώ οι PFAS μακράς αλυσίδας παραμένουν στον οργανισμό για χρόνια και αποβάλλονται κυρίως μέσω των κοπράνων—γεγονός που καθιστά τα εντερικά βακτήρια κατάλληλα για την αντιμετώπιση των δεύτερων.
Σημαντικό εύρημα αποτελεί και το γεγονός ότι τα βακτήρια αποδείχθηκαν αποτελεσματικά ακόμη και σε πολύ χαμηλά επίπεδα έκθεσης, αντίστοιχα με εκείνα που ανιχνεύονται σε δείγματα πόσιμου νερού στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, υποδεικνύοντας πιθανές εφαρμογές στον πραγματικό κόσμο.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να αναπτύξουν προβιοτικά συμπληρώματα που θα ενισχύουν τα συγκεκριμένα βακτήρια, προσφέροντας έτσι μια νέα προσέγγιση για τη μείωση των επιπέδων PFAS στους ανθρώπους. Ωστόσο, τα αποτελέσματα της μελέτης δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί απευθείας σε ανθρώπους.
Ο Μπράιαν Κουόκ Λε (Bryan Quoc Le), επιστήμονας τροφίμων και ιδρυτής της Mendocino Food Consulting, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, σημείωσε ότι, αν και τα πειράματα έγιναν με ρεαλιστικά μικροβιακά πληθυσμιακά μοντέλα και με διάφορους τύπους PFAS, παραμένουν ανοιχτά ερωτήματα.
Όπως εξήγησε, δεν είναι σαφές πώς θα επηρεαστεί η διαδικασία σε βάθος χρόνου, πώς θα επιβιώσουν τα συγκεκριμένα βακτήρια σε διαφορετικά μικροβιώματα με διαφορετικές δίαιτες και συνθήκες υγείας, και αν θα επιτυγχάνεται σταθερά και αξιόπιστα η ίδια απορρόφηση των PFAS.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, αν και η εφαρμογή στους ανθρώπους δεν είναι ακόμη βέβαιη, η μελέτη δείχνει ότι αξίζει να συνεχιστεί η σχετική έρευνα.
Προβληματισμοί για την ασφάλεια
Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν για πιθανές παρενέργειες. Ο Δρ Τζόζεφ Μέρκολα (Dr. Joseph Mercola), ιατρός γενικής ιατρικής με πιστοποίηση οστεοπαθητικής, δήλωσε ότι χρειάζεται προσοχή στην εισαγωγή νέων βακτηριακών στελεχών στο ανθρώπινο μικροβίωμα.
Αν και τα βακτήρια που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από είδη που απαντώνται φυσιολογικά στον ανθρώπινο οργανισμό, υπογράμμισε ότι ακόμα και γνωστοί μικροοργανισμοί μπορούν να συμπεριφερθούν διαφορετικά, ανάλογα με τη συνολική ισορροπία του εντέρου, το ανοσοποιητικό σύστημα και την υγεία κάθε ατόμου.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Δρ Καμ Αλί (Dr. Kham Ali), γιατρός επειγόντων περιστατικών στο Northwell Health στη Νέα Υόρκη, επεσήμανε ότι η προσθήκη βακτηρίων που αποθηκεύουν τοξικές PFAS ενδέχεται να έχει απρόβλεπτες συνέπειες—όπως διαταραχή άλλων ωφέλιμων βακτηρίων ή παρεμβολή στον μεταβολισμό τροφών και φαρμάκων.
Δεν δίνουμε πάντα προσοχή σε αυτό, αλλά η όρεξη είναι ένα από τα πρώτα προειδοποιητικά σήματα του σώματος. Νιώθετε άσχημα; Η όρεξη εξαφανίζεται. Κατακλύζεστε από άγχος; Πιθανότατα παραλείψατε ένα γεύμα χωρίς καν να το καταλάβετε. Είστε έξαλλοι με κάποιον; Η πίτσα ξαφνικά σας φαίνεται άνοστη.
Τα στομάχια μας φέρουν το βαρύ φορτίο της πέψης, όμως οι σύγχρονες συνήθειες — όπως η ακανόνιστη διατροφή, η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ — δυσκολεύουν τη δουλειά τους. Ευτυχώς, ένας αφανής ήρωας στην κοιλιά μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της ισορροπίας. Το Beam Gate (Πύλη Ακτίνας) (Liang Men, ST21) είναι ένα σημείο βελονισμού που μπορεί να βοηθήσει το στομάχι σας να λειτουργήσει όπως πρέπει.
Καθαρισμός ενεργειακών αποφράξεων στον μεσημβρινό του στομάχου
Αναφερόμενο για πρώτη φορά στο αρχαίο κείμενο «Zhen Jiu Jia Yi Jing» (Κλασικό Βελονισμού και Θερμοθεραπείας), το Liang Men είναι γνωστό για μια βασική λειτουργία: την κάθαρση της στασιμότητας. Οι ασκούμενοι της αρχαίας Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής (ΠΚΙ) πίστευαν ότι το σώμα είναι μια προέκταση της φύσης. Κάποιος μπορεί να φανταστεί τον μεσημβρινό του στομάχου ως ποτάμι: όταν συμβαίνει ένα μπλοκάρισμα σε ένα σημείο, όλοι οι παραπόταμοι επηρεάζονται και μπορεί να στεγνώσουν. Το σημείο Liang Men βοηθά στην άρση αυτού του μπλοκαρίσματος, επιτρέποντας στην ενέργεια να ρέει ελεύθερα ξανά.
Σύμφωνα με τη θεωρία της ΠΚΙ, η δουλειά του στομάχου είναι να συγκρατεί την τροφή και να τη διασπά ενώ ο σπλήνας εξάγει τα θρεπτικά συστατικά. Αλλά αν η ενέργεια στον μεσημβρινό του Στομάχου έχει κολλήσει, η τροφή απλώς κάθεται εκεί, δημιουργώντας δυσφορία και κακή απορρόφηση. Οι ασκούμενοι συχνά συνδέουν αυτή τη στασιμότητα με συμπτώματα, όπως απώλεια όρεξης, επιγαστρικό πόνο, αίσθηση ότι η τροφή έχει κολλήσει στο στομάχι, διάταση, έμετο και διάρροια. Το Liang Men είναι το σημείο βελονισμού που επαναφέρει τα πράγματα σε κίνηση.
Σύγχρονη έρευνα ρίχνει φως στην επίδραση του Liang Men
Σε μια μελέτη, αρουραίοι με προκαρκινικές αλλοιώσεις στομάχου σε πρώιμο στάδιο υποβλήθηκαν σε θεραπεία με θερμοθεραπεία (μια ήπια θερμική θεραπεία με αποξηραμένη αρτεμισία) στο Liang Men και στο Zusanli (ST36). Οι αρουραίοι αρχικά είχαν σημάδια ανώμαλης κυτταρικής ανάπτυξης και χρόνιας φλεγμονής — δύο προειδοποιητικά σημάδια ανάπτυξης γαστρικής νόσου. Μετά τη θεραπεία, οι επιβλαβείς βιολογικοί δείκτες, όπως το Bcl-2, το p53 και το VEGF, μειώθηκαν σημαντικά. Η φλεγμονή μειώθηκε και η κυτταρική συμπεριφορά επέστρεψε σε μια πιο φυσιολογική κατάσταση. Το Liang Men ήταν ένα από τα δύο μόνο σημεία βελονισμού που χρησιμοποιήθηκαν, ενισχύοντας τη σημασία του στη θεραπεία σοβαρών πεπτικών ανισορροπιών.
Μια άλλη μελέτη εξέτασε τον ηλεκτροβελονισμό σε αρουραίους με διαβητική γαστροπάρεση, μια κατάσταση όπου η τροφή παραμένει για πολύ καιρό στο στομάχι. Οι αρουραίοι είχαν υψηλό σάκχαρο στο αίμα και κατεστραμμένα κύτταρα στομάχου, γνωστά ως ενδιάμεσα κύτταρα Cajal (ICCs) — βασικούς παράγοντες στον συντονισμό της πέψης.
