Μέση Ανατολή

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – Μετά τη συνάντησή του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο το απόγευμα της Τρίτης, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αναλάβουν την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας.

Επαυξάνοντας την προηγούμενη πρότασή του, με την οποία παρότρυνε τους κατοίκους της Γάζας να αναζητήσουν ασφάλεια σε μέρη όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, ο πρόεδρος Τραμπ πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ μπορούν να «αναλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και να κάνουν τη δουλειά» της ανοικοδόμησης που χρειάζεται να γίνει εκεί, επισημαίνοντας ότι η επιστροφή στο παλαιότερο status quo είναι αδιέξοδη:

«Θα μας ανήκει και θα είμαστε υπεύθυνοι για την αποσυναρμολόγηση όλων των επικίνδυνων βομβών που δεν έχουν εκραγεί και άλλων όπλων που βρίσκονται στην περιοχή. Θα ισοπεδώσουμε την περιοχή και θα ξεφορτωθούμε όλα τα κατεστραμμένα κτίρια. Απλώς θα την ισοπεδώσουμε και θα δημιουργήσουμε μια οικονομική ανάπτυξη που θα παρέχει απεριόριστο αριθμό θέσεων εργασίας και διαμονής για τους κατοίκους της περιοχής.

»Κάντε ουσιαστική δουλειά. Κάντε κάτι διαφορετικό. Δεν μπορείτε απλώς να γυρίσετε [στο πώς ήταν]. Αν πισωγυρίσετε, [τα πράγματα] θα ξαναγίνουν με τον ίδιο τρόπο που γίνονται εδώ και εκατό χρόνια.»

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τα μελλοντικά του σχέδια για τη Γάζα, ο Τραμπ είπε ότι οι Παλαιστίνιοι θα μπορούν να ζουν εκεί, όπως και οι Εβραίοι, οι Άραβες και άλλοι λαοί της Μέσης Ανατολής.

«Είναι για όλους», είπε. «Δεν θέλω να είμαι χαριτωμένος. Δεν θέλω να είμαι εξυπνάκιας, αλλά [θα μπορούσε να γίνει] η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής. Θα είναι κάτι το θαυμάσιο.»

Δήλωσε, επίσης, ότι έχει προωθήσει την ιδέα σε άλλους ηγέτες της Μέσης Ανατολής και ότι «τους αρέσει πολύ».

«Έχω την αίσθηση ότι παρά το γεγονός ότι αυτοί [οι Παλαιστίνιοι] λένε όχι, έχω την αίσθηση ότι ο βασιλιάς στην Ιορδανία και ο πρόεδρος στην Αίγυπτο θα ανοίξουν τις καρδιές τους και θα μας δώσουν το είδος της γης που χρειαζόμαστε για να το κάνουμε αυτό και οι άνθρωποι να μπορούν να ζήσουν αρμονικά και ειρηνικά», είπε.

Οι ηγέτες της Αιγύπτου και της Ιορδανίας έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην πρόταση του Τραμπ να δεχθούν οι χώρες τους περισσότερους Παλαιστίνιους πρόσφυγες προκειμένου να «καθαρίσει» εντελώς η Γάζα και να εξασφαλιστεί η ειρήνη στην εμπόλεμη περιοχή.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον αντίκτυπο [που θα είχε η πρόταση του] στην προοπτική της ειρηνευτικής λύσης δύο κρατών, ο Τραμπ δήλωσε ότι «δεν έχει να κάνει με δύο κράτη ή ένα κράτος ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Σημαίνει ότι θέλουμε να δώσουμε στους ανθρώπους μια ευκαιρία [να φτιάξουν τη] ζωή [τους]. Δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία [να έχουν μια καλή] ζωή, η ζωή στη Λωρίδα της Γάζας είναι μία κόλαση, μία φρίκη. Η Χαμάς έχει κάνει [τα πράγματα] τόσο άσχημα, τόσο κακά, τόσο επικίνδυνα, τόσο άδικα για τους ανθρώπους [εκεί]», είπε.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση δημοσιογράφου, ο Τραμπ φάνηκε να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της εβραϊκής κυριαρχίας στη Σαμάρεια – βιβλική και ισραηλινή ονομασία για το βόρειο τμήμα της Δυτικής Όχθης.

«Το συζητάμε αυτό με πολλούς από τους εκπροσώπους σας […] και στους ανθρώπους αρέσει η ιδέα, αλλά δεν έχουμε πάρει ακόμη θέση επ’ αυτού. Αλλά θα πάρουμε», πρόσθεσε, αναφέροντας ότι επίκειται ανακοίνωση για το θέμα μέσα στις επόμενες τέσσερεις εβδομάδες.

Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου – ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε τον Τραμπ μετά τη δεύτερη ορκωμοσία του πριν από 15 ημέρες – δέχθηκαν ερωτήσεις αφού συναντήθηκαν για περίπου μία ώρα και συζήτησαν για την τρέχουσα κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, την ανταλλαγή ομήρων, τις προσπάθειες του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία και πολλά άλλα, μετά τον 16μηνο πόλεμο του Ισραήλ σε επτά μέτωπα με εντολοδόχους του ισλαμικού καθεστώτος του Ιράν.

Ο Τραμπ αναφέρθηκε επανειλημμένα στην καταστροφή της Γάζας, χαρακτηρίζοντάς την ως τόπο «θανάτου και καταστροφής» και «καθημαγμένο τόπο» γεμάτο ερείπια, κτήρια που κλονίζονται και βόμβες που δεν έχουν εκραγεί.

Ο Τραμπ προέβη και σε άλλες εκτελεστικές ενέργειες σχετικά με τη Μέση Ανατολή την Τρίτη. Υπέγραψε εκτελεστικά διατάγματα με τα οποία απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και τη UNRWA, την παλαιστινιακή υπηρεσία αρωγής την οποία κατηγόρησε ότι διοχέτευε χρήματα στη Χαμάς.

 

Επιπλέον, ανανέωσε τις κυρώσεις κατά του Ιράν, τις οποίες είχε θεσπίσει κατά την πρώτη του θητεία, και οι οποίες ανατράπηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Μίλησε με θερμά λόγια για τη σχέση του με τον Νετανιάχου, τον οποίο αποκαλούσε με το παρατσούκλι «Μπίμπι», καθώς και για τον σεβασμό του για όσα έχει επιτύχει στρατιωτικά το Ισραήλ, παρά τις συχνές αντιδράσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν.

«Το έχω ξαναπεί και θα το ξαναπώ: είστε ο μεγαλύτερος φίλος που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο», ανταπέδωσε τις φιλοφρονήσεις ο Νετανιάχου, εκφράζοντας τον θαυμασμό του για όσα έχει καταφέρει ο Τραμπ μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες θητείας, όπως τις ιστορικές Συμφωνίες του Αβραάμ – στις οποίες τέσσερα αραβικά έθνη συμφώνησαν και αναγνώρισαν το Ισραήλ – μέσα σε μόλις τέσσερεις μήνες το 2020:

«Στην πρώτη σας θητεία, αναγνωρίσατε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και μεταφέρατε την αμερικανική πρεσβεία εκεί. Αναγνωρίσατε την κυριαρχία του Ισραήλ στα Υψίπεδα του Γκολάν. Αποσυρθήκατε από την καταστροφική πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Θυμάμαι όταν μιλήσαμε γι’ αυτήν, είπατε: “Αυτή είναι η χειρότερη συμφωνία που έχω δει ποτέ. Είμαι εκλεγμένος. Θα αποχωρήσω από αυτήν”. Και αυτό ακριβώς κάνατε.»

Η συνάντηση έρχεται στα μέσα μιας εκεχειρίας έξι εβδομάδων μεταξύ του Ισραήλ και της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, με ανταλλαγή λίγων ισραηλινών ομήρων με εκατοντάδες Παλαιστίνιους που κρατούνται στις ισραηλινές φυλακές – πολλοί από τους οποίους είναι τρομοκράτες που εκτίουν ισόβια για δολοφονίες.

 

Πριν από τη διμερή συνάντηση, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Μίχαελ Βαλτς και ο Ειδικός Απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή Στηβ Γουίτκοφ υπέδειξαν ότι η ανοικοδόμηση της Γάζας θα διαρκέσει χρόνια.

«Νομίζω ότι ο πρόεδρος Τραμπ το βλέπει αυτό από ανθρωπιστική άποψη», δήλωσε ο Βαλτς στους δημοσιογράφους.

«Έχετε αυτούς τους ανθρώπους που κάθονται κυριολεκτικά πάνω σε χιλιάδες πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί σαν σωροί από μπάζα. Κάποια στιγμή, πρέπει να το δούμε ρεαλιστικά. Πώς θα ανοικοδομήσουμε τη Γάζα;» ρώτησε. «Μιλάμε για 10-15 χρόνια, πριν οι άνθρωποι μπορέσουν να επιστρέψουν».

