Ένα βαρύ πέπλο πέφτει πάνω από την Ουψάλα, καθώς οι σουηδικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη ενός 16χρονου τα ξημερώματα της Τετάρτης, ως υπόπτου για τη δολοφονία τριών νεαρών ατόμων μέσα σε κομμωτήριο της πόλης, όπως επιβεβαίωσαν οι εισαγγελικές αρχές.
Τα θύματα, ηλικίας 15 έως 20 ετών, έπεσαν νεκρά από πυροβολισμούς αργά το απόγευμα της Τρίτης, τη στιγμή που η πανεπιστημιούπολη της Ουψάλας, μόλις 40 λεπτά βόρεια της Στοκχόλμης, ετοιμαζόταν να γιορτάσει την «Νύχτα της Βαλπούργης», μία από τις πιο ζωντανές γιορτές της πόλης.
«Η έρευνα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Αυτή τη στιγμή συλλέγουμε στοιχεία, ενώ οι αστυνομικοί πραγματοποιούν ελέγχους πόρτα-πόρτα στη γειτονιά και παίρνουν καταθέσεις από μάρτυρες», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Εισαγγελία της Σουηδίας.
Παράλληλα, όπως διευκρίνισαν, γίνεται ήδη ανάλυση κινητών τηλεφώνων και άλλων υλικών που έχουν κατασχεθεί από το σημείο.
Από την πλευρά της Αστυνομίας, τονίστηκε σε συνέντευξη Τύπου πως είναι ακόμη νωρίς για σαφή συμπεράσματα σχετικά με το εάν το περιστατικό σχετίζεται με ξεκαθάρισμα λογαριασμών συμμοριών, ωστόσο αυτό το ενδεχόμενο εξετάζεται με ιδιαίτερη ένταση.
Οι αρχές επιβεβαίωσαν πως τα θύματα ήταν όλα νέοι ηλικίας 15 με 20 ετών, αποφεύγοντας να δώσουν περισσότερες πληροφορίες, καθώς ακόμη δεν έχουν επιβεβαιωθεί επίσημα τα στοιχεία τους.
Σύμφωνα με τη σουηδική νομοθεσία, οι συλλήψεις διαβαθμίζονται αναλόγως του αποδεικτικού υλικού που συγκεντρώνουν οι αρχές, με τον 16χρονο να συλλαμβάνεται υπό το αυστηρότερο επίπεδο κράτησης, όπως επεσήμανε η Εισαγγελία.
Τα επίσημα δικόγραφα, τα οποία έχουν σημαντικά καλυφθεί λόγω της μικρής ηλικίας του υπόπτου, δείχνουν πως η σύλληψη έγινε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης. Ο διορισμένος από το δικαστήριο δικηγόρος του νεαρού δεν ανταποκρίθηκε άμεσα σε αιτήματα για σχολιασμό.
«Όποιο κι αν είναι το κίνητρο, πρόκειται για βία που καμιά ευνομούμενη κοινωνία δεν μπορεί να αποδεχθεί και που πρέπει να σταματήσει», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Δικαιοσύνης Γκούναρ Στρόμερ, σε σχετική συνέντευξη Τύπου. «Δεν πρόκειται να χαλαρώσουμε τις προσπάθειές μας».
Η αστυνομία υπογράμμισε ακόμη πως το περιστατικό εκλαμβάνεται ως «μεμονωμένο γεγονός» και δεν συνδέεται με τους μαζικούς εορτασμούς της «Νύχτας της Βαλπούργης», όπου παραδοσιακά οικογένειες και φοιτητές συγκεντρώνονται γύρω από φωτιές για να καλωσορίσουν την άνοιξη.
Ως πολύ σοβαρή, με διεθνείς και επικίνδυνες διαστάσεις, κρίνεται η υπόθεση της σύλληψης ενός 59χρονου Έλληνα ομογενούς από τη Γεωργία στην Αλεξανδρούπολη.
Ο ίδιος ομολόγησε ότι φωτογράφιζε και βιντεοσκοπούσε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και υλικό για λογαριασμό άλλου ατόμου, και του έστελνε το σχετικό υλικό μέσω κρυπτογραφημένης εφαρμογής, μαζί με έγγραφες πληροφορίες.
«Το έκανα για τη μαμά Ρωσία», φέρεται να δήλωσε ο ελαιοχρωματιστής.
Σύμφωνα με την έρευνα των Αρχών, ο στρατολόγος του, επίσης Ελληνογεωργιανός στην καταγωγή, ο οποίος συνελήφθη στη Λιθουανία, του είχε δώσει μεταξύ άλλων, αναλυτικές οδηγίες για να περνάει απαρατήρητος όταν φωτογράφιζε και βιντεοσκοπούσε στις στρατιωτικές εθνικές και νατοϊκές βάσεις της Αλεξανδρούπολης. Τον είχε συμβουλεύσει μάλιστα να ντύνεται με αθλητική περιβολή, να κρατάει ένα μπαστούνι για να ανεβαίνει τους λόφους δήθεν ότι κάνει πεζοπορία.
Στο κινητό του 59χρονου βρέθηκε πλήθος υλικού που κατέληγε στον Ελληνογεωργιανό, με στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Αλεξανδρούπολης, εθνικές και νατοϊκές, και καταγραφή κινήσεων και μεταφορών στρατιωτικού υλικού με τελικό προορισμό την Ουκρανία.
Πώς έφτασαν στα ίχνη του 59χρονου
Στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας οι Αρχές της Λιθουανίας συνέλαβαν τον Ελληνογεωργιανό για απόπειρα δολοφονίας Ρώσου αντιφρονούντα της κυβέρνησης Πούτιν. Κατά την ανάκρισή του, ο συλληφθείς αποκάλυψε ότι είχε επικοινωνία με έναν 59χρονο στην Αλεξανδρούπολη ο οποίος τον εφοδιάζει με κατασκοπευτικό υλικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ελληνογεωργιανός που στρατολόγησε τον 59χρονο είχε απασχολήσει και στο παρελθόν τις αρχές για ναρκωτικά, δολοφονίες και ήταν μέλος διεθνούς εγκληματικής οργάνωσης. Είχε παραμείνει στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στο Κορδελιό Θεσσαλονίκης, για περίπου 6 μήνες.
Αμέσως μετά την πληροφορία, σε κοινή επιχείρηση της ΕΥΠ με την ΕΛ.ΑΣ. συνελήφθη ο 59χρονος ο οποίος εργαζόταν ως ελαιοχρωματιστής.
Εντύπωση πάντως προκαλεί στις Αρχές το γεγονός ότι τα βιντεάκια που έστελνε ο 59χρονος στη Λιθουανία είναι ερασιτεχνικά.
Η έρευνα από την ΕΥΠ συνεχίζεται για αποκαλυφθεί όλο το εύρος της δράσης τους.
Ο 59χρονος ομογενής από τη Γεωργία οδηγείται αύριο Παρασκευή στον ανακριτή.
Σε διπλωματικούς μαραθώνιους αποδύθηκαν Ηνωμένες Πολιτείες, Ινδία και Πακιστάν μετά τη φονική επίθεση στο Κασμίρ που στοίχισε τη ζωή σε 26 τουρίστες, ενισχύοντας τον φόβο για νέα κλιμάκωση στην ασταθή περιοχή.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικών επικοινωνιών που είχε με τον Πακιστανό πρωθυπουργό Σεχμπάζ Σαρίφ και τον Ινδό ομόλογό του, Σουμπραμανιάμ Τζαϊσανκάρ, κάλεσε τις δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να αποφύγουν κάθε ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ένταση, όπως μετέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 30 Απριλίου.
Το περιστατικό της 22ας Απριλίου, που σημειώθηκε στη διοικούμενη από την Ινδία περιοχή του Κασμίρ, έχει ανεβάσει δραματικά το θερμόμετρο στις σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες διαθέτουν πυρηνικό οπλοστάσιο. Η Ινδία απάντησε ακόμη και σε «απρόκλητα» πυρά από πακιστανούς στρατιώτες στις 1 Μαΐου, στις περιοχές Κουπβάρα, Ούρι και Αχνούρ.
Σε ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, η εκπρόσωπος Τάμι Μπρους τόνισε: «Ο υπουργός εξέφρασε τη θλίψη του για τα θύματα της τρομοκρατικής ενέργειας στο Παχαλγκάμ και επαναβεβαίωσε τη δέσμευση των ΗΠΑ να συνεργαστούν με την Ινδία κατά της τρομοκρατίας. Ενθάρρυνε επίσης την Ινδία να εργαστεί από κοινού με το Πακιστάν για αποκλιμάκωση της έντασης και διαφύλαξη της ειρήνης και ασφάλειας στη Νότια Ασία».
Ο Ινδός ΥΠΕΞ, Σ. Τζαϊσανκάρ, έγραψε στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter) στις 1 Μαΐου: «Συζητήσαμε για την τρομοκρατική επίθεση στο Παχαλγκάμ με τον υπουργό Ρούμπιο. Οι δράστες, υποστηρικτές και οργανωτές της επίθεσης πρέπει να λογοδοτήσουν».
