Τι είναι ένα σάντουιτς; Σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster, «ένα σάντουιτς αποτελείται από δύο ή περισσότερες φέτες ψωμιού με γέμιση ανάμεσα». Είναι το πιο εύκολο φαγητό, στην προετοιμασία και την κατανάλωση, που μπορούμε να φάμε στον δρόμο, να πάρουμε μαζί στη δουλειά ή στο σχολείο ή να ετοιμάσουμε στα γρήγορα στο σπίτι όταν δεν θέλουμε να μαγειρέψουμε.
Δεν υπάρχουν κανόνες για το τι βάζουμε μέσα στο σάντουιτς, αλλά είναι σαφές ότι η βάση πρέπει να είναι το πολύ καλό ψωμί, και αυτό σημαίνει φρεσκοαλεσμένο τοπικό αλεύρι. Από εκεί και πέρα συνδυάστε το κάθε είδος άρτου με τα συστατικά που αναδεικνύουν καλύτερα τον χαρακτήρα του και θα έχετε ένα πραγματικά απολαυστικό σάντουιτς.
Παραδείγματος χάριν, το ψωμί σίκαλης ταιριάζει πολύ με τα καπνιστά κρέατα, το ψωμί ολικής άλεσης με το αβοκάντο και τα λαχανικά, ενώ η γαλλική μπαγκέτα συνδυάζεται καλά με ένα πληθωρικό περιεχόμενο. Σε μαλακό, ελαφρώς γλυκό λευκό ψωμί ψημένο στο γκριλ βάλτε ψημένο τυρί με μια στρώση από ψιλοκομμένο χοιρινό, τουρσιά και μαγιονέζα μουστάρδας.
Συνήθως το περιεχόμενο του σάντουιτς προκύπτει αυτοσχεδιάζοντας με ό,τι έχουμε στο σπίτι. Με λίγο προγραμματισμό, μπορείτε να έχετε τα βασικά συστατικά στη διάθεσή σας, δηλαδή αλοιφές, όπως λαχανοσαλάτα ή ρώσικη, χούμους με σκόρδο και λεμόνι, τουρσιά και πικάντικη μαγιονέζα με μουστάρδα. Πειραματιστείτε με τόλμη και διασκεδάστε δοκιμάζοντας καινούριες γεύσεις κάθε φορά.
Κόλσλοου (Coleslaw)
Για 4 άτομα
Φτιάξτε το λίγες ώρες νωρίτερα, ώστε να αναμειχθούν οι γεύσεις. Μην διστάσετε να προσθέσετε τα αγαπημένα σας αρωματικά: βασιλικό, μαϊντανό, θυμάρι, κ.ά.
Υλικά
1/2 φλιτζάνι μαγιονέζα
2 κ.γλ. ξίδι μηλίτη
Μια πρέζα ζάχαρη
Αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι, κατά βούληση
1 μικρό πράσινο λάχανο, χωρίς τον πυρήνα και ψιλοκομμένο
1 καρότο, ψιλοκομμένο
Εκτέλεση
Σε ένα μπολ, ανακατέψτε τη μαγιονέζα, το ξίδι και τη ζάχαρη. Αλατοπιπερώστε, προσθέστε το λάχανο και το καρότο και ανακατέψτε μέχρι τα συστατικά να καλυφθούν καλά (χρησιμοποιήστε τα χέρια σας για καλύτερα αποτελέσματα).
Ρώσικη
Δίνει περίπου 3/4 φλιτζανιού
Υλικά
3 κ.σ. κέτσαπ ή σάλτσα τσίλι
1 κ.σ. ψιλοκομμένο κρεμμύδι
1 κ.γλ. έτοιμο χρένο
1/2 φλιτζάνι μαγιονέζα
Αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
Εκτέλεση
Βάλτε όλα τα συστατικά σε ένα μικρό μπολ και ανακατέψτε με ένα σύρμα. Δοκιμάστε και προσαρμόστε τα καρυκεύματα.
Φτιάξτε ένα New Jersey Joe: Ένα τριπλό σάντουιτς με: κάτω φέτα λεπτοκομμένου ψωμιού σίκαλης, γαλοπούλα ή ψητό βοδινό, λαχανοσαλάτα, ρώσικη σάλτσα, ελβετικό τυρί, μεσαία φέτα ψωμιού σίκαλης, γαλοπούλα ή ψητό βοδινό, λαχανοσαλάτα, ρωσική σάλτσα, ελβετικό τυρί και πάνω φέτα ψωμιού σίκαλης.
Χούμους με σκόρδο και λεμόνι
Δίνει 2 φλιτζάνια
Υλικά
2 σκελίδες σκόρδο
1 κ.γλ. ξύσμα λεμονιού
2–3 κ.σ. φρέσκο χυμό λεμονιού
1 φλιτζάνι ταχίνι
Μια γενναιόδωρη πρέζα χοντρό αλάτι
1 κ.γλ. κύμινο
1/2 φλιτζάνι παγωμένο νερό, και επιπλέον αν χρειαστεί
425 γρ. βρασμένα ρεβίθια
Εκτέλεση
Σε ένα μπλέντερ με ατσάλινα μαχαίρια, χτυπήστε το σκόρδο, το ξύσμα λεμονιού, το χυμό λεμονιού, το ταχίνι, το αλάτι, το κύμινο και το νερό. Προσθέστε τα ρεβίθια και χτυπήστε μέχρι το μείγμα να γίνει ομοιογενές. Δοκιμάστε και προσαρμόστε τα καρυκεύματα και προσθέστε επιπλέον νερό αν χρειαστεί για να φτάσετε στην επιθυμητή σύσταση.
Χρησιμοποιήστε το σε σάντουιτς με ψωμί ολικής αλέσεως, φέτες αβοκάντο και φύτρα.
Ραπανάκι και καρότο τουρσί
Δίνει περίπου 3 φλιτζάνια
Υλικά
1 μεγάλο καρότο, κομμένο σε κομμάτια μεγέθους σπίρτου
1 λίβρα ραπανάκι daikon, κομμένο σε κομμάτια μεγέθους σπίρτου
1/4 φλιτζανιού ζάχαρη
1/2 φλιτζάνι νερό
1 φλιτζάνι ξίδι από ρύζι
Αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι, κατά βούληση
Εκτέλεση
Βάλτε τις φέτες καρότου και ραπανιού σε ένα γυάλινο δοχείο. Σε μια μικρή κατσαρόλα, ανακατέψτε τη ζάχαρη, το νερό, το ξίδι και μια πρέζα αλάτι και πιπέρι και βάλτε σε χαμηλή φωτιά, ανακατεύοντας για να διαλυθεί η ζάχαρη. Αφήστε να κρυώσει ελαφρώς και ρίξτε πάνω από τα λαχανικά. Αφήστε τα λαχανικά να μαριναριστούν για τουλάχιστον 1 ώρα πριν τα χρησιμοποιήσετε ή φυλάξτε τα στο ψυγείο για έως και 3 εβδομάδες. Στραγγίξτε τα τουρσιά πριν τα χρησιμοποιήσετε σε σάντουιτς.
Φτιάξτε ένα ‘βιετναμέζικο’ σάντουιτς (bánh mì): Γεμίστε μία γαλλική μπαγκέτα με καρότα και ραπανάκια τουρσί, αγγούρια, κοτόπουλο σούβλας, καυτερές πιπεριές και λίγη σάλτσα ψαριού.
Τα τουρσιά διατηρούνται σε κλειστό δοχείο στο ψυγείο για περίπου 3 εβδομάδες.
Πικάντικη μαγιονέζα με μουστάρδα
Δίνει περίπου 2/3 φλιτζανιού
Υλικά
1/2 φλιτζάνι καλή μαγιονέζα
2 κ.σ. κίτρινη μουστάρδα
1 κ.σ. υγρό από πίκλες
1 κ.γλ. μέλι (προαιρετικά)
Εκτέλεση
Βάλτε όλα τα συστατικά σε ένα μικρό μπολ και ανακατέψτε τα με ένα σύρμα.
Φτιάξτε ένα Cubano: Αλείψτε την πικάντικη μαγιονέζα σε λευκό ψωμί και προσθέστε ζαμπόν, ελβετικό τυρί, χοιρινό και πίκλες.
Η αλοιφή διατηρείται σε κλειστό δοχείο στο ψυγείο για τουλάχιστον 2 εβδομάδες.
Ο γερουσιαστής των Πρασίνων Ντέιβιντ Σούμπριτζ (David Shoebridge) αξιοποίησε τις φετινές ακροάσεις της Γερουσίας για να θέσει ένα κρίσιμο ερώτημα: ποιες ενέργειες αναλαμβάνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστραλίας ώστε να προστατεύσει τους ενήλικες από τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ/AI).
Ενώ η δημόσια συζήτηση επικεντρώνεται στην προστασία παιδιών και εφήβων στο διαδίκτυο, πολύ λιγότερα έχουν ειπωθεί για τους ενήλικες χρήστες. Ο Σούμπριτζ προειδοποίησε ότι, πέρα από τις συνηθισμένες διαδικτυακές απάτες, αναδύεται μια νέα, πιο ύπουλη απειλή: τα λεγόμενα «ρομπότ συντροφιάς» (companion bot), δηλαδή προγράμματα συνομιλίας (chatbot) που μιμούνται συναισθηματική σύνδεση με τον χρήστη – μερικά μάλιστα έχουν συσχετιστεί με περιστατικά αυτοκτονιών.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Communications, Sports and Arts Committee (Επιτροπής Επικοινωνιών, Αθλητισμού και Τεχνών) στις 8 Οκτωβρίου, ο γερουσιαστής υπογράμμισε ότι τα ρομπότ συντροφιάς χρησιμοποιούν τεχνικές συναισθηματικής χειραγώγησης, όπως την πρόκληση ενοχών και την προσποιητή στοργή, προκειμένου να κρατούν τον χρήστη ενεργό και να αποτρέπουν τη διακοπή της συνομιλίας.
Ο Σούμπριτζ ζήτησε να μάθει ποια μέτρα ρύθμισης έχουν τεθεί σε ισχύ για να αντιμετωπιστεί αυτή η νέα μορφή τεχνολογίας.