Η κυβέρνηση Τραμπ δεν υπαγόρευσε την αρχική ειρηνευτική συμφωνία, δήλωσε ο Γουίτκοφ, γεγονός που συνέβαλε στο πρόβλημα. Η τρίτη φάση, η οποία αφορά την ανοικοδόμηση της Γάζας δεν μπορεί να προχωρήσει με τον τρόπο που περιγράφεται στη συμφωνία που προήλθε από την κυβέρνηση Μπάιντεν, επεσήμανε, η οποία έχει πενταετές χρονοδιάγραμμα.

«Είναι πρακτικά αδύνατο», δήλωσε ο Γουίτκοφ.

Των Dan M. Berger και Emel Akan

Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές εναντίον τρομοκρατών που, όπως είπε, εξαπέλυαν επιθέσεις κατά του Ισραήλ από συγκεκριμένες περιοχές στο Χαν Γιουνίς, το οποίο αποτελεί ασφαλή ζώνη ανθρωπιστικής βοήθειας.

Εν όψει της επίθεσης, ο στρατός διέταξε τους περίπου 1,8 εκατομμύρια πρόσφυγες που ζουν στην περιοχή της νότιας Γάζας να απομακρυνθούν προσωρινά από την περιοχή, καθώς θα επιτεθεί σε μονάδες της Χαμάς που είναι ενσωματωμένες στον προσφυγικό κόμβο. Η περιοχή αποτελεί αντικείμενο σφοδρών μαχών μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χαμάς από τις 7 Οκτωβρίου και μεγάλο μέρος της καλύπτεται από καταυλισμούς με σκηνές που στερούνται αποχέτευσης και ιατρικών εγκαταστάσεων.

Η επίθεση στην ανθρωπιστική ζώνη «πραγματοποιήθηκε λόγω πληροφοριών που φανέρωναν ότι τρομοκράτες δρούσαν και εκτόξευαν ρουκέτες από αυτές τις περιοχές, καθώς και λόγω των προσπαθειών της Χαμάς να ανασυντάξει τις δυνάμεις της εκεί», ανακοίνωσαν οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (Israel Defense Forces-IDF). «Κατόπιν αυτού, οι IDF άρχισαν συνδυασμένη επιχειρησιακή δραστηριότητα πάνω και κάτω από το έδαφος στην περιοχή.»

Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς στη Γάζα δήλωσε στο AFP μετά την επίθεση ότι 70 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 200 τραυματίστηκαν στην επίθεση του ισραηλινού στρατού. Το AFP δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει τα στοιχεία αυτά. Η υγειονομική αρχή της Γάζας δεν κάνει διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών στους αριθμούς της.

Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία (IAF) δήλωσαν ότι η αεροπορία και το πυροβολικό τους έπληξαν «περισσότερες από 30 τρομοκρατικές εγκαταστάσεις στο Χαν Γιουνίς», μεταξύ των οποίων και μία από τις οποίες είχε εκτοξευθεί ρουκέτα προς το νότιο Ισραήλ εκείνη την ημέρα.

«Επιπλέον, χτυπήθηκαν μια εγκατάσταση αποθήκευσης όπλων, παρατηρητήρια, φρεάτια και δομές που χρησιμοποιούνται από την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς», πρόσθεσαν. Η ανακοίνωση δεν αναφέρθηκε σε αριθμούς θυμάτων ως αποτέλεσμα της επίθεσης.

Από τα συντρίμμια και τους νεκρούς στην περιοχή Χαν Γιουνίς έχουν βρεθεί ίχνη του ιού της πολιομυελίτιδας σε τοπικά δείγματα λυμάτων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι κανείς δεν έχει ακόμη υποβληθεί σε θεραπεία για τα συμπτώματα της νόσου. Οι ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις, αφού επιβεβαίωσαν την παρουσία του ιού, δήλωσαν ότι τα στρατεύματά τους θα εμβολιαστούν κατά της πολιομυελίτιδας και ότι θα συνεργαστούν με ανθρωπιστικές οργανώσεις για την παροχή εμβολίων στους Παλαιστίνιους.

Η εντολή εκκένωσης για τις 22 Ιουλίου δόθηκε, ενώ οι διαπραγματεύσεις για την επανεκκίνηση της κατάπαυσης του πυρός φαινόταν να καθυστερούν, καθώς οι Ισραηλίτες αθλητές κατευθύνονταν στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατευθυνόταν στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει στο Κογκρέσο και να συσκεφθεί με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν ασκεί πιέσεις στον κο Νετανιάχου και τη Χαμάς να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός. Η εισβολή της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και η σφαγή 1.200 ισραηλινών πολιτών έκανε την κυβέρνηση του Ισραήλ να ορκιστεί να εξαλείψει τη στρατιωτική ισχύ της Χαμάς στη Γάζα.

