ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Οι μετοχές των ευρωπαϊκών αμυντικών βιομηχανιών σημείωσαν σημαντική άνοδο λόγω των αυξημένων προοπτικών στρατιωτικών δαπανών από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αγορά αντέδρασε στη σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, όπου συζητήθηκε η ενίσχυση των αμυντικών δαπανών προς στήριξη της Ουκρανίας, οδηγώντας σε ράλι μετοχών για ορισμένες από τις μεγαλύτερες αμυντικές εταιρείες της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, στις 3 Μαρτίου, οι μετοχές της Rheinmetall, της μεγαλύτερης γερμανικής αμυντικής εταιρείας, σημείωσαν άνοδο 13,7%, ενώ της Leonardo στο Μιλάνο αυξήθηκαν κατά 16%. Η γαλλική Thales ενισχύθηκε κατά 16%, ενώ η βρετανική BAE Systems κατέγραψε άνοδο 14,5%.

Η άνοδος αυτή ώθησε τον δείκτη STOXX Aerospace and Defence, ο οποίος περιλαμβάνει ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της άμυνας, σε αύξηση 1,1%, αγγίζοντας ιστορικό υψηλό. Παράλληλα, ο γερμανικός δείκτης DAX σημείωσε τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από τον Νοέμβριο του 2022, κλείνοντας σε επίπεδο ρεκόρ, όπως και ο βρετανικός FTSE.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι η άνοδος της αγοράς οφείλεται στην αισιοδοξία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, αλλά και στη δυνατότητα επίτευξης ενός ειρηνευτικού σχεδίου, το οποίο όχι μόνο ενισχύει τις αμυντικές μετοχές αλλά και δημιουργεί ευρύτερη θετική δυναμική.

Η σύνοδος κορυφής της 2ας Μαρτίου στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε λίγο μετά τη συνάντηση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο στις 28 Φεβρουαρίου, η οποία κατέληξε σε έντονη συζήτηση. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται να είπε στους Ευρωπαίους ηγέτες ότι πρέπει να ενισχύσουν τη στρατιωτική υποστήριξή τους προς την Ουκρανία εν όψει μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν επιταχύνει δραστικά την κατεύθυνση της ΕΕ προς αυξημένες αμυντικές δαπάνες. Αναφορά της JPMorgan τον Μάρτιο του περασμένου έτους εκτιμούσε ότι ο κύκλος επανεξοπλισμού της Ευρώπης θα διαρκέσει τουλάχιστον μία δεκαετία, ενώ τη Δευτέρα οι αναλυτές της τράπεζας τόνισαν ότι τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων έχουν ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτή την πρόβλεψη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι 30 ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ αναμένεται σύντομα να δεσμευθούν σε πολύ υψηλότερες αμυντικές δαπάνες.

Ο Πίτερ Σάφρικ, στρατηγικός αναλυτής της RBC Capital Markets Global Macro, σημείωσε ότι πρόκειται για σημείο καμπής, καθώς η Ευρώπη αντιλαμβάνεται πως πρέπει να ρίξει μεγαλύτερο βάρος στην άμυνα και την ασφάλεια. Παράλληλα, επεσήμανε ότι οι γερμανικές εκλογές άνοιξαν τον δρόμο για αυξημένες δαπάνες και ότι η ένταση μεταξύ Ζελένσκι και Τραμπ επιτάχυνε τις εξελίξεις.

Ο Φρανσουά Σαβαρί, επικεφαλής επενδύσεων στη Genvil Wealth Management, τόνισε ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο και ότι οι πιέσεις προς τους ηγέτες της να δράσουν αυξάνονται.

Η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας, υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Μερτς, καλείται να αναθεωρήσει το αποκαλούμενο «φρένο χρέους», ώστε να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες και να επιτρέψει μια άνευ προηγουμένου μεταπολεμική αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Ωστόσο, μια τέτοια μεταρρύθμιση απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων στο γερμανικό κοινοβούλιο.

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank, Ρόμπιν Βίνκλερ, δήλωσε ότι στη Γερμανία συντελείται μια «μεταβολή προτύπου». Η ΕΕ εκτιμά ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ την επόμενη δεκαετία, με μεγάλες δανειοληψίες να αναμένονται για τη χρηματοδότηση αυτών των δαπανών.

Σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, τα κράτη-μέλη οφείλουν να διατηρούν το δημόσιο έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ. Ωστόσο, οκτώ από τα 27 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Πολωνίας, βρίσκονται ήδη υπό επίσημη επίπληξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβίαση του ορίου του 3%.

Στις 14 Φεβρουαρίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμφώνησε να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς κανόνες προκειμένου να επιτραπούν επιπλέον αμυντικές δαπάνες. Κατά τη διάρκεια ομιλίας της στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να δραστηριοποιηθεί πιο έντονα όσον αφορά την ασφάλειά της και να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες.

Του Owen Evans

Με τη συμβολή των Chris Summers, Guy Birchall και Reuters

Σε ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει στην Ελλάδα σε ορίζοντα πενταετίας ακόμη και δεσπόζουσα θέση σε ζητήματα τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να οδηγήσουν τη χώρα οι κρίσιμες και στρατηγικές ορυκτές ύλες, δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και διευθύνων σύμβουλος της Geohellas, Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου.

Ως παράδειγμα αυτού παραθέτει ο κος Γιαζιτζόγλου την υπόθεση του γαλλίου, λέγοντας ότι σε περίπτωση που όντως υλοποιηθεί η εξαγγελία της Κίνας για την επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές του συγκεκριμένου ορυκτού, η επένδυση που προωθεί η Metlen στην εξόρυξη βωξίτη, από τον οποίο προέρχεται το γάλλιο, θα παρείχε τη δυνατότητα στη χώρα μας να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της Ευρώπης στο συγκεκριμένο ορυκτό, η χρήση του οποίου είναι καταλυτική σε νέες τεχνολογικές εφαρμογές με προηγμένους ημιαγωγούς.

Αντίστοιχα, ο κος Γιαζιτζόγλου αναφέρει τις επενδύσεις της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική, τις ερευνητικές εργασίες από την ιδιωτική εταιρεία που έχει μισθώσει τα δικαιώματα στους Μολάους και τον διαγωνισμό για τη μίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας στη Χίο. Επενδύσεις όπως αυτές, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων στον υπόλοιπο εξορυκτικό κλάδο της χώρας μας (βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και δομικά υλικά) θα μπορούσαν να διπλασιάσουν το οικονομικό αποτύπωμα του μεταλλευτικού κλάδου, ο οποίος σήμερα εισφέρει περί το 2% του ΑΕΠ της χώρας και 50.000 – υψηλότερα του μέσου όρου αμειβόμενες – θέσεις εργασίας, εκτός αστικών κέντρων.

Σημειώνει δε ότι στα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται η τυχόν εκμετάλλευση υδρογονανθράκων ή της γεωθερμίας ούτε η αλλαγή πολιτικής στο θέμα του λιγνίτη, η εκμετάλλευση του οποίου εκτιμά ότι τεχνικοοικονομικά έχει ακόμη περιθώριο αξιοποίησης, εάν η οικονομική αποτίμηση των ρύπων γίνει με πιο ρεαλιστικό τρόπο. Κάτι το οποίο άπτεται πολιτικών αποφάσεων εκ μέρους της Ευρώπης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξη που παραχώρησε ο κος Γιαζιτζόγλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Νίκο Δρόσο.

Σπάνιες γαίες: περί τίνος ακριβώς πρόκειται;

Οι σπάνιες γαίες είναι μία κατηγορία ορυκτών του περιοδικού πίνακα οι οποίες έχουν βρει τα τελευταία χρόνια κάποιες χρήσεις σε τεχνολογικές εφαρμογές. Οι σπάνιες γαίες είναι μία υποκατηγορία των στρατηγικών και κρίσιμων ορυκτών. Σήμερα γίνεται λάθος χρήση του όρου ‘σπάνια’ για να χαρακτηριστούν άλλα ορυκτά, τα οποία είναι μεν κρίσιμα και στρατηγικά αλλά τυπικά δεν ανήκουν στην κατηγορία των σπανίων γαιών.

Εν προκειμένω…

Εν προκειμένω, λοιπόν, στην τελευταία λίστα κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνονται 33 μεμονωμένα ορυκτά και ως 34ο η οικογένεια των σπάνιων γαιών.

