Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, προφυλακίστηκε εν αναμονή της δίκης του για κατηγορίες περί διαφθοράς. Ο Ιμάμογλου κρατείται στη φυλακή Μαρμαρά, κοντά στην περιοχή Σιλιβρί της Κωνσταντινούπολης, μετά από απόφαση τουρκικού δικαστηρίου. Παράλληλα, ανακοινώθηκε η απομάκρυνσή του από τα καθήκοντά του ως δημάρχου.
Το δημοτικό συμβούλιο της Κωνσταντινούπολης, στο οποίο το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) διαθέτει την πλειοψηφία, αναμένεται να εκλέξει προσωρινό αντικαταστάτη τις επόμενες ημέρες. Το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι δύο ακόμα δήμαρχοι της περιοχής απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντά τους.
Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, η προφυλάκιση του Ιμάμογλου κρίθηκε απαραίτητη λόγω της κατηγορίας περί οικονομικών εγκλημάτων, αν και δεν θεωρήθηκε απαραίτητη η κράτησή του για υποψίες περί διασύνδεσης με ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση.
Αντιδράσεις και πολιτικές εξελίξεις
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ο Ιμάμογλου τόνισε ότι δεν θα υποκύψει στις πιέσεις και χαρακτήρισε την υπόθεσή του ως «μαύρη κηλίδα στη δημοκρατία». Κάλεσε, επίσης, τους πολίτες να διαδηλώσουν ειρηνικά σε όλη τη χώρα κατά της προφυλάκισής του.
Η απόφαση για την κράτηση του Ιμάμογλου έχει πυροδοτήσει έντονες πολιτικές αντιδράσεις και ενδέχεται να οδηγήσει σε ευρύτερες διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης, τις μεγαλύτερες που έχουν σημειωθεί στην Τουρκία εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια.
Διεθνείς αντιδράσεις και νομικές εξελίξεις
Ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, εξέφρασε τη συμπαράστασή του στον Ιμάμογλου μέσω δήλωσής του και ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ανέφερε, επίσης, ότι μαζί με άλλους Ευρωπαίους δημάρχους υπέγραψε διακήρυξη υπέρ του Ιμάμογλου και απέστειλε επιστολή στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ζητώντας την έκδοση ψηφίσματος στήριξης.
Οι συνήγοροι του Ιμάμογλου ανακοίνωσαν ότι θα ασκήσουν έφεση κατά της απόφασης προφυλάκισης, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για πολιτικά υποκινούμενη δίωξη. Η υπόθεση αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας, ενόψει των επερχόμενων εκλογικών αναμετρήσεων.
Η Ρωσία αναμένει πρόοδο στις συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί να διεξαχθούν τη Δευτέρα στη Σαουδική Αραβία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με δηλώσεις Ρώσου διαπραγματευτή.
Οι συζητήσεις θα πραγματοποιηθούν μεταξύ ουκρανικών και αμερικανικών αντιπροσωπειών, καθώς και μεταξύ ρωσικών και αμερικανικών αντιπροσωπειών. Στόχος των συνομιλιών είναι η επίτευξη συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός στις επιθέσεις που αφορούν τις ενεργειακές υποδομές των δύο χωρών, μετά από τρία χρόνια ένοπλων συγκρούσεων.
Η ουκρανική πλευρά, ανταποκρινόμενη στις πιέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, δηλώνει ότι παραμένει έτοιμη για πλήρη κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, η ρωσική πλευρά επισημαίνει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να εφαρμοστεί όσο ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται εντός ρωσικού εδάφους, στη συνοριακή περιοχή του Κουρσκ.
Ο Ρώσος διαπραγματευτής Γκριγκόρι Καράσιν ανέφερε ότι η ρωσική αντιπροσωπεία ελπίζει να σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες. Παράλληλα, τόνισε πως η προσέγγισή τους θα είναι εποικοδομητική, με στόχο την επίλυση τουλάχιστον ενός βασικού ζητήματος.
Η ρωσική αποστολή θα περιλαμβάνει τον Σεργκέι Μπεσέντα, στέλεχος των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας (FSB). Στις προηγούμενες ρωσοαμερικανικές συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν στη Σαουδική Αραβία τον Φεβρουάριο, επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.
Σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε ανώνυμα στο Γαλλικό Πρακτορείο, το Κίεβο επιδιώκει τουλάχιστον μια μερική κατάπαυση του πυρός στον ενεργειακό τομέα, στις υποδομές και στη Μαύρη Θάλασσα. Προκειμένου να ενισχύσει την πιθανότητα ευρύτερης εκεχειρίας, η Ουκρανία έχει στείλει στις διαπραγματεύσεις τον υπουργό Άμυνας Ρούστεμ Ουμέροφ.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, δηλώνει ότι προς το παρόν έχει συμφωνήσει μόνο σε παύση επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές, χωρίς να δεσμεύεται για γενική κατάπαυση του πυρός. Οι ρωσικές αρχές υποστηρίζουν ότι μια ευρύτερη εκεχειρία θα μπορούσε να δώσει στην Ουκρανία χρόνο να ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις της και να παραλάβει νέο στρατιωτικό εξοπλισμό από τη Δύση.
Η Ουκρανική πλευρά επισημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να επικεντρωθούν στις τεχνικές λεπτομέρειες μιας προσωρινής παύσης των εχθροπραξιών, όπως ο προσδιορισμός των περιοχών που θα προστατευθούν και οι μηχανισμοί επιτήρησης της κατάπαυσης του πυρός.
Παράλληλα με τις διπλωματικές προσπάθειες, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίζονται. Ρωσική επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) στη νότια Ουκρανία προκάλεσε τον θάνατο τριών ατόμων, μεταξύ των οποίων και μιας 14χρονης, ενώ αρκετοί τραυματίστηκαν. Από την πλευρά της, η Ουκρανία εξαπέλυσε επιθέσεις με drones κατά στόχων στη Ρωσία, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό έξι ατόμων, σύμφωνα με ρωσικές αναφορές.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφθηκε στρατιωτικές μονάδες κοντά στη γραμμή του μετώπου, στην πόλη Ποκρόφσκ, περιοχή στρατηγικής σημασίας στην ανατολική Ουκρανία. Σε σχετική δήλωσή του, ανέφερε ότι ενημερώθηκε για την κατάσταση στην περιοχή και τις επιχειρησιακές εξελίξεις.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ ανακοίνωσε την απομάκρυνση του επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας και αντικατασκοπείας (Σιν Μπετ στα εβραϊκά). Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, η απόφαση ελήφθη ομόφωνα από το υπουργικό συμβούλιο, έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο Ρόνεν Μπαρ, ο οποίος κατείχε τη θέση από τον Οκτώβριο του 2021 με πενταετή θητεία, αναμένεται να εγκαταλείψει το αξίωμά του μόλις οριστεί αντικαταστάτης του ή το αργότερο μέχρι τις 10 Απριλίου. Σε επιστολή του προς την κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ του ίδιου και του διευθυντή της Σιν Μπετ επηρέασε τη λειτουργικότητα της υπηρεσίας.
