Δευτέρα, 03 Μαρ, 2025

Ο IMEC και η Ελλάδα: Το γεωπολιτικό στοίχημα στο νέο εμπορικό σταυροδρόμι

Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (India-Middle East-Europe Corridor – IMEC) είναι ένα φιλόδοξο έργο που στοχεύει στη δημιουργία μιας εμπορικής και ενεργειακής γέφυρας μεταξύ Ασίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2023, στη σύνοδο κορυφής των G-20 στο Νέο Δελχί, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας (Memorandum of Understanding – MοU) μεταξύ των ΗΠΑ, Ινδίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για την ίδρυση του IMEC.

Ο διάδρομος αυτός αναμένεται να ενισχύσει την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, προσφέροντας εναλλακτικές διαδρομές εμπορίου και ενέργειας, προάγοντας τις μεταφορές μεταξύ Ευρώπης και Ασίας μέσω ναυτιλιακών και σιδηροδρομικών δικτύων.

«Η συμμετοχή της Ελλάδας στον IMEC είναι πρωτίστως γεωπολιτικό ζήτημα και δευτερευόντως οικονομικό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα κέρδη δεν θα είναι σαφώς μεγαλύτερα από την υφιστάμενη κατάσταση», δηλώνει στην Ερoch Times ο γεωπολιτικός αναλυτής Αλέξανδρος Ιτιμούδης.

Γεωπολιτικές προκλήσεις και η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας

Το σχέδιο IMEC θεωρείται η αμερικανική απάντηση στην κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road (BRI), γνωστή και ως «Μία ζώνη, ένας δρόμος» ή «Νέος Δρόμος του Μεταξιού», που η Κίνα ξεκίνησε το 2013. Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του ανταγωνισμού, με το λιμάνι του Πειραιά να αποτελεί το «μήλον της έριδος».

«Η αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας θα μας απασχολήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, μιας και ο Αμερικανός πρόεδρος έχει θέσει τον ανταγωνισμό απέναντι στην Κίνα ως την προμετωπίδα της πολιτικής του», επισημαίνει ο κος Ιτιμούδης . «Ο ανταγωνισμός αυτός θα διεξαχθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου και έχει κυρίως εμπορικό χαρακτήρα.»

Το δίλημμα του Πειραιά και το κινεζικό εμπόδιο

Το λιμάνι του Πειραιά ως βασική πύλη προς την Ευρώπη, υπό τη διαχείριση της κινεζικής Cosco από το 2016, αποτελεί το ισχυρότερο χαρτί της Ελλάδας στο έργο του IMEC.

Η παρουσία της κινεζικής Cosco στο λιμάνι του Πειραιά, με ποσοστό 67% του ΟΛΠ, δημιουργεί ένα περίπλοκο γεωπολιτικό πάζλ για την Ελλάδα. Η Cosco αποτελεί κομμάτι της κινεζικής στρατηγικής BRI, ενώ ταυτόχρονα ο Πειραιάς ως βασική πύλη προς την Ευρώπη – αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Ευρώπης – θα μπορούσε να είναι βασικό σημείο εισόδου των εμπορευμάτων από την Ινδία στην Ευρώπη μέσω του IMEC.

«Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, σε ότι αφορά τον IMEC, διαθέτει ένα εμπόδιο, αυτό της Cosco, στο πολύ σημαντικό λιμάνι του Πειραιά» αναφέρει ο αναλυτής. «Θεωρώ δεδομένο πως στο μέλλον θα τεθεί το ζήτημα της παρουσίας ή μη της συγκεκριμένης εταιρείας, εάν η Ελλάδα θελήσει να αποτελέσει εξέχον μέρος του συγκεκριμένου σχεδίου.»

Το δίλημμα για την ελληνική πλευρά είναι ξεκάθαρο: « Η Ελλάδα θα έρθει στο δίλημμα  να αφήσει απείραχτη την Cosco ή να ενεργήσει όπως η Ιταλία και το Ισραήλ, που επέλεξαν να έρθουν σε ρήξη με τους Κινέζους και να στηρίξουν εξ ολοκλήρου το εγχείρημα του IMEC», τονίζει ο κος Ιτιμούδης. «Θεωρώ πως η χώρα μας δεν θα έχει περιθώρια για ελιγμούς. Η Ελλάδα θα κληθεί να πάρει μία σταθερή απόφαση και να έρθει σε ρήξη με μια πλευρά αναγκαστικά.»

Ο ανταγωνισμός με Ιταλία και Τουρκία

Η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο το γεωπολιτικό δίλημμα, αλλά και τον άμεσο ανταγωνισμό με γειτονικές χώρες που επιδιώκουν παρόμοιο ρόλο.

«Η Ελλάδα βρίσκεται σε εμπορικό ανταγωνισμό με την Ιταλία, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε αντίπαλο της χώρας», επισημαίνει ο αναλυτής. « Η Ιταλία δήλωσε πως κάνει στροφή από τον BRI προς τον ΙΜΕC και μάλιστα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες με την Ινδία στον τομέα της ναυπηγοεπισκευαστικής.»

Η γειτονική χώρα προωθεί το λιμάνι της Τεργέστης ως βασική είσοδο εμπορευμάτων στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα και η Τουρκία ενισχύει τη θέση της με το λιμάνι της Σμύρνης και τη σιδηροδρομική σύνδεση με την κεντρική Ασία.

Οι αδυναμίες στις υποδομές

Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για την Ελλάδα είναι η κατάσταση των υποδομών της. Το σιδηροδρομικό δίκτυο παραμένει ο αδύναμος κρίκος, καθώς μόνο το 40% του δικτύου των 2.500 χιλιομέτρων είναι ηλεκτροδοτημένο, με τις μέσες ταχύτητες εμπορευμάτων να υστερούν στα 50 χλμ/ώρα σε σύγκριση με 80-100 χλμ/ώρα στη Δυτική Ευρώπη.

«Σε επίπεδο υποδομών σαφώς και χρειάζεται άμεση βελτίωση και επέκταση το σιδηροδρομικό δίκτυο, το οποίο όντως αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα», παραδέχεται ο κος Ιτιμούδης.

Ο διττός ρόλος της Ελλάδας

Παρά τις προκλήσεις, ο ρόλος της Ελλάδας στο νέο σχήμα μπορεί να είναι καθοριστικός.

«Ο βασικός ρόλος της Ελλάδας σε ένα τέτοιο έργο θα είναι αυτός του κόμβου αφ’ ενός και αφ’ ετέρου του παρόχου ασφαλείας μέσω στρατιωτικής διασύνδεσης μέσω των F35, τα οποία διαθέτουν το Ισραήλ και η Ιταλία, και αναμένεται να αποκτήσει και η Ινδία. Επομένως ο ρόλος της Ελλάδας είναι διττός», εξηγεί ο αναλυτής.

«Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα τη δεδομένη στιγμή είναι να επιβεβαιώσει τη θέση της, διότι γεωγραφικά αποτελεί ήδη μέρος του IMEC. Το παιχνίδι πλέον έχει ανοίξει και η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει ικανότητες προβολής ισχύος σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο με τις όποιες προκλήσεις (βλ. Τουρκία) αυτό επιφυλάσσει.»

Οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν

Για να ενισχύσει τη θέση της στο σχέδιο IMEC, η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε συγκεκριμένες κινήσεις, σύμφωνα με τον κύριο Ιτιμούδη:

«Να συνεχιστούν οι στρατιωτικές ασκήσεις με την Ινδία και γενικά να παγιωθεί η παρουσία της Ινδίας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της αεροπορίας και του ναυτικού της. Αυτό θα αποτελέσει και ένα ακόμη εμπόδιο στην Τουρκία, μιας και η Ινδία εχθρεύεται το Πακιστάν, κατεξοχήν σύμμαχο των Τούρκων. Επίσης, να προβεί [η Ελλάδα] σε αγορά οπλικών συστημάτων από το Ισραήλ, να παρέχει εκπαίδευση και αμυντική τεχνογνωσία στη Σαουδική Αραβία, να συνεχίσει τις σχέσεις μας με την Αίγυπτο σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας.»

Ευκαιρίες για τα ελληνικά λιμάνια

Ο γεωπολιτικός αναλυτής τονίζει ότι πέρα από τον Πειραιά η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει και άλλα στρατηγικά λιμάνια:

«Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει μόλις ένα πρωτοκλασάτο λιμάνι – του Πειραιά – και η Αλεξανδρούπολη προέκυψε λόγω των γεωπολιτικών συγκυριών. Λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας είναι εξόχως στρατηγικής σημασίας και πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα στο μέγιστο της απόδοσής τους, ώστε η Ελλάδα να καλύψει όλους τους άξονες σε Βορρά και Δύση, και να καταστεί και με τη βούλα εμπορικός κόμβος.»

Η ώρα των αποφάσεων

Συνοψίζοντας, ο κος Ιτιμούδης επισημαίνει την ανάγκη για ξεκάθαρες αποφάσεις: «Η Ελλάδα πρέπει να πάρει άμεσες και σοβαρές αποφάσεις, εάν θέλει να διεκδικήσει με αξιώσεις το ρόλο της στο όλο σχέδιο. Νομίζω είναι δύσκολοι καιροί για επαμφοτερίζουσες στάσεις.»

«Γενικά, η Ελλάδα πρέπει πλέον να επενδύσει στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και να αναγκάσει με τον τρόπο της την Ευρώπη να τη στηρίξει. Όσο η Ευρώπη είναι αποσβολωμένη, η Ελλάδα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία και να γίνει ο μπροστάρης στην Ανατολική Μεσόγειο, προτού το κάνουν οι Ιταλοί και οι Τούρκοι.»

Παρά τις προκλήσεις που θέτουν η συνεργασία ΗΠΑ-Ιταλίας και η κινεζική επιρροή, η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και η ενεργή διπλωματία με την Ινδία παρέχουν ισχυρά θεμέλια. Η επόμενη κίνηση της Ελλάδας στη σκακιέρα του IMEC θα καθορίσει αν η χώρα θα αναδειχθεί σε κομβικό παίκτη στο νέο εμπορικό και γεωπολιτικό τοπίο της Ευρασίας ή αν θα παραμείνει στο περιθώριο των εξελίξεων.

Το Bitcoin κάτω από το φράγμα των 80.000 δολαρίων για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο

Το κρυπτονόμισμα Bitcoin υποχώρησε σήμερα κάτω από το όριο των 80.000 δολαρίων για πρώτη φορά από την 11η Νοεμβρίου, εξαιτίας των δισταγμών αρκετών επενδυτών για την απόκτηση πόρων υψηλού ρίσκου, με φόντο εμπορικές και γεωπολιτικές αβεβαιότητες.

Λίγο πριν από τις 06:00 (ώρα Ελλάδος), το κυριότερο ψηφιακό νόμισμα βάσει αξίας σε κυκλοφορία υποχωρούσε κατά 5,5% στα 79.627 δολάρια.

Η πτώση του έχει ξεπεράσει το 25% σε έξι εβδομάδες αφότου κατέγραψε το ιστορικό του υψηλό (109.000 δολάρια) την 20ή Ιανουαρίου, την ημέρα της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας έχει υιοθετήσει θέσεις ιδιαίτερα ευνοϊκές για τα κρυπτονομίσματα, έχει εκφράσει τη βούλησή του να χαλαρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για τους ψηφιακούς πόρους και μιλά περί δημιουργίας εθνικού στρατηγικού αποθέματος Bitcoin, που θα συμπεριλάβει προϋπάρχοντες πόρους της κυβέρνησης εκπεφρασμένους στο συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα.

Η όψιμη υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων από τον Αμερικανό πρόεδρο οδήγησε σε αλματώδη άνοδο της τιμής του Bitcoin από την εκλογική του νίκη τον Νοέμβριο, που συμπαρέσυρε και άλλα κρυπτονομίσματα.

Όμως ο επαπειλούμενος εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ σε όλα τα αζιμούθια σκοτείνιασε τις διαθέσεις των επενδυτών τις τελευταίες εβδομάδες, ωθώντας τους να απαλλαγούν από τοποθετήσεις που θεωρούνται κερδοσκοπικές ή υψηλού κινδύνου, όπως το Bitcoin, και να καταφύγουν σε θέσεις που χαρακτηρίζονται ασφαλή καταφύγια ή να πάρουν στα χέρια τους ρευστό για να καλύψουν απώλειες σε χρηματαγορές και αγορές συναλλάγματος.

Χθες Πέμπτη, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν στην επιβολή επιπρόσθετων τελωνειακών δασμών 10% στα προϊόντα της Κίνας από την 4η Μαρτίου και πως θα προχωρήσει στην εφαρμογή των δασμών που είχε αναγγείλει σε αυτά του Καναδά και του Μεξικού την ίδια ημέρα. Η δήλωσή του και μόνο άρκεσε για την πτώση του Bitcoin.

Αναλυτές δεν θεωρούν έκπληξη την εξέλιξη, με δεδομένο «το μακροοικονομικό περιβάλλον».

Η στάση αρκετών επενδυτών έναντι των κρυπτονομισμάτων ψυχράνθηκε εξάλλου την περασμένη εβδομάδα, όταν αποκαλύφθηκε η ιστορική κλοπή κρυπτονομισμάτων αξίας 1,5 δισεκ. δολαρίων από την πλατφόρμα Bybit.

Η Ευρώπη πρόκειται να διευκολύνει τους κανόνες αναφοράς επιχειρήσεων για ενίσχυση ανταγωνισμού

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια για σημαντική ανανέωση της οικονομικής στρατηγικής της για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μεγάλων βιομηχανικών εταιρειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες παραπονούνται εδώ και καιρό για υπερβολική φορολογία, υπέρογκες τιμές ενέργειας, και μεγάλη γραφειοκρατία.

Το «Omnibus απλοποίησης» στοχεύει να επιτρέψει στην ένωση των 27 εθνών να ανταγωνιστεί με ομάδες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα.

«Οι εταιρείες της ΕΕ θα επωφεληθούν από τους εξορθολογισμένους κανόνες», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν στις 25 Φεβρουαρίου.

«Αυτό θα κάνει τη ζωή ευκολότερη για τις επιχειρήσεις μας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι θα παραμείνουμε σταθερά στην πορεία προς τους στόχους μας για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Περισσότερη απλοποίηση προσεχώς».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός βραχίονας της ένωσης, στοχεύει να μειώσει τις δυσκολίες στην αναφορά κατά 25 τοις εκατό σε ένα αρχικό κύμα μέτρων το πρώτο εξάμηνο του 2025. Είπε ότι αυτό θα μεταφραστεί σε εξοικονόμηση 40 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.