Είναι όντως σπάνιες;

Όχι δεν είναι. Ο όρος ‘σπάνιες γαίες’ προκύπτει από δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έως σήμερα ήταν ‘αδιάφορες’ ως προς τη χρήση τους, άρα δεν είχε επενδυθεί αρκετός κόπος στην έρευνα και ο δεύτερος είναι ότι συνήθως δεν απαντώνται σε μεγάλα κοιτάσματα. Εξηγώ. Ένα ορυκτό μπορεί να λέμε ότι είναι στον φλοιό της γης σε ποσοστό 0,1% και αυτό είναι μεγάλο ποσοστό. Αυτό το 0,1% μπορεί να είναι ισοκατανεμημένο ή μπορεί να είναι συγκεντρωμένο σε κοιτάσματα. Αν είναι συγκεντρωμένο σε κοιτάσματα είναι πολύ πιο εύκολο και πολύ πιο οικονομικό να το βγάλεις. Αν είναι από ένας κόκκος σε κάθε στρέμμα, στην πράξη ενώ δεν είναι καθόλου σπάνιο, είναι σπάνιο να το αποκτήσεις διότι πρέπει να εξορύξεις 1000 κιλά γης για να πάρεις 1 γραμμάριο ορυκτού. Παράδειγμα αυτού είναι το περίφημο γάλλιο, το οποίο ενώ δεν είναι σπάνιο, μπορεί μόνο να «συμπραχθεί» μαζί με τον βωξίτη και το αλουμίνιο, επειδή δεν σχηματίζει κοιτάσματα.

Στην Ελλάδα υπάρχουν;

Στην Ελλάδα έχουμε εμφανίσεις σπάνιων γαιών στην Β. Ελλάδα, κυρίως στην περιοχή Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης.

Είναι αξιοποιήσιμες;

Δεν το γνωρίζουμε θα πρέπει να γίνουν γεωλογικές έρευνες.

Από τις μέχρι τώρα έρευνες πόσο αισιόδοξοι είμαστε ως προς αυτό;

Δεν μπορεί κανείς να το πει αυτό. Είναι δύσκολο να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση κάποιος. Οι σπάνιες γαίες όμως είναι ένα μικρό κομμάτι του συνόλου των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών. Από αυτά της λίστας αρκετά υπάρχουν στην Ελλάδα είτε ως γνωστά κοιτάσματα είτε και ως εκμεταλλεύσεις που λειτουργούν, όπως πχ ο βωξίτης και το γάλλιο στη Στ. Ελλάδα, τα μεικτά θειούχα στη Χαλκιδική, τα κοιτάσματα αντιμονίου σε Χίο και Χαλκιδική, το γερμάνιο στους Μολάους και ενδεχομένως το βολφράμιο, επίσης στην Πελοπόννησο.

Η ύπαρξη αυτών των κοιτασμάτων είναι αξιοποιήσιμη και συνολικά τι σημαίνει αυτό το γεγονός για τη χώρα;

Η οικονομική σημασία κάποιων κοιτασμάτων είναι πολύ σημαντική, όπως για παράδειγμα των κοιτασμάτων βωξίτη και γαλλίου και των κοιτασμάτων της Χαλκιδικής. Πέρα όμως από την απόλυτη αξία τους, τα ορυκτά αυτά θα πρέπει να ιδωθούν στα πλαίσια των νέων τεχνολογικών αναγκών και των νέων γεωπολιτικών ισορροπιών. Τα κρίσιμα και στρατηγικά ορυκτά είναι πρώτες ύλες από τις οποίες εξαρτάται σχεδόν η οποιαδήποτε νέα τεχνολογία, όπως ημιαγωγοί, τεχνολογίες ΑΠΕ, επικοινωνιών, διαστημική και αεροδιαστημική, ιατρικές τεχνολογίες κ.ά. Αυτό σημαίνει ότι ενώ η εμπορική αξία ενός τέτοιου ορυκτού μπορεί να είναι σχετικά μικρή, πιθανά αποτελεί καταλύτη για ένα νέο τεχνολογικό μοντέλο με υπερπολλαπλάσια αξία.

Μπορούμε να οδηγηθούμε σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο βάσει αυτών των ορυκτών;

Ναι, μπορούμε, εάν σκεφτεί κανείς το παράδειγμα της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι γνωστό ότι η ταχύτητα και η ποιότητα των επομένων γενεών τεχνητής νοημοσύνης εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό και από τους μικροεπεξεργαστές στους οποίους θα βασίζονται. Εάν η μονοπωλιακή κατοχή μίας πρώτης ύλης δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να εξελίξει αυτούς τους μικροεπεξεργαστές, προφανώς αυτό τον βάζει σε δεσπόζουσα θέση στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης.