Μετά τη θεραπεία στο Liang Men και σε δύο άλλα σημεία βελονισμού, οι αρουραίοι έδειξαν σημαντικές βελτιώσεις στην κινητικότητα του στομάχου, χαμηλότερα επίπεδα γλυκόζης και βελτιωμένη υγεία του ICC. Ο μηχανισμός; Ο ηλεκτροβελονισμός κατέστειλε την οδό PI3K/Akt/mTOR, μια κρίσιμη ενδοκυτταρική οδό σηματοδότησης που ρυθμίζει την κυτταρική ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό και την επιβίωση. Ενίσχυσε επίσης την αυτοφαγία, τη φυσική διαδικασία του σώματος για την απομάκρυνση των κατεστραμμένων κυττάρων. Ο ρόλος του Liang Men σε αυτή τη διαδικασία αποδείχθηκε κρίσιμος για την αποκατάσταση της πεπτικής ροής και της κυτταρικής υγείας.
Πώς να εντοπίσετε και να διεγείρετε το Liang Men
Για να εντοπίσετε το Liang Men, βρείτε το μέσο σημείο μεταξύ του ομφαλού σας και του σημείου όπου συναντώνται τα πλευρά σας στο κάτω κέντρο του στήθους σας. Από αυτό το μέσο σημείο, μετακινηθείτε σε πλάτος δύο δακτύλων σε κάθε πλευρά. Υπάρχουν δύο σημεία, ένα στα αριστερά και ένα στα δεξιά. Μια εναλλακτική μέθοδος είναι να μετρήσετε το πλάτος πέντε δακτύλων ακριβώς πάνω από τον ομφαλό σας και στη συνέχεια δύο δάχτυλα στο πλάι.
Πιέστε απαλά γύρω από την περιοχή. Εάν αισθάνεστε ευαισθησία, πόνο ή έναν θαμπό πόνο, αυτό είναι ένα καλό σημάδι ότι έχετε βρει το σωστό σημείο — και ότι το σώμα σας μπορεί να χρειάζεται κάποια προσοχή εκεί.
Τρόποι διέγερσης
Σταθερή πίεση: Πιέστε σταθερά για τρία έως πέντε δευτερόλεπτα και στη συνέχεια χαλαρώστε για τρία δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε για ένα έως τρία λεπτά σε κάθε πλευρά.
Κυκλικό μασάζ: Κάντε μασάζ σε μικρούς κύκλους με τον δείκτη ή τον αντίχειρά σας για ένα έως τρία λεπτά σε κάθε πλευρά.
Φυτικό επίθεμα: Εφαρμόστε ένα φυτικό επίθεμα όλη τη νύχτα για μεγαλύτερη ενεργοποίηση.
Προηγμένες μέθοδοι: Ο βελονισμός, οι βεντούζες ή η θερμοθεραπεία από εκπαιδευμένο επαγγελματία μπορούν να εμβαθύνουν τα θεραπευτικά αποτελέσματα.
Προφυλάξεις
Αποφύγετε τη χρήση αυτού του σημείου εάν έχετε τραυματισμούς, μώλωπες ή πρόσφατη χειρουργική επέμβαση στην περιοχή. Όταν χρησιμοποιείτε φυτικά επιθέματα, επιλέξτε προϊόντα που δεν περιέχουν σκληρές χημικές ουσίες, ειδικά εάν έχετε ευαίσθητο δέρμα.
Παίρνοντας την υγεία του πεπτικού συστήματος στα χέρια σας
Ενώ μόνο ένας εκπαιδευμένος επαγγελματίας της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής μπορεί να διαγνώσει εάν έχετε πραγματικά στασιμότητα στον μεσημβρινό του στομάχου, το Liang Men είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο αυτοφροντίδας για όποιον παλεύει με προβλήματα στομάχου και κακή όρεξη.
Δοκιμάστε να διεγείρετε το σημείο τακτικά και δώστε προσοχή στο πώς αισθάνεται. Εάν πονάει λιγότερο μετά από μερικές ημέρες απαλού μασάζ, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι σημειώνετε πρόοδο.
Αν θέλετε να επαναφέρετε την πέψη σας ή να επανασυνδεθείτε με τα σήματα του σώματός σας, το Liang Men είναι ένα καλό και πρακτικό σημείο για να ξεκινήσετε.
Ο ειδικός στην Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική Shihhsiang Hung αξιολόγησε αυτό το άρθρο για ακρίβεια και σαφήνεια.
Καθώς ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) γιόρταζε τον Μάιο την υιοθέτηση μιας ιστορικής συνθήκης για την αντιμετώπιση πανδημιών, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενίσχυαν τη δημόσια κριτική τους προς τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, τον οποίο χαρακτηρίζουν διεφθαρμένο, ελεγχόμενο από ειδικά συμφέροντα και αποπροσανατολισμένο από την αρχική του αποστολή.
Η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ απουσίαζε από την 78η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στη Γενεύη, όπου τα κράτη-μέλη ενέκριναν την πρώτη παγκόσμια συμφωνία για τις πανδημίες με 124 ψήφους υπέρ, 11 αποχές και καμία αντίρρηση.
Ο Αμερικανός υπουργός Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζ. απηύθυνε ωστόσο βιντεοσκοπημένο μήνυμα, καλώντας τους υπουργούς Υγείας και τον ΠΟΥ να εκλάβουν την αποχώρηση των ΗΠΑ ως «καμπανάκι κινδύνου». Σύμφωνα με τον ίδιο, η αποχώρηση δεν σηματοδοτεί απώλεια ενδιαφέροντος για τη διεθνή συνεργασία, αλλά πρόθεση δημιουργίας ενός εναλλακτικού συστήματος παγκόσμιας υγείας, εκτός των ορίων ενός «παρηκμασμένου» ΠΟΥ.
Όπως ανέφερε, έχουν ήδη ξεκινήσει επαφές με άλλες «ομοϊδεάτισσες» χώρες.
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης από τον Οργανισμό ήδη από τον Ιανουάριο, μια διαδικασία που είχε επίσης δρομολογηθεί το 2020 κατά την πρώτη του προεδρική θητεία, αλλά ανετράπη από τον πρόεδρο Μπάιντεν.
Σε ανακοίνωσή του, ο ΠΟΥ εξέφρασε την ελπίδα να επανεξετάσουν οι ΗΠΑ τη στάση τους, επισημαίνοντας μια μακρά και επιτυχημένη συνεργασία από το 1948 που, όπως ανέφερε, «έσωσε αμέτρητες ζωές και προστάτευσε τον αμερικανικό και παγκόσμιο πληθυσμό από απειλές για τη δημόσια υγεία». Υπενθύμισε επίσης ότι βρίσκονται σε εξέλιξη μεταρρυθμίσεις.
Παρότι η πρόταση του Κέννεντυ για εναλλακτικό σύστημα στερείται συγκεκριμένου σχεδίου και δύσκολα αναμένεται να προσελκύσει πολλές χώρες –πέραν της Αργεντινής, που έχει επίσης αποχωρήσει από τον ΠΟΥ– η σφοδρή κριτική του αντανακλά μια βαθύτερη συζήτηση για το μέλλον της παγκόσμιας δημόσιας υγείας.
Μετά την εμπειρία της COVID-19, ενισχύεται διεθνώς η τάση για έμφαση στην πρόληψη πανδημιών: δισεκατομμύρια δολάρια επενδύονται σε εμβόλια, συστήματα επιτήρησης και τεχνολογίες για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση γνωστών ή άγνωστων ασθενειών.
Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή συγκρούεται συχνά με μια διαφορετική αντίληψη, η οποία δίνει προτεραιότητα στην ενίσχυση τοπικών συστημάτων υγείας και στην αντιμετώπιση κοινωνικών παραγόντων όπως η διατροφή, η υγιεινή και η οικονομική ανάπτυξη.
Η ατζέντα «Κάντε την Αμερική υγιή ξανά» (Make America Healthy Again – MAHA) της κυβέρνησης Τραμπ, που επικεντρώνεται στην ολιστική προαγωγή υγείας και τις ρίζες των χρόνιων ασθενειών, ταυτίζεται περισσότερο με αυτή τη δεύτερη προσέγγιση.
