Μήνας: Αύγουστος 2025

Σε ένα νησί με χαλαρούς ρυθμούς και με φιλόξενους αλλά και φιλαναγνώστες κατοίκους γεννήθηκε η ιδέα μιας δημοτικής βιβλιοθήκης, η οποία μάλιστα το 2013 διακρίθηκε ανάμεσα στις δώδεκα πιο πρωτοπόρες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Η δημοτική βιβλιοθήκη Λέρου διαθέτει περισσότερους από 21.000 τίτλους βιβλίων που συνεχώς αυξάνονται, σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, παιδικά και εφηβικά τμήματα, αλλά και δράσεις φιλαναγνωσίας.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο εμπνευστής της βιβλιοθήκης, πρώην δημάρχος Λέρου, Μιχάλης Κόλλιας, «η δημοτική βιβλιοθήκη Λέρου έχει μετατραπεί σε ένα ανοιχτό εργαστήριο δημιουργικής σκέψης, φαντασίας και απασχόλησης. Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πολιτιστικά κύτταρα του νησιού μας, με ιστορία που χάνεται στον χρόνο. Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Διονύσιος Οικονομόπουλος, στο βιβλίο του «Λεριακά» (1888), αναφέρεται στην ύπαρξη σπουδαίας και πλούσιας βιβλιοθήκης στη Λέρο, η οποία περιελάμβανε πλήθος χειρογράφων και βιβλίων, δωρεά του Λεριού δασκάλου Αδαμάντιου Χαραμή. Στα δύσκολα χρόνια του πολέμου (1943-1947), τα χειρόγραφα αυτά διασώθηκαν, καθώς κρύφτηκαν στο πηγάδι του Κάστρου».

Να αναφέρουμε ότι μέσω του προγράμματος Future Library του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκε ένα δίκτυο 140 δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών σε όλη τη χώρα, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Λέρου όχι μόνο είχε ενταχθεί, αλλά όπως επισημαίνει ο κος Κόλλιας ξεχώρισε: το 2013 διακρίθηκε ανάμεσα στις δώδεκα πιο πρωτοπόρες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και συμμετείχε στο παγκόσμιο συνέδριο Next Library που πραγματοποιήθηκε στο Aarhus της Δανίας.

Ο κος Κόλλιας κατά τη θητεία του ως δήμαρχος Λέρου είχε θέσει τον εξής στόχο: «Την ανάδειξη αυτού του ιστορικού θεσμού, ώστε να του δώσουμε νέα πνοή. Ολοκληρώσαμε την ανακατασκευή του κτιρίου της πρώην Λεριακής Λέσχης, που από την 25η Μαρτίου 2015 φιλοξενεί τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, επενδύοντας στη γνώση και στην κάλυψη κοινωνικών αναγκών σε δύσκολους καιρούς. Στην προσπάθεια αυτή, καθοριστική υπήρξε η συμβολή του βιβλιοθηκονόμου, Δημήτρη Σταματέλου και του τότε αντιδημάρχου, Ιωάννη Κωνσταντινίδη, στους οποίους εκφράζω δημόσια τις ευχαριστίες μου».

«Σήμερα, η δημοτική βιβλιοθήκη Λέρου λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, δίνοντας τη δυνατότητα σε μόνιμους κατοίκους αλλά και επισκέπτες να τη χρησιμοποιούν, να δανείζονται βιβλία, να παρακολουθούν εκδηλώσεις και να συμμετέχουν σε δράσεις. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι εθελοντές, που με δωρεές βιβλίων και εξοπλισμού στηρίζουν διαρκώς τη λειτουργία της» τονίζει ο κος Κόλλιας και αναφέρει ότι «από το 2023, είχαμε εντάξει τη βιβλιοθήκη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την ψηφιοποίηση του πολύτιμου έντυπου υλικού της, ένα έργο που ελπίζω η νέα δημοτική αρχή (2024) να υλοποιήσει, ώστε να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η αξία της. Η δημοτική βιβλιοθήκη Λέρου, που στεγάζεται σήμερα στον Πλάτανο, δίπλα από το δημαρχείο, αποτελεί το καμάρι όχι μόνο της Λέρου, αλλά και ολόκληρης της Δωδεκανήσου. Είναι ένας ζωντανός χώρος γνώσης, πολιτισμού και δημιουργίας, που συνεχίζει να γράφει τη δική του σπουδαία ιστορία».

