Ελλάδα

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, πραγματοποίησε σημαντική συνάντηση στην Ουάσιγκτον με τον Υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, και τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, Μάικλ Φόλκεντερ. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε ιδιαίτερα θερμό και εποικοδομητικό κλίμα, επιβεβαιώνοντας τη στρατηγική φύση και το υψηλό επίπεδο των σχέσεων Ελλάδας – Ηνωμένων Πολιτειών.

Στη σύσκεψη συμμετείχαν επίσης ο Υφυπουργός Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, και ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, Μιχάλης Αργυρού, υπογραμμίζοντας τη σημασία που αποδίδει η ελληνική πλευρά σε αυτή τη διμερή επαφή.

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, τέθηκαν επί τάπητος οι προοπτικές περαιτέρω εμβάθυνσης της οικονομικής και επενδυτικής συνεργασίας. Ο κ. Πιερρακάκης τόνισε τη σταθερή πρόθεση της Ελλάδας να προσελκύσει άμεσες αμερικανικές επενδύσεις, με έμφαση σε τομείς αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα data centers και γενικότερα η ψηφιακή τεχνολογία. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη δημιουργία υποδομών υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα, που θα λειτουργήσουν ως γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Παράλληλα, ο Υπουργός επανέλαβε την πάγια θέση της ελληνικής κυβέρνησης, όπως αυτή έχει εκφραστεί επανειλημμένα από τον Πρωθυπουργό, ότι οι εμπορικοί πόλεμοι μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δεν οδηγούν σε νικητές και ότι απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για την εξεύρεση αμοιβαία επωφελών λύσεων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ.

Enjoyed catching up with Minister of Economy and Finance Kyriakos @Pierrakakis of Greece. Very glad to discuss and hear his perspectives on the Greek economy. pic.twitter.com/9bKwpaNZQl

— Treasury Secretary Scott Bessent (@SecScottBessent) April 26, 2025

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέδειξε ακόμη τον ρόλο της Ελλάδας ως στρατηγικού ενεργειακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα, όπως επεσήμανε, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής, προωθώντας έργα όπως οι αγωγοί φυσικού αερίου και τα δίκτυα ηλεκτρικής διασύνδεσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνάντηση αυτή ήταν μία από τις πρώτες επαφές του νέου Αμερικανού Υπουργού Οικονομικών με Ευρωπαίους ομολόγους του, γεγονός που αποδεικνύει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την εκτίμηση που απολαμβάνει η Ελλάδα σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο από την αμερικανική πλευρά.

Οι επαφές του κ. Πιερρακάκη στην Ουάσιγκτον αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού για την ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας της Ελλάδας, τόσο ως επενδυτικός προορισμός όσο και ως παράγοντας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.

Στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου εξαμήνου διαμορφώνεται τον Απρίλιο, μέχρι στιγμής, η μέση τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στο Χρηματιστήριο, γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περαιτέρω μείωση των τιμολογίων ρεύματος τον Μάιο.

Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρομολογεί παρεμβάσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για συγκράτηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας σε μόνιμη βάση και ανεξάρτητα από τη συγκυρία της διεθνούς αγοράς και της εσωτερικής ζήτησης.

Η μέση τιμή του ρεύματος στο Χρηματιστήριο ενέργειας διαμορφώνεται αυτόν τον μήνα κοντά στα 95 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή έχει επιστρέψει σε διψήφιο μέγεθος για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2024. Η τιμή κινείται στο χαμηλότερο επίπεδο εξαμήνου και είναι 38 % χαμηλότερη σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Βασικές αιτίες είναι η υποχώρηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας λόγω ευνοϊκών καιρικών συνθηκών, καθώς δεν γίνεται ευρεία χρήση θέρμανσης/κλιματισμού, ενώ ταυτόχρονα είναι άφθονη η παραγωγή από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ρίχνοντας την τιμή του ρεύματος έως και κοντά στο μηδέν τις μεσημβρινές ώρες, οπότε κορυφώνεται η παραγωγή των φωτοβολταϊκών. Το φαινόμενο αυτό επαναλαμβάνεται κάθε άνοιξη, ενώ αντίθετα οι τιμές αυξάνονται το καλοκαίρι και τον χειμώνα, όταν για την κάλυψη της ζήτησης επιστρατεύονται περισσότερες μονάδες φυσικού αερίου.

