Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σήμερα, με την ευκαιρία της πρώτης συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου του στον Λευκό Οίκο, ότι στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα επιβληθούν «σύντομα» τελωνειακοί δασμοί ύψους 25%.
«Λάβαμε την απόφαση και θα την ανακοινώσουμε σύντομα, θα είναι 25%», διαβεβαίωσε ο Τραμπ.
Πρόκειται για το ύψος δασμών, όπως αναμένεται να επιβληθεί από τις αρχές Απριλίου και στα καναδικά και τα μεξικανικά προϊόντα.
Τραμπ: Η ΕΕ «σχεδιάστηκε για να προκαλεί μπελάδες στις ΗΠΑ»
Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέγραψε σήμερα την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ένα σχέδιο που ενθάρρυνε εδώ και δεκαετίες η Ουάσιγκτον, σαν να αποτελεί μια απόπειρα υπονόμευσης των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Ακούστε, ας είμαστε ειλικρινείς, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάστηκε για να προκαλεί μπελάδες στις ΗΠΑ», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου του στον Λευκό Οίκο.
Μείωση κατά 2/3 του προσωπικού της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης έναν στόχο περικοπής των 2/3 του προσωπικού της Αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (U.S. Environmental Protection Agency – EPA), κατά τη διάρκεια του πρώτου υπουργικού συμβουλίου μετά την επιστροφή του στην εξουσία.
Γνωστός για τη θέση του, που αμφισβητεί τις θεωρίες περί υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο Τραμπ μετέφερε μία συνομιλία που είχε με τον διοικητή της Υπηρεσίας Λι Ζέλντιν, κατά τη διάρκεια της οποίας ο τελευταίος ανέφερε πως «θα μειώσει το προσωπικό κατά περίπου 65%».
Η υπηρεσία απασχολούσε περισσότερους από 15.000 εργαζόμενους το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία στον επίσημο ιστότοπό της.
Το κρυπτονόμισμα Bitcoin υποχώρησε σήμερα κάτω από το όριο των 80.000 δολαρίων για πρώτη φορά από την 11η Νοεμβρίου, εξαιτίας των δισταγμών αρκετών επενδυτών για την απόκτηση πόρων υψηλού ρίσκου, με φόντο εμπορικές και γεωπολιτικές αβεβαιότητες.
Λίγο πριν από τις 06:00 (ώρα Ελλάδος), το κυριότερο ψηφιακό νόμισμα βάσει αξίας σε κυκλοφορία υποχωρούσε κατά 5,5% στα 79.627 δολάρια.
Η πτώση του έχει ξεπεράσει το 25% σε έξι εβδομάδες αφότου κατέγραψε το ιστορικό του υψηλό (109.000 δολάρια) την 20ή Ιανουαρίου, την ημέρα της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας έχει υιοθετήσει θέσεις ιδιαίτερα ευνοϊκές για τα κρυπτονομίσματα, έχει εκφράσει τη βούλησή του να χαλαρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για τους ψηφιακούς πόρους και μιλά περί δημιουργίας εθνικού στρατηγικού αποθέματος Bitcoin, που θα συμπεριλάβει προϋπάρχοντες πόρους της κυβέρνησης εκπεφρασμένους στο συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα.
Η όψιμη υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων από τον Αμερικανό πρόεδρο οδήγησε σε αλματώδη άνοδο της τιμής του Bitcoin από την εκλογική του νίκη τον Νοέμβριο, που συμπαρέσυρε και άλλα κρυπτονομίσματα.
Όμως ο επαπειλούμενος εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ σε όλα τα αζιμούθια σκοτείνιασε τις διαθέσεις των επενδυτών τις τελευταίες εβδομάδες, ωθώντας τους να απαλλαγούν από τοποθετήσεις που θεωρούνται κερδοσκοπικές ή υψηλού κινδύνου, όπως το Bitcoin, και να καταφύγουν σε θέσεις που χαρακτηρίζονται ασφαλή καταφύγια ή να πάρουν στα χέρια τους ρευστό για να καλύψουν απώλειες σε χρηματαγορές και αγορές συναλλάγματος.
Χθες Πέμπτη, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν στην επιβολή επιπρόσθετων τελωνειακών δασμών 10% στα προϊόντα της Κίνας από την 4η Μαρτίου και πως θα προχωρήσει στην εφαρμογή των δασμών που είχε αναγγείλει σε αυτά του Καναδά και του Μεξικού την ίδια ημέρα. Η δήλωσή του και μόνο άρκεσε για την πτώση του Bitcoin.
Αναλυτές δεν θεωρούν έκπληξη την εξέλιξη, με δεδομένο «το μακροοικονομικό περιβάλλον».
Η στάση αρκετών επενδυτών έναντι των κρυπτονομισμάτων ψυχράνθηκε εξάλλου την περασμένη εβδομάδα, όταν αποκαλύφθηκε η ιστορική κλοπή κρυπτονομισμάτων αξίας 1,5 δισεκ. δολαρίων από την πλατφόρμα Bybit.