Ο Τζέιμς Τσίζομ (James Chisholm), αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Επικοινωνιών, απάντησε ότι το υπουργείο είναι «πολύ ανήσυχο» για την εξάπλωση των προγραμμάτων συνομιλίας, προσθέτοντας όμως ότι οι υφιστάμενοι νόμοι καλύπτουν ήδη τα περισσότερα ζητήματα.
Η συζήτηση στράφηκε στη χρήση προγραμμάτων συνομιλίας που παρέχουν ιατρικές συμβουλές. Ο Σούμπριτζ ανέφερε ότι ορισμένα συστήματα «έχουν δώσει με βεβαιότητα ψευδείς ιατρικές πληροφορίες, εφευρίσκοντας ακόμη και ανύπαρκτες θεραπείες ή διαγνώσεις» και ρώτησε αν υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου ή απαγόρευσης τέτοιων πρακτικών χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση.
Ο Τσίζομ αναγνώρισε ότι η κυβερνητική προτεραιότητα επικεντρώνεται κυρίως στην ασφάλεια των παιδιών, καθώς αυτό θεωρείται το πιο επείγον ζήτημα. Τόνισε, ωστόσο, ότι «η παροχή εσφαλμένων πληροφοριών σε οποιονδήποτε καλύπτεται ήδη από τη νομοθεσία περί παραπλανητικών ή ψευδών δηλώσεων» και υπογράμμισε ότι «η κυβέρνηση θα εξαντλήσει κάθε διαθέσιμο νομικό εργαλείο για να αποτρέψει τέτοια φαινόμενα».
Το ζήτημα της ευθύνης και τα ηθικά διλήμματα
Όταν ο γερουσιαστής ρώτησε ποιος είναι αρμόδιος σε περιπτώσεις όπου ένα ρομπότ συνομιλίας από το εξωτερικό παρέχει ψευδείς πληροφορίες σε Αυστραλό πολίτη, ο Τσίζομ απάντησε ότι η Australian Competition and Consumer Commission (Αυστραλιανή Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτών) έχει τη δυνατότητα να επέμβει, ενώ οι State Fair Trading Organisations (Πολιτειακές Υπηρεσίες Δίκαιου Εμπορίου) έχουν επίσης ευθύνη σε ανάλογες υποθέσεις.
Ο Σούμπριτζ επικαλέστηκε περιστατικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου προγράμματα συνομιλίας φέρονται να ενθάρρυναν αυτοκτονικές τάσεις ή να βοήθησαν στη συγγραφή αποχαιρετιστήριων σημειωμάτων, τονίζοντας ότι παρόμοιες εφαρμογές είναι προσβάσιμες και στην Αυστραλία. Όπως είπε, αυτό «εγείρει επείγοντα και βαθιά ηθικά και νομικά ζητήματα». Ο Σούμπριτζ ρώτησε τι μέτρα λαμβάνονται ώστε να προστατευθούν οι πολίτες από προγράμματα συνομιλίας που οδηγούν σε αυτοκτονική ιδεοληψία.
Ο Ντέιβιντ Σούμπριτζ σε εκδήλωση στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας, στις 26 Ιανουαρίου 2019. (Cole Bennetts/Getty Images)
Ο Τσίζομ επανέλαβε ότι οι ισχύουσες διατάξεις και οι δράσεις της eSafety Commissioner (Επιτρόπου για την Ηλεκτρονική Ασφάλεια) εστιάζουν κυρίως στην προστασία των παιδιών. Ο Σούμπριτζ διευκρίνισε ότι το ερώτημά του αφορά ενήλικες χρήστες, «είτε είναι 18 είτε 52 ετών».
Ο Τσίζομ απάντησε ότι «οι παραπλανητικές ή ψευδείς δηλώσεις προς οποιονδήποτε πολίτη εμπίπτουν ήδη στο πλαίσιο του νόμου». Ο γερουσιαστής αντέτεινε ότι «η προτροπή για συγγραφή σημειώματος αυτοκτονίας δεν είναι απαραίτητα παραπλανητική· είναι απλώς απεχθώς ανήθικη».
Αν και πολλά από αυτά λειτουργούν εντός καθορισμένων και ασφαλών ορίων, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορούν να ασκήσουν ανεξέλεγκτη ψυχολογική επιρροή στους χρήστες.
Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως χρησιμοποιούν τέτοια συστήματα, ενώ η παγκόσμια αγορά των ρομπότ συνομιλίας εκτιμάται στα 7,8 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (6.7 δισ. ευρώ) για το 2024.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε στις 7 Οκτωβρίου νέα μέτρα για τον χάλυβα, διπλασιάζοντας τους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα και περιορίζοντας στο μισό τα ανώτατα επιτρεπτά όρια χωρίς επιβάρυνση, σε μια προσπάθεια προστασίας των δοκιμαζόμενων ευρωπαίων παραγωγών από την παγκόσμια υπερπροσφορά.
Ο Επίτροπος Βιομηχανίας, Στεφάν Σαζουρν, τόνισε πως οι αλλαγές αποσκοπούν στην άμυνα των ευρωπαϊκών χαλυβουργείων και εργαζομένων. «Για να σώσουμε τα ευρωπαϊκά μας εργοστάσια χάλυβα και τις θέσεις εργασίας, περιορίζουμε στο μισό τις εισαγόμενες ποσότητες. Διπλασιάζουμε τους τελωνειακούς δασμούς», δήλωσε. «Αυτή είναι η νέα ρήτρα διασφάλισης στον χάλυβα. Αυτή είναι η επαναβιομηχάνιση της Ευρώπης.»
Βάσει της πρότασης, οι αδασμολόγητες εισαγωγές περιορίζονται σε 18,3 εκατ. τόνους ετησίως — κατά 47% λιγότερες από το 2024 — ενώ το πρόστιμο στις ποσότητες που υπερβαίνουν το όριο αυξάνεται στο 50%. Θεσπίζονται επίσης αυστηρότεροι κανόνες ιχνηλασιμότητας, με απαίτηση αποδείξεων προέλευσης ώστε να αποτρέπονται παρακάμψεις.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο ανακοινώθηκε λίγους μήνες μετά τη σχετική αύξηση δασμών στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανέβασε από 4 Ιουνίου τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο στο 50%, με τον Λευκό Οίκο να εξηγεί πως το μέτρο στοχεύει σε πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπερπροσφοράς φθηνών μετάλλων στην αμερικανική αγορά.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Χάλυβα, η Κίνα παρήγαγε πέρυσι πάνω από 1 δισ. μετρικούς τόνους χάλυβα, αφήνοντας μακράν πίσω τη δεύτερη Ινδία με 149 εκατ. τόνους. Οι ΗΠΑ κατέλαβαν την τέταρτη θέση, ενώ η μοναδική χώρα της ΕΕ στη δεκάδα ήταν η Γερμανία, που βρέθηκε στην έβδομη θέση.
Έκκληση φον ντερ Λάιεν για άμεση έγκριση
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ανάγκη ταχείας αντίδρασης από το μπλοκ για την προστασία ενός κλάδου-κλειδί για την οικονομία και την ασφάλεια της Ευρώπης.
«Ένας ισχυρός, απανθρακοποιημένος τομέας χάλυβα είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ασφάλεια και τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης», δήλωσε. «Η παγκόσμια υπερπροσφορά πλήττει τη βιομηχανία μας. Πρέπει να δράσουμε τώρα· καλώ το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να κινηθούν άμεσα.»
Το μέτρο, που απαιτεί ακόμη έγκριση από τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα αντικαταστήσει το ισχύον καθεστώς διασφάλισης το οποίο λήγει τον Ιούνιο του 2026.
Η Επιτροπή κατέθεσε ότι το καλοκαίρι διαβουλεύτηκε με τον κλάδο και τους εμπλεκόμενους φορείς, καταγράφοντας γενική στήριξη υπέρ αυστηρότερων περιορισμών.
Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν εξαιρούνται βάσει υφιστάμενων εμπορικών συμφωνιών, ενώ η Επιτροπή εξετάζει ειδική μεταχείριση υπέρ της Ουκρανίας λόγω των συνθηκών ασφαλείας.
Η βιομηχανία υπό πίεση
Ο χάλυβας αποτελεί πυλώνα της ευρωπαϊκής οικονομίας, με παρουσία στη βιομηχανία κατασκευών, αυτοκινήτου και άμυνας.
Η Ένωση είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως, με περίπου 300.000 εργαζόμενους άμεσα και 2,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας να εξαρτώνται έμμεσα από τον κλάδο.
Ωστόσο, η παραγωγή υφίσταται έντονες πιέσεις από τον διεθνή ανταγωνισμό, το υψηλό ενεργειακό κόστος και τη χαμηλή ζήτηση.
Από το 2007, οι ευρωπαϊκές χαλυβουργίες έχασαν περίπου 65 εκατ. τόνους σε δυναμικότητα και μειώθηκαν κατά 90.000 έως 100.000 οι θέσεις εργασίας, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής.
Η αξιοποίηση της πλεονάζουσας δυναμικότητας υποχώρησε πέρυσι στο 67%, έναντι του 80% που θεωρείται υγιές όριο, ενώ ο κλάδος κατέγραψε ιστορικές απώλειες.
Ο Άξελ Έγκερτ, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χάλυβα, καλωσόρισε τις προτάσεις και προειδοποίησε ότι οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις λειτουργούν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, της τάξης του 65%, οδηγώντας σε κλείσιμο εργοστασίων και απολύσεις. «Το ένα τρίτο της ζήτησης καλύπτεται από εισαγωγές χαμηλού κόστους και υψηλής έντασης άνθρακα», επισήμανε.
H ΕΕ εκφράζει την προσδοκία ότι τα νέα μέτρα θα προσφέρουν σταθερότητα στον κλάδο, δίνοντας ανάσες για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες που είναι αναγκαίες για την οικολογική μετάβαση του μπλοκ.
Η Επιτροπή δεσμεύθηκε επίσης να συνεχίσει διαβουλεύσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και το Παγκόσμιο Φόρουμ Υπερπροσφοράς Χάλυβα, με στόχο, όπως αναφέρει, την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών της υπερπαραγωγής.