Την Παρασκευή, το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε την πρόταση του πρωθυπουργού Νετανιάχου για την απομάκρυνση του επικεφαλής της Σιν Μπετ, εν μέσω διαδηλώσεων κατά της απόφασης. Ο Μπαρ δεν παρευρέθηκε στη συνεδρίαση όπου ελήφθη η απόφαση για την απομάκρυνσή του, αλλά απέστειλε επιστολή στο υπουργικό συμβούλιο, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία απομάκρυνσής του «δεν συμμορφώνεται με τις νομικές διατάξεις» και ότι περιείχε «αβάσιμους ισχυρισμούς» που σκοπό είχαν να αποκρύψουν τα πραγματικά κίνητρα της απόφασης.
Η απόφαση αυτή ήρθε σε μια περίοδο έντονων εξελίξεων, καθώς συνεχίζεται η έρευνα για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 και τις επιχειρησιακές δυνατότητες των ισραηλινών αρχών. Η εσωτερική έρευνα της Σιν Μπετ, που δημοσιοποιήθηκε στις 4 Μαρτίου, ανέδειξε ελλείψεις στη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών σχετικά με την επίθεση της Χαμάς.
Ο Ρόνεν Μπαρ, σε επιστολή του προς την κυβέρνηση, ανέφερε ότι θα υπερασπιστεί τον εαυτό του στα αρμόδια κρατικά όργανα και εξέφρασε την άποψη ότι η απομάκρυνσή του συνδέεται με παράγοντες που δεν σχετίζονται αποκλειστικά με την επιχειρησιακή απόδοση της υπηρεσίας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η αποπομπή του σχετίζεται και με την έρευνα που διεξάγει η Σιν Μπετ για φερόμενες χρηματικές συναλλαγές με το Κατάρ, υπόθεση που αποκαλείται «Κατάργκεϊτ».
Η ανακοίνωση της απομάκρυνσης προκάλεσε αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, η οποία κατέθεσε προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση εγείρει ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων. Συγκεκριμένα, το κόμμα Γες Ατίντ, σε συνεργασία με άλλα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς και μια μη κυβερνητική οργάνωση, κατήγγειλαν ότι η απόφαση ενδέχεται να έχει πολιτικά κίνητρα.
Την ίδια στιγμή, η πολιτική κατάσταση στο Ισραήλ παραμένει τεταμένη, με χιλιάδες διαδηλωτές να συγκεντρώνονται μπροστά από την κατοικία του πρωθυπουργού στην Ιερουσαλήμ, εκφράζοντας ανησυχία για τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, την Πέμπτη η αστυνομία έκανε χρήση υδροβόλων κανονιών και προχώρησε σε συλλήψεις κατά τη διάρκεια επεισοδίων στις διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ και κοντά στην κατοικία του πρωθυπουργού στην Ιερουσαλήμ.
Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, το Ισραήλ επανέλαβε τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, δύο μήνες μετά την επίτευξη εκεχειρίας με τη Χαμάς στις 19 Ιανουαρίου. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δήλωσε ότι έδωσε εντολή στις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις να προχωρήσουν σε «ισχυρή δράση» εναντίον στόχων της Χαμάς, με στόχο την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται ακόμη στη Γάζα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Χαμάς εξακολουθεί να κρατά 25 ομήρους και τα λείψανα 30 άλλων. Από τον Μάρτιο, το Ισραήλ έχει επίσης διακόψει την είσοδο αγαθών και προμηθειών στη Λωρίδα της Γάζας.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ υπερασπίζεται την απόφασή της, επισημαίνοντας ότι λήφθηκε με γνώμονα την εύρυθμη λειτουργία της Σιν Μπετ και τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας. Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτσογκ, εξέφρασε ανησυχία για την πολιτική κρίση, σημειώνοντας ότι η κατάσταση θα μπορούσε να επηρεάσει την εθνική συνοχή της χώρας.
Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δημοσίευσε στις 19 Μαρτίου χρηματοδότηση 15 εκατομμυρίων δολαρίων μέσω του προγράμματος Rewards for Justice, ζητώντας πληροφορίες που θα βοηθούσαν στη διακοπή των γραμμών εφοδιασμού τεχνολογίας διπλής χρήσης από την Κίνα στο Ιράν.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διευκρίνισε ότι οι επιθυμητές πληροφορίες θα πρέπει να συμβάλουν στον εκτροχιασμό των «οικονομικών μηχανισμών» του Ιρανικού Σώματος Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) που επιτρέπουν τρομοκρατικές επιθέσεις μέσω απαγορευμένων ενόπλων ομάδων, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ.
Η εξέλιξη αυτή ακολουθεί την πολυεθνική άσκηση «Maritime Security Belt-2025» στις 9 Μαρτίου, κατά την οποία το Ιράν φιλοξένησε τη Ρωσία και την Κίνα στον Κόλπο του Ομάν. Έπεται επίσης της ανακοίνωσης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στις 7 Μαρτίου σχετικής με επιστολή του στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, σχετικά με τις πυρηνικές συνομιλίες, καθώς και της απόφασης του Ιράν να συμμετάσχει σε συζητήσεις για τα πυρηνικά με τη Ρωσία και την Κίνα στις 14 Μαρτίου, όπως αναφέρει το Reuters.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημείωσε ότι το IRGC, το οποίο ισχυρίζεται ότι ελέγχει «τεράστια τμήματα» της ιρανικής οικονομίας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική της χώρας, έλαβε υποστήριξη από τέσσερεις Κινέζους υπηκόους.
Η Λιου Μπαοσιά, γνωστή και ως Έμιλυ Λιου, Λι Γιονγκσίν ή Έμμα Λι, μαζί με τον Γιουνγκ Γίου Γουά, ο οποίος ονομάζεται επίσης Στήβεν Γιουνγκ, και ο Τζονγκ Γιανλάι, γνωστός και ως Σίντνεϊ Τσονγκ, υποστήριξαν το IRGC αγοράζοντας τεχνολογία διπλής χρήσης ελεγχόμενης εξαγωγής από τις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιώντας επιχειρηματικές βιτρίνες με έδρα την Κίνα, προτού την μεταφέρουν στο Ιράν, σύμφωνα με το δελτίο Τύπου.
Η Λιου ασχολείται με αυτή την πρακτική από το 2007.
