Μήνας: Σεπτέμβριος 2023

Η διμερής διακλαδική άσκηση Έρευνας-Διάσωσης με την ονομασία «Joint SAR Ionian Livex 23» ολοκληρώθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου Πελάγους, με τη συμμετοχή δυνάμεων από την Ελλάδα και την Αλβανία.

Όπως ανακοινώθηκε σήμερα, η άσκηση εντάσσεται στον συνολικό σχεδιασμό του ΓΕΕΘΑ ως προς τις διεθνείς συνεργασίες των Ενόπλων Δυνάμεων και στις δράσεις επιχειρησιακής εκπαίδευσης των δύο χωρών και συνέβαλε στην επαύξηση του επιπέδου της επιχειρησιακής ετοιμότητας, της διαλειτουργικότητας και της συναντίληψης των συμμετεχουσών δυνάμεων.

Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετείχαν με το Ταχύ Περιπολικό Κατευθυνομένων Βλημάτων «Τρουπάκης» του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ οι αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετείχαν με τα περιπολικά ALS ILIRIA P-131 και ALS ORIKU P-131, καθώς και με δύο Ταχύπλοα Σκάφη Ειδικών Επιχειρήσεων τύπου RHIB-11 (Rigid-Hulled Inflatable Boat).

Σκοπός της άσκησης ήταν η εκπαίδευση των συμμετεχόντων πληρωμάτων στην διεξαγωγή ναυτικών επιχειρήσεων με έμφαση στην χρήση τυποποιημένων επιχειρησιακών διαδικασιών σε αντικείμενα Search and Rescue (SAR), σύμφωνα με τις ισχύουσες Διεθνείς Συμβάσεις και την εθνική νομοθεσία των δύο χωρών.

Κατά την διάρκεια της άσκησης εκτελέστηκαν σύνθετα επιχειρησιακά αντικείμενα, όπως:

● Επιχειρήσεις Θαλάσσιας Απαγόρευσης (Maritime Interdiction Operations – MIO)

● Διαδικασίες Έρευνας και Διάσωσης (Search and Rescue – SAR)

● Προχωρητικοί ελιγμοί

● Γυμνάσια αντιμετώπισης ασύμμετρης απειλής

● Γυμνάσια προσεγγίσεων για μεταφορά αντικειμένων

Στις 7 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η Ημέρα Διακεκριμένων Επισκεπτών στους Αγίους Σαράντα στην Αλβανία, την οποία παρακολούθησαν ο Commander of the Albanian Naval Force Rear Admiral Adnand Agastra, ο διοικητής του Πολυεθνικού Ναυτικού Στρατηγείου GR Maritime Force αρχιπλοίαρχος Βασίλειος Γρυπάρης ΠΝ ως εκπρόσωπος του αρχηγού ΓΕΝ αντιναύαρχου Ιωάννη Δρυμούση ΠΝ, ο ακόλουθος Άμυνας της Ελλάδας στην Αλβανία συνταγματάρχης (ΠΖ) Ιωάννης Μώκος, αλλά και αξιωματικοί του Λιμενικού και της Αστυνομίας της Αλβανίας.

Συνολικά 4.592 διασώσεις-απομακρύνσεις ατόμων, που μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία, έχουν πραγματοποιηθεί από τις 7 το πρωί της Τρίτης 5 Σεπτεμβρίου έως τις 9 το πρωί σήμερα, σύμφωνα με ενημέρωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Παράλληλα, το ίδιο χρονικό διάστημα, το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος έλαβε 11.409 κλήσεις για αντλήσεις υδάτων και κοπές δέντρων.

Συγκεκριμένα:

Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, 9.042 κλήσεις σε:

Μαγνησία, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα και Σκιάθο και μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί 2.573 αντλήσεις υδάτων και μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 3.574 άτομα.

Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, 961 κλήσεις σε:

Περιοχές της βόρειας Εύβοιας, Δομοκό και Λαμία Φθιώτιδας, καθώς και στη Θήβα και τη Λιβαδειά Βοιωτίας, ενώ πραγματοποιήθηκαν 400 αντλήσεις υδάτων, 17 κοπές δέντρων και μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 152 άτομα.

Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, 40 κλήσεις σε:

Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Σέρρες και Κατερίνη Πιερίας και πραγματοποιήθηκαν 3 αντλήσεις υδάτων, 25 κοπές δέντρων και 4 αφαιρέσεις αντικειμένων.

Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, 152 κλήσεις σε:

Σπέτσες, Επίδαυρο, Κρανίδι, Μονεμβασιά και Κόρινθο και πραγματοποιήθηκαν 112 αντλήσεις υδάτων, 7 κοπές δέντρων, 1 αφαίρεση αντικειμένου και μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 15 άτομα.

Στην Περιφέρεια Αττικής, 1.214 κλήσεις σε:

Περιοχές του λεκανοπεδίου, καθώς και στα νησιά Αίγινα και Αγκίστρι, πραγματοποιήθηκαν 819 αντλήσεις υδάτων, 75 κοπές δέντρων και μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 44 άτομα.

Επίσης, από την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2023 μέχρι και χθες, Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2023 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 807 διασώσεις-απομακρύνσεις ατόμων με εναέρια μέσα.

Ταυτόχρονα, τα εναέρια και επίγεια μέσα καθώς και Σ.μη.Ε.Α. του Π.Σ. μεταφέρουν τρόφιμα, νερό, φάρμακα και είδη κλινοστρωμνής σε πληγέντες των περιοχών της Περιφέρειας Θεσσαλίας.

Τέλος, το Πυροσβεστικό Σώμα καλεί όλους τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να ακολουθούν πιστά τις υποδείξεις των αρμόδιων Αρχών.