Ο κο Νετανιάχου δήλωσε ότι σκοπεύει να ευχαριστήσει τον πρόεδρο Μπάιντεν, ο οποίος στις 21 Ιουλίου παραιτήθηκε από την υποψηφιότητά του για επανεκλογή, για όλα όσα έχει κάνει για το Ισραήλ καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του. Είπε ότι σκοπεύει να συζητήσει με τον πρόεδρο θέματα όπως η απελευθέρωση των Ισραηλιτών που κρατούνται όμηροι από τη Χαμάς, την ήττα της Χαμάς και την αντιμετώπιση του Ιράν και των ισλαμιστών εντολοδόχων του σε όλη την περιοχή.

Το Ισραήλ ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι η υπηρεσία πληροφοριών πιστεύει ότι δύο ακόμη Ισραηλίτες όμηροι που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς είναι νεκροί: ο 35χρονος τεχνικός ήχου Γιαγκέβ Μπουχστάμπ και ο ιστορικός Άλεξ Ντάνσιγκ, 76 ετών. Είχαν απαχθεί από τα σπίτια τους σε κιμπούτζ κοντά στη Λωρίδα της Γάζας, στις 7 Οκτωβρίου.

Το Ισραήλ πλήττει το λιμάνι της Υεμένης

Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία (IAF) δήλωσε επίσης ότι είχε προβεί σε αντίποινα στις 20 Ιουλίου σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος των Χούθι την προηγούμενη ημέρα, η οποία έπληξε πολυκατοικία του Τελ Αβίβ κοντά στο παράρτημα της αμερικανικής πρεσβείας. Από το χτύπημα αυτό σκοτώθηκε ένας και τραυματίστηκαν δέκα άνθρωποι.

Η IAF έπληξε την ομάδα ανταρτών που πρόσκειται στο Ιράν στην Υεμένη, σε απόσταση μεγαλύτερη των χιλίων χιλιομέτρων από το Ισραήλ. Βομβάρδισε το λιμάνι της Χοντέιντα στη δυτική Υεμένη, προπύργιο των Χούθι.

 

Οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις δήλωσαν ότι τα πλήγματα από πολεμικά αεροσκάφη F-15 και F-35 αμερικανικής κατασκευής ήταν απάντηση σε εκατοντάδες επιθέσεις των Χούθι. Χτυπήθηκε το λιμάνι, είπαν, επειδή η περιοχή χρησιμοποιείται για την παράδοση ιρανικών όπλων στην Υεμένη. Το χτύπημα στόχευσε εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων, προκαλώντας τεράστιες πυρκαγιές. Το υπουργείο Υγείας στην Υεμένη δήλωσε ότι από την επίθεση σκοτώθηκαν έξι άνθρωποι και τραυματίστηκαν 83, πολλοί με σοβαρά εγκαύματα.

Η Υεμένη βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο από το 2014, όταν οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούθι ανάγκασαν τη μεταβατική κυβέρνηση του προέδρου Αμπντραμπούχ Μανσούρ Χάντι να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα Σαναά και κατέλαβαν μεγάλο μέρος του βόρειου τμήματος της χώρας. Ένας συνασπισμός εννέα αραβικών χωρών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επενέβη τον επόμενο χρόνο για να υποστηρίξει την κυβέρνηση Χάντι σε αυτό που θεωρείται πλέον ως πόλεμος δι’ αντιπροσώπων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν. Περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε  αυτόν τον πόλεμο.

Οι Ισραηλίτες αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας δήλωσε στις 22 Ιουλίου ότι οι Ισραηλίτες αθλητές θα έχουν 24ωρη προστασία κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι. Η ανακοίνωση έγινε αφού ένας ακροαριστερός νομοθέτης σε μια συγκέντρωση υπέρ της Γάζας στις 20 Ιουλίου δήλωσε ότι η ισραηλινή αντιπροσωπεία δεν είναι ευπρόσδεκτη και κάλεσε σε διαμαρτυρία κατά της συμμετοχής τους. Οι αθλητές ανέφεραν ότι δέχθηκαν απειλές θανάτου.

Οι αγώνες γίνονται 52 χρόνια μετά τη χειρότερη στιγμή των Ολυμπιακών Αγώνων – τη σφαγή των 11 Ισραηλινών αθλητών που απήχθησαν και στη συνέχεια σκοτώθηκαν από Παλαιστίνιους τρομοκράτες στους αγώνες του Μονάχου, το 1972. Ο ισραηλινός Τύπος αναφέρει ότι το Ισραήλ θα στείλει ένοπλους πράκτορες από την αντιτρομοκρατική υπηρεσία Σιν Μπετ για την προστασία των αθλητών του.

