Σάββατο, 15 Φεβ, 2025

Γνωριμία με επτά παραδοσιακά έγχορδα από όλον τον κόσμο

Ο κόσμος είναι ένα απίστευτα ποικιλόμορφο μέρος – από τον φυσικό κόσμο μέχρι τον κόσμο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα παγκόσμια στοιχεία που δένουν μαζί όλα τα διαφορετικά νήματα. Ένα από αυτά είναι η παρουσία έγχορδων οργάνων σχεδόν σε κάθε πολιτισμό.

Ορισμένα έγχορδα ακούγονται γραφικά, άλλα μυστηριακά, ενώ κάποια άλλα φαίνεται να μπορούν να εκφράσουν σχεδόν όλη την γκάμα των συναισθημάτων.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει επτά από αυτά, από πολιτισμούς της Δύσης και της Ανατολής.

Το σιτάρ

Καταγωγή: Ινδία

Το σιτάρ είναι ένα έγχορδο όργανο με μακρύ λαιμό και σώμα σε σχήμα κολοκύθας. Μια συναρπαστική πτυχή του που το διαφοροποιεί από τα περισσότερα δυτικά έγχορδα όργανα είναι ότι διαθέτει «συμπαθητικές χορδές» που δονούνται αυτόματα, σε συμφωνία με τις παιγμένες χορδές, δημιουργώντας έναν μοναδικό και πλούσιο ήχο που συνδέεται άρρηκτα με την κλασική και παραδοσιακή ινδική μουσική.

Η κιθάρα

Καταγωγή: Ισπανία

Η κιθάρα υπήρξε έγχορδο μουσικό όργανο της ελληνικής αρχαιότητας, το οποίο ανήκε στην ευρύτερη οικογένεια της λύρας. Η ιστορία της σύγχρονης κιθάρας ξεκινά τον 15ο αιώνα, με το πρώτο όργανο του είδους να απαντά στην Ισπανία.

Είναι ένα πολύπλευρο όργανο, συνήθως με έξι χορδές (αν και υπάρχουν πολλές ποικιλίες), που παίζεται με χτύπημα ή τράβηγμα. Χρησιμοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών. Υπάρχουν τόσο ακουστικές όσο και ηλεκτρικές παραλλαγές της κιθάρας.

Η κιθάρα ανήκει στην οικογένεια των έγχορδων οργάνων που παίζονται σε λοξή γωνία μπροστά από τον κορμό. Άλλα όργανα αυτής της κατηγορίας είναι το γιουκαλίλι, το ούτι και το λαούτο. Υπάρχουν επίσης και τα έγχορδα που παίζονται όρθια στην αγκαλιά (όπως η κινεζική πίπα), πλαγιαστά στην αγκαλιά (όπως το νταούλι των Απαλαχίων) ή πλαγιαστά σε βάση (όπως το σαντούρι ή το κανονάκι).

What Is a Dulcimer? | Wonderopolis
Νταούλι των Απαλλαχίων (ΗΠΑ).

 

Το έρχου

Καταγωγή: Κίνα

Το έρχου είναι ένα παραδοσιακό δίχορδο όργανο με δοξάρι, όπως μαρτυρά και το όνομά του αφού «ερ» στην κινέζικη γλώσσα σημαίνει «δύο». Έχει μακρύ, λεπτό λαιμό και ένα ηχηρό σώμα που καλύπτεται συνήθως με δέρμα φιδιού (αν και ορισμένοι κατασκευαστές έρχου αποφεύγουν τη χρήση δέρματος φιδιού).
Το δοξάρι είναι στερεωμένο ή αναρτημένο μεταξύ των δύο χορδών και ο παίκτης παράγει ήχο και νότες τοποθετώντας το δοξάρι στις χορδές και πιέζοντας τις χορδές με τα δάχτυλα. Αυτό το όργανο έχει ξεχωριστό, εκφραστικό ήχο και χρησιμοποιείται συχνά στην παραδοσιακή κινεζική μουσική. Ο ήχος του συχνά παρομοιάζεται με την ανθρώπινη φωνή και μερικές φορές αναφέρεται ως «κινεζικό βιολί».

Το ούτι

Καταγωγή: Μέση Ανατολή

Το ούτι είναι ένα αχλαδόμορφο, κοντόλαιμο έγχορδο όργανο με 11 συνήθως χορδές (αν και υπάρχουν και μοντέλα με 10 ή 13 χορδές). Ανήκει στην οικογένεια του λαούτου, αλλά, σε αντίθεση με το δυτικό λαούτο, το ούτι δεν έχει τάστα (μεταλλικές λωρίδες τοποθετημένες κατά μήκος του λαιμού ενός οργάνου, που σηματοδοτούν το σημείο όπου βρίσκονται συγκεκριμένες νότες). Παραδοσιακά παίζεται με ένα πλέκτρο (ένα είδος πένας), γνωστό ως ρίσα στα αραβικά, και ο πλούσιος, γεμάτος ήχος του συμβάλλει στο χαρακτηριστικό ηχόχρωμα της παραδοσιακής μουσικής της Μέσης Ανατολής. Το ούτι επηρέασε επίσης την ανάπτυξη άλλων οργάνων.

