Παρασκευή, 28 Νοέ, 2025

Εχθρικά μη επανδρωμένα στη βόρεια Ευρώπη και συλλήψεις Κινέζων κατασκόπων

Η πρόσφατη αύξηση των θεάσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drone) σε αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη αποτελεί μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις ασφάλειας που αντιμετωπίζει η ήπειρος τα τελευταία χρόνια. Από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2025, κυβερνήσεις σε Δανία, Νορβηγία, Γερμανία και άλλες χώρες αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά αεροδρόμια, επηρεάζοντας δεκάδες χιλιάδες ταξιδιώτες και προκαλώντας εκτεταμένες διαταραχές στην αεροπορική κίνηση. Οι περιστάσεις αυτές έχουν ερμηνευτεί ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής υβριδικού πολέμου, με πολλούς αξιωματούχους να δείχνουν με το δάχτυλο τη Ρωσία, παρόλο που η Μόσχα αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή.​

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2025, το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης έκλεισε για σχεδόν τέσσερις ώρες μετά από θεάσεις δύο έως τριών μεγάλων μη επανδρωμένων εντός του ελεγχόμενου εναέριου χώρου. Παράλληλα, το αεροδρόμιο του Όσλο Gardermoen στη γειτονική Νορβηγία έκλεισε επίσης προσωρινά τον εναέριο του χώρο την ίδια νύχτα λόγω παρόμοιων θεάσεων. Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρέντρικσεν χαρακτήρισε τα γεγονότα ως «την πιο σοβαρή επίθεση στις κρίσιμες υποδομές της Δανίας μέχρι σήμερα».​

Τις επόμενες ημέρες, το αεροδρόμιο του Άαλμποργκ, που φιλοξενεί επίσης στρατιωτική αεροπορική βάση, επηρεάστηκε δύο φορές (24-25 και 25-26 Σεπτεμβρίου), ενώ η αστυνομία έλαβε επιπλέον αναφορές για θεάσεις κοντά στα αεροδρόμια του Εσμπγιέργκ και Σέντερμποργκ και στη Flyvestation Skrydstrup, την κύρια βάση των δανικών μαχητικών F-16 και F-35. Η  NOST, το κεντρικό διυπηρεσιακό όργανο διαχείρισης κρίσεων της Δανίας, κλιμάκωσε στην υψηλότερη ετοιμότητα και η εθνική αστυνομία της Δανίας τέθηκε σε αυξημένη ετοιμότητα.​

Στις 2 και 3 Οκτωβρίου 2025, το αεροδρόμιο του Μονάχου, το δεύτερο μεγαλύτερο της Γερμανίας, αναγκάστηκε να κλείσει επανειλημμένα λόγω θεάσεων μη επανδρωμένων. Συνολικά 17 πτήσεις ακυρώθηκαν και 15 εκτροπές πραγματοποιήθηκαν σε άλλα αεροδρόμια, επηρεάζοντας σχεδόν 3.000 επιβάτες. Το γεγονός επαναλήφθηκε την επόμενη ημέρα, με επιπλέον 170 πτήσεις να ακυρώνονται ή να εκτρέπονται, επηρεάζοντας περίπου 6.500 ταξιδιώτες.​

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς δήλωσε ότι πιστεύει πως η Ρωσία βρίσκεται πίσω από τα περισσότερα περιστατικά με τα μη επανδρωμένα που παρατηρήθηκαν πάνω από τη Γερμανία το τελευταίο διάστημα, παρόλο που σημείωσε ότι αυτά τα αεροσκάφη ήταν άοπλα και ασχολούνταν κυρίως με αναγνωριστικές αποστολές. Ως απάντηση, η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε νομοθεσία που επιτρέπει στην αστυνομία να καταρρίπτει απειλητικά drone.​

Σε ένα ξεχωριστό αλλά σχετικό περιστατικό, δύο Κινέζοι υπήκοοι συνελήφθησαν στη βόρεια Νορβηγία στις αρχές Οκτωβρίου για παράνομη λειτουργία μη επανδρωμένων αεροσκαφών κοντά στο αεροδρόμιο Bardufoss, μια κρίσιμη διπλής χρήσης εγκατάσταση που χρησιμεύει ως στρατιωτική βάση για τη Βασιλική Νορβηγική Πολεμική Αεροπορία. Η επικεφαλής του τμήματος ερευνών στο Midt-Troms, Katrine Grimnes, ανέφερε ότι βρέθηκαν φωτογραφίες προστατευόμενων αντικειμένων στον εξοπλισμό των συλληφθέντων.​

Ενεργοποίηση του Άρθρου 4 του ΝΑΤΟ

Οι θεάσεις drone αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου μοτίβου υβριδικών απειλών που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, η Πολωνία κατέρριψε ρωσικά μη επανδρωμένα που παραβίασαν τον εναέριο της χώρο, γινόμενη το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που εμπλέκεται άμεσα με ρωσικά στρατιωτικά στοιχεία κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Η Πολωνία, μαζί με την Εσθονία, ενεργοποίησαν το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ, που επιτρέπει σε κράτη-μέλη να ζητήσουν διαβουλεύσεις όταν αντιλαμβάνονται απειλή για την ασφάλειά τους.​

Η Δανία εξέτασε επίσης την ενεργοποίηση του Άρθρου 4 μετά από τις επανειλημμένες παραβιάσεις του εναέριου της χώρου. Το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί μόλις οκτώ φορές από το 1949, κάτι που υπογραμμίζει τη σοβαρότητα των τρεχουσών απειλών.​

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα στις 9 Οκτωβρίου 2025 καταδικάζοντας τις «παράλογες και κλιμακούμενες ενέργειες» της Ρωσίας, ζητώντας σκληρότερες απαντήσεις στις παραβιάσεις του εναέριου χώρου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της κατάρριψης μη εξουσιοδοτημένων drone και αεροσκαφών. Το ψήφισμα πέρασε με 469 ψήφους υπέρ, 97 κατά και 38 αποχές.​

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στις συναντήσεις στην Κοπεγχάγη να προχωρήσουν με σχέδια για έναν λεγόμενο «τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών» κατά μήκος των ανατολικών συνόρων του μπλοκ. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε την Τρίτη: «Η Ευρώπη πρέπει να παραδώσει μια ισχυρή και ενωμένη απάντηση στις ρωσικές εισβολές των μη επανδρωμένων».​

Νόμπελ Οικονομίας σε τρεις ερευνητές για την εξήγηση της καινοτομίας ως κινητήριας δύναμης της οικονομικής ανάπτυξης

Τρεις ερευνητές που μελέτησαν σε βάθος τη διαδικασία της επιχειρηματικής καινοτομίας τιμήθηκαν τη Δευτέρα με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας, για το έργο τους που εξηγεί πώς τα νέα προϊόντα και οι εφευρέσεις προωθούν την οικονομική ανάπτυξη και την ανθρώπινη ευημερία, παρότι ταυτόχρονα αφήνουν πίσω τους παλαιότερες επιχειρήσεις.

