Η ελευθερία της βούλησης είναι κάτι που όλοι γνωρίζουμε- είναι φανερό πότε έχουμε ενεργήσει ελεύθερα ή πότε βρισκόμαστε υπό την επήρεια κάποιου είδους καταναγκασμού. Τουλάχιστον αναγνωρίζουμε την ελευθερία, μέχρι να κορεστούμε τόσο πολύ από τα ρεύματα του καταναγκασμού, ώστε να μην αντιλαμβανόμαστε την αξιοθρήνητη, υποδουλωμένη μας κατάσταση.
Στο πρώτο από τα δύο μέρη αυτού του άρθρου εξετάσαμε πώς η ιδέα της ηθικής κατέστη σταδιακά «απαράδεκτη», για να χρησιμοποιήσουμε έναν σύγχρονο όρο, και πώς καταργήθηκε επίσης η ιδέα του κακού. Επιπλέον, είδαμε πώς αντικαταστάθηκε η ηθική από τη θυματοποίηση και την ψυχιατρική και ότι πίσω από αυτό κρυβόταν μια θεμελιώδης επίθεση κατά της ελευθερίας γενικά και κατά της ελευθερίας της βούλησης ειδικότερα. Στο β΄ μέρος θα εξετάσουμε πιο προσεκτικά τα ζητήματα της ελευθερίας και της ελευθερίας της βούλησης.
Η ελευθερία, τελικά, είναι μια έκφραση αγάπης. Όταν παντρευόμαστε από αγάπη, επιλέγουμε κάποιον οικειοθελώς από τα εκατομμύρια των πιθανών επιλογών και δεσμευόμαστε ελεύθερα να περιχαρακώσουμε τον εαυτό μας, επειδή με κάποιον περίεργο τρόπο αυτό το είδος αγάπης μάς διευρύνει. (Είναι ενδιαφέρον ότι ο «πλησιέστερος συγγενής» μας είναι πάντα ο σύντροφός μας, όχι τα παιδιά μας, όχι οι γονείς μας ούτε άλλοι συγγενείς με τους οποίους συνδεόμαστε με σχέσεις αίματος, αλλά ένας ξένος, αυτός που αγαπήσαμε ελεύθερα).
Η ελευθερία έναντι της υποδούλωσης στη θυματοποίηση
«Ο θρίαμβος των αρετών επί των παθών» του Πάολο Φιαμίνγκο, περ. 1592. Λάδι σε καμβά. (Public Domain)
Ο συγγραφέας Θεόδωρος Ντάλριμπλ (Theodore Dalrymple, γεν. 1949) στο βιβλίο του «Ο πολιτισμός μας ή ό,τι έχει απομείνει από αυτόν» παρατήρησε ότι ο διάσημος ειρηνιστής συγγραφέας Στέφαν Τσβάιχ (1881-1942), ο οποίος εγκατέλειψε τη ναζιστική Γερμανία, «θα έβλεπε με τρόμο την κακοφωνία των μονομανιών -σεξουαλικών, φυλετικών, κοινωνικών, εξισωτικών- που χαρακτηρίζει την πνευματική ζωή των κοινωνιών μας, όπου κάθε μονομανής απαιτεί νομοθετικό περιορισμό της ελευθερίας των άλλων στο όνομα ενός υποτιθέμενου μεγαλύτερου, συλλογικού αγαθού».
Αυτό που επισημαίνει ο Ντάλριμπλ είναι ακριβώς αυτό που επισημαίνει και ο συγγραφέας Κένεθ ΛαΦέιβ (Kenneth LaFave, 1936 – 2023) όταν λέει ότι: «Το όλο νόημα του να βάλουμε την ελευθερία στο κέντρο του πολιτισμού μας είναι να σπρώξουμε την πολιτική στην περιφέρεια». Τώρα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Διότι είναι ακριβώς σε αυτόν τον τομέα της προσωπικής ελευθερίας που η «αφυπνισμένη» (woke) πολιτική απαιτεί υποταγή. (Για να είμαστε σαφείς, ο όρος woke -«αφυπνισμένος»- χρησιμοποιείται τόσο από τους φιλελεύθερους όσο και από τους συντηρητικούς για να περιγράψει μια σειρά από πιο ριζοσπαστικές προοδευτικές ιδεολογίες, συμπεριλαμβανομένης της κριτικής φυλετικής θεωρίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της θεωρίας των φύλων).
Η πιο πειστική απόδειξη γι’ αυτό είναι η έκρηξη της επιμονής τους να αλλάξουμε ακόμη και τις αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε. Και όχι μόνο να τις αλλάξουμε, αλλά να αρχίσουμε να παραποιούμε και την πραγματικότητα: μια γυναίκα δεν είναι «αυτή» αλλά «αυτοί». Τι θα μπορούσε να είναι πιο παρεμβατικό για την αίσθηση της προσωπικής μας ελευθερίας;
Όπως είπε ο Καναδός κριτικός λογοτεχνίας Νόρθροπ Φράι (Northrop Frye, 1912-1991), «η πραγματική ελευθερία είναι κάτι που μόνο το άτομο μπορεί να βιώσει». Μια άλλη επιμονή είναι οι άλλοι να «είναι ευγενικοί» και να μας αφήσουν ελεύθερους να αποδεχτούμε τα τρωτά μας σημεία -τη θυματοποίησή μας- και μάλιστα να αρχίσουμε να τα περιφέρουμε και να τα επιδεικνύουμε. Αλλά αυτό δεν είναι πραγματικά μια ηθική θέση, γιατί παραδόξως, αυτού του είδους η «ελευθερία» έχει, φυσικά, μια ακούσια συνέπεια, που είναι το αντίθετο από αυτό που επιδιώκει. Δηλαδή, αντί να μας απελευθερώνει μάς δεσμεύει- γιατί όπως σοφά επεσήμανε ο Αγγλοϊρλανδός φιλόσοφος Έντμουντ Μπερκ (Edmund Burke, 1729-1797): «Είναι κανονισμένο στην αιώνια κατάσταση των πραγμάτων, ότι οι άνθρωποι με αχαλίνωτα μυαλά δεν μπορούν να είναι ελεύθεροι».
Ο «αχαλίνωτος νους» είναι αυτό στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως ως «κακοφωνία των μονομανιών».
Δηλαδή, υποδουλωνόμαστε από τη θυματοποίησή μας και από τα ίδια τα είδωλα που λατρεύουμε με τόση προσοχή και αφοσίωση – όπου είδωλα είναι οι προαναφερόμενες σεξουαλικές, φυλετικές, κοινωνικές και εξισωτικές εμμονές.
Γιατί η λογική δεν μπορεί να είναι το θεμέλιο της ηθικής μας
«Νεαρός ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία» του Πάολο Βερονέζε, περ.1581. Λάδι σε καμβά. Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη. (Public Domain )
«Η ηθική δεν είναι ένα υποσύστημα ανάμεσα σε άλλα, όπως υπάρχουν η τέχνη, η επιστήμη, η θρησκεία, οι επιχειρήσεις, η πολιτική κ.ο.κ. μεταξύ άλλων. Αντίθετα, η ηθική είναι η κατευθυντήρια αρχή για όλες τις ανθρώπινες προσπάθειες», σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Notre Dame Μαρκ Ουίλιαμ Ρος (Mark William Roche, γεν. 1956) στο βιβλίο του «Why Literature Matters in the 21st Century» (Γιατί είναι σημαντική η λογοτεχνία τον 21ο αιώνα).
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η ηθική πάντα ήταν η κατευθυντήρια αρχή για όλες τις ανθρώπινες προσπάθειες. Μπορεί να διαφωνούμε σε θέματα τόσο θεμελιώδη όσο οι θρησκείες μας -μπορεί να υπάρχουν βαθιές διαφωνίες φιλοσοφίας και θεολογίας- αλλά όσον αφορά την ηθική που καθοδηγεί τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας, δεν πρέπει να διαφωνούμε στα ουσιώδη. Δεν θα έπρεπε να σας σκοτώσω, να σας κλέψω, να ψευδομαρτυρήσω εναντίον σας ή να επιχειρήσω να κοιμηθώ με τον σύντροφό σας- πράγματι, αν έκανα οτιδήποτε από αυτά τα πράγματα, θα αρνιόμουν τα κεντρικά δόγματα της θρησκείας μου. Όλες οι μεγάλες θρησκείες διδάσκουν αυτές τις αρχές και θα ήμουν πραγματικά ένα ανήθικο άτομο.
Αλλά αυτό δεν είναι αυτό που θέλουν να ακούσουν σχεδόν όλοι οι δυτικοί πολιτικοί και οι σημερινές επιτροπές ηθικής τους. Το δικό τους μήνυμα είναι διαφορετικό. Προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν μια ηθική μέσω της λογικής, γιατί αν είναι ζήτημα λογικής, τότε δεν αποτελεί δεδομένη ή υπερβατική πραγματικότητα. Μπορεί να συζητηθεί, μπορεί να αλλάξει και επιτρέπει στους πολιτικούς να πάρουν τον έλεγχο μέσω οποιασδήποτε πολιτικής ατζέντας ακολουθούν.
«Η κόλαση ξέφυγε ή ο διάβολος που πληρώνει ανάμεσα στα τρυφερά αγγελούδια» του Τόμας Ρόουλαντσον, 1809. Επιζωγραφισμένη χαλκογραφία. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Public Domain)
Ωστόσο, ο Αμερικανός κλασικιστής Άλαν Μπλουμ (Allan Bloom, 1930-1992) το κατέστησε σαφές: «Η λογική δεν μπορεί να καθιερώσει αξίες και η πεποίθησή της ότι μπορεί να το κάνει είναι η πιο ανόητη και ολέθρια ψευδαίσθηση». Ο Πολωνός ιστορικός ιδεών Λέσεκ Κολακόφσκι (Leszek Kolakowski, 1927-2009) στο βιβλίο του «Θρησκεία» αποκάλεσε τη σύγχρονη εξάρτηση από τη λογική ως αξία «προμηθεϊκή αθεΐα».
Το αναλλοίωτο μήνυμα του προμηθεϊκού αθεϊσμού είναι ότι «η ανθρώπινη αυτο-δημιουργικότητα δεν έχει όρια, το κακό και ο πόνος είναι τυχαία, η ζωή είναι απείρως εφευρετική, τίποτα δεν είναι έγκυρο -ηθικά ή διανοητικά- μόνο και μόνο επειδή έχει περάσει ως έγκυρο στην ιστορία, δεν υπάρχει καμία αυθεντία στην παράδοση, ο ανθρώπινος νους δεν χρειάζεται καμία αποκάλυψη ή οποιαδήποτε διδασκαλία από έξω, ο Θεός δεν είναι παρά ο άνθρωπος που καταπιέζει τον εαυτό του και καταπνίγει τη λογική του».
Στην ουσία, μπορείς να είσαι ό,τι θέλεις – τι τη θέλουμε τη συμβατική ηθική; Και πάλι, ο Θεόδωρος Ντάλριμπλ: «Ποιος είναι πιο καταφρονεμένος από αυτόν που προσκολλάται πεισματικά στις παλιές ηθικές αντιλήψεις;»
Εκατό χρόνια πριν, ο συγγραφέας και προφήτης Γκ. Κ. Τσέστερτον (G.K. Chesterton, 1874-1936) στη βιογραφία του καθολικού συγγραφέα Τζόζεφ Πιρς έγραφε προφητικά:
«Το έργο του σκεπτικιστή τα τελευταία εκατό χρόνια έμοιαζε πράγματι πολύ με την άκαρπη μανία κάποιου αρχέγονου τέρατος – χωρίς μάτια, χωρίς μυαλό, απλώς καταστροφικό και καταβροχθίζον- ένα γιγάντιο σκουλήκι που σπαταλιόταν σε ένα έργο που δεν μπορούσε καν να δει- μια καλοκάγαθη και κτηνώδης ζωή, χωρίς συνείδηση της ίδιας της αιτίας και των ίδιων της των συνεπειών. … Αλλά το να λέμε ότι δεν υπάρχει πόνος ούτε ύλη ούτε κακό ούτε διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και το κτήνος ή ανάμεσα σε οποιαδήποτε πράγματα – αυτό είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να καταστραφεί κάθε εμπειρία και αίσθηση της πραγματικότητας, που θα κουράσει τους ανθρώπους όταν θα έχει πάψει να είναι η τελευταία λέξη της μόδας και θα αναζητήσουν για άλλη μια φορά κάτι που θα δώσει μορφή σε ένα τέτοιο χάος και θα διατηρήσει τις αναλογίες του ανθρώπινου νου.»
Δυστυχώς, εκατό χρόνια αργότερα, ο πολιτισμός μας δεν έχει ακόμη κουραστεί από τον προμηθεϊκό αθεϊσμό στη Δύση και αυτός είναι ο πραγματικός κίνδυνος. Διότι, όπως είπε κάποτε ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Γ. Ι. Τόμας (W.I. Thomas, 1863-1947): «Αν οι άνθρωποι ορίζουν τις καταστάσεις ως πραγματικές, είναι πραγματικές ως προς τις συνέπειές τους». Αν πρόκειται να καταργήσουμε το σωστό και το λάθος, να σφετεριστούμε την κοινή λογική της πλειοψηφίας του πληθυσμού και να περνάμε τον χρόνο μας ικανοποιώντας τις ηδονιστικές μας επιθυμίες χωρίς κανένα ηθικό έλεγχο, τότε οι κοινωνίες μας θα ξεπέσουν.
Η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη Δύση και η κατάκτησή της από τους βαρβάρους τον 5ο αιώνα ήταν δυνατή μόνο επειδή πρώτα είχε ήδη διαφθαρεί και είχε χάσει την εσωτερική της δύναμη. Αυτός είναι ο πραγματικός κίνδυνος τώρα για την Αμερική και τους συμμάχους της. Καθώς εμείς παίζουμε με τον επαναπροσδιορισμό της ηθικής, οι φωτιές από την Ανατολή καίνε όλο και πιο κοντά μας. Πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά τις πραγματικές αναλογίες του ανθρώπινου μυαλού, κυρίως δε τις ηθικές τους διαστάσεις.
«Αλληγορία της μετάνοιας» ή «Vanitas», αγνώστου καλλιτέχνη, περ. 1650-1660. Λάδι σε καμβά. Pollok House, Γλασκώβη. (Public Domain)
Για πολλούς, ένα από τα πιο αινιγματικά χαρακτηριστικά της δυτικής κοινωνία είναι το πώς η ηθική φαίνεται να έχει χαθεί κάτω από την ομπρέλα της πολιτικής. Για παράδειγμα, μοιάζει πιο σημαντικό αν κάποιος ανήκει στο άλφα ή στο βήτα κόμμα παρά αν έχει δίκιο ή άδικο. Για το θέμα αυτό, το να είσαι σωστός ή λάθος έχει γίνει συνώνυμο του να είσαι είτε στο ένα κόμμα είτε στο άλλο, είτε αριστερός είτε δεξιός! Με άλλα λόγια, η πολιτική μας κρίση ακολουθεί περισσότερο «φυλετικά» (ομαδικά) παρά ορθολογικά κριτήρια.
Ωστόσο, όπως παρατήρησε ο Άγγλος ηθικολόγος και δοκιμιογράφος Σάμιουελ Τζόνσον (Samuel Johnson, 1709-1784), «αυτός που σκέφτεται λογικά, σκέφτεται ηθικά». Το να σκέφτεται κανείς φυλετικά -η χώρα μου, το κόμμα μου, η οικογένειά μου, οι ιδέες μου, το σωστό ή το λάθος- αποτελεί διαστροφή της λογικής. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ολόκληρο το ποίημα του Δάντη «Θεία Κωμωδία» αφορά επί της ουσίας το πώς η διαστροφή της λογικής (της διάνοιας) οδηγεί στην κόλαση, την καταδίκη και την ατέλειωτη δυστυχία τόσο μεγάλου μέρους της ανθρώπινης κατάστασης σε αυτή τη ζωή όσο και στην επόμενη.
Απορρίπτοντας την ηθική
Η ηθική δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στις μέρες μας- ίσως θεωρείται πολύ αδιαφανής, πολύ αμφιλεγόμενη και, κυρίως, πολύ επικριτική. Είπα επικριτική; Όπως παρατήρησε ο συγγραφέας Θεόδωρος Ντάλριμπλ (Theodore Dalrymple, γεν. 1949), ο οποίος αποκαλείται επίσης ο «Όργουελ της εποχής μας»: «Όταν οι νέοι θέλουν να επαινέσουν τον εαυτό τους, περιγράφουν τον εαυτό τους ως “μη επικριτικό”. Γι’ αυτούς η υψηλότερη μορφή ηθικής είναι η ανηθικότητα».
Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι ο συγγραφέας των New York Times Ντέηβιντ Μπρουκς (David Brooks) στο άρθρο του «If It Feels Right…» (Αν σας φαίνεται σωστό…) αναφέρεται σε συνεντεύξεις Αμερικάνων από όλες τις πολιτείες και πραγματεύεται το γεγονός ότι, όπως προέκυψε από το σύνολο των συνεντεύξεων, «τα δύο τρίτα των νέων είτε δεν μπορούσαν να απαντήσουν στην ερώτηση [για την ηθική τους ζωή] είτε περιέγραφαν προβλήματα που δεν είναι καθόλου ηθικά».
Και δεν είναι μόνο οι νέοι άνθρωποι. Η βασική πτυχή της κατάργησης της μη επικριτικής συμπεριφοράς είναι γλωσσική. Παρά το ότι καθημερινά σχεδόν όλοι οι άνθρωποι βιώνουν το καλό και το κακό, τα τελευταία 30 χρόνια γίνεται μια συστηματική προσπάθεια από πολιτικούς, θεολόγους, μέσα μαζικής ενημέρωσης και άλλους, ώστε οι λέξεις «καλό» και «κακό» να χάσουν το νόημά τους και να αντικατασταθούν από πιο ανώδυνες λέξεις όπως «απαράδεκτο». Οι φαύλες συμπεριφορές και επιθυμίες δεν είναι πλέον κακές: είναι απαράδεκτες.
Αυτή η αλλαγή, φυσικά, υποβιβάζει την ηθική από απόλυτο σε κοινωνικό κανόνα. Και όπως σημειώνει ο συγγραφέας και ψυχίατρος Νόρμαν Ντόιτζ (Norman Doidge) στον πρόλογό του στο βιβλίο του Τζόρνταν Πήτερσον «12 κανόνες για τη ζωή”: «Η ιδέα ότι η ανθρώπινη ζωή μπορεί να είναι απαλλαγμένη από ηθικές ανησυχίες είναι μια φαντασίωση».