«Το ζήτημα της υπερπροσφοράς είναι παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί ισχυρή, συντονισμένη και ειλικρινή συνεργασία από όλους τους εταίρους», σημείωσε η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της.
«Η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει με μέτρα που υπερβαίνουν την παραδοσιακή άμυνα για να αντιμετωπίσει τον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας», τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις 8 Οκτωβρίου.
Κατά την ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έκανε λόγο για «ανησυχητικό μοτίβο αυξανόμενων απειλών κατά της ευρωπαϊκής ασφάλειας», συμπεριλαμβανομένης της δολιοφθοράς σε υποθαλάσσια καλώδια, κυβερνοεπιθέσεων και πρόσφατων παραβιάσεων του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones).
«Ήρθε η ώρα να το ονομάσουμε όπως είναι. Αυτός είναι υβριδικός πόλεμος και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με τη δέουσα σοβαρότητα», δήλωσε χαρακτηριστικά στους ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο.
Το ΝΑΤΟ ορίζει τον υβριδικό πόλεμο ως έναν συνδυασμό συμβατικών και μη συμβατικών μέσων με στόχο την αποσταθεροποίηση ενός αντιπάλου, καθιστώντας παράλληλα δύσκολη την απόδοση ευθύνης.
Όπως επισήμανε η φον ντερ Λάιεν, ο υβριδικός πόλεμος εκδηλώνεται συνήθως στη «γκρίζα ζώνη»—στο χώρο κάτω από το όριο της συμβατικής σύγκρουσης, που περιλαμβάνει κυβερνοεπιθέσεις, επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές και κατασκοπεία. «Δεν αρκεί να αντιδρούμε πρέπει να αποτρέπουμε, γιατί αν διστάσουμε να δράσουμε, η γκρίζα ζώνη μόνο θα διευρύνεται», υπογράμμισε.
Αν και απέφυγε να κατονομάσει άμεσα τη Μόσχα για κάθε πρόσφατο περιστατικό, η επικεφαλής της Κομισιόν δήλωσε ότι «η Ρωσία επιδιώκει να σπείρει διχόνοια στην Ευρώπη», δίνοντας επίσημα τον χαρακτηρισμό της υβριδικής εμπλοκής στη χώρα.
Η Ρωσία διαψεύδει με συνέπεια τις κατηγορίες για παραβιάσεις του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ και αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή σε φερόμενες ενέργειες δολιοφθοράς κατά ευρωπαϊκών υποδομών.
«Η αντιμετώπιση του υβριδικού πολέμου της Ρωσίας δεν αφορά μόνο τα παραδοσιακά μέσα άμυνας — περιλαμβάνει λογισμικό για drone, ανταλλακτικά για αγωγούς και ταχεία ανάπτυξη ομάδων κυβερνοάμυνας», εξήγησε, τονίζοντας την ανάγκη για μια νέα νοοτροπία απέναντι στις μεταβαλλόμενες μορφές διεθνών απειλών και σύγκρουσης.
Ανάμεσα στις βασικές στρατηγικές της Ευρώπης συγκαταλέγεται και η προτεινόμενη «ασπίδα drone», ένα ολοκληρωμένο σύστημα εντοπισμού, παρακολούθησης και αναχαίτισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της Ε.Ε.
Ουκρανοί στρατιώτες στέκονται δίπλα σε ένα θωρακισμένο στρατιωτικό όχημα που περιβάλλεται από ένα κλουβί για προστασία από επιθέσεις με drones σε έναν δρόμο κοντά στην Ολεξάντριβκα της Ουκρανίας, στις 6 Οκτωβρίου 2025. Ed Jones/AFP μέσω Getty Images
Η φον ντερ Λάιεν έχει επιμείνει στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας αυτής μετά από την έξαρση σχετικών περιστατικών. «Η ασπίδα drone αποτελεί τμήμα του υπό σχεδιασμό Eastern Flank Watch και είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στις συνθήκες του σύγχρονου πολέμου», ανέφερε στις 8 Οκτωβρίου, προσθέτοντας ότι προηγούμενες παραβιάσεις πάνω από την Πολωνία ανάγκασαν συμμάχους του ΝΑΤΟ να αναπτύξουν πανάκριβα, προηγμένα μαχητικά εναντίον φθηνών, μαζικής παραγωγής drone. «Αυτή η συνθήκη είναι παντελώς μη βιώσιμη. Χρειαζόμαστε ένα αντι-drone σύστημα που να είναι οικονομικό και να υπηρετεί τον σκοπό του».
Η Ε.Ε. έχει ήδη ανακοινώσει πρόγραμμα ύψους 800 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας, στο πλαίσιο της στρατηγικής ασφάλειας Readiness 2030.
Η φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως οι Βρυξέλλες θα συνεργαστούν στενά με το ΝΑΤΟ για τη διαμόρφωση πανευρωπαϊκού σχεδίου άμυνας, διαβεβαιώνοντας τους ευρωβουλευτές ότι σε δύο εβδομάδες οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα παρουσιάσουν τον οδικό χάρτη ετοιμότητας «Preserving Peace».
Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, μιλώντας μετά τη σύνοδο της Ε.Ε. της 1ης Οκτωβρίου, υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής παραγωγής, δηλώνοντας: «Πρέπει να ενδυναμώσουμε την παραγωγή μας σε drone, σε αντισυστήματα drone, και να οικοδομήσουμε ένα ευρωπαϊκό δίκτυο μέτρων που θα προστατεύει και, φυσικά, θα εξουδετερώνει κάθε εξωτερική απειλή».
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έχει χαρακτηρίσει την ιδέα της «ασπίδας drone» ως «έγκαιρη και αναγκαία», με τη Ρωσία να επικρίνει έντονα την πρωτοβουλία.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σχολίασε: «Η ιστορία έχει δείξει πως το να χτίζεις τείχη είναι πάντα κακή ιδέα».
Στα σημερινά πεδία μάχης, φθηνά ιπτάμενα ρομπότ έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν, να κάνουν παρεμβολές και να εξουδετερώνουν στόχους ταχύτερα από ό,τι μπορεί να αντιδράσει οποιοσδήποτε άνθρωπος. Σύμφωνα με αναλυτές, η Κίνα επιδιώκει να πλημμυρίσει τους ουρανούς με τέτοια μέσα.
Σε αντίδραση, οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για την κατασκευή των δικών τους σμηνών, τη βελτίωση πιο «έξυπνου» λογισμικού και τον αυστηρό έλεγχο της τεχνολογίας προερχόμενης από την Κίνα, ενώ οι εμπροσθοφυλακές της Ουκρανίας λειτουργούν ως πεδίο δοκιμών για την αξιολόγηση των αποτελεσματικών και μη τεχνολογιών.
Δεν πρόκειται απλά για την αναζήτηση ενός «καλύτερου μη επανδρωμένου αεροσκάφους», εξήγησε αναλυτής στην εφημερίδα The Epoch Times· πρόκειται μάλλον για αγώνα ανάμεσα στην ικανότητα της Κίνας να κινητοποιήσει μια τεράστια πολιτική βιομηχανία μη επανδρωμένων αεροσκαφών για πολεμικούς σκοπούς και στην προσπάθεια της Αμερικής να εξελίξει έξυπνα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ώστε να παραχθούν μαζικά και στη συνέχεια να τα συνδέσει με λογισμικό και δίκτυα συμμάχων.
Ο αναλυτής υπογράμμισε ότι, για να υπερισχύσει, η Ουάσιγκτον πρέπει να επιταχύνει τις εγκρίσεις και τις δοκιμές, να αγοράζει σε μεγάλες ποσότητες και να υιοθετήσει στρατηγικές αποδεδειγμένες στα πεδία μάχης της Ουκρανίας σε ευρύτερη κλίμακα — όπως η υιοθέτηση ανοικτών συστημάτων, η διευκόλυνση ταχείας αναβάθμισης και η αποστολή τεχνολογίας κατά χιλιάδες. Οποιαδήποτε μελλοντική σύγκρουση, ιδιαίτερα για την Ταϊβάν, θα κριθεί από το μέγεθος, την ταχύτητα και τα διδάγματα που θα διατηρηθούν από την Ουκρανία, πρόσθεσε ο αναλυτής.
Πολιτικο-στρατιωτική σύντηξη της Κίνας
Η παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Κίνα είναι τεράστια.
Όπως ανέφερε στις ἀρχές Απριλίου 2024 ο αναπληρωτής υπουργός Βιομηχανίας και Πληροφοριακών Τεχνολογιών σε συνέντευξη Τύπου, η Κίνα παρέδωσε περισσότερα από 3,17 εκατομμύρια πολιτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη το 2023, με πάνω από 2.300 εταιρείες και τουλάχιστον 1.000 μοντέλα σε μαζική παραγωγή.
Η Κίνα — με άγκυρα την κινεζική εταιρεία DJI, τον μεγαλύτερο κατασκευαστή μη επανδρωμένων αεροσκαφών παγκοσμίως — τροφοδοτεί μια αλυσίδα φθηνών εξαρτημάτων (μοτέρ, οπτικά, ραδιοεξοπλισμός και ελεγκτές πτήσης) που μπορεί να περιστραφεί για στρατιωτική χρήση σχεδόν από τη μία μέρα στην άλλη.
Αυτό αναδεικνύει τη στρατηγική της «πολιτικο-στρατιωτικής σύντηξης» του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας: μια κυβερνητικά κατευθυνόμενη διαδικασία που μετατρέπει την κυριαρχία στην αγορά σε πολεμική ετοιμότητα.
Το Πεκίνο επενδύει εξίσου και σε τεχνολογία που χρησιμοποιείται εναντίων μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Τον Ιούλιο, η κρατική Norinco παρουσίασε ένα φορτηγό-τοποθετημένο λέιζερ 50 κιλοβάτ, το OW5-A50, το οποίο προβάλλεται ως «δολοφόνος σμηνών», σε μια ευρέως δημοσιοποιημένη άσκηση «ελέγχου συνόρων» που επίσης παρέλασε μια σειρά μη επανδρωμένων συστημάτων.