Την ίδια στιγμή όμως, η αποχώρηση από τον ΠΟΥ και οι περικοπές στην εξωτερική βοήθεια, περιλαμβανομένης της διάλυσης της USAID, προκαλούν σοβαρές αναταράξεις στο παγκόσμιο σύστημα υγείας.
Ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγιέσους παραδίδει την έκθεσή του στους αντιπροσώπους κατά τη διάρκεια της 78ης Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας. Γενεύη, στις 19 Μαΐου 2025. (Fabrice Coffrini/AFP μέσω Getty Images)
Η αποχώρηση των ΗΠΑ έχει πυροδοτήσει ανησυχίες για ενδεχόμενο κενό εξουσίας, το οποίο ενδέχεται να καλύψουν αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Κίνα, ή ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, όπως οι φαρμακευτικές εταιρείες.
Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν πάντως ότι η κίνηση αυτή ίσως επιφέρει έναν αναγκαίο επαναπροσδιορισμό των χρόνιων δυσλειτουργιών που ανέδειξε η πανδημία, καθώς και του μοντέλου χρηματοδότησης που -όπως υποστηρίζεται- επιτρέπει στα ειδικά συμφέροντα να καθορίζουν την παγκόσμια υγειονομική ατζέντα.
Η επόμενη πανδημία
Σε σχετική συνέντευξή του τον Απρίλιο, ο ιολόγος Τούλιο ντε Ολιβέιρα, διευθυντής του Κέντρου Αντιμετώπισης και Καινοτομίας Επιδημιών (Centre for Epidemic Response and Innovation – CERI) του Πανεπιστημίου Stellenbosch στη Νότια Αφρική, υποστήριξε ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από τον ΠΟΥ ήταν λανθασμένη επιλογή.
Ο Ολιβέιρα, που συμμετείχε στον εντοπισμό των παραλλαγών Beta και Omicron του SARS-CoV-2, επεσήμανε ότι το οικονομικό κόστος μιας πανδημίας ξεπερνά κατά πολύ τη συμβολή των ΗΠΑ στη διεθνή υγεία –η οποία δεν υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ– και ανέφερε πως η εξάπλωση της γρίπης των πτηνών έχει ήδη αυξήσει το κόστος βασικών αγαθών όπως τα αυγά και το κοτόπουλο.
Τον Μάιο, η κυβέρνηση Τραμπ ακύρωσε σύμβαση με τη Moderna ύψους άνω των 700 εκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη και δοκιμή εμβολίων έναντι υποτύπων γρίπης, περιλαμβανομένου του ιού H5N1. Το υποψήφιο εμβόλιο της Moderna βασίζεται στην τεχνολογία mRNA, που χρησιμοποιήθηκε επίσης στα εμβόλια για την COVID-19.
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Υγείας, Άντριου Νίξον, δήλωσε στην εφημερίδα TheEpoch Times ότι η τεχνολογία mRNA παραμένει ανεπαρκώς δοκιμασμένη και ότι δεν πρόκειται να επαναληφθούν τα λάθη της προηγούμενης κυβέρνησης, η οποία –κατά τον ίδιο– απέκρυψε εύλογες ανησυχίες για την ασφάλεια από το κοινό.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) των ΗΠΑ εκτιμά ότι ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από τον H5N1 παραμένει χαμηλός, χωρίς καταγεγραμμένες μεταδόσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο και συνεχίζεται η παρακολούθηση εστιών σε πουλερικά και αγελάδες.
Ο επιστήμονας Τούλιο ντε Ολιβέιρα. (Darren Taylor για την εφημερίδα The Epoch Times)
Ο Ολιβέιρα εξέφρασε την ελπίδα του ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο -το οποίο έχει ανακοινώσει μείωση της εξωτερικής του βοήθειας κατά περίπου 40%- θα επανεξετάσουν τη στάση τους. Υποστήριξε ότι οι επενδύσεις στην πρόληψη επιδημιών προσφέρουν σημαντικά μεγαλύτερο όφελος σε σχέση με το κόστος που συνεπάγονται τα διαδοχικά κύματα νέων παθογόνων.
Υπερβολική δραματοποίηση
Ο κλινικός και επιδημιολόγος Δρ Ντέβιντ Μπελ, πρώην στέλεχος του ΠΟΥ, υποστήριξε ότι η εικόνα που προβάλλεται για τον κίνδυνο πανδημιών είναι υπερβολική και συχνά βασίζεται σε ασθενή ή παραποιημένα δεδομένα.
Με τη βοήθεια συνεργατών του από το Πανεπιστήμιο του Λιντς, ανέλυσε τα επιστημονικά τεκμήρια που επικαλούνται οργανισμοί όπως ο ΠΟΥ και η G20, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι κίνδυνοι παρουσιάζονται υπερδιογκωμένοι, είτε πρόκειται για υποθετικά παθογόνα που δεν υπάρχουν ακόμη (όπως η «Νόσος Χ»), είτε για ήδη υπάρχουσες ασθένειες με αποδεδειγμένα μέσα ελέγχου.
Η ερευνητική του ομάδα REPPARE (Re-Evaluating the Pandemic Preparedness and REsponse Agenda – Επαναξιολόγηση της Ατζέντας Ετοιμότητας και Αντίδρασης σε Πανδημίες), χρηματοδοτούμενη από το Brownstone Institute, υποστηρίζει ότι η επένδυση στην πρόληψη πανδημιών βασίζεται σε δεδομένα που δεν τεκμηριώνουν αυξημένο ρίσκο.
Από τις εννέα νόσους που έχει θέσει ο ΠΟΥ υπό προτεραιότητα για έρευνα, μόνο η COVID-19 και ο Έμπολα έχουν προκαλέσει εκτεταμένες απώλειες, ενώ η «Νόσος Χ» παραμένει θεωρητική.
Μια έκθεση των G20 για το 2021 χαρακτηρίζει τις πανδημίες και την κλιματική αλλαγή ως τα πρωταρχικά ζητήματα ανθρώπινης ασφάλειας της εποχής μας και σημειώνει ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρατηρήθηκαν μεγάλες παγκόσμιες επιδημίες μολυσματικών ασθενειών κάθε τέσσερα έως πέντε χρόνια.
Ο Μπελ σημείωσε ότι, αν αφαιρεθούν η COVID-19 και η γρίπη των χοίρων του 2009 (H1N1), οι λοιπές επιδημίες από το 2000 ως το 2020 προκάλεσαν λιγότερους από 26.000 θανάτους συνολικά. Επεσήμανε μάλιστα ότι η γρίπη των χοίρων προκάλεσε λιγότερους θανάτους από την εποχική γρίπη και ότι υπάρχουν ήδη αποτελεσματικά συστήματα επιτήρησης.
Το λογότυπο του ΠΟΥ και οι σημαίες των κρατών έξω από τα κεντρικά γραφεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Γενεύη, στις 23 Ιανουαρίου 2025. (Robert Hradil/Getty Images)
Ενώ η G20 ζητά ετήσιες επενδύσεις τουλάχιστον 15 δισ. δολαρίων για πρόληψη πανδημιών, ο Μπελ εκτιμά ότι το πραγματικό αίτημα αγγίζει τα 34 δισ. δολάρια ετησίως -δηλαδή 171 δισ. σε βάθος πενταετίας. Προειδοποίησε ότι το 55% της διεθνούς χρηματοδότησης για την υγεία κινδυνεύει να διοχετευθεί σε χαμηλής απόδοσης παρεμβάσεις, εις βάρος επενδύσεων με μεγαλύτερο κοινωνικό και επιδημιολογικό αντίκτυπο.
Ούτε ο Ολιβέιρα ούτε ο ΠΟΥ απάντησαν σε σχετικά ερωτήματα της Epoch Times για την ανάλυση του Μπελ και τα συμπεράσματά του.