Σε κάθε άκρη του κάμπου του νομού Λαρίσης, το νερό δεν έχει υποχωρήσει ακόμα, αναγκάζοντας κατοίκους και αρμόδιους φορείς να συνεχίζουν τις προσπάθειες για την απομάκρυνσή του και να περιμένουν πριν ξεκινήσουν τις εργασίες αποκατάστασης των ζημιών, έχοντας να αντιμετωπίσουν πολλαπλά προβλήματα καθημερινά.

Στη πόλη της Λάρισας, οι κάτοικοι και ο δήμος συνεχίζουν να επιχειρούν ώστε να ολοκληρωθεί η άντληση των νερών που έχουν πλημμυρίσει στις συνοικίες της πόλης, με το σοβαρότερο πρόβλημα να παραμένει στην περιοχή των Εργατικών Κατοικιών της Γιάννουλης.

Στη συνοικία οι ποσότητες του νερού είναι ακόμα μεγάλες ενώ η πρόσβαση στην περιοχή γίνεται μόνο με μηχανήματα βαρέως τύπου για τη μεταφορά ανθρώπων.

Στα χωριά του νόμου που έχουν πλημμυρίσει, οι κάτοικοι περιμένουν να πέσει η στάθμη του νερού για να μπορέσουν να ξεκινήσουν την αποκατάσταση των ζημιών, ενώ υπάρχουν ακόμη περιοχές που είναι αποκλεισμένες.

Οι πρωτοβουλίες για την προσφορά βοήθειας στους πληγέντες σε όσα είδη έχουν ανάγκη συνεχίζεται τόσο από τους επίσημους φορείς, δηλαδή τον δήμο Λαρισαίων και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, όσο και από πάρα πολλές συλλογικότητες που αναλαμβάνουν δράσεις.

Εκατοντάδες άνθρωποι συλλέγουν πόσιμο νερό και είδη πρώτης ανάγκης, ενώ οργανώνονται ακόμη και επιχειρήσεις άντλησης υδάτων σε πλημμυρισμένα σπίτια και υπόγεια με αντλίες.

Επί δύο δεκαετίες, η Κίνα διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, χρηματοδοτώντας τεράστια λιμενικά έργα στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Ωστόσο, εμπειρογνώμονες και νομοθέτες προειδοποιούν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο κυβερνά την Κίνα ως μονοκομματικό κράτος, στην πραγματικότητα επιδιώκει να αναπτύξει την παγκόσμια στρατιωτική του παρουσία, δημιουργώντας νέες υπερπόντιες ναυτικές βάσεις από τα εμπορικά λιμάνια που έχει χρηματοδοτήσει και κατασκευάσει στο εξωτερικό.

Στο πρώτο μέρος του άρθρου, εξετάστηκαν οι προσπάθειες της Κίνας για παγκόσμια ναυτική κυριαρχία με στοιχεία από την AidData (Iνστιτούτο Aid Transparency, Information Technology, Geocoding με έδρα τη Βιρτζίνια των ΗΠΑ), καθώς και οι αντιδράσεις και εκτιμήσεις Αμερικανών πολιτικών και ειδικών.

Τις μεγαλύτερες πιθανότητες συγκεντρώνει ο Ινδο-Ειρηνικός

Ο Ινδο-Ειρηνικός είναι, ίσως, το πιο λογικό μέρος για μια νέα στρατιωτική βάση.

Το ΚΚΚ επιδιώκει να υπερβεί την πρώτη νησιωτική αλυσίδα, εξασφαλίζοντας έτσι την ελεύθερη κυριαρχία των εμπορικών και στρατιωτικών του πλοίων στις θάλασσες. Ομοίως, επιδιώκει μεγαλύτερο έλεγχο των αλιευτικών περιοχών και των πολύτιμων πόρων σε όλη την περιοχή, από τη Νότια Θάλασσα της Κίνας έως τον Ινδικό Ωκεανό.

Εάν το ΚΚΚ θέλει να θέσει σε άμεση απειλή τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους του και να αποκτήσει τον απεριόριστο έλεγχο των πιο πολύτιμων εμπορικών οδών του κόσμου, χρειάζεται μεγαλύτερο έλεγχο του Ινδο-Ειρηνικού.

Ο Σαμ Κέσλερ, γεωπολιτικός αναλυτής στην εταιρεία διαχείρισης κινδύνων North Star Support Group, πιστεύει ότι μια βάση σε αυτή την περιοχή είναι το επόμενο λογικό βήμα για το καθεστώς στην πορεία του προς την παγκόσμια κυριαρχία.

«Αυτή τη στιγμή, είναι πιο ρεαλιστικό να περιμένουμε από το Πεκίνο να επικεντρωθεί στην κατασκευή μελλοντικών ναυτικών βάσεων που θα βρίσκονται πιο κοντά στην περιοχή επιρροής του και όχι διασκορπισμένες σε διάφορες ηπείρους», δήλωσε ο κος Κέσλερ.

Ομοίως, η έκθεση της AidData διαπιστώνει ότι «ο Ειρηνικός και ο Ινδικός Ωκεανός αποτελούν τα θαλάσσια περιβάλλοντα της Κίνας με την υψηλότερη προτεραιότητα».

Ειδικότερα, η έκθεση επισημαίνει το λιμάνι Χαμπαντότα στη Σρι Λάνκα ως τον πιο πιθανό υποψήφιο για την επόμενη υπερπόντια βάση της Κίνας, λόγω της στρατηγικής του θέσης στα ανοικτά της Ινδίας, της δημοτικότητας του καθεστώτος μεταξύ των τοπικών ελίτ και του ιστορικού της ψηφοφορίας σύμφωνα με τα συμφέροντα του ΚΚΚ διεθνώς.

Πέραν τούτων, το ΚΚΚ έχει ήδη 99ετή μίσθωση του Χαμπαντότα. Η συμφωνία είναι αποτέλεσμα αυτού που ορισμένοι αναλυτές ονομάζουν «παγίδα χρέους» της κινεζικής διπλωματίας: Η μίσθωση αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης με αντάλλαγμα την ελάφρυνση του χρέους του λιμανιού στην Κίνα, που υπερέβαινε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

 

Ο κος Κέσλερ συμφωνεί. Τα μεγάλα στρατηγικά και οικονομικά οφέλη μιας βάσης στη Σρι Λάνκα δεν μπορούν να αγνοηθούν.