Τον Νοέμβριο του 2023, ήρθε η προειδοποίηση, ξεκάθαρη σαν οιωνός.
Ένας νέος πολιτικός διεκδικούσε την εξουσία και, εάν εκλεγόταν, οι πολιτικές του θα προκαλούσαν «καταστροφή» στη χώρα του και θα «περιόριζαν σοβαρά τη δυνατότητα χάραξης πολιτικής μακροπρόθεσμα».
Ο κίνδυνος ήταν ένας οικονομολόγος «με αλυσοπρίονο» επηρεασμένος από την αυστριακή σχολή, ο οποίος αγκάλιαζε τη laissez-faire οικονομία. Οι καταστροφολογικές προφητείες δεν προέρχονταν από προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά από 108 οικονομολόγους που υπέγραψαν δημόσια επιστολή, δηλώνοντας ότι οι ιδέες του ήταν απαρχαιωμένες και είχαν αποδειχθεί αναποτελεσματικές.
«Ως οικονομολόγοι από όλον τον κόσμο που στηρίζουμε την ευρεία οικονομική ανάπτυξη της Αργεντινής, ανησυχούμε ιδιαίτερα για το οικονομικό πρόγραμμα ενός εκ των υποψηφίων, το οποίο έχει γίνει κεντρικό θέμα συζήτησης των εκλογών», ανέφερε η επιστολή.
«Οι οικονομικές προτάσεις του Χαβιέρ Μιλέι παρουσιάζονται ως μια ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή οικονομική σκέψη», έγραφαν οι οικονομολόγοι. «Πιστεύουμε ότι αυτές οι προτάσεις, που βασίζονται στη laissez-faire οικονομία και περιλαμβάνουν αμφιλεγόμενες ιδέες, όπως η δολαριοποίηση και η σημαντική μείωση των δημόσιων δαπανών, είναι γεμάτες κινδύνους.»
Η «θεραπεία-σοκ» του Μιλέι
Ο λαός της Αργεντινής είτε δεν άκουσε είτε αγνόησε την προειδοποίηση.
Στις 19 Νοεμβρίου, ο εκκεντρικός Μιλέι εξελέγη πρόεδρος, επικρατώντας του περονιστή αντιπάλου του με διαφορά 10 ποσοστιαίων μονάδων. Ανέλαβε καθήκοντα στις 10 Δεκεμβρίου και άμεσα άρχισε να εφαρμόζει την ατζέντα της laissez-faire οικονομίας, ξεκινώντας με μια μείωση 5% στις κρατικές δαπάνες.
Ακολούθησαν και άλλες μεταρρυθμίσεις.
Τα δημόσια έργα ανεστάλησαν, τα προγράμματα πρόνοιας μειώθηκαν, οι κρατικές επιδοτήσεις καταργήθηκαν. Οι δημόσιες επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν και εκατοντάδες κανονισμοί ακυρώθηκαν. Οι φορολογικοί κώδικες απλοποιήθηκαν και οι δασμοί στις εξαγωγές μειώθηκαν ή εξαλείφθηκαν. Οι εργατικοί νόμοι χαλάρωσαν. Οι κυβερνητικές υπηρεσίες μειώθηκαν από 18 σε 9, ενώ επιβλήθηκε πάγωμα προσλήψεων και απολύθηκαν δεκάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι.
Στο νομισματικό επίπεδο, το πέσο υποτιμήθηκε δραματικά και η κεντρική τράπεζα σταμάτησε να τυπώνει χρήμα.
Οι αλλαγές δεν ήταν ανώδυνες. Ο ίδιος ο Μιλέι είχε περιγράψει την πολιτική του ως μια μορφή «θεραπείας-σοκ», απαραίτητης για την οικονομική ανάκαμψη. Η Αργεντινή πάλευε με τριψήφιο πληθωρισμό, οικονομική στασιμότητα και μαζική φτώχεια.
«Θα εφαρμόσω μια προσαρμογή για το σοκ και θα εξισορροπήσω τα δημοσιονομικά», είχε δηλώσει μετά τη νίκη του. «Εφόσον υποσχέθηκα να μην αυξήσω τους φόρους, αυτό σημαίνει ότι θα το κάνω μέσω περικοπών δαπανών.»
Τα αποτελέσματα μετά από έναν χρόνο
Ο Μιλέι ολοκλήρωσε πρόσφατα τον πρώτο του χρόνο στην εξουσία και τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που προέβλεπαν ο Πικετί και οι συνάδελφοί του. Ο Μάικλ Μάνγκερ, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Duke, επεσήμανε ότι η οικονομία της Αργεντινής ξεπέρασε κάθε λογική προσδοκία αυτό το έτος.
Ο πληθωρισμός, που είχε φτάσει στο 300% τον Απρίλιο του 2024, κατέρρευσε, φτάνοντας σε τετραετές χαμηλό τον Νοέμβριο του 2024. Τον πρώτο μήνα της θητείας του Μιλέι, η Αργεντινή κατέγραψε μηνιαίο πληθωρισμό 25,5%. Ωστόσο, μέχρι τον Νοέμβριο του 2024, ο πληθωρισμός είχε πέσει στο 2,4%.