Ο πολιτιστικός σχολιαστής Ντέηβιντ Μπρουκς εξηγεί περαιτέρω: «Όταν ο σύγχρονος πολιτισμός προσπαθεί να αντικαταστήσει την αμαρτία με ιδέες όπως το λάθος ή η αναισθησία, ή προσπαθεί να εξορίσει εντελώς λέξεις όπως “αρετή”, “χαρακτήρας”, “κακό” και “φαύλο”, αυτό δεν κάνει τη ζωή λιγότερο ηθική- σημαίνει απλώς ότι έχουμε συσκοτίσει τον αναπόφευκτο ηθικό πυρήνα της ζωής με ρηχή γλώσσα. (…) Επιπλέον, η έννοια της αμαρτίας είναι απαραίτητη επειδή είναι ριζικά αληθινή.»
Απαλείφοντας την έννοια του Κακού
«Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και οι άγγελοι πολεμούν τον διάβολο» του Ντομένικο Γκιρλαντάιο, 1448. Τέμπερα σε πάνελ. Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ. (Public Domain)
Το πρόβλημα με την κατάργηση της έννοιας του κακού -ή μάλλον με την προσπάθεια να προσποιηθούμε ότι δεν υπάρχει και ότι μπορεί να επαναπροσδιοριστεί- είναι ότι γίνεται από το ίδιο το κακό και ότι αυτή η τακτική δημιουργεί περαιτέρω κακό. Ο Πταχοτέπ, ένας βεζύρης που έγραφε πριν από 4.000 χρόνια, σημείωνε ότι αντί να προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε το κακό, πρέπει να το σταματήσουμε, διότι «η πράξη της διακοπής του κακού οδηγεί στην εδραίωση της αρετής».
Το να σταματήσουμε το κακό, φυσικά, προϋποθέτει ότι γνωρίζουμε τι είναι. Όταν η ηθική βασίζεται σε μια υπερβατική πραγματικότητα – στην πνευματική φώτιση (Βουδισμός), στους θεούς (κώδικας Χαμουραμπί) ή στον ίδιο τον Θεό (οι Δέκα Εντολές), μπορούμε να κατανοήσουμε το κακό ως ένα αντίθετο των υπερβατικών προθέσεων. Αυτό που βλέπουμε από αυτά τα παραδείγματα κωδίκων ή νόμων είναι μια τεράστια επικάλυψη στους τομείς της βασικής ηθικής: μοιχεία, κλοπή, ψευδομαρτυρία, φόνος -για να πάρουμε τέσσερα προφανή παραδείγματα- τα οποία καταδικάζονται. Το ποιες είναι οι πραγματικές ιδιαιτερότητες (το πλαίσιο) και ποιες μπορεί να είναι οι ποινές και οι συνέπειες, μπορεί να διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία και από εποχή σε εποχή, αλλά η γενική κατεύθυνση είναι πολύ σαφής.
Κανείς πλέον δεν είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του – όλοι έχουν απλώς ανάγκη από θεραπεία και το πρόβλημα λύθηκε! Αυτή η ιδέα μπορεί να αναχθεί στον Διαφωτισμό και στους στοχαστές που γέννησε. Ο Μαρξ θα μπορούσε να είναι ένα κλασικό παράδειγμα, αφού οι οικονομικοί παράγοντες, σύμφωνα με αυτόν, παρήγαγαν τα κοινωνικά δεινά και όχι οι πραγματικοί, αληθινοί άνθρωποι. Ειρωνικά, φέρεται να είχε σχολιάσει η σύζυγός του (ή ίσως η μητέρα του): «Μακάρι ο Καρλ να περνούσε λίγο λιγότερο χρόνο μιλώντας για το κεφάλαιο και λίγο περισσότερο συσσωρεύοντάς το.»
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε τον Νίτσε και τον Φρόιντ στον κατάλογο των στοχαστών που προσπάθησαν να εξηγήσουν την ανθρώπινη φύση βάσει κάποιου άλλου απλουστευτικού παράγοντα. Αλλάξτε τα οικονομικά, γίνετε υπεράνθρωποι, κατανοήστε τα όνειρά σας, και η ουτοπία θα είναι εδώ από μέρα σε μέρα!
Πηγαίνετε σε έναν ψυχίατρο
Η κοινωνία μας έχει υιοθετήσει ένα θεραπευτικό μοντέλο και όχι ένα μοντέλο που βασίζεται στο σωστό και το λάθος. Από τη σειρά έγχρωμων χαρακτικών, «Ο γιατρός ως Θεός, άγγελος, άνθρωπος και διάβολος» του Γιόχαν Γκέλλε (αντιγραφή από τον Έγκμπερτ φαν Πάντερεν), αρχές του 17ου αι. (Wellcome Images/CC BY 4.0)
Ο παραλογισμός όλων αυτών γίνεται φανερός όταν αναλογιστεί κανείς αυτό που επίσης σημείωσε ο Ντάλριμπλ, σχολιάζοντας μια από τις πιο διάσημες κηδείες στα τέλη του 20ού αιώνα:
«Η παθολογική-θεραπευτική προσέγγιση της ζωής έχει γίνει τόσο καθολικά αποδεκτή, ώστε ο αποστολικός κληρονόμος του Αγίου Αυγουστίνου -δηλαδή ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι- απηύθυνε ευχαριστίες προς τον Θεό κατά την εξόδιο ακολουθία για την ευάλωτη πριγκίπισσα Νταϊάνα, λες και το ραντεβού με έναν ψυχίατρο ήταν η ύψιστη δυνατή ηθική και πολιτιστική επιδίωξη του ανθρώπου.»
Αν το σχόλιο του Ντάλριμπλ ήταν οξυδερκές τότε, είναι 10 φορές περισσότερο τώρα, αφού η διακήρυξη της ευαλωτότητας ή/και της εύθραυστης ψυχικής κατάστασης κάποιου φαίνεται να είναι απαραίτητη προϋπόθεση της αρετής, όπως θα αποκαλύψει οποιαδήποτε πρόχειρη εξέταση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δείτε, για παράδειγμα, ένα σημαντικό άρθρο στο BBC, με τίτλο «How LinkedIn Is Changing and Why Some Are Not Happy» (Πώς το LinkedIn αλλάζει και γιατί δεν χαίρονται όλοι), όπου ο αρθρογράφος διερωτάται γιατί τα τελευταία πέντε χρόνια το LinkedIn, ένας σημαντικός ιστότοπος για επαγγελματικές επαφές, έχει μετατραπεί σε ένα «πανηγύρι θρήνων» για ευάλωτες καρδιές.
Πάνω σε τι βασίζεται η ηθική
«Ο Μωυσής κατεβαίνει από το όρος Σινά με τις Δέκα Εντολές» του Φέρντιναντ Μπολ, 1662. Λάδι σε καμβά. Βασιλικό Παλάτι του Άμστερνταμ. (Public Domain)
Ποια είναι, όμως, η αρετή ή η ηθική που επιθυμούμε και που πρέπει να υπερασπιστούμε; Ανέφερα την αναγκαστικά υπερβατική πηγή της, αν πρόκειται να έχει κύρος. Λάβετε υπόψη σας ότι ο ορθολογισμός αρχίζει αφού κάποιος έχει καθιερώσει τις σχετικές αρχές που δεν είναι ορθολογικές: Η ίδια η λογική δεν μπορεί να αποδειχθεί με τη λογική. Πρέπει να υποθέσουμε ότι ο λόγος είναι εξ αρχής ορθολογικός πριν τον επικαλεστούμε.
Τούτου λεχθέντος, η λογική έχει συγκεκριμένες εφαρμογές σε τέσσερεις τομείς της ζωής: τη μοιχεία, την κλοπή, την ψευδομαρτυρία και τη δολοφονία. Ένα στοιχείο για αυτό που υποστηρίζουμε προκύπτει αν σκεφτούμε τι κοινό έχουν αυτά τα τέσσερα εγκλήματα. Προφανώς, καθένα από αυτά βλάπτει άλλους ανθρώπους, αλλά πώς;
Νομίζω ότι η απάντηση σε αυτό -από τη δυτική οπτική γωνία- είναι ότι κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες περιγράφει την ελευθερία ενός άλλου. Με αντίστροφη σειρά, ο φόνος αφαιρεί την ελευθερία του άλλου να ζει – το ψέμα αφαιρεί την ελευθερία πρόσβασης στην αλήθεια – η κλοπή αφαιρεί την ελευθερία πρόσβασης σε υλικά και άυλα αγαθά- και η μοιχεία αφαιρεί την ελευθερία της εμπιστοσύνης και της οικειότητας με το πιο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του άλλου. Με άλλα λόγια, η βασική ηθική αρχή -ακόμα και παραδοχή- που πρέπει να υποστηρίζουμε είναι η ελευθερία, οι ατομικές μας ελευθερίες και ο σεβασμός που διατηρούμε για την ελευθερία των άλλων.
Ο συγγραφέας και αρθρογράφος A.N. Ουίλσον στο βιβλίο του «Dante in Love» (Ερωτευμένος Δάντης) σημείωσε αντιστοίχως ότι «η ιστορία της χριστιανικής θεολογίας -και θα μπορούσε να ειπωθεί, ολόκληρη η ιστορία της δυτικής σκέψης- ήταν μια αιώνια μάχη μεταξύ του ντετερμινισμού και κάποιας προσπάθειας να διακηρυχθεί η πίστη στην ελευθερία μας να κάνουμε ηθικές επιλογές. Αν δεν είμαστε τίποτε περισσότερο από το άθροισμα του DNA μας ή τίποτε περισσότερο από αυτό που μας έχουν κάνει οι υλιστικές δυνάμεις της ιστορίας ή τίποτε περισσότερο από το προϊόν του κοινωνικού μας περιβάλλοντος, τότε τα δικαστήρια -πόσο μάλλον η Κόλαση- είναι τερατώδεις μηχανισμοί αδικίας- γιατί πώς μπορεί κάποιος να λογοδοτήσει για τη συμπεριφορά του αν όλα είναι προκαθορισμένα;»
Η ελευθερία είναι αυτό για το οποίο αγωνιζόμαστε και, συγκεκριμένα, η ελευθερία της βούλησης.
Στο δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου, θα εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στην έννοια της ελευθερίας και της ελευθερίας της βούλησης και στο πώς αυτή απειλείται σήμερα.
Στις 22 Αυγούστου, το περιοδικό Wired δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο: “Could AI-generated porn help protect children?” («Θα μπορούσε το πορνό που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη να βοηθήσει στην προστασία των παιδιών;»). Κάνοντας τη λανθασμένη υπόθεση ότι η παιδοφιλία είναι βιολογικά καθορισμένη και επομένως δικαιολογεί αισχρές λύσεις, το άρθρο προτείνει ότι η παιδική πορνογραφία που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να είναι «ένας τρόπος μείωσης των κινδύνων».
Ενώ τέτοιοι τίτλοι μπορεί να σοκάρουν τους περισσότερους-οι οποίοι εξακολουθούν να αποστρέφονται ενστικτωδώς την παιδική πορνογραφία, παραγόμενη από υπολογιστή ή με άλλο τρόπο- αυτό το τελευταίο κομμάτι είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα των πολιτικών ελίτ, τόσο στην αριστερά όσο και στη δεξιά, που υπερασπίζονται το πορνό με τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, σε μια συζήτηση νωρίτερα φέτος, ο συντηρητικός ραδιοφωνικός παρουσιαστής Ντένις Πράγκερ (Dennis Prager) ρώτησε: «Ποιος πλήττεται;». Για να θεωρηθεί λάθος το παιδικό πορνό με τεχνητή νοημοσύνη, επέμεινε: «Πρέπει να υπάρχει ένα θύμα».
Άλλοι συντηρητικοί έσπευσαν να επικρίνουν την άποψη του Πράγκερ- μέχρι σήμερα, ωστόσο, κανείς δεν έχει αντικρούσει ευθέως τον ισχυρισμό του ότι το παιδικό πορνό με τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα έγκλημα χωρίς θύματα. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τη συναίνεση της ελίτ επί του θέματος και την ταχέως αυξανόμενη πολυπλοκότητα και επικράτηση της πορνογραφίας της τεχνητής νοημοσύνης, ο ισχυρισμός αυτός πρέπει απεγνωσμένα να αντικρουστεί.
Οι προσομοιώσεις παιδικής πορνογραφίας δεν είναι χωρίς θύματα. Ακόμη και αν αγνοήσουμε την προφανή υποβάθμιση του ατόμου που παρακολουθεί την παιδική πορνογραφία που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη και του ατόμου που την έφτιαξε, υπάρχουν πραγματικά παιδιά που υφίστανται εκμετάλλευση πίσω από κάθε εικόνα που δημιουργείται από υπολογιστή.
Ναι, οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν πραγματικά βίντεο και εικόνες σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών για να «εκπαιδεύσουν» προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης ώστε να δημιουργήσουν περισσότερο περιεχόμενο. Επιπλέον, οι δράστες χρησιμοποιούν συχνά εικόνες παιδιών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να δημιουργήσουν «ψεύτικα» ομοιώματα για τα διεστραμμένα προγράμματά τους, γεγονός που είναι αρκετό για να κάνει κάθε γονέα να κάνει μια παύση πριν δημοσιεύσει εικόνες των παιδιών του στο διαδίκτυο. Έτσι, ενώ το πραγματικό βίντεο μπορεί να μην δείχνει ένα πραγματικό παιδί που υφίσταται κακοποίηση, το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης «διδάχτηκε» από πραγματικά βίντεο και χρησιμοποιεί τα πρόσωπα και τα ομοιώματα πραγματικών παιδιών.
Αν και κατάπτυστο, αυτό δεν είναι κάτι σπάνιο. Ο Άβι Τζάγκερ (Avi Jager), επικεφαλής για την ασφάλεια των παιδιών και την ανθρώπινη εκμετάλλευση στην ActiveFence, δήλωσε ότι το 80% των ερωτηθέντων σε ένα φόρουμ παιδόφιλων του σκοτεινού διαδικτύου (dark web) με 3.000 άτομα παραδέχτηκαν ότι είχαν ή σκόπευαν «να χρησιμοποιήσουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία εικόνων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών». Το πορνό με τεχνητή νοημοσύνη γίνεται τόσο διαδεδομένο, στην πραγματικότητα, που θα μπορούσε σύντομα να υπερκεράσει τις προσπάθειες εύρεσης πραγματικών θυμάτων από τα στοιχεία που αφήνουν τα βίντεο.
Νωρίτερα φέτος, η ταινία «The Sound of Freedom» προειδοποίησε τους νομοθέτες για την επικράτηση τέτοιων θυμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εκτιμάται ότι φιλοξενούν πάνω από το 50% των ιστοσελίδων παιδικής πορνογραφίας. Και πράγματι, η διάσωση αυτών των παιδιών θα πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Αλλά η αλήθεια είναι ότι, αν ανησυχούμε για τα παιδιά μόνο όταν έχουν ήδη κακοποιηθεί, θα δώσουμε μια χαμένη μάχη. Για να σταματήσουμε την κακοποίηση προτού συμβεί, πρέπει να αρχίσουμε να δίνουμε προσοχή στη ζημιά που προκαλεί στους χρήστες το παιδικό πορνό της τεχνητής νοημοσύνης -και το πορνό όλων των ειδών, για την ακρίβεια.
Η πορνογραφία «επαναπρογραμματίζει» τους εγκεφάλους των θεατών με βάση τα βίντεο που βλέπουν. Όπως το θέτει ο Νόρμαν Ντόιντζ (Norman Doidge) του Πανεπιστημίου Κολούμπια, «η πορνογραφία, προσφέροντας ένα ατελείωτο «χαρέμι» σεξουαλικών αντικειμένων, υπερδραστηριοποιεί το μηχανισμό της όρεξης». Αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο βλέπει τους άλλους ανθρώπους, ειδικά όταν νεαρά παιδιά βλέπουν αυτό το υλικό.
Η παιδική πορνογραφία που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη είναι εξελιγμένη και έχει την ίδια επίδραση στον εγκέφαλο του θεατή με την «πραγματική» πορνογραφία. Μπορεί να διεγείρει στους χρήστες την ίδια εθιστική πτώση σε όλο και πιο γραφικό υλικό.
Πράγματι, μελέτες δείχνουν μια σχέση μεταξύ της παρακολούθησης παιδικού πορνό και της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην πραγματική ζωή. Ο Μάικλ Κ. Σέτο (Michael C. Seto), κορυφαίος καναδός ιατροδικαστής ψυχολόγος, και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι το 50-60% των θεατών παραδέχονται ότι κακοποιούν παιδιά.
Με άλλα λόγια, ακόμη και αν οι εικόνες παιδικής πορνογραφίας δεν δείχνουν πραγματικά παιδιά, εξακολουθούν να θέτουν μελλοντικά παιδιά σε κίνδυνο. Το Εθνικό Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και Εκμεταλλευόμενα Παιδιά (National Center for Missing and Exploited Children) καταδικάζει την παιδική πορνογραφία που δημιουργείται με τεχνητή νοημοσύνη ως «φρικτή κοινωνική βλάβη» λόγω των συνδέσεών της με την πραγματική κακοποίηση παιδιών. Το εν λόγω περιεχόμενο ομαλοποιεί τη σεξουαλικοποίηση των παιδιών και την κακοποίησή τους.
Και οι προσομοιώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών είναι μόνο η αρχή αυτού που θα δημιουργήσει η ανεξέλεγκτη, επιτηδευμένη χρήση προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης. Η Amazon, το Instagram και το Wish έχουν δεχθεί πυρά τα τελευταία χρόνια επειδή επέτρεψαν σε πωλητές να διαφημίζουν κούκλες του σεξ που προσεγγίζουν το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των παιδιών. Αν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει προσομοιώσεις παιδικής πορνογραφίας, δεν είναι καθόλου απίθανο η τεχνολογία αυτή να «ζωντανέψει» κούκλες του σεξ ή ρομπότ με τη φωνή ή το λεξιλόγιο ενός παιδιού.
