ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συγχωνεύσει τα δύο πακέτα των αντιμέτρων κατά των αμερικανικών δασμών σε ένα ενιαίο, το οποίο θα είναι έτοιμο σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση των ΗΠΑ αποτύχουν, όπως έκανε σήμερα γνωστό ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν για θέματα Εμπορίου, Όλαφ Γκιλ.

Η πρώτη λίστα έχει τεθεί σε παύση έως τις 6 Αυγούστου και σχετίζεται με τους αμερικανικούς δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο, ενώ η δεύτερη λίστα είναι έτοιμη και αναμένεται η ψηφοφορία από τα κράτη-μέλη για την τελική οριστικοποίηση. Σύμφωνα με τον κο Γκιλ «η συγχωνευμένη λίστα θα τεθεί σε ισχύ πριν από τις 7 Αυγούστου» και στοχεύει σε αμερικανικές εισαγωγές στην ΕΕ αξίας 93 δισ. ευρώ.

Ενώ οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, λαμβάνει χώρα σήμερα στην Ιαπωνία η σύνοδος ΕΕ-ΗΠΑ, η οποία πραγματοποιείται σε μια ευαίσθητη στιγμή, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια της νύχτας συμφωνία με την Ιαπωνία, η οποία προβλέπει καθολικό δασμό 15%, ακόμη και για τα αυτοκίνητα,

Σύμφωνα με τον κο Γκιλ, «η ΕΕ επικεντρώνεται κυρίως στην επίτευξη ενός διαπραγματευτικού αποτελέσματος με τις ΗΠΑ. Συνεχίζονται οι εντατικές επαφές σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς θα έχει σήμερα συνομιλίες με τον Αμερικανό υπουργό Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ το απόγευμα και στη συνέχεια η Επιτροπή θα ενημερώσει τους πρεσβευτές των κρατών μελών της ΕΕ».

Ελ.Απ.

Για την πορεία του πολεοδομικού σχεδιασμού που εξελίσσεται στη χώρα μέσω των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων για το 80% της επικράτειας μίλησε την Τρίτη ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, κατά την παρουσίαση των εναλλακτικών σεναρίων του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Καρπενησίου. Μάλιστα, ξεκαθάρισε ότι η χρηματοδότηση του συνόλου του έργου είναι απόλυτα εξασφαλισμένη.

Ειδικότερα, αναφερόμενος στην πρόσφατη αξιολόγηση που έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», ο γενικός γραμματέας επεσήμανε ότι η χώρα μας έλαβε τα εύσημα. «Να μεταφέρω σε όλους ένα μήνυμα αισιοδοξίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι με το κλείσιμο της τελευταίας αξιολόγησης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε πραγματικά στο υπουργείο συγχαρητήρια για αυτό το πρόγραμμα. Και λόγω της διαχείρισης που έχει γίνει μέχρι σήμερα στη διαγωνιστική διαδικασία, στη διαφάνεια, στον τρόπο ολοκλήρωσης των διαδικασιών, στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα των ζητημάτων που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, τόσο με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό και την ενσωμάτωση των κινήτρων στον πολεοδομικό σχεδιασμό όσο με το Προεδρικό Διάταγμα οριοθέτησης των οικισμών, καθώς και με θέματα ευελιξίας των χρήσεων, θέματα φέρουσας ικανότητας, τα οποία είχαν γραφτεί στα πρακτικά του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπως επίσης και με την επικαιροποίηση των πολεοδομικών σταθεροτύπων που προέκυψε μετά και την τελευταία απογραφή του 2021», σημείωσε.

Ο κος Μπακογιάννης αναφέρθηκε εκτενώς στην πολυπλοκότητα των μελετών των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ και ΕΠΣ) και υπογράμμισε τη σημαντικότητα της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στη διαμόρφωση του πολεοδομικού σχεδιασμού. «Το τελικό αποτέλεσμα του πολεοδομικού σχεδιασμού πρέπει να είναι σύμφωνο με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και να έχει λάβει υπ’ όψιν του όλες αυτές τις λεπτομέρειες. Η πολυπλοκότητα και η συνθετότητα εδώ εναπόκεινται στην τεκμηρίωση, στη βαθιά γνώση, στον τρόπο της ανάλυσης από την οποία πρέπει να προκύψει η τεκμηρίωση της κάθε γραμμής. Η κάθε γραμμή, λοιπόν, είναι πολύ σημαντική, το κάθε πολύγωνο καθορίζει μία σειρά από ζητήματα τα οποία επηρεάζουν τις περιουσίες, επηρεάζουν το περιβάλλον, επηρεάζουν την προστασία του και χρήζει μίας πάρα πολύ μεγάλης αξιολόγησης για την κάθε πρόταση η οποία γίνεται», τόνισε.

«Πολεοδομικός σχεδιασμός χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, κατά την προσωπική μου άποψη, δεν μπορεί να σταθεί. Και γιατί το λέω αυτό; Το λέω γιατί θέλουμε τις τοπικές κοινωνίες συμμετόχους, θέλουμε να μετέχουν στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, να καταθέσουν απόψεις, γι’ αυτό το λόγο έχουμε και την πλατφόρμα με την οποία παρακολουθούν όλοι, σε όλη την Ελλάδα, που βρίσκεται το κάθε ένα τοπικό πολεοδομικό σχέδιο. Και όταν έρθει η ώρα της συζήτησης με τα Δημοτικά Συμβούλια, που θα βγει σε διαβούλευση η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, να υπάρχει ο χρόνος έτσι ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις», ανέφερε ο κος Μπακογιάννης.

Αναφερόμενος δε στη χρηματοδότηση, τα χρονοδιαγράμματα και τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης, ο γενικός γραμματέας ξεκαθάρισε ότι «η χρηματοδότηση του συνόλου του έργου είναι απόλυτα εξασφαλισμένη και το ορόσημο, το οποίο έχει μπει για τη δική μας τη διασφάλιση, σχετίζεται περισσότερο με τη διαχειριστική ικανότητα των δικών μας δυνατοτήτων, να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τον αριθμό των μελετών. Εάν έχουμε τη δυνατότητα να ολοκληρώσουμε το 100% των μελετών και όλες αυτές μέχρι το καλοκαίρι του 2026 τυγχάνουν της αποδοχής των Δημοτικών Συμβουλίων, τα χρήματα είναι εξασφαλισμένα. Δε θα ήθελα σε καμία περίπτωση, όμως, να μην πετυχαίνουμε έναν στόχο οροσήμου, ο οποίος θα είχε να κάνει με κάποιες αντιρρήσεις από τις τοπικές κοινωνίες, που ενδεχομένως να έπρεπε να χρειαστεί περισσότερος χρόνος συζήτησης, περισσότερος χρόνος διαβούλευσης ή χρόνος ωρίμανσης με τους μελετητές, των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από τις παράλληλες μελέτες. Με το στοίχημα αυτό του επανακαθορισμού, τον αριθμό των Δημοτικών Ενοτήτων, αυτό που έχουμε καταφέρει και σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εμπιστεύθηκε 100% τις επιλογές του υπουργείου και της κυβέρνησης, μας έδωσαν τη δυνατότητα να έχουμε εξασφαλισμένο το σύνολο της χρηματοδότησης, για το σύνολο των έργων.

»Και μάλιστα, με μεγαλύτερη ασφάλεια και μικρότερο άγχος από τη δική μας την πλευρά, αν τελικά δεν καταφέρουμε να πετύχουμε τον συνολικό στόχο για τον αριθμό που έχουμε ορίσει από την αρχή, να έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε πιο ευέλικτα, ακόμα και αν απαιτηθεί με κάποια άλλη πηγή χρηματοδότησης. Κατά την άποψή μου αυτό δεν θα απαιτηθεί, γιατί ήδη οι δήμαρχοι είναι απόλυτα συνειδητοποιημένοι και δουλεύουν πολύ στενά με τους μελετητές πάνω σε αυτό το πρόγραμμα και αυτό αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο η Κοινότητα μας έδωσε την ψήφο εμπιστοσύνης.»