Το omnibus προτείνει τη χαλάρωση των κανόνων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις αναφέρουν τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο σύμφωνα με την Οδηγία Αναφοράς Εταιρικής Αειφορίας (CSRD) των δραστηριοτήτων τους, καθώς και τους κανόνες δέουσας επιμέλειας της αλυσίδας εφοδιασμού σύμφωνα με την Οδηγία δέουσας επιμέλειας για την εταιρική αειφορία (CSDDD).

Τα σχέδια θα εξαιρούν κάθε εταιρεία με λιγότερους από 1.000 υπαλλήλους από τους κανόνες CSRD — περίπου το 80 τοις εκατό των εταιρειών που καλύπτονται επί του παρόντος από την οδηγία.

Ο νόμος δέουσας επιμέλειας, εν τω μεταξύ, θα καθυστερήσει κατά ένα χρόνο έως το 2028 και θα απαιτεί από τις εταιρείες να κάνουν ελέγχους για περιβαλλοντικά θέματα και ανθρώπινα δικαιώματα μόνο στους άμεσους προμηθευτές τους και όχι σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Ο Επίτροπος της ΕΕ για το Κλίμα, το Net Zero, και την Καθαρή Ανάπτυξη, Γόπκε Χούκστρα, περιέγραψε την κίνηση ως «μια αλλαγή παιχνιδιού για την οικονομία της Ευρώπης».

«Είναι ένα επιχειρηματικό σχέδιο για την πραγματική εκβιομηχάνιση της Ευρωπαϊκής μας Ένωσης», είπε, προσθέτοντας ότι ήταν η αντίδραση που χρειαζόταν για να αντιστραφεί η παρακμή της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά, που υπάρχει για πάνω από μία δεκαετία.

«Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι η αργή μας οικονομική ανάπτυξη, οι εξαρτήσεις μας και η κατακερματισμένη αγορά στην οποία εξακολουθούμε να δραστηριοποιούμαστε αποτελούν ολοένα και περισσότερο πρόβλημα, ιδιαίτερα σε ένα πλαίσιο ασταθούς γεωπολιτικής», δήλωσε ο Χούκστρα.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις πρόσθεσε ότι, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να γίνονται περισσότερο αβέβαιος σύμμαχος, το σχέδιο θα πρέπει να θεωρηθεί ως «έκκληση για δράση» για την απελευθέρωση των βιομηχανιών της ΕΕ από υπερβολικούς περιορισμούς και την παροχή βοήθειας όπου χρειάζεται.

«Με απλά λόγια, δεν μπορούμε να ελπίζουμε ή να περιμένουμε να ανταγωνιστούμε με επιτυχία σε έναν επικίνδυνο κόσμο με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη μας», είπε ο Ντομπρόβσκις.

Στο πακέτο των σχεδίων που κυμαίνονται από τη μείωση της γραφειοκρατίας έως τη μείωση των τιμών της ενέργειας, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ κατέληξε σε επενδύσεις έως και εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και εξοικονομήσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο Χούκστρα είπε ότι τα σχέδια περιλαμβάνουν μια τράπεζα «βιομηχανικής απαλλαγής από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», η οποία θα μπορούσε να συγκεντρώσει έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη δεκαετία.

«Αλλά στη συνέχεια, εάν το εκμεταλλευτείς αυτό, εάν βάλεις χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα μαζί του, θα μπορούσες εύκολα να φτάσεις τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ», είπε.

Τα σχέδια θα πάνε τώρα στο κοινοβούλιο της ΕΕ και στις πρωτεύουσες των 27 κρατών μελών για περαιτέρω αξιολόγηση προτού καταστούν επίσημα νόμοι και κανονισμοί.

Ωστόσο, περιβαλλοντικές οργανώσεις λένε ότι η εκτεταμένη μείωση κανονισμών και η βελτίωση συνθηκών για εταιρείες μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας θα ζημιώσει τις φιλοδοξίες των Βρυξελλών για μηδενικές εκπομπές.

Λένε ότι τα σχέδια αποβλέπουν σε όφελος βιομηχανιών μεγάλης κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, όπως χαλυβουργεία και εργοστάσια τσιμέντου.

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, το οποίο συγκεντρώνει 180 μη κυβερνητικές οργανώσεις σε 41 χώρες, δήλωσε ότι η φον ντερ Λέιεν είχε ουσιαστικά εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία του 2019, η οποία θεωρούνταν από καιρό ως παγκόσμιος χρυσός κανόνας για την κλιματική εκστρατεία. Κατηγόρησε την κίνηση ως «Δούρειο Ίππο για επιθετική μείωση κανονισμών».

«Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία χαιρετίστηκε ως μια πολύ σημαντική στιγμή», ανέφερε η υπηρεσία σε δήλωση. «Σήμερα, η αφήγηση φαίνεται να είναι προσαρμοσμένη κυρίως σε βιομηχανίες μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας και μεγάλες εταιρείες. Αλλά η βιομηχανική πολιτική πρέπει να δίνει προτεραιότητα στο δημόσιο συμφέρον, όχι μόνο στις απαιτήσεις της βιομηχανίας».

Του Guy Birchall

Με πληροφορίες από το Reuters και το Associated Press 

Τραμπ: Δασμοί 25% στα ευρωπαϊκά προϊόντα «σύντομα»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σήμερα, με την ευκαιρία της πρώτης συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου του στον Λευκό Οίκο, ότι στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα επιβληθούν «σύντομα» τελωνειακοί δασμοί ύψους 25%.

«Λάβαμε την απόφαση και θα την ανακοινώσουμε σύντομα, θα είναι 25%», διαβεβαίωσε ο Τραμπ.

Πρόκειται για το ύψος δασμών, όπως αναμένεται να επιβληθεί από τις αρχές Απριλίου και στα καναδικά και τα μεξικανικά προϊόντα.

Τραμπ: Η ΕΕ «σχεδιάστηκε για να προκαλεί μπελάδες στις ΗΠΑ»

Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέγραψε σήμερα την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ένα σχέδιο που ενθάρρυνε εδώ και δεκαετίες η Ουάσιγκτον, σαν να αποτελεί μια απόπειρα υπονόμευσης των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Ακούστε, ας είμαστε ειλικρινείς, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάστηκε για να προκαλεί μπελάδες στις ΗΠΑ», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου του στον Λευκό Οίκο.

Μείωση κατά 2/3 του προσωπικού της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος

Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης έναν στόχο περικοπής των 2/3 του προσωπικού της Αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (U.S. Environmental Protection Agency – EPA), κατά τη διάρκεια του πρώτου υπουργικού συμβουλίου μετά την επιστροφή του στην εξουσία.

Γνωστός για τη θέση του, που αμφισβητεί τις θεωρίες περί υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο Τραμπ μετέφερε μία συνομιλία που είχε με τον διοικητή της Υπηρεσίας Λι Ζέλντιν, κατά τη διάρκεια της οποίας ο τελευταίος ανέφερε πως «θα μειώσει το προσωπικό κατά περίπου 65%».

Η υπηρεσία απασχολούσε περισσότερους από 15.000 εργαζόμενους το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία στον επίσημο ιστότοπό της.

 

Πώς 108 οικονομολόγοι έπεσαν εντελώς έξω στις προβλέψεις τους για τον Μιλέι

Σχολιασμός

Τον Νοέμβριο του 2023, ήρθε η προειδοποίηση, ξεκάθαρη σαν οιωνός.