Μυώντας τους τουρίστες στον ελληνικό πολιτισμό

Διαβάζοντας συνήθως ελληνική ποίηση, και λογοτεχνία, χωρίς όμως να λείπουν και τα βιβλία της φιλοσοφίας αλλά και της θεολογίας, οι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί έρχονται σε επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική κουλτούρα. Ο ιδιοκτήτης βίλας Θάνος Μάλλιος φροντίζει από πριν να στείλει στους επισκέπτες του μια λίστα μεταφρασμένων ελληνικών βιβλίων, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν την κουλτούρα, την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού και γενικότερα της Ελλάδας. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ ΜΠΕ αυτή την σκέψη την είχε από πολύ νωρίς. «Ίσως ήταν τα  καλοκαίρια της παιδικής μου ηλικίας που περνούσα στην Ελλάδα, γιατί μέχρι την εφηβεία ζούσα στη Σαουδική Αραβία, οπότε ένιωθα τουρίστας στη χώρα μου. Η Ελλάδα ήταν ταυτισμένη για εμένα με το ελληνικό καλοκαίρι. Μέσα στα πέτρινα χοντρά ντουβάρια πάντα ένα βιβλίο συνόδευε τον μεσημεριανό ύπνο· το ίδιο και τα βράδια». Όλα τα βιβλία που δανείζει προέρχονται από την προσωπική του συλλογή, με μεταφράσεις κυρίως στα αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. «Θέλω όμως να αναπτύξω και τις μεταφράσεις στα τουρκικά καθώς πολλοί από τους επισκέπτες είναι γείτονες, οπότε θέλω να τους φέρω κοντά στην ψυχή του πολιτισμού μας που είναι τα γράμματα».

Στην ερώτησή μας αν υπάρχει πρόθεση να συνεργαστεί και με τη δανειστική βιβλιοθήκη του νησιού, ο  κος Μάλλιος τονίζει ότι «αυτό είναι κάτι που το επιδιώκω και θα το κάνω, όπως ομοίως θέλω να πράξουν και οι υπόλοιποι επαγγελματίες της φιλοξενίας. Το ξενόγλωσσο τμήμα αυτής της τόσο σημαντικής βιβλιοθήκης είναι αρκετά πλούσιο. Κάθε φορά παροτρύνω τους επισκέπτες να την επισκεφθούν. Είναι κάτι μοναδικό με τους τίτλους που διαθέτει, για το νησί αλλά και για όλη την Ελλάδα».

Της Κάτιας Παπαδοπούλου

Ένα κομμάτι μαύρης σοκολάτας, ένα φλιτζάνι τσάι – αμφότερα προσφέρουν στην καρδιακή υγεία μια λεπτή αλλά μετρήσιμη ώθηση.

Πρόσφατη ανάλυση έρευνας που διήρκεσε σχεδόν ογδόντα χρόνια διαπίστωσε ότι τα αντιοξειδωτικά που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το τσάι, η μαύρη σοκολάτα και τα μήλα μειώνουν «σημαντικά» την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων.

«Τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά για όσους αναζητούν φυσικούς τρόπους για να διαχειριστούν την αρτηριακή τους πίεση και επιζητούν να υποστηρίξουν την υγεία της καρδιάς τους μέσω απολαυστικών αλλαγών στη διατροφή», δήλωσε ο Κρίστιαν Χάις , καθηγητής καρδιαγγειακής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Σάρρεϋ και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

Η δύναμη των φυτικών συστατικών

Το μυστικό βρίσκεται σε φυσικά συστατικά που ονομάζονται φλάβαν-3-όλες ή φλαβανόλες, ένα είδος φυτικών θρεπτικών συστατικών που υπάρχουν σε διάφορα τρόφιμα. Οι φλαβανόλες βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες.

Η ολοκληρωμένη ανασκόπηση, που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Preventive Cardiology, εξέτασε 145 κλινικές δοκιμές στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 5.200 ενήλικες. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες που συμπεριέλαβαν περισσότερα τρόφιμα και ποτά πλούσια σε φλαβανόλες στη διατροφή τους είδαν τη συστολική αρτηριακή τους πίεση – τον άνω αριθμό στη μέτρηση – να μειώνεται κατά περίπου 3 χιλιοστά του υδραργύρου (mmHg) και τη διαστολική τους πίεση – τον κάτω αριθμό – να μειώνεται κατά 2 mmHg.