Με αυτές τις τρομακτικές δυνατότητες στον ορίζοντα και με τα στοιχεία να πληθαίνουν ότι το πορνό με τεχνητή νοημοσύνη έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η θέση του Πράγκερ θα αποδεικνυόταν αβάσιμη. Αλλά από τότε που μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του 2002 (pdf) κατέρριψε μέρος της απαγόρευσης του Κογκρέσου για την «εικονική παιδική πορνογραφία», αυτή ακριβώς η θέση έχει κατοχυρωθεί στο δεδικασμένο του Δικαστηρίου. Και για πάνω από δύο δεκαετίες έχει αποτρέψει το Κογκρέσο από τη θέσπιση επαρκών κανονισμών για τη βιομηχανία πορνό.
Ήρθε η ώρα να τελειώσει αυτό. Το παιδικό πορνό που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι λύση. Είναι απλώς η πιο πρόσφατη υπενθύμιση του πόσο πιο προηγμένη είναι η τεχνολογία σήμερα από ό,τι ήταν το 2002, και του πόσο περισσότερα γνωρίζουμε για τον τρόπο με τον οποίο η πορνογραφία – πραγματική ή τεχνητή – πληγώνει τα θύματά της και τους χρήστες της. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις αλλαγές, ήρθε η ώρα το Κογκρέσο να εξετάσει και πάλι μέτρα για τη ρύθμιση της βιομηχανίας πορνό, ξεκινώντας από αυτό το τελευταίο παιδικό πορνό που παράγεται από τεχνητή νοημοσύνη.
Ενώ ορισμένοι έχουν προτείνει να δοθεί στις προσομοιώσεις καθεστώς «προσωπικότητας» σαν να πρόκειται για πραγματικά παιδιά, μια καλύτερη προσέγγιση θα ήταν απλώς να αποκαταστήσουμε τους νόμους περί αισχροκέρδειας και, σε περίπτωση αμφισβήτησης, να αφήσουμε το Δικαστήριο να επανεξετάσει την τρέχουσα θέση του. Σήμερα, θα υπήρχε σχεδόν σίγουρα διακομματική υποστήριξη για ένα καλά επεξεργασμένο νομοσχέδιο, αλλά αν το Κογκρέσο δεν δράσει σύντομα, το κοινό θα μπορούσε να απευαισθητοποιηθεί ακόμη και σε αυτό το ακραίο περιεχόμενο, αφήνοντας το παιδικό πορνό που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη να συνεχίσει να καταβροχθίζει τα μυαλά -και τα σώματα- των παιδιών μας.
Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα The Wall Street Journal σχετικά με τα επίπεδα δεξιοτήτων των νεοπροσληφθέντων. Ή, πιο σωστά, σχετικά με την έλλειψη δεξιοτήτων, ακόμη και σε τομείς όπως η μηχανική.
Οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν νέους απόφοιτους και ανακαλύπτουν ότι ενώ μπορεί να γνωρίζουν πολλά, πρακτικά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, ούτε καν βασικά πράγματα που υποτίθεται ότι πρέπει να γνωρίζει κάθε μηχανικός. Ο λόγος είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά έχουν κάνει μόνο μαθήματα στο Zoom. Δεν έχουν καμία πρακτική εμπειρία.
Σκεφτείτε το εξής: Οι πρωτοετείς (σ.σ. αντίστοιχα με την Α΄ Λυκείου) του 2020 υπέστησαν το πρώτο κύμα της πανδημίας την άνοιξη και τα δια ζώσης μαθήματα σταμάτησαν. Την ακόλουθη χρονιά ήταν συνέχεια καθηλωμένοι μπροστά στις οθόνες. Όταν επέστρεψαν στη σχολή, αν επέστρεψαν, έπρεπε να φορούν μάσκες και να τους κάνουν ενέσεις ξανά και ξανά. Το τρίτο έτος ήταν πάνω κάτω μια από τα ίδια, με τα διαδικτυακά μαθήματα να εναλλάσσονται με τα δια ζώσης, ενώ οι εμπειρίες που είχαν ήταν πολύ περιορισμένες. Μετά αποφοίτησαν.
Αυτά με τις επαγγελματικές σχολές. Αυτά και με το 6ψήφιο χρέος που συσσωρεύαν οι φοιτητές όλα αυτά τα χρόνια των σπουδών τους. Αυτά και με την εμπειρική μάθηση.
Όλα αυτά χρησιμεύουν ως υπενθύμιση. Οι δεξιότητες προέρχονται από ό,τι κάνουμε, συμπεριλαμβανομένων των αποτυχιών, των αστοχιών, των προσαρμογών και του να γινόμαστε σταδιακά καλύτεροι σε κάτι, σε οτιδήποτε, ό,τι κι αν είναι αυτό. Χωρίς πρακτική εμπειρία, οι μόνες ικανότητες που αποκτούμε είναι η απομνημόνευση και το παιχνίδι με το σύστημα. Σίγουρα, οι σημερινοί απόφοιτοι κολεγίων είναι πολύ καλοί σε αυτό, αλλά οι δεξιότητές τους σε πολλούς πρακτικούς τομείς της ζωής είναι κυριολεκτικά υποανάπτυκτες.
Για τι είναι προετοιμασμένοι οι νέοι; Ίσως για μια δουλειά Zoom που υποτίθεται ότι εκτελεί διοικητικά καθήκοντα – αυτό ακριβώς το είδος που εξαφανίζεται καθώς οι μεγάλες εταιρείες μειώνουν απεγνωσμένα το εργατικό κόστος καθαρίζοντας τη διοίκηση από τις εξωφρενικές υπερβολές της. Όταν η CVS ανακοίνωσε μαζικές απολύσεις, κατέστησε σαφές ότι δεν θα υπάρξουν απώλειες μεταξύ των ανθρώπων που «αντιμετωπίζουν τον πελάτη». Αυτοί οι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν τεράστια ζήτηση.
Αλλά πόσοι από τους σημερινούς απόφοιτους λυκείου είναι προετοιμασμένοι να σταθούν πίσω από ένα ταμείο και να μιλήσουν με συνοχή και ευγένεια στους ανθρώπους, πόσο μάλλον να χειριστούν χρήματα ή να ασχοληθούν με το σκανάρισμα κωδικών και τα παρόμοια; Όχι πολλοί.
Είμαι βέβαιος ότι το έχετε παρατηρήσει αυτό γενικά από την έναρξη της ψηφιακής εποχής, όταν όλοι παρασύρθηκαν από την ιδέα ότι θα μεταναστεύαμε στο «σύννεφο» (Cloud) και θα απαλλασσόμασταν από τα βάρη της φυσικής πραγματικότητας. Αποδεικνύεται ότι πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα ψέματα που έχουν ειπωθεί ποτέ. Το κόστος είναι τεράστιο.
Οι πραγματικές δεξιότητες είναι αυτές που κάνουν τον κόσμο να λειτουργεί. Έχουμε μια ολόκληρη γενιά, ίσως και δύο, που απλώς στερείται δεξιοτήτων που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένες.
Ας δούμε μόνο ένα παράδειγμα: το σιδέρωμα των ρούχων. Τυχαίνει να είμαι πολύ καλός σε αυτή τη δουλειά, τουλάχιστον σε σύγκριση με τους περισσότερους ανθρώπους που γνωρίζω. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εργάστηκα για χρόνια σε καταστήματα ρούχων και έμαθα από πραγματικούς ειδικούς. Απέκτησα ικανότητες σε αυτόν τον τομέα και τώρα κάνω ό,τι χρειάζεται χωρίς να το σκέφτομαι.
(getty images)
Όμως, χθες, καθώς σιδέρωνα ένα λευκό βαμβακερό πουκάμισο, άρχισα να σκέφτομαι όλα όσα θα μπορούσαν να πάνε στραβά αλλά δεν πήγαν. Υπάρχουν τόσες πολλές μεταβλητές. Ατμός ή όχι; Αμυλό και, αν ναι, πόσο; Ποια είναι η σωστή ρύθμιση θερμοκρασίας; Πώς καταλαβαίνει κανείς αν το ύφασμα ζεσταίνεται υπερβολικά και βρίσκεται στα πρόθυρα να καεί;
Πρέπει το μανίκι να έχει μια πτυχή; Και οι μανσέτες; Και πρέπει να σιδερωθούν και οι δύο πλευρές ή μόνο η μία; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να σιδερώσετε γύρω από τα κουμπιά χωρίς να τα βγάλετε κατά λάθος; Ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός και αποδοτικός τρόπος να τοποθετηθεί ένας γιακάς πάνω στη σιδερώστρα; Πόση ώρα πρέπει να διαρκεί το σιδέρωμα ενός πουκαμίσου – 5 λεπτά ή 25 λεπτά – και ποια είναι η λογική προσδοκία;
Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται εύκολα από την περιγραφή, αλλά δεν είναι. Έχω περάσει χρόνια καταστρέφοντας κάθε πτυχή αυτής της διαδικασίας. Έχω κάψει γιακάδες, έχω σπάσει κουμπιά, έχω τσαλακώσει μανσέτες και έχω μαζέψει το άμυλο.
Οι δεξιότητές μου βελτιώθηκαν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου χάρη στα λάθη που έκανα. Και αυτό είναι ένα μόνο είδος ρούχων. Η ανάληψη ενός μάλλινου κοστούμι εισάγει ένα πλήρες φάσμα άλλων προβλημάτων.
Ειλικρινά, δεν μπορώ να σκεφτώ κανέναν γνωστό μου κάτω των 30 ετών που να ξέρει να κάνει κάτι από αυτά. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν σιδερώνουν καθόλου. Απλώς κυκλοφορούν με τσαλακωμένα ρούχα ή φορούν μόνο πράγματα που δεν απαιτούν καθόλου σιδέρωμα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η ικανότητα έχει υποστεί πολιτισμική ατροφία.
Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή. Η πραγματική εξειδίκευση απαιτεί χρόνια και διακυβεύματα που είναι πολύ υψηλότερα. Η μηχανική είναι μια προφανής περίπτωση, αλλά υπάρχουν και λιγότερο προφανείς. Υπάρχει ένας χασάπης στην πόλη τον οποίο θαυμάζω. Διαχειρίζεται μια μηχανή κοπής οστών που είναι το πιο κακό και το πιο δυνητικά μοχθηρό πράγμα που έχω δει ποτέ. Όταν του παραγγέλνει κάποιος ένα πακέτο παϊδάκια,αυτός παίρνει ένα μεγάλο σφάγιο από το ψυγείο, το ρίχνει στη μηχανή και το σπρώχνει από δω και από κει, μετακινώντας τα κόκαλα και το κρέας με απίστευτη ευκολία.
Τον παρακολουθώ γιατί αυτό που κάνει μου φαίνεται τρομακτικό και ταυτόχρονα άκρως εντυπωσιακό. Μοιάζει σαν να μη δίνει σχεδόν καθόλου σημασία και κινείται αστραπιαία μέσα σε όλα τα κρέατα: κοτόπουλα, κατσίκια, αρνιά ή οτιδήποτε άλλο. Είναι καταπληκτικό.
(getty images)
Και σκεφτείτε: μια λάθος κίνηση και θα χάσει ένα δάχτυλο ή ένα χέρι. Παρατηρώντας τον να δουλεύει, είναι σαγηνευτικό.
Νομίζετε ότι δεν θα χρειαστείτε ποτέ αυτή τη δεξιότητα, γιατί κάποιοι άλλοι την έχουν. Ωραία. Αλλά η καθημερινή ζωή απαιτεί ορισμένες ικανότητες. Το μαγείρεμα είναι ένα απλό και προφανές παράδειγμα. Το να φτιάξετε ένα μπιφτέκι σε ένα τηγάνι δεν είναι τόσο εύκολο όσο νομίζουν οι άνθρωποι. Πρέπει να ξέρετε πώς να πλάσετε το κρέας, ενώ το πόσο άπαχος είναι ο κιμάς καθορίζει πώς θα ανταποκριθεί στη θερμότητα. Πρέπει να ξέρετε πόσο καυτό πρέπει να είναι το τηγάνι. Πρέπει να ξέρετε πότε πρέπει να σβήσετε το τηγάνι, ώστε τα σάκχαρα στο λίπος να προσκολληθούν στο κρέας, για να γίνει πιο νόστιμο. Πρέπει να ξέρετε πότε να βγάλετε το μπιφτέκι από το τηγάνι, γνωρίζοντας ότι θα συνεχίσει να ψήνεται καθώς κρυώνει.
Καμία από αυτές τις γνώσεις δεν προέρχεται από ηλεκτρονικά βιβλία ή οθόνες. Απλά δεν είναι δυνατόν να μάθετε να μαγειρεύετε με αυτόν τον τρόπο. Ακόμη και τα βιβλία συνταγών έχουν περιορισμένη αξία. Ένα φαγητό δεν εμφανίζεται απλά διαβάζοντας τα υλικά και τις οδηγίες παρασκευής του.
Για χρόνια έψηνα ψωμί. Στο κολέγιο άρχισα να χρησιμοποιώ τα καρβέλια μου ως είδος ανταλλαγής υπηρεσιών. Το έκανα αυτό επειδή ήμουν φτωχός.
Το σύστημά μου είχε αρκετή επιτυχία. Το πιο σημαντικό είναι ότι απέκτησα μια δεξιότητα ζωής. Ίσως, ακολούθησα μια συνταγή στην αρχή, αλλά την εγκατέλειψα γρήγορα. Δεν έχω κοιτάξει καμία συνταγή εδώ και πολλά χρόνια. Έχω διδάξει σε άλλους να ψήνουν ψωμί, αλλά μόνο δείχνοντας και κάνοντας. Δεν είναι δυνατόν να μάθεις πώς να ζυμώνεις ζύμη διαβάζοντας γι’ αυτό. Είναι κάτι που πρέπει να το κάνεις, έχοντας παρακολουθήσει άλλους, έμπειρους, να το κάνουν.
(getty images)
Η απώλεια δεξιοτήτων έχει βαθιά επίδραση στη ζωή μας. Οι πωλήσεις παλαιών σπιτιών σημειώνουν δραματική πτώση, απλώς και μόνο επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμοι εργάτες για να κάνουν τις απαραίτητες επισκευές. Οι λίγοι άνθρωποι εκεί έξω που γνωρίζουν από επισκευές σοβάδων, καλωδιώσεις ή στέγες είναι πολύ ακριβοί και η αναμονή είναι πολύ μεγάλη. Αντ’ αυτού, οι άνθρωποι αγοράζουν καινούργια ή απλά νοικιάζουν.
Αυτό ισχύει και στην επισκευή αυτοκινήτων, γι’ αυτό και πρέπει να περιμένετε μια εβδομάδα ή και περισσότερο για να γίνει ακόμα και η πιο απλή εργασία. Η απώλεια δεξιοτήτων επηρεάζει ακόμη και την περίφημη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Αν δεν υπάρχουν αρκετοί μηχανικοί που να μπορούν να κάνουν πράγματα, απλά δεν μπορεί να συμβεί.
Και, όμως, η οικονομική μετάβαση από τις διογκωμένες διοικητικές δομές πίσω στην εκτέλεση πραγματικής εργασίας γίνεται πολύ γρήγορα, αφήνοντας μια ολόκληρη γενιά που μεγάλωσε με το TikTok και το Zoom σε αδιέξοδο. Με κάποιο τρόπο καταφέραμε να στερήσουμε από εκατομμύρια ανθρώπους την ικανότητα να είναι χρήσιμοι στους άλλους. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το πόσα πτυχία έχουν.
Από το 2020 έως σήμερα, άνθρωποι χωρίς πραγματικές ιατρικές δεξιότητες, αλλά μόνο με θεωρίες και δύναμη, ανέλαβαν τη δημόσια υγεία στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Κοιτάξτε το χάος που δημιούργησαν! Αυτό συμβαίνει όταν η αφηρημένη γνώση υπερισχύει της πραγματικής εμπειρίας.
Μπορείτε να καταστρέψετε τον κόσμο με αυτόν τον τρόπο.
Πώς να διορθώσετε το πρόβλημα; Ξεκινήστε με απλά πράγματα. Σιδερώστε ένα πουκάμισο. Φτιάξτε ένα μπιφτέκι. Καθαρίστε ένα μπάνιο. Δεν έχει σημασία τι ακριβώς είναι. Απλά να είστε χρήσιμοι και δείτε πόσο δύσκολο είναι πραγματικά.
Για χρόνια, όποιος έλεγε ότι γίνεται χρήση τροποποίησης του καιρού χαρακτηριζόταν θεωρητικός συνωμοσίας με καπέλο από αλουμινόχαρτο. Αποδεικνύεται ότι ήταν αλήθεια από την αρχή, και με αυτή την έκθεση του Λευκού Οίκου που μόλις κυκλοφόρησε, οι επικρατέστεροι αρνητές το παραδέχονται ξαφνικά.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ
Ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ πήρε πρόσφατα συνέντευξη από τον Ντέιν Ουίγκινγκτον (Dane Wigington), ιδρυτή του GeoengineeringWatch.org, σχετικά με την κλιματική μηχανική και τον κρυφό ρόλο της στην κλιματική αλλαγή.
Ο Λευκός Οίκος εξετάζει ένα σχέδιο για να εμποδίσει το ηλιακό φως να χτυπήσει την επιφάνεια της γης σε μια προσπάθεια να σταματήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη, μια διαδικασία γνωστή ως τροποποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας (Solar Radiation Modification – SRM).
Ένας υπερυπολογιστής που ονομάζεται Derecho αναλύει τις επιπτώσεις της ηλιακής γεωμηχανικής για να βοηθήσει τους επιστήμονες του κλίματος να αποφασίσουν αν η SRM θα είναι μια καλή ιδέα.
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, τα έργα γεωμηχανικής διαφόρων ειδών έχουν ήδη σοβαρές επιπτώσεις στα καιρικά φαινόμενα, στην ικανότητά μας να καλλιεργούμε τρόφιμα, στη βιοποικιλότητα και στην ανθρώπινη υγεία.
Η σκόπιμη γεωμηχανική -συμπεριλαμβανομένης της εξασθένισης της ηλιακής ακτινοβολίας- συνεχίζεται για περισσότερα από 70 χρόνια.
Στο παραπάνω βίντεο, ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ παίρνει συνέντευξη από τον Ντέιν Ουίγκινγκτον, ιδρυτή του GeoengineeringWatch.org, σχετικά με την κλιματική μηχανική και τον κρυφό ρόλο της στην κλιματική αλλαγή. Ο Ουίγκινγκτον είναι επίσης παραγωγός του ντοκιμαντέρ «The Dimming».