Αποστολή υπό αμφισβήτηση
Την ώρα που δισεκατομμύρια δολάρια επενδύονται σε σχεδιασμό πρόληψης υποθετικών μελλοντικών πανδημιών, οι μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία το 2025 δεν προέρχονται από άγνωστους ιούς, αλλά από τις λεγόμενες «χρόνιες πανδημίες» που ο ΠΟΥ αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες — τη φυματίωση, τον ιό HIV και την ελονοσία.
Αυτή η επισήμανση έγινε από την GAVI, η συμμαχία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τα εμβόλια, της οποίας ιδρυτικό μέλος είναι και ο ΠΟΥ.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πρόκειται για «ασθένειες της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού» που εξακολουθούν να προκαλούν πάνω από 2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Το 2023, η φυματίωση αναδείχθηκε ως η πιο θανατηφόρα λοιμώδης ασθένεια παγκοσμίως, ξεπερνώντας ακόμη και την COVID-19.
Ο Μπελ υποστήριξε ότι η κακή διατροφή και η έλλειψη μικροθρεπτικών συστατικών αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από φυματίωση, ελονοσία ή διάρροια, επισημαίνοντας πως στο παρελθόν η διατροφή αποτελούσε βασική προτεραιότητα του ΠΟΥ, αλλά πλέον η σχετική χρηματοδότηση έχει μειωθεί αισθητά.
Σύμφωνα με τον Μπελ, η οικοδόμηση ανθεκτικότητας έναντι των πανδημιών και άλλων ασθενειών ξεκινά με τη διατροφή. Προειδοποίησε δε ότι δεν καταγράφεται ουσιαστική πρόοδος απέναντι σε αυτές τις θανατηφόρες ασθένειες.
Ο Μπελ τόνισε ότι η ελονοσία πλήττει κυρίως παιδιά κάτω των πέντε ετών, ενώ η φυματίωση και ο HIV επηρεάζουν κυρίως παιδιά, εφήβους και ενήλικες παραγωγικής ηλικίας, σε αντίθεση με την COVID-19, που έπληξε κατά βάση ηλικιωμένους. Σχολιάζοντας την προτεραιότητα που δόθηκε στην πανδημία της COVID-19, ανέφερε ότι οι πόροι διοχετεύτηκαν σε εμβολιασμούς όχι για επιδημιολογικούς, αλλά για οικονομικούς λόγους.
Πρόσφατη ανάλυση της εταιρείας Precedence Research προβλέπει ότι η παγκόσμια αγορά εμβολίων θα αυξηθεί από 91,97 δισ. δολάρια το 2025 σε 161,4 δισ. έως το 2034.
Ο Μπελ σημείωσε ότι οι αιτήσεις για βοήθεια προς πανδημίες στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας ξεπερνούν υπερτριπλάσια τις συνολικές δαπάνες για την ελονοσία. Την ίδια ώρα, οργανισμοί όπως η GAVI και η CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations – Συμμαχία για την Καινοτομία στην Προετοιμασία Επιδημιών) επικεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά σε πανδημίες και εμβόλια.
Ένας γιατρός εξετάζει τις ακτινογραφίες ενός ασθενούς με φυματίωση σε μια κλινική στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, στις 27 Νοεμβρίου 2002. (Spencer Platt/Getty Images)
Επισήμανε ακόμη ότι πόροι του Παγκόσμιου Ταμείου για την Καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας μετατοπίζονται πλέον υπέρ των πανδημιών.
Σε βίντεο που ανήρτησε στις 26 Ιουνίου στην πλατφόρμα X, ο Ρόμπερτ Κέννεντυ επέκρινε την GAVI για αδιαφορία ως προς την ασφάλεια των εμβολίων και συνεργασία με τον ΠΟΥ στη λογοκρισία αντίθετων απόψεων κατά την πανδημία. Δήλωσε, επίσης, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση του οργανισμού αν δεν υπάρξει λογοδοσία για τα 8 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν δοθεί από το 2001.
Χρηματοδότηση και επιρροή
Σε ευρύτερο επίπεδο, η αλλαγή προτεραιοτήτων στον ΠΟΥ συνδέεται με τον τρόπο χρηματοδότησης του Οργανισμού. Όπως επισημαίνεται, η αυξανόμενη εξάρτηση του ΠΟΥ από «στοχευμένες» εθελοντικές συνεισφορές -προερχόμενες από ιδιωτικούς φορείς, κυβερνήσεις και συνεργασίες δημόσιου-ιδιωτικού- έχει ως αποτέλεσμα αυτές οι συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις να ξεπερνούν πλέον σε ποσοστό τον βασικό προϋπολογισμό που καταβάλλουν τα κράτη-μέλη.
Για την περίοδο 2024–2025, το Ίδρυμα Gates αναδείχθηκε ως ο μεγαλύτερος δωρητής στοχευμένων συνεισφορών, ακολουθούμενο από τη συμμαχία GAVI και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνολικά, το Ίδρυμα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος χορηγός του ΠΟΥ μετά τις ΗΠΑ.
Το Ίδρυμα Bill and Melinda Gates στο Σιάτλ στις 4 Μαΐου 2021. (David Ryder/Getty Images)
Ο Μπελ παρατήρησε ότι τις προηγούμενες δεκαετίες η δημόσια υγεία στηριζόταν κυρίως σε οριζόντιες προσεγγίσεις, με έμφαση στον έλεγχο από τις τοπικές κοινότητες και στις βασικές παραμέτρους υγείας όπως η διατροφή, η υγιεινή και οι συνθήκες διαβίωσης. Αντίθετα, σήμερα, όπως ανέφερε, η έμφαση δίνεται σε λύσεις που βασίζονται σε προϊόντα, όπως τα εμβόλια, και εφαρμόζονται μέσα από κάθετες και συγκεντρωτικές δομές.
Κατά την άποψή του, δεν είναι ο ΠΟΥ που καθορίζει την αλλαγή αυτή, αλλά οι χρηματοδότες.
Η Ελίζαμπεθ Πολ, ειδικός σε παγκόσμια συστήματα υγείας με εμπειρία δεκαετιών σε αναπτυσσόμενες χώρες, εκτίμησε ότι η σημερινή λειτουργία του ΠΟΥ απέχει από την αρχική του αποστολή. Όπως είπε, ο Οργανισμός μετατρέπεται από καθοδηγητικό και υποστηρικτικό θεσμό σε εκτελεστικό βραχίονα των προτεραιοτήτων των δωρητών.
Τόνισε επίσης ότι η αυξημένη επιρροή των εταιρειών, και κυρίως της φαρμακοβιομηχανίας, ενέχει κινδύνους σύγκρουσης συμφερόντων.
Αναφερόμενη ειδικά στην πανδημική προετοιμασία, σημείωσε ότι τα εμβόλια τείνουν να αντιμετωπίζονται ως η μόνη λύση. Επισήμανε ότι στην περίπτωση της COVID-19, υπήρξε τεράστιος προϋπολογισμός για την ανάπτυξη εμβολίων, ενώ ελάχιστα διατέθηκαν για την ενίσχυση των υγειονομικών συστημάτων ή για θεραπείες. Κατά την Πολ, επικρατεί η εσφαλμένη αντίληψη πως τα εμβόλια είναι αποδοτικά, οικονομικά και αρκούν από μόνα τους.
Η Πολ προειδοποίησε ότι η συνοχή των υπηρεσιών υγείας συχνά παραβλέπεται.
Επιδημιολόγοι έναντι ειδικών πρόληψης
Πίσω από τις αντιφατικές προσεγγίσεις στην παγκόσμια υγεία, η Πολ εντοπίζει μια βαθιά ιδεολογική διάκριση. Όπως ανέφερε, υπάρχουν δύο τύποι επαγγελματιών: όσοι πολεμούν ασθένειες και όσοι προάγουν την υγεία. Υποστήριξε ότι οι πρώτοι προσελκύουν συχνότερα χρηματοδότηση, καθώς είναι πιο «ελκυστικοί» για το κοινό και τους δωρητές. Όπως είπε, πολλοί εστιάζουν στην εξάλειψη μιας συγκεκριμένης ασθένειας, αγνοώντας άλλες παθήσεις και τα βαθύτερα αίτια της νοσηρότητας.