Ένας νέος πολιτικός διεκδικούσε την εξουσία και, εάν εκλεγόταν, οι πολιτικές του θα προκαλούσαν «καταστροφή» στη χώρα του και θα «περιόριζαν σοβαρά τη δυνατότητα χάραξης πολιτικής μακροπρόθεσμα».

Ο κίνδυνος ήταν ένας οικονομολόγος «με αλυσοπρίονο» επηρεασμένος από την αυστριακή σχολή, ο οποίος αγκάλιαζε τη laissez-faire οικονομία. Οι καταστροφολογικές προφητείες δεν προέρχονταν από προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά από 108 οικονομολόγους που υπέγραψαν δημόσια επιστολή, δηλώνοντας ότι οι ιδέες του ήταν απαρχαιωμένες και είχαν αποδειχθεί αναποτελεσματικές.

«Ως οικονομολόγοι από όλον τον κόσμο που στηρίζουμε την ευρεία οικονομική ανάπτυξη της Αργεντινής, ανησυχούμε ιδιαίτερα για το οικονομικό πρόγραμμα ενός εκ των υποψηφίων, το οποίο έχει γίνει κεντρικό θέμα συζήτησης των εκλογών», ανέφερε η επιστολή.

Οι οικονομολόγοι (μεταξύ τους και ο Τομά Πικετί, ένας από τους κορυφαίους μελετητές της εισοδηματικής ανισότητας) παραδέχονταν ότι η επιθυμία για αλλαγή στην Αργεντινή ήταν κατανοητή, δεδομένου του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού και της οικονομικής κρίσης που βίωνε η χώρα.

Όμως η προειδοποίηση ήταν σαφής.

«Οι οικονομικές προτάσεις του Χαβιέρ Μιλέι παρουσιάζονται ως μια ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή οικονομική σκέψη», έγραφαν οι οικονομολόγοι. «Πιστεύουμε ότι αυτές οι προτάσεις, που βασίζονται στη laissez-faire οικονομία και περιλαμβάνουν αμφιλεγόμενες ιδέες, όπως η δολαριοποίηση και η σημαντική μείωση των δημόσιων δαπανών, είναι γεμάτες κινδύνους.»

Η «θεραπεία-σοκ» του Μιλέι

Ο λαός της Αργεντινής είτε δεν άκουσε είτε αγνόησε την προειδοποίηση.

Στις 19 Νοεμβρίου, ο εκκεντρικός Μιλέι εξελέγη πρόεδρος, επικρατώντας του περονιστή αντιπάλου του με διαφορά 10 ποσοστιαίων μονάδων. Ανέλαβε καθήκοντα στις 10 Δεκεμβρίου και άμεσα άρχισε να εφαρμόζει την ατζέντα της laissez-faire οικονομίας, ξεκινώντας με μια μείωση 5% στις κρατικές δαπάνες.

Ακολούθησαν και άλλες μεταρρυθμίσεις.

Τα δημόσια έργα ανεστάλησαν, τα προγράμματα πρόνοιας μειώθηκαν, οι κρατικές επιδοτήσεις καταργήθηκαν. Οι δημόσιες επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν και εκατοντάδες κανονισμοί ακυρώθηκαν. Οι φορολογικοί κώδικες απλοποιήθηκαν και οι δασμοί στις εξαγωγές μειώθηκαν ή εξαλείφθηκαν. Οι εργατικοί νόμοι χαλάρωσαν. Οι κυβερνητικές υπηρεσίες μειώθηκαν από 18 σε 9, ενώ επιβλήθηκε πάγωμα προσλήψεων και απολύθηκαν δεκάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι.

Στο νομισματικό επίπεδο, το πέσο υποτιμήθηκε δραματικά και η κεντρική τράπεζα σταμάτησε να τυπώνει χρήμα.

Οι αλλαγές δεν ήταν ανώδυνες. Ο ίδιος ο Μιλέι είχε περιγράψει την πολιτική του ως μια μορφή «θεραπείας-σοκ», απαραίτητης για την οικονομική ανάκαμψη. Η Αργεντινή πάλευε με τριψήφιο πληθωρισμό, οικονομική στασιμότητα και μαζική φτώχεια.

«Θα εφαρμόσω μια προσαρμογή για το σοκ και θα εξισορροπήσω τα δημοσιονομικά», είχε δηλώσει μετά τη νίκη του. «Εφόσον υποσχέθηκα να μην αυξήσω τους φόρους, αυτό σημαίνει ότι θα το κάνω μέσω περικοπών δαπανών.»

Τα αποτελέσματα μετά από έναν χρόνο

Ο Μιλέι ολοκλήρωσε πρόσφατα τον πρώτο του χρόνο στην εξουσία και τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που προέβλεπαν ο Πικετί και οι συνάδελφοί του. Ο Μάικλ Μάνγκερ, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Duke, επεσήμανε ότι η οικονομία της Αργεντινής ξεπέρασε κάθε λογική προσδοκία αυτό το έτος.

Ο πληθωρισμός, που είχε φτάσει στο 300% τον Απρίλιο του 2024, κατέρρευσε, φτάνοντας σε τετραετές χαμηλό τον Νοέμβριο του 2024. Τον πρώτο μήνα της θητείας του Μιλέι, η Αργεντινή κατέγραψε μηνιαίο πληθωρισμό 25,5%. Ωστόσο, μέχρι τον Νοέμβριο του 2024, ο πληθωρισμός είχε πέσει στο 2,4%.

«Μέσα σε μόλις 12 μήνες, συντρίψαμε τον πληθωρισμό», έγραψε το υπουργείο Οικονομίας στο X.

Παράλληλα, η οικονομία της Αργεντινής ανέκαμψε από την ύφεση.

Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά σχεδόν 4% το τρίτο τρίμηνο του 2024, μετά από μια αδύναμη πρώτη περίοδο, και το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 5% το 2025 και το 2026. Επιπλέον, η χώρα προσελκύει ξένες επενδύσεις, όπως δείχνει ο δείκτης «επενδυτικού ρίσκου» της JP Morgan.

Μένουν ακόμη πολλά να γίνουν, αλλά τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά — και εντελώς αντίθετα από αυτά που προέβλεπαν οι 108 οικονομολόγοι (και μέσα ενημέρωσης όπως η New York Times, που είχε εκφράσει ανησυχίες για την καταστροφή που θα προκαλούσε μια κυβέρνηση Μιλέι).

Μια επιφανειακή κατανόηση

Αξίζει να αναρωτηθούμε πώς ο Πικετί και η ομάδα του έκαναν τόσο λάθος.

Τα Οικονομικά, άλλωστε, είναι επιστήμη — ίσως θλιβερή, αλλά επιστήμη παρ’ όλα αυτά. Και παρόλο που δεν υπήρξε ποτέ σαφής συναίνεση σχετικά με τον Μιλέι μεταξύ των οικονομολόγων, πολλοί από τους πιο εξέχοντες εξ αυτών προέβλεπαν ότι ο Μιλέι και οι πολιτικές του laissez-faire θα ήταν καταστροφικές.

Επικοινώνησα με αρκετούς οικονομολόγους για να ακούσω τις υποθέσεις τους σχετικά με τον λόγο που οι συνάδελφοί τους έκαναν τόσο μεγάλο λάθος στις προβλέψεις τους για το τι θα πετύχαιναν οι πολιτικές του Μιλέι. Δεν είδα προθυμία να συζητήσουν το θέμα – ίσως επειδή είναι πιο ταπεινοί από τους 108 που υπέγραψαν την επιστολή το 2023, και γνωρίζουν ότι η πρόβλεψη οικονομικών αποτελεσμάτων είναι δύσκολη.