Η μέση τιμή στο Χρηματιστήριο αποτελεί τη βάση υπολογισμού των τιμών καταναλωτή για τα κυμαινόμενα ‘πράσινα’ και ‘κίτρινα’ τιμολόγια, ενώ όσοι έχουν υπογράψει συμβάσεις σταθερής χρέωσης (‘μπλε’ τιμολόγια) δεν επηρεάζονται από τις αυξομειώσεις.

Εν τω μεταξύ, όπως είχε δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την περασμένη εβδομάδα, ανακοινώθηκαν και οι επιδοτήσεις προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αφορούν αναδρομικά στους μήνες Δεκέμβριο 2024, Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2025. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε επιδοτήσεις για περισσότερες από 1 εκατ. επιχειρήσεις για την κάλυψη της αύξησης στην τιμή του ρεύματος κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2024 με Φεβρουάριο 2025. Οι ενισχύσεις διαμορφώνονται σε 2 σεντς ανά κιλοβατώρα και εφαρμόζονται στο 60-100% της κατανάλωσης (ανάλογα με τον τζίρο), ενώ αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία και καθαριστήρια θα λάβουν 4 σεντς ανά κιλοβατώρα για το σύνολο της κατανάλωσης ανεξαρτήτως κύκλου εργασιών.

Περαιτέρω, ωριμάζουν παρεμβάσεις από το ΥΠΕΝ για τη συγκράτηση του κόστους ανεξάρτητα από τις εποχιακές διακυμάνσεις. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο βασικός στόχος είναι να υλοποιηθεί στην πράξη η ενιαία αγορά, ώστε να περιοριστούν οι αποκλίσεις των τιμών από χώρα σε χώρα που αποβαίνουν σε βάρος του ευρωπαϊκού νότου. Το κύριο εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή είναι η ενίσχυση των διασυνοριακών διασυνδέσεων, που θα επιτρέψει εκτός των άλλων και την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών ρεύματος.

Στην εσωτερική αγορά επίκεινται παρεμβάσεις στον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών, μετά την εκκαθάριση των αποκλίσεων που παρατηρούνται ανάμεσα στην πρόβλεψη για την παραγόμενη ενέργεια από κάθε επιμέρους πηγή, που γίνεται την προηγούμενη ημέρα και την πραγματική διαμόρφωση των μεγεθών μέσα στην ημέρα. Σημαντική θα είναι επίσης η επίπτωση από την ενσωμάτωση της Κρήτης στο εθνικό σύστημα, με την ολοκλήρωση της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης Ηράκλειο-Αττική, που θα περιορίσει δραστικά το κονδύλι των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας που χρηματοδοτούν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Το έργο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το καλοκαίρι.

Του Κ. Βουτσαδάκη

Στάση αναμονής τηρούν οι κλάδοι της επιτραπέζιας ελιάς και του τυποποιημένου ελαιόλαδου μετά την πρόσφατη απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλλουν δασμούς ύψους 20% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παρότι η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε προσωρινή αναστολή ισχύος των μέτρων για 90 ημέρες, και αυτή μόνο για ορισμένες χώρες, η εντεινόμενη αβεβαιότητα έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τον σχεδιασμό των επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα.

Η επιτραπέζια ελιά παραμένει ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας, με υψηλή προστιθέμενη αξία και ευρεία γεωγραφική κατανομή, μιας και εξαγωγές γίνονται σε περισσότερες από 100 χώρες. Η σημαντικότερη αγορά είναι αυτή των ΗΠΑ, όπου καταλήγει το 30% της συνολικής παραγωγής, που φτάνει σε αξία τα 214 εκατ. ευρώ.

