Στις 2 Μαΐου, μέλη της πυροσβεστικής του Βατικανού ανέβηκαν στη στέγη της Καπέλα Σιξτίνα για να τοποθετήσουν την εμβληματική καμινάδα, μέσω της οποίας το Κολλέγιο των Καρδιναλίων θα στείλει το γνωστό λευκό καπνό πάνω από την Πλατεία του Αγίου Πέτρου, σηματοδοτώντας στον κόσμο την εκλογή του νέου Ποντίφικα.
Στις 5 Μαΐου, όλα τα πρόσωπα που θα συνδράμουν στη διοργάνωση του κονκλαβίου —κλήρος και λαϊκοί— αναμένεται να ορκιστούν. Ανάμεσά τους βρίσκονται μέλη των Μυστικών Υπηρεσιών, της Ελβετικής Φρουράς, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, τεχνικοί, καθαριστές, μεταφραστές, ο γραμματέας του Κολλεγίου και οι υπάλληλοι που θα διευκολύνουν τις μετακινήσεις των καρδιναλίων προς και από τον οίκο της Σάντα Μάρτα.
Το κονκλάβιο ξεκινά επισήμως στις 7 Μαΐου – ακολουθεί ένας οδηγός με όλα όσα πρέπει να ξέρετε.
Οι καρδινάλιοι
Ο τίτλος του καρδιναλίου απονέμεται απευθείας από τον εκάστοτε Πάπα, με την πλειονότητα των καρδιναλίων να προέρχεται από τις τάξεις των εν ενεργεία ή πρώην επισκόπων και αρχιεπισκόπων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Κέβιν Φάρελ, πρώην επίσκοπος του Ντάλας, που ονομάστηκε καρδινάλιος Καμεράριος το 2019 κατόπιν επιλογής του Πάπα Φραγκίσκου.
Όπως εξηγεί στην Epoch Times ο αιδεσιμότατος Αλφρέδο Ερνάντεζ, πρόεδρος και πρύτανης της Ιερατικής Σχολής του Αγίου Βικεντίου ντε Πολ στη Φλόριντα, οι λόγοι για τους οποίους ένας Πάπας ανυψώνει κάποιον σε καρδινάλιο ποικίλουν: είτε τιμά ένα πρόσωπο και την τοπική του εκκλησία, όπως συνέβη με τον Τίμοθι Ντόλαν στη Νέα Υόρκη, είτε επειδή θεωρεί κάποιον άξιο εμπιστοσύνης για να τον συμβουλεύει, να μετέχει στην εκλογή του διαδόχου ή ακόμη και να είναι ο ίδιος ο διάδοχος.
«Είναι πραγματικά άνδρες που φροντίζουν για το καλό της Εκκλησίας», τόνισε σχετικά με το κονκλάβιο, προειδοποιώντας για τον «επικίνδυνο» πειρασμό να ερμηνεύεται η διαδικασία αποκλειστικά υπό το πρίσμα της κοσμικής πολιτικής.
Δικαίωμα ψήφου έχουν αποκλειστικά οι καρδινάλιοι εκλέκτορες, δηλαδή όσοι είναι κάτω των 80 ετών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Βατικανού, από τους 133 εκλέκτορες, 108 ορίστηκαν από τον Φραγκίσκο, 22 από τον Βενέδικτο ΙΣΤ’ και πέντε παραμένουν από την εποχή του Αγίου Ιωάννη Παύλου Β’.
Το καθεστώς αυτό είχε καθιερώσει ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ (1963-1978), θεσπίζοντας όριο ηλικίας τα 80 έτη και ανώτατο αριθμό εκλεκτόρων τους 120. Ο διάδοχός του, Πάπας Φραγκίσκος, ανέτρεψε αυτό τον περιορισμό, αυξάνοντας τον αριθμό στους 135.
Ο νεότερος εκλέκτορας είναι ο 45χρονος Μικόλα Μπιτσόκ από την Αυστραλία, ουκρανικής καταγωγής, ενώ ο μεγαλύτερος είναι ο 79χρονος Κάρλος Οσόρο Σιέρα από την Ισπανία.
Ο μέσος όρος ηλικίας των εκλεκτόρων είναι εμφανώς υψηλός: πενήντα εξ αυτών γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1940, 47 τη δεκαετία του 1950, 31 τη δεκαετία του 1960 και έξι τη δεκαετία του 1970.
Το Γραφείο Τύπου της Αγίας Έδρας επιβεβαιώνει ότι 133 καρδινάλιοι θα λάβουν μέρος στο κονκλάβιο, αριθμός ρεκόρ τόσο για την ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας όσο και για τη γεωγραφική του διασπορά.
Οι Ευρωπαίοι χάνουν την πλειοψηφία
Για πρώτη φορά στα χρονικά, οι Ευρωπαίοι καρδινάλιοι δε θα αποτελέσουν την απόλυτη πλειοψηφία των εκλεκτόρων.