«Μέσα σε μόλις 12 μήνες, συντρίψαμε τον πληθωρισμό», έγραψε το υπουργείο Οικονομίας στο X.
Παράλληλα, η οικονομία της Αργεντινής ανέκαμψε από την ύφεση.
Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά σχεδόν 4% το τρίτο τρίμηνο του 2024, μετά από μια αδύναμη πρώτη περίοδο, και το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 5% το 2025 και το 2026. Επιπλέον, η χώρα προσελκύει ξένες επενδύσεις, όπως δείχνει ο δείκτης «επενδυτικού ρίσκου» της JP Morgan.
Μένουν ακόμη πολλά να γίνουν, αλλά τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά — και εντελώς αντίθετα από αυτά που προέβλεπαν οι 108 οικονομολόγοι (και μέσα ενημέρωσης όπως η New York Times, που είχε εκφράσει ανησυχίες για την καταστροφή που θα προκαλούσε μια κυβέρνηση Μιλέι).
Μια επιφανειακή κατανόηση
Αξίζει να αναρωτηθούμε πώς ο Πικετί και η ομάδα του έκαναν τόσο λάθος.
Τα Οικονομικά, άλλωστε, είναι επιστήμη — ίσως θλιβερή, αλλά επιστήμη παρ’ όλα αυτά. Και παρόλο που δεν υπήρξε ποτέ σαφής συναίνεση σχετικά με τον Μιλέι μεταξύ των οικονομολόγων, πολλοί από τους πιο εξέχοντες εξ αυτών προέβλεπαν ότι ο Μιλέι και οι πολιτικές του laissez-faire θα ήταν καταστροφικές.
Επικοινώνησα με αρκετούς οικονομολόγους για να ακούσω τις υποθέσεις τους σχετικά με τον λόγο που οι συνάδελφοί τους έκαναν τόσο μεγάλο λάθος στις προβλέψεις τους για το τι θα πετύχαιναν οι πολιτικές του Μιλέι. Δεν είδα προθυμία να συζητήσουν το θέμα – ίσως επειδή είναι πιο ταπεινοί από τους 108 που υπέγραψαν την επιστολή το 2023, και γνωρίζουν ότι η πρόβλεψη οικονομικών αποτελεσμάτων είναι δύσκολη.
Ο Ντέιβιντ Χέντερσον, ερευνητής στο Ινστιτούτο Hoover, υποστηρίζει ότι οι οικονομολόγοι που υπέγραψαν την επιστολή είχαν ελλιπή κατανόηση της ελεύθερης αγοράς και της κρατικής παρέμβασης.
Επεσήμανε επίσης πολλές εσφαλμένες υποθέσεις των συγγραφέων και κατέρριψε ένα τουλάχιστον λανθασμένο επιχείρημα — ότι «το μοντέλο laissez-faire υποθέτει ότι η αγορά λειτουργεί τέλεια» —πριν καταλήξει σε μια αυστηρή αξιολόγηση των οικονομολόγων:
«Η κατανόησή τους για το πώς λειτουργεί η αγορά και το κράτος είναι επιφανειακή», έγραψε ο Χέντερσον. «Αναρωτιέμαι αν, βλέποντας την επιτυχία των πολιτικών του Μιλέι, αναθεώρησαν τις απόψεις τους. Μπορούμε πάντα να ελπίζουμε.»
Πράγματι, μπορούμε. Αλλά προς το παρόν, δεν είναι άδικο να υποθέσουμε από τη σιωπή τους ότι έχουν μάθει λίγα από την οικονομική πρόοδο της Αργεντινής.
Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκινά τη δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος των ΗΠΑ, υπάρχουν πολλά που μπορεί να μάθει από τον πρώτο χρόνο του Μιλέι.
Όπως, για παράδειγμα, το να αγνοεί τους οικονομολόγους που ισχυρίζονται ότι η περικοπή των κρατικών δαπανών, των κανονισμών και της γραφειοκρατίας οδηγούν σε οικονομική καταστροφή. Και ίσως το πιο σημαντικό, τον κίνδυνο της χρήσης κρατικών εκτυπωτικών μηχανημάτων για την αποφυγή λήψης δύσκολων δημοσιονομικών αποφάσεων.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ανακοίνωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες στο 2,5% του ΑΕΠ έως το 2027, με στόχο να φτάσει το 3% μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Μιλώντας στο βρετανικό κοινοβούλιο στις 25 Φεβρουαρίου, ο Στάρμερ παρουσίασε το σχέδιό του για «τη μεγαλύτερη διαρκή αύξηση των αμυντικών δαπανών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».