Το κότο

Καταγωγή: Ιαπωνία

Το κότο είναι ένα παραδοσιακό ιαπωνικό έγχορδο όργανο με μακρύ ξύλινο σώμα και 13 ή 17 χορδές. Ανήκει στην οικογένεια των κιθάρων και παίζεται με το τράβηγμα των χορδών με ειδικές πένες («τσούμε») που φοριούνται στον αντίχειρα, το δείκτη και το μέσο δάχτυλο του ενός χεριού. Το κότο έχει κινητές γέφυρες, επιτρέποντας στον παίκτη να ρυθμίζει το ύψος των χορδών (γέφυρα είναι το μικρό κομμάτι λεπτού ξύλου που κρατά τις χορδές μακριά από το σώμα του οργάνου). Διαθέτει λεπτό και υποβλητικό ήχο, γεγονός που το καθιστά κεντρικό όργανο της παραδοσιακής ιαπωνικής μουσικής. Το κότο χρησιμοποιείται τόσο ως σόλο όργανο όσο και ως μέρος ενός μουσικού συνόλου.

Japanese koto. Instrument for traditional Japanese music.
Ιαπωνικό κότο.

 

Η άρπα

Καταγωγή: Μεσοποταμία

Η άρπα, ένα από τα αρχαιότερα όργανα, θεωρείται ότι έχει τις ρίζες της στη Μεσοποταμία, την Περσία και την Αίγυπτο. Με την πάροδο του χρόνου, εξελίχθηκε παγκοσμίως, αποκτώντας εξέχουσα θέση στις ευρωπαϊκές αυλές και αποτελώντας σύμβολο στις κέλτικες παραδόσεις. Οι κέλτικες άρπες έχουν ξεχωριστή θέση στις μουσικές παραδόσεις της Ιρλανδίας και της Σκωτίας. Με τον χαρακτηριστικό γεμάτο ήχο της, η κέλτικη άρπα υπήρξε σύμβολο πολιτιστικής ταυτότητας και κατέχει εξέχουσα θέση στη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική.

Η άρπα με πεντάλ, που εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα, διεύρυνε τις τονικές δυνατότητες της άρπας. Η σύγχρονη άρπα συναυλιών, με το περίτεχνο σύστημα πεντάλ και το μεγάλο μέγεθός της, αποτελεί βασικό στοιχείο μίας κλασικής ορχήστρας. Σήμερα, η άρπα εμφανίζεται τόσο στην κλασική όσο και στη λαϊκή μουσική.

Το σαντούρι

Καταγωγή: Μέση Ανατολή

Η ονομασία «σαντούρι» προέρχεται από την ελληνική λέξη «ψαλτήρι» μέσω της περσικής «σαντούρ».

Προερχόμενο πιθανότατα από τη Μέση Ανατολή γύρω στο 900 μ.Χ., το σαντούρι είναι ένα τραπεζοειδές ξύλινο κουτί με περίπου 100-105 μεταλλικές χορδές τεντωμένες κατά μήκος, τις οποίες χτυπά ο μουσικός με μικρά, ξύλινα ραβδία ή μπαγκέτες. Η κρουστική πτυχή του το καθιστά ένα «κρουστό έγχορδο όργανο» – κατά κάποιον τρόπο είναι ένας πρώιμος πρόγονος του πιάνου. (το οποίο, για όσους δεν το γνωρίζουν, παράγει επίσης τον ήχο του μέσω μαλακών σφυριών που χτυπούν χορδές).

Το σαντούρι έφτασε στο απόγειό του γύρω στα τέλη του Μεσαίωνα και την Αναγέννηση και ήταν δημοφιλές σε όλη την Ανατολική και Δυτική Ευρώπη. Ευδοκίμησε τόσο σε λαϊκά όσο και σε αυλικά περιβάλλοντα, προσαρμοζόμενο σε περιφερειακές παραλλαγές. Με τον ιδιαίτερο ήχο του, έχει γίνει βασικό στοιχείο της αμερικανικής φολκ, μπλούγκρας και κέλτικης μουσικής. Ενώ η δημοτικότητά του μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, τα τελευταία χρόνια αναβιώνει, με τους μουσικούς να εξερευνούν την ευελιξία του σε όλα τα είδη.