Ως προς την αξία των εξαγωγών επιτραπέζιων ελιών ακολουθεί η Γερμανία με 90 εκατ. ευρώ, το Ηνωμένο Βασίλειο με 43 εκατ. ευρώ, η Αυστραλία με 33 εκατ. ευρώ και ο Καναδάς με 30 εκατ. ευρώ.

Όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών-Τυποποιητών-Εξαγωγέων Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ), Κώστας Ζούκας, «πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, την οποία καλούμαστε να αποτιμήσουμε ψύχραιμα. Αν δεν υπήρχαν οι δασμοί, η φετινή χρονιά θα εξελισσόταν σε χρονιά-ρεκόρ. Όμως η αβεβαιότητα που προκαλούν οι εμπορικοί φραγμοί φρενάρει την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου.»

Ο ίδιος επισημαίνει πως η εξάρτηση από την αμερικανική αγορά δημιουργεί εύλογο προβληματισμό: «Η αγορά των ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στην οποία εξάγουμε. Δεν είναι εύκολο να την αντικαταστήσουμε από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι επιχειρήσεις επένδυσαν σε αυτή τη σχέση για δεκαετίες και η αιφνίδια ανατροπή των όρων πρόσβασης δημιουργεί τεράστιο κόστος.»

Αναζητώντας εναλλακτικές διεξόδους, η ΠΕΜΕΤΕ εξετάζει νέες γεωγραφικές αγορές, με την Ασία να ξεχωρίζει. «Η ασιατική ήπειρος λόγω της πληθυσμιακής της δυναμικής μπορεί να αποτελέσει μεσοπρόθεσμα μια σημαντική διέξοδο. Ωστόσο, για να επιτευχθεί ουσιαστική διείσδυση απαιτείται στοχευμένη προβολή, επενδύσεις, κρατική στήριξη και πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία», σημειώνει ο κος Ζούκας.

Σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα, η ΠΕΜΕΤΕ ζητά δύο καίριες παρεμβάσεις: τη διπλωματική κινητοποίηση και την οικονομική ενίσχυση των επιχειρήσεων που πλήττονται άμεσα από τους δασμούς.

«Η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματευθεί μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο θεωρούμε ότι οι απευθείας συνομιλίες με τις ΗΠΑ θα ήταν πιο αποτελεσματικές. Αυτό άλλωστε αποδείχθηκε και στην προηγούμενη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, όταν οι ελληνικές ελιές είχαν εξαιρεθεί από τους δασμούς, σε αντίθεση με τις ισπανικές», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε ό, τι αφορά στην οικονομική ενίσχυση, ο κος Ζούκας τόνισε πως «ήδη χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία έχουν ανακοινώσει μέτρα στήριξης. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προβεί σε δηλώσεις στήριξης, ωστόσο προς το παρόν δεν έχουμε δει συγκεκριμένες παρεμβάσεις».

Κρίσιμος και ο αντίκτυπος στο ελαιόλαδο

Αντίστοιχες ανησυχίες εκφράζονται και από τους φορείς του κλάδου του ελαιολάδου. Οι ελληνικές εξαγωγές τυποποιημένου ελαιολάδου προς τις ΗΠΑ ανέρχονται σε 60-70 εκατ. ευρώ ετησίως, καλύπτοντας περίπου το 8% της ετήσιας ελληνικής παραγωγής.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γενικός Διευθυντής της ΣΕΒΙΤΕΛ, Γιώργος Μητράκος, οι αμερικανικοί δασμοί αναμένεται να επηρεάσουν κυρίως το τυποποιημένο ελαιόλαδο.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη «απειλή» εντοπίζεται αλλού, σύμφωνα με τον ίδιο.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι μόνο ο δασμός αυτός καθαυτός, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζεται η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού προϊόντος. Υπάρχουν τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία και η Τυνησία, που εξάγουν ελαιόλαδο στις ΗΠΑ με δασμούς μόλις 10%, ενώ για εμάς, λόγω της ευρωπαϊκής προέλευσης, ο δασμός φτάνει στο 20%. Αυτό δημιουργεί σημαντικό μειονέκτημα».