Το έργο τους αναγνωρίστηκε ως θεμελιώδες για την καλύτερη κατανόηση, από την πλευρά των οικονομολόγων, του τρόπου με τον οποίο οι ιδέες και η τεχνολογία επικρατούν των καθιερωμένων πρακτικών — μια διαδικασία τόσο παλιά όσο και η αντικατάσταση των ιππήλατων αμαξών από τις ατμομηχανές, αλλά και τόσο σύγχρονη όσο το ηλεκτρονικό εμπόριο που οδήγησε στο κλείσιμο εμπορικών κέντρων.

Το βραβείο μοιράστηκαν ο ολλανδικής καταγωγής Τζόελ Μόκυρ (Joel Mokyr), 79 ετών, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Northwestern· ο Φιλίπ Αγκιόν (Philippe Aghion), 69 ετών, που διδάσκει στο Collège de France και στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου· και ο καναδικής καταγωγής Πήτερ Χάουιτ (Peter Howitt), 79 ετών, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Brown.

Πιο σαφής κατανόηση της «δημιουργικής καταστροφής»

Οι νικητές αναγνωρίστηκαν για τη συμβολή τους στην καλύτερη εξήγηση και ποσοτικοποίηση της έννοιας της «δημιουργικής καταστροφής» — μιας κεντρικής ιδέας στην οικονομική θεωρία που περιγράφει τη διαδικασία μέσω της οποίας οι νέες καινοτομίες αντικαθιστούν τις παλαιότερες τεχνολογίες και επιχειρήσεις.

Η έννοια αυτή συνδέεται κυρίως με τον οικονομολόγο Γιόζεφ Σουμπέτερ (Joseph Schumpeter), ο οποίος την παρουσίασε στο έργο του Capitalism, Socialism and Democracy («Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία», 1942), χαρακτηρίζοντάς την ως «το ουσιώδες χαρακτηριστικό του καπιταλισμού».

Η επιτροπή των Νόμπελ επεσήμανε ότι ο Μόκυρ έδειξε πως για να επιτυγχάνονται οι καινοτομίες με έναν αυτοτροφοδοτούμενο τρόπο, δεν αρκεί να γνωρίζουμε ότι κάτι «δουλεύει», αλλά πρέπει να έχουμε και επιστημονικές εξηγήσεις για το «γιατί» λειτουργεί.

Οι Αγκιόν και Χάουιτ μελέτησαν τους μηχανισμούς πίσω από τη διατηρήσιμη ανάπτυξη, παρουσιάζοντας, μεταξύ άλλων, σε άρθρο του 1992, ένα περίπλοκο μαθηματικό μοντέλο για τη δημιουργική καταστροφή, το οποίο εισήγαγε νέες παραμέτρους που δεν υπήρχαν σε προηγούμενα μοντέλα.

Παραδείγματα της δημιουργικής καταστροφής περιλαμβάνουν το ηλεκτρονικό εμπόριο που ανατρέπει το λιανεμπόριο, τις υπηρεσίες ροής που αντικατέστησαν τις βιντεοκασέτες και τα DVD, και τη διαδικτυακή διαφήμιση που υπονόμευσε τις παραδοσιακές διαφημίσεις στις εφημερίδες. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι οι κατασκευαστές μαστιγίων για ιππήλατα κάρα, οι οποίοι εξαφανίστηκαν με την έλευση του αυτοκινήτου.

Η διαδικασία-κλειδί για την ανάπτυξη και την ευημερία

Ο πρόεδρος της επιτροπής του Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών, Τζον Χάσλερ (John Hassler), δήλωσε ότι το έργο των βραβευμένων δείχνει πως η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Επεσήμανε ότι πρέπει να διατηρούνται οι μηχανισμοί που στηρίζουν τη δημιουργική καταστροφή, ώστε να αποφευχθεί η στασιμότητα.

Το μοντέλο των Χάουιτ και Αγκιόν έδειξε επίσης ότι οι αγορές με ελάχιστες κυρίαρχες εταιρείες μπορούν να εμποδίσουν την καινοτομία και την ανάπτυξη — ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και οι αεροπορικές εταιρείες.

Οι ερευνητές υπογράμμισαν τη σημασία της υποστήριξης των ανθρώπων που πλήττονται από τις αλλαγές, τονίζοντας πως είναι απαραίτητο να διευκολύνεται η μετάβαση των εργαζομένων σε πιο παραγωγικούς τομείς, προστατεύοντας τους ίδιους και όχι τις συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Επίσης, τόνισαν τη σημασία της κοινωνικής κινητικότητας, όπου το επάγγελμα ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από την οικογενειακή του προέλευση.

Ο Μόκυρ είναι γνωστός για την αισιοδοξία του σχετικά με την τεχνολογική καινοτομία. Περίπου μια δεκαετία πριν, πολλοί οικονομολόγοι είχαν εκφράσει πιο απαισιόδοξες απόψεις, υποστηρίζοντας ότι εφευρέσεις όπως τα «έξυπνα» κινητά ή ακόμη και το διαδίκτυο είχαν μικρότερο οικονομικό αντίκτυπο σε σύγκριση με παλαιότερες ανακαλύψεις, όπως το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο.

Ο Μόκυρ αντέτεινε ότι, επειδή πολλές νέες υπηρεσίες είναι είτε φθηνές είτε δωρεάν, η επίδρασή τους δεν αποτυπώνεται στα οικονομικά δεδομένα, αλλά παραμένει τεράστια ως προς τα οφέλη που προσφέρουν.

Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει το 2015 στο Associated Press, είχε αναφέρει ως παράδειγμα το Spotify, το οποίο χαρακτήρισε εντυπωσιακή καινοτομία που οι οικονομολόγοι δυσκολεύονται να μετρήσουν. Είχε σημειώσει ότι κάποτε διέθετε περισσότερα από 1.000 CD και πολλά βινύλια, ενώ πλέον μπορούσε να έχει πρόσβαση σε μια τεράστια μουσική βιβλιοθήκη με μια μικρή μηνιαία συνδρομή.

Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι οι νέες εφευρέσεις συχνά προκαλούν βραχυπρόθεσμη απώλεια θέσεων εργασίας ή μείωση εισοδημάτων. Όπως εξήγησε, οι καινοτομίες δημιουργούν παράλληλα και απρόβλεπτες νέες ευκαιρίες απασχόλησης.

Η επιτροπή του Νόμπελ υπενθύμισε ότι για μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, η οικονομική στασιμότητα ήταν ο κανόνας. Από τη Βιομηχανική Επανάσταση του 18ου αιώνα και έπειτα, οι ευρωπαϊκές και κατόπιν άλλες οικονομίες άρχισαν να αναπτύσσονται σταθερά.

Το ζήτημα της καινοτομίας και των τρόπων ενίσχυσής της θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο στην Ευρώπη, όπου, σύμφωνα με έκθεση του πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι (Mario Draghi), η ήπειρος αντιμετωπίζει αυξανόμενο χάσμα παραγωγικότητας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο Αγκιόν δήλωσε ότι η πρόκληση για την Ευρώπη είναι να μπει στον ρυθμό των ΗΠΑ και της Κίνας, ενισχύοντας την έρευνα και τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου που μετατρέπει τις ιδέες σε επιχειρήσεις.