Τον Σεπτέμβριο, σε στρατιωτική παρέλαση προωθήθηκε νέα σειρά μη επανδρωμένων αεροσκαφών παράλληλα με λέιζερ κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και όπλα μικροκυμάτων. Ωστόσο, τέτοιου είδους εξοπλισμός —όπως το σύστημα μικροκυμάτων Hurricane-3000— παραμένει υπό δοκιμές πεδίου, σύμφωνα με αποκλειστική έρευνα του ιστότοπου ειδήσεων άμυνας Army Recognition Group.
Αυτά τα επιτεύγματα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ένδειξη στρατιωτικών ικανοτήτων. Στο Γιουνάν, για παράδειγμα, τον Ιούλιο ένα συντονισμένο στόλο βαρέων μη επανδρωμένων αεροσκαφών μετέφερε 180 μετρικούς τόνους χάλυβα και σκυροδέματος σε ένα βουνό για την ανέγερση πυλώνων γραμμών υψηλής τάσης μέσα σε λίγες ημέρες αντί για εβδομάδες — μια γεύση της επιχειρησιακής λογιστικής δύναμης που θα μπορούσε να έχει σημασία στην πολεμική εφοδιαστική.
Ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος (UAV) μεταφέρει καλώδιο πάνω από τον ποταμό Ντατού στην πόλη Γιανάν, στην επαρχία Σιτσουάν της Κίνας, στις 20 Δεκεμβρίου 2016. (Zhang Jian/Chengdu Economic Daily/VCG)
Σε πρόσφατες αεροπορικές εκθέσεις, η Κίνα έχει επίσης προβάλει ένα μεγάλο μη επανδρωμένο αεροσκάφος σχεδιασμένο για την εκτόξευση και ανάκτηση δεκάδων μικρότερων μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Λόγω όμως των περιορισμένων τεχνικών λεπτομερειών που είναι διαθέσιμες, παρατηρητές δηλώνουν ότι η πρακτικότητά του και η αξία του στο πεδίο της μάχης σε πραγματικά σενάρια παραμένουν αβέβαιες.
Ο Στίβεν Σια (Stephen Xia), πρώην μηχανικός του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού που τώρα εργάζεται ως αναλυτής στρατιωτικού εξοπλισμού, είπε στην Epoch Times ότι το μήνυμα είναι σαφές: το Πεκίνο επιδιώκει υπεροχή τόσο στην επίθεση όσο και στην άμυνα.
Η απάντηση των ΗΠΑ στην Κίνα
Αισθανόμενη την επείγουσα ανάγκη, η Ουάσιγκτον προσπαθεί να αποσυνδεθεί από κινεζικά μέρη ενώ παράλληλα αυξάνει την εγχώρια ικανότητα παραγωγής. Τον Ιούνιο, η κυβέρνηση Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα με στόχο την επιτάχυνση της εγχώριας κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τη μείωση της εξάρτησης από ξένους προμηθευτές.
Τον Ιούλιο, το υπουργείο Εμπορίου άνοιξε έρευνα εθνικής ασφάλειας βάσει του Άρθρου 232 για τις εισαγωγές μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συναφών συστατικών — μια κίνηση που μπορεί να οδηγήσει σε δασμούς ή ακόμη και σε πλήρεις περιορισμούς.
Τον Σεπτέμβριο, οι αμερικανικές αρχές προανήγγειλαν νέους κανόνες που ενδέχεται να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν πολλά κινεζικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και εξαρτήματα, χτίζοντας πάνω σε προηγούμενα μέτρα. Ομοσπονδιακό δικαστήριο επίσης επικύρωσε την εξουσία του Πενταγώνου να χαρακτηρίσει την DJI ως κινεζική στρατιωτική εταιρεία, σφίγγοντας περαιτέρω τους περιορισμούς για την κορυφαία καταναλωτική μάρκα μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον κόσμο.
Το πρόγραμμα Blue (Μπλε) μη επανδρωμένων αεροσυστημάτων (UAS) του Πενταγώνου διατηρεί δημόσιο, ελεγμένο μητρώο μικρών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συστατικών που πληρούν απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας και αλυσίδας εφοδιασμού — αποκλείοντας όσα παράγονται στην Κίνα — και καθοδηγεί τους αγοραστές του «υπουργείου Πολέμου» και άλλων υπηρεσιών προς αξιόπιστες επιλογές.
Ο Μαρκ Τσάο (Mark Cao), αναλυτής στρατιωτικής τεχνολογίας με έδρα τις ΗΠΑ, πρώην μηχανικός υλικών και παρουσιαστής του κινεζόφωνου καναλιού ειδήσεων για θέματα στρατού «Mark Space», σχολίασε ότι η πολιτική απλώς διαμορφώνει το σκηνικό — η πραγματική δοκιμασία είναι η ανάπτυξη εξοπλισμού σε μεγάλη κλίμακα.
Η πρωτοβουλία Replicator του «υπουργείου Πολέμου», που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2023, δεσμεύτηκε να παραδώσει «πολλές χιλιάδες» χαμηλού κόστους, επεκτάσιμα, αυτόνομα συστήματα έως τον Αύγουστο του 2025, πιέζοντας τις στρατιωτικές υπηρεσίες να προμηθεύονται πιο γρήγορα και μαζικά. Το πρόγραμμα προτεραιοποιεί συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών που μπορούν να παραχθούν γρήγορα και σε κλίμακα, παρακάμπτοντας τις παραδοσιακά αργές μεθόδους προμηθειών άμυνας.
Αξιωματούχοι άμυνας δήλωσαν στο DefenseScoop τον προηγούμενο μήνα ότι έχουν φτάσει εκατοντάδες τέτοια συστήματα σε στρατιωτικές μονάδες μέχρι σήμερα — ακόμη και αν αυτό απέχει από τον αρχικό στόχο — και ότι η χρηματοδότηση και η δυναμική του προγράμματος παραμένουν ισχυρές. Η Epoch Times δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα αυτή την πληροφορία.
Η ιδέα συμπλέει με τη δέσμευση του Διοικητή Ινδο-Ειρηνικού, ναύαρχου Σάμουελ Παπάρο, να μετατρέψει το Στενό της Ταϊβάν σε «εφιαλτικό πεδίο μάχης» μη επανδρωμένων συστημάτων εάν το κινεζικό καθεστώς εξαπολύσει επίθεση — χρησιμοποιώντας σμήνη σε αέρα, θάλασσα και ξηρά για να καθυστερήσει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό και να κερδίσει χρόνο για βαρύτερες δυνάμεις. Τα σχόλια αυτά έγιναν κατά τη διάρκεια συνέντευξης στην Washington Post στο πλαίσιο του Shangri-La Dialogue στη Σιγκαπούρη τον Ιούνιο του 2024.
Στο υψηλό επίπεδο, οι ρομποτικοί «σύντροφοι πτήσης» της Πολεμικής Αεροπορίας πετούν ήδη. Το YFQ-42A της General Atomicsξεκίνησε δοκιμές πτήσης τον Αύγουστο, ενώ το YFQ-44A της Anduril προγραμματίζεται να πετάξει μέσα στον Οκτώβριο, ανακοίνωσε τον προηγούμενο μήνα ο ανώτατος πολιτικός αξιωματούχος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ.
Ένα δοκιμαστικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος τύπου YFQ-44A, αντιπροσωπευτικό της γραμμής παραγωγής, βρίσκεται σε θάλαμο δοκιμών στην Κόστα Μέσα της Καλιφόρνια. (Public domain)
Το «κόλλα» που τα συγκρατεί όλα μαζί είναι το λογισμικό. Το AMORPHOUS της L3Harris έχει ως στόχο να επιτρέψει σε έναν και μόνο χειριστή να αναθέτει καθήκοντα σε χιλιάδες μικτά μη επανδρωμένα οχήματα μέσω μιας ενιαίας διεπαφής — τη ραχοκοκαλιά διοίκησης και ελέγχου που απαιτείται για επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας με σμήνη.
Τα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη βασίζονται σε κινεζικά εξαρτήματα
Αν ανοίξεις ένα κατεστραμμένο ρωσικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, αποκαλύπτεις την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Ο Σάμουελ Μπεντέτ (Samuel Bendett), σύμβουλος στο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Ρωσία του Center for Naval Analyses με εξειδίκευση στα μη επανδρωμένα συστήματα, είπε στην Epoch Times ότι «υπάρχει σημαντικός αριθμός κινεζικών εξαρτημάτων και μικροεπεξεργαστών στα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μαζί με ουσιαστικά ό,τι χρειάζεται για τη συναρμολόγηση μη επανδρωμένου αεροσκάφους πρώτου προσώπου (first-person view)».
Ο Μπεντέτ σημείωσε ότι οι ρωσικοί κατασκευαστές παραγγέλνουν εξαρτήματα για μη επανδρωμένα αεροσκάφη πρώτου προσώπου απευθείας από κινεζικά εργοστάσια και διαδικτυακές αγορές. Πρόσθεσε ότι η μεταφορά είναι άμεση και ανεμπόδιστη. Ο Μπεντέτ επεσήμανε ότι η προσφορά είναι φθηνή και άφθονη, σε τέτοιο βαθμό που βλάπτει την προσπάθεια της Ρωσίας να παράγει τα ίδια εξαρτήματα εγχώρια.
Μια έρευνα του Reuters που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο εντόπισε κινεζικούς κινητήρες L550E — επανασυστοιχισμένους ως «βιομηχανικές μονάδες ψύξης» — να καταλήγουν σε μια ρωσική εταιρεία που τελεί υπό κυρώσεις και συναρμολογεί επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη για επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Το Κίεβο έχει επίσης θέσει στη μαύρη λίστα αρκετούς κινεζικούς προμηθευτές αφού βρήκε τα εξαρτήματά τους σε κατεστραμμένα αεροσκάφη.
Το Πεκίνο έχει μειώσει ορισμένες εξαγωγές διπλής χρήσης από τον Ιούλιο του 2024 για να προστατεύσει τα εθνικά του συμφέροντα ασφαλείας — κινήσεις που οδήγησαν σε αύξηση τιμών και περιέπλεξαν τις αποστολές εξαρτημάτων όπως υπέρυθρες κάμερες και αδρανειακοί αισθητήρες.