Το Πακιστάν αρνείται κάθε εμπλοκή στην αιματηρή δράση της 22ας Απριλίου, την οποία ανέλαβε μια άγνωστη μέχρι πρότινος οργάνωση με την ονομασία «Kashmir Resistance» ή «The Resistance Front». Η Ινδία ωστόσο επιμένει ότι πρόκειται για παρακλάδι της διαβόητης τρομοκρατικής οργάνωσης Lashkar-e-Taiba, η οποία έχει στον παρελθόν εξαπολύσει φονικές επιθέσεις εναντίον ινδικού στρατού και αστυνομίας στο Κασμίρ.
Αμερικανικές πιέσεις στην Ισλαμαμπάντ για καταδίκη της επίθεσης
Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αναφερόμενη στην τηλεφωνική επαφή Ρούμπιο–Σαρίφ, δήλωσε: «Ο υπουργός τόνισε την ανάγκη να καταδικαστεί ευθέως η τρομοκρατική ενέργεια της 22ας Απριλίου στο Παχαλγκάμ. Αμφότεροι επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την ανάγκη λογοδοσίας των δραστών».
Παράλληλα, ο Ρούμπιο παρότρυνε το Πακιστάν να συνεργαστεί πλήρως στις έρευνες για την επίθεση, αλλά και να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Ινδία, για τη διασφάλιση σταθερότητας στην περιοχή.
Η πακιστανική πλευρά μετέφερε ότι ο αμερικανός υπουργός υπογράμμισε τη σημασία της συνεχιζόμενης συνεργασίας για την ειρήνη στη Νότια Ασία. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός Σαρίφ, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Ισλαμαμπάντ, χαρακτήρισε αβάσιμες τις ινδικές κατηγορίες και ζήτησε από τις ΗΠΑ να ασκήσουν πιέσεις στο Νέο Δελχί ώστε να χαμηλώσει τη ρητορική και να επιδείξει υπευθυνότητα.
Το κλίμα επιβαρύνθηκε περαιτέρω όταν ο Πακιστανός υπουργός Πληροφοριών Αταουλάχ Ταράρ έγραψε στις 29 Απριλίου στην πλατφόρμα Χ ότι υπάρχουν «αξιόπιστες ενδείξεις» πως η Ινδία σχεδιάζει στρατιωτικές επιχειρήσεις σε βάρος του Πακιστάν εντός των επόμενων 24-36 ωρών, με πρόφαση τη σύνδεσή του με τα γεγονότα του Παχαλγκάμ. «Η Ινδία έχει αναλάβει τον ρόλο του δικαστή, του ενόρκου και του εκτελεστή», ανέφερε χαρακτηριστικά, κατηγορώντας το Νέο Δελχί για επικίνδυνη συμπεριφορά.
Μετά τις ινδικές κινήσεις της 23ης Απριλίου—ανάμεσά τους η αναστολή της Συμφωνίας για τα Ύδατα του Ινδού, η ακύρωση θεωρήσεων για Πακιστανούς πολίτες και το κλείσιμο του βασικού συνοριακού περάσματος—το Πακιστάν αντέδρασε, ακυρώνοντας θεωρήσεις για Ινδούς, κλείνοντας τον εναέριο του χώρο για ινδικά αεροσκάφη και παγώνοντας το διμερές εμπόριο.
Το Κασμίρ βρίσκεται στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης Ινδίας–Πακιστάν ήδη από το 1947, όταν η βρετανική αποικιοκρατία αποχώρησε αφήνοντας ασαφές το μέλλον της περιοχής. Η Ινδία ελέγχει το μεγαλύτερο τμήμα του Κασμίρ, το Πακιστάν τα βόρεια και δυτικά, ενώ η Κίνα διατηρεί έλεγχο σε αμφισβητούμενα εδάφη στα ανατολικά, ορισμένα εκ των οποίων παρέλαβε από το Πακιστάν. Επιπλέον, η περιοχή του Λαντάκ συνορεύει με την Κίνα, χώρα που έχει ενισχύσει τη στρατηγική της σχέση με το Πακιστάν μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road.
Η Ινδία και το Πακιστάν έχουν συγκρουστεί επανειλημμένα, μεταξύ άλλων σε δύο πολέμους—τον πλέον αιματηρό το 1971, όταν η Ινδία συνέβαλε στην ανεξαρτησία του Μπανγκλαντές—και συχνά σε μεθοριακά επεισόδια στο Κασμίρ.
Πολεμικές ασκήσεις και κλιμάκωση δηλώσεων
Στο μεταξύ, το ινδικό ναυτικό προειδοποίησε για πραγματικές βολές σε ασκήσεις που διεξάγει στη Θάλασσα της Αραβίας, ανοιχτά της Γκουτζαράτ, πολιτείας που συνορεύει με το Πακιστάν. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, με καταγωγή από τη Γκουτζαράτ, σε ομιλία του στις 24 Απριλίου στη Μπιχάρ, τόνισε ότι οι τρομοκράτες και οι υποστηρικτές τους θα γνωρίσουν «τιμωρία πέρα από κάθε φαντασία», υπογραμμίζοντας πως «η Ινδία θα τους κυνηγήσει όπου κι αν βρίσκονται».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συναντάται με τον πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι στον Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον στις 13 Φεβρουαρίου 2025. Kevin Lamarque/Reuters
Οι ινδικές αρχές υποστηρίζουν πως έχουν ταυτοποιήσει τους τρεις δράστες της επίθεσης, δύο εκ των οποίων φέρονται να είναι πακιστανοί υπήκοοι. Η αστυνομία της Τζαμού και Κασμίρ ανακοίνωσε αμοιβή δύο εκατομμυρίων ρουπιών για τον εντοπισμό των Αλί Μπάι, Χασίμ Μούσα και Αντίλ Χουσέιν Τόκερ.
Σε συνέντευξή του στο Sky News την 1η Μαΐου, ο πακιστανός υπουργός Άμυνας, Κουαγιά Ασίφ, δήλωσε πως η οργάνωση Lashkar-e-Taiba «έχει εκλείψει» και δεν θα μπορούσε να υπάρχουν θυγατρικές, αν ο ίδιος ο πυρήνας δεν υφίσταται πλέον. Άφησε μάλιστα να εννοηθεί πως το χτύπημα της 22ας Απριλίου θα μπορούσε να είναι μια επιχείρηση παραπλάνησης (false flag).
Λίγες μόλις ημέρες απομένουν για τις ενδιάμεσες εκλογές των Φιλιππίνων, εν μέσω αυξημένων προειδοποιήσεων για πιθανούς κινδύνους ξένης παρέμβασης, κυρίως από την πλευρά της Κίνας.
Ένας Κινέζος υπήκοος συνελήφθη από το Εθνικό Γραφείο Ερευνών (NBI), την αντίστοιχη υπηρεσία της FBI στις Φιλιππίνες, με την κατηγορία της κατασκοπείας, καθώς φέρεται να βρέθηκε με ηλεκτρονική συσκευή παρακολούθησης στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου του.
Πρόκειται για τον Λάο Τακ-Χόι, 47 ετών, ο οποίος, σύμφωνα με τις αρχές, βρισκόταν σε ένα γκρι Mitsubishi Adventure σταθμευμένο έξω από τα κεντρικά της Εκλογικής Επιτροπής (Comelec) στην Ιντραμούρος της Μανίλα, όταν και συνελήφθη από το NBI στις 29 Απριλίου.
Το περιστατικό αυτό έρχεται λίγο μετά από ακρόαση στη Γερουσία που είχε αναδείξει τους κινδύνους από προσπάθειες του Πεκίνου να επηρεάσει τις δημοκρατικές διαδικασίες στις Φιλιππίνες, σε μια περίοδο που το κινεζικό καθεστώς συνεχίζει τη διεκδίκηση νησιών στη Νότια Σινική Θάλασσα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι εκλογές στις Φιλιππίνες έχουν οριστεί για τις 12 Μαΐου.
Σύμφωνα με το NBI, ο συλληφθείς είχε στην κατοχή του μια συσκευή καταγραφής διεθνών κινητών ταυτοτήτων (IMSI catcher). Πρόκειται για τεχνολογία που μιμείται κεραία κινητής τηλεφωνίας, επιτρέποντας την υποκλοπή κλήσεων, μηνυμάτων και δεδομένων τοποθεσίας σε ακτίνα ενός έως τριών χιλιομέτρων.
Υλικό από τη σύλληψη έδειξε τη συσκευή στο πορτμπαγκάζ του οχήματος του Λάο, με κρατικά μέσα να σημειώνουν ότι είχε τοποθετηθεί ένας αυτοσχέδιος ανεμιστήρας για να μην υπερθερμαίνεται κατά τη λειτουργία της.
Ο εκπρόσωπος του NBI, Φερνάντο Λαβίν, ανέφερε σε τοπικά μέσα πως από την έρευνα προέκυψε ότι τα εξαρτήματα της συσκευής είχαν μεταφερθεί μεμονωμένα στις Φιλιππίνες και συναρμολογήθηκαν επιτόπου.
«Αυτό είναι κάτι εξαιρετικά σοβαρό. αποτελεί απειλή για την εθνική μας ασφάλεια», δήλωσε, εκφράζοντας ανησυχίες πως στόχος της συσκευής ήταν η ίδια η Εκλογική Επιτροπή.