Σύμφωνα πάντα με τον κος Μπακογιάννη, «το Πρόγραμμα ‘Κωνσταντίνος Δοξιάδης’ αποτελεί εθνικής προτεραιότητας πρόγραμμα. Θεωρείται ότι είναι μεταρρύθμιση, δεν είναι απλά ένα πρόγραμμα, και θα ολοκληρωθεί σε κάθε περίπτωση – θα ολοκληρωνόταν έτσι και αλλιώς, ανεξάρτητα από το αν θα υπήρχε η χρηματοδότηση ή όχι, ακόμα και με πόρους δικούς μας εθνικούς, είτε του ΕΣΠΑ είτε του Πράσινου Ταμείου. Δεν υπάρχει όμως κάποιο τέτοιο ενδεχόμενο ή τέτοια περίπτωση.

»Ο στόχος ο δικός μας είναι να πετύχουμε το σύνολο των δημοτικών ενοτήτων. Παρόλα αυτά για εμάς είναι ένα μαξιλαράκι, [για την] περίπτωση που σε κάποιες τοπικές κοινωνίες χρειαστεί περισσότερος χρόνος, περισσότερη διαβούλευση, περισσότερη συζήτηση. Γιατί, πράγματι, όταν μιλάμε για την περιουσία του καθενός, καταλαβαίνουμε όλοι πόσο σημαντικό [είναι] και πόσο επηρεάζεται ο σχεδιασμός αλλά και οι αποφάσεις των ίδιων των δημοτικών συμβουλίων.»

Όπως τόνισε: «Ο μόνος προβληματισμός που μπορεί να υπάρξει είναι οι συναινέσεις, κι εγώ επειδή είμαι ένας άνθρωπος ο οποίος αγαπώ τις συναινέσεις, μου αρέσει να συνεργάζομαι και θέλω να έχω καλή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και τους Δημάρχους, στηρίζομαι πάρα πολύ στο να πετύχουμε και να βρούμε αυτές τις συναινέσεις και να μην προχωρήσει κανένα πολεοδομικό σχέδιο χωρίς την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση. Που ενδεχομένως να μας οδηγήσει να καθυστερήσουμε την ολοκλήρωση κάποιων πολεοδομικών σχεδίων, […] όμως ήδη έχουμε καταφέρει μέσω διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα, όσον αφορά τη χρηματοδότησή τους.»

Ηλ. Π.

Οι αφρικανικές χώρες που στοχοποιούνται από τη νέα πρωτοβουλία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για ευνοϊκότερες οικονομικές συμφωνίες υπέρ των Ηνωμένων Πολιτειών δηλώνουν ότι έχουν πολλά να προσφέρουν στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, ωστόσο τονίζουν ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να διαπραγματευτούν νέες εμπορικές συμφωνίες με την Ουάσιγκτον.

Ο Αμερικανός πρόεδρος απηύθυνε σχεδόν ταυτόσημες επιστολές σε 21 χώρες, στις 7 και 9 Ιουλίου, μέσω της πλατφόρμας Truth Social, διαμηνύοντας: «Υψηλότεροι δασμοί στις εξαγωγές τους προς τις Ηνωμένες Πολιτείες θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Αυγούστου, αν δεν υπάρξει πρόοδος.»

Ξεχώρισε τη Νότιο Αφρική – τη μεγαλύτερη οικονομία της ηπείρου και κυριότερο αφρικανικό εμπορικό εταίρο της Ουάσιγκτον – μαζί με τρεις μεγάλες οικονομίες της Βόρειας Αφρικής: τη Λιβύη με τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου, την Αλγερία και την Τυνησία, η οποία αποτελεί σημαντικό προμηθευτή ελαιολάδου για τις ΗΠΑ.

«Νότιος Αφρική, Αλγερία και Λιβύη σύντομα θα πληρώνουν τουλάχιστον 30% δασμούς για τα προϊόντα που εξάγουν στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι για τη Τυνησία ο συντελεστής θα διαμορφωθεί στο 25%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου του Αμερικανού Εκπροσώπου Εμπορίου (USTR), οι συγκεκριμένες χώρες εξάγουν στις ΗΠΑ ποικιλία αγαθών, όπως ορυκτά, αυτοκίνητα, αγροτικά προϊόντα, ηλεκτρονικά και ενδύματα, ενώ εισάγουν αμερικανικά μηχανήματα, φαρμακευτικά προϊόντα και επεξεργασμένα πετρελαιοειδή.

Ο Τραμπ τόνισε ότι οι χώρες που κατονόμασε προσέφεραν μέχρι στιγμής πολύ λιγότερα απ’ όσα απαιτούνται για την εξάλειψη των εμπορικών ελλειμμάτων που, κατά την αμερικανική κυβέρνηση, ζημιώνουν τις ΗΠΑ, εξηγώντας ότι «εμπορικό έλλειμμα παρατηρείται όταν μια χώρα εισάγει περισσότερα απ’ όσα εξάγει».

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, το 2024 οι Ηνωμένες Πολιτείες εξήγαγαν αγαθά και υπηρεσίες αξίας σχεδόν 3,2 τρισ. δολαρίων σε όλο τον κόσμο, ενώ οι εισαγωγές άγγιξαν τα 4,1 τρισ., αφήνοντας συνολικό εμπορικό έλλειμμα άνω των 900 δισ. δολαρίων. Για τον Τραμπ, πρόκειται για τεράστια χρηματοοικονομική απώλεια σε βάρος της χώρας του.

«Ο δασμός για την Νότιο Αφρική θα αυξηθεί στο 40% αν ο Τραμπ υλοποιήσει την απειλή του για επιπλέον 10% σε χώρες της ομάδας BRICS», αναφέρει το δημοσίευμα. Η Νότιος Αφρική αποτελεί ιδρυτικό μέλος των BRICS, μαζί με Κίνα και Ρωσία, στηρίζοντας το όραμα για έναν πολυπολικό κόσμο με περιορισμένη αμερικανική επιρροή, κάτι στο οποίο αντιδρά ο Τραμπ.

Τα επίσημα στοιχεία του USTR για το 2024 αποτυπώνουν το συνολικό ετήσιο διμερές εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Νοτίου Αφρικής στα 20,5 δισ. δολάρια. Εκ των οποίων, οι αμερικανικές εισαγωγές ανήλθαν σε 14,7 δισ. δολάρια – κυρίως κρίσιμα ορυκτά, μέταλλα, διαμάντια, αυτοκίνητα, ανταλλακτικά και φρούτα – ενώ οι εισαγωγές της Νοτίου Αφρικής από τις ΗΠΑ, κυρίως χημικά, μηχανήματα και φαρμακευτικά, έφτασαν στα 5,8 δισ. δολάρια.

Αυτό αποτυπώνει εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ ύψους 8,8 δισ. δολαρίων έναντι της Νοτίου Αφρικής, ένα έλλειμμα που ο Τραμπ αξιώνει από την κυβέρνηση του προέδρου Σίριλ Ραμαφόζα να διορθώσει.

Σε συνέντευξή του στην Epoch Times, ο υφυπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας της Νοτίου Αφρικής, Ζούκο Γκόντλιμπι, τόνισε:

«Ακριβώς ένα τέτοιο πλαίσιο προτάσεων υπέβαλαν οι εκπρόσωποι της Πρετόριας στην Ουάσιγκτον, στις 20 Μαΐου. Δεν μπορώ να αναφέρω ακόμη ακριβή νούμερα, αλλά μπορώ να πω ότι η προσφορά μας για αγορά αμερικανικού LNG και το άνοιγμα των τομέων εξόρυξης και ψηφιακής οικονομίας στις ΗΠΑ θα είναι σημαντικό όφελος για τις Ηνωμένες Πολιτείες.»