Ωστόσο, αυτή η επίδειξη ισχύος ανέδειξε επίσης πόσο εξαρτημένοι παραμένουν οι παγκόσμιοι αγοραστές από την κινεζική προσφορά, επιταχύνοντας την ώθηση της Ουάσιγκτον για μείωση της εξάρτησης μέσω των μέτρων του Άρθρου 232, του προγράμματος Blue UAS και των απαγορεύσεων προμηθειών, όπως σχολίασε ο Μαρκ Τσάο.
Τα ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη
Ο Τσάο δήλωσε στην Epoch Times ότι «αν το πλεονέκτημα της Κίνας είναι στην μαζική παραγωγή και την ικανότητα εφοδιασμού, το πλεονέκτημα της Ουκρανίας είναι η ταχύτητα και η προσαρμοστικότητα».
Εξήγησε πως, τον περασμένο χρόνο, μονάδες της Ουκρανίας έχουν μεταβεί από επιθέσεις με μεμονωμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε σμήνη υποβοηθούμενα από ΑΙ που συντονίζουν αυτόνομα τις επιθέσεις τους υπό σφοδρές παρεμβολές. Αν και προς το παρόν μικρής κλίμακας, τα σμήνη αυτά έχουν σχεδιαστεί για ταχεία επέκταση.
Το Πεντάγωνο έχει διαθέσει 50 εκατομμύρια δολάρια για 33.000 συστήματα επιθέσεων με ΑΙ από την Auterion, μια ελβετοαμερικανική εταιρεία λογισμικού άμυνας και ρομποτικής, για τον εξοπλισμό των ουκρανικών δυνάμεων. Τα συστήματα αυτά μετατρέπουν φθηνά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε όπλα ανθεκτικά σε παρεμβολές και ιχνηλάτησης στόχων, ενσωματώνοντας αναβαθμίσεις πεδίου μάχης σε τακτικά αποθέματα.
Ουκρανικά μη επανδρωμένα σκάφη όπως το Magura V5 ανάγκασαν κρίσιμα ρωσικά ναυτικά μέσα να αποσυρθούν από την Κριμαία, αναδιαμορφώνοντας τις επιχειρήσεις στη Μαύρη Θάλασσα από τα τέλη του 2023. Σχεδιαστές του αμερικανικού ναυτικού κρατούν σημειώσεις καθώς διαμορφώνουν σχέδια αποτροπής για την Ταϊβάν.
Οι σκληρότερες διδαχές προέρχονται από τον ηλεκτρονικό πόλεμο, σύμφωνα με τον Τσάο. Εξήγησε ότι οι παρεμβολές μπορούν να «τυφλώσουν» ή να αχρηστεύσουν ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος· η απάντηση είναι καλύτερη αυτονομία και πλοήγηση που δεν εξαρτάται από GPS — και παρέθεσε τα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη πρώτου προσώπου με οπτικές ίνες (fiber-optic-tethered), τα οποία παρακάμπτουν τους συμβατικούς παρεμβολείς.
Ο Μπεντέτ σημείωσε ότι όταν φτάσουν σε πλήρη ισχύ τα σμήνη ελεγχόμενα από ΑΙ, οι κυβερνοάμυνες μόνο δεν θα αρκούν — τα στρατεύματα θα χρειαστούν επίσης φυσικές ασπίδες όπως συρματόπλεκτα δίχτυα, θωράκιση κλωβού, παραπλανητικούς στόχους και παραδοσιακά κινητικά όπλα. Πρόσθεσε ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία ήδη αναπτύσσουν λέιζερ για αυτόν τον ρόλο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πειραματίζονται επίσης με όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας. Σε δοκιμή πυρός στα τέλη Αυγούστου, η αμερικανική εταιρεία ηλεκτρομαγνητικού πολέμου Epirusαπέδειξε ότι ένας μόνο παλμός από το σύστημα υψηλής ισχύος μικροκυμάτων Leonidas μπορεί να αχρηστεύσει ένα σμήνος 61 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, παρουσιάζοντας μια ενδεχόμενη φθηνή ασπίδα.
Ποιος προηγείται και γιατί έχει σημασία
Στους καταναλωτικούς και εμπορικούς τομείς των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς και στο σύστημα εξαρτημάτων που τα υποστηρίζει, η Κίνα προηγείται με σημαντική διαφορά.
Η πολιτικο-στρατιωτική σύντηξη επιτρέπει στο Πεκίνο να φέρει γρήγορα στο πεδίο «αρκετά καλές» πλατφόρμες και να τις υποστηρίξει με μια αυξανόμενη σειρά όπλων κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, είπε ο Τσάο, επισημαίνοντας ότι μεγάλο μέρος του νεότερου εξοπλισμού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού δεν έχει δοκιμαστεί σε πραγματικές μάχες. «Το πεδίο της παρέλασης δεν είναι το πεδίο της μάχης», παρατήρησε.
Εργαζόμενες σε γραμμή παραγωγής μη επανδρωμένων αεροσκαφών που προορίζονται για εξαγωγή, σε εργοστάσιο στο Ρουϊτσάνγκ της επαρχίας Τζιανγκσί, στην Κίνα, στις 27 Νοεμβρίου 2024. (STR/AFP μέσω Getty Images)
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να προηγούνται στην τεχνολογία της αυτονομίας, στη δοκιμασμένη στην πράξη συλλογή πληροφοριών, επιτήρηση και αναγνώριση, στα επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, καθώς και στο λογισμικό που ενοποιεί στόλους διαφορετικών τύπων. Το βασικό τους εμπόδιο είναι η μετατροπή της ταχείας καινοτομίας σε παραγωγή βιομηχανικής κλίμακας — κάτι που επιχειρούν να διορθώσουν πρωτοβουλίες όπως το Replicator, το πρόγραμμα Collaborative Combat Aircraft και το Blue UAS, όπως εξήγησε ο Τσάο.
Οι ΗΠΑ πρωτοπορούσαν στα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη ξεκινώντας από τον Πόλεμο του Βιετνάμ, θέτοντας πρότυπα με τα Predator και Reaper, ενώ οι πρώιμες προόδοι της Κίνας βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην αντιγραφή, είπε ο Τσάο. «Αλλά ο σημερινός αγώνας δεν αφορά την κλωνοποίηση σκελετών αεροσκαφών», σημείωσε. «Αφορά την τυποποίηση, τον αρθρωτό σχεδιασμό (modularity) και την ταχύτητα — τη μεταχείριση της αυτονομίας σαν λογισμικό που μπορεί να ωθηθεί γρήγορα και να αγοραστεί κατά χιλιάδες μόλις λειτουργήσει».
Τι μπορούμε να μάθουμε από την Ουκρανία
Ο Τσάο εντόπισε τρία μαθήματα που, όπως λέει, εμφανίζονται συχνά. Καταρχάς, ο αριθμός έχει μεγαλύτερη σημασία από την τελειότητα: Σχεδιασμοί με ανοικτή αρχιτεκτονική, ταχεία εφοδιαστική και συνεχείς ενημερώσεις λογισμικού αποδίδουν σταθερά καλύτερα από εξαίσιες—αλλά καθυστερημένες—δόσεις όπλων.
Επιπροσθέτως, τα σήματα έγιναν πεδίο μάχης· οι παρεμβολείς κόβουν τους συνδέσμους ελέγχου, αναγκάζοντας τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να βασίζονται στην επιτόπια αυτονομία, που με τη σειρά της απαιτεί έξυπνα αντιμέτρα. Αυτοί τα αντιμέτρα πρέπει να είναι φθηνά — παλμοί μικροκυμάτων, λέιζερ, παραπλανητικοί στόχοι, ακόμη και συρμάτινοι κλωβοί — ώστε ένας στρατιώτης να μην ρίχνει έναν πύραυλο αξίας εκατομμυρίων δολαρίων σε ένα τετρακόπτερο αξίας εκατό δολαρίων, εξήγησε.
Τέλος, οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι στρατηγικό στοιχείο· όσο τα κινεζικά εξαρτήματα κυριαρχούν, οι κυρώσεις γίνονται παιχνίδι γάτας-ποντικιού, σύμφωνα με τον Τσάο. Η πιο καινοτόμος προσέγγιση είναι να έχεις υπερπαραγωγή και να προσαρμόζεσαι γρήγορα με συμμάχους — και αυτό πρέπει να γίνει ταχύτερα.
Ο Τσάο σημείωσε ότι η δύναμη της Κίνας έγκειται στη μαζική κινητοποίηση, ενώ η απάντηση της Αμερικής πρέπει να είναι το λογισμικό, η συμμαχική παραγωγή και η ταχύτητα. Εάν η Ουάσιγκτον καταφέρει να μετατρέψει τις σημερινές δοκιμές — όπως τα συστήματα επιθέσεων με ΑΙ, τα συστήματα ελέγχου σμηνών και τους ρομποτικούς «συντρόφους πτήσης» — σε επαναλαμβανόμενες παραγγελίες και επιχειρησιακές μονάδες, θα μπορέσει να αντισταθμίσει το πλεονέκτημα των κινεζικών εργοστασίων και να αυξήσει το κόστος κάθε ενδεχόμενης σύγκρουσης για το Πεκίνο.
Αν δεν τα καταφέρει, προειδοποίησε, οι ουρανοί και οι θάλασσες γύρω από την Ταϊβάν ενδέχεται να κυριαρχηθούν από εκείνους που στέλνουν πιο γρήγορα—και όχι απαραίτητα από εκείνους που σχεδιάζουν καλύτερα.
Ο Αμερικανός πρέσβης στον Παναμά, Κέβιν Μαρίνο Καμπρέρα, δήλωσε σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στις 5 Οκτωβρίου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) αρνητική επιρροή στον Παναμά και εξέφρασε ανησυχία για όσους εμπλέκονται στη διαφθορά του καθεστώτος, διευκρινίζοντας πως δεν θα τους χορηγείται βίζα για τις ΗΠΑ. Ο Καμπρέρα παραχώρησε τη συνέντευξη στο τοπικό μέσο Contrapeso Panama, στα ισπανικά.
«Βλέπουμε την κινεζική παρουσία ως επιβλαβή. Στο τέλος της ημέρας, το 70% όσων διέρχονται από τη Διώρυγα κατευθύνονται προς ή προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, επομένως η επιρροή τους μας ανησυχεί ιδιαίτερα», τόνισε ο Καμπρέρα.