Ένας Καναδός υπήκοος επιχείρησε επίθεση με μαχαίρι στις 22 Ιουλίου, κοντά στην είσοδο του Χατίβ Χα Ασάρα, μιας κοινότητας μοσάβ στα σύνορα με τη Γάζα. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι ο άνδρας ήταν από τα ισραηλινά εδάφη και όχι από τη Γάζα. Τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν οι δυνάμεις ασφαλείας του μοσάβ.

Του Dan M. Berger, με πληροφορίες από το Associated Press και το Reuters.

Η Χαμάς ανακοίνωσε την Τρίτη ότι συμφώνησε σε ταυτόχρονη ανταλλαγή των σορών Ισραηλινών ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς η πρώτη φάση της εκεχειρίας στη Γάζα πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της οργάνωσης, η απόφαση ελήφθη κατά τη διάρκεια συνομιλιών της αντιπροσωπείας της στο Κάιρο, όπου επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να εφαρμόσει «όλα τα στάδια και τις διατάξεις» της συμφωνίας εκεχειρίας.

Ανταλλαγή σορών πριν τη λήξη της εκεχειρίας

Η συμφωνία επιτεύχθηκε ύστερα από την απόφαση του Ισραήλ να καθυστερήσει την απελευθέρωση περισσότερων από 600 Παλαιστινίων κρατουμένων από τις 22 Φεβρουαρίου, με το Τελ Αβίβ να κατηγορεί τη Χαμάς για «επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις» της συμφωνίας εκεχειρίας, καθώς κατά τις παραδόσεις σορών Ισραηλινών ομήρων πραγματοποιούσε «εξευτελιστικές τελετές» στη Γάζα.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Χαμάς ανέφερε ότι θα παραδώσει τις σορούς τεσσάρων Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς και αδιευκρίνιστου αριθμού γυναικών και παιδιών που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές, την ίδια ημέρα.

Δεν έχει δοθεί ακριβής ημερομηνία για την ανταλλαγή, ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει εκδώσει ακόμα επίσημη τοποθέτηση.

Διαπραγματεύσεις για τις επόμενες φάσεις της συμφωνίας

Σύμφωνα με τους όρους της πρώτης φάσης της εκεχειρίας, η Χαμάς απελευθέρωσε 33 Ισραηλινούς ομήρους σε αντάλλαγμα για εκατοντάδες Παλαιστινίους κρατουμένους, ενώ το Ισραήλ αποσύρθηκε προς τα ανατολικά, απομακρύνοντας τις δυνάμεις του από κατοικημένες περιοχές της Γάζας. Οι διαπραγματεύσεις για τις επόμενες φάσεις αναμένονται σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ο ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα επισκεφθεί το Κατάρ, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία αυτή την εβδομάδα, προκειμένου να συζητήσει την επόμενη φάση της συμφωνίας εκεχειρίας.

«Θα φτάσουμε στη δεύτερη φάση, και είμαι ιδιαίτερα επικεντρωμένος σε αυτό. Πιστεύω ότι θα συμβεί», δήλωσε σε συνέντευξή του στο CBS News.

Στη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, η οποία δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί, το Ισραήλ επιδιώκει την απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων, μεταξύ των οποίων εκτιμάται ότι βρίσκονται 24 ζωντανοί Ισραηλινοί, καθώς και την πλήρη απόσυρση της Χαμάς από τη Γάζα. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς ζητά την απελευθέρωση περισσότερων Παλαιστινίων κρατουμένων και τον τερματισμό της ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας στη Γάζα.

ΟΗΕ: «Τελευταία ευκαιρία» για λύση δύο κρατών

Η ειδική συντονίστρια των Ηνωμένων Εθνών για τη διαδικασία ειρήνης στη Μέση Ανατολή, Σίγκριντ Κάαγκ, δήλωσε την Τρίτη ότι μπορεί να είναι «η τελευταία ευκαιρία» για την επίτευξη λύσης δύο κρατών στο ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα.

«Μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα μέλλον όπου ένα ασφαλές και προστατευμένο Ισραήλ θα συνυπάρχει με ένα βιώσιμο και ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος», ανέφερε η Κάαγκ ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. «Αυτό απαιτεί συνεχή, συντονισμένη προσπάθεια, αφοσίωση και πολιτικό θάρρος από όλες τις πλευρές.»