Ο Ντέιβιντ Χέντερσον, ερευνητής στο Ινστιτούτο Hoover, υποστηρίζει ότι οι οικονομολόγοι που υπέγραψαν την επιστολή είχαν ελλιπή κατανόηση της ελεύθερης αγοράς και της κρατικής παρέμβασης.

Επεσήμανε επίσης πολλές εσφαλμένες υποθέσεις των συγγραφέων και κατέρριψε ένα τουλάχιστον λανθασμένο επιχείρημα — ότι «το μοντέλο laissez-faire υποθέτει ότι η αγορά λειτουργεί τέλεια» —πριν καταλήξει σε μια αυστηρή αξιολόγηση των οικονομολόγων:

«Η κατανόησή τους για το πώς λειτουργεί η αγορά και το κράτος είναι επιφανειακή», έγραψε ο Χέντερσον. «Αναρωτιέμαι αν, βλέποντας την επιτυχία των πολιτικών του Μιλέι, αναθεώρησαν τις απόψεις τους. Μπορούμε πάντα να ελπίζουμε.»

Πράγματι, μπορούμε. Αλλά προς το παρόν, δεν είναι άδικο να υποθέσουμε από τη σιωπή τους ότι έχουν μάθει λίγα από την οικονομική πρόοδο της Αργεντινής.

Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκινά τη δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος των ΗΠΑ, υπάρχουν πολλά που μπορεί να μάθει από τον πρώτο χρόνο του Μιλέι.

Όπως, για παράδειγμα, το να αγνοεί τους οικονομολόγους που ισχυρίζονται ότι η περικοπή των κρατικών δαπανών, των κανονισμών και της γραφειοκρατίας οδηγούν σε οικονομική καταστροφή. Και ίσως το πιο σημαντικό, τον κίνδυνο της χρήσης κρατικών εκτυπωτικών μηχανημάτων για την αποφυγή λήψης δύσκολων δημοσιονομικών αποφάσεων.

Του Jonathan Miltimore

Από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας (American Institute for Economic Research)

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.

Βρετανία: Ο Στάρμερ ανακοινώνει σημαντική αύξηση αμυντικών δαπανών

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ανακοίνωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες στο 2,5% του ΑΕΠ έως το 2027, με στόχο να φτάσει το 3% μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Μιλώντας στο βρετανικό κοινοβούλιο στις 25 Φεβρουαρίου, ο Στάρμερ παρουσίασε το σχέδιό του για «τη μεγαλύτερη διαρκή αύξηση των αμυντικών δαπανών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».

Σήμερα, το Ηνωμένο Βασίλειο δαπανά περίπου 2,3% του ΑΕΠ του στην άμυνα, αποτελώντας ένα από τα λίγα μέλη του ΝΑΤΟ που καλύπτουν τον ελάχιστο στόχο του 2%. Οι χώρες της Συμμαχίας εξετάζουν αυξήσεις στις αμυντικές τους δαπάνες λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας και των αυξανόμενων εκκλήσεων για ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

Προηγούμενες βρετανικές κυβερνήσεις είχαν θέσει ως στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2,5% του ΑΕΠ, αλλά η ανακοίνωση του Στάρμερ επισπεύδει το χρονοδιάγραμμα. Ο προκάτοχός του, Ρίσι Σούνακ, είχε θέσει το 2030 ως έτος επίτευξης του στόχου αυτού. Σύμφωνα με τον Στάρμερ, η αύξηση των δαπανών στο 2,5% αντιστοιχεί σε επιπλέον 13,4 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 16,1 δισεκατομμύρια ευρώ) για τον στρατό της χώρας.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η αύξηση αυτή απαιτεί «δύσκολες αποφάσεις». Για να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι, η βρετανική κυβέρνηση θα μειώσει τις δαπάνες για διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα. Αυτή τη στιγμή, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει το 0,5% του ΑΕΠ του στη διεθνή ανάπτυξη, αλλά σύμφωνα με το νέο σχέδιο, το ποσοστό αυτό θα μειωθεί στο 0,3%.

Ο Στάρμερ χαρακτήρισε την απόφαση ‘δύσκολη’ και δήλωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ανθρωπιστικό ρόλο σε περιοχές όπως το Σουδάν, η Ουκρανία και η Γάζα, αλλά και να υποστηρίζει πολυεθνικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παγκόσμιων υγειονομικών προκλήσεων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, εντείνουν τις πιέσεις προς τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Στις 12 Φεβρουαρίου, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, τόνισε ότι η Ουάσιγκτον σκοπεύει να ανακατευθύνει στρατηγικά το ενδιαφέρον της από την Ευρώπη προς την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, λόγω της αυξανόμενης αντιπαλότητας με την Κίνα. Κατά την επίσκεψή του στο ΝΑΤΟ, ο Χέγκσεθ κάλεσε τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ.

Ο Στάρμερ αναμένεται να συναντηθεί με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στις 27 Φεβρουαρίου. Έχει εκφράσει την προθυμία του να αναπτύξει βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, ως μέρος μιας ειρηνευτικής δύναμης που θα διασφαλίσει τη σταθερότητα μετά από ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία. Παράλληλα, έχει υπογραμμίσει την ανάγκη για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, θεωρώντας ότι μόνο η Ουάσιγκτον μπορεί να αποτρέψει αποτελεσματικά μία νέα ρωσική επίθεση.

Με πληροφορίες από το Associated Press

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναστέλλει τις κυρώσεις στη Συρία σε βασικούς οικονομικούς τομείς

Το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ αποφάσισε σήμερα να αναστείλει μια σειρά περιοριστικών μέτρων στη Συρία που αφορούν τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, καθώς και τη διευκόλυνση των χρηματοοικονομικών και τραπεζικών συναλλαγών που σχετίζονται με την ενέργεια, τις μεταφορές και με σκοπούς ανθρωπιστικής βοήθειας και ανασυγκρότησης.

«Αυτή η απόφαση αποτελεί μέρος των προσπαθειών της ΕΕ να υποστηρίξει μια πολιτική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς στη Συρία και την ταχεία οικονομική ανάκαμψη, ανασυγκρότηση και σταθεροποίησή της», τονίζει η ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει τις εργασίες του και θα αξιολογήσει εάν θα μπορούσαν να ανασταλούν περαιτέρω οικονομικές κυρώσεις. Θα συνεχίσει επίσης να παρακολουθεί στενά την κατάσταση στη χώρα για να διασφαλίσει ότι αυτές οι αναστολές παραμένουν κατάλληλες.