Η Ελλάδα, ούτως εχόντων των πραγμάτων, πόσο κοντά μπορεί να φθάσει σε αυτή τη θέση;

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το γάλλιο. Η Ευρώπη εξαρτάται πλήρως για αυτήν την πρώτη ύλη από την Κίνα, η οποία το 2023 δήλωσε επισήμως ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές. Σε μία τέτοια περίπτωση, η Ευρώπη θα είχε σοβαρό πρόβλημα σε διάφορες τεχνολογικές εφαρμογές στις οποίες χρησιμοποιείται το γάλλιο. Να σημειώσουμε ότι από τη φύση του το γάλλιο δεν μπορεί να παραχθεί ανεξάρτητα, παρά μόνον να συμπαραχθεί με το αλουμίνιο. Με την ολοκλήρωση της επένδυσης που έχει εξαγγελθεί από τη Metlen θα καλυφθούν πλήρως οι σημερινές ανάγκες της Ευρώπης σε γάλλιο.

Σε σχέση με τον περίγυρο, την Ευρώπη, κρίνετε ότι μπορεί η Ελλάδα να αποκτήσει μία τέτοια θέση; Διαθέτουν, δηλαδή άλλες χώρες αποθέματα αυτού του είδους;

Οι κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες ελέγχονται σε υπερθετικό βαθμό από την Κίνα και την ομάδα των Brics. Από τις 34 κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες, η διευρυμένη ομάδα των Brics ελέγχει τις 20 σε ποσοστό από 70 έως 100% και άλλες 6 σε ποσοστό άνω του 50%. Στην απέναντι πλευρά, η ΕΕ όχι μόνον δεν ελέγχει καμία από τις 34 αλλά δεν έχει καν αυτάρκεια σε καμία από τις 34. Δυστυχώς, αυτό έχει επισημανθεί στις Βρυξέλλες εδώ και 20 χρόνια, αλλά οι αρμόδιοι μάλλον κώφευσαν.

Τι θα μπορούσαν να κάνουν, τότε και τώρα;

Αυτή η απόλυτη κυριαρχία σε στρατηγικές πρώτες ύλες είναι αποτέλεσμα ενός σχεδίου το οποίο έχει εκπονηθεί και εφαρμόζεται για σχεδόν 3 δεκαετίες και το οποίο ουδέποτε η απέναντι πλευρά απέκρυψε. Σαν παράδειγμα να αναφέρουμε ότι μόνον τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2024, η κινεζική κυβέρνηση δαπάνησε 25 δισ. δολ. για αγορά κοιτασμάτων πρώτων υλών σε τρίτες χώρες. Η Ευρώπη αφυπνίστηκε στις δώδεκα και πέντε και το 2023 εξέδωσε την πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία της για το θέμα των ορυκτών πρώτων υλών, η οποία όπως επανειλημμένα έχουν δηλώσει οι πανευρωπαϊκοί φορείς του κλάδου δεν είναι παρά ένα μικρό, δειλό, πρώτο βήμα.

Η κατάσταση στην Ελλάδα πώς έχει;

Η εξορυκτική βιομηχανία στην Ελλάδα ήταν πάντα ένας δυναμικός κλάδος με ιδιαίτερα αξιόλογη συνεισφορά τόσο στην οικονομία όσο και στη γεωπολιτική θέση της χώρας. Από την παραγωγή των ορυκτών (πέραν των ενεργειακών ορυκτών, άνθρακες, υδρογονάνθρακες, λιγνίτες, κλπ.) εξάγεται πάνω από το 50%. Η εξορυκτική δραστηριότητα σήμερα συμμετέχει έμμεσα και άμεσα κατά 2% στο ΑΕΠ και εισφέρει περίπου 50.000 θέσεις εργασίας, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι η μέση αμοιβή είναι αρκετά υψηλή και οι θέσεις αυτές είναι κυρίως εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.