«Η Λιου και οι συνεργάτες της φέρεται να χρησιμοποίησαν μια σειρά από εταιρείες-βιτρίνες στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας για να στείλουν ηλεκτρονικά εξαρτήματα διπλής χρήσης αμερικανικής προέλευσης σε εταιρείες που συνδέονται με το IRGC που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή UAV, συστημάτων βαλλιστικών πυραύλων και άλλες στρατιωτικές τελικές χρήσεις», ανέφερε η δήλωση. «Ως αποτέλεσμα, μια τεράστια ποσότητα προϊόντων διπλής χρήσης αμερικανικής προέλευσης με στρατιωτικές δυνατότητες έχει εξαχθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε εταιρείες που συνδέονται με το IRGC Shiraz Electronics Industries (SEI), Rayan Roshd Afzar και τις θυγατρικές τους.»
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημείωσε ότι χρησιμοποιώντας αυτήν τη μέθοδο, το Ιράν μπορεί να ξοδέψει εκατομμύρια δολάρια σε όλο τον κόσμο παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ, ενώ οι τεχνολογίες που προμηθεύεται εφαρμόζονται σε όπλα, UAV και άλλα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούνται από ομάδες στη Ρωσία, το Σουδάν και την Υεμένη.
Στις 30 Ιανουαρίου 2024, οι εισαγγελείς των ΗΠΑ απήγγειλαν κατηγορίες εναντίον των τεσσάρων Κινέζων υπηκόων για «μία χρόνια» επιχείρηση για την υπονόμευση των κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν μεταξύ 2007 και 2020.
Η δήλωση του Αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης εκείνη την εποχή ανέφερε ότι οι τέσσερεις κατηγορήθηκαν για συνωμοσία για την υπονόμευση του Διεθνούς Νόμου Έκτακτης Οικονομικής Εξουσίας (IEEPA), παραβίαση του IEEPA, διακίνηση αγαθών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και χρήση ψευδών πληροφοριών εξαγωγών.
«Εάν καταδικαστούν, οι κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν μέγιστη ποινή φυλάκισης 20 ετών για παραβίαση του IEEPA, έως και 10 χρόνια φυλάκισης για λαθρεμπόριο αγαθών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και έως και πέντε χρόνια φυλάκισης για κάθε κατηγορία συνωμοσίας και υποβολής ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών εξαγωγής», ανέφερε η δήλωση.
Ένα φυλλάδιο Rewards for Justice με τις φωτογραφίες των Μπαοσιά και Γιανλάι αναγράφει: «Αυτά τα άτομα μεταφέρουν ηλεκτρονικά εξαρτήματα στο Ιράν για να υποστηρίξουν την παραγωγή εξελιγμένων όπλων, συμπεριλαμβανομένων drone, τα οποία η Επαναστατική Φρουρά του Ιράν (IRGC) πωλεί σε διάφορες κρατικές και μη κρατικές ομάδες».
Η Κίνα βρίσκεται στην ίδια θέση με το Ιράν.
Τον Αύγουστο του 2022, ο αμερικανικός τεχνολογικός γίγαντας NVIDIA ανακοίνωσε ότι έλαβε εντολή από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να σταματήσει την πώληση στην Κίνα των μονάδων επεξεργασίας γραφικών A100, A100X και H100 — τσιπ με 20 φορές μεγαλύτερη ισχύ επεξεργασίας από την προηγούμενη γενιά της ίδιας τεχνολογίας, επιθυμητά στοιχεία για βαθιά μάθηση και ανάπτυξη AI.
Πιο πρόσφατα, στις 2 Δεκεμβρίου 2024, το Γραφείο Βιομηχανίας και Ασφάλειας του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ επέκτεινε τους ελέγχους εξαγωγών σε 24 τύπους ημιαγωγών μαζί με τρεις ομάδες εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των εξαρτημάτων.
Η Κίνα απάντησε μια μέρα αργότερα, ανακοινώνοντας απαγορεύσεις στις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε αυτό που αποκάλεσε είδη «διπλής χρήσης» με στρατιωτικές εφαρμογές στις ΗΠΑ.
Επίσης ανακοίνωσε μια έρευνα στην NVIDIA Corp, ισχυριζόμενη πως υπονόμευε τον αντιμονοπωλιακό νόμο της κομμουνιστικής χώρας.
Σε συνομιλία με την Epoch Times στις 9 Δεκ. 2024, η NVIDIA είπε πως ευχαρίστως θα συνεργαζόταν στη διερεύνηση.
Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε στις 20 Μαρτίου ότι έχει επιβάλει κυρώσεις σε οντότητες που λέει ότι συνδέονται με το εμπόριο πετρελαίου μεταξύ Ιράν και Κίνας.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών επέβαλε κυρώσεις σε μία πετρελαϊκή εγκατάσταση στην Κίνα, την Huaying Huizhou Daya Bay Petrochemical Terminal Storage, η οποία φέρεται να αγόρασε και πούλησε ιρανικό αργό πετρέλαιο από ένα πλοίο υπό τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
«Αυτές οι κυρώσεις επιβάλλονται σύμφωνα με την εκστρατεία μέγιστης πίεσης του προέδρου Τραμπ, για να μηδενιστούν οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν», δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους.
«Η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου. Το ιρανικό καθεστώς χρησιμοποιεί τα έσοδα από αυτές τις πωλήσεις για να χρηματοδοτήσει επιθέσεις σε συμμάχους των ΗΠΑ, να στηρίξει την τρομοκρατία σε όλο τον κόσμο και να προωθήσει και άλλες αποσταθεροποιητικές ενέργειες.»
Εν τω μεταξύ, το υπουργείο Οικονομικών επέβαλε κυρώσεις στη Shandong Shouguang Luqing Petrochemical Co.
Το διυλιστήριο πετρελαίου στην Κίνα φέρεται να έχει αγοράσει και διυλίσει «ιρανικό αργό πετρέλαιο αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων» από πλοία που συνδέονται με τους Χούθι και το ιρανικό υπουργείο Άμυνας, το οποίο έχει υποστεί κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επιβλήθηκαν επίσης κυρώσεις στον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Γουάνγκ Σιουετσίνγκ.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν κυρώσεις σε αυτό που ονομάζεται ένα «διυλιστήριο τσαγιέρας», δηλαδή διυλιστήριο που αγοράζει πετρέλαιο κυρίως από το Ιράν.
«Οι αγορές ιρανικού πετρελαίου από διυλιστήριο τσαγιέρας παρέχουν την κύρια οικονομική πηγή του ιρανικού καθεστώτος, τον κορυφαίο κρατικό χορηγό τρόμου στον κόσμο», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσσεντ.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονται να διακόψουν τις ροές εσόδων που επιτρέπουν τη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας από την Τεχεράνη και την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος.»
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών επέβαλε κυρώσεις σε 19 ακόμη οντότητες που συνδέονται με πωλήσεις πετρελαίου μεταξύ Ιράν και Κίνας.