Ενώ ο Ουίγκινγκτον προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη σχετικά με την πραγματικότητα της μηχανικής του κλίματος τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το έργο του κερδίζει τώρα έδαφος αφού ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει ένα σχέδιο για την παρεμπόδιση του ηλιακού φωτός σε μια προσπάθεια μηχανικής του κλίματος.
Ο Λευκός Οίκος εξετάζει μέτρο για την παρεμπόδιση του ηλιακού φωτός
Όπως αναφέρει η Daily Mail, 1 Ιουλίου 2023:1
«Ο Λευκός Οίκος άνοιξε την πόρτα σε ένα τολμηρό σχέδιο για να εμποδίσει το ηλιακό φως να φτάσει στην επιφάνεια της Γης, σε μια προσπάθεια να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη».
«Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η προσπάθεια θα μπορούσε να έχει ανείπωτες παρενέργειες από την αλλαγή της χημικής σύνθεσης της ατμόσφαιρας, η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν παραδέχτηκε ότι είναι ανοιχτή στην ιδέα, η οποία δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ στο παρελθόν».
«Σε μια έκθεση2 που κυκλοφόρησε την Παρασκευή από τον Λευκό Οίκο, οι αξιωματούχοι πρότειναν τον περιορισμό του ηλιακού φωτός για την ταχεία ψύξη του πλανήτη, μια διαδικασία γνωστή ως τροποποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας (SRM)[…]».
«Η έκθεση σημείωσε διάφορους τρόπους με τους οποίους οι αρχές θα μπορούσαν να επιδιώξουν να επιτύχουν την SRM, οι οποίοι συνοδεύονται από δυνητικά καταστροφικές συνέπειες αν αποτύχουν … η ανάληψη του έργου-μαμούθ θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα καιρικά φαινόμενα και στον εφοδιασμό τροφίμων, γεγονός που με τη σειρά του θα είχε αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα, τη γεωπολιτική και την υγεία».
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησαν πρόσφατα μια διεθνή αξιολόγηση των κινδύνων της γεωμηχανικής, σημειώνοντας ότι:3
«Οι τεχνολογίες αυτές εισάγουν νέους κινδύνους για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα, ενώ θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τις ανισορροπίες ισχύος μεταξύ των εθνών, να πυροδοτήσουν συγκρούσεις και να εγείρουν μια πληθώρα ηθικών, νομικών, διοικητικών και πολιτικών ζητημάτων».
Χρήση υπερυπολογιστή για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων
Σύμφωνα με το Scientific American, ένας υπερυπολογιστής με την ονομασία Derecho θα βοηθήσει τους επιστήμονες του κλίματος να αποφασίσουν αν θα μπλοκάρουν τον ήλιο:4
«Ένας νέος υπερυπολογιστής για την κλιματική έρευνα θα βοηθήσει τους επιστήμονες να μελετήσουν τις επιπτώσεις της ηλιακής γεωμηχανικής, μιας αμφιλεγόμενης ιδέας για την ψύξη του πλανήτη με την ανακατεύθυνση των ακτίνων του ήλιου».
«Η μηχανή, με την ονομασία Derecho, άρχισε να λειτουργεί αυτόν τον μήνα στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Ερευνών (National Center for Atmospheric Research-NCAR) και θα επιτρέψει στους επιστήμονες να εκτελούν πιο λεπτομερή μοντέλα καιρού για την έρευνα σχετικά με την ηλιακή γεωμηχανική», δήλωσε η Κρίστεν Ράσμουσεν (Kristen Rasmussen), κλιματολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, η οποία μελετά πώς τα ανθρωπογενή αερολύματα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτροπή του ηλιακού φωτός, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα πρότυπα βροχόπτωσης.
«Επειδή ο Derecho είναι τρεισήμισι φορές ταχύτερος από τον προηγούμενο υπερυπολογιστή του NCAR, η ομάδα της μπορεί να τρέξει πιο λεπτομερή μοντέλα για να δείξει πώς μπορούν να προκληθούν περιφερειακές αλλαγές στις βροχοπτώσεις από την απελευθέρωση αερολυμάτων, προσθέτοντας στην κατανόηση των επιστημόνων για τους κινδύνους από την ηλιακή γεωμηχανική […] Το μηχάνημα θα χρησιμοποιηθεί επίσης για τη μελέτη άλλων θεμάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή».
Η γεωμηχανική είναι ο μεγαλύτερος συντελεστής της κλιματικής αλλαγής
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι τα έργα γεωμηχανικής διαφόρων ειδών έχουν ήδη σοβαρές επιπτώσεις στα καιρικά φαινόμενα, στην ικανότητά μας να καλλιεργούμε τρόφιμα, στη βιοποικιλότητα και στην ανθρώπινη υγεία.
Τα έργα γεωμηχανικής έχουν επεκταθεί από περίπου 300 το 2012 σε περισσότερα από 1.700 το 2023. Η σκόπιμη γεωμηχανική -συμπεριλαμβανομένης της εξασθένισης της ηλιακής ακτινοβολίας- συνεχίζεται για περισσότερα από 70 χρόνια και έχει επεκταθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια. Ένας χάρτης γεωμηχανικής,5 που δημιουργήθηκε από την Ομάδα ETC [Action Group on Erosion, Technology and Concentration (Ομάδα Δράσης για τη Διάβρωση, την Τεχνολογία και τη Συγκέντρωση)] και το Ίδρυμα Heinrich Boell, δείχνει πώς τα έργα γεωμηχανικής έχουν επεκταθεί από περίπου 300 το 2012 σε περισσότερα από 1.700 το 2023.
Αυτό περιλαμβάνει τη δέσμευση/απομάκρυνση του άνθρακα, τη μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας και διάφορα έργα τροποποίησης του καιρού παγκοσμίως. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Μπιλ Γκέιτς χρηματοδοτεί τη γεωμηχανική εδώ και πολύ καιρό. Σε γενικές γραμμές, τα προγράμματα γεωμηχανικής εφαρμόστηκαν αρχικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεκινώντας από τις πολικές περιοχές.
Για χρόνια, όποιος έλεγε ότι χρησιμοποιείται γεωμηχανική και τροποποίηση του καιρού χαρακτηριζόταν συνωμοσιολόγος με καπέλο αλουμινίου. Όπως αποδεικνύεται, ήταν αλήθεια από την αρχή, και με την έκθεση του Λευκού Οίκου που μόλις κυκλοφόρησε, οι επικρατέστεροι αρνητές το παραδέχονται ξαφνικά επίσης.
Αυτό που δεν παραδέχονται εύκολα, ωστόσο, είναι ότι α) η γεωμηχανική είναι εξίσου επικίνδυνη με την ίδια την κλιματική αλλαγή και β) ότι η γεωμηχανική είναι υπεύθυνη για τις πιο καταστροφικές αλλαγές στο κλίμα μας.
Όπως σημειώνει ο Ουίγκινγκτον, οι παγκοσμιοποιητικές δομές εξουσίας που τώρα ισχυρίζονται ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη γεωμηχανική για να λύσουμε την κλιματική αλλαγή, ήταν αυτές που ευθύνονται για τη δημιουργία αυτής της κλιματικής αλλαγής εξ αρχής με τη γεωμηχανική τους. Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, η κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος είναι «ακόμη χειρότερη από ό,τι μας λένε» και η κλιματική μηχανική «τροφοδοτεί αυτή τη διαδικασία».
Με άλλα λόγια, η παγκοσμιοποιητική συμμορία προσπαθεί να μας πείσει ότι η αιτία του προβλήματος είναι η λύση, ενώ παράλληλα επιρρίπτει την ευθύνη για την κλιματική αλλαγή στους απλούς ανθρώπους που οδηγούν αυτοκίνητα στη δουλειά τους και τρώνε κρέας.
Είναι τα Chemtrails αληθινά;
Μια τεχνική γεωμηχανικής που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο περιλαμβάνει τη διασπορά χημικών ουσιών και μετάλλων στην ατμόσφαιρα, μια πρακτική που στην καθομιλουμένη αναφέρεται ως «chemtrailing».
Μια βασική διαφορά μεταξύ των κανονικών ίχνων συμπύκνωσης από αεροσκάφη και των σωματιδιακών ίχνων (chemtrails) είναι ότι τα ίχνη συμπύκνωσης εξατμίζονται μάλλον γρήγορα. Δεν εμποδίζουν το 80-90% της ηλιακής απορρόφησης και δεν δημιουργούν παγκόσμια εξασθένιση της ακτινοβολίας, όπως κάνουν τα chemtrails.
Οι επίμονες γραμμές που βλέπετε στον ουρανό που διαλύονται πολύ αργά, δημιουργώντας μια μουντή, θολή, «μεμβράνη» σε ολόκληρο τον ουρανό ΔΕΝ είναι ίχνη συμπύκνωσης. Είναι ίχνη σωματιδίων ή «chemtrails». Τα σωματίδια που διασκορπίζονται στη στήλη του αέρα χειραγωγούνται περαιτέρω μέσω εκπομπών ραδιοσυχνοτήτων.
Η εγκατάσταση στην Αλάσκα, γνωστή ως HAARP,6 δεν είναι παρά μία από τις εγκαταστάσεις που εμπλέκονται. Υπάρχουν δεκάδες άλλες μεγάλες, επίγειες εγκαταστάσεις όπως αυτή σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιούνται επίσης μικρότερα δίκτυα και σταθμοί ραντάρ NEXRAD που βρίσκονται σε αστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά τα δίκτυα χρησιμοποιούνται για τη χειραγώγηση των σωματιδίων που διασπείρονται μέσω των «chemtrails» στην ατμόσφαιρα.
Τι ψεκάζουν στην ατμόσφαιρα;
Ένα από τα βασικά συστατικά αυτών των σωματιδιακών ιχνών είναι το νανομεγέθες αλουμίνιο, το οποίο είναι νευροτοξικό για τα ζώα και τους ανθρώπους. Το αλουμίνιο σκοτώνει επίσης τα συστήματα ριζών των φυτών και των δέντρων, καθώς και το μικροβίωμα του εδάφους. Μεταβάλλει επίσης το pH του εδάφους, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την ανάπτυξη ορισμένων καλλιεργειών. Ένας από τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιείται το αλουμίνιο είναι επειδή έχει υψηλή ανακλαστικότητα, οπότε το ηλιακό φως ανακλάται από αυτό.
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, οι μηχανικοί του κλίματος έχουν δηλώσει ότι εναποθέτουν δεκάδες εκατομμύρια τόνους νανοσωματιδίων αλουμινίου στην ατμόσφαιρα ετησίως στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προγραμμάτων διαχείρισης της ηλιακής ακτινοβολίας – «χωρίς να λαμβάνουν καθόλου υπόψη τις συνέπειες».
Οι εργαστηριακές δοκιμές που διεξήγαγε το GeoengineeringWatch δείχνουν επίσης την παρουσία βαρίου, στροντίου, τιτανίου, μαγγανίου, πολυμερών ινών, επιφανειοδραστικών χημικών ουσιών και γραφενίου σε αυτά τα σωματιδιακά ίχνη, καθώς και στη βροχή.
Ενώ όλα αυτά τα συστατικά μελετώνται για την αποτελεσματικότητά τους στη γεωμηχανική, δεν γίνεται καμία έρευνα για να διαπιστωθούν οι πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των πληθυσμών, της βλάστησης και της άγριας πανίδας που βρίσκονται από κάτω.
Ο Ουίγκινγκτον προειδοποιεί επίσης ότι αυτοί οι ψεκασμοί αεροζόλ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διασπορά βιολογικών όπλων και μπορεί να έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό. Παραθέτει ένα άρθρο της Washington Post που σημειώνει ότι ο αμερικανικός στρατός διεξήγαγε 239 υπαίθριες δοκιμές μικροβιακού πολέμου στον αμερικανικό πληθυσμό μόνο μεταξύ 1949 και 1969.7
Πού είναι οι πληροφοριοδότες;
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, έχουμε αποδείξεις ότι οι εμπορικές αεροπορικές εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούνται για επιχειρήσεις απελευθέρωσης σωματιδίων το 2002, όταν τέθηκαν σε εφαρμογή οι περιορισμοί στις αποσκευές των επιβατών. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πιλότοι ή οι υπάλληλοι των αεροπορικών εταιρειών γνωρίζουν τι συμβαίνει, αλλά ορισμένα αεροσκάφη είναι εξοπλισμένα με ακροφύσια και δεξαμενές για τον σκοπό αυτό.
Ο Κένεντι επισημαίνει ότι χιλιάδες άνθρωποι πρέπει να έχουν διαβάσει προγράμματα αυτού του μεγέθους, οπότε πώς γίνεται να υπάρχουν τόσο λίγοι καταγγέλλοντες; Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, όσοι γνωρίζουν είναι όλοι υπό καθεστώς φίμωσης.8 Αυτό περιλαμβάνει και τους μετεωρολόγους. Η μυστικότητα διατηρείται επίσης μέσω του μαζικού κατακερματισμού.
Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε ότι η τροποποίηση του καιρού και η γεωμηχανική είναι πραγματικές. Όχι μόνο μπορούμε να τα δούμε στον ουρανό και να μετρήσουμε τα τοξικά σωματίδια στο αεροζόλ και στο έδαφος, αλλά έχουμε επίσης πατέντες που περιγράφουν αυτές τις διαδικασίες.
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, η αμερικανική κυβέρνηση κατέχει πολλές από τις κύριες. Άλλες ανήκουν σε αμυντικούς εργολάβους, όπως η Raytheon και η Lockheed Martin, οι οποίες κάνουν επίσης όλη τη μοντελοποίηση του καιρού για την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία των ΗΠΑ.9
Υποστηρίζει ότι ο λόγος για τον οποίο οι μετεωρολόγοι μπορούν να προβλέψουν ότι μια περιοχή θα έχει μερική ηλιοφάνεια επτά ημέρες νωρίτερα είναι επειδή δεν έχουμε πια φυσικό καιρό. Έχουμε προγραμματισμένο καιρό. Και ο λόγος για τον οποίο η Raytheon και η Lockheed επιβλέπουν τη μοντελοποίηση του καιρού είναι επειδή είναι επίσης βαθιά χωμένοι στην τροποποίηση του καιρού και πρέπει να διατηρήσουν τον έλεγχο του αφηγήματος.
Αντιμετωπίζουμε απότομη κλιματική κατάρρευση
Σύμφωνα με τον Ουίγκινγκτον, αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι πολύ χειρότερο από την κλιματική αλλαγή. Λόγω της γεωμηχανικής που έχει ήδη πραγματοποιηθεί, αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι μια απότομη κλιματική κατάρρευση,10,11 λόγω των πολλών μηχανισμών ανατροφοδότησης που ενεργοποιούνται. Τα σωματίδια που διασκορπίζονται κατά τη διάρκεια αυτών των γεωμηχανικών εκδηλώσεων «τεμαχίζουν» το στρώμα του όζοντος. Ως αποτέλεσμα, οι ακτίνες UV-C χτυπούν τώρα την επιφάνεια του πλανήτη.
Άλλες επιπτώσεις της γεωμηχανικής που είναι σήμερα παρατηρήσιμες περιλαμβάνουν επίσης την παγκόσμια εξασθένιση (τα chemtrails μειώνουν την ηλιακή ακτινοβολία κατά 80-90%), την παγκόσμια ακινητοποίηση (μειωμένη ροή ανέμων), τη μείωση των βροχοπτώσεων και τις παρατεταμένες ξηρασίες, τη μείωση του πλαγκτού κατά 90% και την ανεύρεση τοξικών στοιχείων γεωμηχανικής στο έδαφος και στο νερό της βροχής.
Επιπλέον, ενώ η παγκόσμια ψύξη είναι ο δηλωμένος στόχος των περισσότερων από αυτά τα προγράμματα γεωμηχανικής, καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, οι νόμοι της φυσικής λένε ότι χρειάζονται περισσότερες βροχοπτώσεις για να τον ψύξουν, όχι λιγότερες, επειδή η ατμόσφαιρα μεταφέρει περισσότερη υγρασία όσο αυξάνεται η θερμοκρασία.
Για να ψύξετε τον πλανήτη, πρέπει να δημιουργήσετε περισσότερη βροχή, αλλά αυτά τα προγράμματα έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερη βροχή, και ο λόγος για τη μείωση των βροχοπτώσεων οφείλεται στα σωματίδια στην ατμόσφαιρα. Εκτός από το ότι εκτρέπουν τη θερμότητα από το εξωτερικό, τα σωματίδια αυτά παγιδεύουν επίσης τη θερμότητα κάτω από το έδαφος, καθιστώντας τη συνολική θέρμανση του πλανήτη μαζικά χειρότερη.
Είναι η καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη πραγματικά το τελικό παιχνίδι ή πρόκειται απλώς για μια βολική ιστορία κάλυψης ενός πολύ πιο απερίσκεπτου στόχου; Και αν ναι, ποιος μπορεί να είναι αυτός ο στόχος;
Ένας τέτοιος στόχος θα μπορούσε να είναι ότι προσπαθούν να κρύψουν τη σοβαρότητα της ζημιάς που έχει ήδη προκαλέσει η γεωμηχανική τους. Ένας άλλος θα μπορούσε να είναι να ελέγξουν πληθυσμούς και κυβερνήσεις, χρησιμοποιώντας τον καιρό ως όπλο. Θα μπορούσε επίσης να είναι για σκοπούς βελτίωσης της επικοινωνίας, καθώς η ατμόσφαιρα γίνεται πιο ηλεκτρικά αγώγιμη από αυτά τα σωματίδια.
Σημεία και συμπτώματα της γεωμηχανικής
Στο τέλος της συνέντευξης, ο Κένεντι ρωτά τον Ουίγκινγκτον τι είδους πράγματα στην καθημερινή ζωή θα πρέπει να αναζητούν οι άνθρωποι αν ψάχνουν για ενδείξεις γεωμηχανικής. Ένα σημαντικό είναι η καταστροφή των δασών, καθώς τα συστήματα ριζών πεθαίνουν λόγω της φόρτισης με αλουμίνιο.