Σήμερα, το Ηνωμένο Βασίλειο δαπανά περίπου 2,3% του ΑΕΠ του στην άμυνα, αποτελώντας ένα από τα λίγα μέλη του ΝΑΤΟ που καλύπτουν τον ελάχιστο στόχο του 2%. Οι χώρες της Συμμαχίας εξετάζουν αυξήσεις στις αμυντικές τους δαπάνες λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας και των αυξανόμενων εκκλήσεων για ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη.
Προηγούμενες βρετανικές κυβερνήσεις είχαν θέσει ως στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2,5% του ΑΕΠ, αλλά η ανακοίνωση του Στάρμερ επισπεύδει το χρονοδιάγραμμα. Ο προκάτοχός του, Ρίσι Σούνακ, είχε θέσει το 2030 ως έτος επίτευξης του στόχου αυτού. Σύμφωνα με τον Στάρμερ, η αύξηση των δαπανών στο 2,5% αντιστοιχεί σε επιπλέον 13,4 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 16,1 δισεκατομμύρια ευρώ) για τον στρατό της χώρας.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η αύξηση αυτή απαιτεί «δύσκολες αποφάσεις». Για να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι, η βρετανική κυβέρνηση θα μειώσει τις δαπάνες για διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα. Αυτή τη στιγμή, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει το 0,5% του ΑΕΠ του στη διεθνή ανάπτυξη, αλλά σύμφωνα με το νέο σχέδιο, το ποσοστό αυτό θα μειωθεί στο 0,3%.
Ο Στάρμερ χαρακτήρισε την απόφαση ‘δύσκολη’ και δήλωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ανθρωπιστικό ρόλο σε περιοχές όπως το Σουδάν, η Ουκρανία και η Γάζα, αλλά και να υποστηρίζει πολυεθνικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παγκόσμιων υγειονομικών προκλήσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, εντείνουν τις πιέσεις προς τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Στις 12 Φεβρουαρίου, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, τόνισε ότι η Ουάσιγκτον σκοπεύει να ανακατευθύνει στρατηγικά το ενδιαφέρον της από την Ευρώπη προς την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, λόγω της αυξανόμενης αντιπαλότητας με την Κίνα. Κατά την επίσκεψή του στο ΝΑΤΟ, ο Χέγκσεθ κάλεσε τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ.
Ο Στάρμερ αναμένεται να συναντηθεί με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στις 27 Φεβρουαρίου. Έχει εκφράσει την προθυμία του να αναπτύξει βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, ως μέρος μιας ειρηνευτικής δύναμης που θα διασφαλίσει τη σταθερότητα μετά από ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία. Παράλληλα, έχει υπογραμμίσει την ανάγκη για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, θεωρώντας ότι μόνο η Ουάσιγκτον μπορεί να αποτρέψει αποτελεσματικά μία νέα ρωσική επίθεση.
Οι ουρές που διαρκούν εδώ και μήνες λόγω των αυξανόμενων ελλείψεων σε πετρέλαιο και βενζίνη έχουν φτάσει σε κρίσιμο σημείο, αφήνοντας πολλούς Βολιβιανούς χωρίς καύσιμα για τα οχήματά τους και περιορισμένη πρόσβαση στις δημόσιες συγκοινωνίες.
Ορισμένοι πολίτες διανυκτερεύουν μέσα στα οχήματά τους, περιμένοντας την επόμενη μέρα με την ελπίδα ότι θα φτάσουν νέες προμήθειες καυσίμων. Η κατάσταση επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια του εορτασμού του καρναβαλιού στη Βολιβία, που διαρκεί περίπου δέκα ημέρες, από τα τέλη Φεβρουαρίου έως την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η βασική αιτία της κρίσης είναι η συνεχιζόμενη έλλειψη ξένου συναλλάγματος για την αγορά καυσίμων από το εξωτερικό. Η διοίκηση του προέδρου Λουίς Άρσε έχει παραδεχτεί ότι δεν διαθέτει επαρκή συναλλαγματικά αποθέματα για να αγοράσει περισσότερα καύσιμα, ενώ η εγχώρια παραγωγή δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού.
Ο πρόεδρος της κρατικής εταιρείας φυσικών πόρων YPFB, Άρμιν Ντοργκάθεν, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους τροφοδοσίας, καθώς οι παραδόσεις κυμαίνονται μόλις στο 40-50% των αναγκών, γεγονός που δεν επαρκεί για να καλύψει τις απαιτήσεις του παραγωγικού τομέα.
Κλιμακούμενες αντιδράσεις και πολιτική κρίση
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξάνονται οι φωνές που ζητούν την άμεση απομάκρυνση του προέδρου Άρσε και της κυβέρνησής του, ενώ ακόμα και μέλη της κυβέρνησης έχουν προτρέψει τον πρόεδρο να παραιτηθεί. Ο βουλευτής Πάμπλο Αριζάγκα Ρουίς δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Brujula ότι αν ο Άρσε δεν μπορεί να διαχειριστεί την κρίση, θα πρέπει να παραιτηθεί.