Της Angelica Reis

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η Ιστορία της Δυτικής Μουσικής στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

Λήγει σε λίγες ημέρες η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών «Ιστορία της Δυτικής Μουσικής: Από τον Μεσαίωνα μέχρι τη Σύγχρονη Εποχή», το οποίο ξεκινά στις 20 Μαΐου και θα διαρκέσει όλη την καλοκαιρινή περίοδο.

Σκοπός του προγράμματος είναι η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με την ιστορική εξέλιξη των ειδών και μορφών της έντεχνης δυτικής μουσικής, σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες χωρο-χρονικές και πολιτισμικές τους συνάφειες. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκπαιδευόμενοι θα γνωρίσουν επίσης το μεθοδολογικό πλαίσιο, αλλά και τους ερευνητικούς στόχους της μουσικολογικής επιστήμης σχετικά με ζητήματα ιστοριογραφίας της μουσικής.

Ειδικότερα, η παρουσίαση θα αφορά την ιστορική πορεία της έντεχνης – κοσμικής και θρησκευτικής – Ευρωπαϊκής μουσικής, καλύπτοντας το χρονικό διάστημα από τον Μεσαίωνα έως και τη σύγχρονη εποχή. Πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθούν οι βασικές τάσεις που χαρακτηρίζουν τη μουσική θεωρία, τη σημειογραφία, τις τεχνικές σύνθεσης και τη μουσική πράξη της εκάστοτε εποχής. Ταυτόχρονα, θα αναλυθεί το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο επώασης και καλλιέργειας των υπό εξέταση μουσικών ειδών. Κατά τη διάρκεια του εν λόγω προγράμματος θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε συγκεκριμένους συνθέτες, οι οποίοι σφράγισαν με την καλλιτεχνική τους δημιουργία την αισθητική και τη φυσιογνωμία της δυτικής μουσικής. Στις επιμέρους ενότητες θα προτείνονται ορισμένα μουσικά-ακουστικά παραδείγματα, με στόχο την ουσιαστική κατανόηση των μουσικών μορφών που θα αναφέρονται.

Οι συμμετέχοντες, μετά το πέρας του προγράμματος, θα διαθέτουν μία ολοκληρωμένη εικόνα των διαδικασιών εξέλιξης της έντεχνης μουσικής στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θα είναι σε θέση να ερμηνεύουν τους ιστορικούς και πολιτισμικούς παράγοντες που ευνόησαν τις συνθήκες της μουσικής δημιουργίας της εκάστοτε εποχής.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε απόφοιτους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης/ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής καθώς και σε απόφοιτους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ειδικότερα το πρόγραμμα απευθύνεται σε:

•    απόφοιτους σχολών μουσικών και θεατρικών σπουδών και απόφοιτους σχολών καλών τεχνών,
•    απόφοιτους σχολών επικοινωνίας, τέχνης και πολιτισμού,
•    εκπαιδευτικούς μουσικής της δημόσιας καθώς και της ιδιωτικής εκπαίδευσης,
•    στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και πολιτιστικών φορέων, που αναλαμβάνουν τη διοργάνωση και επίβλεψη καλλιτεχνικών δρώμενων (συναυλιών, φεστιβάλ, θεαμάτων κ.ά.) στον χώρο της έντεχνης δυτικής μουσικής,
•    όσους ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τον χώρο της μουσικής,
•    φιλόμουσους, που επιθυμούν να συνδυάσουν την αισθητική απόλαυση της ακρόασης με την βαθύτερη και ουσιαστική γνώση της έντεχνης δυτικής μουσικής.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερα μαθήματα, κάθε ένα από τα οποία περιλαμβάνει από δύο έως τέσσερεις ενότητες:

  1. Η Ιστορία της Μουσικής ως Επιστήμη
  2. Από τον Μεσαίων στην Αναγέννηση
  3. Από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ
  4. Η Μουσική από τα μέσα του 18ου αιώνα έως και την Σύγχρονη Εποχή

Ακαδημαϊκός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Αναστάσιος Χαψούλας, Διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας-Συστηματικών Μουσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Georg-August του Göttingen (Γερμανία).

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα, τον οδηγό σπουδών και το κόστος, μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα του ΕΚΠΑ.

Πηγή: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Ανακαλύπτοντας τον Μάνο»: Ένα εκπαιδευτικό project του Αθηναϊκού Ωδείου

Τραγούδια και μουσική του αγαπημένου Έλληνα συνθέτη θα ερμηνεύσει μια πλειάδα καλλιτεχνών σήμερα, Κυριακή 28 Απριλίου, στις 19:30, στη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, υλοποιώντας και προσφέροντας δωρεάν στο κοινό ένα εκπαιδευτικό project του Αθηναϊκού Ωδείου, που σχεδίασαν οι Γιάννης Αλυγιζάκης και Ελένη Χοζού.