Τέλος, όπως τόνισε, η συγκυρία επιβαρύνεται και από την πτώση της διεθνούς τιμής του ελαιολάδου σε σχέση με πέρυσι, στοιχείο που συρρικνώνει περαιτέρω τα περιθώρια κέρδους για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Του Θ. Παπακώστα

Τέλη του 2026 με αρχές του 2027 θα δοθεί στην κυκλοφορία ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος Δυτικής Αττικής που θα συνδέει όλες τις παραθαλάσσιες περιοχές από την Ελευσίνα μέχρι τη Νέα Πέραμο και τα Μέγαρα με το υφιστάμενο δίκτυο του προαστιακού την Αθήνα και το Αεροδρόμιο.

Το δίκτυο περιλαμβάνει οκτώ σταθμούς στάσεις: ΕΛΠΕ Ασπροπύργου, Ασπροπύργου, Βαμβακιάς, Ελευσίνας, ΕΛΠΕ Ελευσίνας, Λουτρόπυργου, Νέας Περάμου και Σταθμό Μεγάρων.

Ουσιαστικά πρόκειται για την αναβάθμιση του υφιστάμενου Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής και συγκεκριμένα το Τμήμα Άνω Λιόσια – Νέος Σ.Σ. Μεγάρων – Π.Σ. Μεγάρων, με ανάδοχο τη εταιρεία ΜΕΤΚΑ του ομίλου Metlen, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και θα συνδέει τη Δυτική Αττική με την Αθήνα, τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τον Πειραιά και το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Το έργο αφορά στην κατασκευή νέου κλάδου προαστιακού σιδηρόδρομου από τα Άνω Λιόσια έως τα Μέγαρα, εντός του υφιστάμενου σιδηροδρομικού διαδρόμου της παλαιάς σιδηροδρομικής γραμμής προς Πελοπόννησο.

Συνοπτικά, το αντικείμενο του έργου αφορά την κατασκευή μονής γραμμής μήκους 36 χλμ. στα δυτικά της Αθήνας, από τα Άνω Λιόσια μέχρι τον παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό Μεγάρων, πάνω στον άξονα της παλαιάς μετρικής γραμμής των ΣΠΑΠ, εξυπηρετώντας τις πυκνοκατοικημένες περιοχές Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Νερακίου, Νέας Περάμου και Μεγάρων.

Ειδικότερα, το έργο αφορά στην ανακαίνιση της επιδομής της Σιδηροδρομικής Γραμμής με νέα υλικά και πιστοποίησή της στις αρχές Διαλειτουργικότητας και περιλαμβάνει εγκατάσταση συστήματος εναέριας γραμμής επαφής 25kV, εγκατάσταση συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης με ETCS L1 με όλα τα πληροφοριακά συστήματα σταθμών, συστήματα τηλεπικοινωνιών και Η/Μ εγκαταστάσεις στους σταθμούς Το τελικό έργο θα διασυνδέεται με την Σιδηροδρομική Γραμμή Υψηλών Ταχυτήτων (ΣΓΥΤ) στον σιδηροδρομικό σταθμό των Άνω Λιοσίων.

Στον προϋπολογισμό του έργου περιλαμβάνεται και ο κλάδος γραμμής προς τον παλαιό σταθμό Μεγάρων, η κατασκευή του οποίου αποτελεί δικαίωμα προαίρεσης που ενεργοποιείται με την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για το εν λόγω τμήμα.

Σύμφωνα με κορυφαίους παράγοντες του ΟΣΕ ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής όχι μόνο θα εξυπηρετεί περιοχές με πληθυσμό που απασχολείται σε βιομηχανίες της ευρύτερης περιοχής, αλλά κατά μήκος του οργανώνεται αυτή τη στιγμή ένας μεγάλος αριθμός logistics centers τα οποία θα εξυπηρετηθούν από το τρένο, ενώ παράλληλα θα μειωθεί ο φόρτος των βαρέων οχημάτων που κυκλοφορούν στον άξονα ΠΑΘΕ». Σημειώνεται ότι ένα εμπορευματικό τρένο ισούται με την κυκλοφορία 15 – 20 βαρέων οχημάτων στους οδικούς αξονες.