Παρόμοιες ανησυχίες για την κινεζική επιρροή στη Διώρυγα διατύπωσαν ο υπουργός Πολέμου των ΗΠΑ Πητ Χέγκσεθ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Κατά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ σημείωσε: «Δεν τη δώσαμε στην Κίνα. Την παραχωρήσαμε στον Παναμά και την παίρνουμε πίσω», σχολιάζοντας πως η Κίνα διαχειρίζεται πλέον τη Διώρυγα, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο μετέφερε τον Φεβρουάριο στον πρόεδρο του Παναμά, Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, ότι οι ΗΠΑ θεωρούν την απειλή του ΚΚΚ ως παραβίαση της Συνθήκης Ουδετερότητας και προειδοποίησε για αναγκαία μέτρα, εφόσον ο Παναμάς δεν ανταποκριθεί καταλλήλως.
Η εταιρεία C.K. Hutchison, κολοσσός με έδρα το Χονγκ Κονγκ, κατέχει ποσοστό 90% στην Panama Ports Company, που διαχειρίζεται τη Διώρυγα του Παναμά. Υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, η εταιρεία αυτή συμφώνησε τον Μάρτιο να μεταβιβάσει τον έλεγχο δύο λιμένων σε κοινοπραξία με επικεφαλής την αμερικανική επενδυτική BlackRock.
Ο Καμπρέρα σχολίασε: «Χρωστάνε στον Παναμά πάνω από 600 εκατομμύρια δολάρια. Θα το χαρακτήριζα αρκετά επιβλαβές. Δέκα εκατομμύρια δεν θα ήταν κάτι, λόγω του μεγέθους της σύμβασης, αλλά 600 εκατομμύρια;»
Το 2017, ο Παναμάς εντάχθηκε στην πρωτοβουλία «Ένας δρόμος, μία ζώνη» του ΚΚΚ, που έφερε σημαντικές άμεσες κινεζικές επενδύσεις σε κλάδους όπως τα λιμάνια και οι τράπεζες. Ως αποτέλεσμα, οι εξαγωγές του Παναμά προς την Κίνα εκτινάχθηκαν από περίπου 43 εκατ. δολάρια το 2017 σε πάνω από 1 δισ. το 2021. Έπειτα από την επίσκεψη Ρούμπιο, ο Μουλίνο αποφάσισε την αποχώρηση από το «Ένας δρόμος, μία ζώνη».
Ο Καμπρέρα άσκησε κριτική στα έργα της πρωτοβουλίας, επισημαίνοντας: «Έρχονται, μοιράζουν χρήματα και προχωρούν σε διαφθορά, κάτι που οι ΗΠΑ δεν κάνουν. Οι αμερικανικές εταιρείες δεν εμπλέκονται σε τέτοιες πρακτικές. Δείτε σε Χιλή, Περού και Εκουαδόρ, τα φράγματα και τα ορυχεία που έχτισαν εκεί. Είναι καταστροφή».
Τόνισε επίσης πως το κινεζικό καθεστώς συνδέεται και με παγκόσμιες κυβερνοεπιθέσεις και κατασκοπεία. Ο Καμπρέρα δήλωσε ότι «η Κίνα πουλάει ‘φύκια για μεταξωτές κορδέλες’» και υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν τους αξιωματούχους που επηρεάζονται από το ΚΚΚ.
Επιπλέον, εξέφρασε την ανησυχία του για τον πρώην αξιωματούχο της Διώρυγας του Παναμά, Χόρχε Γκονζάλες, ο οποίος φέρεται να λαμβάνει μηνιαία αμοιβή 13.000 δολαρίων ως σύμβουλος κινεζικής εταιρείας που κατασκευάζει γέφυρα πάνω από τη Διώρυγα, παρατηρώντας: «Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό αξιωματούχος της Διώρυγας να λαμβάνει τέτοιες συμβάσεις. Θα το χαρακτήριζα δωροδοκία. Έλαβε μίζα από εταιρεία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας. Αυτό παραβιάζει τη Συνθήκη Ουδετερότητας».
Επεσήμανε τη σοβαρότητα τέτοιων περιπτώσεων, λέγοντας: «Το να διαφθείρει κάποιος, να δωροδοκεί ένα στέλεχος της Διώρυγας… Οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι θα στερούνται βίζας για τις ΗΠΑ σε περιπτώσεις συνεργασίας με κινεζικές εταιρείες που προσφέρουν διεφθαρμένη και μη αξιόπιστη τεχνολογία. Ξαναλέω, η βίζα είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα. Και θα φροντίσουμε όσοι μπαίνουν στη χώρα μας να συνεισφέρουν. Ο καθένας έχει την ευθύνη των πράξεών του [και πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες]. Όλοι έχουν δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν, αλλά κι εμείς έχουμε δικαίωμα να αποφασίσουμε ποιος θα μπαίνει στη χώρα μας».
Με ιδιαίτερη θέρμη υποδέχθηκε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ τον πρωθυπουργό του Καναδά Μαρκ Κάρνεϋ στον Λευκό Οίκο στις 7 Οκτωβρίου, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η καναδική αντιπροσωπεία βρίσκεται σε καλύτερη θέση να επιστρέψει με μια συμφωνία.
«Θα πετύχουμε συμφωνίες και θα κάνουμε πράγματα που θα είναι πλεονεκτικά και για τις δύο χώρες και τις αγορές μας», τόνισε ο Τραμπ στις αρχικές του δηλώσεις ενώπιον των δημοσιογράφων.
Αυτή ήταν η δεύτερη επίσκεψη του Κάρνεϋ στον Λευκό Οίκο, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Ουάσιγκτον στις αρχές Μαΐου, λίγο μετά τη νίκη του στις ομοσπονδιακές εκλογές της 28ης Απριλίου.
Όπως και στην πρώτη τους συνάντηση, οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν φιλοφρονήσεις και επανέλαβαν γνωστές τους θέσεις. Κατά τη συνομιλία τους στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ δήλωσε ότι έχει κάνει τον Καναδό πρωθυπουργό ιδιαίτερα δημοφιλή, αποκαλώντας τον «παγκόσμιου βεληνεκούς ηγέτη και σκληρό διαπραγματευτή» – βασική δέσμευση του Κάρνεϋ στην προεκλογική του εκστρατεία ήταν να διαπραγματευθεί για την άρση των δασμών που είχε επιβάλει ο Τραμπ στις καναδικές εισαγωγές.
Όπως επεσήμανε ο ίδιος, είχε δίκιο που αποκάλεσε τον Τραμπ «μεταρρυθμιστή πρόεδρο» στην προηγούμενη συνάντησή τους, διαπιστώνοντας ότι από τότε σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα υπό την επιρροή του Αμερικανού προέδρου, όπως αλλαγές στην αμερικανική οικονομία, η δέσμευση των μελών του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, η επίλυση των κρίσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν και Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, καθώς και την εξουδετέρωση του Ιράν ως δυνητικά πυρηνικής τρομοκρατικής δύναμης. Αναφέρθηκε επίσης στις προσπάθειες του Τραμπ να φέρει ειρήνη ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς μέσω του σχεδίου των είκοσι σημείων που παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα.
Όταν ο Κάρνεϋ ετοιμαζόταν να αναφερθεί στο πιο σημαντικό θέμα για τον Καναδά, ο Τραμπ παρενέβη χαριτολογώντας, αναφέροντας «την ένωση του Καναδά με τις Ηνωμένες Πολιτείες», ιδέα που είχε αναφέρει και στην πρώτη τους συνάντηση, όταν είχε μιλήσει για έναν «θαυμάσιο γάμο». Τότε ο Κάρνεϋ είχε διαφωνήσει ευγενικά, φέρνοντας ως παράδειγμα σημαίνοντα κτήρια: «Αν μου επιτρέπετε, όπως γνωρίζετε από τα ακίνητα, υπάρχουν ορισμένα μέρη που ποτέ δεν πωλούνται», όπως ο Λευκός Οίκος και τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, είχε παρατηρήσει, με το οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος είχε συμφωνήσει.
Σε ό,τι αφορά στις εμπορικές σχέσεις, ο Ντ. Τραμπ εμφανίστηκε πιο ευέλικτος και ανοικτός στην πιθανότητα συμφωνίας με τον Καναδά από ό,τι στην προηγούμενη συνάντησή τους, όταν είχε δηλώσει πως τίποτα δεν θα τον έπειθε να καταργήσει τους δασμούς.
«Νομίζω ότι θα είναι πολύ ευχαριστημένοι», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Τραμπ στις 7 Οκτωβρίου, ερωτηθείς εάν η καναδική αντιπροσωπεία θα φύγει με άδεια χέρια. «Υπάρχουν πολλά στα οποία εργαζόμαστε, τα οποία δεν λέγονται δημοσίως. Πιστεύω ότι ο λαός του Καναδά θα μας αγαπήσει ξανά. Οι περισσότεροι ακόμα μας αγαπούν».
Φυσικός επαγγελματικός ανταγωνισμός
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Τραμπ αναγνώρισε πως η ένταση στις εμπορικές σχέσεις φέρνει μακρές διαπραγματεύσεις, αφού οι δύο χώρες ανταγωνίζονται σε παρόμοιους τομείς.
«Ανταγωνιζόμαστε για τις ίδιες δουλειές. Εκείνοι θέλουν να φτιάχνουν αυτοκίνητα, εμείς θέλουμε να φτιάχνουμε αυτοκίνητα, είμαστε σε ανταγωνισμό», ανέφερε στους δημοσιογράφους, κάνοντας ωστόσο ιδιαίτερη μνεία στις εισαγωγές αυτοκινήτων και χάλυβα από τον βόρειο γείτονα.
Ο Τραμπ διευκρίνισε ότι οι δύο χώρες έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας, σε αντίθεση με την Ευρώπη. «Είναι μια δύσκολη κατάσταση επειδή θέλουμε να φτιάχνουμε τα αυτοκίνητά μας εδώ. Ταυτόχρονα, θέλουμε και ο Καναδάς να τα πηγαίνει καλά στην αυτοκινητοβιομηχανία», σημείωσε, αποφεύγοντας να προσδιορίσει ποιους συμβιβασμούς ενδέχεται να προσφέρει στην Οττάβα.