Σε αντάλλαγμα, ο Γκόντλιμπι επεσήμανε ότι η Νότιος Αφρική ζητά από τις ΗΠΑ να μειώσουν τον γενικό δασμό από το 30% στο 10% και να καταργήσουν τους δασμούς στις εξαγωγές οχημάτων, χάλυβα και αλουμινίου προς τις ΗΠΑ.

«Δεν θα μπορούμε να στηρίξουμε το εμπόριο αν έχουμε δασμό 30%», προειδοποίησε. «Γνωρίζουμε πόσο θα πληγεί η οικονομία μας από την απώλεια της αμερικανικής αγοράς, ιδίως στη βιομηχανία εσπεριδοειδών και στον τομέα κατασκευής αυτοκινήτων και ανταλλακτικών. Χιλιάδες θέσεις εργασίας και δισεκατομμύρια ραντ θα χαθούν. Αλλά θα πρέπει να αντέξουμε το πρώτο πλήγμα και να αναζητήσουμε άλλους αγοραστές.»

Ερωτηθείς για τα διαπραγματευτικά «χαρτιά» της Νότιας Αφρικής, ο Γκόντλιμπι υπογράμμισε ότι η χώρα του προμηθεύει 12 από τα 50 ορυκτά που οι ΗΠΑ θεωρούν κρίσιμα για την εθνική ασφάλεια και την οικονομία τους.

«Είμαστε ο κύριος προμηθευτής των εννέα πιο απαραίτητων ορυκτών για τις ΗΠΑ», σημείωσε.

Κρατικά στατιστικά των ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι το 2024 η Νότιος Αφρική προμήθευσε το 96% του χρωμίου που χρησιμοποιεί η Αμερική στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας και της άμυνας. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Νότιο Αφρική για κρίσιμα μέταλλα όπως οι πλατινοειδείς ομάδες και το χρώμιο, αναγκαία για τη βιομηχανία αυτοκινήτου, αεροδιαστημικής και τις τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας.

Όσον αφορά την Αλγερία, ο υπουργός Επικοινωνίας της χώρας, Χασάν Ραμπί, δήλωσε στην Epoch Times: «Είμαι βέβαιος ότι οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ θα καταλήξουν σε συμβιβασμούς, προς όφελος τόσο των Αλγερινών όσο και των Αμερικανών.»

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του USTR, το εμπόριο αγαθών μεταξύ ΗΠΑ και Αλγερίας το 2024 ανήλθε συνολικά στα 3,5 δισ. δολάρια. Οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Αλγερία ανήλθαν στο 1 δισ. δολάρια (περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων τουρμπίνες αερίου, ζωοτροφές σόγιας και μηχανήματα), ενώ οι εισαγωγές από την Αλγερία έφτασαν τα 2,5 δισ. δολάρια (αποτελούμενες κυρίως από πετρέλαιο και φυσικό αέριο), δημιουργώντας έλλειμμα για τις ΗΠΑ 1,4 δισ. δολαρίων.

«Μιλάμε για ένα μικρό έλλειμμα», σχολίασε ο Ραμπί. «Έχουμε πολλά να προσφέρουμε στις ΗΠΑ και εύκολα μπορούμε να αποσαφηνίσουμε τυχόν παρεξηγήσεις. Απλώς χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο.»

Το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου αναφέρει πως η Αλγερία διαθέτει τα δέκατα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως, είναι τέταρτη στον κόσμο στις εξαγωγές αερίου και τρίτη σε ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα σχιστολιθικού αερίου, ενώ κατατάσσεται δέκατη έκτη στα αποθέματα πετρελαίου.

«Υπάρχει μεγάλο περιθώριο για συνεργασία ΗΠΑ-Αλγερίας σε καίριους οικονομικούς τομείς», σχολίασε ο Ραμπί.

Η Άσμα μπεν Χασάν του Φόρουμ Οικονομικών Ερευνών της Τυνησίας προειδοποίησε ότι η επιβολή δασμού 25% στις εξαγωγές της χώρας στις ΗΠΑ θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα σε μια ήδη εύθραυστη οικονομία.

«Το βασικό μας εξαγώγιμο προϊόν στις ΗΠΑ είναι το ελαιόλαδο, που οι Αμερικανοί φυσικά μπορούν να βρουν εύκολα αλλού αν δεν πάνε καλά οι συνομιλίες», είπε στην Epoch Times. «Αν συμβεί αυτό, οι μικροκαλλιεργητές και οι μικροεξαγωγείς μας θα είναι οι πρώτοι που θα πληγούν.»

Το 2024, το USTR κατέγραψε συνολικό διμερές εμπόριο αγαθών με την Τυνησία 1,6 δισ. δολάρια. Οι αμερικανικές εξαγωγές έφτασαν τα 503,6 εκατ. δολάρια και οι εισαγωγές τα 1,1 δισ. δολάρια, οδηγώντας σε εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ ύψους 619,6 εκατ. δολαρίων με την Τυνησία.

Ο Μαρουάν Μπεντζιμά, πρόεδρος του Αμερικανο-Τυνησιακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, δήλωσε στην Epoch Times ότι οι συνομιλίες μεταξύ εκπροσώπων της Τυνησίας και της κυβέρνησης Τραμπ για τη μείωση του δασμού στο 10% βρίσκονται σε εξέλιξη.

«Δεν μπορώ να σχολιάσω γιατί ο πρόεδρος Τραμπ έστειλε τη νέα αυτή επιστολή», ανέφερε, «αλλά από όσο γνωρίζω, ο διάλογος Τυνησίας-ΗΠΑ είναι καλός και πιστεύω ότι θα βρεθεί λύση.»

Ανάλυση

Οι Κινέζοι κατασκευαστές αυτοκινήτων εντείνουν την παγκόσμια προώθηση των οχημάτων νέας ενέργειας (New Energy Vehicles – NEVs), με εξαίρεση τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έχουν επιβληθεί αυστηρές πολιτικές για την αντιμετώπιση των κρατικών επιδοτήσεων που προσδίδουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις κινεζικές εταιρείες. Η εξαγωγική αυτή ώθηση εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Πεκίνου για να καταστήσει τη βιομηχανία αυτοκινήτου βασικό πυλώνα της εξαγωγικής του οικονομίας.

Στην Κίνα, ο όρος «οχήματα νέας ενέργειας» περιλαμβάνει τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα (Battery-powered Electric Vehicles – BEVs), τα υβριδικά με δυνατότητα φόρτισης (Plug-in Hybrid Electric Vehicles – PHEVs) και τα οχήματα κυψελών καυσίμου (Fuel Cell Electric Vehicles – FCEVs). Σύμφωνα με στοιχεία της Κινεζικής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 η Κίνα εξήγαγε συνολικά 3,083 εκατ. οχήματα, σημειώνοντας αύξηση 10,4% σε ετήσια βάση. Από αυτά, τα 1,06 εκατομμύρια ήταν οχήματα νέας ενέργειας — αριθμός αυξημένος κατά 75,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024.

Ανάλυση της πλατφόρμας Gasgoo, που ειδικεύεται στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, επισήμανε ότι τα κινεζικά NEVs διευρύνουν την παγκόσμια παρουσία τους, υπό την επίδραση διαφοροποιημένων πολιτικών συνθηκών και γεωπολιτικών παραγόντων. Αναφερόταν συγκεκριμένα πως το Μεξικό και η Νοτιοανατολική Ασία αποτέλεσαν τις αγορές με τη μεγαλύτερη αναπτυξιακή δυναμική, καθώς ευνοήθηκαν από περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες και φιλικές προς τα EV πολιτικές.

Παράλληλα, στην Ευρώπη, η ανταγωνιστική τιμολόγηση και η σταθερότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων φαίνεται να ενισχύουν το μερίδιο αγοράς των κινεζικών εταιρειών.