«Όπως και η Πρωτοβουλία “Μία ζώνη, ένας δρόμος”, το ΚΚΚ χρειάζεται έναν ιστό δικτύωσης ή μια ασπίδα προστασίας που να περιβάλλει το κύριο πεδίο ελέγχου του, το οποίο είναι η ηπειρωτική Κίνα», δήλωσε ο κος Κέσλερ.

«Λιμάνια με επενδύσεις υψηλού επιπέδου, όπως το Γκουαντάρ και το Χαμπαντότα, έχουν στρατηγική αξία και επιτρέπουν στο ΚΚΚ να επεκτείνει τις δυνατότητες προβολής ισχύος του σε όλο τον Ινδικό Ωκεανό, τον Ινδο-Ειρηνικό, τη Μέση Ανατολή, αλλά και την Ευρασία.»

Πράγματι, το Πεκίνο έχει επενδύσει περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια δολάρια στο Διεθνές Λιμάνι Χαμπαντότα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθιστώντας το τη μεγαλύτερη επένδυση του ΚΚΚ σε λιμάνι. Το ΚΚΚ έχει επίσης επενδύσει περισσότερα από 430 εκατομμύρια δολάρια στο κοντινό λιμάνι του Κολόμπο, στη Σρι Λάνκα επίσης, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει παρόμοιες ή υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. Και τα δύο θα επέτρεπαν στην Κίνα να κυριαρχήσει στις θάλασσες ως άμεση αντίπαλος της Ινδίας.

 

Η Σρι Λάνκα, αν και προφανής επιλογή, δεν είναι η μόνη δυνατότητα. Η έκθεση της AidData και ο κος Κέσλερ αναφέρουν επίσης το Γκουαντάρ στο Πακιστάν και το Πορτ Λούγκανβιλ στο Βανουάτου, κοντά στην Αυστραλία.

Οι επενδύσεις του κινεζικού καθεστώτος ανέρχονται στα 577 εκατομμύρια δολάρια στο Γκουαντάρ και στα 97 εκατομμύρια δολάρια στο Πορτ Λούγκανβιλ, καθένα από τα οποία προσφέρει άλλα πλεονεκτήματα.

Μια βάση στο Βανουάτου θα επέτρεπε στο καθεστώς να σπάσει τον προφανή περιορισμό του από τις ΗΠΑ και τις συμμαχικές δυνάμεις, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ μια βάση στο Πακιστάν θα εδραίωνε περαιτέρω την επέκταση της Πρωτοβουλίας «Μία ζώνη, ένας δρόμος» του καθεστώτος στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας μεγαλύτερο έλεγχο του ζωτικού στενού του Ορμούζ.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ναυτικό του Πακιστάν είναι ο μεγαλύτερος ξένος αγοραστής κινεζικών όπλων στον κόσμο. Μια ναυτική βάση εκεί, ως εκ τούτου, θα βελτίωνε τη στρατιωτική σχέση των δύο χωρών και ενδεχομένως θα αύξανε τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των δυνάμεων τους.

Η σύνδεση με την Καμπότζη

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες εκτιμήσεις που πρέπει να γίνουν σχετικά με τον Ινδο-Ειρηνικό και συγκεκριμένα πώς η τρέχουσα στρατιωτική ανάπτυξη μπορεί να μειώσει ή να εντείνει τη μελλοντική ανάπτυξη.

«Η Καμπότζη με το λιμάνι Ρεάμ έχει επίσης έναν ρόλο σε αυτό το σενάριο», δήλωσε ο κος Κέσλερ, αναφερόμενος στη συνεχιζόμενη επέκταση της στρατιωτικής βάσης Ρεάμ στην Καμπότζη από το ΚΚΚ, όπου το καθεστώς κατασκευάζει εγκαταστάσεις βαθέων υδάτων για τη μεγαλύτερη ναυτική βάση της Καμπότζης. Δεν είναι διόλου απίθανο να εκμεταλλευτεί την πρόσβαση σε αυτές τις εγκαταστάσεις.

 

«Αν και η επίσημη επένδυση μέχρι σήμερα είναι περιορισμένη, το Ρεάμ της Καμπότζης είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει [κινεζική ναυτική] εγκατάσταση με τη μία ή την άλλη μορφή», αναφέρει η έκθεση της AidData.

Η κοινότητα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ εκδίδει προειδοποιήσεις από το 2019 σχετικά με ένα μυστικό σύμφωνο μεταξύ Καμπότζης και Κίνας, που εγγυάται στη δεύτερη απρόσκοπτη στρατιωτική πρόσβαση στο λιμάνι στον Κόλπο της Ταϊλάνδης μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης του Ρεάμ.

Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός της βάσης θα πενταπλασιάσει το μέγεθος των πλοίων που εξυπηρετούνται εκεί, από εκείνα με εκτόπισμα 1.000 τόνων σε εκείνα των 5.000 τόνων. Αυτό σημαίνει ότι το λιμάνι θα εξακολουθεί να είναι πολύ μικρό για να φιλοξενήσει τα νεότερα πυραυλοκίνητα καταδρομικά τύπου 055 της Κίνας, αλλά θα μπορεί να φιλοξενήσει τις μικρότερες φρεγάτες της, περιλαμβανομένων εκείνων που είναι εξοπλισμένες με πυραύλους κατά πλοίων και πακέτα ηλεκτρονικού πολέμου.

Το λιμάνι γειτνιάζει, επίσης, με τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπου η Κίνα διεκδικεί συνεχώς παράνομα την επέκταση της επικράτειάς της μέσω επινοημένων «ιστορικών δικαιωμάτων» και μέσω της δημιουργίας τεχνητών νησιών, τα οποία ισχυρίζεται ότι αποτελούν μέρος της επικράτειάς της.