Κατά την ίδια, ο διαχωρισμός των νοσημάτων σε μεμονωμένα πεδία δράσης οδηγεί συχνά σε παραγνώριση των συνθηκών που προστατεύουν τον πληθυσμό από όλους τους παθογόνους παράγοντες. Επισήμανε ότι η πρόληψη πανδημιών θα έπρεπε να βασίζεται στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας και στη διατήρηση μιας υγιούς κοινωνίας, όπως προβλέπει η ατζέντα MAHA.
Η Πολ υποστήριξε επίσης ότι τα μέσα μέτρησης της «επιτυχίας» μπορεί να είναι παραπλανητικά. Έδωσε το παράδειγμα ανάλυσης κόστους-οφέλους όπου, εάν μια παρέμβαση κοστίζει 1.000 δολάρια για να σωθεί μία ζωή, η χορήγηση 10 εμβολίων σε ένα παιδί ενδέχεται να μετρηθεί ως 10 ζωές «σωσμένες», ενώ το παιδί μπορεί να πεθάνει την επόμενη μέρα από υποσιτισμό.
Αντίθετα, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, όπως η πρόσληψη νοσηλευτών, δεν αποτυπώνεται με τον ίδιο τρόπο.
Ο Δρ Μοχάμεντ Λαμίν Ντραμέ, ειδικός σε συστήματα και πολιτικές υγείας που έχει συνεργαστεί με τον ΠΟΥ και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στην Αφρική, περιέγραψε παρόμοια φαινόμενα σε προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων οργανισμών.
Ανέφερε ότι τα προγράμματα αυτά δεν σχεδιάζονται πάντοτε με συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και βασίζονται συχνά σε γενικές λύσεις ενιαίου τύπου, χωρίς προσαρμογή. Όπως είπε, μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος εμβολιασμού του 90% των παιδιών, αλλά παράλληλα να μην υπάρχουν διαθέσιμες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της ελονοσίας, της διάρροιας ή των λοιμώξεων του αναπνευστικού — ασθένειες από τις οποίες τελικά πεθαίνουν τα παιδιά.
Ένας υπάλληλος υγείας παίρνει δείγμα αίματος από ένα μωρό για ταχεία διαγνωστική εξέταση ελονοσίας. Ουγκάντα, στις 7 Απριλίου 2025. (Hajarah Nalwadda/Getty Images)
Ο Ντραμέ, μέλος και της ανεξάρτητης επιτροπής αξιολόγησης της GAVI, εκτίμησε ότι η έμφαση έχει δοθεί υπέρμετρα στην επείγουσα αντιμετώπιση.
Η Πολ κατέληξε λέγοντας ότι οι περισσότεροι παγκόσμιοι υγειονομικοί κίνδυνοι οφείλονται σε κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες. Τόνισε ότι πρόκειται για πολιτικό και όχι τεχνολογικό πρόβλημα, εκφράζοντας σκεπτικισμό για την αυξανόμενη εξάρτηση από τεχνολογικές λύσεις και εμβόλια στο πλαίσιο της πανδημικής πρόληψης.
Κατάρρευση ή μεταρρύθμιση;
Η απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από τον ΠΟΥ, σε συνδυασμό με τις περικοπές στην αμερικανική αναπτυξιακή βοήθεια, αναμένεται να πλήξει βραχυπρόθεσμα πλήθος υγειονομικών προγραμμάτων παγκοσμίως. Ωστόσο, κατά την άποψη ορισμένων ειδικών, αυτές οι εξελίξεις ενδέχεται μακροπρόθεσμα να αποβούν ωφέλιμες.
Όπως κατατέθηκε σε ακρόαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας τον Μάιο, η διακοπή της αμερικανικής βοήθειας είχε ως αποτέλεσμα να εξαφανιστούν εντελώς ορισμένα προγράμματα κατά του HIV, ενώ τα κονδύλια για τη φυματίωση μειώθηκαν σχεδόν στο μισό.
Άλλες αναλύσεις προειδοποιούν ότι το αναμενόμενο έλλειμμα στον προϋπολογισμό του ΠΟΥ θα μπορούσε να διαταράξει κρίσιμα προγράμματα εμβολιασμών, υγείας μητέρας και παιδιού, καθώς και έκτακτης προετοιμασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα, οι ΗΠΑ ενδέχεται να χάσουν την πρόσβαση σε κρίσιμα δίκτυα επιδημιολογικής επιτήρησης, σύμφωνα με κύριο άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο στο International Journal of Health Policy and Management.
Πολλοί παρατηρητές σημειώνουν πάντως ότι τα προβλήματα του ΠΟΥ προϋπήρχαν της αμερικανικής αποχώρησης. Ακόμα και με τη στήριξη των ΗΠΑ, πολλές κρίσιμες πρωτοβουλίες του Οργανισμού υπήρξαν διαχρονικά υποχρηματοδοτούμενες.
Το 2023, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ ελλείμματος 64%, εν μέσω αυξανόμενης επισιτιστικής κρίσης. Το Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας —στο οποίο οι ΗΠΑ συνεισφέρουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και με το οποίο συνεργάζεται ο ΠΟΥ— έχει επίσης δεχθεί επικρίσεις για κακοδιαχείριση και υπόνοιες απάτης.
Παρόμοιες κατηγορίες σπατάλης, κακοδιαχείρισης και απάτης έχουν διατυπωθεί και κατά της USAID, βάσει δηλώσεων του Λευκού Οίκου και διώξεων του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ.
Ασθενείς περιμένουν στο διάδρομο του νοσοκομείου Kuoyo Sub-county Hospital στο Κισούμου, μια εγκατάσταση που κάποτε υποστηριζόταν από την USAID. Κένυα, στις 24 Απριλίου 2025. (Michel Lunanga/Getty Images)
Η Πολ σημείωσε ότι, αν και η αποχώρηση των ΗΠΑ θα έχει αρνητικές συνέπειες για τις χώρες που βασίζονται σε προγράμματα του ΠΟΥ, ενδέχεται να αναγκάσει τον Οργανισμό να περιορίσει την επικάλυψη λειτουργιών, ιδίως όσον αφορά το προσωπικό στα κεντρικά γραφεία της Γενεύης και σε περιφερειακές υπηρεσίες. Σύμφωνα με την Πολ, πρόσφατες περικοπές έχουν ήδη φέρει βελτιώσεις, επισημαίνοντας ότι το νέο πρόγραμμα «δεν είναι τέλειο, αλλά πολύ καλύτερο από πριν».
Η Πολ παρατήρησε επίσης ότι πολλά από τα προγράμματα που διακόπτονται δεν ήταν ιδιαίτερα αποδοτικά ή αποτελεσματικά, καθώς είχαν προκύψει από την κατακερματισμένη φύση της χρηματοδότησης -με πόρους κατανεμημένους κατά νόσο, θέμα ή παρέμβαση.
Χωρίς τη συμβολή των ΗΠΑ, οι οποίες διέθεσαν 1,28 δισ. δολάρια στον ΠΟΥ κατά την περίοδο 2022–2023, ο Οργανισμός υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε περικοπές και να αυξήσει τις υποχρεωτικές εισφορές των κρατών-μελών, οι οποίες πλέον θα καλύπτουν το 40% του συνολικού προϋπολογισμού.
Θα καλύψει η Κίνα το κενό;
Ορισμένοι εκφράζουν ανησυχίες ότι το κενό που αφήνει η αμερικανική αποχώρηση μπορεί να καλυφθεί από αυταρχικά καθεστώτα. Ο Κένεθ Μπέρναρντ, συνεργάτης του Hoover Institution στο Πανεπιστήμιο Stanford, δήλωσε τον Ιανουάριο στο KFF Health News ότι η απόφαση των ΗΠΑ είναι «απλώς ανόητη», καθώς αφήνει κενό ηγεσίας στην παγκόσμια υγεία, το οποίο, όπως είπε, θα καλυφθεί από την Κίνα — εξέλιξη που χαρακτήρισε αντίθετη προς τα αμερικανικά συμφέροντα.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ασκήσει επανειλημμένα κριτική στο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεισφέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης του ΠΟΥ, την ώρα που χώρες όπως η Κίνα φέρονται να ασκούν «δυσανάλογη επιρροή» στις αποφάσεις του.