Άρα, στην υπόθεση στρατηγικά και κρίσιμα ορυκτά ποιος είναι ο ρόλος της χώρας μας;

Στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, εξελίσσεται η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική ενώ έχει ήδη εξαγγελθεί μία εξίσου σημαντική επένδυση της Metlen στη Στερεά Ελλάδα. Παράλληλα προχωρούν οι ερευνητικές εργασίες από την ιδιωτική εταιρεία που έχει μισθώσει τα δικαιώματα στους Μολάους, ενώ τρέχει και ο διαγωνισμός για τη μίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας στη Χίο.

Τα οικονομικά μεγέθη αυτής της υπόθεσης;

Ο Σύνδεσμος έχει εκτιμήσει ότι η ωρίμανση αυτών των επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων στον υπόλοιπο εξορυκτικό κλάδο της χώρας μας (βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και δομικά υλικά) μπορεί σε ορίζοντα 5ετίας να διπλασιάσει το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου. Άρα έως και 4% του ΑΕΠ, άλλες 40-50 χιλιάδες θέσεις εργασίας και βεβαίως μεγάλο κομμάτι εξαγωγών. Να σημειώσουμε ότι στα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται η τυχόν εκμετάλλευση υδρογονανθράκων ή της γεωθερμίας ή η αλλαγή πολιτικής στο θέμα του λιγνίτη.

Έχει κλείσει η υπόθεση λιγνίτης για τη χώρα μας;

Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, ναι. Τεχνικοοικονομικά πιστεύουμε ότι ακόμη υπάρχει περιθώριο αξιοποίησης, εφόσον η οικονομική αποτίμηση των ρύπων γίνει με πιο ρεαλιστικό τρόπο. Είναι πολύ απλό. Ο λιγνίτης έχει καταστεί ασύμφορος διότι ο ρύπος έχει αυτήν τη στιγμή από 80 έως 100 ευρώ ο τόνος. Αυτή η τιμή έχει προκύψει μέσα από πολιτικές αποφάσεις . Το κόστος των ρύπων ιστορικά κυμαινόταν από 5 έως 20 ευρώ ο τόνος, μέχρι το 2019. Με αυτές τις τιμές σήμερα η παραγωγή ενέργειας από το εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας 5 θα κόστιζε λιγότερο από το μισό από όσο κοστίζει από το φυσικό αέριο.

Ο κλάδος γιορτάζει φέτος τα 100 του χρόνια. Πώς ατενίζει το μέλλον;

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υφίσταται παραγωγή αγαθών χωρίς πρώτες ύλες. Συνεπώς η δραστηριοποίηση του εξορυκτικού κλάδου δεν μπορεί να ιδωθεί μόνον από πλευράς οικονομικής σημασίας. Εφόσον αυτό γίνει κατανοητό, η ανάπτυξη των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα είναι μονόδρομος.

Πηγή: Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ)

Η υπουργός Εξωτερικών Μελανί Ζολί δήλωσε σε δημοσιογράφους στο Βανκούβερ στις 28 Φεβρουαρίου ότι ο Καναδάς είναι «ανοιχτός» σε συνομιλίες για την εναρμόνιση των δασμών του με αυτούς των ΗΠΑ έναντι της Κίνας.

Ανέφερε ότι ο Καναδάς έχει ήδη επιβάλει δασμούς σε ορισμένα εξαρτήματα που προέρχονται από την Κίνα, καθώς και στα ηλεκτρικά οχήματα. «Όσον αφορά τις ΗΠΑ και τις δικές τους ανησυχίες, είμαστε σε θέση να συζητήσουμε», είπε. «Είμαστε πολύ ανοιχτοί σε συνομιλίες που σχετίζονται με το εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν την Κίνα.»

Η Ζολί τόνισε ότι θα μπορούσε να συζητήσει το θέμα με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Ντομινίκ ΛεΜπλάνκ θα μπορούσε να συνομιλήσει με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πρόσφατα την επιβολή δασμού 10% στα κινεζικά προϊόντα που εισέρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό προστίθεται σε έναν προηγούμενο δασμό 10% στην Κίνα που επιβλήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου, ο οποίος με τη σειρά του ήρθε να προστεθεί σε ήδη υπάρχοντες δασμούς. Ο τελευταίος επιπλέον δασμός 10% θα τεθεί σε ισχύ στις 4 Μαρτίου, την ίδια ημέρα που έχουν προγραμματιστεί να εφαρμοστούν δασμοί 25% στον Καναδά και το Μεξικό, σύμφωνα με τον Τραμπ.