«Είναι ένα ενδεχόμενο. Δεν λέμε ότι είναι βέβαιο, αλλά δεν αποκλείεται. Για ποιον λόγο να βρεθεί κανείς σε τόσο ευαίσθητο σημείο, έξω από την Comelec; Το γεγονός προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στις αρχές», συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ο Λαβίν επεσήμανε, επίσης, πως το NBI έχει βίντεο με τον Λάο και ακόμα έναν Κινέζο να τοποθετούν ύποπτο εξοπλισμό παρακολούθησης κοντά στην Επιτροπή Εκλογών το Σαββατοκύριακο που προηγήθηκε.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του NBI, Χάιμε Σαντιάγκο, οι υπηρεσίες παρακολουθούσαν τον ύποπτο αρκετές ημέρες, καταγράφοντας τις κινήσεις του σε κεντρικές συνοικίες της πρωτεύουσας, έως ότου παρατήρησαν πολλαπλές διελεύσεις του γύρω από την Comelec και προχώρησαν στη σύλληψή του.
Ο Λαβίν υπογράμμισε ότι τα πρόσφατα περιστατικά δεν είναι μεμονωμένα: στις 25 Φεβρουαρίου συνελήφθησαν άλλοι δύο Κινέζοι με κατηγορίες για κατασκοπεία, καθώς φέρεται να είχαν προσλάβει ντόπιους να τους μεταφέρουν σε στρατηγικά σημεία της Μανίλα, όπως το προεδρικό μέγαρο και την πρεσβεία των ΗΠΑ, με όχημα που έφερε επίσης IMSI catcher.
Από την έρευνα του NBI, φέρεται να προέκυψαν στοιχεία που ενισχύουν την υπόνοια κατασκοπείας, με τους Φιλιππινέζους συνεργούς να επιβεβαιώνουν ότι μετέφεραν τους Κινέζους σε ευαίσθητους χώρους.
Κινέζοι υπήκοοι και οι φερόμενοι ως Φιλιππινέζοι συνεργοί τους, που συνελήφθησαν για υποτιθέμενη κατασκοπεία, συνοδεύονται από πράκτορες του Εθνικού Γραφείου Ερευνών (NBI) έξω από ένα δωμάτιο μετά από συνέντευξη Τύπου στο γραφείο του NBI στη Μανίλα των Φιλιππίνων, στις 25 Φεβρουαρίου 2025. Ted Aljibe/AFP μέσω Getty Images
Ο ηγέτης της πλειοψηφίας στη Γερουσία, Φράνσις Τολοντίνο, σχολίασε πως η νέα σύλληψη επιβεβαιώνει τους φόβους για ενδεχόμενη ξένη παρέμβαση στις επικείμενες εκλογές: «Η σύλληψη ενισχύει αυτά που είχαμε σημειώσει στη Γερουσία – μια ενεργή προσπάθεια υπονόμευσης της εκλογικής διαδικασίας», ανέφερε, ευχαριστώντας το NBI για την ταχεία και αποφασιστική του επέμβαση ώστε να αποτραπεί η «εκτεταμένη δράση» του Πεκίνου.
Σε βάρος του Λάο ασκήθηκαν διώξεις για παραβίαση του νόμου περί κυβερνοεγκλημάτων, του νόμου περί προστασίας προσωπικών δεδομένων και του νόμου περί Κατασκοπείας.
«Ο εξοπλισμός θα αναλυθεί στο εργαστήριο ψηφιακής εγκληματολογίας ώστε να διαπιστωθεί η ακριβής του χρήση», ξεκαθάρισε ο Λαβίν.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης διευκρίνισε ότι το θέμα της πιθανής αποφυλάκισης με εγγύηση αφορά την αρμόδια υπηρεσία μεταναστών, καθώς πρόκειται για αλλοδαπό πολίτη, ο οποίος αντιμετωπίζει επιπλέον κατηγορίες για παραβίαση της μεταναστευτικής νομοθεσίας.
Η επικεφαλής του γραφείου Τύπου της προεδρίας, Κλερ Κάστρο, εξέφρασε έντονη ανησυχία για την παρουσία κατασκοπευτικής συσκευής κινεζικής προέλευσης κοντά στα γραφεία της Εκλογικής Επιτροπής: «Πρόκειται για ιδιαίτερα ανησυχητική υπόθεση… ο πρόεδρος έχει εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες αντικατασκοπείας που χειρίστηκαν την υπόθεση», σημείωσε.
Ο επικεφαλής του Εθνικού Γραφείου Ερευνών (NBI) Χάιμε Σαντιάγκο με ένα κατασχεμένο όχημα που περιέχει εξοπλισμό κατά τη διάρκεια μιας παρουσίασης στον Τύπο στο γραφείο του NBI στη Μανίλα στις 25 Φεβρουαρίου 2025. Ted Aljibe/AFP μέσω Getty Images
Ο ίδιος ο Λάο ισχυρίστηκε κατά τη σύλληψή του ότι επισκεπτόταν τις Φιλιππίνες ως τουρίστας και το αυτοκίνητο δεν του ανήκε, λέγοντας πως «περιφερόταν για να βγάλει φωτογραφίες». Ωστόσο, ο διευθυντής του NBI, Σαντιάγκο, χαρακτήρισε τον ισχυρισμό του «απίστευτο», επισημαίνοντας ότι ο Λάο είχε προσλάβει Φιλιππινέζο οδηγό, στον οποίον κατέβαλλε 8.000 πέσος (περίπου 150 δολάρια) την ημέρα για τις μετακινήσεις του.
Ο Λάο είχε φτάσει στις Φιλιππίνες στις 25 Απριλίου με διαβατήριο από το Μακάο, που επιτρέπει σύντομη παραμονή χωρίς έκδοση τουριστικής βίζας — πρόκειται μάλιστα για το πρώτο του ταξίδι στη χώρα.
Ο επικεφαλής της Comelec, Τζορτζ Έρβιν Γκαρσία, επιβεβαίωσε πως, μετά από ελέγχους, διαπιστώθηκε ότι κανένα από τα συστήματα της Επιτροπής δεν έχει παραβιαστεί, ενώ τα δεδομένα των εκλογών δεν φυλάσσονται στα κεντρικά γραφεία.
Ο γερουσιαστής Τολοντίνο κάλεσε το υπουργείο Εξωτερικών να καλέσει τον Κινέζο πρεσβευτή, Χουάνγκ Ξιλιαν, για εξηγήσεις σχετικά με τις καταγγελίες περί εμπλοκής Κινέζων στις πρόσφατες υποθέσεις κατασκοπείας.
Η γερουσιάστρια Ρίζα Χοντιβέρος σημείωσε πως αν αποδειχθεί ότι ο Λάο προχώρησε σε πράξεις κατασκοπείας, τότε οι επιπτώσεις θα είναι σημαντικές για τις ήδη τεταμένες σχέσεις Μανίλα-Πεκίνου.
Στο μεταξύ, δημοσιεύματα συνδέουν κινεζικές οντότητες με λειτουργία «πειραματικών αγροκτημάτων τρολ» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο την επιρροή στο εκλογικό σώμα εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών. Η κινεζική πρεσβεία έχει απορρίψει κατηγορηματικά τις κατηγορίες, κάνοντας λόγο για «χρήση του χαρτιού της Κίνας» από ορισμένους πολιτικούς για εκλογικά οφέλη.
Οι αρχές των Φιλιππίνων, έχοντας επίγνωση της κρισιμότητας της περιόδου, παραμένουν σε επιφυλακή, με την προσοχή στραμμένη σε κάθε προσπάθεια κατασκοπείας ή χειραγώγησης της δημοκρατικής διαδικασίας.
Το Ουζμπεκιστάν συμφώνησε να καλύψει το κόστος για την απέλαση 131 μεταναστών χωρίς νόμιμα έγγραφα από το αμερικανικό έδαφος, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) των ΗΠΑ στις 30 Απριλίου. Πέρα από Ουζμπέκους, η πτήση επαναπατρισμού περιλάμβανε και πολίτες από το Καζακστάν και το Κιργιστάν, που επίσης ζούσαν παράνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας, Κρίστι Νοέμ, συνεχάρη μέσω γραπτής της δήλωσης τον Ουζμπέκο πρόεδρο, Σαβκάτ Μιρζιγιάεφ, για τη συνεργασία στην επιστροφή των μεταναστών στις πατρίδες τους. «Αναγνωρίζουμε τη σημαντική ηγετική στάση του προέδρου Μιρζιγιάεφ, που στήριξε την επιστροφή 131 παράτυπων αλλοδαπών στη χώρα τους. Προσβλέπουμε σε ακόμη στενότερη συνεργασία για την ενίσχυση της κοινής ασφάλειας και την εδραίωση της νομιμότητας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η συμφωνία αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο διμερών διαπραγματεύσεων που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ με ξένες χώρες, στοχεύοντας στην αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής. Πρόκειται για ακόμη μια συντονισμένη επιχείρηση στο πλαίσιο των εντατικών προσπαθειών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης.