Αν και η Κίνα έχει συνεισφέρει ιστορικά λιγότερα από τις ΗΠΑ σε απόλυτα μεγέθη και αναλογικά με τον πληθυσμό της —για την περίοδο 2024–2025 προβλέπεται να καταβάλει 175 εκατ. δολάρια σε υποχρεωτικές εισφορές, έναντι 261 εκατ. των ΗΠΑ— έχει δεσμευθεί για 500 εκατ. δολάρια σε εθελοντικές συνεισφορές τα επόμενα πέντε έτη.
Ο Μπελ ανέφερε ότι, θεωρητικά, είναι θεμιτό η Κίνα να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή στον ΠΟΥ, αναλογικά με το μέγεθος του πληθυσμού της, αρκεί ο Οργανισμός να λειτουργεί συμβουλευτικά και όχι επιτακτικά, χωρίς να υπαγορεύει εθνικές πολιτικές υγείας.
Αν και πολλές χώρες —συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ— επικαλέστηκαν ζητήματα εθνικής κυριαρχίας κατά την έγκριση του τελικού σχεδίου της νέας συνθήκης για πανδημίες, ο ΠΟΥ έχει δηλώσει ότι δεν διαθέτει εξουσία να επιβάλλει εθνικές ρυθμίσεις. Σύμφωνα με τον Οργανισμό, δεν μπορεί να επιβάλει μέτρα όπως ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, διαγνωστικά ή θεραπευτικά πρωτόκολλα, ή περιοριστικά μέτρα τύπου απαγόρευσης κυκλοφορίας.
Η αποχώρηση των ΗΠΑ, αν και ερμηνεύεται από πολλούς στον τομέα της παγκόσμιας υγείας ως απογοητευτική και καθαρά συμβολική κίνηση, εκτιμάται ότι δύσκολα θα προκαλέσει ουσιαστική αλλαγή.
Οικονομική και εταιρική επιρροή
Ο Μπελ υποστήριξε ότι το πρόβλημα ξεπερνά τόσο τη συνθήκη όσο και τον ίδιο τον ΠΟΥ. Κατά την άποψή του, ο Οργανισμός δεν χρειάζεται «αστυνομικό ρόλο», αλλά το ζήτημα αφορά τις ισχυρές οικονομικές και εταιρικές δυνάμεις που προωθούν την ιδέα πως η πρόληψη πανδημιών πρέπει να αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα, διοχετεύοντας δημόσιους πόρους προς τομείς από τους οποίους μπορούν να επωφεληθούν ιδιωτικές εταιρείες.
Ιδιαίτερα για τις μικρότερες χώρες, πρόσθεσε, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να αντισταθούν, ιδίως όταν χρηματοπιστωτικοί θεσμοί αρχίσουν να συνδέουν την πρόσβαση σε δάνεια ή αναπτυξιακή στήριξη με την υιοθέτηση μέτρων όπως υγειονομικές επιτηρήσεις ή υποχρεωτικούς εμβολιασμούς.
Αναφερόμενη στην πρόταση Κέννεντυ και τις αρχές της ατζέντας MAHA, η Πολ εκτίμησε ότι πράγματι υπάρχει περιθώριο για αναμόρφωση του συστήματος παγκόσμιας υγείας, αλλά τάχθηκε υπέρ της μεταρρύθμισης του υφιστάμενου πλαισίου, σε αντίθεση με τον Μπελ, που στηρίζει τη δημιουργία εναλλακτικού μηχανισμού.
Ο υπουργός Υγείας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζ. καταθέτει ενώπιον υποεπιτροπής της Γερουσίας στο Καπιτώλιο. Ουάσιγκτον, στις 20 Μαΐου 2025. (Madalina Vasiliu/The Epoch Times)
Ο Ντραμέ, από την πλευρά του, εξέφρασε την άποψη ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία για τις αφρικανικές χώρες να αυξήσουν τη χρηματοδότηση των εθνικών συστημάτων υγείας, να ενισχύσουν τη διπλωματία τους και να προσελκύσουν επενδύσεις.
Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «καλωσορίζουμε τη συμβολή του Μπιλ Γκέιτς, αλλά έχουμε και δικούς μας Γκέιτς στην Αφρική», αναφερόμενος στους Αφρικανούς δισεκατομμυριούχους.
Υπενθύμισε ότι οι Αφρικανοί που ζουν εκτός ηπείρου στέλνουν ετησίως 95 δισ. δολάρια σε εμβάσματα προς τις πατρίδες τους, σημειώνοντας ότι μόλις το 1–2% αυτού του ποσού θα μπορούσε να επιφέρει τεράστιες αλλαγές στα συστήματα υγείας της περιοχής.
Αναφερόμενος στο παρελθόν, υπενθύμισε πως το Κοινό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον HIV (UNAIDS) δημιουργήθηκε το 1996, αφότου ο ΠΟΥ καθυστέρησε να ανταποκριθεί στην τότε εξελισσόμενη κρίση.
Ο Ντραμέ κατέληξε λέγοντας πως «ο ΠΟΥ πρέπει να επαναξιολογήσει τη δομή και τον ρόλο του. Δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί όπως παλιά».
Τα λάιμ (μοσχολέμονα) συνδυάζουν σε τέλεια ισορροπία την οξύτητα και τη διακριτική γλυκύτητα. Οι πικάντικες νότες τους απογειώνουν κάθε πιάτο, από μια δροσιστική σάλτσα μέχρι μια πίτα. Πέρα από τη γαστρονομική απόλαυση που προσφέρουν, τα λάιμ είναι και ιδιαίτερα ωφέλιμα, συμβάλλοντας στην πρόληψη του σχηματισμού πέτρας στα νεφρά λόγω της περιεκτικότητάς τους σε κιτρικό οξύ, υποστηρίζοντας τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, κλπ.
Τα λάιμ έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ιστορικά. Τον 18ο αιώνα, το βρετανικό ναυτικό υιοθέτησε το χυμό εσπεριδοειδών για την πρόληψη του σκορβούτου, που εμφανίζεται όταν υπάρχει σοβαρή έλλειψη βιταμίνης C. Κατά τη διάρκεια μακρινών θαλάσσιων ταξιδιών, τα βρετανικά πλοία χορηγούσαν στους ναύτες χυμό λάιμ. Καθώς η πρακτική αυτή έγινε ευρέως γνωστή, ο όρος «limey» (λάιμυ) εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα ως παρατσούκλι για τους Βρετανούς ναυτικούς.
(The Epoch Times, Shutterstock)
Βασικά θρεπτικά συστατικά και ιδιότητες
Πλούσιο σε βιταμίνη C: Υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στην παραγωγή κολλαγόνου για υγιές δέρμα, ισχυρές αρθρώσεις και επούλωση πληγών.
Υψηλή περιεκτικότητα σε κιτρικό οξύ: Το κιτρικό οξύ συμβάλλει στην πρόληψη σχηματισμού λίθων στα νεφρά και ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου.
Καλή πηγή φυτικών ινών, χαμηλή σε θερμίδες: Ένα λάιμ παρέχει 1,88 γραμμάρια φυτικών ινών, ενώ περιέχει μόλις 20 θερμίδες.
Γεμάτο με βασικά θρεπτικά συστατικά: Τα λάιμ περιέχουν κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, ασβέστιο, φυλλικό οξύ και χολίνη, καθώς και μικρές ποσότητες βιταμινών Α, Ε και Κ.
Πρόληψη σχηματισμού λίθων στα νεφρά και τη χοληδόχο κύστη
Τα λάιμ περιέχουν κιτρικό οξύ, το οποίο εμφανίζεται φυσικά στα εσπεριδοειδή, τα μούρα και ορισμένα λαχανικά. Τα αντιοξειδωτικά του κιτρικού οξέος το καθιστούν πολύτιμη προσθήκη σε τρόφιμα, φάρμακα και άλλα προϊόντα. Λειτουργεί ως συντηρητικό και βοηθά στην πρόληψη των λίθων στα νεφρά και τη χοληδόχο κύστη.