Τόνισε χαρακτηριστικά ότι η Ευρώπη πρέπει «να ξυπνήσει», εξηγώντας πως «σε αυτόν τον αγώνα θα κερδίσουν όσοι καινοτομούν».

Οι λεπτομέρειες του φετινού βραβείου Νόμπελ Οικονομίας

Το ήμισυ του βραβείου, ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1 εκατομμυρίου ευρώ), απονεμήθηκε στον Μόκυρ, ενώ το υπόλοιπο μοιράστηκαν ο Αγκιόν και ο Χάουιτ. Οι νικητές λαμβάνουν επίσης ένα χρυσό μετάλλιο 18 καρατίων και ένα δίπλωμα.

Το βραβείο Οικονομίας είναι επισήμως γνωστό ως «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας στις Οικονομικές Επιστήμες εις μνήμην του Άλφρεντ Νόμπελ». Θεσπίστηκε το 1968 από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, προς τιμήν του Άλφρεντ Νόμπελ, του Σουηδού επιχειρηματία και χημικού του 19ου αιώνα που ανακάλυψε τη δυναμίτιδα και καθιέρωσε τα πέντε αρχικά βραβεία Νόμπελ.

Έκτοτε, έχει απονεμηθεί 57 φορές σε συνολικά 99 επιστήμονες, εκ των οποίων μόνο τρεις ήταν γυναίκες.

Οι υποστηρικτές των λεγόμενων «καθαρών» βραβείων Νόμπελ τονίζουν ότι το βραβείο Οικονομίας δεν αποτελεί τεχνικά ένα από τα αρχικά Νόμπελ. Ωστόσο, απονέμεται πάντα μαζί με τα υπόλοιπα στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ το 1896.

Τα υπόλοιπα φετινά βραβεία Νόμπελ (Ιατρικής, Φυσικής, Χημείας, Λογοτεχνίας και Ειρήνης) ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα.

Η Σύνοδος του Σαρμ ελ Σέιχ: Η ελληνική παρουσία στη Μέση Ανατολή

Η Σύνοδος Κορυφής του Σαρμ ελ Σέιχ, στις 13 Οκτωβρίου 2025, σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή στη διεθνή διπλωματία, με την πρόσκληση της Ελλάδας και της Κύπρου να αποτελεί αναγνώριση του αυξανόμενου ρόλου τους στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου. Η διάσκεψη, που συνδιοργάνωσαν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι, με  περισσότερους από είκοσι παγκόσμιους ηγέτες, έχει ως στόχο την εφαρμογή του σχεδίου ειρήνης για τη Γάζα και την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας. Η συμμετοχή της Ελλάδας και της Κύπρου υπογραμμίζει τη μετεξέλιξη τους από παθητικούς παρατηρητές σε ενεργούς διαμεσολαβητές στις περιφερειακές κρίσεις, ενώ η στρατηγική τους θέση στην Ανατολική Μεσόγειο τις καθιστά βασικούς εταίρους στην επίτευξη διαρκούς ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.​

Το σχέδιο ειρήνης του Τραμπ: Προσέγγιση σε τρία στάδια

Το σχέδιο ειρήνης  των είκοσι σημείων που προτείνει ο Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί την πιο φιλόδοξη προσπάθεια για την επίλυση της σύγκρουσης στη Γάζα μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Η πρώτη φάση του σχεδίου, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2025, προβλέπει την άμεση κατάπαυση του πυρός, την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων εντός 72 ωρών, και την αντίστοιχη απελευθέρωση 250 Παλαιστινίων κρατουμένων με ισόβια, καθώς και 1.700 κρατουμένων από τη Γάζα.​

Η δεύτερη φάση επικεντρώνεται στη στρατηγική αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας, με την καταστροφή όλων των επιθετικών οπλικών συστημάτων της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων των υπόγειων τούνελ και της στρατιωτικής υποδομής. Το σχέδιο προβλέπει την ανάπτυξη Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ISF) αποτελούμενης από αμερικανικό, αραβικό και ευρωπαϊκό προσωπικό, η οποία θα αναλάβει την εκπαίδευση και υποστήριξη παλαιστινιακών αστυνομικών δυνάμεων για μακροπρόθεσμη ασφάλεια.​

Η τρίτη φάση προβλέπει τη δημιουργία μεταβατικής διοίκησης υπό την ηγεσία Παλαιστινίων τεχνοκρατών και την εποπτεία διεθνούς οργάνου με επικεφαλής τον Τραμπ. Η Παλαιστινιακή Αρχή θα αναλάβει τελικά τη διακυβέρνηση της Γάζας, εφόσον ολοκληρώσει το απαιτούμενο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη διεξαγωγή εκλογών και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών.​

Η στρατηγική σημασία της ελληνικής συμμετοχής

Η πρόσκληση της Ελλάδας από τον Τραμπ στη διάσκεψη αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη γεωπολιτική της σημασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ελληνική παρουσία στη σύνοδο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική που αποσκοπεί στην ενίσχυση του ρόλου της χώρας ως σταθεροποιητικού παράγοντα στην περιοχή.​

Η Ελλάδα έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ένα περίπλοκο δίκτυο συμμαχιών στην Ανατολική Μεσόγειο, με στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με την Κύπρο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Αυτή η διπλωματική αρχιτεκτονική έχει καταστήσει την Ελλάδα κεντρικό κόμβο στις περιφερειακές εξελίξεις, ενώ παράλληλα της επιτρέπει να λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών και θρησκευτικών κοινοτήτων.​

Το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), που ιδρύθηκε το 2020 με τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ιορδανίας και της Παλαιστινιακής Αρχής, αποτελεί παράδειγμα της πολυδιάστατης προσέγγισης που ακολουθεί η ελληνική διπλωματία. Αυτή η πλατφόρμα ενεργειακής συνεργασίας δημιουργεί κοινά συμφέροντα που υπερβαίνουν τις πολιτικές διαφωνίες και συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.​

Η συμμετοχή της Κύπρου στη σύνοδο του Σαρμ ελ Σέιχ υπό τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη αναγνωρίζει τον ρόλο της χώρας στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Η πρωτοβουλία «Αμάλθεια», που λανσάρισε η Κύπρος το Μάρτιο 2024, έχει καταστεί ζωτικός ανθρωπιστικός διάδρομος για τη μεταφορά βοήθειας στη Γάζα μέσω θαλάσσης.​

Το έργο «Αμάλθεια» – που πήρε το όνομά του από την τροφό του Δία στην ελληνική μυθολογία, συμβολίζοντας τη γενναιοδωρία και τον αλτρουισμό – αποτελεί μια 25-σελίδων στρατηγική για τη δημιουργία ναυτιλιακού διαδρόμου από την Κύπρο στη Γάζα. Μέχρι σήμερα, έχουν σταλεί πάνω από 1.200 τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω του λιμανιού της Λεμεσού, με χρηματοδότηση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και συντονισμό από τη World Central Kitchen.​