Tο Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (Κ.Υ.Α.Δ.Α.), προσφέρει την Κυριακή του Πάσχα, στις 11:30 το πρωί, πασχαλινό γεύμα αγάπης για τους άστεγους συμπολίτες μας στο Σεράφειο. Το παρών θα δώσει ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας.

Εν όψει του Πάσχα, η « Μ.Κ.Ο. ΑΠΟΣΤΟΛΗ» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών ενίσχυσε και κάλυψε ανάγκες συνανθρώπων μας, αποστέλλοντας 23 τόνους τροφίμων και επιπρόσθετη ανθρωπιστική βοήθεια σε είδη καθαριστικών, είδη ατομικής υγιεινής και φροντίδας σε Μητροπόλεις, Ναούς, δομές, κοινωνικά παντοπωλεία, στην Ελλάδα και κυρίως στην ακριτική περιφέρεια.

Με συλλογική προσπάθεια, πίστη και διάθεση προσφοράς περισσότερες από 100.000 οικογένειες βρίσκουν ετησίως στήριξη από την «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» με πράξεις φροντίδας, αγάπης και αξιοπρέπειας, αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, στην οποία υπογραμμίζεται πως εδώ και 12 χρόνια η «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών βρίσκεται στο πλευρό των ανθρώπων που βιώνουν την μοναξιά, την εγκατάλειψη και καθημερινά δίνουν αγώνα για την επιβίωση τους.

Κλιμάκιο του Οργανισμού, όλα αυτά τα χρόνια, με τακτικές και έκτακτες επιτόπιες παρεμβάσεις, στο κέντρο της Αθήνας, στην  Μητροπόλεως, στην Πανεπιστημίου, στην Σταδίου, στην Πλάκα, στο Μοναστηράκι, στο Μεταξουργείο και σε τόσες άλλες περιοχές, χαρτογραφεί και προσπαθεί ν’ ανακουφίσει ανάγκες ανθρώπων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια, σε εισόδους καταστημάτων, σε πλατείες και προαύλια εκκλησιών, κάτω από γέφυρες, ερείπια σπιτιών και αγωνιούν για την επόμενη ημέρα!

Εργαζόμενοι και εθελοντές αντήλλαξαν ευχές για τις Άγιες Ημέρες, με αστέγους μοιράζοντας δέματα τροφίμων, τα οποία περιλαμβάνουν στερεά τροφή, γλυκίσματα, νερό και χυμούς φρούτων. Ενίοτε όμως αυτή η άμεση πρακτική βοήθεια συνοδεύεται από κλινοσκεπάσματα, ρουχισμό, υποδήματα και είδη ατομικής υγιεινής και φροντίδας, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, τις περιστάσεις και τα αιτήματα όσων έχουν ανάγκη. Οι άνθρωποι που περιμένουν κάθε φορά τη βοήθεια της «ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ», είναι τοξικομανείς, αποφυλακισμένοι, άποροι, καρκινοπαθείς, μετανάστες κυρίως όμως Έλληνες, αναφέρεται στην ανακοίνωση της «Αποστολής».

Η πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), με την οποία εξειδικεύεται και αποτυπώνεται σε χάρτη ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) της χώρας, εκδόθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια Υπουργεία.

Όπως σημειώνεται στη σχετική κυβερνητική ανακοίνωση, την οποία υπογράφουν οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου,

πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο ΘΧΣ συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, αποτυπώνοντας με ευκρίνεια τις ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιούνται σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με σεβασμό στην αδήριτη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.

Σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, επισημαίνεται εξάλλου ότι: «Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών».

Σύμφωνα με την κυβερνητική ανακοίνωση:

Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της ΕΧΣΘΧ συνέθεσε συχνά αντικρουόμενες κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, προκειμένου να υπηρετήσει μια σειρά αλληλένδετους στόχους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο ΘΧΣ λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων και αποδίδει έμφαση στη διαβούλευση και συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια, μέσα από τη συγκρότηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων.