Οι εταιρείες που υπόκεινται σε κυρώσεις θα βρουν παγωμένα τα περιουσιακά τους στοιχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής ήχησαν στις 20 Μαρτίου σε μεγάλο μέρος του Ισραήλ, καθώς οι Χούθι της Υεμένης εκτόξευσαν βαλλιστικό πύραυλο και η τρομοκρατική ομάδα Χαμάς στη Γάζα εκτόξευσε αρκετές ρουκέτες στο εβραϊκό κράτος.
Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία αναχαίτισε τον πύραυλο των Χούθι, ανέφεραν οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF).
Σειρήνες αεροπορικής επιδρομής και εκρήξεις ακούστηκαν στην Ιερουσαλήμ.
Οι Χούθι είπαν ότι εκτόξευσαν «έναν υπερηχητικό βαλλιστικό πύραυλο» προς το διεθνές αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν του Ισραήλ.
Η επίθεση με πυραύλους διέκοψε την εναέρια κυκλοφορία, με αρκετές πτήσεις να καθυστερούν για λίγο.
Είναι η δεύτερη επίθεση του είδους, από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν μια νέα σειρά επιδρομών εναντίον των ανταρτών Χούθι νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για την προστασία εμπορικών και ναυτικών πλοίων.
Η υπηρεσία ασθενοφόρων του Ισραήλ είπε ότι δεν αναφέρθηκαν σοβαροί τραυματισμοί. Αναγνώρισε ότι σημειώθηκαν κάποιοι τραυματισμοί, καθώς άνθρωποι έτρεχαν να βρουν καταφύγιο, σύμφωνα με την τηλεόραση I24 του Ισραήλ.
Σύμφωνα με την Times of Israel, 13 άνθρωποι τραυματίστηκαν, τρεις υπέστησαν κρίσεις άγχους και εκατομμύρια άνθρωποι κατευθύνθηκαν σε καταφύγια.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος βρήκε καταφύγιο στο κτίριο της Κνεσέτ, είπε στο κανάλι 14 του Ισραήλ: «Οι Χούθι πληρώνουν ήδη το τίμημα και θα πληρώσουν περισσότερα».
Ένα θραύσμα από πύραυλο της Χαμάς βρέθηκε στην πόλη Ρίσον Λέτζιον, σύμφωνα με τη Ha’aretz.
Οι επιθέσεις της Χαμάς ήρθαν ως απάντηση στα νέα ισραηλινά χτυπήματα στη Χαμάς με την κατάρρευση της διαδικασίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων που ίσχυε από τις 19 Ιανουαρίου.
Το Ισραήλ άρχισε αεροπορικές επιδρομές στις 18 Μαρτίου και ξεκίνησε κάποιες χερσαίες επιθέσεις την επόμενη μέρα.
Ο ισραηλινός στρατός στόχευσε ανώτατους αξιωματούχους της Χαμάς και της παλαιστινιακής ισλαμικής τζιχάντ και είπε ότι αρκετοί είχαν εξοντωθεί.
Η κατάρρευση της εκεχειρίας σηματοδότησε την επανέναρξη του πολέμου που είχε ξεκινήσει με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν 1.200 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι.
Οι τρομοκράτες τραυμάτισαν χιλιάδες άλλους και πήραν ομήρους 251 ανθρώπους. Αν και οι περισσότεροι έχουν επιστραφεί, εξακολουθούν να κρατούν περίπου 24 ζωντανούς ομήρους και τα πτώματα άλλων 35.
Στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, εστιάζοντας στους Ισραηλινούς ομήρους που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς, αναφέρθηκε ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Χάλεντ Κιάρι μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που συνεδρίασε για το θέμα.
Ο κος Κιάρι καταδίκασε έντονα τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, δηλώνοντας: «Τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη σκόπιμη δολοφονία, τα βασανιστήρια, τη βία και την καταστροφή, ολόκληρες οικογένειες δολοφονήθηκαν, κάηκαν στα σπίτια τους ή απήχθησαν». Τόνισε ότι τα γεγονότα αυτά «δεν θα ξεχαστούν».
Αναφερόμενος στην εκεχειρία και την απελευθέρωση ομήρων του Ιανουαρίου, σημείωσε πως επρόκειτο για «αχτίδα ελπίδας», καθώς 25 όμηροι απελευθερώθηκαν και οι σοροί οκτώ ατόμων επεστράφησαν. Ωστόσο, χαρακτήρισε τη δημόσια επίδειξη των ομήρων και των φερέτρων από τη Χαμάς ως «απαράδεκτες τελετές που παραβίασαν το διεθνές δίκαιο».
Επισημαίνοντας την συνεχιζόμενη κρίση, είπε: «Τουλάχιστον 59 όμηροι, ζωντανοί και νεκροί, εξακολουθούν να κρατούνται αιχμάλωτοι». Υπογράμμισε ότι «οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν άμεσα και άνευ όρων».
Ο κος Κιάρι καταδίκασε την επανέναρξη των εχθροπραξιών στις 18 Μαρτίου, η οποία προκάλεσε περαιτέρω απώλειες αμάχων και επιδείνωσε τις συνθήκες για τους ομήρους. Επανέλαβε ότι «οι άμαχοι πρέπει να προστατεύονται, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού του ΟΗΕ», καλώντας όλα τα μέρη να σεβαστούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
Συμμερίστηκε την έκκληση του Γενικού Γραμματέα για την ανάγκη νέας εκεχειρίας ώστε να «προστατευθούν οι άμαχοι – στη Γάζα, στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και στο Ισραήλ, να απελευθερωθούν όμηροι και κρατούμενοι και να επιτραπεί η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας».
Κατέληξε επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευση του ΟΗΕ στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνη, δηλώνοντας: «Ο μόνος δρόμος προς μία βιώσιμη ειρήνη θα επιτευχθεί όταν Ισραήλ και Παλαιστίνη ζήσουν πλάι-πλάι με ειρήνη και ασφάλεια», με την Ιερουσαλήμ ως κοινή πρωτεύουσα.
Eλλάδα: Βαθιά ανησυχία για την επανέναρξη των εχθροπραξιών στη Γάζα
Στην τοποθέτησή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, καταδίκασε την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, υπογραμμίζοντας ότι «η Ελλάδα καταδίκασε αμέσως αυτή την επίθεση, καθώς και την απάνθρωπη μεταχείριση όλων των ομήρων».
Ο κος Σέκερης αναφέρθηκε στις περιπτώσεις της Νοά Αργκαμάνι και της οικογένειας Μπίμπας, λέγοντας ότι «οι ιστορίες τους αντικατοπτρίζουν το μέγεθος του πόνου” που εξακολουθεί να βιώνεται και χαρακτήρισε τη συμφωνία για την εκεχειρία και την απελευθέρωση ομήρων ως «ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί όταν υπάρχει πολιτική βούληση».
«Η ελπίδα έγινε ορατή όταν ισραηλινές οικογένειες επανενώθηκαν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα και όταν ο παλαιστινιακός λαός σταμάτησε προσωρινά να μετρά τους νεκρούς του», σημείωσε.