Ο φρέσκος χυμός λάιμ έχει περίπου 1,38 γραμμάρια κιτρικού οξέος ανά 28 γραμμάρια. Αυτή η περιεκτικότητα σε κιτρικό οξύ συμβάλλει στην πρόληψη σχηματισμού λίθων στα νεφρά και τη χοληδόχο κύστη μειώνοντας τα επίπεδα κιτρικού οξέος στα ούρα, καθιστώντας τα λιγότερο ευνοϊκά για το σχηματισμό λίθων.
Πέρα από τον ρόλο του κιτρικού οξέος στην πρόληψη σχηματισμού πέτρας, έχει διερευνηθεί περαιτέρω και κατά πόσον άλλα συστατικά του ασβέστη – όπως αυτά που βρίσκονται στη σκόνη ασβέστη – μπορεί να συμβάλουν στην υγεία των νεφρών.
Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή διερεύνησε πώς η σκόνη ασβέστη βοήθησε στην πρόληψη σχηματισμού λίθων στα νεφρά, ειδικά εκείνων που αποτελούνται από οξαλικό ασβέστιο. Η μελέτη διήρκεσε δύο χρόνια και περιελάμβανε 80 ασθενείς με πέτρες στα νεφρά. Οι ερευνητές συνέλεξαν από όλο το 24ωρο δείγματα ούρων πριν και μετά από έξι μήνες θεραπείας με σκόνη ασβέστη και ανέλυσαν την περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες.
Διαπίστωσαν ότι η θεραπεία με σκόνη ασβέστη μείωσε σημαντικά τη συνολική ποσότητα των πρωτεϊνών που απεκκρίνονταν στα ούρα, ενώ το εικονικό φάρμακο δεν είχε καμία επίδραση. Από τις 17 πρωτεΐνες που επηρεάστηκαν, οι 16 μειώθηκαν και μία αυξήθηκε. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η σκόνη ασβέστη μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του σχηματισμού πέτρας στα νεφρά μειώνοντας τις επιβλαβείς πρωτεΐνες που συνδέονται με την ανάπτυξη πέτρας.
Υποστηρίζει την υγεία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος
Τα αντιοξειδωτικά των λάιμ μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να προστατεύσουν τους νευρώνες από τη φλεγμονή. Επιπλέον, τα λάιμ είναι πλούσια σε μαγνήσιο και κάλιο, συστατικά που υποστηρίζουν τη μετάδοση των νευρικών σημάτων, την αναγέννηση και την επισκευή.
Τα φλαβονοειδή των λάιμ βοηθούν στην προστασία των νευρικών κυττάρων και των μιτοχονδρίων από το οξειδωτικό στρες και τη βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες, καθιστώντας τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα ανθεκτικά.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Pharmaceuticals εξέτασε δύο διαφορετικά εκχυλίσματα από λάιμ Ταϊλάνδης – από το φύλλο και τη φλούδα – για να αξιολογήσει την επίδρασή τους στα ανθρώπινα νευρωνικά (εγκεφαλικά) κύτταρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι και τα δύο εκχυλίσματα προστάτευσαν τα ανθρώπινα νευρωνικά κύτταρα από τη γήρανση που προκαλείται από τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης, τα οποία συμβάλλουν στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες και επιταχύνουν την κυτταρική γήρανση (όταν τα κύτταρα γερνούν και σταματούν να διαιρούνται, αλλά δεν πεθαίνουν).
Τα εκχυλίσματα ασβέστη βοήθησαν στην πρόληψη της πρόωρης γήρανσης των εγκεφαλικών κυττάρων και υποστήριξαν την υγιή ανάπτυξη των κυττάρων. Επιπλέον, τα ισχυρά αντιοξειδωτικά τους μείωσαν το οξειδωτικό στρες και προστάτευσαν τα νευρικά κύτταρα από βλάβες.
Αντικαρκινικές ιδιότητες
Προκλινική μελέτη του 2023 που δημοσιεύθηκε στο Molecules επικεντρώθηκε στο πώς οι φυτοχημικές ουσίες του εκχυλίσματος από φλούδας λάιμ μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του καρκίνου του ήπατος, αν και δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί σε ανθρώπους.
Κατά την ανάλυση των χημικών ουσιών του εκχυλίσματος φλούδας λάιμ, οι ερευνητές βρήκαν δύο συγκεκριμένες ενώσεις γνωστές για τα οφέλη τους στην υγεία – την εσπεριδίνη και τη λιμονίνη – εκτός από πολλές άλλες φυτοχημικές ουσίες.
Δοκίμασαν το εκχύλισμα, τη λιμονίνη, την εσπεριδίνη και έναν συνδυασμό και των δύο σε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα του ήπατος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, αν και όλες οι ουσίες ήταν αποτελεσματικές κατά των καρκινικών κυττάρων του ήπατος, το εκχύλισμα φλούδας λάιμ είχε τη σημαντικότερη επίδραση, πιθανότατα λόγω της συνδυασμένης επίδρασης των πολυάριθμων φυτοχημικών ουσιών του.
Σε μια άλλη μελέτη που διερεύνησε τις αντικαρκινικές ιδιότητες του λάιμ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα λάιμ που καλλιεργούνται στο Τέξας περιείχαν τουλάχιστον 22 διαφορετικές πτητικές ενώσεις, με τις πιο άφθονες να είναι το λιμονένιο (30%) και η διυδροκαρβόνη (31%). Ανακάλυψαν ότι 100 μικρογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο πτητικού ελαίου λάιμ ανέστειλαν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του παχέος εντέρου κατά 78% μετά από 48 ώρες. Τα καρκινικά κύτταρα παρουσίασαν επίσης ενδείξεις απόπτωσης – ή προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου.
Μεταγενέστερη μελέτη των ίδιων ερευνητών βρήκε τρεις νέες φυτικές ενώσεις στις φλούδες ασβέστη. Αφού δοκίμασαν διαφορετικές συγκεντρώσεις εκχυλίσματος φλούδας λάιμ σε καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου, διαπίστωσαν ότι ανέστειλε την ανάπτυξή τους κατά 67% μετά από 72 ώρες. Τα καρκινικά κύτταρα υπέστησαν επίσης απόπτωση.
Άλλα οφέλη
Τα λάιμ υποστηρίζουν την πέψη διεγείροντας τα πεπτικά ένζυμα, τα οποία καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα και το φούσκωμα. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά τους επιδιορθώνουν τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες επιταχύνουν τη γήρανση. Η υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C τα καθιστά ένα δημοφιλές συστατικό προϊόντων περιποίησης της επιδερμίδας.
Τα συστατικά των λάιμ συμβάλλουν ακόμη στη μείωση των φλεγμονών, στην προστασία των αιμοφόρων αγγείων και στη στήριξη της καρδιακής υγείας.
Γενικές γνώσεις
Ο Χριστόφορος Κολόμβος μετέφερε σπόρους λάιμ στις Δυτικές Ινδίες (Αμερική) το 1493. Τα δέντρα σύντομα εξαπλώθηκαν σε όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Μεξικού και της Φλόριντα.
Τα περισσότερα λάιμ που καταναλώνονται στη Βόρεια Αμερική είναι περσικά λάιμ, ένα υβρίδιο μεταξύ των λάιμ (Citrus aurantiifolia) και των λεμονιών (Citrus limon).
Τα περισσότερα λάιμ είναι χωρίς σπόρους – όχι λόγω γενετικής τροποποίησης, αλλά επειδή αναπαράγονται μέσω παρθενοκαρπίας, μιας διαδικασίας που επιτρέπει στους καρπούς να αναπτυχθούν χωρίς γονιμοποίηση.
Με την υψηλή περιεκτικότητά τους σε κιτρικό οξύ, τα λάιμ σκοτώνουν με φυσικό τρόπο τα βακτήρια, αφαιρούν τους λεκέδες και αποσυνθέτουν, καθιστώντας τα ιδανικά για καθαρισμό και απολύμανση.