Ειδικότερα, το Συμβούλιο σήμερα αποφάσισε:

– αναστολή των τομεακών μέτρων στους τομείς της ενέργειας (συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας) και των μεταφορών

– διαγραφή πέντε οντοτήτων (Industrial Bank, Popular Credit Bank, Saving Bank, Agricultural Cooperative Bank και Syrian Arab Airlines) από τη λίστα εκείνων που υπόκεινται σε δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων, καθώς και η αποδοχή διάθεσης κεφαλαίων και οικονομικών πόρων στην κεντρική τράπεζα της Συρίας

– εισαγωγή ορισμένων εξαιρέσεων από την απαγόρευση δημιουργίας τραπεζικών σχέσεων μεταξύ συριακών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εντός των εδαφών των κρατών-μελών ώστε να επιτραπούν συναλλαγές που σχετίζονται με τους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, καθώς και συναλλαγές που απαιτούνται για ανθρωπιστικούς σκοπούς και σκοπούς ανασυγκρότησης

– να επεκταθεί επ’ αόριστον η εφαρμογή της υφιστάμενης ανθρωπιστικής εξαίρεσης

– καθιέρωση εξαίρεσης για προσωπική χρήση για τις απαγορεύσεις εξαγωγής ειδών πολυτελείας στη Συρία

Υπογραμμίζεται, ωστόσο, ότι το Συμβούλιο διατηρεί τις κυρώσεις που σχετίζονται με το καθεστώς του Μπασάρ Αλ ‘Ασαντ στον τομέα των χημικών όπλων και το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών, καθώς και μια σειρά τομεακών μέτρων, όπως το εμπόριο όπλων, τα αγαθά διπλής χρήσης, τον εξοπλισμό για εσωτερική καταστολή, το λογισμικό για παρακολούθηση και την εισαγωγή/εξαγωγή αγαθών συριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο κατά του καθεστώτος Αλ ‘Ασαντ, που είναι υπεύθυνο για τη βίαιη καταστολή του συριακού άμαχου πληθυσμού.

«Η πτώση του καθεστώτος Αλ ‘Ασαντ σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής ελπίδας για τον συριακό λαό. Όλοι οι Σύροι, στη χώρα και στη διασπορά, θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της χώρας τους. Η ΕΕ στέκεται στο πλευρό του συριακού λαού σε αυτή τη μεταβατική στιγμή», επισημαίνεται στην ανακοίνωση του Συμβουλίου.

Νέα μελέτη αποκαλύπτει το τεράστιο κόστος της ευρωπαϊκής άμυνας

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 21 Φεβρουαρίου από το Ινστιτούτο Bruegel και το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου καταδεικνύει το εντυπωσιακό μέγεθος των απαιτούμενων αμυντικών δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ΕΕ θα χρειαστεί να δαπανά περίπου 250 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για να διατηρήσει μια αξιόπιστη αμυντική στάση έναντι της Ρωσίας, χωρίς την αμερικανική υποστήριξη.

Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για σημαντική ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της ΕΕ με επιπλέον 300.000 στρατιώτες. Το απαιτούμενο οπλοστάσιο περιλαμβάνει 50 επιπλέον ταξιαρχίες στρατού, 1.400 άρματα μάχης, 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα πεζικού και 700 μονάδες πυροβολικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτή η στρατιωτική ισχύς υπερβαίνει τη συνολική δύναμη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών στρατών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της Γερμανίας, η οποία καλείται να αυξήσει τις εθνικές αμυντικές της δαπάνες από 80 σε 140 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 3,5% του ΑΕΠ της. Παράλληλα, προτείνεται η αύξηση των αμυντικών δαπανών όλων των κρατών-μελών της ΕΕ στο 3,5% έως 4% του ΑΕΠ τους.

Η πρόσφατη στάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έχει εντείνει την πίεση για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έχει προειδοποιήσει για τις δραματικές συνέπειες μιας ενδεχόμενης ήττας της Ουκρανίας, ενώ ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Γουόλτς, έχει θέσει προθεσμία έως τον Ιούνιο για την επίτευξη του στόχου του 2% του ΑΕΠ από όλα τα μέλη της συμμαχίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, έχει ήδη προχωρήσει στη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων για τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, οι οικονομικές επιπτώσεις αυτών των αυξήσεων προβλέπεται να είναι σημαντικές, με πιθανές συνέπειες στη φορολογία, τις κοινωνικές υπηρεσίες και το δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών χωρών.

Η κατάσταση καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα δεδομένης της σημαντικής ενίσχυσης των ρωσικών στρατιωτικών δυνατοτήτων από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με την ανάπτυξη 700.000 στρατιωτών και την αυξημένη παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού.

Του Chris Summers

Με πληροφορίες από το Reuters

«Ανάσα» για τον προϋπολογισμό η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες

Θετικά αντιμετωπίζει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής ως προς τις αμυντικές δαπάνες σε σχέση με την εφαρμογή των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων. Ήτοι, οι αμυντικές δαπάνες να εξαιρούνται από την προσμέτρηση του χρέους και του ελλείμματος, ώστε να μη χρειαστεί αλλαγή της Συνθήκης. Προς τούτο, άλλωστε, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε την περασμένη Τρίτη από τις Βρυξέλλες ότι «οι πρωτοβουλίες αυτές θωρακίζουν την αμυντική μας ικανότητα και στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όσους απειλούν την ασφάλειά μας. Και πρέπει να υιοθετηθούν χωρίς καθυστέρηση.»

Ωστόσο, όπως εξηγούν στο ΑΠΕ- ΜΠΕ τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου, η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης επ’ ουδενί θα δημιουργεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για π.χ. επιπλέον κοινωνικές παροχές. «Θα είναι εφικτό στην περίπτωση αυτή», επισημαίνουν, «εάν αυξηθούν, παραδείγματος χάριν, οι αμυντικές δαπάνες για το 2024 από το 1,1 δισ. ευρώ στο 1,4 δισ. ευρώ, η αύξηση αυτή να γίνεται αποδεκτή χωρίς να χρειαστεί να κόψεις άλλες δαπάνες. Φυσικά, θα πρόκειται για μια ‘ανάσα’ στον προϋπολογισμό, με προσοχή πάντα να μην επηρεαστούν αρνητικά το πρωτογενές πλεόνασμα και το χρέος». Άλλοι κυβερνητικοί παράγοντες αναφέρουν ότι η χώρα μπορεί να επωφεληθεί από την πρόταση της προέδρου της Κομισιόν, λόγω της γεωπολιτικής θέσης της και της ανάγκης για αυξημένους εξοπλισμούς.

Αυτό που δεν έχει γίνει γνωστό από την ανακοίνωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι οι όροι και οι προϋποθέσεις για να μπορεί ένα κράτος-μέλος να υπερβαίνει τα όρια για τις αμυντικές δαπάνες. Για να καθοριστούν αυτά, θα υπάρξει πιθανότατα ένα μεγάλο «παζάρι», είτε στο πλαίσιο του Eurogroup είτε σε διμερείς επαφές ηγετών. Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα αναμένεται να συζητηθεί στην εαρινή σύνοδο κορυφής του Μαρτίου και να αποφασιστεί τελικά εάν οι νέοι όροι θα αφορούν σε κάθε κράτος-μέλος ξεχωριστά ή σε ομάδες κρατών.

Σήμερα, οι δημοσιονομικοί κανόνες επικεντρώνονται στον ανά έτος ρυθμό αύξησης των καθαρών (μετά την αφαίρεση των εσόδων και των δαπανών για συγχρηματοδοτούμενα έργα, αλλά και των έκτακτων one off δαπανών για φυσικές καταστροφές) πρωτογενών (εξαιρούνται οι δαπάνες για τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους) δαπανών.