Του Andrew Thornebrooke

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε χθες πως η δίωξη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει πολιτικά κίνητρα και δείχνει πως το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι «σάπιο».

Σε σχόλιά του σε φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ της ρωσικής Άπω Ανατολής, ο κος Πούτιν δήλωσε επίσης πως είναι απίθανο να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στις αμερικανορωσικές σχέσεις ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, φαβορί για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024, αντιμετωπίζει σειρά ποινικών διώξεων κατηγορούμενος μεταξύ άλλων ότι προσπάθησε να ανατρέψει την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του 2020 από τον Τζο Μπάιντεν.

Ο κος Πούτιν υποστήριξε πως αυτό που συμβαίνει τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει «όλη τη σαπίλα του αμερικανικού συστήματος» και τη δίωξη ενός πολιτικού αντιπάλου για πολιτικούς λόγους.

Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε επίσης χθες πως η Δύση προσπαθεί να συγκρατήσει την Κίνα, όμως η προσπάθειά της θα αποτύχει.

Στα σχόλιά του στο φόρουμ του Βλαδιβοστόκ τόνισε ακόμη ότι οι σινορωσικές σχέσεις βρίσκονται σε «άνευ προηγουμένου» επίπεδο.

Αναφορικά με την Ουκρανία, ο κος Πούτιν δήλωσε πως πιστεύει ότι θα είναι έτοιμη να συζητήσει για ειρήνη μόνο όταν εξαντληθούν οι πόροι της, όμως το Κίεβο θα χρησιμοποιήσει ενδεχόμενη παύση των εχθροπραξιών για να επανεξοπλισθεί.

Μιλώντας στο φόρουμ, ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τον ισχυρισμό του πως η συνεχιζόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας έχει αποτύχει, λέγοντας πως «δεν παρήγαγε αποτελέσματα».

Σύμφωνα εξάλλου με τον κο Πούτιν, 1.000 ως 1.500 Ρώσοι υπογράφουν καθημερινά εθελοντικά συμβόλαια για να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις.

Ο κος Πούτιν απάντησε με τον ισχυρισμό αυτό σε ερώτηση για το αν η Ρωσία χρειάζεται να προχωρήσει σε νέα υποχρεωτική επιστράτευση για να προωθήσει τη στρατιωτική προσπάθειά της στην Ουκρανία, κάτι για το οποίο το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα δηλώσει πως δεν είναι απαραίτητο.

Τους έξι ή επτά τελευταίους μήνες, 270.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει εθελοντικά συμβόλαια, δήλωσε ο κος Πούτιν – αριθμός ελαφρώς χαμηλότερος από τους 280.000 για τους οποίους είχε κάνει λόγο νωρίτερα αυτό το μήνα ο πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Ο κος Πούτιν απέρριψε επίσης σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Αρμενία έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με τη σύμμαχό της Ρωσία, προσθέτοντας ότι το Γερεβάν έχει ουσιαστικά αποδεχθεί την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στην αποσχισθείσα περιφέρεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η Αρμενία και η Ρωσία, οι οποίες είναι σύμμαχοι βάσει συνθήκης, βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες στα μαχαίρια. Το Γερεβάν έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις της ούτε προς την Αρμενία ούτε προς τον αρμενικό πληθυσμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Δημόσιος έπαινος για τον Μασκ

Από την άλλη, ο Ρώσος πρόεδρος έπλεξε το εγκώμιο του νοτιοαφρικανικής καταγωγής επιχειρηματία Ήλον Μασκ, τον οποίο χαρακτήρισε «εξαίρετο άνθρωπο» και επιχειρηματία και του οποίου η εταιρεία SpaceX έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη στη βιομηχανία των διαστημικών μεταφορών.

Αυτός ο δημόσιος έπαινος εκ μέρους του κου Πούτιν έγινε λίγες ημέρες αφότου ο κος Μασκ είπε ότι απέρριψε πέρυσι το αίτημα της Ουκρανίας να ενεργοποιήσει το δορυφορικό δίκτυο Starlink πάνω από το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στην Κριμαία, για να βοηθήσει σε μια επίθεση εναντίον του ρωσικού στόλου, εξηγώντας ότι φοβόταν πως θα γινόταν συνεργός σε μια «σημαντική» πολεμική ενέργεια.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ επαίνεσε επίσης τον Μασκ με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ για αυτήν την απόφασή του, για την οποία Ουκρανοί πολιτικοί του άσκησαν δριμεία κριτική.

Ο κος Πούτιν, μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στη ρωσική Άπω Ανατολή, δεν αναφέρθηκε στο θέμα του Starlink, όταν όμως ρωτήθηκε για την επιτυχία της εταιρείας SpaceX, απάντησε: «Όσον αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τον Ήλον Μασκ (…) είναι αναμφίβολα εξαίρετο πρόσωπο. Αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και νομίζω ότι το αναγνωρίζει όλος ο κόσμος. Είναι ένας δραστήριος και ταλαντούχος επιχειρηματίας και έχει πετύχει πολλά, με τη στήριξη και του αμερικανικού κράτους».

Ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι η Μόσχα σχεδιάζει να συνεχίσει το δικό της διαστημικό πρόγραμμα, παρά την αποτυχία της αποστολής της στη Σελήνη τον περασμένο μήνα.

Τη στήριξη της ΕΕ στη χώρα μας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες με ποσό που θα φτάσει τα 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ εξασφάλισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη συνάντησή του χθες στο Στρασβούργο με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και μέλη του Κολεγίου των Επιτρόπων.

Το θέμα της συνάντησης ήταν η ευρωπαϊκή στήριξη της χώρας μας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πρόσφατων φυσικών καταστροφών. Στις διευρυμένες συνομιλίες έλαβαν μέρος, από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης και ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς.

Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμετείχαν ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς, ο Επίτροπος αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση Γιοχάνες Χαν, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα Νίκολας Σμιτ, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, ο Επίτροπος αρμόδιος για τη Γεωργία Γιάνουτζ Βοϊτσεκόφκι και η Επίτροπος αρμόδια για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις Ελίσα Φερέιρα.

Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ.

Η πρόεδρος της Κομισιόν στις δηλώσεις της τόνισε ότι η ΕΕ είναι δίπλα την Ελλάδα για να διοχετεύσει πόρους και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης, με πρώτο πακέτο που θα φτάνει τα 400 εκ ευρω για το επόμενο έτος. Η χώρα μας, όπως είπε η κα Φον ντερ Λάιεν, μπορεί να χρησιμοποιήσει πόρους και από το πρόγραμμα Next Generation 2, σε συνεργασία με την ΕΕ, επισημαίνοντας ότι η επιτροπή θα είναι δίπλα στην Ελλάδα για να φτιαχτεί ό,τι καταστράφηκε.

«Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν, επισημαίνοντας πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν:

Πρώτον, η χρησιμοποίηση κονδυλίων συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν, και θα διατεθεί «εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής», όπως είπε.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, , και αφού αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν, μπορούν να εκταμιευθούν φέτος.

Το τρίτο σημείο, όπως είπε η κα Φον Ντερ Λάιεν, είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, αφού υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης.

«Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ», είπε.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του Next Generation EU, και όπως είπε η πρόεδρος της Κομισιόν «πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε».

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε την πρόεδρο της Κομισιόν για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκε και που βρίσκεται στο πλευρό της Ελλάδας, ενώ τόνισε ότι η χώρα μας μέσα σε διάστημα ενός μηνός υπέστη δύο πολύ μεγάλες καταστροφές. Πρώτα την μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο που, όπως είπε, είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ευρώπης και στη συνέχεια την κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα «με τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της χώρας και της Ευρώπης».

Παράλληλα ο πρωθυπουργός έδειξε μια φωτογραφία από τη Μεταμόρφωση πριν και μετά την κακοκαιρία, σχολιάζοντας πως δεν έχουμε ξαναδεί παρόμοια καταστροφή. Εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στους ανθρώπους που πενθούν για την απώλεια αγαπημένων προσώπων και ευχαρίστησε τις ομάδες μηχανισμού έκτακτης ανάγκης, την Πολιτική Προστασία, τους εθελοντές, που συμμετέχουν ακόμη ενεργά στην προσπάθεια.

Το σημαντικότερο, είπε, είναι οι ζωές των ανθρώπων και οι περιουσίες τους. «Προτεραιότητά μας είναι να επιστρέψουν στα σπίτια τους, στις επιχειρήσεις τους και στηριζόμαστε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Το καλό είναι ότι η Οικονομία μας είναι σε καλή κατάσταση και είμαστε σε θέση να καλύψουμε πρώτες ανάγκες χωρίς να παρεκκλίνουμε από τους στόχους του προϋπολογισμού», υπογράμμισε.

Αναλυτικά οι δηλώσεις

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Κύριε Πρωθυπουργέ, αγαπητέ Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες εδώ, στο Στρασβούργο. Είμαι συγκλονισμένη από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα και τους πολίτες της. Μου δείξατε τις φωτογραφίες, είναι κάτι απερίγραπτο. Για πρώτη φορά βλέπουμε ότι η Ελλάδα αντιμετώπισε τις πιο δραματικές δασικές πυρκαγιές που έχει βιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουδέποτε στο παρελθόν έχει καταστραφεί μια τόσο μεγάλη έκταση από δασικές πυρκαγιές.

Στη συνέχεια, πλημμύρες έπληξαν μεγάλες περιοχές της Ελλάδας, για παράδειγμα τον κάμπο της Θεσσαλίας. Οι εικόνες από τη Λάρισα είναι συγκλονιστικές. Επιτρέψτε μου να σας διαβεβαιώσω ότι οι σκέψεις μας είναι με όλες τις γυναίκες, τους άνδρες και τα παιδιά που υπομένουν με θάρρος αυτές τις καταστροφές και θρηνούμε για τις ζωές που χάθηκαν.

Η Ευρώπη στέκεται στο πλευρό του ελληνικού λαού και θέλω η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός να γνωρίζουν ότι είμαστε μαζί τους. Η Ένωσή μας είναι μια ένωση αλληλεγγύης. Επομένως, ήταν πολύ σημαντικό για εμάς που μπορέσουμε να συναντηθούμε σήμερα, εδώ. Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες και που συζητήσαμε για αυτή την αλληλεγγύη, μαζί με τους Υπουργούς σας και τους Επιτρόπους μας.

Συζητήσαμε τους καλύτερους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε τον ελληνικό λαό. Θα χρειαστούν πολλές επενδύσεις για την ανοικοδόμηση, αλλά είναι επίσης απαραίτητη η άμεση στήριξη και βοήθεια για την αποκατάσταση των μέσων βιοπορισμού.

Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν. Επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ σε πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν.

Πρώτον, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κονδύλια συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν – πρόκειται λοιπόν για φρέσκα χρήματα – και να διαθέσουμε εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το οποίο θα μπορούσε να κινητοποιηθεί και σε αυτή την περίπτωση. Αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν και μπορούν να εκταμιευθούν φέτος. Έτσι, μέρος των χρημάτων που μπορούν να διατεθούν άμεσα στους Έλληνες πολίτες για τη στήριξή τους θα είναι ευρωπαϊκά χρήματα.

Το τρίτο σημείο είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Εδώ υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης. Αλλά εξετάζουμε επίσης τα κονδύλια του τρέχοντος ελληνικού στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ και θα εξετάσουμε το γεωργικό αποθεματικό για το επόμενο έτος. Αυτά τα κονδύλια θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να συμβάλουν στην αποκατάσταση των δασικών ή γεωργικών υποδομών.