Ως παραδείγματα πετυχημένων συμπράξεων με τρίτες χώρες, το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας επικαλέστηκε τη συμφωνία Τραμπ με την Κολομβία, η οποία πλέον αποδέχεται μετανάστες που απελαύνει η Ουάσιγκτον. Παράλληλα, η συνεργασία με το Ελ Σαλβαδόρ περιλαμβάνει τη μεταφορά και κράτηση ατόμων που φέρονται να ανήκουν σε εγκληματικές οργανώσεις ή και έχουν καταδικαστεί για σοβαρά αδικήματα. Η συμφωνία αυτή προέβλεπε μάλιστα οικονομική ενίσχυση 6 εκατ. δολαρίων από τις ΗΠΑ προς το Ελ Σαλβαδόρ για τη φιλοξενία των συγκεκριμένων κρατουμένων επί ένα έτος σε φυλακές υψίστης ασφαλείας. Μέχρι στιγμής, σχεδόν 300 ξένοι που η αμερικανική πλευρά συνέδεσε με τις εγκληματικές οργανώσεις Tren de Aragua και MS-13 – οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατικές – έχουν επιστραφεί στο Ελ Σαλβαδόρ.
Κατά τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, η τρέχουσα αμερικανική διοίκηση έχει ήδη πραγματοποιήσει πάνω από 142.000 απελάσεις. Παράλληλα, όπως ανακοινώθηκε, οι καθημερινές επαφές στα σύνορα έχουν μειωθεί κατά 95% από τότε που ανέλαβε καθήκοντα ο Τραμπ.
«Οι ενέργειες αυτές αποτυπώνουν το όραμα και τη στρατηγική του προέδρου Τραμπ για ισχυρή διπλωματική συνεργασία και επαναφορά της μεταναστευτικής τάξης, διασφαλίζοντας ότι όσοι διαμένουν παράνομα στις ΗΠΑ επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους. Και βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή», σχολίασε το αμερικανικό υπουργείο.
Τα μέτρα απέλασης έχουν πάντως προκαλέσει προσφυγές στα αμερικανικά δικαστήρια. Πρόσφατα, ένας ομοσπονδιακός δικαστής περιόρισε ουσιαστικά την ικανότητα της αμερικανικής διοίκησης να προχωρά σε άμεσες απελάσεις παρατύπων μεταναστών που κρατούνται στη ναυτική βάση του Γκουαντάναμο. Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση, οι κρατούμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν πιθανούς φόβους για την προσωπική τους ασφάλεια πριν απελαθούν στο Ελ Σαλβαδόρ ή σε άλλες χώρες πέραν της καταγωγής τους. Η απόφαση αυτή ήρθε στον απόηχο καταγγελιών οργανώσεων προστασίας δικαιωμάτων ότι η κυβέρνηση Τραμπ παραβίασε προηγούμενη δικαστική εντολή αναφορικά με την απέλαση Βενεζουελάνων.
Έντονη κριτική εκφράζουν οι Δημοκρατικοί σχετικά με τη διαχείριση των απελάσεων. Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση, ομάδα βουλευτών ταξίδεψε στο Ελ Σαλβαδόρ και απαίτησε την απελευθέρωση του Κιλμάρ Αμπρέγκο Γκαρσία, υποστηρίζοντας πως απελάθηκε παρανόμως, κατά παράβαση δικαστικής απόφασης.
Ανώτατοι αξιωματούχοι του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, πάντως, επεσήμαναν ότι ο Αμπρέγκο Γκαρσία ζούσε παράνομα στις ΗΠΑ πριν την απέλασή του, ήταν μέλος της MS-13 και αντιμετώπιζε κατηγορίες για διακίνηση ανθρώπων και ενδοοικογενειακή βία.
Στις αρχές Απριλίου, ομοσπονδιακός δικαστής διέταξε τη διοίκηση Τραμπ να διευκολύνει την επιστροφή του Αμπρέγκο Γκαρσία στις ΗΠΑ, όμως ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναΐμπ Μπουκέλε, έχει δηλώσει δημοσίως ότι δεν προτίθεται να συναινέσει.
Με αυστηρό μήνυμα προς την Τεχεράνη συνόδευσε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Πιτ Ηγεσέθ την εντατικοποίηση των αμερικανικών επιθέσεων στην Υεμένη, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Rough Rider», καθώς πλησιάζει ο κρίσιμος νέος κύκλος διαβουλεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 30 Απριλίου, ο Ηγεσέθ ξεκαθάρισε: «Μήνυμα προς το ΙΡΑΝ: Βλέπουμε τη φονική σας υποστήριξη προς τους Χούθι. Γνωρίζουμε ακριβώς τι κάνετε. Ξέρετε πολύ καλά τι μπορεί να κάνει ο αμερικανικός στρατός – και έχετε προειδοποιηθεί. Θα πληρώσετε το ΤΙΜΗΜΑ στον χρόνο και τον τόπο που εμείς θα επιλέξουμε».
Οι ΗΠΑ εντείνουν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις κατά των φιλοϊρανών ανταρτών Χούθι στη Υεμένη, ενώ παράλληλα, με τη μεσολάβηση του Ομάν, προετοιμάζονται για τον νέο γύρο συνομιλιών με το Ιράν στη Ρώμη στις 3 Μαΐου. Στόχος των διαπραγματεύσεων είναι να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικών όπλων από το ιρανικό καθεστώς, προσφέροντας σε αντάλλαγμα άρση ορισμένων αμερικανικών κυρώσεων.
Μέχρι στιγμής, οι δύο πλευρές έχουν λάβει μέρος σε τρεις γύρους έμμεσων επαφών, χωρίς οριστικά αποτελέσματα.
Το τεράστιο αμερικανικό στρατιωτικό αποτύπωμα στην περιοχή ενισχύεται, με τα αεροπλανοφόρα USS Harry S. Truman στην Ερυθρά Θάλασσα και USS Carl Vinson στη Θάλασσα του Ομάν να στηρίζουν τις αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούθι. Σύμφωνα με την αμερικανική στρατιωτική διοίκηση Κεντρικής Διοίκησης (USCENTCOM), από την έναρξη της επιχείρησης έχουν πληγεί πάνω από 800 στόχοι.
Οι επιθέσεις επικεντρώνονται στους Χούθι –οι οποίοι λαμβάνουν στήριξη από το Ιράν– μετά τα επανειλημμένα πλήγματά τους κατά ισραηλινών σκοπών αλλά και εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, από τα σημαντικότερα θαλάσσια περάσματα διεθνούς εμπορίου.
Παράλληλα, η νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τους Χούθι που ελέγχουν πια μεγάλες περιοχές της χώρας, ακριβώς νότια της Σαουδικής Αραβίας, στον Κόλπο του Άντεν, με πληθυσμό περίπου 39 εκατομμυρίων κατοίκων.
Οι Χούθι δηλώνουν ανοιχτά πως στηρίζουν τη Χαμάς στη Γάζα και ότι οι επιθέσεις τους σε πλοία έχουν στόχο όποιους συνδέονται με το Ισραήλ. Το Ιράν έχει εξοπλίσει τους συμμάχους του στον λεγόμενο Άξονα της Αντίστασης, στους οποίους ανήκουν οι Χούθι και η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, με τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ενώ οι Χούθι στοχεύουν κυρίως πλοία σε Ερυθρά Θάλασσα και στη Στενή του Μπαμπ αλ-Μαντέμπ, η Χεζμπολάχ στρέφει τα drones της πιο συχνά κατά του Ισραήλ.
Παρ’ όλα αυτά, ο διοικητής των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Χοσέιν Σαλαμί, αρνήθηκε τον Μάρτιο κάθε εμπλοκή του Ιράν στις επιθέσεις κατά πλοίων, δηλώνοντας πως το καθεστώς της Τεχεράνης «δεν υπαγορεύει» πολιτικές στους συμμάχους του στη Μέση Ανατολή. Υποστήριξε, σε συνέντευξή του στο κρατικό πρακτορείο Tasnim, ότι «οποιαδήποτε απειλή κατά του Ιράν θα αντιμετωπιστεί με σκληρή και αποφασιστική απάντηση».
Στην κλιμάκωση της διεθνούς απάντησης κατά των Χούθι ήρθε να προστεθεί και το πλήγμα της βρετανικής Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, όπως ανέφεραν την 30ή Απριλίου βρετανοί αξιωματούχοι –η πρώτη συνεμπλοκή του Λονδίνου στη νέα φάση της αμερικανικής επιχείρησης.
Το βρετανικό υπουργείο Άμυνας επεσήμανε πως στόχος ήταν ένα συγκρότημα κτιρίων, περίπου 15 μίλια νότια της Σαναά, όπου οι Χούθι κατασκεύαζαν drones από αυτά που έχουν πλήξει πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν. Τα μαχητικά Typhoon FGR4, με υποστήριξη εναέριου ανεφοδιασμού, χρησιμοποίησαν καθοδηγούμενες βόμβες Paveway IV, αφού ολοκληρώθηκε λεπτομερής σχεδιασμός για τον περιορισμό του κινδύνου απωλειών μεταξύ αμάχων και ζημιών σε υποδομές μη στρατιωτικής φύσης. Η επιχείρηση έγινε νυχτερινές ώρες, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η παρουσία αμάχων στη ζώνη στόχου.