Οι κηπουροί, ειδικά αν ασχολούνται με αυτό για μια δεκαετία ή περισσότερο, μπορεί να παρατηρήσουν ότι τα φρούτα και τα λαχανικά δεν αναπτύσσονται τόσο καλά όσο παλιά. Δεν είναι μόνο το μικροβίωμα του εδάφους που αποδεκατίζεται και το pH του εδάφους που αλλοιώνεται, αλλά και ο αέρας που αλλοιώνεται.
Τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα δημιουργούν έλλειμμα πίεσης ατμών (Vapor pressure deficit-VPD), μειώνουν το rH του αέρα, το οποίο είναι σαν το pH του εδάφους. Εάν δεν υπάρχει αρκετή υγρασία, τα δέντρα, και τα φυτά κλείνουν το αναπνευστικό τους σύστημα (στόματα).
Τα στόματα συμμετέχουν στην ανταλλαγή διοξειδίου του άνθρακα και νερού μεταξύ των φυτών και της ατμόσφαιρας. Έτσι, όταν συμβαίνει VPD, τα φυτά και τα δέντρα σταματούν να προσλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα και δεν απελευθερώνουν πλέον οξυγόνο.
Ως αποτέλεσμα, τα δάση παύουν να είναι απορροφητές άνθρακα και γίνονται πηγές άνθρακα. Τελικά, χωρίς αναπνοή, τα φυτά και τα δέντρα πεθαίνουν. Η αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία βλάπτει επίσης τα φυτά, προκαλώντας εγκαύματα στα φύλλα.
Η γεωμηχανική δεν θα διορθώσει την κλιματική κρίση
Στα τέλη Μαρτίου του 2023, μια νέα μελέτη βγήκε στη δημοσιότητα, καταρρίπτοντας την ιδέα ότι η βραχυπρόθεσμη εξασθένιση της ηλιακής ακτινοβολίας θα μπορούσε να είναι ένας βιώσιμος τρόπος για τις παγκόσμιες κυβερνήσεις να επιτύχουν τους κλιματικούς τους στόχους. Το Scientific American αναφέρθηκε στη μελέτη, σημειώνοντας:12
«Μια αμφιλεγόμενη ιδέα για την ψύξη του κλίματος της Γης με τεχνητά μέσα θα απαιτούσε πιθανώς μια πολύ μεγαλύτερη παγκόσμια δέσμευση από ό,τι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και το κοινό κατανοούν, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη13 που εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τις δυνατότητες χρήσης της ηλιακής γεωμηχανικής».
«Εάν οι παγκόσμιοι ηγέτες αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν την ηλιακή γεωμηχανική για να επιτύχουν τους διεθνείς κλιματικούς στόχους, θα μπορούσαν να δεσμευτούν για έναν αιώνα ή και περισσότερο[…]».
«Η γεωμηχανική συχνά επικοινωνείται ως προσωρινή – ένα προσωρινό μέτρο – οπότε συνεπάγεται ότι είναι σχετικά σύντομη, και σύντομη με την έννοια των δύο δεκαετιών», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Σουζάν Μπάουρ (Susanne Baur), υποψήφια διδάκτωρ στο European Centre for Research and Advanced Training in Scientific Computation (Ευρωπαϊκό Κέντρο Έρευνας και Προχωρημένης Εκπαίδευσης στον Επιστημονικό Υπολογισμό) στη Γαλλία.
«Και έτσι όταν αρχίσαμε να εξετάζουμε αυτές τις πορείες και τις προεκτείναμε λίγο περισσότερο, είδαμε ότι σε πολλές περιπτώσεις, στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο σύντομες».
«Το κοινό μπορεί να μην αντιλαμβάνεται το εύρος της δέσμευσης [για] την ηλιακή γεωμηχανική – ή τους κινδύνους της, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για μακροπρόθεσμη διεθνή συνεργασία. Αν πρέπει να διατηρήσουμε ένα τέτοιο σύστημα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό απλώς αυξάνει την πιθανότητα να συμβεί κάτι κακό», δήλωσε η Μπάουρ.
Με λίγα λόγια, η μελέτη υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η ηλιακή γεωμηχανική, δεν μπορεί να σταματήσει μέχρι ή μέχρι να εξαλειφθεί αρκετός άνθρακας από την ατμόσφαιρα ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία της γης κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο.
Αν έχει απομείνει πολύς άνθρακας, τότε μια ξαφνική διακοπή της γεωμηχανικής θα μπορούσε να εκτοξεύσει τη θερμοκρασία στα ύψη, με αποτέλεσμα το «σοκ τερματισμού», μια έννοια που περιγράφει μια ξαφνική, δραστική αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στην οποία η ζωή στη γη δεν προλαβαίνει να προσαρμοστεί. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα φαινόμενο παγκόσμιας εξαφάνισης.
Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με την τροποποίηση του καιρού και τη γεωμηχανική, επισκεφθείτε το GeoengineeringWatch.org. Διαθέτει πληθώρα πληροφοριών, κοινόχρηστους πόρους, διπλώματα ευρεσιτεχνίας και έγγραφα σχετικά με τα προγράμματα γεωμηχανικής. Δείτε επίσης το ντοκιμαντέρ πλήρους διάρκειας του Ουίγκινγκτον, «The Dimming», το οποίο είναι ενσωματωμένο παραπάνω για την καλύτερη εξυπηρέτησή σας.
Αρχικά δημοσιεύτηκε στις 19 Ιουλίου 2023, στο Mercola.com.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times. Η Epoch Times καλωσορίζει την επαγγελματική συζήτηση και τη φιλική αντιπαράθεση.
Τι συμβαίνει όταν η κατανόησή μας για τον κόσμο χωρίζεται στα αντίπαλα στρατόπεδα της επιστήμης και της θρησκείας;
Στο πρώτο μέρος αυτής της σειράς άρθρων, μιλήσαμε για τη διαφορά μεταξύ του Λόγου και του Μύθου και είπαμε ότι και οι δύο είναι μορφές γνώσης που είναι απαραίτητες για την ανθρώπινη επιβίωσή μας. Στον σύγχρονο κόσμο, όμως, ο Λόγος κατέληξε να κυριαρχεί στην ανθρώπινη σκέψη αποκλείοντας όλες τις άλλες μεθοδολογίες, κάτι που έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση της συλλογικής μας ζωής.
Ουσιαστικά, ο Λόγος εξηγεί πώς συμβαίνουν τα πράγματα (άρα ταυτίζεται ευκολότερα, αλλά όχι αποκλειστικά, με την επιστήμη), ενώ ο Μύθος εξηγεί γιατί συμβαίνουν τα πράγματα – με άλλα λόγια, την προέλευση των πραγμάτων (και άρα ταυτίζεται ευκολότερα, αλλά όχι αποκλειστικά, με τη θρησκεία).
Όταν η επιστήμη υπερβάλλει εαυτόν
«Όταν οι λόγιοι διαφωνούν», 1890, από τα Χιουμοριστικά Μηνιαία Περιοδικά. Η μετάφραση του κειμένου στην εικόνα είναι η εξής: «Είναι καλό που όταν οι λόγιοι διαφωνούν, δεν χτυπιούνται, αλλά απλώς διασπαθίζουν τις απόψεις τους. ΑΝ όμως ήταν να πιαστούν στα χέρια, θα μπορούσαμε να τους φανταστούμε κάπως έτσι.” (Public Domain)
Οι συνέπειες του ρήγματος μεταξύ Μύθου και Λόγου και, συνεκδοχικά, μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, είναι αρκετά θλιβερές. Στην περίπτωση της επιστήμης, οδήγησε σε αυτό που έχει ονομαστεί «επιστημονισμός», μια μορφή υπερβολής κατά την οποία η επιστήμη υπεραμύνεται θεολογικών και μυθολογικών θεμάτων χωρίς να γνωρίζει πολλά γι’ αυτά. Για παράδειγμα, στο μπεστ σέλερ του 2006 «Η περί Θεού αυταπάτη» (The God Delusion), η κατανόηση του συγγραφέα τόσο της ιστορίας όσο και της θεολογίας είναι σοβαρά περιορισμένη, καθώς και εξαιρετικά επιλεκτική. Ο καθηγητής Τέρι Ήγκλτον, αγνωστικιστής ο ίδιος, παρατήρησε για το βιβλίο: «Φανταστείτε κάποιον που μιλάει για τη βιολογία και του οποίου η μόνη γνώση του θέματος είναι το “Βιβλίο των βρετανικών πουλιών” και θα έχετε μια γενική ιδέα για το πώς είναι να διαβάζεις το βιβλίο του Ρίτσαρντ Ντώκινς για τη θεολογία.»
Ορισμένοι επιστήμονες αναγνωρίζουν την κατάχρηση του επιστημονισμού. Όπως το εξέφρασε ο βραβευμένος με Νόμπελ επιστήμονας Σερ Τζον Κ. Εκλς στο βιβλίο του «Η εξέλιξη του εγκεφάλου: Η δημιουργία του Εαυτού»:
«Ισχυρίζομαι ότι το ανθρώπινο μυστήριο υποβαθμίζεται απίστευτα από τον επιστημονικό αναγωγισμό, με την αξίωσή του στον υποσχόμενο υλισμό να εξηγήσει όλο τον πνευματικό κόσμο με όρους μοτίβων νευρωνικής δραστηριότητας. Αυτή η πεποίθηση πρέπει να χαρακτηριστεί ως δεισιδαιμονία. (…) Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε πνευματικά όντα με ψυχές που υπάρχουν σε έναν πνευματικό κόσμο, καθώς και υλικά όντα με σώματα και εγκεφάλους που υπάρχουν σε έναν υλικό κόσμο.»
Να το θέσουμε αλλιώς: Η επιστήμη δεν είναι επιστήμη όταν κάνει αναπόδεικτες υποθέσεις σχετικά με την απόλυτη πραγματικότητα – το «γιατί», με άλλα λόγια.
Η επίδραση του υλισμού στη θρησκεία
«Ο Ωριγένης διδάσκει κατήχηση σε μια ομάδα μαθητών», του Γιαν Λούικεν, 1700, από εικονογράφηση βιβλίου. Rijksmuseum, Άμστερνταμ. (Public Domain)
Στην περίπτωση του μύθου και της θρησκείας, το ρήγμα αυτό δημιουργεί ένα άλλο πρόβλημα. Καθώς ορισμένοι επιστήμονες (και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης) υποστηρίζουν τον «ελπιδοφόρο υλισμό» με το πρόσχημα της επιστημονικής αλήθειας και ταυτόχρονα επιτίθενται στην αλήθεια ή στις αλήθειες της θρησκείας ή των θρησκειών, βρίσκουμε τον κυριολεκτισμό (δηλαδή ότι τα κείμενα έχουν ένα και μόνο ένα νόημα) και τον φονταμενταλισμό (που είναι η πεποίθηση που μεταφέρεται στην πράξη ότι το ένα «νόημα» πρέπει να γίνεται αποδεκτό από όλους τους άλλους) να τρυπώνουν, να εισβάλλουν, στο κενό που δημιουργείται από την κατάρρευση του Μύθου και της μυθικής σκέψης.
Οι φονταμενταλιστές καταλήγουν δογματικοί υλιστές που απλά δεν μπορούν να δεχτούν, πόσο μάλλον να κατανοήσουν, τη σκέψη του Μύθου και θρησκευτικοί «κυριολεκτιστές» που εθίζονται σε ερμηνείες κειμένων που διαφέρουν παρασάγγας από το πώς κατανοούσαν τα κείμενα αυτά παλαιότερες κοινότητες πιστών.
Ο Ωριγένης (185-253 μ.Χ.) είναι ένα καλό παράδειγμα ενός από τους πρώτους πατέρες της εκκλησίας που υποστήριξε μια μυθική προσέγγιση στην ερμηνεία των γραφών, όπως και ο Αυγουστίνος Ιππώνος (354-430 μ.Χ.) και ο Γρηγόριος ο Μέγας (540-604 μ.Χ.).
Τα προβλήματα του θεμελιώδους κυριολεκτισμού
Ένα από τα γνωρίσματα αυτού του κυριολεκτισμού είναι αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί «επιλεκτική κειμενοποίηση»: Ορισμένα ιερά κείμενα θεωρούνται ως σωστά, έτσι τα κείμενα που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με τον κεντρικό τους ισχυρισμό είτε αγνοούνται είτε εξηγούνται κατ’ αναλογία. Επιπλέον, ο θεμελιώδης κυριολεκτισμός αντιμετωπίζει, και θα αντιμετωπίζει, πραγματικά προβλήματα με την «πραγματική» επιστήμη, με πιο τρανταχτό παράδειγμα τη χρονολόγηση της δημιουργίας του κόσμου σε σχέση με την αφήγηση της Γένεσης. Θα επανέλθω σε αυτό το σημείο, αλλά για να είμαι σαφής ως προς τη δική μου θέση: Δεν είμαι κατά της επιστήμης, διότι η επιστήμη έχει πολλά (αλλά όχι τα πάντα) να μας διδάξει για τον κόσμο στον οποίο ζούμε.
Κατ’ αρχάς, ας προσπαθήσουμε να δούμε πώς συγκροτήθηκε η μυθική σκέψη που δίδασκαν θεολόγοι όπως ο Ωριγένης. Το σημαντικό σημείο εδώ, νομίζω, είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει μια κυριολεκτική κατανόηση του κειμένου, μια μη κυριολεκτική (κρυφή) κατανόηση και μια ηθική ή πνευματική κατανόηση που μπορεί να υπερβεί ή να αντικαταστήσει τις άλλες έννοιες.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, την απλή λέξη «Ιερουσαλήμ» στη Βίβλο. Τι σημαίνει; Προφανώς, και κυριολεκτικά, μπορεί να αναφέρεται μόνο στη γεωγραφική πόλη του Ισραήλ. Αλλά λιγότερο προφανώς, μπορεί να αναφέρεται και σε μια κρυμμένη έννοια, για παράδειγμα της Αγίας Εκκλησίας. Ή μπορεί να σημαίνει την πιστή ψυχή όποιου προσβλέπει στο όραμα της αιώνιας ειρήνης. Ή τέλος, όπως σημείωσε ο κλασικός και μεσαιωνικός μελετητής Χάρι Κάπλαν, μπορεί να δηλώνει τη ζωή των κατοίκων του Ουρανού που βλέπουν τον Θεό να αποκαλύπτεται στη Σιών. Αν επικεντρωθούμε σε μία μόνο σημασία, μπορεί να χάσουμε τις άλλες. Και αυτή είναι μόνο μία λέξη! Τι θα συμβεί αν εξετάσουμε ολόκληρες προτάσεις;
Εικονογραφημένα επεισόδια από τη Γένεση, που αναπαριστούν τον Θεό να δημιουργεί τον ήλιο, το φεγγάρι και τα αστέρια, τα ζώα και τον άνθρωπο κατ’ εικόνα Του. (Wellcome Images/ CC BY 4.0)
Όπως αναφέρθηκε ήδη, μία από τις πιο διάσημες συγκρούσεις του Μύθου με τον Λόγο αφορά τη χρονολόγηση της δημιουργίας του κόσμου. ΟεπίσκοποςΆσερήτανέναςΆγγλοςθεολόγοςτου17ουαιώνα–έναςαπότουςπολλούς–οοποίοςυπολόγισεότιοκόσμος γεννήθηκε τοέτος4004π.Χ.(καιμάλισταυπολόγισετηνημέρα,τονμήνακαιτηνώραμέσαστο4004π.Χ.!).Άλλοι θεολόγοι υπολόγισαν άλλες ημερομηνίες, αλλά όποιες κι αν ήταν οι ημερομηνίες αυτές έχουν τεράστια απόκλιση από τους επιστημονικούς υπολογισμούς.
Ας είμαστε ξεκάθαροι, όμως, και εδώ: Οι επιστημονικοί υπολογισμοί για την κατά προσέγγιση ημερομηνία γέννησης του σύμπαντος και της Γης έχουν επίσης αλλάξει τα τελευταία 100 χρόνια. Θα αλλάξουν ξανά; Ακολουθώντας τις ενδείξεις των νέων στοιχείων, φαίνεται πολύ πιθανό να αλλάξουν, έτσι η άποψη ότι υπάρχει κατά κάποιον τρόπο μια σωστή ή οριστική απάντηση στο ζήτημα αυτό είναι εγγενώς προβληματική.
Το θέμα είναι ότι προσπαθώντας να διαβάσουμε τη Βίβλο σαν να ήταν ένα επιστημονικό εγχειρίδιο που έχει σχεδιαστεί για να μας δώσει την ημερομηνία της δημιουργίας της Γης, ουσιαστικά την παρερμηνεύουμε και καταλήγουμε να διευρύνουμε το χάσμα μεταξύ επιστήμης και θρησκείας με έναν εντελώς περιττό τρόπο.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ένα κοινό που έχουν ο επιστημονισμός και ο φονταμενταλισμός είναι η αναζήτηση της βεβαιότητας – η πλήρης αποφυγή της ασάφειας, η διακαής επιθυμία να πιστεύει κανείς σε ακλόνητα κείμενα ή σε αναντίρρητα γεγονότα.
Η βεβαιότητα στην επιστήμη, ωστόσο, είναι απατηλή, όπως μας πληροφορούν πολλοί επιφανείς και λαμπροί επιστήμονες: «Αν νομίζατε ότι η επιστήμη είναι βέβαιη – λοιπόν, αυτό είναι απλώς ένα λάθος εκ μέρους σας», δήλωσε ο βραβευμένος με Νόμπελ Φυσικής Ρίτσαρντ Φέινμαν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η ίδια η ιστορία της επιστήμης μάς λέει ότι οι αλήθειες, τα μοντέλα και τα παραδείγματά της μεταβάλλονται και αλλάζουν.