Στοιχεία της εταιρείας DataForce έδειξαν ότι οι πωλήσεις κινεζικών PHEVs στην Ευρώπη το πρώτο τρίμηνο του 2025 αυξήθηκαν κατά 368% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Αντίστοιχα, έκθεση του Centre for European Reform διαπίστωσε εκρηκτική αύξηση στις εισαγωγές κινεζικών BEVs στην ευρωπαϊκή αγορά από το 2020 έως το 2023, με ποσοστό που αγγίζει το 1.646%.

Το Πεκίνο εκμεταλλεύεται τη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα

Το Πεκίνο, αξιοποιώντας τη διεθνή στροφή προς την ηλεκτροκίνηση, έχει θέσει σε εφαρμογή μακροπρόθεσμη στρατηγική για την προώθηση των εξαγωγών ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Πολιτικό έγγραφο του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου από το 2009 ανέφερε ότι οι εξαγωγές οχημάτων αποτελούν βασικό πυλώνα της κινεζικής αυτοκινητοβιομηχανίας και μοχλό μετασχηματισμού του εξαγωγικού μοντέλου της χώρας, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων τη σημασία της «ενεργής στήριξης» των οχημάτων υψηλής ενεργειακής απόδοσης και νέας ενέργειας.

Ευνοϊκές πολιτικές στο εξωτερικό, όπως οι προθεσμίες για την κατάργηση των οχημάτων με καύσιμα στην Ευρώπη, έχουν ωθήσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες να επιταχύνουν τη μετάβασή τους. Όπως σημείωσε πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Επιβατηγών Αυτοκινήτων της Κίνας, Κούι Ντονγκσού, η παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου βρίσκεται σε φάση «ηλεκτροκίνησης και αναδιάταξης». Σύμφωνα με τον ίδιο, τα κινεζικά plug-in υβριδικά κερδίζουν έδαφος χάρη στο τεχνολογικό τους πλεονέκτημα και το χαμηλότερο κόστος.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ταχύτατη εξάπλωση των κινεζικών κατασκευαστών στο εξωτερικό κατέστη δυνατή χάρη στις γενναιόδωρες κρατικές επιδοτήσεις. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Intereconomics κατέληξε ότι η επέκταση των κινεζικών EV οφείλεται εν πολλοίς στη μακροχρόνια και εκτενή κρατική στήριξη του κλάδου — τόσο στη ζήτηση όσο και στην προσφορά.

Στο ίδιο άρθρο σημειώνεται ότι τέτοιες επιδοτήσεις έχουν επιτρέψει την ταχεία ανάπτυξη των κινεζικών «πράσινων» βιομηχανιών, όπως ηλιακά συλλέκτες και μπαταρίες EV, αλλά και την αυξανόμενη παρουσία κινεζικών εταιρειών στην ΕΕ στους τομείς των BEVs και των ανεμογεννητριών.

Για το 2022, το συνολικό ύψος των επιδοτήσεων προς τα EV στην Κίνα εκτιμάται στα 5,3 δισ. ευρώ, με μέση ετήσια επιδότηση 2.300 ευρώ ανά όχημα μεταξύ 2010 και 2020 και 1.300 ευρώ το 2022. Η BYD ήταν η μεγαλύτερη ωφελούμενη εταιρεία, λαμβάνοντας επιδοτήσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ μόνο το 2022. Η BYD διατήρησε κυρίαρχη θέση στην κινεζική αγορά NEVs το 2024 με μερίδιο 34,1%, μπροστά από τη Geely (7,9%) και την Tesla (6%).

Χαρακτηριστικό της κινεζικής επιδοματικής πολιτικής

Η ίδια μελέτη επεσήμανε ότι, σε αντίθεση με άλλα μοντέλα επιδότησης, στην Κίνα τα ποσά δίνονται απευθείας στους κατασκευαστές και όχι στους καταναλωτές. Αυτό ενισχύει άμεσα τη καθαρή κερδοφορία των εταιρειών και αντισταθμίζει τις απώλειες από εκπτώσεις ή προωθητικές ενέργειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η BYD: σύμφωνα με στοιχεία της MacroTrends, την περίοδο 2021–2025 τα περιθώρια μικτού και λειτουργικού κέρδους μειώθηκαν δραστικά, από περίπου 100% σε 20% και 5% αντίστοιχα, ενώ το καθαρό περιθώριο κέρδους υπερδιπλασιάστηκε.

Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (Center for Strategic and International Studies – CSIS) και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Καινοτομίας (Information Technology and Innovation Foundation – ITIF) ανέφεραν ότι οι κινεζικές επιδοτήσεις εστιάζουν σχεδόν αποκλειστικά σε εταιρείες με έδρα την Κίνα, αποκλείοντας ουσιαστικά τους μη εγχώριους κατασκευαστές.

Σύμφωνα με την Argus Media, η BYD πούλησε 464.266 NEVs το πρώτο εξάμηνο του 2025, από 203.404 την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Μόνο στην Ευρώπη, οι πωλήσεις της εταιρείας το πρώτο τετράμηνο ξεπέρασαν τις 285.000 — υπερδιπλάσιες από πέρυσι.

Επέκταση της BYD στην Ευρώπη – Αδιέξοδο στις ΗΠΑ

Η S&P Global Mobility εκτιμούσε τον Φεβρουάριο ότι οι πωλήσεις της BYD στην Ευρώπη θα μπορούσαν να διπλασιαστούν το 2025, φτάνοντας τις 186.000 μονάδες. Η στρατηγική της περιλαμβάνει διαφοροποίηση της γκάμας οχημάτων, στόχευση καταναλωτών χαμηλότερου και υψηλότερου εισοδήματος, στροφή στα plug-in υβριδικά και επέκταση της παραγωγικής ικανότητας. Σημαντικές κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι επενδύσεις της στην Ουγγαρία και την Τουρκία — όπου πρόκειται να λειτουργήσουν μονάδες παραγωγής με ετήσια δυναμικότητα 150.000 οχημάτων.

Συγκεκριμένα, στις 31 Ιανουαρίου 2024, η BYD ανακοίνωσε ότι υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Ουγγαρίας για την κατασκευή μονάδας παραγωγής οχημάτων νέας ενέργειας στην πόλη Σέγκεντ. Παράλληλα, στις 8 Ιουλίου 2024, το Γραφείο Επενδύσεων της Τουρκίας γνωστοποίησε μέσω δελτίου Τύπου ότι η εταιρεία θα επενδύσει 1 δισ. δολάρια για τη δημιουργία εργοστασίου στη Μανίσα, με εκτιμώμενη ετήσια δυναμικότητα παραγωγής 150.000 ηλεκτρικών και plug-in υβριδικών οχημάτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 30 Οκτωβρίου 2024 την επιβολή πρόσθετων δασμών 17% έως 35% σε κινεζικά EVs, πλέον των υφιστάμενων 10%. Οι δασμοί αυτοί, που θα ισχύσουν για πέντε έτη, δεν καλύπτουν τα plug-in υβριδικά, αφήνοντας ένα κενό που, όπως παρατήρησε ο Κούι Ντονγκσού, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τους Κινέζους κατασκευαστές.

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν για το εμπόριο, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ανέφερε ότι τα μέτρα είναι «αναλογικά και στοχευμένα» και στοχεύουν στην προάσπιση του θεμιτού ανταγωνισμού και της ευρωπαϊκής βιομηχανικής βάσης. Αναλυτές παρατηρούν ότι χώρες όπως η Γερμανία ενισχύουν οικονομικά τα plug-in υβριδικά ως «πράσινα οχήματα», δημιουργώντας ευκαιρίες για την είσοδο κινεζικών εταιρειών στην αγορά.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή χρηματοοικονομικών στο Manhattan University, Γεώργιο Κοιμήση, οι ευρωπαϊκές πολιτικές για το κλίμα και τα κίνητρα για EVs, σε συνδυασμό με την αγορά που είναι πιο ανοιχτή, ενισχύουν τη ζήτηση για κινεζικά αυτοκίνητα όπως τα BYD και Geely.