Το χρονικό της σύγκρουσης

Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Ασφαλείας ξεκίνησαν τη στρατιωτική τους επιχείρηση στη Γάζα ως απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά τις οποίες περισσότεροι από 1.100 άνθρωποι σκοτώθηκαν, χιλιάδες τραυματίστηκαν και 250 άτομα απήχθησαν.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, το οποίο ελέγχεται από τη Χαμάς, οι ισραηλινές επιχειρήσεις έχουν προκαλέσει περισσότερους από 48.000 θανάτους. Ωστόσο, το υπουργείο δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ αμάχων και μελών της Χαμάς.

Η ανακωχή ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, που επέτρεψε την απελευθέρωση ομήρων και φυλακισμένων και τη διανομή κάποιων ποσοτήτων ανθρωπιστικής βοήθειας που χρειαζόταν απελπιστικά, διανύει σήμερα την τέταρτη και τελευταία ημέρα της, με φόντο συνομιλίες για την παράτασή της.

Τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα, το ένοπλο παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα διαβεβαίωσε σε ανακοίνωσή του πως «επιδιώκει την παράταση της ανακωχής πέραν των τεσσάρων ημερών» που προέβλεπε η συμφωνία, με σκοπό να «αυξηθεί ο αριθμός των κρατουμένων που θα αφεθούν ελεύθεροι».

Πρόκειται για κάτι που προβλεπόταν στη συμφωνία.

Πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου προσκείμενη στη Χαμάς εξήγησε ότι το κίνημα «ενημέρωσε τους μεσολαβητές» πως θέλει η ανακωχή να παραταθεί για «δυο ως τέσσερις ημέρες».

Η συμφωνία, που κλείστηκε με μεσολάβηση του Κατάρ -με την υποστήριξη της Αιγύπτου και των ΗΠΑ- και τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή, προέβλεπε 4ήμερη παύση των εχθροπραξιών, τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και την απελευθέρωση 50 ομήρων από τους 200 και πλέον που κρατούνται στον παλαιστινιακό θύλακο, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 150 φυλακισμένων Παλαιστίνιων.

Από την Παρασκευή, αφέθηκαν ελεύθεροι 39 όμηροι στο πλαίσιο της συμφωνίας και 24 εκτός αυτού του πλαισίου, στην πλειονότητά τους Ταϊλανδοί που εργάζονταν στο Ισραήλ, καθώς και 117 παλαιστίνιοι φυλακισμένοι, καθώς η συμφωνημένη αναλογία είναι 1 προς 3.

Υπάρχει ρήτρα στη συμφωνία που επιτρέπει την παράταση της ανακωχής, με προϋπόθεση την απελευθέρωση 10 ομήρων την ημέρα, που θα έχει αντάλλαγμα την απελευθέρωση 30 Παλαιστίνιων.

Υιοθετημένη από το Ισραήλ

Ανάμεσα στους ομήρους που απελευθερώθηκαν χθες ήταν κοριτσάκι 4 ετών με αμερικανική υπηκοότητα, το μικρό όνομα του οποίου είναι Αμπιγκέιλ. Το παιδί έμεινε ορφανό στην επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου. Έκλεισε τα 4 ενώ κρατείτο από τη Χαμάς.

«Έχει υποστεί φρικτό ψυχικό τραύμα», είπε ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, σύμφωνα με τον οποίο η μικρή είδε τους γονείς της να σκοτώνονται μπροστά στα μάτια της.

Πρόσθεσε πως θέλει την παράταση της ανακωχής.

Παρομοίως η κυβέρνηση της Γαλλίας.

«Δεν έχει πια γονείς, όμως όλη η χώρα την παίρνει στην αγκαλιά της. Θα τη φροντίσουμε», είπε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, που συζήτησε τηλεφωνικά με τον κ. Μπάιντεν.

Η ρήτρα που προέβλεπε την παράταση της ανακωχής είναι μεν «ευλογία», πρόσθεσε ο κ. Νετανιάχου, όμως «έχω επίσης πει πως μετά τη συμφωνία θα επιστρέψουμε στον σκοπό μας: να εξαλείψουμε τη Χαμάς και να εγγυηθούμε ότι η Λωρίδα της Γάζας δεν θα είναι πια αυτή που ήταν», συμπλήρωσε.