Η επιτυχία της πρωτοβουλίας «Αμάλθεια» (Amalthea) έχει καταστήσει την Κύπρο φυσική γέφυρα για την ευρωπαϊκή δράση στη μεταπολεμική φάση, κάτι που αναγνωρίζεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από εταίρους όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτός ο ρόλος ενισχύει σημαντικά το διπλωματικό προφίλ της Κύπρου και την καθιστά βασικό εταίρο σε μελλoντικές προσπάθειες σταθεροποίησης της περιοχής.​

Η σύνθεση των συμμετεχόντων στη σύνοδο του Σαρμ ελ Σέιχ αποκαλύπτει τη σύνθετη γεωπολιτική δυναμική της Μέσης Ανατολής. Εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, συμμετέχουν οι πρόεδροι της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, καθώς και οι πρωθυπουργοί της Βρετανίας Κηρ Στάρμερ, της Γερμανίας Φρήντριχ Μερτς, της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ.​​

Το πρόβλημα της δημοκρατικής νομιμότητας της Παλαιστινιακής Αρχής, που δεν έχει διεξαγάγει εκλογές εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την αποδοχή της από τον παλαιστινιακό λαό. Ο Παλαιστίνιος αξιωματούχος Χουσέιν αλ Σέιχ έχει επισημάνει ότι «δεν μπορούμε, ως Παλαιστίνιοι, να αποδεχτούμε εκλογές χωρίς την Ανατολική Ιερουσαλήμ», υπογραμμίζοντας τις πολιτικές και συμβολικές διαστάσεις του ζητήματος.​

Παράλληλα, η διεθνής κοινότητα, με επικεφαλής τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, πιέζει για ριζικές μεταρρυθμίσεις που θα περιλαμβάνουν την εισαγωγή νέων προσώπων στην ηγεσία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη δημιουργία διαφανών θεσμών. Αυτές οι απαιτήσεις αποσκοπούν στη δημιουργία μιας αξιόπιστης διοίκησης που θα λογοδοτεί και θα μπορεί να αναλάβει αποτελεσματικά τη διακυβέρνηση της Γάζας.​

Πέντε βασικά σημεία από την επίσκεψη του Τραμπ σε Ισραήλ και Αίγυπτο

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, επισκέφθηκε το Ισραήλ και την Αίγυπτο στις 13 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης μιας συμφωνίας εκεχειρίας που προέβλεπε την απελευθέρωση ομήρων από την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ.

Κατά την ομιλία του προς περιφερειακούς ηγέτες, ο Τραμπ ανέφερε ότι τα επόμενα βήματα στη διαδικασία της εκεχειρίας βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και χαρακτήρισε τη στιγμή αυτή ως «το τέλος μιας εποχής τρόμου και θανάτου και την αρχή μιας εποχής πίστης και ελπίδας».

Απελευθέρωση ομήρων

Οι τελευταίοι 20 Ισραηλινοί όμηροι που κρατούνταν από τρομοκράτες της Χαμάς για περισσότερα από δύο χρόνια απελευθερώθηκαν και επέστρεψαν στην πατρίδα και τις οικογένειές τους, στις 13 Οκτωβρίου.

Ο Τραμπ, απευθυνόμενος στην Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο, ανέφερε ότι ύστερα από δύο βασανιστικά χρόνια αιχμαλωσίας, οι 20 γενναίοι όμηροι επιστρέφουν στην αγκαλιά των οικογενειών τους. Είπε ότι είχε δεσμευθεί από την αρχή να φέρει πίσω όλους τους ομήρους, ζωντανούς και νεκρούς.

Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να αναζητούν τα σώματα περίπου 24 ανθρώπων που πέθαναν κατά την αιχμαλωσία, μετά την επιστροφή τεσσάρων νεκρών. Όπως δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους καθ’ οδόν προς την Αίγυπτο, ομάδες έρευνας συνεχίζουν να ψάχνουν στα ερείπια της κατεστραμμένης Γάζας.

Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των ομήρων, το Ισραήλ απελευθέρωσε περισσότερους από 1.900 Παλαιστίνιους, μεταξύ των οποίων περίπου 250 φυλακισμένους για διάφορα αδικήματα.

Αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από συγγενείς και φίλους που ξαναβρήκαν τις οικογένειές τους παρουσίαζαν σκηνές έντονης συγκίνησης. Χιλιάδες Ισραηλινοί πλημμύρισαν τους δρόμους, κρατώντας σημαίες και ζητωκραυγάζοντας για να υποδεχθούν το κομβόι των απελευθερωμένων ομήρων.

Η επιστροφή τους συμπίπτει με την παραμονή της εβραϊκής γιορτής Σιμχάτ Τορά, γνωστής για τον χαρούμενο χαρακτήρα της, που σηματοδοτεί το τέλος ενός κύκλου και την αρχή ενός νέου.

Ισραηλινοί συγκεντρώνονται κρατώντας εθνικές σημαίες έξω από τη στρατιωτική βάση Ρεΐμ, κοντά στα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας, στο νότιο Ισραήλ, στις 13 Οκτωβρίου 2025. (Maya Levin/AFP μέσω Getty Images)

Ο Τραμπ μιλά για «αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής»

Απευθυνόμενος στα μέλη της Κνεσέτ στις 13 Οκτωβρίου, ο Τραμπ τόνισε ότι η εκεχειρία Ισραήλ-Χαμάς αποτελεί βασικό βήμα προς μια ευρύτερη ειρηνευτική δυναμική σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Είπε ότι πρόκειται για την απαρχή μιας μεγάλης συμφιλίωσης και διαρκούς αρμονίας για το Ισραήλ και όλα τα έθνη της περιοχής, την οποία χαρακτήρισε «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής».

Ο Αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ότι η ευκαιρία για ειρήνη στηρίζεται στις στρατιωτικές επιτυχίες του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Επισήμανε ότι η «λεπίδα της Χεζμπολάχ», που για χρόνια στόχευε τον λαιμό του Ισραήλ, έχει πλέον «συντριβεί ολοκληρωτικά».

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ απευθύνεται στην Κνεσέτ, το κοινοβούλιο του Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ, στις 13 Οκτωβρίου 2025. (Evelyn Hockstein – Pool/Getty Images)

 

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του αναφέρθηκε στα πλήγματα που εξαπέλυσαν τον Ιούνιο το Ισραήλ και οι ΗΠΑ εναντίον της στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν, καθώς και εναντίον επιστημόνων και εγκαταστάσεων του πυρηνικού του προγράμματος. Δήλωσε ότι το Ισραήλ, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει κατακτήσει ό,τι μπορούσε μέσω της στρατιωτικής ισχύος, και τώρα είναι η στιγμή να μετατραπούν αυτές οι νίκες σε ειρήνη και ευημερία για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Αναζωπύρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ

Ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε την επίσκεψή του για να αναζωπυρώσει την ειρηνευτική πρωτοβουλία που είχε ξεκινήσει κατά την πρώτη του θητεία, γνωστή ως Συμφωνίες του Αβραάμ, με στόχο την εξομάλυνση των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και τους μουσουλμανικούς του γείτονες.