Ο Τραμπ στάθηκε και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί αγρότες από τους καναδικούς δασμούς, κάνοντας λόγο για «αμοιβαία μάχη».
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει επιβάλει 35% δασμούς στις καναδικές εισαγωγές για τα περισσότερα προϊόντα που δεν καλύπτονται από τη συμφωνία USMCA. Ωστόσο, σημαντικό ποσοστό των καναδικών εξαγωγών πληροί τους όρους της συμφωνίας.
Ο καναδικός χάλυβας και το αλουμίνιο υπόκεινται από τον Ιούνιο σε δασμούς 50% και από τις 14 Οκτωβρίου, στην καναδικά ξυλεία θα επιβληθεί επιπλέον τέλος 10%, φθάνοντας συνολικά το 45%. Αυτή τη στιγμή, τα καναδικά αυτοκίνητα και ανταλλακτικά επιβαρύνονται με δασμούς 25%, ενώ πρόσφατα ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι από την 1η Νοεμβρίου θα επιβάλει 25% δασμούς σε όλα τα μεσαία και βαρέα φορτηγά που εισάγονται στις ΗΠΑ.
Η δολοφονία του 31χρονου Τσάρλι Κερκ, μιας από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές του αμερικανικού συντηρητισμού, προκάλεσε κύμα αντιδράσεων πολύ πέρα από τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενώ στις ΗΠΑ οι αντιδράσεις κινήθηκαν στα αναμενόμενα πλαίσια —με τους συντηρητικούς να αποτίουν φόρο τιμής και τους φιλελεύθερους να αντιδρούν συγκρατημένα— στην Ευρώπη οι αποκρίσεις παρουσίασαν έντονες περιφερειακές διαφοροποιήσεις.
Η συζήτηση μεταφέρθηκε γρήγορα και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου η πρόταση του ευρωβουλευτή Τσάρλι Βάιμερς για ενός λεπτού σιγή απορρίφθηκε, λόγω μιας απλής διαδικαστικής λεπτομέρειας που είχε αγνοηθεί σε προηγούμενες περιπτώσεις —όπως το 2020, μετά τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ. Το γεγονός αυτό ανέδειξε τις πολιτικές, πολιτισμικές και επικοινωνιακές διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Στις βόρειες χώρες —Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νορβηγία και Σουηδία— η αντιμετώπιση της δολοφονίας υπήρξε μάλλον συγκρατημένη. Οι δημόσιες τοποθετήσεις επικεντρώθηκαν περισσότερο στην τραγωδία της βίας παρά στην πολιτική κληρονομιά του Κερκ, παρουσιάζοντας το γεγονός ως ένα μακρινό αμερικανικό πρόβλημα. Δημόσια πρόσωπα ζήτησαν ψυχραιμία αντί για οργή.
Τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, όπως η Aftonbladet στη Σουηδία και η VG στη Νορβηγία, έδωσαν έμφαση στις συνέπειες για τη δημοκρατική συζήτηση, αποφεύγοντας τον συναισθηματικό τόνο που κυριάρχησε αλλού. Ένας πρώην πρωθυπουργός της Δανίας δήλωσε ότι αισθάνεται «βαθιά θλίψη», χωρίς όμως να προβεί σε περαιτέρω πολιτικά σχόλια.
Στη Νορβηγία, όπου το τραύμα από την επίθεση του νεοναζί Άντερς Μπρέιβικ το 2011 —που στοίχισε τη ζωή σε 77 ανθρώπους— παραμένει ζωντανό, οι σχολιαστές έδωσαν προτεραιότητα στην αποκλιμάκωση των εντάσεων. Στη Σουηδία υπήρξε εντονότερη διαδικτυακή αντιπαράθεση, αλλά δεν σημειώθηκαν μαζικές διαδηλώσεις ή κοινοβουλευτικές κινήσεις. Παρόμοια, η Φινλανδία παρουσίασε μεικτές αντιδράσεις, ενώ στην Ισλανδία το γεγονός πέρασε σχεδόν απαρατήρητο.
Σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, οι αντιδράσεις υπήρξαν πιο έντονες και φορτισμένες συναισθηματικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, που αποτελεί προπύργιο του νέου κύματος συντηρητισμού της Δυτικής Ευρώπης υπό τον Νάιτζελ Φάρατζ και το κόμμα του Reform UK, οι πρώην πρωθυπουργοί Μπόρις Τζόνσον και Λιζ Τρας καταδίκασαν τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ.
Στη Γαλλία, οι ηγέτες του συντηρητικού κόμματος National Rally (RN) εξήραν τον Κερκ, αποκαλώντας τον «μάρτυρα της ελευθερίας του λόγου» και συνέκριναν τη δολοφονία του με τις τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον του γαλλικού περιοδικού Charlie Hebdo το 2015. Περίπου 250 άτομα συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι για επιμνημόσυνη τελετή, όπου εκπρόσωπος του κόμματος υποστήριξε ότι «τους σκότωσε η ίδια σφαίρα», θέλοντας να τονίσει την κοινή απειλή που, κατά την άποψή τους, αντιμετωπίζει η ελευθερία της έκφρασης.
Στη Νότια Ευρώπη, τα συντηρητικά κόμματα αξιοποίησαν επίσης την ευκαιρία για να εκφράσουν τη στάση τους. Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, επέκρινε τους αριστερούς αντιπάλους της ότι «υποβαθμίζουν» τη σημασία της δολοφονίας, χαρακτηρίζοντάς την «βαθύ τραύμα για τη δημοκρατία».
Στην Ισπανία, το κόμμα Vox οργάνωσε εκδήλωση στη Μαδρίτη με βίντεο και τραγούδια αφιερωμένα στη μνήμη του Κερκ, κατηγορώντας την αριστερή κυβέρνηση ότι «δημιουργεί κλίμα μίσους».
Τέλος, στην Πορτογαλία, ο ηγέτης του ανερχόμενου δεξιού κόμματος Chega, Αντρέ Βεντούρα, προειδοποίησε ότι η πολιτική αντιπαράθεση κινδυνεύει να μετατραπεί «από διαφωνία ιδεών σε μίσος και δολοφονία».
Οι ισχυρότερες αντιδράσεις, ωστόσο, προήλθαν από την Κεντρική Ευρώπη —μια από τις πιο συντηρητικές περιοχές της ηπείρου. Στην Πολωνία, η Βουλή (Sejm) τήρησε ενός λεπτού σιγή, ενώ βουλευτές σχεδιάζουν έκθεση αφιερωμένη στη ζωή του Κερκ. Η αντιπολίτευση ζήτησε να χαρακτηριστεί η οργάνωση Αντίφα ως τρομοκρατική.
Στην Ουγγαρία, ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν —ένας από τους λίγους Ευρωπαίους πολιτικούς που στηρίζουν ανοιχτά τον Ντόναλντ Τραμπ— απέδωσε τη δολοφονία σε μια «διεθνή εκστρατεία μίσους» εναντίον της πολιτικής δεξιάς.
Η αντίθεση μεταξύ της σκανδιναβικής ψυχραιμίας και της ηπειρωτικής έντασης αποτυπώνεται και σε αριθμούς. Στις βόρειες χώρες δημοσιεύθηκαν λιγότερα από δέκα κύρια άρθρα ανά χώρα την πρώτη εβδομάδα, ενώ στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο οι σχετικές αναφορές ανήλθαν σε εκατοντάδες. Ανάλυση των τάσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει επίσης ότι τα hashtags των βόρειων χωρών, όπως το #CharlieKirk, είχαν περιορισμένη διάδοση και ουδέτερο τόνο, ενώ το #KirkMartyr σημείωσε εκρηκτική αύξηση σε χώρες της Νότιας και Κεντρικής Ευρώπης.
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη διεύρυνση αυτού του ευρωπαϊκού διχασμού.
Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα κυριαρχούν επί δεκαετίες στη σκανδιναβική πολιτική σκηνή, ενώ οι δεξιές δυνάμεις παραμένουν στο περιθώριο —ιδίως μέσα στους κύκλους της ελίτ που καθορίζουν τον δημόσιο λόγο. Ως αποτέλεσμα, ο Τσάρλι Κερκ αντιμετωπίστηκε περισσότερο ως αμφιλεγόμενη προσωπικότητα παρά ως υπερασπιστής της ελευθερίας του λόγου.
Τα μέσα ενημέρωσης στις σκανδιναβικές χώρες ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από δημόσιους οργανισμούς με αριστερή ιδεολογική κατεύθυνση, οι οποίοι συχνά ασκούν κριτική στα συντηρητικά λαϊκιστικά κινήματα —συμπεριλαμβανομένου του Ντόναλντ Τραμπ και του κινήματος MAGA ειδικότερα.
Στη Δυτική, Νότια και Κεντρική Ευρώπη, η ιδεολογική βάση της δεξιάς βρίσκεται πιο κοντά στις πολιτικές θέσεις του Κερκ, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες τα δεξιά κόμματα παραμένουν σχετικά μετριοπαθή, ακόμη και σε ζητήματα όπως η μαζική μετανάστευση και οι κοινωνικοοικονομικές της συνέπειες.
Έτσι, η κοινή γνώμη στη βόρεια Ευρώπη δυσκολεύτηκε να ταυτιστεί με το μήνυμα και τη ρητορική του Κερκ, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της ηπείρου, όπου το γεγονός όξυνε περαιτέρω τις πολιτικές αντιπαραθέσεις. Το πώς αυτή η διαφοροποίηση θα επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη πορεία της ευρωπαϊκής πολιτικής παραμένει αβέβαιο —όμως ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη πόλωση σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαιρέτισε την πρόταση της Ρωσίας να διατηρηθούν οικειοθελώς τα όρια στον αριθμό των ανεπτυγμένων στρατηγικών πυρηνικών όπλων.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους κατά την αναχώρησή του από τον Λευκό Οίκο, στις 5 Οκτωβρίου, δήλωσε: «Η πρόταση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν είναι καλή ιδέα».