Με τον ΘΧΣ και την ΕΧΣΘΧ, η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο.

Το ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ 

Τι είναι ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός;

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτυπώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος σ’ αυτές.

Ταυτόχρονα, προσδιορίζει τη συμβατότητα και την παράλληλη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων αυτών, με γνώμονα πάντοτε τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλασσίων περιοχών και την αξιοποίηση των θαλασσίων πόρων. Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού καθορίστηκε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, ιδίως δε με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Η διαδικασία αυτή προβλέπεται στην οδηγία 2014/89/ΕΕ και εκπληρώνεται, με αυτόν τον τρόπο, η ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας μας. Η ορθή μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων και τη διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η οδηγία αυτή δεν θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία των κρατών μελών επί των θαλάσσιων υδάτων, τα οποία απορρέουν από τις σχετικές διατάξεις του διεθνούς δικαίου, ιδίως δε από την UNCLOS.

Ποιος είναι ο στόχος του;

Η οργάνωση του θαλάσσιου χώρου, η ομαλή αλληλεπίδραση χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Κατά την εκπόνηση του ΘΧΣ θα ληφθούν υπόψη κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παράμετροι, για δραστηριότητες όπως:

– η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής -μεταξύ άλλων- δια του ορισμού θαλάσσιων πάρκων,

– η διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων,

– η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών,

– η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη,

– η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας και ιδιαίτερα των δυνητικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου αλλά και των υπεράκτιων αιολικών μας πάρκων,

– η ιχθυοκαλλιέργεια,

– η ενίσχυση των διασυνοριακών υποδομών κοινού ενδιαφέροντος με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της άμεσης περιφέρειάς της.

Με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, δίνεται η δυνατότητα μίας συντεταγμένης -και όχι αποσπασματικής- οριοθέτησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Η ορθή μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων και τη διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Σε συνέχεια των στρατηγικών προτεραιοτήτων που έθεσε ο Πρωθυπουργός στο 9ο «Our Ocean Conference», ο Σχεδιασμός αποτελεί μέρος μιας ολιστικής πολιτικής χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας σε θάλασσα και στεριά, που προοδευτικά υλοποιείται από την ελληνική Κυβέρνηση.

Γιατί κατατίθεται τώρα ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός;

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί έναν Οδικό Χάρτη αξιοποίησης των θαλασσίων πόρων μας. Συνεπώς, η σχεδίασή του αποτέλεσε αντικείμενο μακράς διαβούλευσης με συναρμόδια Υπουργεία, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και με τις τοπικές κοινωνίες. Ο ΘΧΣ αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, αν συνυπολογιστεί ότι η χώρα μας διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περισσότερα καταγεγραμμένα νησιά.

Γιατί χωρίστηκε ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός σε 4 χωρικές ενότητες;

Γιατί, με αυτόν τον τρόπο, απεικονίζεται η διοικητική διάρθρωση των αντίστοιχων Περιφερειών. Θα ακολουθήσει η έκδοση των αντίστοιχων θαλάσσιων χωροταξικών πλαισίων, όπως συνέβη και με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (12 από τα συνολικά 13 έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ δρομολογείται και το 13ο).

Πού δημοσιεύεται ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός; Πώς θα ενημερωθούν οι πολίτες;

Δημοσιεύεται σε ΦΕΚ, όπως προβλέπεται στην Ελλάδα, ενημερώνεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και αναρτάται στις σχετικές διαδικτυακές πλατφόρμες της. Παράλληλα θα υπάρξουν και δράσεις ενημέρωσης από το ΥΠΕΝ.

Έχει γεωπολιτική σημασία ο ΘΧΣ;

Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού καθορίστηκε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της Ένωσης και με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, ιδίως, δε, με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών.

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός υλοποιεί μία σειρά από ευρωπαϊκές στρατηγικές και αποτελεί τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Το ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΞ 

Γιατί είναι σημαντική κίνηση η κατάρτιση και η εξειδίκευση και αποτύπωση σε χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού; (ΘΧΣ)

Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).