Ειδικά για την Ελλάδα, ο ρυθμός αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών είναι 3,7% για το 2025 (περίπου 3,5 δισ. ευρώ), 3,6% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028. Με τα σημερινά δεδομένα, εάν η χώρα επιθυμεί να δαπανήσει επιπλέον π.χ. 1 δισ. ευρώ από το όριο των 3,5 δισ. ευρώ, τότε θα πρέπει το πρόσθετο ποσό να εξευρεθεί: Είτε από την επιβολή νέων φόρων ή αύξηση των υπαρχόντων είτε από έσοδα σε μόνιμη βάση που θα έχουν την ίδια ισχύ. Τα συγκεκριμένα έσοδα μπορούν να προκύψουν ή από την άνοδο του ΑΕΠ ή από άλλες πηγές όπως η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Και καθώς μισή μονάδα αύξησης των εσόδων από την ανάπτυξη προϋποθέτει άνοδο του ΑΕΠ κατά 5%, εκ των πραγμάτων, όπως κατ’ επανάληψη έχει δηλώσει ο κος Χατζηδάκης, το μεγάλο βάρος ρίχνεται στην αποκάλυψη φορολογητέας ύλης και στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής.

Του Ομήρου Εμμανουηλίδη

Κίνα και BRICS θα ρίξουν το δολάριο;

Σχολιασμός

Καθώς η πολιτική “Πρώτα η Αμερική” της κυβέρνησης Τραμπ συνεχίζει να ξεδιπλώνεται, οι παγκοσμιοποιητικές πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης εξαφανίζονται γρήγορα.

Η πολιτική “Πρώτα η Αμερική” περιλαμβάνει την επιβολή δασμών σε κινεζικά προϊόντα με στόχο τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με την Κίνα και την Ευρώπη, καθώς και ευρύτερες πολιτικές που δίνουν προτεραιότητα στα συμφέροντα των ΗΠΑ έναντι της διεθνούς συνεργασίας.

Οι δασμοί του Τραμπ πυροδοτούν εμπορικό πόλεμο;

Αλλά αυτό δεν είναι όλη η ιστορία. Οι υψηλοί δασμοί της κυβέρνησης, ειδικά στις κινεζικές εισαγωγές, δεν αποσκοπούν μόνο στην προστασία των αμερικανικών βιομηχανιών, αλλά έχουν επίσης σκοπό να πιέσουν την Κίνα οικονομικά. Κατ’ επέκταση, καθώς η κινεζική οικονομία συνεχίζει να πιέζεται, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) θα βρίσκεται υπό πίεση στο εσωτερικό.

Αναμενόμενα, οι δασμοί των ΗΠΑ οδήγησαν σε αντίποινα από την Κίνα εναντίον αμερικανικών προϊόντων. Οι αρχικές ενέργειες του Πεκίνου περιλαμβάνουν την επιβολή δασμών 15 τοις εκατό στις εισαγωγές υγρού φυσικού αερίου (LNG) και άνθρακα των ΗΠΑ, καθώς και δασμούς 10 τοις εκατό σε πετρέλαιο, αγροτικό εξοπλισμό, και ορισμένα αυτοκίνητα.

Κλιμάκωση της έντασης και BRICS

Το άμεσο αποτέλεσμα ήταν η κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ των δύο εθνών σε γεωπολιτικό και οικονομικό φάσμα. Εάν ο εμπορικός πόλεμος συνεχίσει να εντείνεται, η τριβή μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου πιθανότατα θα αυξηθεί, με πιθανώς περισσότερο προκλητικές ενέργειες και απαντήσεις στην συνέχεια.

Μια συγκεκριμένη απάντηση θα μπορούσε να είναι η Κίνα να βρει μια γρηγορότερη πορεία προς ένα σύστημα συναλλαγών που βασίζεται στο BRICS. Το BRICS, το οποίο είναι ακρωνύμιο για τις πέντε πρώτες συμμετέχουσες χώρες—Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική— ιδρύθηκε το 2009 και εξετάζει επί του παρόντος ένα εναλλακτικό νόμισμα που θα χρησιμοποιείται κυρίως για να αντικαταστήσει το δολάριο για τις συναλλαγές μεταξύ των χωρών μελών.

Δεν υπάρχει ακόμη πραγματικό νόμισμα BRICS.

Η δημιουργία ενός λειτουργικού εμπορικού μπλοκ βασισμένου στο BRICS δεν είναι μια νέα πρόταση. Έχει συζητηθεί για χρόνια ή δεκαετίες. Η αποφυγή της οικονομικής κυριαρχίας των ΗΠΑ είναι ο λόγος που τα έθνη του BRICS συγκεντρώθηκαν αρχικά. Η ιδέα ήταν πάντα να απομονωθούν οι οικονομίες του BRICS, που αποτελούν το 35 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ, από τις οικονομικές πιέσεις των ΗΠΑ.

Αλλά οι σκεπτικιστές επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει υποκατάστατο για το δολάριο, τουλάχιστον όχι από την Ευρώπη, την Ιαπωνία, ή την Κίνα. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το δολάριο ΗΠΑ χρησιμοποιείται στο 84,3 τοις εκατό του διεθνούς εμπορίου — σε σύγκριση με μόλις 4,5 τοις εκατό για το κινεζικό γιουάν.

BRICS: Μια έγκυρη πρόκληση για την κυριαρχία του δολαρίου;

Ωστόσο, η ώθηση για αποδολαριοποίηση μεταξύ των εθνών του BRICS έχει αποκτήσει δυναμική ως απάντηση στα χτυπήματα μέσω δολαρίου από την Ουάσιγκτον μέσω κυρώσεων και εμπορικών πολιτικών εναντίον χωρών με τις οποίες διαφωνεί. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι πόλεμοι αντιπροσώπων του Ιράν κατά του Ισραήλ είναι δύο βασικά παραδείγματα στα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν ακρωτηριαστικές κυρώσεις και παγώνουν τα εθνικά περιουσιακά στοιχεία αντιπάλων, αλλά δεν είναι οι μόνοι.

Τώρα, με την κυβέρνηση Τραμπ να απειλεί την κινεζική οικονομία, το ΚΚΚ θεωρεί την ανάγκη να ξεκινήσει ένα νομισματικό και εμπορικό σύστημα BRICS ως «πιεστική». Δεν είναι μόνοι. Τα άλλα κράτη BRICS, ειδικά η Ρωσία, ενδιαφέρονται επίσης πολύ να σχηματίσουν ένα νέο νόμισμα για να ανταγωνιστούν το δολάριο ΗΠΑ και πρόσφατα ανακοίνωσαν σχέδια για ένα σύστημα πληρωμών που βασίζεται σε κρυπτονόμισμα BRICS.

Ωστόσο, η επίτευξη πραγματικής εναλλακτικής οδού νομισμάτων έναντι του δολαρίου δεν θα είναι εύκολη. Το δολάριο χρησιμοποιείται ευρέως από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα βασίζεται σε δολάρια. Επιπλέον, το δίκτυο του δολαρίου είναι καλά εδραιωμένο και λειτουργεί καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο.

Το δίκτυο του δολαρίου περιλαμβάνει την οικονομία των ΗΠΑ, η οποία παραμένει η μεγαλύτερη και πλέον παραγωγική και καινοτόμος στον κόσμο· τις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ· το τραπεζικό και συναλλαγματικό σύστημα (SWIFT), το οποίο είναι το μεγαλύτερο, πλέον αξιόπιστο και ρευστό στον κόσμο· και το νομικό σύστημα των ΗΠΑ, το οποίο είναι το πλέον αξιόπιστο και διαφανές. Τέλος, ο στρατός των ΗΠΑ παραμένει η περισσότερο θανατηφόρα και αποτελεσματική υπηρεσία επιβολής του νόμου στον πλανήτη.