«Νίκη;»

Ο ισραηλινός πρωθυπουργός, ο οποίος αναμένεται σήμερα να ζητήσει από την κυβέρνησή του να εγκρίνει προϋπολογισμό «πολέμου», ύψους 30 δισεκατομμυρίων σέκελ (7,3 δισεκ. ευρώ), διεμήνυσε πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν ως «τη νίκη». Έκανε τη δήλωση αυτή στη βόρεια Γάζα, όπου πήγε -για πρώτη φορά μετά τη μονομερή αποχώρηση του Ισραήλ από τον παλαιστινιακό θύλακο το 2005- να επιθεωρήσει στρατιώτες.

Στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, λεωφορεία της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ) μετέφεραν στη Ραμάλα και στην Μπεϊτούνια αποφυλακισθέντες που υποδέχθηκαν πλήθη ανεμίζοντας σημαίες της Παλαιστίνης, της Χαμάς και άλλων οργανώσεων.

«Αισθάνομαι χαρούμενος και ταυτόχρονα θλιμμένος για το αίμα των μαρτύρων μας. Θλίβομαι για τους μάρτυρές μας αλλά χαίρομαι για τη νίκη της αντίστασής μας», είπε στην Μπεϊτούνια ο Γιάζαν Σαμπά, νεαρός κρατούμενος που αφέθηκε ελεύθερος στο πλαίσιο της ανακωχής.

Το Ισραήλ άρχισε την επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας μετά την έφοδο μαχητών της Χαμάς σε νότιους τομείς της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου με 1.200 νεκρούς, κατά τις ισραηλινές αρχές. Κατά τη διάρκεια της πιο πολύνεκρης επίθεσης που υπέστη ποτέ το Ισραήλ από καταβολής κράτους εξάλλου απήχθησαν 240 άνθρωποι και οδηγήθηκαν στον παλαιστινιακό θύλακο.

Σε αντίποινα για την επίθεση αυτή, ο στρατός του Ισραήλ, όπου η πολιτική ηγεσία ορκίστηκε να «εξαλείψει» το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα που πήρε την εξουσία το 2007 στη Λωρίδα της Γάζας, εξαπέλυσε ακατάπαυστους βομβαρδισμούς και την 27η Οκτωβρίου άρχισε χερσαία επιχείρηση.

«200 φορτηγά την ημέρα για δυο μήνες»

Μολονότι η ανακωχή προσέφερε μια ανάπαυλα στους Γαζαίους, η ανθρωπιστική κατάσταση παραμένει «επικίνδυνη» και οι ανάγκες «χωρίς προηγούμενο», σύμφωνα με το Γραφείο Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA).

Από την Παρασκευή, 248 οχήματα φορτωμένα με ανθρωπιστική βοήθεια μπόρεσαν να εισέλθουν στη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

«Θα έπρεπε να στέλνουμε 200 φορτηγά την ημέρα για τουλάχιστον δύο μήνες προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο εκπρόσωπος του UNRWA, ο Αντνάν Αμπού Χάσνα, εξηγώντας πως ακόμα δεν έχουν φθάσει «ούτε πόσιμο νερό, ούτε τρόφιμα» σε ορισμένους τομείς.

«Μιλάνε για παραδόσεις βοήθειας και καυσίμων, αλλά είμαι στο πρατήριο καυσίμων εννιά ώρες κι είναι ακόμα κλειστό», διαμαρτυρόταν χθες στη Χαν Γιούνις ο Μπιλάλ Ντιάμπ, κάτοικος της πόλης.

Ο ισραηλινός στρατός, που χαρακτηρίζει το βόρειο τρίτο του θυλάκου εμπόλεμη ζώνη, είχε ήδη διατάξει επανειλημμένα τον άμαχο πληθυσμό να φύγει και απαγόρευσε σε οποιονδήποτε να επιστρέψει κατά τη διάρκεια της παύσης των επιχειρήσεων.

Παρά τις προειδοποιήσεις του, χιλιάδες εκτοπισμένοι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας προσπάθησαν να γυρίσουν στα σπίτια τους στον βορρά κατά τη διάρκεια της ανακωχής.

Στην πόλη της Γάζας, που έχει μετατραπεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της σε συντρίμμια, κάτοικοι κινούνταν χθες μέσα σε σύννεφα σκόνης, ανάμεσα σε σωρούς υπολειμμάτων σπιτιών και άλλων κτιρίων, κατέγραψαν κάμερες του AFP.

Οι μισές και πλέον κατοικίες στη Λωρίδα της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί εντελώς, σύμφωνα με τον ΟΗΕ· η πλειονότητα των κατοίκων της, 1,7 εκατ. από τα 2,4 εκατ., έχουν υποστεί εξαναγκαστικό εκτοπισμό.