Πρέπει να γίνουν πολλά. Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του NextGenerationEU. Φυσικά, στο πλαίσιο του NextGenerationEU πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε. Θα εργαστούμε λοιπόν με βάση αυτό.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεργαστούν στενά πάνω σε όλες αυτές τις επιλογές με τις ελληνικές αρχές. Αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μια ειδική ομάδα εργασίας η οποία θα ξεκινήσει αμέσως δουλειά, σήμερα. Μαζί θα βρούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για να βοηθήσουμε τους Έλληνες. Ο ελληνικός λαός μπορεί να βασίζεται στην Ευρώπη για ταχεία στήριξη, μέγιστη ευελιξία. Στεκόμαστε στο πλευρό σας, όχι μόνο σε αυτή την δύσκολη συγκυρία, αλλά και για την ανοικοδόμηση και την ανασυγκρότηση.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ, κα Πρόεδρε, αγαπητή Ούρσουλα. Πρώτα απ’ όλα, σε ευχαριστώ για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκες στο αίτημά μου να συναντηθούμε με εσένα και το επιτελείο σου ώστε να συζητήσουμε, όπως κάναμε σήμερα, σε μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση, τους τρόπους με τους οποίους η Ευρώπη μπορεί να σταθεί στο πλευρό του ελληνικού λαού σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες στιγμές.

Θα ήθελα αρχικά να αναφερθώ στη σοβαρότητα της παρούσας κατάστασης. Τον τελευταίο μήνα η Ελλάδα υπέστη δύο  φυσικές καταστροφές ιστορικών διαστάσεων. Η πυρκαγιά στην περιοχή του Έβρου είναι η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Ευρώπης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ύστερα μας χτύπησε και η μεγάλη κακοκαιρία Daniel, η οποία έπληξε ιδιαίτερα έντονα τις περιοχές της Θεσσαλίας και της κεντρικής Ελλάδας. Είχαμε τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία μας. Πρόκειται ίσως για μία από τις ισχυρότερες καταιγίδες που έχουν πλήξει την Ευρώπη.

Θα ήθελα να εκφράσω και πάλι τα συλλυπητήριά μου σε όσους έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα σε αυτήν την κακοκαιρία. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τα συνεργεία έκτακτων αναγκών, την Πολιτική Προστασία, τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, όλους τους εθελοντές που εξακολουθούν, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, να επιχειρούν στο πεδίο, αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες αυτής της πρωτοφανούς φυσικής καταστροφής.

Αυτή είναι μόνο μία φωτογραφία από το χωριό Μεταμόρφωση – πώς ήταν πριν την καταιγίδα, πώς είναι τώρα. Δυστυχώς έχουμε δεκάδες οικισμούς που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση. Είχαμε τεράστιες ζημιές στην αγροτική μας παραγωγή, σημαντικές ζημιές στις υποδομές μας και κυρίως επλήγησαν οι ζωές των ανθρώπων, τα σπίτια των οποίων έχουν πλημμυρίσει. Επομένως, πρώτη μας προτεραιότητα είναι να διασφαλίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ότι οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν. Και βασιζόμαστε στη στήριξη της Ευρώπης για να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό.

Είναι θετικό ότι, αν μη τι άλλο, η οικονομία μας έχει πολύ καλές επιδόσεις. Είμαστε σε θέση να καλύψουμε πολλές άμεσες ανάγκες χωρίς να αποκλίνουμε από τους δημοσιονομικούς μας στόχους. Θεωρώ, όμως, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει γρήγορα, όπως είπατε, να δείξει τη μέγιστη δυνατή στήριξη αλλά και τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, να παρουσιάσει καινοτόμες ιδέες για το πώς θα στηρίξει την Ελλάδα άμεσα, αλλά επίσης σε βραχυπρόθεσμο προς μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Πιστεύω ότι αναφερθήκατε σε πολλά από τα θέματα που συζητήσαμε. Έχουμε ακόμη πρόσθετα αχρησιμοποίητα κονδύλια που θα είχαν χαθεί, όπως συμβαίνει σε αυτά τα προγράμματα, και τα οποία μπορούν να διατεθούν για την άμεση στήριξη των πολιτών και των επιχειρήσεων. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να είναι γνωστό ότι μέρος της υποστήριξης που θα λάβουν τις επόμενες εβδομάδες θα περιλαμβάνει και ευρωπαϊκά χρήματα.

Και βέβαια, ο επαναπρογραμματισμός των χρηματοδοτικών εργαλείων που διαθέτουμε για την επόμενη περίοδο θα μας επιτρέψει να ανακατευθύνουμε περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ προς την ανοικοδόμηση, αλλά και να ξαναχτίσουμε καλύτερα ό,τι έχει καταστραφεί. Θέλω να το τονίσω αυτό, διότι είναι ξεκάθαρο ότι οι παλιοί «κανόνες του παιχνιδιού» δεν ισχύουν πλέον για αυτό που βιώνουμε. Και, φυσικά, αυτό ισχύει και για τα μέσα που πρέπει να κινητοποιήσει η Ευρώπη ώστε να στηρίξει τις χώρες που υφίστανται τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Έχουμε συζητήσει πολλές φορές – και η Επιτροπή είναι πολύ υποστηρικτική – τη διοχέτευση σημαντικά περισσότερων κονδυλίων στο Ταμείο Αλληλεγγύης. Το Ταμείο Αλληλεγγύης σχεδιάστηκε πριν από 20 χρόνια. Είναι σαφές ότι δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του, όχι από πλευράς διαδικασιών αλλά από την άποψη του μεγέθους των διαθέσιμων κονδυλίων. Θα αποτελέσει, λοιπόν, προσωπική μου αποστολή να πείσω τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά τα κονδύλια του Ταμείου Αλληλεγγύης, προκειμένου να στηρίξουμε χώρες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές οι οποίες συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τύποι φυσικών καταστροφών για τις οποίες κράτη χρειάζονται υποστήριξη. Αυτό ασφαλώς ισχύει και για το γεωργικό αποθεματικό, το οποίο είναι λιγότερο από 500 εκατομμύρια, εν μέσω των σημαντικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Είναι επίσης πολύ σαφές ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε πρόσθετα κεφάλαια για τον σκοπό αυτό.