Σε ανάρτηση του, ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας Τζον Χίλι σημείωσε ότι οι επιδρομές είχαν ως σκοπό τον περιορισμό των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Χούθι και την αποτροπή περαιτέρω επιθέσεων κατά βρετανικών και διεθνών πλοίων: «Ανταποκρινόμαστε στην επίμονη απειλή των Χούθι στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας. Μείωση κατά 55% της διακίνησης στη Ερυθρά Θάλασσα έχει ήδη κοστίσει δισεκατομμύρια, τροφοδοτώντας αστάθεια και απειλώντας την οικονομική ασφάλεια οικογενειών στη Βρετανία» δήλωσε ο Χίλι, τονίζοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης στην παγκόσμια σταθερότητα και την προστασία των εργασιακών συμφερόντων των Βρετανών πολιτών.
Οι βομβαρδισμοί λαμβάνουν χώρα ενόψει της προβλεπόμενης διέλευσης του ναυαρχίδας του βρετανικού στόλου, HMS Prince of Wales, από τα νερά της Ερυθράς Θάλασσας.
Αμερική και Ουκρανία ανακοίνωσαν, στις 30 Απριλίου, τη σύναψη συμφωνίας για την έρευνα και εκμετάλλευση σπάνιων μεταλλευμάτων, έπειτα από καθυστερήσεις που προκάλεσαν πολιτικές εντάσεις. Την ίδια στιγμή, η Κίνα ενισχύει τον έλεγχο στις αγορές κρίσιμων ορυκτών, διαδραματίζοντας κυρίαρχο ρόλο στην παραγωγή των σπάνιων γαιών — βασικό συστατικό για τεχνολογίες αιχμής από αυτοκίνητα και ανεμογεννήτριες μέχρι κινητά τηλέφωνα.
Τι πραγματικά γνωρίζουμε, όμως, για τα στρατηγικά αποθέματα της Ουκρανίας;
Σπάνιες, αλλά όχι τόσο σπάνιες
Η ουκρανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι στο υπέδαφος της χώρας κρύβονται ορυκτά ανεκτίμητης αξίας. Οι σπάνιες γαίες, ομάδα 17 στοιχείων ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη βιομηχανία, δίνουν ώθηση τόσο στην ηλεκτροκίνηση όσο και στην αμυντική τεχνολογία.
Παρά την ονομασία τους, στοιχεία όπως το δυσπρόσιο, το σαμάριο και το πρασεοδύμιο δεν σπανίζουν στον φλοιό της γης· ωστόσο, η εξόρυξη και κυρίως ο διαχωρισμός τους από άλλα μέταλλα απαιτούν ιδιαίτερα εξειδικευμένες και πολλές φορές τοξικές διεργασίες — τεχνογνωσία που πλέον ελέγχει σχεδόν αποκλειστικά η Κίνα.
Μετά την ανάδειξη της Κίνας σε υπερδύναμη των σπάνιων γαιών τις δεκαετίες του 1990, ο Ουκρανός πρόεδρος προσέφερε στις ΗΠΑ πρόσβαση στα — κατά τα λεγόμενα του Κιέβου — μεγαλύτερα ευρωπαϊκά αποθέματα τιτανίου και ουρανίου. Υπάρχει, ωστόσο, μια σοβαρή επιφύλαξη: περίπου το 20% των ορυκτών (συμπεριλαμβανομένων των μισών σπάνιων γαιών) βρίσκονται σε εδάφη υπό ρωσική κατοχή. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία διαθέτει ακριβή καταγραφή των ουκρανικών κοιτασμάτων από τη σοβιετική περίοδο.
Άποψη ανοιχτού ορυχείου ιλμενίτη σε ένα φαράγγι στην κεντρική περιοχή Κιροβοχράντ της Ουκρανίας, στις 12 Φεβρουαρίου 2025. (Efrem Lukatsky/file/AP Photo)
Τι κρύβει το ουκρανικό υπέδαφος;
Παρότι οι ουκρανικές αρχές διατείνονται ότι διαθέτουν αξιόλογα κοιτάσματα, σημαντικές εμπορικές ερευνητικές εργασίες δεν έχουν πραγματοποιηθεί. Σύμφωνα με επίσημη καταγραφή, τα κύρια πεδία των σπάνιων γαιών εντοπίζονται σε περιοχή με υψίπεδα γνωστή ως «ουκρανική ασπίδα».
Έξι κοιτάσματα φέρονται να περιέχουν ταντάλιο, νιόβιο και βηρύλλιο —στοιχεία περιζήτητα στην αεροναυπηγική. Αν και λίθιο δεν εξορύσσεται, τα αποθέματα της χώρας αντιστοιχούν στο 30% των ευρωπαϊκών και 3% των παγκόσμιων κοιτασμάτων περίπου.
Σημαντικό μέρος αυτών, όμως, παραμένει σε ζώνες ελεγχόμενες από τη Ρωσία, όπως καταδεικνύουν οι χάρτες των ουκρανικών μεταλλευμάτων σε συνδυασμό με τη σημερινή γραμμή του μετώπου.
Χάρτης των ορυκτών πόρων της Ουκρανία, όπου είναι σχεδιασμένη και η τρέχουσα πρώτη γραμμή της ρωσικής κατοχής. Περίπου το 20% των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των μισών περίπου κοιτασμάτων σπάνιων γαιών, βρίσκονται σε περιοχές υπό ρωσική κατοχή. (Ουκρανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο/Στιγμιότυπο μέσω The Epoch Times)
Άλλο ανακάλυψη, άλλο απόθεμα
Στην εξορυκτική βιομηχανία, ανακάλυψη σημαίνει αρχικός εντοπισμός κοιτάσματος, ενώ απόθεμα είναι η ποσότητα που δύναται να εξορυχθεί με οικονομικό όφελος.
Ο Τζακ Λίφτον, συνιδρυτής του Technology Metals Research, διατηρεί επιφυλάξεις για την πρακτική αξία των ουκρανικών σπάνιων γαιών. Η Αμερική, μόνο πέρυσι, εισήγαγε σπάνιες γαίες αξίας 170 εκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως μέσω εξαρτημάτων από Κίνα και Ιαπωνία.
Η δημιουργία ορυχείου απαιτεί πρόσβαση σε νερό, υποδομές και — φυσικά — ειρήνη. Εν μέσω πολέμου, τα εμπόδια πολλαπλασιάζονται, με το οικονομικό κόστος να ανέρχεται συχνά σε μισό δισεκατομμύριο δολάρια.
«Ανακαλύψεις γίνονται παντού, ελάχιστες όμως μετατρέπονται σε εκμεταλλεύσιμα αποθέματα», δηλώνει ο Λίφτον.
Οι περιβαλλοντικοί εμπειρογνώμονες Γιούλια Ζαζερίνα και Αλίνα Ταταρτσούκ της CDM Engineering Ukraine ελέγχουν τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων στο κοίτασμα λιθίου Polokhivske, που πρόκειται να αναπτυχθεί από την Ukrlithium Mining, στο Κίροβογκράντ. Ουκρανία, 27 Φεβρουαρίου 2025. (Thomas Peter/File Photo/Reuters)
Εξόρυξη σε ζώνη σύρραξης
Η δημιουργία ορυχείων — από την ανακάλυψη έως την παραγωγική λειτουργία — ενδέχεται να διαρκέσει δεκαετίες. Όπως σημειώνει ο αναλυτής Χαβιέρ Μπλας του Bloomberg, η επίσημη λίστα των ΗΠΑ δεν καταγράφει στην Ουκρανία ενεργά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα.
Η συνολική παγκόσμια ετήσια αξία της παραγωγής σπάνιων γαιών αγγίζει τα 15 δισ. δολάρια. Όποια και αν είναι η μελλοντική παραγωγική δυνατότητα της Ουκρανίας, δεν έχουν και τόσο μεγάλη αξία, σε επίπεδο οικονομικής γεωγραφίας.
Σύμφωνα με αναφορά της S&P στις 13 Φεβρουαρίου, τα στοιχεία της Ουκρανίας στηρίζονται σε σοβιετικές καταγραφές για δύσκολα προσβάσιμα κοιτάσματα και όχι σε νέα εμπορική έρευνα ή σύγχρονη αξιολόγηση. Ο Μόργκαν Μπαζίλιαν, διευθυντής του Payne Institute, σχολιάζει: «Δεν γνωρίζω για αξιόλογα κοιτάσματα σπάνιων γαιών στην Ουκρανία. Είναι φαντασίωση ότι μία χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση μπορεί να λύσει τα παγκόσμια προβλήματα των στρατηγικών μεταλλευμάτων. Πρόκειται για υπερβολή αντίστοιχη με τους θεωρούμενους ‘θησαυρούς’ του ορυκτού πλούτου του Αφγανιστάν».