Παραμένουν η πολυπληθέστερη μεμονωμένη ομάδα με 53 μέλη, όμως οι υπόλοιποι 82 προέρχονται από όλο τον πλανήτη: 37 από τη Βόρεια και Νότια Αμερική, 23 από την Ασία, 18 από την Αφρική και τέσσερις από την Ωκεανία.
Πρωτοφανές είναι και το γεγονός ότι, σε 15 επιπλέον χώρες —πριν και μετά την αποικιοκρατική περίοδο— ο καθολικός πληθυσμός θα εκπροσωπηθεί για πρώτη φορά από καρδινάλιο με εντοπιότητα. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται ο Σιμπλύ Λανγκλουά από την Αϊτή, ο Τζον Ρίμπατ από τη Νέα Γουινέα, ο Σεμπάστιαν Φράνσις από τη Μαλαισία και ο Γουίλιαμ Σενγκ Τσάι Γκο από τη Σιγκαπούρη. Επίσης, οι καρδινάλιοι Άντερς Αρμπορέλιους από τη Σουηδία, Ζαν Κλώντ Χόλλεριχ από το Λουξεμβούργο, Ανταλμπέρτο Μαρτίνεζ Φλόρες από την Παραγουάη και Λαντισλάβ Νέμετ από τη Σερβία.
Η διευρυμένη αυτή εκπροσώπηση έχει πυροδοτήσει εικασίες ότι ο διάδοχος του Φραγκίσκου μπορεί να προέρχεται εκτός Ευρώπης — κάτι που αντανακλά τις πραγματικές γεωγραφικές και κοινωνικές συνθήκες της Εκκλησίας, επισημαίνει ο Ερνάντεζ.
Πόσο θα διαρκέσει το κονκλάβιο;
Δεν υπάρχει προκαθορισμένη διάρκεια. Για πολλά μέλη του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, θα είναι η πρώτη τους εμπειρία σε κονκλάβιο.
Οι εκλέκτορες έχουν ήδη συναντηθεί επανειλημμένα μετά την κηδεία του Πάπα, προσευχόμενοι και ανταλλάσσοντας απόψεις για κρίσιμα θέματα που απασχολούν την Καθολική Εκκλησία διεθνώς.
Σύμφωνα με το Βατικανό, στην ένατη συνάντησή τους στις 3 Μαΐου, συζήτησαν την «υπηρεσία της Εκκλησίας και του Πάπα για την προώθηση της ειρήνης», την αξία της παιδείας, την ανάγκη ενός «εμπευσμένου» ηγέτη στη θέση του Ποντίφικα, και την ανάγκη η Εκκλησία να «φέρει φως σ’ έναν κόσμο που απεγνωσμένα χρειάζεται ελπίδα».
Ένα σταθερό θέμα των συνομιλιών ήταν η ανάγκη «μια Εκκλησία που ζει στον κόσμο, όχι απομονωμένη στον δικό της κόσμο, ώστε να μην καταλήγει άνευ σημασίας».
Την πρώτη ημέρα του κονκλαβίου διεξάγεται μία ψηφοφορία και μέχρι τέσσερις κάθε επόμενη ημέρα. Απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων για να εκλεγεί νέος Πάπας. Από τη στιγμή που αποδεχθεί το αξίωμα, ο εκλεγείς επιλέγει το παπικό του όνομα.
Ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β’ εξελέγη στην όγδοη ψηφοφορία, το βράδυ της τρίτης ημέρας του κονκλαβίου το 1978. Ο Βενέδικτος ΙΣΤ’ εξελέγη στη δεύτερη μέρα, τέταρτη ψηφοφορία του κονκλαβίου το 2005, ενώ ο Φραγκίσκος στη δεύτερη μέρα, πέμπτη ψηφοφορία του κονκλαβίου το 2013.
Όσες ημέρες κι αν διαρκέσει η διαδικασία, το χαρακτηριστικό λευκός καπνός θα αναγγείλει στον κόσμο το χαρμόσυνο μήνυμα, «Habemus Papam» — «έχουμε Πάπα». Η πρώτη παρουσίαση του νέου Ποντίφικα στους πιστούς ακολουθεί άμεσα.
Οι εικασίες για τον επόμενο Πάπα ήδη οργιάζουν, και οι διαδικτυακοί παίκτες βάζουν στοιχήματα. Για τον αιδεσιμότατο Ερνάντεζ πάντως, δεν έχουν θέση τα στοιχήματα: η διαδικασία —όπως λέει— είναι θέμα εμπιστοσύνης στον Θεό και την Εκκλησία.
Ερωτηθείς πάντως τι ελπίζουν να δουν οι νέοι Αμερικανοί ιερωμένοι στον διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου, ο αιδεσιμότατος Ερνάντεζ ήταν σαφής: θέλουν έναν Πάπα με έμφαση στην ευαγγελιστική αποστολή, ενδιαφέρον για τους φτωχούς και τους αδυνάτους, αλλά και μεγαλύτερη σαφήνεια σε κρίσιμες πτυχές της χριστιανικής ζωής.
Του T.J. Muscaro