Ανέφερε ότι τα κράτη που άφησαν πίσω τις διαφορές τους και προχώρησαν σε συνεργασία είναι σήμερα από τα πιο επιτυχημένα της περιοχής και ότι συνυπάρχουν ειρηνικά με το Ισραήλ.

Υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν είχε προσπαθήσει να εντάξει τη Σαουδική Αραβία στο δίκτυο των χωρών που ομαλοποιούν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, αλλά οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν λόγω του πολέμου στη Γάζα. Οι σαουδαραβικές αρχές είχαν δηλώσει ότι δεν θα προχωρούσαν σε εξομάλυνση αν δεν υπήρχε σαφής δέσμευση του Ισραήλ για παλαιστινιακή κρατική υπόσταση.

Ο Τραμπ επέκρινε την προηγούμενη αμερικανική διοίκηση, χαρακτηρίζοντάς την «την πιο αδύναμη στην ιστορία της χώρας» και κατηγόρησε τον τότε πρόεδρο ότι δεν αξιοποίησε τη δυναμική των Συμφωνιών του Αβραάμ.

Σύνοδος στην Αίγυπτο

Ηγέτες από 35 χώρες συγκεντρώθηκαν στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, όπου υπεγράφη συμφωνία ασφάλειας στο πλαίσιο της Διάσκεψης Ειρήνης για τη Γάζα. Ο Τραμπ δήλωσε ότι ήταν η ημέρα για την οποία άνθρωποι σε όλη την περιοχή και τον κόσμο εργάζονταν, προσπαθούσαν και προσεύχονταν.

Ανακοινώθηκε επίσης η δημιουργία ενός νέου Συμβουλίου Ειρήνης, που θα παρακολουθεί την κατάσταση στο πεδίο με σκοπό τη διασφάλιση μακροχρόνιας σταθερότητας. Ο Τραμπ ανέφερε ότι οι πρώτες χώρες που θα συμμετάσχουν στο Συμβούλιο θα επιλεγούν με κλήρωση. Επισήμανε ότι από κοινού επιτεύχθηκε κάτι που όλοι θεωρούσαν αδύνατο και ότι, χάρη σε αυτή τη συνεργασία, «υπάρχει πλέον ειρήνη στη Μέση Ανατολή».

Στη σύνοδο συμμετείχαν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Ιορδανίας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρρες και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Αν και οι αιγυπτιακές αρχές είχαν ανακοινώσει ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, θα παρίστατο στη σύνοδο, το γραφείο του ανακοίνωσε αργότερα ότι δεν θα μπορέσει να παραστεί λόγω της επικείμενης εβραϊκής εορτής.

Έναρξη της δεύτερης φάσης των διαπραγματεύσεων

Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στις 13 Οκτωβρίου, ο Τραμπ ρωτήθηκε πότε θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή της δεύτερης φάσης της εκεχειρίας στη Γάζα. Απάντησε ότι, κατά την άποψή του, η δεύτερη φάση έχει ήδη ξεκινήσει.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξήγησε ότι οι φάσεις της τρέχουσας συμφωνίας «είναι κάπως αλληλένδετες μεταξύ τους» και αναφέρθηκε στις προσπάθειες καθαρισμού των ερειπίων στη Γάζα.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και άλλοι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής για την ειρήνη στο Σαρμ ελ Σέιχ. Αίγυπτος, 13 Οκτωβρίου 2025. (Evan Vucci/Pool/Getty Images)

 

Μια προηγούμενη συμφωνία εκεχειρίας με φάσεις είχε καταρρεύσει νωρίτερα μέσα στο έτος, λόγω διαφωνιών σχετικά με τον τρόπο μετάβασης από την πρώτη στη δεύτερη φάση.

Μετά την υπογραφή εκείνης της συμφωνίας τον Ιανουάριο, η Χαμάς είχε απελευθερώσει έναν συμφωνημένο αριθμό ομήρων, σύμφωνα με τους όρους της πρώτης φάσης. Στη συνέχεια, η οργάνωση προσπάθησε να προχωρήσει στη δεύτερη φάση, ενώ το Ισραήλ υποστήριξε την πρόταση του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου στη Μέση Ανατολή, Στηβ Γουίτκοφ, να παραταθεί η ισχύς της πρώτης φάσης ώστε να δοθεί χρόνος για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.

Ο Γουίτκοφ, μιλώντας στους δημοσιογράφους στις 13 Οκτωβρίου, δήλωσε ότι ο ίδιος και ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, θα συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στις λεπτομερείς διαπραγματεύσεις που απαιτούνται για να προχωρήσει η ειρηνευτική συμφωνία, όπως έχει ζητήσει ο πρόεδρος.

Των Ryan Morgan και Travis Gillmore

Σε πρωταγωνιστικό ρόλο προσβλέπει η Βρετανία στην ανοικοδόμηση της Γάζας

Τη δέσμευσή του για παροχή έμπρακτης βοήθειας για την ανάκαμψη της Λωρίδας της Γάζας θα ανακοινώσει σήμερα ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κηρ Στάρμερ, στην ιστορική σύνοδο ειρήνης που πραγματοποιείται στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, σύμφωνα με την Ντάουνιγκ Στρητ.

Η Βρετανία αναμένεται από τη μια να χορηγήσει ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 20 εκατομμυρίων λιρών (~23 εκατ. ευρώ) και από την άλλη να οργανώσει μια διεθνή σύνοδο με θέμα την ανοικοδόμηση της Γάζας. Τα χρήματα θα δοθούν για την παροχή βασικών υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής στους αμάχους της περιοχής. Σ

Στην τριήμερη διεθνή σύνοδο θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων η Γερμανία, η Ιταλία, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή. Παράλληλα, θα προσκληθούν διεθνείς οργανισμοί, αναπτυξιακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλά και ιδιώτες που επιθυμούν να επενδύσουν στην περιοχή. Στόχος της συνόδου θα είναι ο συντονισμός των δράσεων για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη ανάκαμψη της περιοχής, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η ανακοίνωση του βρετανικού πρωθυπουργικού γραφείου.

«Η σημερινή μέρα σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του πολέμου. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα σταθεί στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου ειρήνης, ώστε οι άνθρωποι και από τις δύο πλευρές να ζήσουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια», δήλωσε ο Κηρ Στάρμερ.

Η υπουργός Εξωτερικών Υβέτ Κούπερ σημείωσε ότι η κατάπαυση του πυρός προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για ουσιαστική ανάκαμψη: «Η Γάζα έχει καταστραφεί ολοσχερώς. Τώρα είναι η στιγμή να καθαριστούν τα ερείπια, να αποκατασταθούν οι υποδομές και να ξαναχτιστούν οι ζωές. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο, συντονίζοντας δυνάμεις και επενδύσεις για τη στήριξη της προσπάθειας».