Πλημμυρισμένο ανοιχτό ορυχείο, κληρονομιά της βιομηχανίας ουρανίου της Σοβιετικής Ένωσης, στο Ζόβντι Βόντι. Ουκρανία, 24 Απριλίου 2025. (Thomas Peter/Reuters)
Οι σπάνιες γαίες των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ διαθέτουν τις τεχνικές και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές για να εξορύξουν σπάνιες γαίες. Παρ’ όλα αυτά, η μεταφορά της παραγωγής ξανά εντός αμερικανικών συνόρων δεν προχώρησε, λόγω του χαμηλού κόστους εργασίας στο εξωτερικό και του σοβαρού περιβαλλοντικού αντικτύπου.
Το Mountain Pass στην Καλιφόρνια συγκαταλέγεται στα δύο μεγαλύτερα ορυχεία του κόσμου. Έως το 2022, παρήγε το 15% της παγκόσμιας προσφοράς, καλύπτοντας και μέρος των κινεζικών αναγκών.
Ο Λίφτον τονίζει πως μέσω πολιτικής απόφασης και νομοθετικών ρυθμίσεων η εκμετάλλευση θα μπορούσε να παραμείνει εντός ΗΠΑ.
Άποψη του ανοιχτού ορυχείου σπάνιων γαιών MP Materials στο Mountain Pass της Καλιφόρνια, στις 30 Ιανουαρίου 2020. (Steve Marcus/File Photo/Reuters)
Κινεζικό μονοπώλιο, από το υπέδαφος έως το εργοστάσιο
Η Κίνα, μέσω κρατικών επενδύσεων και σκληρών ρυθμίσεων στην εξαγωγή, κυριαρχεί σχεδόν ολοκληρωτικά στην αλυσίδα σπάνιων γαιών. Έχοντας το 90% περίπου της παγκόσμιας μεταποιητικής δυναμικότητας και έχοντας χαρακτηρίσει τις σπάνιες γαίες ως «στρατηγικούς πόρους» ήδη από το 1990, το Πεκίνο επιβάλλει αυστηρό έλεγχο.
Το πραγματικό μέγεθος της κινεζικής παραγωγής παραμένει άγνωστο, καθώς, πέραν του επίσημου τομέα, ανθεί και η παράνομη εξόρυξη. Τα τελευταία χρόνια, απαγορεύτηκε η εξαγωγή τεχνολογίας κατασκευής μαγνητών από σπάνιες γαίες, καθώς και η τεχνογνωσία διαχωρισμού και εκχύλισης.
Γραμμή παραγωγής σπάνιων γαιών στην Κίνα. (Reuters)
Το μυστικό κρύβεται στην τεχνολογία εκχύλισης
Η μετατροπή των κοιτασμάτων σε χρήσιμα προϊόντα απαιτεί πολύπλοκες και δαπανηρές διεργασίες. Από την εξόρυξη τεράστιων όγκων ακατέργαστου προϊόντος έως την τελική εκχύλιση μέσω μαγνητικών ή ηλεκτροστατικών μεθόδων, η αξιοποίηση σπάνιων γαιών είναι έργο για ειδικούς.
Τα βαρέα στοιχεία δυσπρόσιο και τέρβιο, απαραίτητα στους μαγνήτες των ηλεκτρικών οχημάτων, σήμερα διατίθενται αποκλειστικά μέσω κινεζικών εταιριών. «Δεν έχουμε πρόσβαση παρά μόνο αν το εγκρίνει το Πεκίνο — και αυτό δεν συμβαίνει», αναφέρει ο Λίφτον.
Εκτός Κίνας, δεν υπάρχει εμπορική παραγωγή, καθώς τα τεχνικά και περιβαλλοντικά εμπόδια θεωρούνται ανυπέρβλητα. Ανακτώνται μόνο από μοναδικά προσβάσιμα «κοιτάσματα», γνωστά ως ιοντικές άργιλοι προσρόφησης, τα οποία υπάρχουν και στη Βραζιλία. Ωστόσο, αν και έχουν συσταθεί στη χώρα νέες εταιρείες παραγωγής, καμία δεν έχει ξεκινήσει εργασίες.
Ελεγχόμενη έκρηξη σε λατομείο γραφίτη, στη Ζαβάλλια. Ουκρανία, 23 Απριλίου 2024. (Reuters)
Μια βιομηχανία με βαρύ περιβαλλοντικό κόστος
Η βιομηχανική κλίμακα των εξορύξεων προκαλεί σοβαρή μόλυνση. Ο συνδυασμός ανοιχτών ορυχείων και επεξεργασίας με υδρομεταλλουργικές μεθόδους συχνά καταλήγει σε τοξικά απόβλητα που πλήττουν έδαφος, νερά και ατμόσφαιρα.
Στο Μπάγιαν Όμπο, στην Κίνα, το μεγαλύτερο ορυχείο σπανίων γαιών παγκοσμίως, η μόλυνση έχει επηρεάσει τόσο τον Κίτρινο Ποταμό όσο και τις τοπικές κοινωνίες. Η εξόρυξη επιφέρει και τη δημιουργία ραδιενεργών αποβλήτων, κυρίως θορίου, το οποίο θεωρείται «ενοχλητικό κατάλοιπο».
Εργασίες στο ανοιχτό ορυχείο Southern Iron Ore JV, κοντά στο Kριβί Ριχ. Ουκρανία, 23 Απριλίου 2025. (Thomas Peter/File Photo/Reuters)
Στη Μαλαισία, οι εξορύξεις και άλλες σχετικές με τις σπάνιες γαίες δραστηριότητες παράγουν ετησίως μισό εκατομμύριο τόνους ραδιενεργών αποβλήτων, δημιουργώντας τεράστιο περιβαλλοντικό βάρος για τη χώρα.
Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έλαβαν την 41η Έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την εφαρμογή του ψηφίσματος 1559 (2004), το οποίο επικεντρώνεται στις εχθροπραξίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, την πολιτική σταθεροποίηση στον Λίβανο και τις προσπάθειες ενίσχυσης της κυριαρχίας του κράτους στο σύνολο της επικράτειάς του. Η έκθεση καλύπτει τις εξελίξεις στην περιοχή μέχρι τις 28 Μαρτίου 2025.
Στις παρατηρήσεις του, ο Γενικός Γραμματέας καλωσόρισε τη διατήρηση της κατάπαυσης του πυρός και τη «νέα δυναμική» για την πλήρη εφαρμογή των ψηφισμάτων 1559, 1680 και 1701. Παράλληλα, κάλεσε τον Λίβανο να εντείνει τις προσπάθειές του για την αποτροπή παράνομης διακίνησης όπλων και την ενίσχυση του κρατικού μονοπωλίου επί της ασφάλειας.
«Συνεχίζω να παροτρύνω την κυβέρνηση και τις δυνάμεις ασφαλείας να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να αποτραπεί η Χεζμπολάχ και άλλες ομάδες από το να αποκτούν όπλα και να οικοδομούν παραστρατιωτικές ικανότητες εκτός κρατικού ελέγχου, κατά παράβαση των ψηφισμάτων 1559 (2004) και 1701 (2006). Καταδικάζω απερίφραστα την εκτόξευση ρουκετών και άλλων βλημάτων από τη Χεζμπολάχ κατά του Ισραήλ», ανέφερε.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράστηκε για την παρουσία ισραηλινών δυνάμεων σε λιβανικό έδαφος, με τον Γενικό Γραμματέα να ζητά «την άμεση αποχώρησή τους».
«Η συνεχιζόμενη παρουσία του Ισραήλ σε τμήματα της λιβανικής επικράτειας και οι παραβιάσεις της κυριαρχίας του Λιβάνου, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών επιδρομών, προκαλούν ανησυχία. Καταδικάζω απερίφραστα όλες τις παραβιάσεις της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Λιβάνου», ανέφερε ο κ. Γκουτέρες.
Επίσης, ο κ. Γκουτέρες τόνισε ότι «η παρούσα συγκυρία προσφέρει μοναδική ευκαιρία για τον Λίβανο να επιτύχει την πλήρη κυριαρχία και ανεξαρτησία του», επισημαίνοντας ότι η πλήρης απόσυρση των μη κρατικών ενόπλων ομάδων παραμένει προϋπόθεση για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της χώρας.
«Οι χώρες της περιοχής που διατηρούν στενούς δεσμούς με τη Χεζμπολάχ πρέπει να ενθαρρύνουν τον αφοπλισμό της και τη μετατροπή της σε αποκλειστικά πολιτικό κόμμα, προς όφελος της ειρήνης και της ασφάλειας στον Λίβανο και την περιοχή», τόνισε.
Ο κ. Γκουτέρες επεσήμανε ότι οι φωνές του λιβανικού λαού «που ζητούν την πλήρη εφαρμογή του ψηφίσματος 1559 (2004) και απορρίπτουν την ύπαρξη όπλων εκτός κρατικού ελέγχου, ενώ άλλες κοινότητες υπερασπίζονται την ανάγκη ένοπλης αντίστασης, δείχνουν ότι το ζήτημα παραμένει ανοιχτό».
«Ενθαρρύνω τα εμπλεκόμενα μέρη στον Λίβανο να εντείνουν τις προσπάθειες για την επανενεργοποίηση ενός περιεκτικού εθνικού διαλόγου για τα εκκρεμή θέματα», σημείωσε.