Υπάρχουν πολλές ιδέες, αλλά πρέπει να πείσουμε τους συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Νομίζω ότι το σημαντικό τώρα είναι, όπως επισημάνατε, να μην απελπιστούμε. Θα ανοικοδομήσουμε, η Ευρώπη θα μας στηρίξει σε αυτή την προσπάθεια. Και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και πάλι, κα Πρόεδρε, για την ταχύτητα με την οποία ανταποκριθήκατε στο αίτημά μου.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι έχουμε ήδη συστήσει, όπως είπατε, μια ειδική ομάδα εργασίας που θα εργαστεί ενδελεχώς για να ξεπεραστεί η παραδοσιακή γραφειοκρατία και να διασφαλιστεί ότι τα όποια χρήματα εκταμιεύονται από την Ευρώπη θα φτάσουν στον τελικό προορισμό τους το συντομότερο δυνατό. Και ξέρω ότι, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να υπολογίζουμε στην προσωπική σας υποστήριξη. Μπορούμε να βασιστούμε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Η Ευρώπη έχει στηρίξει την Ελλάδα σε πολύ δύσκολες περιόδους και είμαι βέβαιος ότι θα κάνει το ίδιο και τώρα.

 

Αποστολή: Νικόλ Καζαντζίδου

Στο χωριό Μενετές, περίπου 8 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Καρπάθου -τα Πηγάδια- κοντά στην Παναγία του Βράχου που δεσπόζει στην περιοχή, στον φούρνο του Γεραπετρίτη η ομάδα βρίσκεται υπ’ ατμόν. Περίπου οκτώ άτομα πλάθουν τη ζύμη για τα ψιλοκούλουρα, αφοσιωμένοι και με ρυθμό. Υπάρχουν ακόμη προϊόντα που δεν μπορούν παρά να είναι χειροποίητα. Γλυκά και ψωμιά της Καρπάθου ετοιμάζονται για να παρουσιαστούν στο φεστιβάλ Γαστρονομίας που διοργάνωσε ο δήμος. Η κυρία Κούλα, η ψυχή του φούρνου, δουλεύει ασταμάτητα και αφήνει στην κόρη της, τη Μαριάνα, να κάνει την ξενάγηση. Η Μαριάνα εξηγεί πως το ψιλοκούλουρο που ετοιμάζεται είναι ένα είδος αρτοσκευάσματος που προσφέρεται στις χαρές, δηλαδή κυρίως σε γάμους και βαφτίσεις. Έχει όμως γενικά πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση το καλοκαίρι και η παραγωγή υπολογίζεται περίπου στα 300 τεμάχια την ημέρα. Επειδή υπάρχει ζήτηση, τα γλυκά “χάνουν” την εποχικότητά τους. Ποιος θα περίμενε ότι μπορεί να βρει, για παράδειγμα, κουραμπιέδες μες το καλοκαίρι; Κι όμως, οι κουραμπιέδες είναι ένα πολύ δημοφιλές γλυκό για την εποχή, επειδή όλοι όσοι έρχονται και ανοίγουν τα εξοχικά τους, θέλουν να το έχουν στο σπίτι τους για τον κόσμο που τους επισκέπτεται, όπως επισημαίνει η Μαριάνα Γεραπετρίτη. Και αυτή η εικόνα, κατά μια έννοια, περιγράφει το πώς οι Καρπάθιοι αντιλαμβάνονται την φιλοξενία.

Οι τουρίστες πηγαίνουν κι έρχονται, όπως τα κεράσματα. Λένε “καλημέρα” και άλλες λέξεις στα ελληνικά γιατί οι περισσότεροι δεν επισκέπτονται την Κάρπαθο για πρώτη φορά. Είναι repeaters (τουρίστες που επανέρχονται), ενώ πολλοί από αυτούς έχουν αγοράσει και σπίτια που τα χρησιμοποιούν ως εξοχικές κατοικίες.

Ο τουρισμός στην Κάρπαθο, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων μετά τη Ρόδο, συνεχώς αναπτύσσεται. Όπως επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού της Καρπάθου Μανόλης Παραγιός, το 2022 ήταν τουλάχιστον κατά 10% αυξημένος σε σχέση με το 2019, που ήταν μια από τις καλύτερες χρονιές για το νησί. Φέτος η χρονιά είναι εξίσου καλή.

«Η σεζόν άρχισε μέσα στον Απρίλιο, ενώ ήδη από τον Ιούνιο οι πληρότητες αγγίζουν το 90% και αναμένεται να κλείσει με υψηλές πληρότητες περίπου προς τα μέσα του Οκτώβρη. Ήδη μετρήσαμε περισσότερες από 85.000 αεροπορικές αφίξεις, ενώ υπάρχει τεράστια αναβάθμιση στην ακτοπλοϊκή σύνδεση. Οι τουρίστες από το εξωτερικό είναι στην πλειονότητά τους Ιταλοί (σε ποσοστό περίπου 30%) και οι υπόλοιποι Σκανδιναβοί, Ολλανδοί, Γερμανοί και Αυστριακοί. Αυτοί έρχονται με πτήσεις τσάρτερ, ενώ το νησί συνδέεται αεροπορικώς με την Αθήνα, τη Ρόδο και την Κρήτη», σημειώνει ο αντιδήμαρχος μιλώντας στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Μέσα από στοχευμένες δράσεις για την ανάδειξη και προβολή του νησιού, ο δήμος εντάσσει και τη δημιουργία μιας αποτύπωσης της γαστρονομικής ταυτότητας του νησιού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε φέτος για πρώτη φορά, την 1η Σεπτεμβρίου, το Γαστρονομικό Φεστιβάλ της Καρπάθου με πρωτοβουλία του δημάρχου Ιωάννη Νισύριου, όπου οι επαγγελματίες είχαν την ευκαιρία να αναδείξουν τα προϊόντα τους και συγχρόνως οι επισκέπτες να δοκιμάσουν γεύσεις από την καρπάθικη κουζίνα, “πειραγμένες” και μη.