Ωστόσο, ο Άρσε, σε συνέντευξη Τύπου στις 12 Μαρτίου, απέρριψε τις εκκλήσεις για παραίτηση, κατηγορώντας ορισμένους πολιτικούς για προσπάθειες αποσταθεροποίησης και διασπορά ψευδών ισχυρισμών περί χρεοκοπίας της χώρας. Υποστήριξε ότι η οικονομία της Βολιβίας εξακολουθεί να παράγει δημόσιες επενδύσεις και να αναδιανέμει εισοδήματα στους πολίτες.
Ο πρόεδρος τόνισε, επίσης, την ανάγκη το κοινοβούλιο να εγκρίνει εξωτερικά δάνεια για την αγορά καυσίμων, ενώ απέκλεισε το ενδεχόμενο συνεργασίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Την ίδια ώρα, διαδηλωτές σε πολλές πόλεις απαιτούν μόνιμη λύση στο πρόβλημα, ενώ ο Άρσε προετοιμάζεται για την υποψηφιότητά του στις γενικές εκλογές του Αυγούστου.
Ζωή σε αναμονή
Στη Σάντα Κρους, τα αυτοκίνητα σχηματίζουν ατελείωτες ουρές κάτω από έναν γκρίζο ουρανό. Ο Πέδρο Φλόρες, ένας οδηγός ταξί, κάθεται στο γρασίδι δίπλα στο σταθμευμένο του όχημα, περιμένοντας εδώ και 24 ώρες. Ο ίδιος εξηγεί ότι είναι η δεύτερη φορά αυτή την εβδομάδα που προσπαθεί να βρει καύσιμα, αλλά πλέον δεν έχει ούτε αρκετή βενζίνη για να επιστρέψει στο σπίτι του. Με δύο μικρά παιδιά και μια σύζυγο να συντηρεί, ο Φλόρες δεν μπορεί να μείνει χωρίς δουλειά. Οι ελλείψεις καυσίμων έχουν πλήξει ιδιαίτερα τους εργαζόμενους στον τομέα των μεταφορών, αφήνοντάς τους σε μια διαρκή αναμονή.
Ένα ταξί είναι σταθμευμένο σε ένα βενζινάδικο στη Σάντα Κρουζ στις 12 Μαρτίου 2025. (Autumn Spredemann/The Epoch Times)
Πολλοί οδηγοί, όπως ο Φλόρες, έχουν οργανωθεί σε ομάδες στο WhatsApp για να κρατούν τη θέση τους στην ουρά, επιτρέποντας στα μέλη να απομακρυνθούν για λίγο ώστε να φάνε ή να χρησιμοποιήσουν τουαλέτα. Όταν η ουρά αρχίζει να κινείται, ειδοποιούν τους υπόλοιπους ώστε να επιστρέψουν πριν χάσουν τη θέση τους.
Ο Φλόρες δηλώνει ότι σκοπεύει να κοιμηθεί στο αυτοκίνητό του για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες, καθώς, όπως λέει, αν κάποιος δεν είναι διατεθειμένος να περάσει τη νύχτα περιμένοντας, δεν έχει νόημα να επιχειρήσει να βρει καύσιμα την επόμενη ημέρα. «Ακόμα και τα μεγαλύτερα πρατήρια εξαντλούν τα αποθέματά τους πριν φτάσει η σειρά σου», αναφέρει.
Ο Μιγκέλ Μαρτίν, που επίσης περιμένει σε ουρά για καύσιμα, δεν εργάζεται στον τομέα των μεταφορών, αλλά χρειάζεται το όχημά του για να μετακινείται από το προάστιο Ουρούμπο, όπου ζει, μέχρι τη Σάντα Κρους. Ο ίδιος σημειώνει ότι η δημόσια συγκοινωνία είναι ανεπαρκής στην περιοχή, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων. Σε ορισμένα προάστια της Σάντα Κρουζ, τα λεωφορεία είναι περιορισμένα ακόμη και σε κανονικές συνθήκες, ενώ οι βασικές υπηρεσίες, όπως τα σούπερ μάρκετ, οι γιατροί και τα σχολεία, απέχουν αρκετά χιλιόμετρα.
Ο Μαρτίν εκφράζει την οργή του απέναντι στην κυβέρνηση του Άρσε, κατηγορώντας την ότι διατηρεί αυστηρό έλεγχο στους πόρους της χώρας και αρνείται να άρει τις επιδοτήσεις στα καύσιμα, οι οποίες έχουν κρατήσει τις τιμές χαμηλές. Η Βολιβία δαπάνησε 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις καυσίμων το 2024, ένα μέτρο που έχει διχάσει τους πολίτες. Πολλοί, όπως ο Μαρτίν, δηλώνουν πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλότερες τιμές αν αυτό σημαίνει ότι η αγορά θα σταθεροποιηθεί. «Αν καταργήσουν τις επιδοτήσεις και ανοίξουν την αγορά σε περισσότερες διεθνείς εταιρείες, έτσι θα εξασφαλιστεί η σταθερή προμήθεια καυσίμων», υποστηρίζει.