Εξέφρασε επίσης βαθιά ανησυχία για την «επανέναρξη των εχθροπραξιών στη Γάζα και το βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές αμάχων» και ζήτησε την «άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων» για την ανανέωση της εκεχειρίας.
Ο κος Σέκερης δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην ανθρωπιστική κρίση, τονίζοντας ότι «η ασφαλής, άνευ όρων, μαζική και απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον λαό της Γάζας πρέπει να διασφαλιστεί». Επεσήμανε επίσης ότι «τα σημεία διέλευσης των συνόρων πρέπει να παραμείνουν ανοιχτά» και ότι «ο ρόλος της UNRWA δεν πρέπει να υπονομευθεί».
Σε ό,τι αφορά το πολιτικό σκέλος, επανέλαβε τη δέσμευση της Ελλάδας για «μια λύση δύο κρατών» και δήλωσε ότι «προσβλέπουμε στο διεθνές συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο στη Νέα Υόρκη υπό την αιγίδα της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας ως συμπροέδρων».
Υποστήριξε επίσης ότι το αραβικό σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας είναι «μια εποικοδομητική πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι».
Δεν μπορεί να υπάρξει «επόμενη μέρα» για τη Λωρίδα της Γάζας, ανέφερε, με τη Χαμάς στην εξουσία ή σε οποιαδήποτε θέση που να απειλεί το Ισραήλ.
«Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι ο πόλεμος στη Γάζα έχει αφήσει πίσω του χιλιάδες Παλαιστινίους νεκρούς, τραυματίες, ξεριζωμένους από τις οικογένειές τους και εσωτερικά εκτοπισμένους», τόνισε.
Καταλήγοντας, ο κος Σέκερης τόνισε ότι «αυτός ο κύκλος βίας πρέπει να τελειώσει τώρα και οι όμηροι να απελευθερωθούν χωρίς καθυστέρηση» και υπογράμμισε ότι «είναι πλέον σαφές ότι αυτή η σύγκρουση δεν έχει στρατιωτική λύση».
Κατά την έναρξη της συνεδρίασης, το Συμβούλιο Ασφαλείας ενημερώθηκε από τον απελευθερωμένο επιζώντα όμηρο Έλι Σαράμπι.
«Στις 7 Οκτωβρίου, ο παράδεισός μου μετατράπηκε σε Κόλαση. ‘Αρχισαν οι σειρήνες, οι τρομοκράτες της Χαμάς εισέβαλαν και με άρπαξαν από την οικογένειά μου, για να μην τους ξαναδώ ποτέ. Για 491 ημέρες, ήμουν αιχμάλωτος στο σκοτάδι. Όταν απελευθερώθηκα, ζύγιζα μόλις 44 κιλά. Είχα χάσει πάνω από 30 κιλά, σχεδόν το μισό σωματικό μου βάρος. Για 491 ημέρες, κρατούσα την ελπίδα μου. Ονειρευόμουν να ξαναδώ την οικογένεια μου. Μόνο όταν επέστρεψα σπίτι, έμαθα την αλήθεια. Η γυναίκα μου και οι κόρες μου είχαν σφαγιαστεί από τρομοκράτες της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Βρίσκομαι εδώ σήμερα επειδή επέζησα. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, όταν 59 όμηροι είναι ακόμα εκεί. Δεν θα αφήσω κανέναν πίσω. Βρίσκομαι εδώ μπροστά σας τώρα για να δώσω τη μαρτυρία μου. Και για να ρωτήσω – πού ήταν τα Ηνωμένα Έθνη; Πού ήταν ο Ερυθρός Σταυρός; Πού ήταν ο κόσμος;»
Ο Ισραηλινός Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Ντάνι Ντανόν, ανέφερε ότι «το Ισραήλ δεν επέλεξε αυτόν τον πόλεμο. Το έκανε η Χαμάς. Η Χαμάς ήταν αυτή που εισέβαλε στο Ισραήλ και στο σπίτι του Έλι. Ήταν η Χαμάς που έσφαξε τους ανθρώπους μας. Για τρεις μήνες, ήταν η Χαμάς που καθυστέρησε τις διαπραγματεύσεις. Στη Χαμάς δόθηκε η ευκαιρία να παρατείνει την κατάπαυση του πυρός. Η Χαμάς είχε την επιλογή και επέλεξε τον πόλεμο.»
Ο κος Ντανόν τόνισε ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί «όσο οι Ισραηλινοί όμηροι κρατούνται αιχμάλωτοι από τη Χαμάς στη Γάζα και θα τελειώσει μόνο όταν όλοι οι όμηροι επιστρέψουν στην πατρίδα τους και η Χαμάς ηττηθεί».
«Η σκληρότητα εδώ δεν προέρχεται μόνο από τη Χαμάς. Είναι και από τη σιωπή του κόσμου. Από τις 7 Οκτωβρίου, έχετε ψηφίσει 77 ψηφίσματα σε αυτή την αίθουσα – δεν έχετε ψηφίσει ούτε ένα ψήφισμα που να καταδικάζει τη Χαμάς. Για 530 ημέρες, έχετε διαγράψει τους ομήρους. Μιλήσατε για τη Γάζα χωρίς να αναφέρετε τα εγκλήματα της Χαμάς. Συζητήσατε για την ανθρωπιστική βοήθεια χωρίς να αναγνωρίσετε την ανθρωπιστική καταστροφή που η Χαμάς προκαλεί σκόπιμα στους ομήρους. Οι τεράστιες ποσότητες βοήθειας που το Ισραήλ διευκόλυνε, συντόνισε και επέτρεψε στη Γάζα έχουν φτάσει σε κάθε τμήμα του πληθυσμού, εκτός από ένα. Τους ομήρους», σημείωσε ο κος Ντανόν.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας υπήρξε έντονη ανησυχία από αρκετά μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη συνεχιζόμενη βία στη Γάζα και για την τύχη των ομήρων. Η πλειοψηφία των μελών έκανε έκκληση για άμεση εκεχειρία, απελευθέρωση των ομήρων και σεβασμό στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Τονίστηκε επίσης ότι η μόνη βιώσιμη λύση παραμένει η πολιτική διαδικασία και η επίτευξη της λύσης των δύο κρατών.
Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία πραγματοποίησε αεροπορικά πλήγματα στη Λωρίδα της Γάζας τις πρώτες πρωινές ώρες, μετά την ανακοίνωση του Ισραήλ για εντατικοποίηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η ισραηλινή κυβέρνηση χαρακτήρισε την ενέργεια αυτή ως «τελευταία προειδοποίηση» προς τους κατοίκους, με σκοπό την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της πολιτικής προστασίας της Γάζας, Μαχμούντ Μπασάλ, τουλάχιστον 10 πολίτες σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν από επιθέσεις που στόχευσαν έξι σπίτια στην ανατολική Χαν Γιουνίς. Η πολιτική προστασία ανακοίνωσε επίσης πως οι νεκροί ανέρχονται σε τουλάχιστον 470 από την επανέναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών.