Το περιεχόμενο της Έκθεσης
Σύμφωνα με την Έκθεση σημειώθηκε δραματική κλιμάκωση των συγκρούσεων κατά μήκος της Μπλε Γραμμής. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2024, το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρηση «Northern Arrows», με χερσαίες επιχειρήσεις εντός του Λιβάνου από 1η Οκτωβρίου. Οι μαζικοί βομβαρδισμοί, ακόμη και στη Βηρυτό, προκάλεσαν «σοβαρές ανθρώπινες απώλειες, μαζικούς εκτοπισμούς και εκτεταμένες καταστροφές», ενώ παράλληλα οι καθημερινές επιθέσεις της Χεζμπολάχ προκάλεσαν θύματα και ζημιές στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα ΟΗΕ, «οι εχθροπραξίες κατέδειξαν εκ νέου τους πολύ πραγματικούς κινδύνους από τη συνέχιση της ύπαρξης ένοπλων μη κρατικών ομάδων».
Σημαντικό επεισόδιο αποτέλεσε η επίθεση στις 17-18 Σεπτεμβρίου 2024, όταν μαζικές εκρήξεις σε συσκευές χειρός, που χρησιμοποιούνταν από τη Χεζμπολάχ, προκάλεσαν 40 θανάτους και χιλιάδες τραυματισμούς, μεταξύ αυτών και ο Πρέσβης του Ιράν στον Λίβανο. Το Ιράν χαρακτήρισε την ενέργεια «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου» και απάντησε με πυραυλικά πλήγματα την 1 Οκτωβρίου 2024.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός
Όπως αναφέρεται στην έκθεση μετά από δύο μήνες έντονων συγκρούσεων, στις 27 Νοεμβρίου 2024 τέθηκε σε ισχύ κατάπαυση του πυρός, κατόπιν μεσολάβησης των ΗΠΑ και της Γαλλίας.
Το Ισραήλ, αναφέρεται, συμφώνησε να αποσύρει τις δυνάμεις του νότια της Μπλε Γραμμής», ενώ ο Λιβανικός Στρατός (LAF) ανέλαβε την ανάπτυξη δυνάμεων και την απομάκρυνση «μη εξουσιοδοτημένων θέσεων και οπλισμού.
Η Συμφωνία αναγνώρισε την ανάγκη πλήρους εφαρμογής του Ψηφίσματος 1701 (2006) και των προηγούμενων σχετικών ψηφισμάτων, συμπεριλαμβανομένου του 1559 (2004).
Παρά ταύτα, μέχρι τον Μάρτιο του 2025, το Ισραήλ διατηρούσε παρουσία σε πέντε σημεία και δύο ζώνες ασφαλείας στον νότιο Λίβανο, γεγονός που ώθησε τη λιβανική ηγεσία να ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας την «άμεση αποχώρηση» των ισραηλινών δυνάμεων.
Πολιτικές εξελίξεις στον Λίβανο
Ο Λίβανος κατέγραψε αξιοσημείωτη πρόοδο στην πολιτική του σταθεροποίηση. Στις 9 Ιανουαρίου, ο Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Τζόζεφ Αούν, εξελέγη Πρόεδρος με 99 ψήφους.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Ναουάφ Σαλάμ διορίστηκε Πρωθυπουργός και δεσμεύτηκε να εργαστεί για την «πλήρη εφαρμογή του Ψηφίσματος 1701 και την αποκατάσταση της κρατικής εξουσίας σε ολόκληρη την επικράτεια».
Η κατάσταση στα σύνορα και οι σχέσεις με τη Συρία
Μετά την πτώση του καθεστώτος ‘Ασαντ στη Συρία, διαμορφώθηκαν νέες συνθήκες για τη συνεργασία με τη Βηρυτό. Ο Πρόεδρος Αούν τόνισε την ανάγκη «οριοθέτησης των συνόρων και αμοιβαίου σεβασμού της κυριαρχίας». Στις 28 Μαρτίου, η κυβέρνηση του Λίβανου με τις προσωρινές αρχές της Συρίας, υπέγραψαν Συμφωνία για την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων και της στρατιωτικής συνεργασίας.
Η παρουσία της Χεζμπολάχ
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι «παρά τη μερική πρόοδο, η πλήρης εφαρμογή του Ψηφίσματος 1559 παραμένει εκκρεμής». Η Χεζμπολάχ εξακολουθεί να διατηρεί σημαντικό στρατιωτικό οπλοστάσιο εκτός κρατικού ελέγχου, ενώ χρησιμοποίησε προηγμένα όπλα κατά τις συγκρούσεις με το Ισραήλ.
Η δολοφονία του Γενικού Γραμματέα της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, και άλλων ανώτερων στελεχών από το Ισραήλ, είχε σοβαρές επιπτώσεις στην οργάνωση. Παρά το πλήγμα, ο νέος Γενικός Γραμματέας, Ναΐμ Κάσεμ, δήλωσε ότι «η Χεζμπολάχ ανασυγκροτήθηκε, διατηρεί τη συνοχή της και είναι ισχυρή».
Επίσης, σύμφωνα με την έκθεση η Χεζμπολάχ σε αρκετές περιπτώσεις αναγνώρισε τον ηγετικό ρόλο του λιβανέζικου κράτους στην αντιμετώπιση της ισραηλινής παρουσίας στο Λίβανο, αλλά επιβεβαίωσε την αυτονομία της να λαμβάνει αποφάσεις.
Σημειώνεται στην έκθεση ότι αρκετά μέλη του λιβανικού κοινοβουλίου και ηγέτες κομμάτων εξέφρασαν την επιθυμία -κατά την περίοδο που συντάχθηκε η έκθεση – να δουν τη Χεζμπολάχ να γίνεται αποκλειστικά πολιτικό κόμμα, ισότιμο με τα άλλα κόμματα.
Σύμφωνα με το Ισραήλ, «η Χεζμπολάχ προσπαθεί να επανεξοπλιστεί με τη βοήθεια του Ιράν», γεγονός που προκαλεί έντονες ανησυχίες για την περιφερειακή σταθερότητα.
Η δράση του Λιβανικού Στρατού
Η ανάπτυξη του Λιβανικού Στρατού στον νότιο Λίβανο, μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, υπήρξε αποφασιστική και καθοριστική. Μέχρι τον Μάρτιο 2025, ο στρατός είχε αναπτύξει δυνάμεις σε όλες τις περιοχές νοτίως του ποταμού Λιτανί, εκτός από τις πέντε τοποθεσίες βόρεια της Μπλε γραμμής και των περιοχών με ισραηλινή παρουσία.
Στο πλαίσιο των σχεδίων του Λιβάνου να αναπτύξει πάνω από 4.500 επιπλέον στρατιώτες στο νότο, 1.500 νεοσύλλεκτοι αναμένεται να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση τους και να είναι έτοιμοι να ενταχθούν έως τα τέλη Απριλίου 2025. Στις 13 Μαρτίου, ο ταξίαρχος Ρούντολφ Χαϊκάλι διορίστηκε διοικητής των λιβανικών ενόπλων δυνάμεων.
Παράλληλα, ο λιβανικού στρατός διεξήγαγε επιχειρήσεις για την κατάσχεση οπλισμού και την διάλυση υποδομών της Χεζμπολάχ. Επιπλέον, η κυβέρνηση προχώρησε στην κατεδάφιση όλων των στρατιωτικών βάσεων παλαιστινιακών οργανώσεων εκτός προσφυγικών καταυλισμών.
Η Ινά Καναμπάχο Λούκας είχε αναγνωριστεί ως το γηραιότερο μέλος της ανθρωπότητας μετά τον θάνατο της Γιαπωνέζας Τομίκο Ιτοόκα, επίσης στα 116 της χρόνια, τον Ιανουάριο, σύμφωνα με την οργάνωση γεροντολογικής έρευνας των ΗΠΑ (GRC) και τη LongeviQuest, οργάνωση που παρακολουθεί τους υπεραιωνόβιους ανά τον κόσμο.
Ήταν το 20ο γηραιότερο καταγεγραμμένο άτομο που έχει ζήσει ποτέ. Την πρώτη θέση κατέχει η Γαλλίδα Ζαν Καλμέν,, η οποία πέθανε το 1997 σε ηλικία 122 ετών, σύμφωνα με το LongeviQuest.
Σε βίντεο που τράβηξε η οργάνωση πέρυσι τον Φεβρουάριο που την είχε επισκεφθεί, η αδελφή Καναμπάχο αστειεύεται, δείχνει τους μικρούς πίνακες που έφτιαχνε με αγριολούλουδα και απαγγέλλει την προσευχή της Παναγίας.
Το μυστικό της μακροζωίας της; Η καθολική της πίστη, σύμφωνα με την ίδια.
«Είμαι νέα, όμορφη και φιλική – όλα πολύ καλά, θετικά προσόντα που έχετε και εσείς», λέει η μοναχή στους επισκέπτες της, στο γηροκομείο όπου διέμενε, στην πόλη Πόρτο Αλέγκρε της νότιας Βραζιλίας.
Κάθε Σάββατο την επισκεπτόταν ο ανιψιός της, Κλέμπερ Καναμπάχο, 84 ετών. Ενδιάμεσα, της έστελνε φωνητικά μηνύματα, που τη χαροποιούσαν πολύ: «Οι άλλες αδελφές λένε ότι ενθουσιάζεται όταν ακούει τη φωνή μου», είχε πει ο κος Καναμπάχο.