Το πολύπλευρο Ιερό Κείμενο
Υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα που υποστηρίζουν την άποψη ότι το βιβλίο της Αποκάλυψης είναι ένα ποίημα. «Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής» του Ντομενικίνο, μεταξύ 1624-1629. Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο. (Public Domain)
Αντίστοιχα, κοιτάζοντας τη Βίβλο με τον πιο επιφανειακό τρόπο, βλέπουμε ότι δεν είναι ένα μόνο βιβλίο, αλλά μια συλλογή 66 βιβλίων (κατά την προτεσταντική παράδοση) με μεγάλο αριθμό συγγραφέων, γραμμένα σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας και, επιπλέον, με μια πληθώρα διαφορετικών ειδών γραφής. Για να πάρουμε μόνο αυτό το τελευταίο σημείο: Τα διαφορετικά είδη απαιτούν να διαβάζουμε ένα κείμενο με διαφορετικό τρόπο. Παραδείγματος χάριν, δεν θα σκεφτόμασταν επ’ ουδενί ότι η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος, η ανάγνωση μιας ερωτικής επιστολής, η ανάγνωση μιας συνταγής σε βιβλίο μαγειρικής, η ανάγνωση ενός επιχειρηματικού συμβολαίου και η ανάγνωση ενός ποιήματος, μεταξύ άλλων, θα έπρεπε ή θα μπορούσαν να διαβαστούν με τον ίδιο τρόπο. Έτσι δεν είναι;
Η Αγία Γραφή, λοιπόν, περιέχει ιστορικές αφηγήσεις, γραμματεία σοφίας, επιστολές και επιστολές, κηρύγματα, παραβολές, αποκαλυπτική και προφητική γραμματεία, κώδικες νόμων και ηθικές εντολές, ιερατικές και εκκλησιαστικές οδηγίες, θεολογική και σωτηριολογική συζήτηση, ποίηση (πολλή ποίηση!) και ούτω καθεξής. Ιδίως για την τελευταία κατηγορία, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι περισσότερο από το 30% της Παλαιάς Διαθήκης είναι στην πραγματικότητα ποίηση.
Δεν είναι μόνο τα προφανή κείμενα όπως οι Ψαλμοί που είναι ποίηση. Υποστηρίζεται επίσης ότι και το βιβλίο της Αποκάλυψης είναι ένα ποίημα. Ο Νικ Πέιτζ στο συναρπαστικό βιβλίο του «Ο δρόμος της Αποκάλυψης» περιγράφει τον συγγραφέα του βιβλίου της Αποκάλυψης, τον Ιωάννη, ως «ποιητή. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Αποκάλυψη τρομάζει τόσους πολλούς ανθρώπους. Επειδή συνεχίζουν να την διαβάζουν ως πεζογραφία.»
Η ανάγνωση της ποίησης διαφέρει σαφώς από την ανάγνωση πεζού λόγου. Στην πραγματικότητα, μία από τις σημαντικότερες ιδιότητες της ποίησης, σε αντίθεση με την πεζογραφία, είναι η ενσωματωμένη ασάφεια. Τι ακριβώς σημαίνει ένα ποίημα;
Όταν το σκεφτούμε, υπάρχει μια υπέροχη συμμετρία στο να θεωρούμε το βιβλίο της Αποκάλυψης ως ποίηση. Είναι το τελευταίο βιβλίο της Βίβλου και η Γένεση ως πρώτο βιβλίο, ιδίως στα προ-αβρααμικά πρώτα κεφάλαιά της, περιέχει επίσης μεγάλες ποσότητες ποίησης. Είναι, λοιπόν, αυτά τα κείμενα το είδος των κειμένων στα οποία θα βασίζαμε μια εκτίμηση της επιστημονικής ηλικίας της Γης;
Επιπλέον, είναι η γνώση της ακριβούς ημερομηνίας της ηλικίας της Γης ή του Σύμπαντος ή της στιγμής της δημιουργίας της πραγματικά σημαντική με οποιονδήποτε απολύτως ουσιαστικό τρόπο; Για παράδειγμα, αν η Γη δημιουργήθηκε όχι το 4004 π.Χ. αλλά το 4005 π.Χ., θα άλλαζε αυτό τα πράγματα για εμάς; Ή αν ήταν το 40.000 π.Χ. ή το 400.000 π.Χ. ή το 4 εκατομμύρια π.Χ., θα επηρέαζε αυτό την πνευματική πραγματικότητα τού να είσαι άνθρωπος; Επηρεάζει τη ζωή μας αυτό το γεγονός με κάποιον ουσιαστικό τρόπο; Μάλλον όχι.
Στην πραγματικότητα, πολύ πιο σημαντικό από το να γνωρίζουμε την ακριβή χρονική στγμή της δημιουργίας του κόσμου είναι να γνωρίζουμε ότι υπήρξε δημιουργία και ότι αυτή μπορεί να έγινε μόνο μέσω της παρέμβασης ενός Θείου Νου, τον οποίο στη δυτική παράδοση αποκαλούμε Θεό.
Αυτό το τελευταίο σημείο συνοψίζεται έξοχα στο βιβλίο του Έρικ Χέντιν «Ακυρωμένη Επιστήμη»: «Το απόλυτο τίποτα δεν μπορεί να παράγει κάτι, γιατί αν είχε αυτή την ικανότητα, θα είχε κάτι και έτσι δεν θα ήταν τίποτα. Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κάτι υπήρχε πάντα, επειδή κάτι υπάρχει τώρα. Μέχρι στιγμής, χρησιμοποιούμε απλώς τη λογική.»
Το «κάτι» που υπήρχε πάντα, το ονομάζουμε Θεό.
Στο γ΄ μέρος αυτής της σειράς, θα πάμε απευθείας στη Γένεση για να δούμε τα θαύματα που αποκαλύπτει η ποίηση (ο Μύθος) για τον Θεό, τη δημιουργία και την ανθρωπότητα. Αυτά τα θαύματα είναι πολύ πιο σημαντικά από το να προσπαθούμε να εντοπίσουμε τις γενεαλογίες για να καθορίσουμε κυριολεκτικές ημερομηνίες, όπως ελπίζω να δείξω.
«Η Δημιουργία» του Λούκας Κράναχ, 1534, από τη μετάφραση της Βίβλου του Μαρτίνου Λούθηρου το 1534. (Public Domain)
Υπάρχουν πολλές ανεπίσημες ενδείξεις ότι οι γονείς φοβούνται την εφαρμογή του νομοσχεδίου της Βικτώριας που απαγορεύει αυτό που θεωρείται θεραπεία μεταστροφής. Ο φόβος τους πηγάζει από το γεγονός ότι η νομοθεσία ενδεχομένως τιμωρεί τους γονείς επειδή κατευθύνουν και ελέγχουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ένα πρόσφατο άρθρο σημειώνει ότι ο νόμος απαγορεύει στους γονείς να ενεργούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτός από την επιβεβαίωση του προτιμώμενου φύλου του παιδιού.
Συγκεκριμένα, οι γονείς δεν μπορούν να αρνηθούν στο παιδί φάρμακα όπως αναστολείς εφηβείας και ορμονοθεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις αλλαγής φύλου και απαγορεύεται επίσης να αναζητήσουν «μη επιβεβαιωτική συμβουλευτική» οπουδήποτε στην Αυστραλία.
Η Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βικτώριας, η οποία εφαρμόζει τη νομοθεσία, εξηγεί στον ιστότοπό της ότι:
«Πρακτικές που επιδιώκουν να αλλάξουν ή να αποκρύψουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου κάποιου είναι επιβλαβείς και παράνομες» και ότι ο νόμος αυτός «απαγορεύει αυτές τις πρακτικές αλλαγής ή απόκρυψης και παρέχει μια σειρά επιλογών για την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους».
Οι υποστηρικτές του κινήματος των τρανσέξουαλ ισχυρίζονται ότι υπάρχει ανθρώπινο δικαίωμα να αλλάζουν φύλο διαφορετικό από το βιολογικό τους και ότι η άποψη ότι οι άνθρωποι γεννιούνται είτε άντρες είτε γυναίκες αποτελεί απεχθές παράδειγμα διακρίσεων και ομοφοβίας.
Διαδηλωτές στέκονται έξω από το Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. (Joseph Prezioso/AFP μέσω Getty Images)
Σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, ο ισχυρισμός τους λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τους νομοθέτες, οι οποίοι προσπαθούν να ποινικοποιήσουν συμπεριφορές που ματαιώνουν την επιθυμία των παιδιών να αλλάξουν φύλο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή νομικής Πάτρικ Πάρκινσον, «ο νόμος είναι εξαιρετικά επιζήμιος για την ευημερία ορισμένων παιδιών, ιδίως επειδή αποθαρρύνει τους κλινικούς ιατρούς να ασχοληθούν με παιδιά που πάσχουν από δυσφορία φύλου ή αναντιστοιχία φύλου και θα μπορούσε να τους στερήσει τη βοήθεια που χρειάζονται περισσότερο».
Ακόμη και η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, η οποία θεωρεί ανήθικη τη θεραπεία αλλαγής ταυτότητας φύλου, παραδέχεται ότι η υποστήριξη των ατόμων «με δυσφορία φύλου μπορεί να περιλαμβάνει ανοιχτή διερεύνηση των συναισθημάτων και των εμπειριών τους σχετικά με την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου».
Κλοπή των γονεϊκών δικαιωμάτων
Φυσικά, η δυσφορία φύλου είναι μια σοβαρή πάθηση που πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Αλλά το ερώτημα είναι αν οι νόμοι για τους τρανσέξουαλ, όπως η νομοθεσία της Βικτώριας, υπερβαίνουν τους νόμιμους σκοπούς τους, αφαιρώντας από τους γονείς το δικαίωμά τους να εκπαιδεύουν και να καθοδηγούν τα παιδιά τους.
Η άποψη ότι η απαγόρευση της θεραπείας μεταστροφής είναι από μόνη της επιβλαβής και ματαιώνει τις προσπάθειες των γονέων να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους οδήγησε πρόσφατα σε εκκλήσεις για τη σύσταση Βασιλικής Επιτροπής για τη αλλαγή φύλου στα παιδιά.
Ωστόσο, οι υποστηρικτές της απαγόρευσης των πρακτικών μεταστροφής μπορούν να επικαλεστούν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού -που επικυρώθηκε από την Αυστραλία στις 17 Δεκεμβρίου 1990- για να ενισχύσουν την υποστήριξή τους για μια «θετική» προσέγγιση της δυσφορίας φύλου των παιδιών.
Παρόλο που το άρθρο 5 της Σύμβασης επιβεβαιώνει ότι «τα συμβαλλόμενα κράτη σέβονται τις ευθύνες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γονέων», παρέχει ελάχιστη προστασία στους γονείς.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ακολουθείται από τα άρθρα 12 έως 16, τα οποία υπερισχύουν κάθε ασυμβίβαστης διάταξης, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 5.
Ακόμη και αν η άποψη αυτή αποδειχθεί νομικά εσφαλμένη, το δικαίωμα των γονέων να κατευθύνουν και να καθοδηγούν τα παιδιά τους περιορίζεται από τις απαιτήσεις ότι η εν λόγω γονική κατεύθυνση και καθοδήγηση πρέπει να είναι «κατάλληλη» και με «τρόπο που να συνάδει με τις εξελισσόμενες δυνατότητες του παιδιού».
Η διατύπωση αυτή υποδηλώνει ότι, προκειμένου να αποφασιστεί η καταλληλότητα της καθοδήγησης των γονέων, η γονεϊκή κατεύθυνση και καθοδήγηση αναπόφευκτα θα υπόκειται σε εξωτερικό έλεγχο και εξέταση.
Το κτίριο της έδρας των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη όπως φαίνεται από το εσωτερικό της αίθουσας της Γενικής Συνέλευσης στις 21 Σεπτεμβρίου 2021. (Eduardo Munoz/Pool Photo via AP)
Πως η Σύμβαση μπορεί να υποστηρίξει τις απαγορεύσεις της «θεραπείας μεταστροφής»
Το άρθρο 12 παρέχει στα παιδιά το δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους «σε όλα τα θέματα που αφορούν το παιδί, οι απόψεις του παιδιού λαμβάνουν τη δέουσα βαρύτητα ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του».
Ορίζει επίσης ότι τα παιδιά έχουν δικαίωμα ακρόασης σε δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες που αφορούν το παιδί.
Ως εκ τούτου, το άρθρο 12 «δεν έχει μόνο μια σαφή δυνατότητα να παρέμβει στις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιού, αλλά και μεταξύ εκπαιδευτικών και παιδιών στην τάξη, όπου έχει τη δυνατότητα να υπονομεύσει το κύρος των εκπαιδευτικών που εξακολουθούν να πιστεύουν στην καθοδηγητική εκπαίδευση».
Το άρθρο 13 διακηρύσσει ότι το παιδί έχει δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος «να αναζητά, να λαμβάνει και να μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες κάθε είδους».
Αυτό το άρθρο θα μπορούσε εύκολα να ερμηνευθεί ότι τα παιδιά, που ορίζονται ως άτομα κάτω των 18 ετών, έχουν το δικαίωμα να ακούν και να βλέπουν πορνογραφικό υλικό.
Το άρθρο 14 της Σύμβασης ορίζει ότι το παιδί έχει δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Το δικαίωμα του παιδιού υπόκειται μόνο στο δικαίωμα του γονέα να παρέχει κατεύθυνση και καθοδήγηση.
Ωστόσο, το κράτος υποχρεούται μόνο να «σέβεται» το δικαίωμα των γονέων να παρέχουν κατευθύνσεις στο παιδί. Έτσι, ένα παιδί θα είναι ελεύθερο να απορρίψει τη γονεϊκή καθοδήγηση σχετικά με τη αλλαγή φύλου.
Σύμφωνα με το άρθρο 16, ένα παιδί δεν πρέπει να «υπόκειται σε αυθαίρετη ή παράνομη παρέμβαση στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του».
Η αναφορά στο «αυθαίρετο» μπορεί να επιτρέψει στα παιδιά να αντισταθούν στη γονεϊκή παρέμβαση σε θέματα που τα παιδιά θεωρούν ιδιωτικά, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών θεραπειών. Το άρθρο θα προστατεύει έναν ιατρό που προσφέρει αντισυλληπτικά σε ένα 14χρονο κορίτσι ή αναστολείς της εφηβείας σε έναν έφηβο που σκοπεύει να αλλάξει φύλο.
Ο ΟΗΕ επέτρεψε τη «θετική» προσέγγιση
Οδηγούμαι στο συμπέρασμα ότι η Σύμβαση διευκολύνει τη σημερινή «θετική» προσέγγιση της Αυστραλίας για τη αλλαγή φύλου, αλλά επηρεάζει επίσης αρνητικά, ακόμη και μοιραία, την ικανότητα των γονέων να καθοδηγούν τα παιδιά τους σε αυτόν τον συγκεχυμένο και δύσκολο τομέα.
Καθώς η Σύμβαση διευκόλυνε μια μετρήσιμη μείωση της εξουσίας των γονέων, συνέβαλε ή και υποκίνησε τη σημερινή ατζέντα για τους τρανσέξουαλ, η οποία τώρα προωθείται επιμελώς από τα εκπαιδευτικά τμήματα και τις κυβερνήσεις.
Μια μελετημένη κρίση σχετικά με τη σημερινή συζήτηση για τη τρανσεξουαλικότητα θα πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση όλων των συγκυριακών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων των αποδεικτικών στοιχείων για την πιθανή βλάβη που προκαλούν στα παιδιά οι πρακτικές αλλαγής φύλου.
Με την υπονόμευση των εποπτικών εξουσιών των γονέων επί των παιδιών τους, αυτή η συζήτηση θα θέσει πιθανώς σε κίνδυνο μια αντικειμενική και αμερόληπτη συζήτηση αυτού του αμφιλεγόμενου θέματος.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.
Σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση του Ινστιτούτου YouGov, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα σήμερα, το ποσοστό των Βρετανών που θεωρούν θεωρούν ότι ήταν λάθος επιλογή η αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση σημείωσε νέα άνοδο αυτό τον μήνα.
Κρίνοντας με βάσει τα ελάχιστα χειροπιαστά οικονομικά οφέλη που είδε η Μ. Βρετανία αφότου, στο δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016, η πλειοψηφία των πολιτών είχε επιλέξει την έξοδο, πλέον το 57% των Βρετανών κρίνει ότι η επιλογή αυτή ήταν λαθεμένη, ενώ μόλις το 32% επιμένει πως ήταν η σωστή.
Αξιοσημείωτα, το 55% του δείγματος δηλώνει πως θα ψήφιζε υπέρ της επανεισδοχής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην εντελώς θεωρητική περίπτωση που διεξαγόταν νέο δημοψήφισμα σήμερα, ενώ μόλις το 31% θα τασσόταν υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου εκτός της ΕΕ.
Ωστόσο, το να κρίνουμε το Brexit αποκλειστικά και μόνο με οικονομικά κριτήρια είναι λάθος, αφού τα οικονομικά οφέλη δεν ήταν ποτέ ο κύριος στόχος του. Ο πρωταρχικός σκοπός του Brexit ήταν να χαρίσει στη Μ. Βρετανία το αυτεξούσιό της, απαλλάσσοντάς την από την υποχρέωση να ακολουθεί τις πολιτικές και τη γραμμή πλεύσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μέχρι τώρα αποτυχία των βρετανικών κυβερνήσεων να διαχειριστούν καλά τη νεοαποκτηθείσα ελευθερία τους, μη όντας ικανές να εφαρμόσουν μια εμπνευσμένη πολιτική, δεν σημαίνει ότι η αρχική απόφαση και ο στόχος ήταν κατ΄ανάγκη λανθασμένα. Αυτός, όμως, είναι ο τρόπος που παρουσιάζονται τα πράγματα από τη μεγάλη πλειονότητα των ΜΜΕ – βρετανικά, αμερικανικά, ελληνικά.
Παρατηρείται η τάση να κατηγορείται το Brexit το μεγαλύτερο μέρος των δεινών της βρετανικής οικονομίας και πολιτικής:
Για την αυξανόμενη ακρίβεια – αν και στη Γερμανία, π.χ., όπως και στην Ελλάδα, παρατηρείται αντίστοιχη άνοδος των τιμών.
Για τη μείωση των βρετανικών εξαγωγών προς την Ευρώπη – αλλά οι βρετανικές εξαγωγές έχουν μειωθεί και προς χώρες που δεν ανήκουν στην οικονομική ευρωζώνη.
Για την ελλειμματική ανάπτυξη της Βρετανίας – εντούτοις, και το ευρωπαϊκό αναπτυξιακό μοντέλο κρίνεται ανεπαρκές, όπως επισημαίνουν ακόμα και φανατικοί πολέμιοι του Brexit, όπως ο Βρετανός δημοσιογράφος Γεδεών Ράχμαν.
Για την περίοδο λιτότητας που περνά η Βρετανία – παρόλο που κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι τα έξοδα της χώρας από το 2007 μέχρι τώρα ήταν υψηλότατα, ακόμα και κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Ντέηβιντ Κάμερον, η οποία θεωρείται μια πολύ συγκρατημένη οικονομικά περίοδος, με το χαμηλότερο ποσοστό εκείνης της περιόδου να είναι το 13ο υψηλότερο από το 1949.