Όσο για το αν θα περάσει τη νύχτα περιμένοντας στην ουρά, απαντά ότι πιθανότατα ναι, καθώς υπάρχει η φήμη ότι ένα βυτιοφόρο θα φτάσει στις 4 τα ξημερώματα, και αν είναι αρκετά κοντά, ίσως καταφέρει να γεμίσει το ρεζερβουάρ του. Όσοι βρίσκονται πιο πίσω, πιθανώς θα χρειαστεί να περιμένουν δύο ή τρεις ακόμη παραδόσεις καυσίμων για να έχουν ελπίδα να εξυπηρετηθούν.
Δύσκολες επιλογές
Οι ελλείψεις καυσίμων έχουν καταστήσει την καθημερινή ζωή δύσκολη στη Βολιβία, όχι μόνο για όσους περνούν ώρες σε ουρές αναμονής. Στις μεγάλες πόλεις της χώρας, λιγότερα λεωφορεία και κοινόχρηστα μίνι βαν, γνωστά ως micros, εκτελούν δρομολόγια. Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, η πόλη Ελ Άλτο ανακοίνωσε ότι από τις 17 Μαρτίου θα αναστείλει την αστική της συγκοινωνία μέχρι να σταθεροποιηθεί ο εφοδιασμός της χώρας με καύσιμα.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις αστικές μετακινήσεις. Τα δρομολόγια των υπεραστικών λεωφορείων έχουν επίσης επηρεαστεί, με τις εταιρείες μεταφορών στη Σάντα Κρους να αποσύρουν το 30% του στόλου τους λόγω έλλειψης ντίζελ. Στην ίδια πόλη, η κατάσταση της αστικής συγκοινωνίας επιδεινώνεται, καθώς μόνο το 25% των βολιβιανών οικογενειών διαθέτει ιδιωτικό όχημα, καθιστώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς απαραίτητο μέσο για τις μετακινήσεις από και προς την εργασία.
Μια ουρά αυτοκινήτων σε μια κατοικημένη γειτονιά στη Σάντα Κρους της Βολιβίας, στις 12 Μαρτίου 2025. (Autumn Spredemann/The Epoch Times)
Η Μιράντα Παρέδες, εργαζόμενη σε καφετέρια, δήλωσε στην Epoch Times ότι αναγκάζεται να φεύγει από το σπίτι το αργότερο στις 5:30 το πρωί για να βρει λεωφορείο, παρόλο που η εργασία της ξεκινά στις 8:00. Τόνισε ότι τα λεωφορεία όχι μόνο αργούν να φτάσουν, αλλά συχνά είναι ήδη γεμάτα. Σύμφωνα με την ίδια, πολλές φορές δεν υπάρχει ούτε χώρος για να καθίσει, ενώ το όχημα είναι τόσο γεμάτο που οι πόρτες κλείνουν με δυσκολία.
Ορισμένοι συνάδελφοί της, όπως ανέφερε, επιλέγουν να διανυκτερεύουν στους χώρους εργασίας τους και να χρησιμοποιούν γυμναστήρια για να κάνουν μπάνιο, προκειμένου να αποφύγουν την καθημερινή ταλαιπωρία των μετακινήσεων. Εξέφρασε την ανησυχία της ότι μπορεί σύντομα να βρεθεί και η ίδια στην ίδια θέση, προσθέτοντας ότι είναι αδιανόητο το γεγονός πως οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της οικογένειάς τους και της εργασίας τους.
Στις 14 Μαρτίου, ο δήμαρχος της Σάντα Κρους, Τζόννυ Φερνάντες, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των ελλείψεων καυσίμων, οι οποίες έχουν πλήξει σοβαρά τον αγροτικό και εξαγωγικό τομέα της περιοχής. Λίγες ώρες νωρίτερα, αντίστοιχη απόφαση είχε λάβει και ο δήμαρχος της πόλης Πορόνγκο, Νεπτάλυ Μεντόζα.
Ο Φερνάντες τόνισε ότι η συχνότητα αποκομιδής απορριμμάτων και η προμήθεια αγαθών έχουν μειωθεί κατά 30%. Δήλωσε ότι αυτή η κατάσταση επιβάλλει την κήρυξη έκτακτης ανάγκης και κάλεσε όλους τους φορείς να συνεργαστούν για να ξεπεραστεί η κρίση.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε στις 19 Μαρτίου τη στρατηγική ασφαλείας «Ετοιμότητα 2030», η οποία επιτρέπει στα κράτη-μέλη να υπερβούν τα όρια δαπανών και να αυξήσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους έως και κατά 1,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
«Η εποχή του μερίσματος της ειρήνης έχει τελειώσει προ πολλού. Η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην οποία βασιζόμασταν δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη», τόνισε η φον ντερ Λάιεν. «Πρέπει να επενδύσουμε στην άμυνα, να ενισχύσουμε τις δυνατότητές μας και να υιοθετήσουμε μια προληπτική προσέγγιση στην ασφάλεια.»