Δηλαδή τι αποτυπώνει ο χάρτης;

Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.

Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.

Αρα ο χάρτης αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);

Η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.

Συνεπώς, ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ.

Αποτυπώνει την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);

Η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας που απορρέει από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι ένα δικαίωμα για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.

Πώς συνδέεται η κατάρτιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με την κυριαρχία και την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων;

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και η εξειδίκευση του με χάρτη αποτελεί αποτύπωση των δραστηριοτήτων σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας – όχι άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

H κυριαρχία δεν είναι αντικείμενο σχεδιασμού. Προϋπάρχει και δεν επηρεάζεται από αυτόν.

Γιατί η κυβέρνηση καταθέτει τώρα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό;

Η κυβέρνηση κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος. Υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη και με ουσιαστικό τρόπο, όχι με επικοινωνιακές φωτοβολίδες.

Η κατάρτιση του ΘΧΣ πιθανόν να προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας. ‘Αρα εγκαταλείπετε τον ελληνοτουρκικό διάλογο;

Το ότι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία.

Εξάλλου, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφορά μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας έναντι της Ε.Ε. που απορρέει από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές οδηγίες και εντάσσεται στο πλαίσιο επίτευξης σειράς Ευρωπαϊκών Στρατηγικών, όπως η Πράσινη Συμφωνία και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια (EUMSS-EU Maritime Security Strategy).

Κανονικά διεξάγεται η κυκλοφορία στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού, στο τμήμα από Βέροια προς Κοζάνη και αντίστροφα, μετά το τροχαίο δυστύχημα που σημειώθηκε το απόγευμα της Μ. Τρίτης στα διόδια Πολυμύλου, όπου έχασαν τη ζωή τους δύο άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι πέντε.

Το δυστύχημα συνέβη —εν μέσω πυκνής ομίχλης— στη λωρίδα των διοδίων του e-pass (στον κλάδο προς Κοζάνη). Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, Ι.Χ. αυτοκίνητο επιχειρώντας να περάσει από το σημείο σταμάτησε υπό συνθήκες που διερευνώνται στην μπάρα, και ακολούθησε σύγκρουση με άλλο Ι.Χ. αυτοκίνητο που ακολουθούσε. Στη συνέχεια, φορτηγό προσέκρουσε με σφοδρότητα πάνω στα δύο ακινητοποιημένα αυτοκίνητα, παρασύροντας τον οικίσκο των διοδίων, ενώ ξέσπασε φωτιά που κατέκαψε και τα τρία εμπλεκόμενα οχήματα.

Στο σημείο επικράτησε πανδαιμόνιο, ενώ κλήθηκε η Πυροσβεστική που κατά την επιχείρηση κατάσβεσης εντόπισε τις απανθρακωμένες σορούς των δύο επιβατών του δεύτερου Ι.Χ. αυτοκινήτου (μεσαίου). Η ταυτοποίηση των νεκρών στάθηκε αδύνατη και απαιτείται εργαστηριακή εξέταση με δείγμα DNA. Άλλα πέντε άτομα, μεταξύ αυτών και υπάλληλος των διοδίων, τραυματίστηκαν και μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία της Βέροιας και της Κοζάνης, με την κατάσταση της υγείας τους να μην εμπνέει ανησυχία.

Από την Τροχαία συνελήφθη ο οδηγός του φορτηγού, με καταγωγή από την Ουκρανία, που, κατά πληροφορίες, μετέφερε γυάλινα βαζάκια. Παραμένει υπό κράτηση και σήμερα (Μ. Τετάρτη) αναμένεται να οδηγηθεί στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Κοζάνης. Την ίδια ώρα, η προανάκριση των Αρχών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και στο πλαίσιο της διερεύνησης των συνθηκών του δυστυχήματος επιχειρείται να ανακτηθεί, από το σύστημα καταγραφής, το βιντεοληπτικό υλικό από τις κατεστραμμένες, λόγω της φωτιάς, κάμερες ασφαλείας των διοδίων.