Σε συνέντευξή του στο Bloomberg Television στις 28 Φεβρουαρίου, ο Μπέσεντ προέτρεψε τον Καναδά να εναρμονίσει τους δασμούς του με αυτούς των ΗΠΑ έναντι της Κίνας, κάτι που το Μεξικό έχει ήδη προτείνει. «Πιστεύω ότι μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση που έκανε η κυβέρνηση του Μεξικού είναι ίσως η εναρμόνιση με τις ΗΠΑ στους δασμούς μας για την Κίνα», δήλωσε ο Μπέσεντ.

«Θα ήταν μια ωραία χειρονομία αν το έκαναν και οι Καναδοί, ώστε με έναν τρόπο να δημιουργήσουμε ένα «Φρούριο της Βόρειας Αμερικής» απέναντι στην πλημμυρίδα κινεζικών εισαγωγών.»

Σύμφωνα με το Bloomberg, οι δασμοί θα μπορούσαν να επικεντρωθούν σε αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων που προέρχονται από την Κίνα. Οι πρωθυπουργοί του Οντάριο, Νταγκ Φορντ, και της Αλμπέρτα, Ντάνιελ Σμιθ, έχουν επίσης ζητήσει να στραφεί η προσοχή των δασμών των ΗΠΑ στην Κίνα αντί στον σύμμαχο Καναδά.

Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας Ντέιβιντ ΜακΓκουίντι βρέθηκε αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον για να συζητήσει τις προσπάθειες του Καναδά να θωρακίσει τα σύνορα κατά των παράνομων ναρκωτικών. Μαζί του ήταν ο «τσάρος της φαιντανύλης» Κέβιν Μπροσό, καθώς και εκπρόσωποι της Βασιλικής Καναδικής Έφιππης Αστυνομίας (RCMP) και της Υπηρεσίας Συνόρων του Καναδά (CBSA).

Η ομάδα συναντήθηκε με γερουσιαστές και ανώτερους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, το οποίο ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα προχωρήσει με την επιβολή δασμών στον Καναδά και το Μεξικό την επόμενη εβδομάδα. Οι δασμοί στον Καναδά είχαν αρχικά προγραμματιστεί για τις 3 Φεβρουαρίου, αλλά ο Τραμπ έδωσε αναβολή 30 ημερών μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό Τζάστιν Τριντό και τη δέσμευση για περαιτέρω μέτρα ενίσχυσης της ασφάλειας στα σύνορα.

Ο Καναδάς ανακοίνωσε σχέδιο 1,3 δισ. δολαρίων για την ασφάλεια των συνόρων, ενώ όρισε έναν «τσάρο της φαιντανύλης» και κατέταξε τα μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών ως τρομοκρατικές οργανώσεις, κατόπιν αιτήματος του Τραμπ.

Η CBSA έχει επίσης ανακοινώσει επιχειρήσεις κατά των παράνομων ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένης της «Επιχείρησης Χιονοθύελλα», η οποία αποτελεί συνεργασία με την RCMP για τη μείωση της ροής οπιοειδών.

Ωστόσο, ο Τραμπ δήλωσε στις 27 Φεβρουαρίου ότι τα ναρκωτικά συνεχίζουν να εισρέουν στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Καναδά και το Μεξικό.

Το κρυπτονόμισμα Bitcoin υποχώρησε σήμερα κάτω από το όριο των 80.000 δολαρίων για πρώτη φορά από την 11η Νοεμβρίου, εξαιτίας των δισταγμών αρκετών επενδυτών για την απόκτηση πόρων υψηλού ρίσκου, με φόντο εμπορικές και γεωπολιτικές αβεβαιότητες.

Λίγο πριν από τις 06:00 (ώρα Ελλάδος), το κυριότερο ψηφιακό νόμισμα βάσει αξίας σε κυκλοφορία υποχωρούσε κατά 5,5% στα 79.627 δολάρια.