Όμως το βασικό οικονομικό πρόβλημα της Βρετανίας είναι πολύ παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ, ακόμα και με αυτό της ΕΕ: υπό την ηγεσία των Συντηρητικών, η Βρετανία έχει επικεντρωθεί, τουλάχιστον από το 2010, σχεδόν εξ ολοκλήρου στην αύξηση της ζήτησης και στη δημιουργία μεγαλύτερης κυβέρνησης, αντί να δουλέψει για την οικοδόμηση ικανής προσφοράς.
Η Βρετανία είχε πολλές ποσοτικές διευκολύνσεις, γνωστές και ως δωρεάν χρήμα. Δεν κατάφερε όμως να διευκολύνει την κατασκευή σπιτιών ή εργοστασίων. Επιδότησε την αγορά κατοικιών και την παιδική φροντίδα. Έδινε χρήματα σε μια μη μεταρρυθμισμένη Εθνική Υπηρεσία Υγείας. Επέβαλλε αυστηρότερες και πιο μακροχρόνιες καραντίνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας από σχεδόν οποιοδήποτε άλλο έθνος στον κόσμο. Πίσω από τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας της κρύβεται η σταθερή αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας.
Επίσης, έχει καταλήξει να βασίζεται σε υψηλά επίπεδα μετανάστευσης χαμηλής ειδίκευσης, η οποία δεν δημιουργεί σχεδόν καμία κατά κεφαλήν ανάπτυξη για τον βρετανικό λαό.
Αν συνεχίσετε να διοχετεύετε ζήτηση σε ένα σύστημα με περιορισμένη προσφορά, θα έχετε ελλείψεις, πληθωρισμό και χαμηλή ανάπτυξη. Και από αυτό ακριβώς πάσχει η Βρετανία (και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη). Ναι, υπάρχουν σοκ που σχετίζονται με τον COVID και την Ουκρανία, αλλά τα σοκ θα είχαν μικρότερο αντίκτυπο αν το σύστημα ήταν πιο ευέλικτο.
Η Βρετανία έχει εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά τα τελευταία 15 χρόνια έχει υιοθετήσει κατά κύριο λόγο το οικονομικό μοντέλο της ΕΕ – επειδή αυτό είναι το μοντέλο που προτιμούν οι φιλοευρωπαϊκές βρετανικές ελίτ.
Έχουν γίνει και μερικά πράγματα σωστά. Υπό την ηγεσία της πρώην υπουργού Εμπορίου (και πρώην πρωθυπουργού) Λιζ Τρας [Liz Truss], για παράδειγμα, αναπτύχθηκε με αρκετά ικανοποιητικό τρόπο μια νέα πολιτική ελεύθερου εμπορίου εκτός της ΕΕ. Αλλά η πτώση της Τρας απλώς καταδεικνύει το πρόβλημα: Όταν ένα έθνος δεν μπορεί καν να μιλήσει για μείωση των φόρων υπό τον φόβο του πανικού στην αγορά, προφανώς έχει ήδη ξοδέψει πάρα πολλά χρήματα.
Η θέση της Βρετανίας σήμερα θυμίζει πολύ εκείνη στην οποία είχε περιέλθει στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Από το 1945 έως το 1975, η οικονομική πολιτική της Βρετανίας συνίστατο στην προσπάθεια να έχει το καλύτερο σε όλα τα επίπεδα – υψηλή ανάπτυξη, μηδενικό πληθωρισμό, μηδενική ανεργία, χαμηλά επιτόκια, υψηλές εξαγωγές, υψηλή και σταθερή λίρα και πολλές κρατικές επιδοτήσεις. Αυτό φυσικά ήταν αδύνατο και αρνούμενη να κάνει δύσκολες επιλογές και προσπαθώντας να τα κάνει όλα, η Βρετανία κατέληξε να μην κάνει τίποτα και να χρειάζεται διάσωση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Οι Συντηρητικοί γνώριζαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ότι αυτή η προσέγγιση δεν λειτουργεί, αλλά δεν είχαν το θάρρος να κάνουν κάτι για να την αλλάξουν – τουλάχιστον όχι για πολύ. Μια προσπάθεια αντιστροφής της πορείας υπό τον Συντηρητικό πρωθυπουργό Τεντ Χηθ [Ted Heath] κατέληξε σε ταχεία αναστροφή όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν, ακολουθούμενη από μια εκλογική ήττα από το Εργατικό Κόμμα. Οι παραλληλισμοί με την ήττα της Τρας και το σημερινό προβάδισμα των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις είναι πολύ προφανείς.
Οι ευκαιρίες του Brexit εξακολουθούν να υπάρχουν. Η Βρετανία μπορεί ακόμη να εγκαταλείψει το κανονιστικό ρυθμιστικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορεί να υιοθετήσει το ελεύθερο εμπόριο τροφίμων. Μπορεί να διευκολύνει την κατασκευή κατοικιών. Μπορεί να ασχοληθεί σοβαρά με τη μετανάστευση και να σταματήσει να επιδιώκει την ανάπτυξη εις βάρος της κατά κεφαλήν ανάπτυξης.
Το Brexit δεν ήταν ποτέ μια οικονομική πανάκεια. Η ΕΕ περιλαμβάνει τόσο τη Γερμανία όσο και την Ελλάδα – οπότε η συμμετοχή στην ΕΕ είναι συμβατή τόσο με την ευημερία όσο και με το να είσαι μια κακομοίρα. Η ΕΕ επιβάλλει σοβαρό κόστος, αλλά τελικά, οι χώρες στην ΕΕ (και εκτός ΕΕ) φτιάχνουν σε μεγάλο βαθμό το δικό τους οικονομικό μικροκλίμα. Το Brexit αφορούσε (κυρίως) την ελευθερία, όχι (κυρίως) τα χρήματα.
Αλλά όταν κάνεις τόσα λάθη όσα έκαναν οι Συντηρητικοί στην κυβέρνηση, θα πληρώσεις το κόστος των αστοχιών σου. Το Brexit απέχει από το να ανήκει σε αυτή την κατηγορία – ήταν ένα από τα λίγα πράγματα που έκαναν οι Συντηρητικοί, άθελά τους σε πολλές περιπτώσεις, για να ξεφύγουν από το οικονομικό μοντέλο της ΕΕ, το οποίο η Βρετανία έχει υιοθετήσει.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Brexit κατηγορείται από τους υποστηρικτές αυτού του οικονομικού μοντέλου. Διαφορετικά, θα πρέπει να παραδεχτούν ότι έχουν το τιμόνι για πολύ περισσότερο από μια δεκαετία, ότι εφάρμοσαν το μοντέλο τους και ότι το αποτέλεσμα είναι μια αποτυχία.
Οι θερμοί πόλεμοι συχνά ξεσπούν εκεί που δεν τους περιμένει κανείς ή ενώ η προσοχή είναι στραμμένη αλλού. Η εισβολή της Βόρειας Κορέας στη Νότια Κορέα τον Ιούνιο του 1950, ο σινο-ινδικός πόλεμος του 1962, η γενοκτονία της Ρουάντα το 1994, η σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο το 1998-99 και άλλες ένοπλες εχθροπραξίες εξέπληξαν πολλούς με την έκρηξη και την έντασή τους. Ο κόσμος έχει επικεντρωθεί στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ενώ τα Στενά της Ταϊβάν έχουν επίσης στο προσκήνιο λόγω των αυξημένων επιθετικών κινήσεων του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΛΑΣ) στα ύδατα και τον εναέριο χώρο γύρω από την Ταϊβάν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022 και του 2023.
Όσον αφορά το τελευταίο, η αυξανόμενη επιθετικότητα του ΛΑΣ στην Ανατολική και Νότια Ασία προκαλεί όλο και μεγαλύτερη ανησυχία στα έθνη στην περιφέρεια της Κίνας, ιδίως στην Ταϊβάν. Η «απορρόφηση» του Χονγκ Κονγκ από την κομμουνιστική Κίνα και η συνεχιζόμενη δίωξη των αντιφρονούντων (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που έχουν εγκαταλείψει το Χονγκ Κονγκ) θεωρείται από πολλούς ως προάγγελος για το τι πρόκειται να επακολουθήσει.
Ενώ ο κόσμος κοιτάζει αλλού, μήπως οι ένοπλες εχθροπραξίες με τις Φιλιππίνες είναι το επόμενο ξέσπασμα; Ας εξετάσουμε την πιθανότητα.
Εδαφικές καταπατήσεις
Ο κατάλογος των αμφισβητούμενων εδαφών στην Ανατολική Ασία είναι μακρύς: Νήσοι Παρασέλ, Νήσοι Σπράτλυ, Νήσοι Σενκάκου, Νήσοι Ριούκιου και ένα πλήθος τεχνητών και φυσικών υφάλων, αβαθών και άλλων χερσαίων σημείων στις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας. Ένας από τους κύριους λόγους για τις διαφωνίες μεταξύ της Κίνας, του Βιετνάμ, της Ταϊβάν, της Μαλαισίας, του Μπρουνέι, των Φιλιππινών και της Ιαπωνίας είναι οικονομικής φύσεως, λαμβάνοντας υπόψιν την εκτεταμένη αλιεία, τα «εκτιμώμενα 11 δισεκατομμύρια βαρέλια ανεκμετάλλευτου πετρελαίου και τα 190 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου» στην περιοχή, σημειώνει το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Οι Κινέζοι έχουν καταλάβει αμφισβητούμενα χερσαία σημεία και έχουν κατασκευάσει νησιωτικές βάσεις σε κοραλλιογενείς ατόλες στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια , προκειμένου να επεκτείνουν τον εδαφικό και στρατιωτικό τους έλεγχο σε ολόκληρη την περιοχή. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν τα εξής:
1. Τη Νήσο Γούντι ( ή Παρασέλ), η οποία είναι το μεγαλύτερο φυσικό χερσαίο στοιχείο που κατέχει η Κίνα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και η οποία έχει στρατιωτικοποιηθεί με εκτοξευτές πυραύλων εδάφους-αέρος και αεροπορική βάση, όπως σημειώνεται εδώ.
2. Τη Νήσο Σκάρμποροου Σόαλ [Scarborough Shoal ή Αβαθές Σκάρμποροου], η οποία κατελήφθη από τον ΛΑΣ το 2012, αν και οι Φιλιππίνες κέρδισαν μια νομική νίκη με μια απόφαση της UNCLOS το 2016 για την ανάθεση της θαλάσσιας δικαιοδοσίας του στη Μανίλα. Εντούτοις, η Κίνα έχει διατηρήσει σχεδόν συνεχή παρουσία εκεί με διάφορα πλοία της ακτοφυλακής και άλλα πλοία, γεγονός που έχει ουσιαστικά στρατιωτικοποιήσει το νησί.
Η Κίνα έχει κατασκευάσει και στρατιωτικοποιήσει τρία τεχνητά νησιά στις Νήσους Σπράτλυ, συμπεριλαμβανομένου του Μίστσιφ Ρηφ [Mischief Reef], εγκαθιστώντας «συστήματα αντιπλοϊκών και αντιαεροπορικών πυραύλων, εξοπλισμό λέιζερ και παρεμβολών και μαχητικά αεροσκάφη», όπως ανέφερε ο Guardian πέρυσι.
Η Κίνα πιέζει τις Φιλιππίνες
Το ΚΚΚ φαίνεται να πιστεύει στο δίκαιο του ισχυρού και στο ρητό «η κατοχή είναι τα εννέα δέκατα του νόμου». Η Κίνα αγνόησε συστηματικά την απόφαση της UNCLOS για τη θαλάσσια δικαιοδοσία των Νήσων Σπράτλυ και τις διαμαρτυρίες άλλων εθνών για τη στρατιωτικοποίηση των αμφισβητούμενων νησιών και παραβίασε επίσης συχνά την Οικονομική Ζώνη Αποκλεισμού (ΑΟΖ) των Φιλιππινών ατιμώρητα. Τον Νοέμβριο του 2021, οι Κινέζοι παρενέβησαν σε μια συνηθισμένη αποστολή ανεφοδιασμού πλοίου των Φιλιππινών στο φυλάκιό τους στο Δεύτερο Αβαθές Τόμας [Second Thomas Shoal]. Όπως ανέφερε τότε το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, τα δύο πολιτικά σκάφη που παρέδιδαν προμήθειες «παρεμποδίστηκαν και αποκλείστηκαν από τρία σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής».
Σε ένα πρόσφατο περιστατικό στη Δυτική Θάλασσα των Φιλλιππινών, το οποίο αναφέρθηκε στις 7 Ιουλίου από το ABS-CBN News, «48 κινεζικά αλιευτικά σκάφη που λυμαίνονταν τον ύφαλο Ιροκουά και πέντε σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής και του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού [εντοπίστηκαν] κοντά στην Ακτή Σαμπίνα». Όπως σημειώνει το Ναυτικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, «το Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο (ΜΔΔ) αποφάνθηκε το 2016 ότι η Ακτή Ρηντ βρίσκεται εντός της ΑΟΖ των Φιλιππίνων και οι Φιλιππίνες έχουν οικονομικά δικαιώματα για την περιοχή, αν και η Κίνα αρνείται να αναγνωρίσει την απόφαση και ισχυρίζεται ότι η περιοχή βρίσκεται εντός της δικής της επικράτειας». Παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο Εξωτερικών των Φιλιππίνων έχει καταθέσει 97 διπλωματικές διαμαρτυρίες για την παρουσία της Κίνας στη Δυτική Φιλιππινέζικη Θάλασσα, η παρουσία κινεζικών σκαφών στις περιοχές αυτές και οι εκφοβιστικές ενέργειες όπως η προαναφερθείσα είναι σχεδόν συνεχείς εδώ και χρόνια.
Η εφημερίδα Philippine Star ανέφερε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαθιστούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο Βόρειο Λουζόν στο Καγκαγιάν, στη ναυτική βάση Camilo Osias και στο αεροδρόμιο Lal-lo, στο πλαίσιο της Συμφωνίας Ενισχυμένης Αμυντικής Συνεργασίας (EDCA) μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Φιλιππινών. Η τοποθεσία αυτή είναι μία από τις τέσσερεις σχεδιαζόμενες εγκαταστάσεις στο πλαίσιο της αμοιβαίας αμυντικής συμφωνίας, στην οποία η νέα κυβέρνηση του προέδρου Φερνάντ Μάρκος του Νεότερου έδωσε νέα πνοή στο πλαίσιο της στροφής της εξωτερικής του πολιτικής προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και μακριά από την Κίνα. Οι Φιλιππινέζοι ίσως έχουν κουραστεί από τις αυξανόμενες κινεζικές πιέσεις και απευθύνονται στον παλιό τους σύμμαχο για βοήθεια.
Το κινεζικό κόλπο
Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις κινεζικοί στόχοι στη στρατηγική της χώρας στη Νότια και Ανατολική Σινική Θάλασσα: να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο των πόρων της περιοχής με κινεζικούς όρους, να εκφοβίσει τους γείτονές της ώστε να υποταχθούν de facto στους περιφερειακούς στόχους της Κίνας και να αυξήσει τους κινδύνους για την ανάπτυξη και διάθεση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στον δυτικό Ειρηνικό με την πάροδο του χρόνου. Η αυξανόμενη παρουσία της κινεζικής ακτοφυλακής, του Ναυτικού του ΛΑΣ και του τεράστιου κινεζικού αλιευτικού στόλου επιτυγχάνει τους δύο πρώτους στόχους. Παραδείγματα του τελευταίου, που σημειώνονται από τις εκθέσεις GIS, περιλαμβάνουν «αναχαιτίσεις υψηλού κινδύνου αμερικανικών αναγνωριστικών αεροσκαφών πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και πρόσφατους επιθετικούς ελιγμούς από κινεζικό αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων πυραύλων για να παρεμποδίσει αμερικανικό αντιτορπιλικό στο στενό της Ταϊβάν, που είχε ως αποτέλεσμα μια παρ’ ολίγον σύγκρουση».
Τι γίνεται όμως αν ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ έχει κάτι άλλο στο μυαλό του για τις Φιλιππίνες; Αναμφίβολα, τον ενοχλεί η στροφή στις σινο-φιλιππινέζικες σχέσεις που πραγματοποιεί ο πρόεδρος Μάρκος ο Νεότερος. Ίσως επιθυμεί να παραδώσει ένα μάθημα σε όσους σκέφτονται να απορρίψουν την κινεζική «φιλία», ξεκινώντας ένα θαλάσσιο επεισόδιο στην ΑΟΖ των Φιλιππινών το οποίο θα οδηγήσει σε στρατιωτική αντιπαράθεση και ενδεχομένως ακόμη και σε ανοιχτές εχθροπραξίες. Αυτό θα αποτελούσε μια δοκιμασία της αποφασιστικότητας των Φιλιππινών και των ΗΠΑ στο πλαίσιο της EDCA, καθώς και ένα μέτρο για την ταχύτητα και τη φύση της αμερικανικής αντίδρασης σε έναν απειλούμενο σύμμαχο – εν ολίγοις, ένα ή δύο ακόμη στοιχεία που θα προσθέσει ο ΛΑΣ στους υπολογισμούς του για μια εισβολή στην Ταϊβάν από την άλλη πλευρά του Στενού.
Συμπερασματικές σκέψεις
Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας προσοχής στην Ανατολική Ασία επικεντρώνεται στις εικασίες για το πότε (όχι αν) η Κίνα θα εισβάλει στην Ταϊβάν, το πρώτο σημείο ανάφλεξης μπορεί να σημειωθεί αλλού. Και οι Φιλιππίνες κάλλιστα μπορεί να βρίσκονται στο στόχαστρο του κ. Σι.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόυντ Ώστιν φάνηκε να αναγνωρίζει την απειλή σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε στις 6 Ιουλίου με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας των Φιλιππινών Ζιλμπέρτο Τεόντορο τον Νεότερο. Ο υπουργός Ώστιν σημείωσε με ανησυχία «την πρόσφατη εκβιαστική και επικίνδυνη επιχειρησιακή συμπεριφορά της ΛΔΚ που στρέφεται κατά των φιλιππινέζικων σκαφών που επιχειρούν με ασφάλεια και νομιμότητα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μεταξύ άλλων γύρω από το Δεύτερο Αβαθές Τόμας». Ιδιαίτερη σημασία έχει, δήλωσε, ότι η EDCA «ότι επεκτείνεται στα δημόσια σκάφη, τα αεροσκάφη και τις ένοπλες δυνάμεις των Φιλιππινών, περιλαμβανομένων εκείνων της ακτοφυλακής της- στον Ειρηνικό, σε οποιοδήποτε σημείο στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας».