Η αγορά των ΗΠΑ είναι αρκετά διαφορετική για τους κινέζους κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Μέχρι στιγμής, η BYD δεν έχει πουλήσει ηλεκτρικά επιβατικά οχήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με ένα αντίγραφο της τηλεδιάσκεψης για τα οικονομικά αποτελέσματα που έλαβε το Reuters, η εταιρεία στοχεύει να διπλασιάσει τις πωλήσεις αυτοκινήτων στο εξωτερικό σε περισσότερες από 800.000 μονάδες φέτος.

Η BYD δεν έχει εισέλθει στην αγορά επιβατικών EVs των ΗΠΑ και, σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου Γουάνγκ Τσουάνφου, δεν σκοπεύει να το πράξει άμεσα λόγω γεωπολιτικών συνθηκών. Η δραστηριότητά της περιορίζεται σε ηλεκτρικά λεωφορεία και επαγγελματικά οχήματα, με παρουσία σε πόλεις όπως το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο.

Στις 16 Μαΐου 2024, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε αύξηση των δασμών για τα κινεζικά EV στο 100%, στο πλαίσιο της ενότητας 301 για την αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού. Όπως αναφέρθηκε, η κίνηση αποσκοπεί στην αποτροπή εισροής φθηνών εξαγωγών και στην προστασία της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Η αυστηρότερη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα πιθανώς διαμορφώθηκε εν μέρει από την εμπειρία της χώρας στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν η αύξηση των εισαγωγών φθηνών ιαπωνικών αυτοκινήτων έθεσε σε κίνδυνο την εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία και συνέβαλε στην αύξηση του εμπορικού ελλείμματος και στις εντάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Τόκυο.

Ο επικεφαλής μάρκετινγκ της EpicVIN, Άλεξ Μπλακ, ανέφερε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στις ΗΠΑ, καθώς στερούνται ομοσπονδιακών κινήτρων, υποφέρουν από την έλλειψη τοπικών αντιπροσωπειών και αντιμετωπίζουν καχυποψία από τους καταναλωτές. Ο Κοιμήσης προσέθεσε ότι οι απαγορευτικοί δασμοί και οι πολιτικές υπέρ της εγχώριας παραγωγής, όπως ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού, ουσιαστικά αποκλείουν την κινεζική παρουσία στην αγορά των ΗΠΑ.

Τέλος, ο Φάνης Ματσόπουλος, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπή του ΕΒΕΑ, επεσήμανε ότι οι πολιτισμικές και καταναλωτικές διαφορές —συμπεριλαμβανομένης της προτίμησης των Αμερικανών σε μεγαλύτερα οχήματα και της τάσης για υποστήριξη των εγχώριων προϊόντων— αποτελούν επίσης καθοριστικούς παράγοντες. Όπως ανέφερε, η αμερικανική κοινή γνώμη αντιμετωπίζει συχνά τα κινεζικά προϊόντα ως κατώτερης ποιότητας ή και απειλή για την κοινωνική και οικονομική σταθερότητα των ΗΠΑ.

Του Πάνου Μουρδουκούτα

Ο Πάνος Μουρδουκούτας είναι καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Long Island της Νέας Υόρκης. Διδάσκει επίσης ανάλυση ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο Columbia. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επαγγελματικά περιοδικά και εφημερίδες, όπως τα Forbes, Investopedia, Barron’s, IBT και Journal of Financial Research. Είναι επίσης συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων τα «Business Strategy in a Semiglobal Economy» και «China’s Challenge».

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε στις 14 Ιουλίου ότι σκοπεύει να επιβάλει «πολύ αυστηρούς» δευτερεύοντες δασμούς στη Ρωσία, σε περίπτωση που ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός με την Ουκρανία εντός 50 ημερών.

Όπως ανέφερε, εάν δεν υπάρξει συμφωνία εντός του χρονικού αυτού διαστήματος, οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν στην επιβολή δευτερευόντων δασμών ύψους 100%. Οι εν λόγω δασμοί θα αφορούν χώρες που συνεχίζουν να συναλλάσσονται με τη Μόσχα, όπως για παράδειγμα η Κίνα, η οποία προμηθεύεται ρωσικό πετρέλαιο. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι αμερικανικές εξαγωγές προς το Πεκίνο θα επιβαρύνονταν με νέους δασμούς.

Ο Τραμπ σημείωσε από το Οβάλ Γραφείο, κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούττε, ότι κάνει εκτενή χρήση του εμπορίου ως μέσου άσκησης πίεσης, προσθέτοντας ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την επίλυση συγκρούσεων.

Ήδη από τις αρχές του έτους είχε προειδοποιήσει πως, αν δεν επιτευχθεί συμφωνία με τον Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, τότε θα επιβάλει δευτερεύοντες δασμούς στο ρωσικό πετρέλαιο και συνολικά στις εξαγωγές πετρελαϊκών προϊόντων από τη Ρωσία.

Οι κυριότερες εξαγωγές της Ρωσίας περιλαμβάνουν αργό πετρέλαιο, προϊόντα διύλισης, φυσικό αέριο και άνθρακα. Δεν είναι η πρώτη φορά φέτος που ο Τραμπ εξετάζει την επιβολή δευτερευόντων δασμών. Τον Μάρτιο, είχε ήδη εφαρμόσει επιπλέον δασμό 25% σε χώρες που εισάγουν αργό πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, ενώ τον Μάιο απείλησε με παρόμοια μέτρα για τις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου.

Υπέρ του σχεδίου Τραμπ τάχθηκαν οι γερουσιαστές Λίντσεϊ Γκρέιχαμ (R-S.C.) και Ρίτσαρντ Μπλούμενθαλ (D-Conn.), χαρακτηρίζοντας τους δασμούς «ένα πραγματικό κυβερνητικό μέσο πίεσης για την επαναφορά των εμπλεκομένων στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Στην κοινή δήλωσή τους, υποστήριξαν ότι οι οικονομικοί υποστηρικτές των ρωσικών εγκλημάτων στην Ουκρανία πρέπει να πληρώσουν το τίμημα για την αγορά φθηνών ενεργειακών προϊόντων τα οποία, όπως είπαν, επανεισάγονται με κέρδος στις οικονομίες τους. Τόνισαν ότι η περίοδος χωρίς συνέπειες πλησιάζει στο τέλος της.

Αμερικανοί αξιωματούχοι διευκρίνισαν αργότερα ότι τα μέτρα θα στοχεύουν σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο.

Ποιες χώρες επηρεάζονται περισσότερο

Μετά την έναρξη ισχύος του εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα τον Φεβρουάριο του 2023, η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία έχουν εξελιχθεί στους βασικούς αγοραστές ρωσικής ενέργειας, εκμεταλλευόμενες τις χαμηλότερες τιμές εξαιτίας των δυτικών κυρώσεων.

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του Reuters, η τιμή του ρωσικού αργού τύπου Urals κυμαίνεται γύρω στα 58 δολάρια ανά βαρέλι — κάτω από το πλαφόν των 60 δολαρίων που είχαν θέσει ΗΠΑ και G7 στα τέλη του 2022. Για σύγκριση, το Brent διαπραγματεύεται πάνω από τα 69 δολάρια στο ICE του Λονδίνου.

Το 2024, η Ρωσία κάλυψε περίπου το 22% των συνολικών εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 16% προ του πολέμου. Στο διάστημα Δεκεμβρίου 2022 – Ιουνίου 2025, η Κίνα έχει απορροφήσει το 47% των ρωσικών εξαγωγών αργού. Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (Center for Research on Energy and Clean Air – CREA), το 64% των ρωσικών εξαγωγών προς την Κίνα αφορά αργό πετρέλαιο.

Παρ’ όλα αυτά, οι εμπορικές σχέσεις Ρωσίας – Κίνας παρουσιάζουν κάμψη: το πρώτο εξάμηνο του 2025, ο διμερής όγκος συναλλαγών μειώθηκε κατά 9% σε ετήσια βάση, φθάνοντας τα 106,48 δισ. δολάρια.