Η πτώση του έχει ξεπεράσει το 25% σε έξι εβδομάδες αφότου κατέγραψε το ιστορικό του υψηλό (109.000 δολάρια) την 20ή Ιανουαρίου, την ημέρα της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας έχει υιοθετήσει θέσεις ιδιαίτερα ευνοϊκές για τα κρυπτονομίσματα, έχει εκφράσει τη βούλησή του να χαλαρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για τους ψηφιακούς πόρους και μιλά περί δημιουργίας εθνικού στρατηγικού αποθέματος Bitcoin, που θα συμπεριλάβει προϋπάρχοντες πόρους της κυβέρνησης εκπεφρασμένους στο συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα.

Η όψιμη υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων από τον Αμερικανό πρόεδρο οδήγησε σε αλματώδη άνοδο της τιμής του Bitcoin από την εκλογική του νίκη τον Νοέμβριο, που συμπαρέσυρε και άλλα κρυπτονομίσματα.

Όμως ο επαπειλούμενος εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ σε όλα τα αζιμούθια σκοτείνιασε τις διαθέσεις των επενδυτών τις τελευταίες εβδομάδες, ωθώντας τους να απαλλαγούν από τοποθετήσεις που θεωρούνται κερδοσκοπικές ή υψηλού κινδύνου, όπως το Bitcoin, και να καταφύγουν σε θέσεις που χαρακτηρίζονται ασφαλή καταφύγια ή να πάρουν στα χέρια τους ρευστό για να καλύψουν απώλειες σε χρηματαγορές και αγορές συναλλάγματος.

Χθες Πέμπτη, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν στην επιβολή επιπρόσθετων τελωνειακών δασμών 10% στα προϊόντα της Κίνας από την 4η Μαρτίου και πως θα προχωρήσει στην εφαρμογή των δασμών που είχε αναγγείλει σε αυτά του Καναδά και του Μεξικού την ίδια ημέρα. Η δήλωσή του και μόνο άρκεσε για την πτώση του Bitcoin.

Αναλυτές δεν θεωρούν έκπληξη την εξέλιξη, με δεδομένο «το μακροοικονομικό περιβάλλον».

Η στάση αρκετών επενδυτών έναντι των κρυπτονομισμάτων ψυχράνθηκε εξάλλου την περασμένη εβδομάδα, όταν αποκαλύφθηκε η ιστορική κλοπή κρυπτονομισμάτων αξίας 1,5 δισεκ. δολαρίων από την πλατφόρμα Bybit.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια για σημαντική ανανέωση της οικονομικής στρατηγικής της για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μεγάλων βιομηχανικών εταιρειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες παραπονούνται εδώ και καιρό για υπερβολική φορολογία, υπέρογκες τιμές ενέργειας, και μεγάλη γραφειοκρατία.

Το «Omnibus απλοποίησης» στοχεύει να επιτρέψει στην ένωση των 27 εθνών να ανταγωνιστεί με ομάδες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα.

«Οι εταιρείες της ΕΕ θα επωφεληθούν από τους εξορθολογισμένους κανόνες», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν στις 25 Φεβρουαρίου.

«Αυτό θα κάνει τη ζωή ευκολότερη για τις επιχειρήσεις μας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι θα παραμείνουμε σταθερά στην πορεία προς τους στόχους μας για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Περισσότερη απλοποίηση προσεχώς».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός βραχίονας της ένωσης, στοχεύει να μειώσει τις δυσκολίες στην αναφορά κατά 25 τοις εκατό σε ένα αρχικό κύμα μέτρων το πρώτο εξάμηνο του 2025. Είπε ότι αυτό θα μεταφραστεί σε εξοικονόμηση 40 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.

Το omnibus προτείνει τη χαλάρωση των κανόνων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις αναφέρουν τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο σύμφωνα με την Οδηγία Αναφοράς Εταιρικής Αειφορίας (CSRD) των δραστηριοτήτων τους, καθώς και τους κανόνες δέουσας επιμέλειας της αλυσίδας εφοδιασμού σύμφωνα με την Οδηγία δέουσας επιμέλειας για την εταιρική αειφορία (CSDDD).

Τα σχέδια θα εξαιρούν κάθε εταιρεία με λιγότερους από 1.000 υπαλλήλους από τους κανόνες CSRD — περίπου το 80 τοις εκατό των εταιρειών που καλύπτονται επί του παρόντος από την οδηγία.