Η αδελφή Καναμπάχο γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου 1908, σύμφωνα με τη LongeviQuest. Όμως ο ανιψιός της είπε ότι η γέννησή της καταγράφηκε με καθυστέρηση δύο εβδομάδων και ότι στην πραγματικότητα γεννήθηκε στις 27 Μαΐου. Ο προπάππος της ήταν ένας διάσημος Βραζιλιάνος στρατηγός που πήρε τα όπλα κατά τη διάρκεια της ταραγμένης περιόδου που ακολούθησε την ανεξαρτησία της Βραζιλίας από την Πορτογαλία, τον 19ο αιώνα.
Παιδί πολυμελούς οικογένειας, ήταν τόσο αδύνατη όταν μεγάλωνε που πολλοί πίστευαν ότι δεν θα καταφέρει να επιβιώσει, είχε πει στο Associated Press ο κος Καναμπάχο.
Ως έφηβη ασχολήθηκε με το θρησκευτικό έργο και πέρασε δύο χρόνια στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης, προτού μετακομίσει στο Ρίο ντε Τζανέιρο και τελικά εγκατασταθεί στη γενέτειρά της, την πολιτεία Ρίο Γκράντε ντο Σουλ. Δια βίου δασκάλα, μεταξύ των πρώην μαθητών της ήταν ο στρατηγός Ζοάο Φιγκουεϊρέδο, ο τελευταίος από τους στρατιωτικούς δικτάτορες που κυβέρνησαν τη Βραζιλία μεταξύ 1964 και 1985. Υπήρξε επίσης η αγαπημένη δημιουργός δύο παρελάσεων σε σχολεία αδελφών πόλεων που βρίσκονταν στα σύνορα μεταξύ Ουρουγουάης και Βραζιλίας.
Για τα 110α γενέθλιά της, τιμήθηκε από τον Πάπα Φραγκίσκο. Είναι η δεύτερη γηραιότερη καλόγρια που έχει καταγραφεί ποτέ, μετά τη Λουσίλ Ραντόν, η οποία ήταν ο γηραιότερος άνθρωπος στον κόσμο μέχρι το θάνατό της το 2023, σε ηλικία 118 ετών.
Τα γενέθλιά της γιόρταζε και ο τοπικός ποδοσφαιρικός σύλλογος Ίντερ – που ιδρύθηκε μετά τη γέννηση της Καναμπάχο – αφού η μοναχή ήταν η γηραιότερη οπαδός της ομάδας. Το δωμάτιό της ήταν διακοσμημένο με δώρα στα κόκκινα και λευκά χρώματα της ομάδας, είχε πει ο ανιψιός της.
«Λευκός ή μαύρος, πλούσιος ή φτωχός, όποιος κι αν είσαι, η Ίντερ είναι η ομάδα του λαού», λέει η Καναμπάχο σε βίντεο που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για τον εορτασμό των 116ων γενεθλίων της με τον πρόεδρο του συλλόγου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία υπέγραψαν στις 30 Απριλίου συμφωνία εταιρικής σχέσης που αφορά τα σπάνια μέταλλα και άλλους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, σύμφωνα με δηλώσεις τόσο Αμερικανών όσο και Ουκρανών αξιωματούχων.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσσεντ, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η συμφωνία στέλνει ένα σαφές μήνυμα προς τη Ρωσία, υπογραμμίζοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης Τραμπ σε μια ειρηνευτική διαδικασία με επίκεντρο μια ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία σε βάθος χρόνου. Παράλληλα, διευκρίνισε πως κανένα κράτος ή πρόσωπο που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τον ρωσικό πολεμικό μηχανισμό δεν θα έχει δικαίωμα να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Η πρώτη αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριντένκο, επιβεβαίωσε ότι υπέγραψε τη συμφωνία εκ μέρους της Ουκρανίας στις 30 Απριλίου. Σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ, σημείωσε ότι η Ουκρανία, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, δημιουργεί ένα Ταμείο που θα προσελκύσει διεθνείς επενδύσεις στη χώρα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εργάζεται εδώ και μήνες για τη σύναψη μιας συμφωνίας που θα επιτρέπει την πρόσβαση των ΗΠΑ στους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις συνάντησαν εμπόδια ήδη από την αρχή, καθώς κατά τη συνάντηση της 28ης Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι διαφώνησαν μπροστά στα μέσα ενημέρωσης για τον τρόπο επίλυσης του συνεχιζόμενου πολέμου με τη Ρωσία. Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο μερών συνεχίστηκαν και τις εβδομάδες που ακολούθησαν την επίσκεψη του Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, με κύριο αντικείμενο τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας.
Αν και ο Μπέσσεντ διαμήνυσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ είναι έτοιμη να οριστικοποιήσει τη συμφωνία, άφησε να εννοηθεί πως υπάρχουν ακόμη διαφορές, καθώς, όπως είπε, η ουκρανική πλευρά προχώρησε το προηγούμενο βράδυ σε αιφνίδιες τροποποιήσεις, εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα τις επανεξετάσει.
Νωρίτερα την ίδια ημέρα, ο Ουκρανός πρωθυπουργός, Ντένις Σμιχάλ, ανακοίνωσε μέσω τηλεμαραθωνίου ότι η Σβιριντένκο αναχωρούσε για την Ουάσιγκτον, προκειμένου να υπογράψει τη συμφωνία.
Η συμφωνία αναμένεται πλέον να υποβληθεί προς κύρωση στο ουκρανικό κοινοβούλιο.
Σε διαδοχικές αναρτήσεις της, η Σβιριντένκο επεσήμανε ότι η συμφωνία προβλέπει αμοιβαία επωφελείς όρους για τις δύο χώρες, ενώ οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για μακροπρόθεσμη ειρήνη στην Ουκρανία και αναγνωρίζουν τη συμβολή της στη διεθνή ασφάλεια, μεταξύ άλλων μέσω της απόφασης να εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα.
Η ίδια σημείωσε πως η ουκρανική κυβέρνηση θα διατηρήσει την πλήρη κυριότητα και τον έλεγχο των εξορυκτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών επιχειρήσεων.
Το Ταμείο θα λειτουργεί ως ισότιμη εταιρική σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες και δεν θα περιλαμβάνει όρους που να σχετίζονται με χρέη προς τις ΗΠΑ. Η αμερικανική συμμετοχή θα πραγματοποιηθεί μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Χρηματοδότησης (International Development Finance Corp. – DFC).
Όπως ανέφερε η Σβιριντένκο, η συμφωνία ευθυγραμμίζεται με το νομικό πλαίσιο της Ουκρανίας και εντάσσεται στους ευρύτερους στόχους της χώρας για ευρωπαϊκή ενοποίηση. Τόνισε επίσης ότι το κείμενο στέλνει μήνυμα στους διεθνείς εταίρους ότι η μακροπρόθεσμη συνεργασία με την Ουκρανία — σε ορίζοντα δεκαετιών — είναι όχι μόνο εφικτή αλλά και αξιόπιστη.
Η χρηματοδότηση του Ταμείου θα προέρχεται αποκλειστικά από νέες άδειες για εξόρυξη κρίσιμων ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ τα έσοδα και οι εισφορές δεν θα φορολογούνται από καμία από τις δύο χώρες. Επιπλέον, προβλέπεται μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογικής υποστήριξης από τις ΗΠΑ, με στόχο την προσέλκυση επιπλέον επενδύσεων.
Οι επενδύσεις θα αφορούν εξορυκτικά έργα, σχετικές υποδομές και επεξεργασία πρώτων υλών, με ρητή πρόβλεψη ότι όλα τα κεφάλαια θα επενδύονται αποκλειστικά εντός της Ουκρανίας.
Η Σβιριντένκο εκτίμησε ότι για την πρώτη δεκαετία, τα έσοδα και τα κέρδη του Ταμείου δεν θα διανέμονται αλλά θα επανεπενδύονται σε νέα έργα ή στην ανοικοδόμηση της χώρας, προσθέτοντας ότι οι συγκεκριμένοι όροι θα αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω διαπραγματεύσεων.
Πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων στον Λευκό Οίκο ανέφερε στην Epoch Times ότι πρόκειται όχι για ένα αλλά για τρία διαφορετικά έγγραφα, και ότι η ουκρανική πλευρά οφείλει να τα υπογράψει όλα ώστε η κυβέρνηση Τραμπ να θεωρήσει τη συμφωνία πλήρη. Η ίδια πηγή σημείωσε ότι η Σβιριντένκο είχε λάβει σύσταση να μην αναχωρήσει για τις ΗΠΑ, εφόσον δεν είχαν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις στο Κίεβο.
Ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόμη δημοσιοποιήσει όλο το περιεχόμενο της συμφωνίας.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει επανειλημμένα παρουσιάσει τη συμφωνία για τα στρατηγικά ορυκτά ως μέσο μερικής αποζημίωσης των ΗΠΑ για τη στήριξή τους προς την Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Από την πλευρά του, ο Σμιχάλ δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι η εν λόγω συμφωνία δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για να καλυφθούν τα κόστη του πολέμου που επωμίστηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