Στροφή σε ευρωπαϊκό εξοπλισμό και επενδύσεις
Η ΕΕ αναμένει ότι το σχέδιο αυτό θα δημιουργήσει πάνω από 800 δισεκατομμύρια ευρώ για αμυντικές δαπάνες. Επιπλέον, προβλέπει τη διάθεση 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια προς τα κράτη-μέλη για αμυντικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με τη νέα στρατηγική, οι χώρες-μέλη θα παροτρυνθούν να αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος του στρατιωτικού τους εξοπλισμού στην Ευρώπη, συνεργαζόμενες κυρίως με ευρωπαίους προμηθευτές. Τουλάχιστον το 65% του συνολικού κόστους του εξοπλισμού που θα αγοράζεται με τα δάνεια αυτά θα πρέπει να προέρχεται από εξαρτήματα που κατασκευάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών ή την Ουκρανία.
«Πρέπει να αγοράζουμε περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα. Γιατί αυτό σημαίνει ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης. Σημαίνει τόνωση της καινοτομίας. Και σημαίνει δημιουργία μιας αγοράς αμυντικού εξοπλισμού σε επίπεδο ΕΕ», υπογράμμισε η φον ντερ Λάιεν.
Η ρωσική απειλή και η υποστήριξη στην Ουκρανία
Η ΕΕ εγκαινιάζει αυτό το μεγάλο έργο με στόχο την ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας για την αποτροπή της Ρωσίας. Στη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030 αναφέρεται: «Αν επιτραπεί στη Ρωσία να επιτύχει τους στόχους της στην Ουκρανία, οι εδαφικές της φιλοδοξίες θα επεκταθούν και πέραν αυτής. Η Ρωσία θα παραμείνει θεμελιώδης απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης στο προβλέψιμο μέλλον, συμπεριλαμβανομένης της πιο επιθετικής πυρηνικής της στάσης και της τοποθέτησης πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.»
Το σχέδιο προβλέπει επίσης περισσότερη υποστήριξη για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της παροχής τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων πυρομαχικών ετησίως, καθώς και περισσότερων συστημάτων αεράμυνας, πυραύλων και drones. Επιπλέον, η ΕΕ σκοπεύει να συνεχίσει να εκπαιδεύει δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς στρατιώτες κάθε χρόνο.
Η παρέμβαση Τραμπ και οι σχέσεις με τη Ρωσία
Η ανακοίνωση του ευρωπαϊκού αμυντικού σχεδίου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή. Την προηγούμενη ημέρα, στις 18 Μαρτίου, μετά από τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συμφώνησε σε περιορισμένη κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία και η Ουκρανία θα σταματήσουν να στοχεύουν τις ενεργειακές υποδομές η μία της άλλης για 30 ημέρες.
«Η τηλεφωνική συνομιλία μου σήμερα με τον πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας ήταν πολύ καλή και παραγωγική», δήλωσε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social μετά την κλήση. «Συμφωνήσαμε σε άμεση κατάπαυση του πυρός στον τομέα της ενέργειας και των υποδομών, με την κατανόηση ότι θα εργαστούμε γρήγορα για μια πλήρη κατάπαυση του πυρός και, τελικά, για ένα ΤΕΛΟΣ σε αυτόν τον φρικτό πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.»
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του θα υποστηρίξει την πρόταση για παύση των επιθέσεων στις ρωσικές ενεργειακές υποδομές. Ωστόσο, τόνισε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια διαδικτυακής ενημέρωσης ότι δεν εμπιστεύεται τους Ρώσους και, ως εκ τούτου, χρειάζεται να κατανοήσει πώς θα λειτουργήσει τεχνικά η κατάπαυση του πυρός.
Πριν από την κλήση, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σιμπίχα δήλωσε ότι το Κίεβο δεν αποτελεί «εμπόδιο» σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και εξέφρασε αισιοδοξία ότι και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να επιτύχουν ειρήνη υπό την ηγεσία του Τραμπ.
«Πιστεύουμε πραγματικά ότι με την ηγεσία του προέδρου Τραμπ, θα μπορούσαμε να επιτύχουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη», σημείωσε ο Σιμπίχα στις 18 Μαρτίου κατά τη διάρκεια γεωπολιτικής διάσκεψης στην Ινδία.
Το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ αποφάσισε σήμερα να αναστείλει μια σειρά περιοριστικών μέτρων στη Συρία που αφορούν τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, καθώς και τη διευκόλυνση των χρηματοοικονομικών και τραπεζικών συναλλαγών που σχετίζονται με την ενέργεια, τις μεταφορές και με σκοπούς ανθρωπιστικής βοήθειας και ανασυγκρότησης.