Η Ινδία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο πελάτη της Ρωσίας στον τομέα του πετρελαίου. Σύμφωνα με τα δεδομένα της εταιρείας Kpler, η Ινδία αγόρασε πάνω από 2 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού την ημέρα τον Ιούνιο — το υψηλότερο επίπεδο εδώ και έναν χρόνο. Την ίδια περίοδο, ενώ οι συνολικές εισαγωγές αργού από το εξωτερικό μειώθηκαν κατά 6%, οι ρωσικές εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 8%. Πάνω από το 50% αυτών πραγματοποιήθηκαν από τρία διυλιστήρια τα οποία στη συνέχεια εξάγουν προϊόντα προς τις χώρες της G7+.

Από τον Δεκέμβριο του 2022, η Ινδία έχει αγοράσει το 38% των εξαγωγών ρωσικού αργού. Στη σύνοδο Ινδίας – Ρωσίας τον Ιούλιο του 2024, οι δύο πλευρές επαναβεβαίωσαν τη στρατηγική σημασία της ενεργειακής τους συνεργασίας, επισημαίνοντας την πρόθεσή τους να εξετάσουν νέες μακροπρόθεσμες συμφωνίες.

Η Τουρκία, αν και έχει μειώσει τη σχετική εξάρτηση, εξακολουθεί να είναι ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ρωσικών ενεργειακών προϊόντων. Τον Μάιο του 2025, οι εξαγωγές ρωσικού μαζούτ προς την Τουρκία αυξήθηκαν κατά 75% σε μηνιαία βάση, φθάνοντας τους 430.000 τόνους.

Στον τομέα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (Liquefied Natural Gas – LNG), η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ο μεγαλύτερος αγοραστής, με ποσοστό 51% επί των ρωσικών εξαγωγών, ακολουθούμενη από την Κίνα (21%) και την Ιαπωνία (18%).

Προοπτικές και επιπτώσεις

Σύμφωνα με τους αναλυτές της ING, η επιβολή επιπρόσθετων κυρώσεων στη Ρωσία θα μπορούσε να μεταβάλει δραστικά τις ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, καθώς χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία θα αναγκάζονταν να αναθεωρήσουν τις αγορές τους. Οι ίδιοι σημείωσαν ότι, αν τα μέτρα εφαρμοστούν αυστηρά, είναι πιθανό να προκύψει σημαντικό έλλειμμα προσφοράς, το οποίο η παραγωγική ικανότητα του ΟΠΕΚ δεν επαρκεί να καλύψει — με αποτέλεσμα να προκληθεί περαιτέρω άνοδος των τιμών.

Εκτιμούν επίσης ότι, δεδομένης της πάγιας επιθυμίας του Τραμπ για χαμηλές τιμές πετρελαίου, είναι αβέβαιο αν θα προχωρήσει τελικά σε μια τόσο δραστική ενέργεια.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί φέτος κατά 700.000 βαρέλια ημερησίως, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009 (εξαιρουμένων των ετών της πανδημίας). Αντίστοιχα, ο ΟΠΕΚ έχει κάνει πιο συντηρητικές προβλέψεις του για το 2025, εκτιμώντας ότι η παγκόσμια ζήτηση θα φθάσει τα 105 εκατ. βαρέλια ημερησίως.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η τιμή του West Texas Intermediate (WTI) υποχώρησε κατά περίπου 2% στις αρχές της εβδομάδας, πλησιάζοντας τα 67 δολάρια ανά βαρέλι στη Νέα Υόρκη.

Με πληροφορίες από το Reuters

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να παρατείνει έως τον Αύγουστο την αναστολή των αντιμέτρων έναντι των εμπορικών δασμών των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά την ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι θα επιβάλει δασμούς 30% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, ελλείψει εμπορικής συμφωνίας.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε στις 13 Ιουλίου ότι η αναστολή θα επιμηκυνθεί, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Τραμπ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε ανακοινώσει την προηγουμένη ότι, εάν δεν υπάρξει συμφωνία, θα εφαρμόσει οριζόντιο δασμό 30% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα, ξεχωριστά από άλλες στοχευμένες επιβαρύνσεις κατά κλάδων.

Ο Τραμπ κατηγόρησε την ΕΕ ότι επιβάλλει δασμούς και μη δασμολογικά εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές και προειδοποίησε ότι θα αυξήσει περαιτέρω τους δασμούς εάν η Ευρώπη προχωρήσει σε αντίποινα.

Τον Απρίλιο, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δώσει προθεσμία στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ έως τις 9 Ιουλίου για την επίτευξη διμερών συμφωνιών, προειδοποιώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα εφαρμόσει τα μέτρα. Πρόσφατα ανέφερε την πρόθεσή του να ενημερώσει μέσω επιστολών περισσότερες από 20 χώρες για τα επίπεδα δασμών που πρόκειται να επιβάλει. Στις 12 Ιουλίου, η πρώτη επιστολή εστάλη στο Μεξικό, με την προειδοποίηση ότι οι εξαγωγές του προς τις Ηνωμένες Πολιτείες θα υπόκεινται σε δασμό 30%.

Η φον ντερ Λάιεν, αντιδρώντας στις ανακοινώσεις Τραμπ, δήλωσε στις 12 Ιουλίου ότι η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, θα προβεί σε όλα τα αναγκαία βήματα για την προάσπιση των συμφερόντων της, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο «λογικών και αναλογικών αντιμέτρων», εφόσον η εφαρμογή τους κριθεί απαραίτητη.

Η υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Κατερίνα Ράιχε, κάλεσε σε «πραγματιστική επίλυση» των διαφορών μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ μέσω διαλόγου. Παράλληλα, οι πρεσβευτές της ΕΕ συνεδρίασαν στις 13 Ιουλίου, παραμονή της συνάντησης των υπουργών Εμπορίου στις Βρυξέλλες, για να αποφασίσουν μεταξύ άμεσης αντίδρασης ή παράτασης της αναστολής των αντιμέτρων που επρόκειτο να λήξουν στις 14 Ιουλίου. Τελικώς, επιλέχθηκε η δεύτερη επιλογή.

Η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η αναστολή θα παραταθεί έως τις αρχές Αυγούστου, ενώ συνεχίζονται οι προετοιμασίες για πιθανές περαιτέρω ενέργειες, ώστε η Ένωση να είναι «πλήρως έτοιμη».

Η καθυστέρηση από πλευράς Τραμπ στην εφαρμογή των μέτρων έως τις 9 Ιουλίου είχε οδηγήσει την ΕΕ στην αρχική αναστολή ενός πρώτου πακέτου αντιμέτρων, που στόχευε αμερικανικές εξαγωγές αξίας 24,6 δισ. δολαρίων, κυρίως χάλυβα και αλουμινίου.

Από τον Μάιο, οι Βρυξέλλες επεξεργάζονται και δεύτερο πακέτο αντιμέτρων, με στόχο αμερικανικά προϊόντα αξίας περίπου 84,2 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, ο τελικός κατάλογος δεν έχει ακόμα δημοσιοποιηθεί, καθώς απαιτεί έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη.

Η πρόεδρος της Επιτροπής διευκρίνισε ότι προς το παρόν δεν έχει τεθεί στο τραπέζι η χρήση του λεγόμενου «Μηχανισμού κατά του Εξαναγκασμού», ο οποίος επιτρέπει στην ΕΕ να αντιδρά σε εξωτερικές πιέσεις τρίτων χωρών που στοχεύουν να επηρεάσουν τις πολιτικές των κρατών-μελών. Όπως είπε, το εν λόγω εργαλείο «έχει προβλεφθεί για εξαιρετικές περιπτώσεις» και η παρούσα κατάσταση «δεν έχει φτάσει ακόμη σε αυτό το επίπεδο».