Με τις καρδιαγγειακές παθήσεις να αποτελούν την κορυφαία αιτία θανάτου παγκοσμίως, ακόμη και μικρές βελτιώσεις της αρτηριακής πίεσης μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.

«Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης σε αυτό το εύρος μπορεί να φαίνονται μικρές, αλλά εξακολουθούν να έχουν κάποια σημασία», δήλωσε ο Μάικλ Γκάρσικ, καρδιολόγος στο NYU Langone Health, μέσω email προς την εφημερίδα The Epoch Times. Σημείωσε ότι προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι κάθε μείωση της συστολικής πίεσης κατά 5 mmHg μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων – όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακή ανεπάρκεια – κατά περίπου 10%.

Η Κρίστι Κρόου-Γουάιτ, η οποία είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην επιστήμη των τροφίμων και τη διατροφή, και καθηγήτρια ανθρώπινης διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, πρόσθεσε ότι μικρές μεταβολές στην αρτηριακή πίεση μπορούν να επηρεάσουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για την υγεία.

Αν και η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να φαίνεται ασήμαντη, ακόμη και μικρές βελτιώσεις έχουν επίδραση συν τῳ χρόνῳ, δήλωσε η Κρόου-Γουάιτ σε email προς την Epoch Times. Για παράδειγμα, μια μείωση μόλις δύο μονάδων στη συστολική αρτηριακή πίεση μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες θανάτου από καρδιακή νόσο κατά 7% και από εγκεφαλικό επεισόδιο κατά 10%.

Τα μεγαλύτερα οφέλη των τροφών πλούσιων σε φλαβανόλες παρατηρήθηκαν σε άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση, όπως σε προ-ήπια ή πρώιμη υπέρταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αρτηριοχαμηλωτική δράση των φλαβανόλης ήταν παρόμοια με αυτή που θα περίμενε κανείς από αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η μείωση της κατανάλωσης αλατιού ή ακόμη και από ορισμένα φάρμακα, σημείωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Η επίδραση διατηρήθηκε τόσο στις επισκέψεις στην κλινική όσο και στην παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης για 24 ώρες, η οποία δίνει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του κινδύνου για την καρδιά, καταγράφοντας τις διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.

Οι ερευνητές προτείνουν τα τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες να συμπεριληφθούν στις κλινικές οδηγίες για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης, παράλληλα με τη διατροφή και την άσκηση.

Οφέλη πέρα από την αρτηριακή πίεση

Τα καρδιοπροστατευτικά αποτελέσματα δεν περιορίστηκαν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες βελτίωσαν επίσης την ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να διαστέλλονται και να συστέλλονται, ένας πρώιμος δείκτης μακροπρόθεσμης καρδιακής υγείας. Οι βελτιώσεις εμφανίστηκαν όχι μόνο όταν αυτά τα τρόφιμα καταναλώνονταν τακτικά, αλλά ακόμη και μετά από μία μερίδα.

Τα πιο συνεπή αποτελέσματα συνδέθηκαν με την επικατεχίνη, ένα είδος φλαβανόλης που βρίσκεται στο κακάο.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι φλαβανόλες αυξάνουν τα επίπεδα μονοξειδίου του αζώτου στον οργανισμό, το οποίο βοηθά τα αιμοφόρα αγγεία να χαλαρώσουν και να διασταλούν. Αυτό βελτιώνει την κυκλοφορία και υποστηρίζει την υγεία αρτηριακή πίεση με την πάροδο του χρόνου.

Ενώ τα τρόφιμα πλούσια σε κακάο έδειξαν την ισχυρότερη επίδραση, το τσάι, τα μήλα και τα σταφύλια συνέβαλαν επίσης σημαντικά, σημείωσαν οι συγγραφείς της μελέτης. Ωστόσο, για να αποκομίσετε τα οφέλη, το κακάο πρέπει να καταναλώνεται σε μορφές χωρίς προσθήκη ζάχαρης, όπως ακατέργαστη σκόνη κακάο ή μαύρη σοκολάτα με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο.

Ποια είναι η σωστή ποσότητα;

Η Κρόου-Γουάιτ ηγήθηκε πρόσφατα και συνέγραψε τις πρώτες διατροφικές οδηγίες στις ΗΠΑ που εστιάζουν ειδικά στις φλαβανόλες και την καρδιομεταβολική υγεία – μια πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από την Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας και δημοσιεύθηκε στο Advances in Nutrition, το διεθνές περιοδικό της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής.