«Αυτή η απόφαση αποτελεί μέρος των προσπαθειών της ΕΕ να υποστηρίξει μια πολιτική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς στη Συρία και την ταχεία οικονομική ανάκαμψη, ανασυγκρότηση και σταθεροποίησή της», τονίζει η ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει τις εργασίες του και θα αξιολογήσει εάν θα μπορούσαν να ανασταλούν περαιτέρω οικονομικές κυρώσεις. Θα συνεχίσει επίσης να παρακολουθεί στενά την κατάσταση στη χώρα για να διασφαλίσει ότι αυτές οι αναστολές παραμένουν κατάλληλες.
Ειδικότερα, το Συμβούλιο σήμερα αποφάσισε:
– αναστολή των τομεακών μέτρων στους τομείς της ενέργειας (συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας) και των μεταφορών
– διαγραφή πέντε οντοτήτων (Industrial Bank, Popular Credit Bank, Saving Bank, Agricultural Cooperative Bank και Syrian Arab Airlines) από τη λίστα εκείνων που υπόκεινται σε δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων, καθώς και η αποδοχή διάθεσης κεφαλαίων και οικονομικών πόρων στην κεντρική τράπεζα της Συρίας
– εισαγωγή ορισμένων εξαιρέσεων από την απαγόρευση δημιουργίας τραπεζικών σχέσεων μεταξύ συριακών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εντός των εδαφών των κρατών-μελών ώστε να επιτραπούν συναλλαγές που σχετίζονται με τους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, καθώς και συναλλαγές που απαιτούνται για ανθρωπιστικούς σκοπούς και σκοπούς ανασυγκρότησης
– να επεκταθεί επ’ αόριστον η εφαρμογή της υφιστάμενης ανθρωπιστικής εξαίρεσης
– καθιέρωση εξαίρεσης για προσωπική χρήση για τις απαγορεύσεις εξαγωγής ειδών πολυτελείας στη Συρία
Υπογραμμίζεται, ωστόσο, ότι το Συμβούλιο διατηρεί τις κυρώσεις που σχετίζονται με το καθεστώς του Μπασάρ Αλ ‘Ασαντ στον τομέα των χημικών όπλων και το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών, καθώς και μια σειρά τομεακών μέτρων, όπως το εμπόριο όπλων, τα αγαθά διπλής χρήσης, τον εξοπλισμό για εσωτερική καταστολή, το λογισμικό για παρακολούθηση και την εισαγωγή/εξαγωγή αγαθών συριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο κατά του καθεστώτος Αλ ‘Ασαντ, που είναι υπεύθυνο για τη βίαιη καταστολή του συριακού άμαχου πληθυσμού.
«Η πτώση του καθεστώτος Αλ ‘Ασαντ σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής ελπίδας για τον συριακό λαό. Όλοι οι Σύροι, στη χώρα και στη διασπορά, θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της χώρας τους. Η ΕΕ στέκεται στο πλευρό του συριακού λαού σε αυτή τη μεταβατική στιγμή», επισημαίνεται στην ανακοίνωση του Συμβουλίου.
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 21 Φεβρουαρίου από το Ινστιτούτο Bruegel και το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου καταδεικνύει το εντυπωσιακό μέγεθος των απαιτούμενων αμυντικών δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ΕΕ θα χρειαστεί να δαπανά περίπου 250 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για να διατηρήσει μια αξιόπιστη αμυντική στάση έναντι της Ρωσίας, χωρίς την αμερικανική υποστήριξη.
Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για σημαντική ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της ΕΕ με επιπλέον 300.000 στρατιώτες. Το απαιτούμενο οπλοστάσιο περιλαμβάνει 50 επιπλέον ταξιαρχίες στρατού, 1.400 άρματα μάχης, 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα πεζικού και 700 μονάδες πυροβολικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτή η στρατιωτική ισχύς υπερβαίνει τη συνολική δύναμη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών στρατών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της Γερμανίας, η οποία καλείται να αυξήσει τις εθνικές αμυντικές της δαπάνες από 80 σε 140 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 3,5% του ΑΕΠ της. Παράλληλα, προτείνεται η αύξηση των αμυντικών δαπανών όλων των κρατών-μελών της ΕΕ στο 3,5% έως 4% του ΑΕΠ τους.
Η πρόσφατη στάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έχει εντείνει την πίεση για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έχει προειδοποιήσει για τις δραματικές συνέπειες μιας ενδεχόμενης ήττας της Ουκρανίας, ενώ ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Γουόλτς, έχει θέσει προθεσμία έως τον Ιούνιο για την επίτευξη του στόχου του 2% του ΑΕΠ από όλα τα μέλη της συμμαχίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, έχει ήδη προχωρήσει στη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων για τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, οι οικονομικές επιπτώσεις αυτών των αυξήσεων προβλέπεται να είναι σημαντικές, με πιθανές συνέπειες στη φορολογία, τις κοινωνικές υπηρεσίες και το δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών χωρών.
Η κατάσταση καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα δεδομένης της σημαντικής ενίσχυσης των ρωσικών στρατιωτικών δυνατοτήτων από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με την ανάπτυξη 700.000 στρατιωτών και την αυξημένη παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού.