Οικογένειες που είχαν ήδη εκτοπιστεί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν ξανά τις κατοικίες τους λόγω των επιθέσεων, κυρίως στο βόρειο τμήμα της Γάζας. Η Χαμάς κατηγόρησε το Ισραήλ ότι παραβίασε μονομερώς τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία είχε τεθεί σε ισχύ στις 19 Ιανουαρίου, μετά από δεκαπέντε μήνες πολέμου. Ο πόλεμος είχε ξεκινήσει με την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Η Χαμάς δήλωσε ότι παραμένει ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της εκεχειρίας, αλλά επανέλαβε θέσεις που έχουν ήδη απορριφθεί από το Ισραήλ. Η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, υποστήριξε ότι η επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων ήταν απαραίτητη για την απελευθέρωση των ομήρων.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατς, απηύθυνε προειδοποίηση στους κατοίκους της Γάζας να πιέσουν για την απελευθέρωση των ομήρων και να απομακρύνουν τη Χαμάς από την εξουσία. Ο ίδιος δήλωσε ότι αν δεν εκπληρωθούν αυτοί οι όροι, το Ισραήλ θα προχωρήσει σε μέτρα πρωτοφανούς κλίμακας.
Από τους 251 ομήρους που απήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου, 58 παραμένουν στη Λωρίδα της Γάζας, εκ των οποίων 34 έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό. Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι πλέον οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωσή τους θα συνεχιστούν «υπό πυρά».
Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών διερευνά τις συνθήκες του θανάτου ενός Βούλγαρου εργαζόμενου του ΟΗΕ, που σκοτώθηκε σε έκρηξη στη Ντέιρ αλ Μπάλα. Η Χαμάς κατηγόρησε το Ισραήλ, το οποίο αρνήθηκε την ευθύνη.
Στο βόρειο τμήμα της Γάζας, πολλοί άμαχοι μετακινούνταν προς τον νότο, μεταφέροντας τα υπάρχοντά τους με κάθε διαθέσιμο μέσο. Την Τρίτη, σημειώθηκαν οι πιο φονικοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί μετά την εκεχειρία, με τον Νετανιάχου να δηλώνει ότι ήταν «μόνο η αρχή».
Στο εσωτερικό του Ισραήλ, οι πιέσεις προς τον πρωθυπουργό αυξάνονται. Στην Ιερουσαλήμ, χιλιάδες διαδηλωτές κατηγόρησαν την κυβέρνηση για αδιαφορία προς τους ομήρους, ζητώντας την παραίτηση του Νετανιάχου. Κάποιοι από τους συγκεντρωμένους δήλωσαν ότι η κυβέρνηση τούς έχει καταστήσει «ομήρους» της πολιτικής της.
Το Ισραήλ ξεκίνησε νέα χερσαία επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας, με στόχο την κατάληψη του διαδρόμου Νετζαρίμ, ο οποίος διασχίζει το κέντρο του παλαιστινιακού θύλακα και διαιρεί την περιοχή σε βόρειο και νότιο τμήμα.
Η ηγεσία του ισραηλινού αμυντικού επιτελείου ανακοίνωσε στις 19 Μαρτίου 2025 ότι επιδιώκει να ανακαταλάβει τον διάδρομο Νετζαρίμ, που εκτείνεται νότια της πόλης της Γάζας και χωρίζει τη Λωρίδα σε βόρειο και νότιο τμήμα.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραήλ Κατς, προειδοποίησε ότι η επιχείρηση θα διεξαχθεί «με μία ένταση που δεν έχετε δει ακόμα» και κάλεσε τους Παλαιστινίους της περιοχής να προετοιμαστούν για νέες εντολές εκκένωσης από τις ζώνες μάχης.
Κατάρρευση της εκεχειρίας και επανέναρξη των εχθροπραξιών
Οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν καταλάβει τον διάδρομο Νετζαρίμ από το 2023 έως το 2025, αλλά τον εκκένωσαν ως μέρος της συμφωνίας εκεχειρίας που επιτεύχθηκε τον Ιανουάριο με τη Χαμάς.
Η Ιερουσαλήμ έχει πλέον αποσυρθεί από αυτή τη συμφωνία, με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να δηλώνει ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να αποδεχτεί την άρνηση της Χαμάς να απελευθερώσει επιπλέον ομήρους που απήχθησαν κατά τη διάρκεια των τρομοκρατικών επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Η Χαμάς είχε ζητήσει διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας εκεχειρίας, η οποία περιελάμβανε την απελευθέρωση των υπόλοιπων ζωντανών ομήρων με αντάλλαγμα περισσότερους Παλαιστίνιους κρατουμένους, πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και μόνιμη κατάπαυση του πυρός.
Κατά την πρώτη φάση, που διήρκεσε από τις 19 Ιανουαρίου έως την 1η Μαρτίου, η Χαμάς απελευθέρωσε 25 Ισραηλινούς ομήρους και τις σορούς άλλων 8, με αντάλλαγμα σχεδόν 1.800 Παλαιστίνιους κρατουμένους, συμπεριλαμβανομένων υψηλόβαθμων μαχητών που εξέτιαν ισόβιες ποινές για θανατηφόρες επιθέσεις.
Η Χαμάς εξακολουθεί να κρατά 59 ομήρους στη Γάζα, από τους οποίους οι 24 πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί.
Επιχειρήσεις σε πλήρη εξέλιξη – Ανθρώπινες απώλειες
Το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ ανέφερε ότι θα χρησιμοποιήσει τον διάδρομο για να δημιουργήσει μία μερική ζώνη ασφαλείας μεταξύ του βορρά και του νότου της Γάζας, αλλά ο μακροπρόθεσμος στόχος του Ισραήλ παραμένει ασαφής. Δεν έχουν αναφερθεί εκτοξεύσεις ρουκετών από τη Χαμάς ή άλλες επιθέσεις κατά του Ισραήλ από την έναρξη της νέας επίθεσης.
Το υπουργείο Υγείας της Γάζας, που ελέγχεται από τη Χαμάς, ανέφερε ότι οι πρόσφατες ισραηλινές επιδρομές έχουν επιφέρει τον θάνατο περίπου 436 ανθρώπων, οι περισσότεροι από τους οποίους ισχυρίζεται ότι ήταν γυναίκες και παιδιά.
Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) υποστηρίζουν ότι στοχεύουν μόνο μαχητές της Χαμάς και ότι τα μέλη της οργάνωσης είναι υπεύθυνα για το γεγονός ότι κρύβονται ανάμεσα σε ομάδες αμάχων. Τα στοιχεία απωλειών του υπουργείου Υγείας της Γάζας δεν κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών.
Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι, στο πλαίσιο της νέας επίθεσης, έπληξε δεκάδες μαχητές και θέσεις μαχητών στις 19 Μαρτίου, συμπεριλαμβανομένου του κέντρου διοίκησης ενός τάγματος της Χαμάς.
Διεθνείς αντιδράσεις και διπλωματικές προσπάθειες
Η ανανεωμένη βία έχει καταδικαστεί από την Αίγυπτο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Κατάρ, που πρόσφατα υποστήριξαν σχέδιο που συντάχθηκε από την Αίγυπτο και υιοθετήθηκε από αρκετές αραβικές χώρες. Η πρόταση προβλέπει 53 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε μια περιοχή που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
Το σχέδιο απαιτεί η Χαμάς να μην κυβερνά πλέον τη Γάζα ή να αποτελεί απειλή για το Ισραήλ. Επίσης, θα δημιουργούσε μία διοικητική επιτροπή ανεξάρτητων Παλαιστίνιων επαγγελματιών για να επιβλέπει τη Γάζα μετά το τέλος του πολέμου.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, εν τω μεταξύ, πρότεινε στις αρχές Φεβρουαρίου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αναλάβουν τη Γάζα και να μετατρέψουν την περιοχή σε τουριστικό προορισμό που θα μπορούσε να είναι μία «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
Η Ντόροθι Σία, υπηρεσιακή πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, δήλωσε στις 18 Μαρτίου ότι η ευθύνη για την επανέναρξη των εχθροπραξιών «βαρύνει αποκλειστικά τη Χαμάς».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν αεροπορικές επιδρομές στην Υεμένη στις 15 Μαρτίου, στο πλαίσιο επιχείρησης αποτροπής των επιθέσεων των Χούθι σε πλοία που διέρχονται από την περιοχή. Αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από το αεροπλανοφόρο USS Harry S. Truman και έπληξαν στόχους των Χούθι στη δυτική Υεμένη. Ήταν η πρώτη αμερικανική επίθεση κατά της οργάνωσης εδώ και δύο μήνες.
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες. Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Μάικ Γουόλτς, δήλωσε στο Fox News Sunday ότι οι αεροπορικές επιδρομές προκάλεσαν τον θάνατο ηγετικών στελεχών των Χούθι και την καταστροφή πυραύλων και κρίσιμων στρατιωτικών υποδομών.
Ο εκπρόσωπος των Χούθι, Γιαχιά Σαρέε, ανακοίνωσε ότι 47 αμερικανικές επιθέσεις έπληξαν τις επαρχίες Σαναά, Σααντά, Αλ Μπάιντα, Χάτζα, Ντάμαρ, Μαρίμπ και Αλ Τζαούφ. Το υπουργείο Υγείας, που ελέγχεται από τους Χούθι, ανέφερε ότι 31 άμαχοι σκοτώθηκαν και 101 τραυματίστηκαν.
Οι απολογισμοί αυτοί δεν έχουν επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα.
Ο αντιπτέραρχος των ΗΠΑ Αλέξους Γκρύνκεβιτς δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, τα πλήγματα προκάλεσαν δεκάδες απώλειες μεταξύ των μαχητών των Χούθι, χωρίς επιβεβαιωμένες αναφορές για θύματα αμάχων.
Επαναφορά των Χούθι στη λίστα τρομοκρατικών οργανώσεων
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί τους Χούθι περιφερειακό σύμμαχο του Ιράν και αποφάσισε την εκ νέου καταχώρησή τους στη λίστα των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων, επικαλούμενη τις επιθέσεις τους με drone και πυραύλους κατά του Ισραήλ και πλοίων στη Μέση Ανατολή, από τον Οκτώβριο του 2023.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων με ανάρτησή του στις 15 Μαρτίου, απαιτώντας την άμεση διακοπή των επιθέσεων των Χούθι και προειδοποιώντας για περαιτέρω αντίποινα.
Οι Χούθι δήλωσαν ότι εξαπέλυσαν αντίποινα κατά των αμερικανικών δυνάμεων στη βόρεια Ερυθρά Θάλασσα, εκτοξεύοντας 18 βαλλιστικούς και πυραύλους κρουζ και ένα drone έως τις 16 Μαρτίου, καθώς και δύο ακόμη πυραύλους κρουζ και δύο drone έως τις 18 Μαρτίου.
Χούθι και Χαμάς
Οι Χούθι άρχισαν να επιτίθενται σε πλοία στη Μέση Ανατολή μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023. Δηλώνουν ότι στηρίζουν τη Χαμάς και ότι οι ενέργειές τους στοχεύουν στην άσκηση πίεσης στο Ισραήλ για τη διακοπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λωρίδα της Γάζας.
Από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2025, οι Χούθι εξαπέλυσαν επιθέσεις με drone και πυραύλους κατά του Ισραήλ, καθώς και εναντίον περισσότερων από 100 εμπορικών πλοίων στην περιοχή. Δύο πλοία βυθίστηκαν. Τον Νοέμβριο του 2023, οι Χούθι πραγματοποίησαν αεροπορική επιδρομή με ελικόπτερα και κατέλαβαν το πλοίο Galaxy Leader, κρατώντας 25 μέλη του πληρώματος ως ομήρους.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέπτυξε πολεμικά πλοία για την προστασία της ναυσιπλοΐας και αργότερα προχώρησε σε άμεσα στρατιωτικά πλήγματα στην Υεμένη.
Αεροσκάφος εκτοξεύεται από το USS Dwight D. Eisenhower (CVN 69) κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, στις 22 Ιανουαρίου 2024. (Kaitlin Watt/Ναυτικό των ΗΠΑ μέσω AP)
Οι επιθέσεις των Χούθι συνεχίστηκαν έως τον Ιανουάριο του 2025, όταν Ισραήλ και Χαμάς κατέληξαν σε προσωρινή εκεχειρία. Οι Χούθι σταμάτησαν τις επιχειρήσεις τους και απελευθέρωσαν το πλήρωμα του Galaxy Leader μετά από 459 ημέρες κράτησης.
Η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς κλονίστηκε, καθώς οι δύο πλευρές διαφωνούν για τα επόμενα βήματα. Στις 2 Μαρτίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αποφάσισε τη διακοπή της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Στις 11 Μαρτίου, οι Χούθι ανακοίνωσαν ότι θα ξαναρχίσουν τις επιθέσεις εναντίον ισραηλινών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ο αναλυτής Μάικλ Χόρτον, από το Jamestown Foundation, δήλωσε ότι οι Χούθι χρησιμοποιούν τη σύγκρουση στη Γάζα για να ενισχύσουν την υποστήριξή τους στην Υεμένη. Ο Ντάνιελ Φλες, αναλυτής του Heritage Foundation, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να αφήσουν τις ενέργειες των Χούθι χωρίς απάντηση.