Ο νόμος δέουσας επιμέλειας, εν τω μεταξύ, θα καθυστερήσει κατά ένα χρόνο έως το 2028 και θα απαιτεί από τις εταιρείες να κάνουν ελέγχους για περιβαλλοντικά θέματα και ανθρώπινα δικαιώματα μόνο στους άμεσους προμηθευτές τους και όχι σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Ο Επίτροπος της ΕΕ για το Κλίμα, το Net Zero, και την Καθαρή Ανάπτυξη, Γόπκε Χούκστρα, περιέγραψε την κίνηση ως «μια αλλαγή παιχνιδιού για την οικονομία της Ευρώπης».

«Είναι ένα επιχειρηματικό σχέδιο για την πραγματική εκβιομηχάνιση της Ευρωπαϊκής μας Ένωσης», είπε, προσθέτοντας ότι ήταν η αντίδραση που χρειαζόταν για να αντιστραφεί η παρακμή της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά, που υπάρχει για πάνω από μία δεκαετία.

«Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι η αργή μας οικονομική ανάπτυξη, οι εξαρτήσεις μας και η κατακερματισμένη αγορά στην οποία εξακολουθούμε να δραστηριοποιούμαστε αποτελούν ολοένα και περισσότερο πρόβλημα, ιδιαίτερα σε ένα πλαίσιο ασταθούς γεωπολιτικής», δήλωσε ο Χούκστρα.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις πρόσθεσε ότι, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να γίνονται περισσότερο αβέβαιος σύμμαχος, το σχέδιο θα πρέπει να θεωρηθεί ως «έκκληση για δράση» για την απελευθέρωση των βιομηχανιών της ΕΕ από υπερβολικούς περιορισμούς και την παροχή βοήθειας όπου χρειάζεται.

«Με απλά λόγια, δεν μπορούμε να ελπίζουμε ή να περιμένουμε να ανταγωνιστούμε με επιτυχία σε έναν επικίνδυνο κόσμο με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη μας», είπε ο Ντομπρόβσκις.

Στο πακέτο των σχεδίων που κυμαίνονται από τη μείωση της γραφειοκρατίας έως τη μείωση των τιμών της ενέργειας, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ κατέληξε σε επενδύσεις έως και εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και εξοικονομήσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο Χούκστρα είπε ότι τα σχέδια περιλαμβάνουν μια τράπεζα «βιομηχανικής απαλλαγής από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», η οποία θα μπορούσε να συγκεντρώσει έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη δεκαετία.

«Αλλά στη συνέχεια, εάν το εκμεταλλευτείς αυτό, εάν βάλεις χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα μαζί του, θα μπορούσες εύκολα να φτάσεις τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ», είπε.

Τα σχέδια θα πάνε τώρα στο κοινοβούλιο της ΕΕ και στις πρωτεύουσες των 27 κρατών μελών για περαιτέρω αξιολόγηση προτού καταστούν επίσημα νόμοι και κανονισμοί.

Ωστόσο, περιβαλλοντικές οργανώσεις λένε ότι η εκτεταμένη μείωση κανονισμών και η βελτίωση συνθηκών για εταιρείες μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας θα ζημιώσει τις φιλοδοξίες των Βρυξελλών για μηδενικές εκπομπές.

Λένε ότι τα σχέδια αποβλέπουν σε όφελος βιομηχανιών μεγάλης κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, όπως χαλυβουργεία και εργοστάσια τσιμέντου.

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, το οποίο συγκεντρώνει 180 μη κυβερνητικές οργανώσεις σε 41 χώρες, δήλωσε ότι η φον ντερ Λέιεν είχε ουσιαστικά εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία του 2019, η οποία θεωρούνταν από καιρό ως παγκόσμιος χρυσός κανόνας για την κλιματική εκστρατεία. Κατηγόρησε την κίνηση ως «Δούρειο Ίππο για επιθετική μείωση κανονισμών».

«Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία χαιρετίστηκε ως μια πολύ σημαντική στιγμή», ανέφερε η υπηρεσία σε δήλωση. «Σήμερα, η αφήγηση φαίνεται να είναι προσαρμοσμένη κυρίως σε βιομηχανίες μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας και μεγάλες εταιρείες. Αλλά η βιομηχανική πολιτική πρέπει να δίνει προτεραιότητα στο δημόσιο συμφέρον, όχι μόνο στις απαιτήσεις της βιομηχανίας».

Του Guy Birchall

Με πληροφορίες από το Reuters και το Associated Press