«Σε πολλούς δεν αρέσει να πειράζεις την παράδοση, αλλά δεν μπορούμε να μένουμε στάσιμοι», λέει ο σεφ Μιχαήλ Γιαλουράκης. Καρπάθιος στην καταγωγή με παππούδες και γονείς που μετανάστευσαν στην Ζιμπάμπουε, ο Μιχαήλ Γιαλουράκης αφού ταξίδεψε, σπούδασε και εργάστηκε σε διάφορα μέρη του εξωτερικού για 12 χρόνια, γύρισε με εμπειρία και γνώση για να επενδύσει στον τόπο του.

«Δημιουργούμε με τον δικό μας τρόπο ο καθένας. Εγώ, για παράδειγμα, πήρα τη μακαρούνα, ένα παραδοσιακό πιάτο και την έκανα ραβιόλι με αφρό κρεμμυδιού. Έχουμε ωραία πιάτα στην Κάρπαθο, όπως το γεμιστό κατσικάκι που το λέμε βυζάντι, ή τον παραδοσιακό μπακλαβά που τον κάνουμε ανοιχτό με τηγανισμένο φύλλο και από πάνω ρίχνουμε σουσάμι ή καρύδια. Έχουμε τη σιτάκα, ένα είδος βουτύρου, το μανούλι, ένα είδος τυριού, και άλλα πολλά παραδοσιακά προϊόντα. Ο τουρίστας πλέον ξέρει τι θέλει. Η γαστρονομία έχει αλλάξει, δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στο φαγητό και πιστεύω, αν κι έχουμε αρκετό δρόμο ακόμη μπροστά μας, ότι στην Κάρπαθο κάνουμε μεγάλα βήματα. Είμαστε πολλοί αυτοί που πλέον επιστρέφουμε και επενδύουμε στον τόπο μας», σημειώνει ο κος Γιαλουράκης.

Η κόρη της κυρίας Σοφίας Πρωτοψάλτη, η Άννα, είναι μια νέα γυναίκα που μαζί με τη μητέρα της φτιάχνουν επιτόπου παραδοσιακά γλυκά, στο ζαχαροπλαστείο τους στην Αρκάσα. Οι επισκέπτες τις βλέπουν εν δράσει να παρασκευάζουν γαλατένια κουλούρια, πιτιά, καρπάθικο μπακλαβά, μυζηθρόπιτες, αμυγδαλωτά και πολλά ακόμη καλούδια. Είναι παραδοσιακά γλυκά που τα βρίσκεις στα καρπάθικα σπίτια, όμως ο κόσμος που έρχεται στο νησί θέλει κι εκείνος να τα γευτεί και να γίνει μέρος αυτού του τόπου, έστω για λίγο.

«Έχουν στραφεί πολλοί στον τουρισμό και παρατηρούμε ένα μεγάλο κύμα Καρπάθιων που επιστρέφουν από το εξωτερικό για να επενδύσουν, να εργαστούν και να ζήσουν στο νησί», αναφέρει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού. «Έχουμε μια κάποια αντιστροφή της μετανάστευσης. Μετά τον παγκόσμιο πόλεμο ήταν τεράστιες οι ροές προς Αμερική, Αυστραλία και λιγότεροι στην Ευρώπη. Πάντως, οι Καρπάθιοι, όσα χρόνια κι αν λείπουν στο εξωτερικό, μόλις συνταξιοδοτηθούν επιστρέφουν εδώ», προσθέτει.

Ο Βαγγέλης Γεργατσούλης στράφηκε στη μελισσοκομία και δημιουργεί το μοναδικό βιολογικό μέλι Καρπάθου. «Είναι ένα προϊόν που ξεχωρίζει, γιατί είναι θυμαρίσιο μέλι και έχει μεγάλη ζήτηση και στο εξωτερικό», υπογραμμίζει.

Υπάρχουν και ορισμένοι που επενδύουν στο κρασί, όπως η Δώρα Διακονή μαζί με τον σύζυγο της Στέλιο Μοτάκη, που δημιούργησαν ένα οικογενειακό οινοποιείο – το μοναδικό στο νησί – με ιδιόκτητους αμπελώνες έκτασης 80.000 τετραγωνικών μέτρων.

«Η Κάρπαθος έχει δημιουργήσει ένα brand που συνδυάζει παράδοση και φυσική ομορφιά. Ένα από τα στολίδια της είναι η Όλυμπος, ένα χωριό που μοιάζει σαν να έχει σταματήσει ο χρόνος. Οι πανέμορφες παραλίες, η γαστρονομία αλλά κυρίως η φιλοξενία των ανθρώπων, κάνουν το νησί μας να ξεχωρίζει», επισημαίνει ο κος Παραγιός και προσθέτει: «Υπάρχει μεγάλη δυναμική για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού, κάτι που φαίνεται και στον τρόπο με τον οποίο επενδύουν οι νέοι άνθρωποι, αλλά και στη σημασία που δίνεται στην εκπαίδευση. Για αυτό και μέσα από εκδηλώσεις, όπως αυτή του φεστιβάλ Γαστρονομίας, παίρνουν μια “γεύση” – κυριολεκτικά και μεταφορικά – οι επισκέπτες του τι σημαίνει Κάρπαθος».