Δορυφορική εικόνα που δείχνει το πλοίο Rubymar με σημαία Μπελίζ να γεμίζει νερό μετά από ζημιά που υπέστη από επίθεση των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, την 1η Μαρτίου 2024. (Maxar Technologies μέσω AP)
Ο Τραμπ αυξάνει το τίμημα για το Ιράν
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι εφ’ εξής η κυβέρνησή του θα θεωρεί τις ενέργειες των Χούθι συνδεδεμένες με το Ιράν. Σε ανάρτησή του στις 17 Μαρτίου ανέφερε ότι κάθε πυροβολισμός των Χούθι θα αποδίδεται στο Ιράν, το οποίο θα θεωρείται υπεύθυνο και θα υποστεί συνέπειες.
Ο Ντάνιελ Φλες δήλωσε ότι η προειδοποίηση προς το Ιράν αποτελεί αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να καταστήσει σαφή τη στάση της απέναντι στους Χούθι και το Ιράν.
Οι Χούθι, ένα κυρίως σιιτικό ισλαμιστικό κίνημα των Ζαΐντι, εμφανίστηκαν για πρώτη φορά αντιτιθέμενοι στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης. Το 2014, η αντάρτικη φράξια των Χούθι κατέλαβε τη Σαναά, οδηγώντας τον τότε πρόεδρο της Υεμένης Αμπντραμπούχ Μανσούρ Χάντι να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα της Υεμένης. Αργότερα ο Χάντι ανακάλεσε την παραίτησή του και σχημάτισε εξόριστη κυβέρνηση στην πόλη-λιμάνι της Υεμένης, το Άντεν.
Η Υεμένη παραμένει σε κατάσταση εμφυλίου από το 2014. Αυτή η εσωτερική σύγκρουση έχει επίσης γίνει μια μάχη δι’ αντιπροσώπων σε μια ευρύτερη διαμάχη για περιφερειακή επιρροή μεταξύ του αραβικού συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος έχει επικεντρωθεί στην αποτροπή της εξάπλωσης των εξτρεμιστικών ιδεολογιών, και του αντιδυτικού ισλαμιστικού καθεστώτος του Ιράν.
Λίγο αφότου ο Χάντι ανασύστησε την κυβέρνησή του στο Άντεν, η Σαουδική Αραβία σχημάτισε έναν συνασπισμό αραβικών κρατών του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου, του Μαρόκου, της Ιορδανίας, του Μπαχρέιν, του Σουδάν και του Κουβέιτ, για να υποστηρίξει στρατιωτικά την κυβέρνηση του Χάντι. Μέχρι το 2015, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν επίσης να παρέχουν όπλα, πληροφορίες και υλικοτεχνική υποστήριξη στον υπό σαουδαραβική ηγεσία στρατιωτικό συνασπισμό στην Υεμένη.
Από το 2015, οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν επανειλημμένα κατασχέσει πλοία που μετέφεραν όπλα στα ανοικτά των ακτών της Υεμένης, τα οποία, σύμφωνα με την εκτίμησή τους, κατευθύνονται από την Τεχεράνη σε περιοχές που ελέγχουν οι Χούθι, ωστόσο η Τεχεράνη έχει διαψεύσει την αποστολή τέτοιας στρατιωτικής βοήθειας προς την αντάρτικη παράταξη της Υεμένης.
Πλήρωμα της αμερικανικής ακτοφυλακής κατάσχει φορτίο ύποπτων ιρανικών εξαρτημάτων όπλων μετά από θαλάσσια επιδρομή στην Αραβική Θάλασσα, στις 28 Ιανουαρίου 2024. (Φωτογραφία της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ).
Στις 18 Μαρτίου, ο Ιρανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί, δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι το Ιράν δεν έχει εξοπλίσει τους Χούθι ούτε καθοδηγεί τις ενέργειές τους. Ο αναλυτής Χόρτον ανέφερε ότι το Ιράν παρέχει πληροφορίες και πιθανώς συμβουλές για την επιλογή στόχων, αλλά οι Υεμενίτες διοικητές λαμβάνουν τις περισσότερες αποφάσεις.
Τα επόμενα βήματα
Κατά το τελευταίο έτος της θητείας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο αμερικανικός στρατός τοποθέτησε τέσσερεις διαφορετικές ομάδες κρούσης αεροπλανοφόρων για να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις των Χούτι και να πλήξουν στόχους στην Υεμένη. Ο αμερικανικός στρατός ανέπτυξε επίσης βομβαρδιστικά stealth B-2 Spirit για την καταστροφή υπόγειων χώρων αποθήκευσης όπλων.
Στην ενημέρωση Τύπου του Πενταγώνου στις 17 Μαρτίου, σχετικά με τα τελευταία αμερικανικά πλήγματα, ο Γκρύνκεβιτς αντιμετώπισε ερωτήσεις σχετικά με το πώς αυτές οι νέες επιχειρήσεις διαφέρουν από εκείνες που έγιναν επί Μπάιντεν. Ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας είπε ότι δεν θα υπεισέλθει σε πολλές λεπτομέρειες λόγω επιχειρησιακών ανησυχιών για την ασφάλεια, αλλά δήλωσε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν πλέον ένα ευρύτερο σύνολο στόχων στην Υεμένη.
Δήλωσε επίσης ότι ο Τραμπ έχει μεταβιβάσει εξουσίες προς τα κάτω στους επιχειρησιακούς διοικητές που βρίσκονται επί τόπου, μειώνοντας τις απαιτήσεις για την έγκριση διαταγής νέων επιθέσεων. «Αυτό μας επιτρέπει να έχουμε έναν ρυθμό επιχειρήσεων ανάλογο με τις ευκαιρίες που βλέπουμε στο πεδίο της μάχης, προκειμένου να συνεχίσουμε να ασκούμε πίεση στους Χούθι», είπε.
Οι Χούθι ελέγχουν μεγάλο μέρος της βορειοδυτικής Υεμένης, όπου κατοικεί σχεδόν το 80% του πληθυσμού της χώρας των 32 εκατομμυρίων κατοίκων.
Μαχητές των Χούθι πραγματοποιούν συγκέντρωση κατά των αμερικανικών και βρετανικών επιδρομών, σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Χούθι κοντά στη Σαναά της Υεμένης, στις 14 Ιανουαρίου 2024. (AP Photo)
Ο Χόρτον προειδοποίησε ότι οι απώλειες αμάχων από την εντατικοποίηση των αμερικανικών επιδρομών θα μπορούσαν να οδηγήσουν περισσότερους Υεμενίτες να υποστηρίξουν τους Χούθι. Υποστήριξε ότι οποιοδήποτε βιώσιμο σχέδιο για την αντιμετώπιση, τον περιορισμό και την ήττα των Χούτι θα πρέπει να καθοδηγείται από τους ίδιους τους Υεμενίτες.