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του γραφείου του Βρετανού πρωθυπουργού, το πακέτο των 20 εκατ. λιρών εντάσσεται στη συνολική ανθρωπιστική βοήθεια του Ηνωμένου Βασιλείου προς τον παλαιστινιακό λαό, η οποία για το 2025, φτάνει τα 116 εκατ. λίρες (~134 εκατ. ευρώ). Ήδη έχουν διατεθεί 74 εκατ. λίρες (~85 εκατ. ευρώ) για βοήθεια σε τρόφιμα, στέγαση και ιατρική περίθαλψη.

Του Ι. Καριπίδη

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ζελένσκι: Η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα δίνει ελπίδες για ειρήνη και στην Ουκρανία

O πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκτίμησε σήμερα ότι η κατάπαυση του πυρός που επιτεύχθηκε στη Γάζα με τη μεσολάβηση του Ντόναλντ Τραμπ δίνει «επιπλέον ελπίδες για ειρήνη» και στην Ουκρανία, όπου ο Αμερικανός ηγέτης φιλοδοξεί επίσης να διαδραματίσει ρόλο μεσολαβητή.

«Όταν επιτυγχάνεται η ειρήνη σε ένα μέρος του κόσμου, αυτό φέρνει μεγαλύτερη ελπίδα για την ειρήνη σε άλλες περιοχές», ανέφερε ο Ζελένσκι σε ανάρτησή του στο Facebook.

«Η ηγεσία και η αποφασιστικότητα των παραγόντων της διεθνούς κοινότητας μπορούν μετά βεβαιότητας να λειτουργήσουν υπέρ μας, στην Ουκρανία», συμπλήρωσε, αποδίδοντας αυτά τα χαρακτηριστικά στον Ντόναλντ Τραμπ.

Στο μεταξύ, ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρήντριχ Μερτς είπε πως θα αναφέρει σήμερα στον Αμερικανό πρόεδρο το θέμα της ουκρανικής σύρραξης, «προκειμένου να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μαζί για να τερματίσουμε τον πόλεμο».

«Βασιζόμαστε […] στη διαρκή στήριξη και βοήθεια των ΗΠΑ. Όπως το δείξατε σε αυτήν τη περιοχή [τη Μέση Ανατολή], πρέπει επίσης να το δείξετε μαζί μας στην Ουκρανία και απέναντι στη Ρωσία», δήλωσε ο Μερτς ενώπιον δημοσιογράφων, στο περιθώριο της Συνόδου με τη συμμετοχή του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας, στο Σαρμ ελ Σέιχ, στην Αίγυπτο.

«Εάν η διεθνής κοινότητα συγκροτήσει ένα κοινό μέτωπο, είναι πιθανό [να επιτευχθεί η ειρήνη]», υπογράμμισε ο Γερμανός ηγέτης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πώς θα κινηθούν την Τρίτη τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ και το μετρό

Καθυστερήσεις ενδέχεται να υπάρξουν αύριο, Τρίτη 14 Οκτωβρίου, στα δρομολόγια του μετρό Θεσσαλονίκης, λόγω της απεργιακής κινητοποίησης που έχει προκηρύξει η ΓΣΕΕ.

Επιπλέον, κατόπιν εντολής των αστυνομικών αρχών, στις 9:30 το πρωί της Τρίτης θα ανασταλεί προσωρινά η λειτουργία των σταθμών «Βενιζέλου», «Αγίας Σοφίας», «Σιντριβάνι» και «Πανεπιστήμιο». Οι σταθμοί θα παραμείνουν κλειστοί και οι συρμοί θα διέρχονται χωρίς να σταματούν σε αυτούς.

Οι εργαζόμενοι στον ΟΑΣΘ θα πραγματοποιήσουν στάσεις εργασίας από την έναρξη της βάρδιας τους έως τις τις 9 το πρωί, καθώς και από τις 9 το βράδυ έως τη λήξη της βάρδιας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο Νικολά Σαρκοζί σε ειδική φυλακή στις 21 Οκτωβρίου

Ο Νικολά Σαρκοζί θα φυλακιστεί στις 21 Οκτωβρίου αναφέρουν γαλλικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα κύκλους της δικαιοσύνης.

Ο Σαρκοζί προσήλθε σήμερα στο δικαστήριο προκειμένου να προσδιοριστεί η ημερομηνία της φυλάκισης του. Πρόκειται για μια ειδική διαδικασία που ακολουθήθηκε στην περίπτωση του Σαρκοζί, ο οποίος υπήρξε πρόεδρος της γαλλικής Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες ο Νικολά Σαρκοζί θα φυλακιστεί στις φυλακές «Υγεία», εντός του Παρισιού.

Πρόκειται για φυλακές που αφορούν ειδικές περιπτώσεις ανθρώπων και όπου οι φυλακισμένοι δεν έρχονται σε επαφή με άλλους κρατούμενους.

Αμέσως μετά τη φυλάκισή του, ο Νικόλα Σαρκοζί έχει το δικαίωμα να υποβάλει αίτηση έκτισης της ποινής εκτός της φυλακής, με ειδικό βραχιολάκι.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο Τραμπ κηρύσσει το τέλος του πολέμου στη Γάζα

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, παρέστη σε διάσκεψη ειρήνης στην Αίγυπτο στις 13 Οκτωβρίου, όπου υπέγραψε συμφωνία που στοχεύει στον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, σηματοδοτώντας ένα κομβικό σημείο στις προσπάθειες ειρήνευσης της περιοχής και εγκαινιάζοντας, όπως τόνισε, «μια νέα εποχή για τη Μέση Ανατολή».

Ο Αμερικανός πρόεδρος πλαισιώθηκε από ηγέτες χωρών που διαδραμάτισαν μεσολαβητικό ρόλο στις αρχικές φάσεις της συμφωνίας. «Ύστερα από χρόνια οδύνης και αιματοχυσίας, ο πόλεμος στη Γάζα έλαβε τέλος», δήλωσε ο Τραμπ στη διάρκεια της συνόδου.

Τριάντα πέντε αρχηγοί κρατών βρέθηκαν δίπλα του στο θέρετρο Σαρμ ελ Σέιχ· μεταξύ αυτών οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Τουρκίας, της Ιορδανίας και του Κατάρ, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρρες και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στη σύνοδο συμμετείχε και ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, ωστόσο εκπρόσωποι της Χαμάς δεν παρέστησαν. Απών ήταν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, λόγω θρησκευτικών υποχρεώσεων, όπως ανακοίνωσε το γραφείο του, παρόλο που η συμμετοχή του είχε ανακοινωθεί από την αιγυπτιακή κυβέρνηση.

Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Τραμπ ανακοίνωσε πως ξεκίνησε η δεύτερη φάση της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Το σχέδιο των είκοσι σημείων που πρότεινε ο ίδιος για τον τερματισμό της σύρραξης, και το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου, προβλέπει τον αφοπλισμό της Χαμάς και τη προσωρινή διακυβέρνηση της Γάζας από ένα «Συμβούλιο Ειρήνης» – μέτρα που αναμένεται να εφαρμοστούν στο επόμενο στάδιο του σχεδίου.

Ως ένας εκ των προέδρων της συνόδου, ο Τραμπ υποδέχθηκε προσωπικά τους ηγέτες των 35 χωρών.