Μεταξύ των πιθανών αντιμέτρων που εξετάζει η ΕΕ περιλαμβάνονται ο περιορισμός της πρόσβασης αγαθών και υπηρεσιών στην ευρωπαϊκή αγορά, εξαγωγικοί έλεγχοι, παρεμβάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές και περιορισμοί στις άμεσες ξένες επενδύσεις.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, δήλωσε στις 13 Ιουλίου ότι αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις, η ΕΕ θα πρέπει να προχωρήσει σε αντίποινα. Όπως είπε στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, «αν δεν επιτευχθεί μια δίκαιη συμφωνία, τότε πρέπει να ληφθούν αποφασιστικά αντίμετρα για την προστασία των θέσεων εργασίας και των επιχειρήσεων στην Ευρώπη». Συμπλήρωσε ότι η ευρωπαϊκή πλευρά διατηρεί μεν τη διάθεση για συνεννόηση, αλλά «δεν είναι διατεθειμένη να συναινεί σε όλα».

Η Γερμανία, ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναμένεται να πληγεί ιδιαιτέρως από την αύξηση των αμερικανικών δασμών, κυρίως στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας, των μηχανημάτων και των φαρμακευτικών προϊόντων.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε στις 10 Ιουλίου την επιβολή ενιαίου δασμού ύψους 35% στις εισαγωγές από τον Καναδά, με ημερομηνία εφαρμογής την 1η Αυγούστου 2025.

Σε επιστολή του προς τον Καναδό πρωθυπουργό Μαρκ Κάρνεϋ, την οποία δημοσίευσε μέσω της πλατφόρμας Truth Social, ο Τραμπ ανέφερε ότι ο νέος δασμός αποτελεί απάντηση στην αποτυχία του Καναδά να σταματήσει τη διακίνηση φαιντανύλης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, την οποία χαρακτήρισε ως παράγοντα που επιτείνει την κρίση ναρκωτικών στη χώρα του.

Ο Τραμπ σημείωσε επίσης ότι η καναδική πλευρά αντέδρασε στους αρχικούς αμερικανικούς δασμούς με αντίμετρα, γεγονός που οδήγησε στην απόφαση για την επιβολή του νέου ενιαίου δασμού, ο οποίος, όπως υπογράμμισε, είναι ανεξάρτητος από τους «τομεακούς δασμούς» που ήδη εφαρμόζονται.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας για επίτευξη νέας εμπορικής συμφωνίας, ο Κάρνεϋ είχε δηλώσει ότι κατά τη συνάντησή του με τον Τραμπ στη Σύνοδο της G7 στον Καναδά, στις 16 Ιουνίου, συμφωνήθηκε η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων εντός 30 ημερών.

Ωστόσο, στις 27 Ιουνίου, ο Τραμπ προειδοποίησε με διακοπή των συνομιλιών εάν ο Καναδάς δεν απέσυρε τον ψηφιακό φόρο υπηρεσιών (DST), ο οποίος επιβάλλει επιπλέον επιβάρυνση 3% στα έσοδα τεχνολογικών εταιρειών όπως η Amazon από Καναδούς χρήστες, και ο οποίος είχε προκαλέσει εντάσεις και με τις προηγούμενες αμερικανικές κυβερνήσεις. Δύο ημέρες αργότερα, η Οττάβα ανακοίνωσε την απόσυρση του DST και ο Κάρνεϋ δήλωσε ότι οι δύο χώρες είναι πλέον σε τροχιά συμφωνίας έως τις 21 Ιουλίου.

Ο Τραμπ, στην επιστολή του, έκανε επιπλέον αναφορά στο καναδικό σύστημα διαχείρισης γαλακτοκομικών προϊόντων, το οποίο χαρακτήρισε εμπόδιο για τους Αμερικανούς παραγωγούς. Επέκρινε τους δασμούς που επιβάλλει ο Καναδάς στις αμερικανικές γαλακτοκομικές εισαγωγές, κάνοντας λόγο για ποσοστά έως και 400%, ενώ αμφισβήτησε και το κατά πόσον οι Αμερικανοί παραγωγοί έχουν καν πρόσβαση στην καναδική αγορά.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ο Τραμπ είχε απαιτήσει μεγαλύτερη πρόσβαση για τους Αμερικανούς εξαγωγείς γαλακτοκομικών στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (United States-Mexico-Canada Agreement – USMCA), η οποία αντικατέστησε τη NAFTA. Ωστόσο, πρόσφατα το καναδικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο που διατηρεί το σύστημα διαχείρισης εκτός των μελλοντικών εμπορικών παραχωρήσεων.

Ο Τραμπ τόνισε ότι είναι «μεγάλη τιμή» να απευθύνεται στον Καναδό πρωθυπουργό, κάτι που – όπως υποστήριξε – αντανακλά τη δύναμη της διμερούς εμπορικής σχέσης. Μολονότι ανέφερε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού με τον Καναδά, προειδοποίησε για περαιτέρω μέτρα σε περίπτωση νέων αντιποίνων από την Οττάβα. Άφησε δε ανοιχτό το ενδεχόμενο αναπροσαρμογής των δασμών, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, ανάλογα με τη στάση που θα τηρήσει ο Καναδάς στο θέμα της φαιντανύλης.

Εν τω μεταξύ, η καναδική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει τους αμερικανικούς δασμούς «αδικαιολόγητους». Ο Κάρνεϋ φέρεται να έχει δηλώσει ότι η σύναψη νέας εμπορικής συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελεί «ύψιστη προτεραιότητα» για την κυβέρνησή του. Η υπουργός Βιομηχανίας, Μελανί Ζολύ, υποστήριξε ότι η χώρα της θα «αντισταθεί» στα νέα εμπορικά μέτρα των ΗΠΑ, αναφερόμενη κυρίως στον πρόσφατα ανακοινωθέντα δασμό 50% στις εισαγωγές χαλκού.

Δασμοί 

Οι τελωνειακές κυρώσεις ξεκίνησαν στις αρχές του έτους, όταν ο Τραμπ επέβαλε δασμό 25% τόσο στον Καναδά όσο και στο Μεξικό, επικαλούμενος την ανεπαρκή αντιμετώπιση της διακίνησης φαιντανύλης και της παράνομης μετανάστευσης. Παρότι είχε δηλώσει ότι προϊόντα που συμμορφώνονται με τη συμφωνία USMCA δεν θα υπόκεινται σε δασμούς, οι ΗΠΑ προχώρησαν σε επιβολή επιπλέον «τομεακών» δασμών σε προϊόντα όπως ο χάλυβας, το ξυλεία, η ενέργεια και το κάλιο. Ο νέος δασμός στον χαλκό, ο οποίος θα εφαρμοστεί από την 1η Αυγούστου, έρχεται να προστεθεί σε αυτά τα μέτρα.

Η Οττάβα έχει ανακοινώσει πρόγραμμα 1,3 δισ. καναδικών δολαρίων για την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων, σε μια προσπάθεια να αποδείξει στην Ουάσιγκτον ότι η ροή φαιντανύλης από τον Καναδά είναι αμελητέα. Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν διατηρήσει τα μέτρα. Ο διευθυντής του FBI, Κας Πατέλ, έχει κατηγορήσει τον Καναδά για συνεργασία με εχθρικά καθεστώτα, όπως το Πεκίνο, στην προώθηση ναρκωτικών μέσω εγκληματικών δικτύων.

Πέρα από τον Καναδά, ο Τραμπ έχει αποστείλει περισσότερες από 20 επιστολές προς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ αυτή την εβδομάδα, προειδοποιώντας για την επιβολή δασμών 15% έως 20% σε χώρες που δεν θα συνάψουν εμπορική συμφωνία με την κυβέρνησή του έως την 1η Αυγούστου. Σε συνέντευξή του στην εκπομπή «Meet the Press» του NBC, δήλωσε ότι όσα κράτη δεν έχουν λάβει επιστολές ή δεν έχουν προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις θα αντιμετωπίσουν ενιαίους δασμούς εντός των επόμενων ημερών.

Παράλληλα, ανακοίνωσε δασμό 50% στις εισαγωγές από τη Βραζιλία, επικαλούμενος την εξέλιξη δικαστικής υπόθεσης που αφορά τον πρώην συντηρητικό πρόεδρο της χώρας.