Με όρους ήπιας δύναμης, ο αμερικανικός πολιτισμός έχει παγκόσμια αναγνώριση και απήχηση. Ούτε η πολιτιστική έλξη της Κίνας ούτε της Ρωσίας είναι πουθενά κοντά. Δεδομένων αυτών των παραγόντων, καμία άλλη χώρα, ή ακόμη και 10 έθνη (ο αριθμός των μελών του BRICS σήμερα), δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη θέση και τη δύναμη του δολαρίου στον κόσμο.

Μπορεί η Κίνα να δημιουργήσει ένα σύστημα συναλλαγών που βασίζεται σε BRICS;

Πώς θα ξεπερνούσαν αυτά τα εμπόδια η Κίνα και το BRICS;

Έχουν εξεταστεί διάφορες στρατηγικές. Μία είναι η διεξαγωγή συναλλαγών σε μεμονωμένα νομίσματα των συμμετεχόντων στο BRICS. Μια άλλη θα ήταν να σχηματιστεί ένα νέο νόμισμα BRICS με βάση ένα καλάθι νομισμάτων που θα μπορούσαν να υποστηρίζονται από χρυσό ή να δημιουργήσουν το προαναφερθέν νόμισμα που βασίζεται σε blockchain. Οι συζητήσεις στις συνόδους κορυφής του BRICS οδήγησαν την Κίνα σε αυτές τις συζητήσεις.

Η Κίνα έχει επίσης προτείνει ένα νέο σύστημα πληρωμών για να παρακάμψει το σύστημα SWIFT που βασίζεται σε δολάρια, που ονομάζεται «BRICS Pay». Αυτό θα χρησιμοποιούσε συστήματα πληρωμών που βασίζονται σε blockchain ή άλλα καινοτόμα συστήματα πληρωμών που επιτρέπουν συναλλαγές σε τοπικά νομίσματα και μειώνουν την εξάρτηση από το δολάριο. Η Κίνα κατασκευάζει επίσης μια διεθνή χρηματοοικονομική υποδομή για την υποστήριξη των μελών του BRICS, η οποία περιλαμβάνει τη Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων χρησιμοποιώντας νομίσματα BRICS.

Καθώς η επέκταση των συμμετεχόντων στο BRICS συνεχίζεται, οι πιθανότητες επιτυχίας του θα βελτιωθούν. Με 120 έθνη που θεωρούν την Κίνα ως τον μεγαλύτερο εμπορικό τους εταίρο, η διεύρυνση της συμμετοχής και της επιρροής αυτού του εναλλακτικού οικονομικού μπλοκ θα μπορούσε να είναι εύκολη και μπορεί να αποτελέσει μια σοβαρότερη πρόκληση για το δολάριο.

Ο αντίκτυπος ενός συστήματος BRICS στον κόσμο

Ορισμένοι παρατηρητές λένε ότι οι χώρες BRICS θα ανακτήσουν την κυριαρχία επί των χρηματοοικονομικών τους πολιτικών, απαλλάσσοντάς τες από τις οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ και δίνοντάς τες μεγαλύτερο έλεγχο στις χρηματοοικονομικές τους πολιτικές.

Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια. Αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει στο να βρεθούν οι συμμετέχοντες κάτω από τον βαρύ ζυγό του ΚΚΚ. Η ιστορία του Πεκίνου με τους «εταίρους» του προγράμματος «Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» με ακρωτηριαστικό χρέος και στρατιωτική κυριαρχία είναι γνωστή.

Δεδομένης της φύσης του ΚΚΚ και της οικονομικής και στρατιωτικής υπεροχής της Κίνας, είναι απίθανο να περιμένουμε από το Πεκίνο να είναι ένας καλοπροαίρετος επικεφαλής. Δείτε, για παράδειγμα, πώς τα πάει τώρα το κάποτε ελεύθερο Χονγκ Κονγκ, ή εν προκειμένω, οι Φιλιππίνες, η Ταϊβάν, η Ιαπωνία ή ακόμα και οι μειονοτικοί πληθυσμοί της Κίνας όπως οι Ουιγούροι. Ως οικονομικός επικεφαλής, η Κίνα έχει ήδη δείξει πώς θα συμπεριφερθεί.

Όσον αφορά την επίτευξη μεγαλύτερης ισορροπίας στο παγκόσμιο εμπόριο, μια επιτυχημένη BRICS θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν διπολικό ή πολυπολικό κόσμο όσον αφορά τα οικονομικά, το εμπόριο, και τα νομίσματα, όπου τα έθνη μπορούν να επιλέξουν ποιο σύστημα θα χρησιμοποιήσουν ή να αναγκαστούν να επιλέξουν. Αλλά η ανταλλαγή ενός συστήματος που βασίζεται σε δολάρια με ένα σύστημα που βασίζεται στο BRICS δεν σημαίνει απαραίτητα περισσότερη ελευθερία ή έλεγχο.

Ο γεωπολιτικός αντίκτυπος ενός επιτυχημένου συστήματος BRICS θα αποδυνάμωνε σίγουρα την επιρροή των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση και θα ενίσχυε την κομμουνιστική Κίνα. Αυτό, φυσικά, είναι η όλη ουσία. Μπορεί στα αναπτυσσόμενα έθνη να μην αρέσει ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες χειρίζονται ορισμένες καταστάσεις, αλλά θα είναι πολύ χειρότερα υπό το ΚΚΚ.

Προκλήσεις και εμπόδια στο BRICS

Αλλά σήμερα, τα μέλη του BRICS έχουν αντικρουόμενα οικονομικά συστήματα, πολιτικούς στόχους, και επίπεδα ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά την επίτευξη συναίνεσης για ένα νέο νόμισμα ή ένα νέο σύστημα πληρωμών περίπλοκο.

Η Ινδία, για παράδειγμα, είναι οικονομικός, πολιτικός, πολιτιστικός και περιφερειακός αντίπαλος της Κίνας. Οι συνοριακές αψιμαχίες με ζωντανά πυρά μεταξύ των δύο είναι συνηθισμένες και η Κίνα υποστηρίζει το Πακιστάν, τον κύριο αντίπαλο της Ινδίας.

Θα είναι διατεθειμένο το Νέο Δελχί να λάβει οικονομικές εντολές από το κομμουνιστικό Πεκίνο;

Ως η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο με τον υψηλότερο πληθυσμό στη Γη, η Ινδία είναι μια πυρηνική δύναμη, απολαμβάνει μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία, και έχει έναν νεαρό, δυναμικό πληθυσμό που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη συρρικνούμενη οικονομία της Κίνας και την ταχεία γήρανση του πληθυσμού.

Είναι επίσης δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μείνουν πίσω και θα επιτρέψουν στο BRICS να γίνει πραγματικότητα χωρίς μάχη. Η κυβέρνηση Τραμπ είναι αρκετά πρόθυμη να χρησιμοποιήσει δασμούς έως και 100 τοις εκατό κατά των μελών του BRICS εάν προσπαθήσουν να αντικαταστήσουν το δολάριο.

Η ουσία;

Η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η Νότια Αφρική χρειάζονται το BRICS περισσότερο από τους εμπορικούς τους εταίρους. Με μια δυνατή Αμερική και ένα ισχυρό δολάριο, εάν και όταν εμφανιστεί ένα νόμισμα BRICS, μπορεί να μοιάζει με το παλιό σοβιετικό εμπορικό μπλοκ που δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τη Δύση – αυτό που είναι πραγματικά το BRICS.

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα την άποψη της Epoch Times.