Στα νοσοκομεία στο νότιο τμήμα του θυλάκου συνεχίζουν να εισάγονται πολλοί τραυματίες που διακομίζονται σ’ αυτά από το βόρειο, όπου σχεδόν όλες οι δομές υγείας έχουν πλέον πάψει να λειτουργούν.

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δείχνει να περιπλέκεται επικίνδυνα, καθώς οι πρόσφατες αμερικανικές επιδρομές εναντίον των δυνάμεων των Χούθι στην Υεμένη έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της Τεχεράνης, που κάνει λόγο για σκληρά αντίποινα.

Ιρανικές απειλές μετά τα χτυπήματα

«Προειδοποιώ όλους τους εχθρούς μας ότι οποιαδήποτε απειλή εναντίον του Ιράν θα λάβει σκληρή, αποφασιστική και καταστροφική απάντηση», δήλωσε ο υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλαμί, αρχηγός των επίλεκτων Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) την Κυριακή, σύμφωνα με το ιρανικό κρατικό πρακτορείο Tasnim News. Ο στρατηγός Σαλαμί πραγματοποίησε τη δήλωση αυτή ως απάντηση στις αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούθι, της οργάνωσης που θεωρείται ότι στηρίζεται ενεργά από το Ιράν.

Μια μέρα αργότερα, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, Εσμαείλ Μπαγκαεί, επανέλαβε τις προειδοποιήσεις της Τεχεράνης, μιλώντας στο επίσης κρατικό δίκτυο Press TV: «Θα απαντήσουμε αποφασιστικά σε κάθε επιθετική ενέργεια εις βάρος της εδαφικής μας ακεραιότητας, της ασφάλειας και των εθνικών μας συμφερόντων».

Το παρασκήνιο των συγκρούσεων στην Υεμένη

Οι αμερικανικές επιδρομές έρχονται ως απάντηση σε πολλαπλές επιθέσεις από τους Χούθι εναντίον διεθνών εμπορικών πλοίων ανοιχτά της Υεμένης, οι οποίες έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και καθυστερήσεις στο παγκόσμιο εμπόριο από τον Νοέμβριο του 2023. Τα πλήγματα του προηγούμενου Σαββατοκύριακου στόχευσαν στρατηγικά σημεία στην επαρχία Αλ-Τζάουφ βόρεια της πρωτεύουσας Σανάα καθώς και στο λιμάνι της Χοντέιντα, στη δυτική ακτή της χώρας.

Οι Χούθι, οι οποίοι ελέγχουν πλέον τις πολυπληθέστερες περιοχές της Υεμένης παρά την πολυετή στρατιωτική παρέμβαση της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της, ισχυρίζονται ότι οι επιθέσεις τους στη ναυσιπλοΐα στοχεύουν στη «στήριξη του παλαιστινιακού αγώνα ενάντια στο Ισραήλ». Ωστόσο, ΗΠΑ και δυτικοί σύμμαχοί τους χαρακτηρίζουν αυτές τις ενέργειες τρομοκρατικές, επικίνδυνες και επιζήμιες για την οικονομία.

Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πητ Χέγκσεθ, διευκρίνισε στο Fox News ότι η εκστρατεία του Πενταγώνου θα συνεχιστεί έως ότου οι Χούθι σταματήσουν να επιτίθενται σε πλοία και drones: «Το θέμα είναι να σταματήσουμε τις επιθέσεις εις βάρος περιουσιακών μας στοιχείων σε αυτή τη νευραλγική πλωτή οδό, επαναφέροντας την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, που αποτελεί ζωτικό εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ».

Ξεκάθαρο μήνυμα Τραμπ προς Ιράν και Χούθι

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαιώνοντας το Σάββατο ότι ο ίδιος προσωπικά έδωσε την εντολή για τα πλήγματα στην Υεμένη, έστειλε ξεκάθαρη προειδοποίηση προς τους Χούθι, αλλά και προς την Τεχεράνη: «Οι Χούθι έχουν εξαπολύσει μία αδιάκοπη εκστρατεία πειρατείας, βίας και τρομοκρατίας ενάντια σε αμερικανικά και άλλα πλοία, αεροσκάφη και drones», ανέφερε ο πρόεδρος μέσω ανάρτησης του στο Truth Social. Ταυτόχρονα, στράφηκε και προς το Ιράν, λέγοντας πως αν συνεχίσει να υποστηρίζει τους Χούθι ή αν απειλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις διεθνείς ναυτικές οδούς, «η Αμερική θα σας ζητήσει πλήρη λογαριασμό και δεν θα δείξει επιείκεια».