Η Νέα Συνθήκη Περιορισμού Στρατηγικών Όπλων (New START), η οποία υπογράφηκε το 2010 και τέθηκε σε ισχύ την επόμενη χρονιά, ορίζει ότι κάθε πλευρά μπορεί να έχει έως 700 ανεπτυγμένους διηπειρωτικούς πυραύλους και βομβαρδιστικά, 1.550 ανεπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές και 800 συνολικά εκτοξευτές.
Η συνθήκη επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς και στα πλέον εξελιγμένα ρωσικά όπλα μακράς εμβέλειας, όπως το υπερηχητικό όχημα Avangard και τον διηπειρωτικό πύραυλο Sarmat, που έχουν τη δυνατότητα να πλήξουν αμερικανικό έδαφος σε λιγότερο από μισή ώρα. Εάν δεν παραταθεί, η συμφωνία λήγει τον Φεβρουάριο του 2026.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαιρέτισε τη θέση Τραμπ, δηλώνοντας: «Πιστεύουμε πως αυτό και μόνο δημιουργεί αισιοδοξία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στηρίξουν την πρωτοβουλία του προέδρου Πούτιν», ανέφερε τη Δευτέρα σε δημοσιογράφους.
Οι αργόσυρτες διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται σε ένα ιδιαίτερα τεταμένο περιβάλλον λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της κλιμάκωσης της ρητορικής και από τις δύο πλευρές. Στις 5 Οκτωβρίου, ο Πούτιν προειδοποίησε πως «οι σχέσεις Μόσχας-Ουάσιγκτον θα καταστραφούν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες τροφοδοτήσουν την Ουκρανία με πυραύλους Tomahawk για επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας εντός ρωσικού εδάφους».
Εκτόξευση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Yars, κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων στη Ρωσία, στις 19 Φεβρουαρίου 2022. (Υπηρεσία Τύπου του ρωσικού υπουργείου Άμυνας μέσω AP)
Τον προηγούμενο μήνα, ο Ρώσος πρόεδρος είχε ενημερώσει τους συμβούλους εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας ότι η χώρα του είναι έτοιμη να διατηρήσει τους βασικούς ποσοτικούς περιορισμούς της συνθήκης για τα πυρηνικά. Από την πλευρά του, ο Τραμπ έχει επανειλημμένα εκφράσει ενδιαφέρον για τη διεύρυνση των συνομιλιών για τα πυρηνικά, ώστε να συμπεριληφθεί και η Κίνα.
Πρότεινε μάλιστα φέτος μια τριμερή σύνοδο κορυφής με τον Πούτιν και τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, επισημαίνοντας ότι το ταχέως αυξανόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο του Πεκίνου πρέπει να ενταχθεί στα μελλοντικά πλαίσια ελέγχου εξοπλισμών. Το Πεκίνο, ωστόσο, απέρριψε την πρόταση.
Από τη δική της πλευρά, η Μόσχα έχει δηλώσει πως κάποια στιγμή θα πρέπει να τεθεί επί τάπητος και ο πυρηνικός εξοπλισμός της Βρετανίας και της Γαλλίας, δυο δυνάμεων που συμπορεύονται με την Ουάσιγκτον.
Τον προηγούμενο μήνα, ο Πεσκόφ ανέφερε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS: «Φυσικά, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν σε διμερές επίπεδο, καθώς η νέα START είναι μια διμερής συνθήκη. Στο μέλλον, όμως, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα υπόλοιπα οπλοστάσια. Ιδίως αφού αποτελούν μέρος του συνολικού προβλήματος της ευρωπαϊκής ασφάλειας και της στρατηγικής σταθερότητας».
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI), η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν από κοινού το 90% των πυρηνικών όπλων του πλανήτη.
Ένας αδρανής πύραυλος Minuteman 3 σε σωλήνα εκτόξευσης εκπαίδευσης, στη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας Minot, στη Βόρεια Ντακότα. ΗΠΑ, 25 Ιουνίου 2014. (Charlie Riedel/AP Photo)
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ατομικών Επιστημόνων, η Ρωσία διαθέτει συνολικά 5.459 πυρηνικές κεφαλές και οι ΗΠΑ 5.177 – συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν αποσυρθεί.
Ακολουθεί η Κίνα με περίπου 600 κεφαλές, ενώ η Γαλλία, η Βρετανία, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα διατηρούν πολύ μικρότερα αποθέματα.
Η συνθήκη New START έχει δεχθεί επανειλημμένα πολιτικούς κραδασμούς. Το 2021, λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν, η συμφωνία παρατάθηκε κατά πέντε χρόνια.
Τον Φεβρουάριο του 2023, ο Πούτιν ανακοίνωσε πως η Ρωσία αναστέλλει τη συμμετοχή της στην συνθήκη. Τον Σεπτέμβριο, μιλώντας στους συμβούλους ασφαλείας του, αιτιολόγησε την αναστολή λόγω της «εξαιρετικά εχθρικής πολιτικής» της κυβέρνησης Μπάιντεν, η οποία, όπως είπε, «παραβίασε τις βασικές αρχές πάνω στις οποίες είχε θεμελιωθεί η συμφωνία».
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει πως η απουσία επιθεωρήσεων υπονομεύει τη διαφάνεια και μπορεί με τον καιρό να διαβρώσει την εμπιστοσύνη.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι χωρίς επιτόπιες επιθεωρήσεις, η Ουάσιγκτον δυσκολεύεται να παρακολουθεί τις ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις, γεγονός που περιορίζει την πληροφόρηση για τη χάραξη αμερικανικής πυρηνικής πολιτικής.
Ο Πούτιν τόνισε: «Μόλις υπάρξει παράταση, η Μόσχα θα αποφασίσει αν θα συνεχίσει να τηρεί εθελοντικά τους περιορισμούς, αφού πρώτα εκτιμήσει την κατάσταση».
Κάλεσμα προς την Επιτροπή Νόμπελ ώστε να απονεμηθεί το Βραβείο Ειρήνης στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απηύθυναν οι οικογένειες Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα.
Το Φόρουμ Ομήρων και Αγνοουμένων, που εκπροσωπεί τους συγγενείς των απαχθέντων, απέστειλε στις 6 Οκτωβρίου επιστολή στη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, προτρέποντας την Επιτροπή να τιμήσει τον Τραμπ με τη συγκεκριμένη διάκριση.
«Η αποφασιστικότητα του προέδρου Τραμπ να φέρει την ειρήνη έκανε εφικτό αυτό που πολλοί θεωρούσαν αδύνατο. Από τη στιγμή της ορκωμοσίας του, μας έδωσε φως στις πιο σκοτεινές μας ώρες», αναφέρουν στην επιστολή τους οι οικογένειες.
Εξήραν ακόμη το σχέδιο των είκοσι σημείων που πρότεινε για τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, σημειώνοντας: «Αυτή τη στιγμή, το ολοκληρωμένο σχέδιο του προέδρου Τραμπ για την απελευθέρωση όλων των ομήρων και τον τερματισμό αυτού του φριχτού πολέμου βρίσκεται επί τάπητος. Για πρώτη φορά εδώ και μήνες, μπορούμε να ελπίζουμε πως ο εφιάλτης φτάνει στο τέλος του».
Συνεχίζοντας, οι συγγενείς εκφράζουν την εμπιστοσύνη τους στις προθέσεις του Τραμπ: «Είμαστε βέβαιοι πως δεν θα ησυχάσει μέχρι να επιστρέψει και ο τελευταίος όμηρος, να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψει η ειρήνη και η ευημερία στους λαούς της Μέσης Ανατολής».
Το σχέδιο Τραμπ, το οποίο έχει αποδεχθεί το Ισραήλ, προβλέπει τον άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών, την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, την ανοικοδόμηση της περιοχής και την υποχρέωση της Χαμάς να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, επιστρέφοντας και τα σώματα των νεκρών, εντός 72 ωρών από τη συμφωνία.
Σε αντάλλαγμα, προτείνεται το Ισραήλ να αποφυλακίσει 250 καταδικασμένους σε ισόβια και 1.700 Παλαιστινίους που συνελήφθησαν μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Η Χαμάς δέχθηκε μέχρι τώρα να απελευθερώσει όλους τους ομήρους και να επιστρέψει τις σορούς, ζητώντας περαιτέρω διαπραγματεύσεις και διευκρινήσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου στις 5 Οκτωβρίου, «είναι σε διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή. Ξεκίνησαν τις τελευταίες μέρες. Θα δούμε πού θα οδηγήσουν. Αλλά ακούω ότι πάνε πολύ καλά».
Οι οικογένειες υπογραμμίζουν πως ο Τραμπ υποστήριξε τις δηλώσεις του με πράξεις: «Το τελευταίο έτος, κανείς ηγέτης ή οργανισμός δεν συνέβαλε περισσότερο στην ειρήνη παγκοσμίως από τον πρόεδρο Τραμπ. Πολλοί μίλησαν εύγλωττα για την ειρήνη – εκείνος την πέτυχε. Όσο άλλοι προσέφεραν κενές υποσχέσεις, αυτός παρέδωσε απτά αποτελέσματα που έσωσαν αμέτρητες ζωές».
Παρότι η επιστολή δεν παραθέτει συγκεκριμένα παραδείγματα, καταλήγει με ισχυρή έκκληση: «Σας προτρέπουμε με θέρμη να απονείμετε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στον πρόεδρο Τραμπ, διότι έχει δεσμευτεί πως δεν θα σταματήσει και δεν θα ησυχάσει μέχρι να επιστρέψει κάθε όμηρος στο σπίτι του».
Η επιστολή καταλήγει ότι οι σημαντικές επιτυχίες του Τραμπ στον τομέα της ειρήνης αξίζουν αναγνώριση: «Για τις οικογένειές μας και εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που επηρεάστηκαν από τις προσπάθειές του, αυτή η τιμή θα επιβεβαιώσει πως η αποφασιστική ηγεσία και οι τολμηρές ενέργειες για χάρη της ειρήνης είναι αυτά που πραγματικά μετρούν στον κόσμο μας».
Η Epoch Times απευθύνθηκε στη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ ζητώντας σχόλιο επί της επιστολής.