Αυτό είναι ένα καλό σημάδι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν σοβαρά τις Φιλιππίνες στο πλαίσιο της συνθήκης αμοιβαίας άμυνας και παρακολουθούν στενά τις ενέργειες της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας -και αλλού στην Ανατολική Ασία.
Ένα άλλο εξαιρετικό σημάδι ότι άλλα έθνη δίνουν προσοχή είναι η αναθεώρηση της θέσης της Ινδίας σχετικά με τη Διαιτησία της Θάλασσας της Νότιας Κίνας το 2016, ώστε να «υποστηρίξει τις εδαφικές διεκδικήσεις της Μανίλα έναντι της Κίνας», όπως ανέφερε το Ναυτικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ στις 5 Ιουλίου. Ο Σι Τζινπίνγκ πρέπει να ενοχλείται ιδιαιτέρως βλέποντας την Ινδία να αναλαμβάνει τον ρόλο της στην υλοποίηση του οράματος της Quad για μια ελεύθερη και ανοιχτή περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.*
Θα είναι αυτές οι προσπάθειες επαρκείς για να αποτρέψουν ένα πιθανό σημείο ανάφλεξης στη Δυτική Θάλασσα των Φιλιππίνων ή σε κοντινά ύδατα;
Η επαγρύπνηση, η ετοιμότητα και η προετοιμασία είναι το ζητούμενο τώρα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
* Η Quad (Τετράδα) είναι μια χαλαρή συμμαχία ανάμεσα στην Ινδία, την Αυστραλία, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες με στόχο τον περιορισμό της κινεζικής επιθετικότητας στον Ινδο-Ειρηνικό.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
Στο θαυμάσιο βιβλίο της «Η μάχη για τον Θεό», η Κάρεν Άρμστρονγκ, στηριζόμενη στο έργο άλλων διακεκριμένων μελετητών, μας παρουσιάζει έναν από τους βασικούς παράγοντες αναζωπύρωσης του θρησκευτικού φονταμενταλισμού στον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ στον σύγχρονο κόσμο. Πράγματι, το βιβλίο της επισημαίνει ορισμένους ενδιαφέροντες και διορατικούς παραλληλισμούς μεταξύ των τριών θρησκειών. Αλλά ίσως η πραγματικά κεντρική έννοια του έργου της εμφανίζεται στην Εισαγωγή του βιβλίου: η διάκριση μεταξύ μύθου και λόγου.
Αυτή η διάκριση είναι, κατά τη γνώμη μου, ζωτικής σημασίας για να κατανοήσουμε γιατί η Δύση βρίσκεται σε παρακμή.
Τι είναι ο Μύθος και ο Λόγος;
«Αλληγορία των επιστημών: η Αθηνά και ο Χρόνος προστατεύουν τις επιστήμες από τον Φθόνο και την Άγνοια», 1614-1616, του Γιάκομπ Γιόρνταενς. Λάδι σε καμβά. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Ο αρχαίος κόσμος, συμπεριλαμβανομένου του μεσαιωνικού, λειτουργούσε βάσει αυτών των δύο αντιλήψεων: Οι άνθρωποι καταλάβαιναν ότι ο μύθος και ο λόγος ήταν δύο διαφορετικοί τρόποι ερμηνείας του κόσμου, αλλά ότι και οι δύο ήταν αναγκαίοι και ότι ο καθένας είχε το δικό του πεδίο ή τομέα εφαρμογής.
Εφαρμόζοντας τη λανθασμένη προσέγγιση σε μια δεδομένη κατάσταση, θα έβγαζες ένα λανθασμένο αποτέλεσμα, μια λανθασμένη ερμηνεία ή ένα λανθασμένο συμπέρασμα. Φυσικά, αυτό συνέβαινε αρκετά συχνά. Όπως σημειώνει η Ντόροθυ Λ. Σέιερς στο βιβλίο της «Unpopular Opinions” (“Ασυνήθιστες απόψεις”):
«Το λάθος του Μεσαίωνα, στο σύνολό του, ήταν να χρησιμοποιεί αναλογικές, μεταφορικές, ποιητικές τεχνικές για τη διερεύνηση επιστημονικών ερωτημάτων. Όμως όλο και περισσότερο, από τον 17ο αιώνα και μετά, τείνουμε στο αντίθετο λάθος – αυτό της χρήσης των ποσοτικών μεθόδων της επιστήμης για τη διερεύνηση της ποιητικής αλήθειας.»
Αλλά τουλάχιστον, κατά τη μεσαιωνική περίοδο οι άνθρωποι γνώριζαν ότι υπήρχαν αυτές οι δύο προσεγγίσεις ή μέθοδοι ερμηνείας της πραγματικότητας. Εμείς στη Δύση τώρα φαίνεται να έχουμε μόνο μία μεθοδολογία, και, ως εκ τούτου, «κουτσαίνουμε».
Σύμφωνα με την Κάρεν Άρμστρονγκ, «ο Μύθος θεωρούνταν πρωταρχικός- αφορούσε αυτό που θεωρούνταν διαχρονικό και σταθερό στην ύπαρξή μας. Ο Μύθος ανατρέχει στις απαρχές της ζωής, στα θεμέλια του πολιτισμού και στα βαθύτερα επίπεδα του ανθρώπινου νου».
Και συνεχίζει: «Ο Μύθος δεν ασχολείται με πρακτικά ζητήματα, αλλά με το νόημα». Ο Λόγος, από την άλλη πλευρά, «ήταν η ορθολογική, πραγματιστική και επιστημονική σκέψη που επέτρεπε στους άνδρες και τις γυναίκες να λειτουργούν καλά στον κόσμο […] σε αντίθεση με τον Μύθο, ο Λόγος πρέπει να αφορά ακριβώς τα γεγονότα και να ανταποκρίνεται στις εξωτερικές πραγματικότητες για να είναι αποτελεσματικός». Η Άρμστρονγκ επισημαίνει ότι είναι «επικίνδυνο να συγχέουμε τη μυθική και την ορθολογική σκέψη».
Μια ρηχή κατανόηση της πραγματικότητας
«Φυσικές και Θετικές Επιστήμες», 1917, του Βελόζο Σαλγκάδο. Λάδι σε καμβά. Πανεπιστήμιο του Πόρτο, Πορτογαλία. (Public Domain)
Επικίνδυνο με ποια έννοια; Πώς είναι επικίνδυνο; Θα ήθελα να προτείνω προς το παρόν ότι υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους μπορεί να συγχέουμε επικίνδυνα αυτές τις μεθοδολογίες κατανόησης της πραγματικότητας. Ο πρώτος κίνδυνος εκφράζεται καλά σε μια κινεζική ρήση που αντικαθιστά τις λέξεις Μύθος-Λόγος με τις λέξεις μυστικισμός-επιστήμη. Το νόημα και ο παραλληλισμός, ωστόσο, είναι πολύ σαφή:
«Οι μυστικιστές κατανοούν τις ρίζες του Τάο αλλά όχι τα κλαδιά του – οι επιστήμονες κατανοούν τα κλαδιά του αλλά όχι τις ρίζες του. Η επιστήμη δεν χρειάζεται τον μυστικισμό και ο μυστικισμός δεν χρειάζεται την επιστήμη – αλλά ο άνθρωπος χρειάζεται και τα δύο.»
Η ισορροπία μεταξύ Μύθου και Λόγου, με την προσωποποίηση του Φωτός, της Αγάπης και της Ζωής να προΐσταται αρμονικά της επιστήμης και της πίστης. Κεντρικός πίνακας του έργου «Εκπαίδευση», 1890, του Λούις Κόμφορτ Τίφανυ. Βιτρό παράθυρο στο Linsly-Chittenden Hall, Πανεπιστήμιο του Γέηλ. ( Public Domain)
Υπάρχει κάτι δραματικά ελλιπές στη γνώση μας, άρα και στη ζωή μας, όταν αγνοούμε τη μια θεμελιώδη μορφή της ύπαρξής μας και υπερτονίζουμε την άλλη. Ακόμη και άθεοι, όπως ο Αμερικανός φιλόσοφος Τόμας Νέιτζελ, αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που ελλοχεύει εδώ:
«Μερικοί άνθρωποι εγκαταλείπουν όλες τις θρησκευτικές μορφές με αηδία, απελπισία ή απόγνωση και βαδίζουν στα στείρα βασίλεια της αθεΐας και του υλισμού, στα οποία δεν θα βρουν καμία υπερβατική έκφραση. Μου είναι δύσκολο να κατανοήσω την εμπιστοσύνη του επιστημονικού κατεστημένου ότι το όλο σενάριο θα υποκύψει σε μια καθαρά χημική εξήγηση, παρά μόνο ως εκδήλωση μιας αξιωματικής δέσμευσης στον αναγωγικό υλισμό.»
Έτσι, η σύγχυση του Μύθου με τον Λόγο είναι επικίνδυνη γιατί παρερμηνεύει την πραγματικότητα. Καταλήγουμε με την επιστήμη-Λόγο να προσποιείται ότι μπορεί να εξηγήσει το νόημα της ζωής, κάτι που είναι πέραν των δυνατοτήτων της.
Αλλά με τη φράση «αναγωγικός υλισμός», ο Νέιτζελ μας οδηγεί προς έναν δεύτερο κίνδυνο, τον οποίο παρατήρησε ο Άλαν Μπλουμ πριν από 30 περίπου χρόνια: «Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες χρειάζονται μύθους, όχι επιστήμη, σύμφωνα με τους οποίους να ζουν.» Καθώς βλέπουμε παντού γύρω μας στη Δύση τη διάλυση της κοινωνίας, των κοινοτήτων, των αξιών, συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο γιατί είναι σημαντικό να έχουμε μύθους για να κατευθύνουν τη ζωή μας.
Οι Ρωμαίοι -και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία- ήταν πολύ καλοί σ’ αυτό (μέχρι που εφησύχασαν, αυτοεξευτελίστηκαν και έχασαν τον δρόμο τους). Δημιουργούσαν συνεχώς μύθους για το τι σήμαινε να είσαι «καλός» Ρωμαίος, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την «Αινειάδα», ένα από τα σπουδαιότερα έπη του κόσμου, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του πρώτου και μεγαλύτερου αυτοκράτορα, του Αυγούστου και το οποίο ενσωματώνει με υποδειγματικό τρόπο το παραπάνω στοιχείο.
«Η φυγή του Αινεία από την Τροία», 1598, του Φεντερίκο Μπαρότσι. Λάδι σε καμβά. Πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη. (Public Domain)
Ποιες ήταν οι ιδιότητες που έκαναν τον Αινεία τόσο σπουδαίο, τόσο Ρωμαίο; Η ευσέβεια, η αφοσίωση στην οικογένεια και η σταθερότητα: Αυτά ήταν τρία από τα ζωτικά συστατικά της ρωμαϊκής μυθολογίας για τον εαυτό τους.
Ο Αινείας τα επέδειξε όλα αυτά κατά την αρχική του απόδραση από την Τροία: καθοδηγημένος από τη θεά Αφροδίτη (χάρη στην ευσέβεια του)- έσωσε τον πατέρα του, τον Αγχίση (αφοσίωση στην οικογένεια), κουβαλώντας τον στην πλάτη του και δείχνοντας αξιοσημείωτη σταθερότητα στον σκοπό του, καθώς γύρω του γινόταν σφαγές και λεηλασίες. Το θέμα είναι ότι η συνέπεια με αυτόν τον μύθο και τις αξίες του, οι οποίες παρουσιάζονται εναργώς στην ιστορία, καθιστούσε το άτομο καλό και αξιοθαύμαστο Ρωμαίο. Οι Ρωμαίοι προσπαθούσαν να μιμηθούν τον Αινεία, να γίνουν σαν κι αυτόν. Ήταν αυτό που θα λέγαμε ένα καλό πρότυπο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές ήταν αστικές αξίες που φαίνονται εντελώς ξένες στον σημερινό κόσμο: Ευσέβεια; Οικογένεια; Σταθερότητα; Η σταθερότητα, για παράδειγμα, φαίνεται να έχει πλέον αντικατασταθεί από την «ευπάθεια»: το να έχεις προβλήματα ψυχικής υγείας φαίνεται να είναι κάτι σχεδόν θετικό σήμερα!
«Η Αφροδίτη δίνει όπλα στον Αινεία», 1704, του Ζαν Κορνύ. Γλυπτό από τερακότα και ζωγραφισμένο ξύλο. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Public Domain)
Προχωρώντας αυτή τη σκέψη, βλέπουμε ότι όποιες καλές, ευγενείς αξίες (και μύθους) των πολιτών απολαμβάναμε κάποτε (ίσως θα θέλατε να σκεφτείτε ποιοι είναι οι τρεις αγαπημένοι σας;), αυτές τώρα διαβρώνονται στη Δύση, με αποτέλεσμα την κατάρρευση της κοινωνίας.
Στην εποχή μας, ο αναγωγικός υλισμός έχει οδηγήσει στην εξάντληση των μύθων που ήταν φορείς αξιών, αφού ο Λόγος έχει καταλάβει και έχει απομυθοποιήσει τη μυθική σκέψη. Αυτή η ρηχότητα (να κοιτάζουμε μόνο τα κλαδιά) έχει επιζήμια αποτελέσματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Φαίνεται σχεδόν πολύ μεγάλη γενίκευση, αλλά κάθε αξιόλογος πολιτισμός έχει βιώσει αυτή τη διαδικασία: Στην αρχική φάση η πίστη στο μύθο (ή στους μύθους) είναι ισχυρή και η αυτοκρατορία εγκαθιδρύεται. Μετά από αυτή την αρχική επιτυχία, φαίνεται να μειώνεται η πίστη των ανθρώπων στους μύθους και να αυξάνεται η πίστη στον εαυτό τους και τις δικές τους ικανότητες όσον αφορά τη δημιουργία επιτυχίας, με αποτέλεσμα οι μύθοι να περιορίζονται σε τελετουργίες χωρίς νόημα. Τελικά, απομένουν ελάχιστοι πιστοί, οι τελετουργίες εκλείπουν και η διαμάχη ξεκινά – τέλος παιχνιδιού.
Η άνοδος του φονταμενταλισμού
«Ο Τζον Γουίκλιφ διαβάζει τη μετάφραση του της Βίβλου στον Ιωάννη της Γάνδης», 1847-1861, του Φορντ Μάντοξ Μπράουν. Λάδι σε καμβά. Bradford Art Galleries and Museums, Αγγλία. (Public Domain)
Έτσι, ερχόμαστε στον τρίτο λόγο για τον οποίο αυτό το σημείο είναι επικίνδυνο, που είναι και το κεντρικό επιχείρημα του βιβλίου του Άρμστρονγκ. Ουσιαστικά, πρόκειται για την αρχή (μια διαπίστωση για τον Λόγο) ότι για κάθε δράση υπάρχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση- ή, για να το θέσουμε αλλιώς, όταν το γιανγκ υπερβάλλει εαυτόν αναπηδά στο γιν και το αντίστροφο.
Η άνοδος του φονταμενταλισμού στις τρεις μεγάλες θρησκείες που εξετάζει ο Άρμστρονγκ (αν και ο φονταμενταλισμός δεν αφορά αποκλειστικά αυτές τις θρησκείες: όλες οι θρησκείες έχουν αυτή την τάση, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του αθεϊσμού) συνδέεται με την ατροφία της μυθικής/υπερβατικής σκέψης. Επειδή όλο και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων δεν μπορεί πλέον να «πιστεύει» τους μύθους, η ίδια η θρησκεία εξασθενεί- αλλά καθώς συμβαίνει αυτό, ένας πυρήνας πιστών αντιδρά εναντίον αυτού και στρέφει την προσοχή του στην απόδοση των ιερών κειμένων και των γραφών με έναν πιο κυριολεκτικό, πιο φονταμενταλιστικό τρόπο.
Μια ειρωνεία αυτού του γεγονότος είναι ότι συχνά ισχυρίζονται ότι επιστρέφουν στα βασικά. Η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση (η οποία συμπίπτει με τις απαρχές της ανόδου της επιστήμης όπως την ξέρουμε σήμερα) αυτό προσπάθησε να κάνει: Η Καθολική Εκκλησία, όπως ισχυρίζονταν, είχε αλλοιώσει τις διδασκαλίες της Βίβλου και των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας.
Αλλά και οι ίδιοι οι Προτεστάντες διασπάστηκαν σε διάφορες υποομάδες, των οποίων η πρακτική, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο ανάγνωσης της Βίβλου, επίσης -με την προσήλωση της στην κυριολεξία- δεν ακολουθούσε πάντα τους πρώτους Πατέρες της Εκκλησίας. Αυτή η κυριολεξία της ερμηνείας ήταν άγνωστη σε πολλούς από τους πρώτους εκκλησιαστικούς ηγέτες και παρείχε έναν ιδανικό στόχο για την επίθεση της επιστήμης-Λόγου, που ξεκίνησε στα μέσα του 19ου αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Θα ήθελα, λοιπόν, στο δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου, να εξετάσω ένα διάσημο χωρίο της Παλαιάς Διαθήκης της Βίβλου, στο οποίο μια μυθική κατανόηση -και όχι μια κυριολεκτική ή επιστημονική ερμηνεία- μας επιτρέπει να αντλήσουμε πολύ περισσότερη αλήθεια -αλήθεια για τη δημιουργία του Θεού- απ’ ό,τι μπορούμε με την κυριολεξία ή τον επιστημονισμό.
Πράγματι, το να χρησιμοποιούμε τη μυθική σκέψη δεν σημαίνει ότι υπάρχει διαμάχη μεταξύ επιστήμης και θρησκείας όσον αφορά τους τομείς συνάφειας. Αυτό δεν είναι κάτι που όλοι θέλουμε;
Το βιβλίο της Κάρεν Άρμστρονγκ «Η μάχη για τον Θεό: Ο φονταμενταλισμός στον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ», που εκδόθηκε το 2000.