Προτού μεταβεί στην Αίγυπτο, ο Τραμπ επισκέφθηκε πρώτα το Ισραήλ, όπου απηύθυνε ιστορική ομιλία στην Κνεσέτ, την ισραηλινή βουλή και συνάντησε Ισραηλινούς ομήρους και τις οικογένειές τους. 

Το κλίμα κατά την προσγείωση του αεροπλάνου του στο Τελ Αβίβ ήταν πανηγυρικό, καθώς είχε προηγηθεί η απελευθέρωση και επιστροφή των τελευταίων είκοσι Ισραηλινών ομήρων, οι οποίοι είχαν απαχθεί από τη Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν η τρομοκρατική οργάνωση πραγματοποίησε μεγάλης κλίμακας επιθέσεις εντός του Ισραήλ, σκοτώνοντας ~1.200 αμάχους και παίρνοντας συνολικά 251 ομήρους, τους οποίους και μετέφεραν στη Γάζα. Η κίνηση αυτή πυροδότησε την επακόλουθη σύγκρουση, που εξελίχθηκε σε διετή πόλεμο, με στόχο την εξάρθρωση της οργάνωσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Χαμάς απελευθέρωνε σταδιακά ορισμένο αριθμό ομήρων, ενώ είκοσι περίπου εξ αυτών έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό. Από την πλευρά του, το Ισραήλ απελευθέρωσε περισσότερους από 250 φυλακισμένους Παλαιστινίους και πάνω από 1.700 κρατούμενους από τη Γάζα, ως μέρος των όρων της  εκεχειρίας που συμφωνήθηκε τώρα.

Στη Σαρμ ελ Σέιχ, ο Τραμπ είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, εγκωμιάζοντας τον ρόλο του στην επίτευξη της συμφωνίας που οδήγησε τη Χαμάς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Η Χαμάς σέβεται τη χώρα αυτή και την ηγεσία της Αιγύπτου», υπογράμμισε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Το γραφείο του προέδρου αλ Σίσι ανακοίνωσε ότι η Αίγυπτος θα απονείμει στον Τραμπ την ανώτατη πολιτική της διάκριση, το Τάγμα του Νείλου, για τη συμβολή του στον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. «Είναι μεγάλη τιμή να λαμβάνω από εσάς την ανώτατη τιμητική διάκριση της Αιγύπτου», δήλωσε ο Τραμπ στη σχετική τελετή.

Σύμφωνα με το δεύτερο στάδιο της ειρηνευτικής συμφωνίας, προτεραιότητα δίνεται στην ανοικοδόμηση της Γάζας. Ο Τραμπ σημείωσε πως πολλές χώρες έχουν εκφράσει τη διάθεση να συνδράμουν στην αποκατάσταση της περιοχής.

Τον Φεβρουάριο, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε το κόστος ανασυγκρότησης και αναζωογόνησης της οικονομίας της Λωρίδας στα 53 δισ. δολάρια (~46 δισ. ευρώ).

Ιστορική ομιλία στην Κνεσέτ

Ο Τραμπ είναι ο τέταρτος Αμερικανός πρόεδρος που απευθύνεται στην Κνεσέτ, μετά τους Κάρτερ, Κλίντον και Μπους τον νεότερο, η οποία τού επεφύλαξε θερμή υποδοχή. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, κατά την ομιλία του, στάθηκε κυρίως στα δεινά που υπέστησαν και οι δύο πλευρές και χαρακτήρισε την περίσταση «ιστορική αυγή για τη Μέση Ανατολή».

«Αυτή θα καταγραφεί ως η στιγμή που τα πάντα άρχισαν να αλλάζουν, και μάλιστα προς το πολύ καλύτερο. Όπως στις ΗΠΑ, έτσι κι εδώ ανοίγει μια χρυσή εποχή, όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για ολόκληρη τη περιοχή».

Προηγήθηκαν οι ομιλίες του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και του επικεφαλής της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ· ο πρώτος, από το βήμα της Κνεσέτ, χαρακτήρισε τον Τραμπ «τον σημαντικότερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο» και μίλησε για μια «ιστορική ημέρα». «Υπό την ηγεσία σας, μπορούμε να συνάψουμε νέες ειρηνευτικές συμφωνίες με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες εντός και εκτός της περιοχής», ανέφερε ο Νετανιάχου, ελπίδα την οποία συμμερίστηκε και ο Τραμπ (βλ. Συμφωνίες του Αβραάμ).

Ο Τραμπ επιχείρησε και άνοιγμα προς το Ιράν, λέγοντας: «Είμαστε έτοιμοι όποτε είστε κι εσείς – θα είναι η καλύτερη απόφαση που πήρε ποτέ το Ιράν», αναφερόμενος στο ενδεχόμενο συμφωνίας, και επαίνεσε τον ειδικό απεσταλμένο Στηβ Γουίτκοφ για τις επίπονές προσπάθειες μεσολάβησης, παρομοιάζοντάς τον με τον Χένρυ Κίσσινγκερ.

Ο Λεκορνύ αναλαμβάνει ξανά την πρωθυπουργία εν μέσω πολιτικής κρίσης

Υπό έντονες πιέσεις να παρουσιάσει προϋπολογισμό προκειμένου να σταθεροποιήσει το πολιτικό τοπίο και να αντιμετωπίσει τα ολοένα και οξύτερα οικονομικά προβλήματα της Γαλλίας, ο δις διορισθείς πρωθυπουργός, Σεμπαστιάν Λεκορνύ (Sébastien Lecornu), άρχισε την Κυριακή τη συγκρότηση της κυβέρνησής του.

Πρώην υπουργός Άμυνας και τέταρτος κατά σειρά πρωθυπουργός της Γαλλίας μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, είχε λάβει το χρίσμα από τον Μακρόν στις 9 Σεπτεμβρίου, για να παραιτηθεί από τη θέση του στις 6 Οκτωβρίου έπειτα από μόλις 27 ημέρες θητείας, υπό την πίεση αντιδράσεων κομβικών συντηρητικών εταίρων. Την Παρασκευή, ο Μακρόν τον πρότεινε εκ νέου.

Το νέο υπουργικό σχήμα περιλαμβάνει αρκετά οικεία πρόσωπα από προηγούμενες κυβερνήσεις του Μακρόν και από τον ευρύτερο συντηρητικό χώρο που τον στηρίζει, αλλά και νέα στελέχη εκτός πολιτικής και ο 39χρονος πολιτικός, που θεωρείται κεντρώος και στενός συνεργάτης του προέδρου, καλείται να αναζητήσει συμβιβασμούς ώστε να αποφύγει έναν άμεσο κίνδυνο πρότασης μομφής στην ιδιαίτερα κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση.

Γεγονός είναι ότι ο πρόεδρος στερείται της αναγκαίας πλειοψηφίας, ενώ και η στήριξη εντός της παράταξής του φθίνει, οδηγώντας σε αδιέξοδο ακόμα και για κρίσιμα νομοσχέδια όπως ο προϋπολογισμός.