Υπάρχουν διάφορα μεγέθη και γεύσεις λάιμ. Τα περσικά λάιμ είναι μεγάλα και χοντρόφλουδα, τα key lime είναι μικρά και ξινά, τα Kaffir και τα ταϊλανδέζικα είναι κοινά στην κουζίνα της Νοτιοανατολικής Ασίας, τα γλυκά λάιμ είναι ήπια και καλλιεργούνται στη Μεσόγειο, ενώ τα finger lime, που κατάγονται από την Αυστραλία, είναι γνωστά για το μοναδικό «χαβιάρι λάιμ» τους.
Πώς να αυξήσετε την απορρόφηση
Η βιταμίνη C στα λάιμ και σε άλλα εσπεριδοειδή βοηθά τον οργανισμό να απορροφήσει το σίδηρο, όταν καταναλώνεται μαζί με φυτικές πηγές σιδήρου (μη αιμικό σίδηρο), όπως τα φασόλια, οι φακές, τα φυλλώδη λαχανικά, η κινόα, το τόφου και η μελάσα. Η προσθήκη φρεσκοστυμμένου χυμού λάιμ σε τρόφιμα όπως τα μαύρα φασόλια, το σπανάκι ή η κινόα μπορεί να ενισχύσει την απορρόφηση του σιδήρου.
Για να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη του λάιμ, μπορείτε να καταναλώσετε και τη φλούδα, η οποία περιέχει ισχυρά φλαβονοειδή όπως η εσπεριδίνη και η ναρινγίνη, καθώς και λιμονένιο (ένα τερπένιο) και φυτικές ίνες. Σε αυτήν την περίπτωση, επιλέξτε βιολογικά λάιμ για να αποφύγετε τα φυτοφάρμακα και άλλες χημικές ουσίες. Μερικοί τρόποι για να ενσωματώσετε τις φλούδες των λάιμ στη διατροφή σας είναι οι ακόλουθοι:
Προσθέστε ξύσμα λάιμ σε φαγητά και ποτά.
Στεγνώστε τις φλούδες και, στη συνέχεια, αλέστε τις σε σκόνη για να τις πασπαλίζετε σε γεύματα και ροφήματα.
Καραμελώστε τις και καταναλώστε τις ως μία γλυκιά λιχουδιά.
Φτιάξτε ζάχαρη εσπεριδοειδών ή αλάτι φινιρίσματος για να πασπαλίζετε τα πιάτα ή τα επιδόρπια.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Αποφύγετε τη θέρμανση του λάιμ για να διατηρήσετε τη βιταμίνη C. Δεδομένου ότι η βιταμίνη C είναι ευαίσθητη στη θερμότητα, προσθέστε χυμό λάιμ στα πιάτα μετά το μαγείρεμα για να διατηρήσετε τα θρεπτικά του οφέλη.
Προφυλάξεις
Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα: Ορισμένες ενώσεις των λάιμ μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα φάρμακα, ιδιαίτερα με εκείνα που διασπώνται από το ήπαρ. Ο χυμός λάιμ μπορεί να αυξήσει τις επιδράσεις και τις παρενέργειες φαρμάκων όπως η λοβαστατίνη (Mevacor), η κετοκοναζόλη (Nizoral), η ιτρακοναζόλη (Sporanox), η φεξοφεναδίνη (Allegra) και η τριαζολάμη (Halcion).
Ευαισθησία του δέρματος: Η επαφή με τη φλούδα ή τον χυμό, ακολουθούμενη από έκθεση στον ήλιο, μπορεί να προκαλέσει φυτοφωτοδερματίτιδα – μια δερματική αντίδραση που οδηγεί σε πρήξιμο, ερυθρότητα και φουσκάλες. Πλύνετε καλά τα χέρια σας μετά το χειρισμό των λάιμ πριν βγείτε έξω.
Υψηλή οξύτητα: Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας χυμού λάιμ μπορεί να προκαλέσει πεπτικές ενοχλήσεις, ιδιαίτερα σε άτομα με υψηλή οξύτητα στο στομάχι ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Με την πάροδο του χρόνου, η οξύτητά του μπορεί επίσης να διαβρώσει το σμάλτο των δοντιών, οδηγώντας σε ευαισθησία των δοντιών και τερηδόνα, οπότε το μέτρο είναι το κλειδί. Σημαντική παράμετρος για την προστασία των δοντιών είναι να αποφεύγετε το πλύσιμό τους για 30΄μετά την κατανάλωση λάιμ (ή λεμονιού ή ξυδιού).
Αραίωση του αίματος: Το κιτρικό οξύ των λάιμ τείνει να αραιώνει το αίμα. Όσοι πάσχουν από αιμορραγικές διαταραχές και όσοι λαμβάνουν αντιπηκτικά θα πρέπει να καταναλώνουν λάιμ με μέτρο.
Φύλαξη
Σύμφωνα με το UC Davis Postharvest Technology, τα λάιμ αντέχουν για λίγες ημέρες σε θερμοκρασία δωματίου, εάν διατηρούνται μακριά από το άμεσο ηλιακό φως, το οποίο μπορεί να υποβαθμίσει τα θρεπτικά τους συστατικά. Η αποθήκευσή τους σε αεριζόμενο πλαστικό μπολ ή διάτρητη πλαστική σακούλα τα βοηθά να διατηρήσουν την υγρασία τους.
Για μεγαλύτερη φρεσκάδα, διατηρήστε τα λάιμ στο ψυγείο στο συρτάρι με τα ψιλοκομμένα λαχανικά, σε απόσταση μεταξύ τους για να κυκλοφορεί καλύτερα ο αέρας. Αυτό μπορεί να τα διατηρήσει φρέσκα και ζουμερά για αρκετές εβδομάδες.
Ρύζι με κόλιανδρο και λάιμ
Λαμπερό, πικάντικο και γευστικό, το ρύζι με κόλιανδρο και λάιμ είναι γεμάτο με βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και την πέψη, ενώ ενισχύουν την απορρόφηση του σιδήρου.
Υλικά
2 φλιτζάνια λευκό ρύζι (το γιασεμί και το μπασμάτι ταιριάζουν αρκετά)
Μαγειρέψτε το ρύζι ως συνήθως. Παράλληλα, πλύντε και ψιλοκόψτε τον κόλιανδρο.
Σε ένα μεγάλο μπολ, ανακατέψτε το λάδι, τον κόλιανδρο, τον χυμό λάιμ και το αλάτι. Ανακατέψτε καλά και αφήστε το στην άκρη.
Μόλις μαγειρευτεί το ρύζι, προσθέστε το σιγά-σιγά στο μπολ με τα υπόλοιπα υλικά, ανακατεύοντας καλά μέχρι να καλυφθεί καλά.
Προσθέστε περισσότερο λάδι αν το ρύζι είναι πολύ στεγνό και προσαρμόστε το αλάτι ανάλογα με τη γεύση που θέλετε.
Σερβίρετε.
Για τα παιδιά
Το να πείσετε τα παιδιά να τρώνε υγιεινά μπορεί αποτελεί πρόκληση, αλλά λίγο λάιμ μπορεί να βοηθήσει! Η προσθήκη λάιμ σε τρόφιμα και ποτά ενισχύει τη γεύση και παρέχει οφέλη για την υγεία, κάνοντας τα θρεπτικά γεύματα πιο ελκυστικά για τα παιδιά.
Νερό: Προσθέστε μια πρέζα λάιμ σε ένα ποτήρι νερό για να του δώσετε γεύση και να κρατήσετε τα παιδιά ενυδατωμένα.
Παγωτά: Αναμείξτε χυμό λάιμ σε σπιτικές γρανίτες.
Γιαούρτι: Ανακατέψτε χυμό ή ξύσμα λάιμ για μια αναζωογονητική πινελιά.
Φρουτοσαλάτα: Περιχύστε φρέσκα φρούτα με χυμό λάιμ για να ενισχύσετε τη φυσική τους γλυκύτητα.
Smoothie φρούτων: Αναμείξτε χυμό λάιμ με μπανάνες, μούρα και γιαούρτι.