Του Jacob Burg

Η υπογραφή εμπορικής συμφωνίας ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Βιετνάμ προκάλεσε εκ νέου την αντίδραση του Πεκίνου, το οποίο προειδοποίησε ότι θα προβεί σε αντίποινα εναντίον όσων χωρών σχεδιάζουν να συνάψουν αντίστοιχες συμφωνίες με την Ουάσιγκτον, ενόψει και της προθεσμίας της 9ης Ιουλίου που έχει θέσει η κυβέρνηση Τραμπ για την ολοκλήρωση διμερών συμφωνιών.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας που υπεγράφη στις 2 Ιουλίου, τα αμερικανικά προϊόντα θα εισέρχονται στην αγορά του Βιετνάμ χωρίς δασμούς, ενώ όλα τα βιετναμέζικα προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ θα υπόκεινται σε δασμό 20%. Επιπλέον, προϊόντα που διαμετακομίζονται μέσω Βιετνάμ με τελικό προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες –κυρίως προερχόμενα από την Κίνα και άλλες χώρες– θα υπόκεινται σε δασμό 40%.

Το Βιετνάμ αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγικό εταίρο της Κίνας και, ταυτόχρονα, έχει ως κύριο εξαγωγικό προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 3 Ιουλίου, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου δήλωσε ότι το Πεκίνο «αντιτίθεται σθεναρά σε κάθε συμφωνία που υπογράφεται σε βάρος των κινεζικών συμφερόντων» και ότι η Κίνα «θα απαντήσει αποφασιστικά». Παρόμοιες προειδοποιήσεις είχαν εκδοθεί και τους προηγούμενους μήνες, τον Ιούνιο και τον Απρίλιο.

Η συμφωνία με το Ανόι είναι η τρίτη κατά σειρά που υπογράφουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μετά από αντίστοιχες με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα, καθώς οι εμπορικοί εταίροι της Ουάσιγκτον επιδιώκουν να προλάβουν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου για να αποφύγουν αυξημένους δασμούς.

Παρότι έχει ήδη συνάψει διμερή συμφωνία με τις ΗΠΑ, το Πεκίνο εξακολουθεί να εκφράζει ανησυχία για νέες συμφωνίες που θα μπορούσαν να περιορίσουν τις πρακτικές διαμετακόμισης μέσω τρίτων χωρών και να αποκλείσουν την Κίνα από κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού.

Ο Ταϊβανός οικονομολόγος Έντουαρντ Χουάνγκ δήλωσε στην Epoch Times ότι η συμφωνία ΗΠΑ–Βιετνάμ συγκεντρώνει την παγκόσμια προσοχή, διότι, κατά την εκτίμησή του, το Βιετνάμ αποτελεί τον σημαντικότερο κόμβο για την επαναπροώθηση κινεζικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η συμφωνία αυτή στέλνει ένα σαφές μήνυμα προς τρίτες χώρες.

Ο παρατηρητής των κινεζικών εξελίξεων που εδρεύει στις ΗΠΑ, Γουάνγκ Χε, ανέφερε πως η πίεση από την Ουάσιγκτον θα αναγκάσει το Βιετνάμ να τηρήσει αυστηρούς κανόνες, γεγονός που θα δυσκολέψει τη συνέχιση της μεθόδου μεταμφίεσης της προέλευσης των κινεζικών προϊόντων. Όπως είπε, πλέον το ζήτημα εστιάζει στον καθορισμό των τεχνικών λεπτομερειών για το πώς ορίζεται η χώρα προέλευσης των προϊόντων.

Το νέο πρότυπο

Ο Χουάνγκ υποστήριξε ότι αυτό που ανησυχεί το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας είναι ο συμβολισμός της υπογραφής συμφωνίας με το Βιετνάμ στο πλαίσιο ενός «διεπιπέδου» εμπορικού σχήματος, το οποίο θεωρεί ότι θα αποτελέσει νέο διεθνές πρότυπο.

Επικαλέστηκε ως παράδειγμα τη συμφωνία ΗΠΑ–Ηνωμένου Βασιλείου, λέγοντας ότι πιθανόν θα λειτουργήσει ως πρότυπο για τις διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ. Τόνισε επίσης ότι χώρες με παρόμοια παραγωγική δομή με το Βιετνάμ ενδέχεται να ακολουθήσουν την ίδια στρατηγική, καθιερώνοντας ένα νέο πλαίσιο κανόνων στο παγκόσμιο εμπόριο.

Ανάλογη άποψη εξέφρασε και ο Ταϊβανός μακροοικονομολόγος Χένρι Γου, ο οποίος ανέφερε ότι χώρες όπως η Καμπότζη, η Μαδαγασκάρη και το Λεσότο έχουν δεχθεί αυξημένους δασμούς από τις ΗΠΑ λόγω ανάλογων πρακτικών διαμετακόμισης. Κατά τον ίδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν το παράδειγμα του Βιετνάμ για να κλείσουν αυτό το «παραθυράκι», γεγονός που προκάλεσε την έντονη κινεζική αντίδραση — χωρίς, ωστόσο, να αναμένεται να επιφέρει αποτέλεσμα.

Έμπορος από την πόλη Σεντζέν, ο οποίος μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας επικαλούμενος λόγους ασφαλείας, δήλωσε στην Epoch Times ότι όσο εντείνονται οι έλεγχοι των ΗΠΑ για την ιχνηλάτηση κινεζικών προϊόντων τόσο δυσκολότερη γίνεται η επαναπροώθησή τους μέσω τρίτων χωρών. Όπως είπε, τελωνεία στο Βιετνάμ, τη Νότια Κορέα και τη Μαλαισία καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να εμποδίσουν την είσοδο κινεζικών προϊόντων, προσθέτοντας ότι, από τον Ιούνιο, το σχετικό κανάλι εξαγωγών έχει καταστεί σχεδόν μη λειτουργικό.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την 1η Ιουλίου ότι η Ουάσιγκτον ενδέχεται να καταλήξει σε συμφωνία με την Ινδία, με στόχο τη μείωση των περιορισμών πρόσβασης των αμερικανικών εταιρειών στην ινδική αγορά. Όπως φέρεται να είπε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια πτήσης με το Air Force One, η Ινδία προς το παρόν «δεν δέχεται κανέναν», εκτιμώντας όμως ότι αυτό θα αλλάξει, και σε μια τέτοια περίπτωση, οι δύο χώρες θα καταλήξουν σε συμφωνία με σημαντικά χαμηλότερους δασμούς.

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσσεντ δήλωσε στο Fox News την ίδια ημέρα ότι Ουάσιγκτον και Νέο Δελχί βρίσκονται κοντά σε συμφωνία, προσθέτοντας ότι, αν αυτή ολοκληρωθεί, η Ινδία θα αποφύγει την επιβολή δασμού 26% που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 9 Ιουλίου.

Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη και οι εμπορικές διαπραγματεύσεις ΗΠΑ–ΕΕ, με την Κίνα να καλεί τις Βρυξέλλες να «σεβαστούν τα βασικά συμφέροντα εκατέρωθεν».

Ο Γου εκτίμησε ότι οι πιέσεις του Πεκίνου προς την ΕΕ δεν θα αποδώσουν, καθώς η Κίνα δεν διαθέτει ισχυρή διαπραγματευτική ισχύ για να αποτρέψει μια συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ. Όπως είπε, από μακροοικονομικής σκοπιάς, η Κίνα εξαρτάται από τις αγορές των ΗΠΑ και της Ευρώπης για να απορροφηθεί η παραγωγική της ικανότητα. Πρόσθεσε ότι, με δεδομένο το μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει και νέα συμφωνία μεταξύ τους, ανάλογη με εκείνη ΗΠΑ–Ηνωμένου Βασιλείου.

Με τη συμβολή των Yi Ru, Song Tang και Luo Ya