Η ομάδα της εξέτασε περισσότερες από 150 κλινικές δοκιμές και διαπίστωσε ότι 400 έως 600 χιλιοστόγραμμα την ημέρα συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στη βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης και στην υποστήριξη της ισορροπίας του σακχάρου στο αίμα – όλα βασικοί δείκτες καρδιαγγειακής και μεταβολικής υγείας. Οι οδηγίες αφορούν στα τρόφιμα και δεν αποτελούν σύσταση για συμπληρώματα φλαβανόλης.

«Αυτή η οδηγία για τη διατροφική πρόσληψη βασίστηκε σε ευεργετικά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν σε μια σειρά βιοδεικτών», είπε.

Πηγές φλαβανόλης σε συνηθισμένα τρόφιμα 

Με βάση αυτές τις οδηγίες, μερικές κοινές πηγές φλαβανόλης που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν στην καθημερινή διατροφή περιλαμβάνουν τα εξής είδη:

Τσάι: Ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να αυξήσετε την πρόσληψη φλαβανόλης. Μια κούπα μαύρου τσαγιού 240 ml μπορεί να παρέχει έως και 269 mg. Το πράσινο τσάι προσφέρει περίπου 120 mg ανά κούπα, ενώ ακόμη και οι εκδοχές του χωρίς τεΐνη προσφέρουν οφέλη.

Σοκολάτα υγείας: Μια μικρή μερίδα μαύρης σοκολάτας με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο – 20 έως 30 γραμμάρια ή περίπου ανά δύο τετράγωνα – παρέχει περίπου 30 χιλιοστόγραμμα φλαβανόλες. Επιλέξτε επιλογές με λίγη ή καθόλου προσθήκη ζάχαρης για να αποκομίσετε τα μέγιστα οφέλη.

Φρούτα: Τα μήλα, τα αχλάδια και τα μούρα συμβάλλουν με μικρότερες ποσότητες. Ένα μικρό μήλο, για παράδειγμα, παρέχει περίπου 12 χιλιοστόγραμμα φλαβανόλες.

Ένα δείγμα ημερήσιας πρόσληψης φλαβανόλης

Ακολουθεί ένα υπόδειγμα μενού βασισμένο στις διατροφικές οδηγίες που ανέπτυξε η ομάδα του Κρόου-Γουάιτ, σχεδιασμένο για να βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου των 400 έως 600 χιλιοστόγραμμα ημερησίως:

Πρωινό: Πληγούρι βρόμης με μια μικρή μπανάνα και μαύρο τσάι – παρέχει 269 mg

Δεκατιανό: 1/2 φλιτζάνι βατόμουρα – παρέχει 31 mg

Μεσημεριανό: Ψάρι με λαχανικά, ρύζι και κόκκινο κρασί – παρέχει 23 mg

Απογευματινό: Σοκολάτα υγείας – παρέχει 30 mg

Δείπνο: Σάντουιτς με γαλοπούλα σε ψωμί ολικής αλέσεως και μήλο – παρέχει 12 mg

Απόδειπνο: Μείγμα ξηρών καρπών και πράσινο τσάι χωρίς τεΐνη – παρέχει 152 mg

Μια επιλογή χαμηλού κινδύνου και υψηλής απόδοσης

Στους περισσότερους ανθρώπους που συμμετείχαν στις μελέτες δεν παρουσιάστηκαν παρενέργειες από τα τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες – μόνο το 0,4% των συμμετεχόντων ανέφεραν ήπια συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους ή πεπτικές διαταραχές.

Οι ερευνητές συνιστούν την πρόσληψη φλαβανόλης από τα τρόφιμα και όχι από συμπληρώματα, ειδικά για άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, καθώς τα συμπληρώματα δεν έχουν μελετηθεί εξονυχιστικά και ενδέχεται να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα φάρμακα.

«Θεωρούμε ότι μια διατροφή καλή για την καρδιά είναι αυτή που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά, τα οποία είναι πλούσια σε φλάβαν-3-όλη», είπε ο Γκάρσικ. «Θα συνεχίσω να ενθαρρύνω τους ανθρώπους να ακολουθούν μία διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και όχι σε ραφιναρισμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα».

Της  Cara Michelle Miller