Το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση και η ριζοσπαστική αριστερά Ανυπότακτη Γαλλία έχουν ανακοινώσει ότι τη Δευτέρα θα καταθέσουν πρόταση μομφής και αίτημα παραίτησης του Μακρόν, καθιστώντας τον πρόεδρο εξαρτημένο από τις ψήφους των Σοσιαλιστών για να παραμείνει η κυβέρνηση, ενώ αμέσως μετά την ανακοίνωση του νέου υπουργικού, το συντηρητικό κόμμα των Ρεπουμπλικανών διέγραψε έξι βουλευτές του που αποδέχθηκαν να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση.

Στο πλαίσιο των αντιδράσεων, σωματεία και αριστεροί ακτιβιστές κινητοποιούνται κατά των σχεδιαζόμενων περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες, με τριήμερες απεργίες και διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, μεταξύ των οποίων και το κλείσιμο του Πύργου του Άιφελ στις 2 Οκτωβρίου.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν περιμένει τον πρίγκιπα Χουσεΐν της Ιορδανίας στο προεδρικό μέγαρο Ελιζέ. Παρίσι, 8 Οκτωβρίου 2025. (AP Photo/Michel Euler)

 

Κρίσιμα υπουργεία – Προκλήσεις εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής

Στις νέες τοποθετήσεις ξεχωρίζει η υπουργοποίηση της Κατρίν Βωτρίν (Catherine Vautrin )στο υπουργείο Άμυνας. Η Βωτρίν, με προηγούμενη θητεία στα χαρτοφυλάκια Εργασίας, Υγείας και Οικογένειας, αναλαμβάνει να συντονίσει τη γαλλική στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία στην αντιπαράθεσή της με τη Ρωσία.

Ο επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων του Παρισιού, Λωράν Νουνιέζ (Laurent Nuñez), με πρόσφατη εμπειρία στη διαχείριση της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, αναλαμβάνει το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο του υπουργού Εσωτερικών.

Το υπουργείο Οικονομικών ανατίθεται στον Ρολάν Λεκιούρ (Roland Lescure), ο οποίος καλείται να συντάξει προϋπολογισμό ικανό να συγκεντρώσει πλειοψηφία στη Βουλή.

Αμετάβλητοι παραμένουν, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρρό (Jean-Noël Barrot), ο οποίος συνόδευσε τον Μακρόν στην Αίγυπτο σε διεθνή τελετή για την εκεχειρία στη Γάζα.

Μια βαθιά πολιτική και οικονομική κρίση

Το ιδιαίτερα αντιδημοφιλές συνταξιοδοτικό, εμβληματική μεταρρύθμιση της δεύτερης θητείας του Μακρόν, ενδέχεται πλέον να ανακληθεί.

Η μεταρρύθμιση, που αυξάνει σταδιακά το όριο συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη, ψηφίστηκε το 2023 χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση και εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων.

Οι Σοσιαλιστές θέτουν ως όρο στήριξης την ακύρωσή της και την επιβολή φόρου στον πλούτο, όμως τέτοια μέτρα απορρίπτονται από τα δεξιά κόμματα.

Η τρέχουσα πολιτική αδυναμία Μακρόν σχετίζεται άμεσα και με την επιλογή του να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση τον Ιούνιο του 2024, ελπίζοντας να ενισχύσει τη θέση του.

Το στοίχημα απέτυχε: ο συνασπισμός του, Ensemble Pouvoir à la République, απώλεσε 86 έδρες, αφήνοντας τις νομοθετικές πρωτοβουλίες έρμαιο στις διαθέσεις της αντιπολίτευσης.

Σήμερα, πρώτη δύναμη στο κοινοβούλιο αναδεικνύεται το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, τη στιγμή που η Εθνική Συσπείρωση υπό τον Ζορντάν Μπαρντελά κατέγραψε σημαντική άνοδο στις εκλογές του 2024.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν με τον πρίγκιπα Χουσεΐν της Ιορδανίας στο προεδρικό μέγαρο Ελιζέ. Παρίσι, 8 Οκτωβρίου 2025. (AP Photo/Michel Euler)

 

Η πρώην ηγέτις της Εθνικής Συσπείρωσης, Μαρίν Λεπέν, που βρέθηκε κοντά στην επικράτηση επί του Μακρόν στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, δήλωσε: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να ανακοινώσει την εκ νέου διάλυση της Εθνοσυνέλευσης το συντομότερο δυνατόν, ώστε ο γαλλικός λαός να εκφραστεί και να επιλέξει μια νέα πλειοψηφία ρήξης, η οποία, χωρίς αμφιβολία, θα έχει επικεφαλής τον Ζορντάν Μπαρντελά».

Ο Μακρόν εξελέγη για δεύτερη θητεία το 2022, με τις επόμενες προεδρικές εκλογές να είναι προγραμματισμένες για τον Απρίλιο του 2027.

Κανένας πρόεδρος της Γαλλίας δεν έχει αποπεμφθεί πρόωρα με προκήρυξη εκλογών από την έναρξη της Πέμπτης Δημοκρατίας, το 1958.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η Γαλλία ταλανίζεται από την αδυναμία των μειοψηφικών κυβερνήσεων να πετύχουν μείωση του ελλείμματος σε ένα κοινοβούλιο διχασμένο σε τρία ιδεολογικά μπλοκ.

Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αντιμετωπίζει οξυμένη κρίση χρέους, προκαλώντας ανησυχία στο εσωτερικό, αλλά και στις διεθνείς αγορές και τους εταίρους της ΕΕ.

Δύσκολη παρακαταθήκη στο Ματινιόν

Ο προκάτοχος του Λεκορνύ, Φρανσουά Μπαϊρού, έχασε τη θέση του σε ψηφοφορία δυσπιστίας στις 8 Σεπτεμβρίου, παρά το ότι είχε διοριστεί μόλις τον Δεκέμβριο του 2024 από τον Μακρόν.

Ο Λεκορνύ παραδέχθηκε το Σάββατο πως οι υποψήφιοι για την πρωθυπουργία είναι ελάχιστοι και πως με τις βαθιές πολιτικές διαιρέσεις, ενδεχομένως η θητεία του να αποδειχθεί βραχύβια.

«Αν πάψουν εκ νέου να πληρούνται οι όροι, θα αποχωρήσω» δήλωσε στη «La Tribune de Manche». «Δεν πρόκειται να κάνω πίσω σε όλα». Άφησε, πάντως, ανοιχτό το ενδεχόμενο αναθεώρησης της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, τονίζοντας: «Όλοι οι διάλογοι είναι δυνατοί, αρκεί να παραμένουν ρεαλιστικοί».

Αν δεν εξασφαλίσει τη στήριξη της Βουλής, η Γαλλία θα χρειαστεί προσωρινές διατάξεις έκτακτης ανάγκης για τη χρηματοδότηση του κράτους από την 1η Ιανουαρίου 2026, με την ελπίδα ότι ως τότε θα έχει ψηφιστεί ο νέος προϋπολογισμός.

Με τη συμβολή του Chris Summers και πληροφορίες από Associated Press και Reuters