Τα τραγούδια θα ερμηνεύσουν: Σόνια Θεοδωρίδου, Βασίλης Γισδάκης, Αλεξάνδρα Μητσοπούλου, Αγάπη Χουζουράκη.
Πιάνο: Ελένη Χοζού.
Κιθάρα: Γιάννης Αλυγιζάκης, Γιάννης Λαμπρινός.
Φλάουτο: Δημήτρης Πετράκης.
Κλαρινέτο: Μαρίνος Γαλατσινός.
Βιολί: Τάσος Γρηγορόπουλος.
Τσέλο: Αλέξανδρος Χαραλάμπους.
Κόντρα Μπάσο: Βαγγέλης Ζωγράφος.
Συμμετέχει η Νεανική Χορωδία του Αθηναϊκού Ωδείου και σπουδαστές τμημάτων ενόργανης και φωνητικής μουσικής.
Σχεδιασμός project: Γιάννης Αλυγιζάκης – Ελένη Χοζού.
Είσοδος μόνο με κράτηση θέσης τηλ.2109331244
Γραμματεία Αθηναϊκού Ωδείου για πληροφορίες και εγγραφές (Δευτέρα έως Παρασκευή 16.00 – 21.00) Τηλ. 210 933124

Μπορεί να είναι εικόνα 1 άτομο, κλαρινέτο και κείμενο που λέει "ΑΘΗΝΑΪΚΟ ωΔΕΙΟ Εδώ Παράγουμε Πολτισμό! project Ανακαλύπτοντας τον Μάνο Denene Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Κυριακή 28/4 στις 19.30 ΣΙΚΗ MOM DETI HИHO ፓለመሳግር AUTESHE project του Αθηναϊκού ωδείου για το έργο; τη ζωή και τη μουσική του Μάνου Χατζ Χατζιδάκι ιδάκι σχεδιασμός: ιάννης Αλυγιζάκης Ελένη Χοζού"

 

 

Οι τελευταίες «Σκιές στο πεντάγραμμο»

Ο Απρίλιος είναι ο τελευταίος μήνας κατά τον οποίο έχουμε την ευκαιρία να δούμε την παράσταση «Σκιές στο πεντάγραμμο» από τον θίασο σκιών του Ηλία Καρελλά. Συμπληρωματικά, γίνονται και δύο εργαστήρια σχετικά με την παράσταση: το πρώτο μας προσκαλεί να γίνουμε «μάστορες του Καραγκιόζη» και να κατασκευάσουμε τη φιγούρα του αγαπημένου μας ήρωα όπως τη φανταζόμαστε, ενώ στο δεύτερο τα παιδιά ξεναγούνται στα μυστικά των οργάνων της ελληνικής παράδοσης και της Ανατολής.

Ο καταξιωμένος σκιοπαίκτης και οι συνεργάτες του ετοίμασαν και παρουσίασαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον χειμώνα που μας πέρασε, μια διαφορετική παράσταση, στην οποία ο Καραγκιόζης ζει μια μουσική περιπέτεια! Για να βγει σώος και να γλιτώσει μια όμορφη, μαγεμένη υψίφωνο πρέπει να κάνει μια βουτιά μέσα στην ιστορία της μουσικής, διαπερνώντας είδη όπως η κλασική μουσική, άγνωστα δημοτικά, το ρεμπέτικο, το μπαρόκ, η όπερα, αλλά και τραγούδια της ξενιτιάς ακόμα… Και όλα αυτά ερμηνευμένα από μία ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων, με το σαντούρι και την υπέροχη φωνή της Αρετής Κετιμέ, με λάφτα, σάζι, αλλά και σαξόφωνο, κιθάρα και ακορντεόν.

Σκιές στο Πεντάγραμμο": Η παράσταση για παιδιά που ενώνει... - Athinorama.gr
Στιγμιότυπο από την παράσταση «Σκιές στο πεντάγραμμο».

 

Παρακολουθώντας τις προσπάθειες του Καραγκιόζη, οι μικροί του φίλοι και οι συνοδοί τους θα ανακαλύψουν πώς μια άρια μετατρέπεται σε αμανέ στο μουσικό σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, όπου οι πιο απροσδόκητοι συνδυασμοί μπορούν να συμβούν – αρκεί να έχεις την τόλμη να τους φανταστείς! Οι «Σκιές στο πεντάγραμμο» μας δείχνουν έμπρακτα ότι η μουσική ενώνει, με το χιούμορ και την έλλειψη προκαταλήψεων να δρουν ως ισχυρές συγκολλητικές ουσίες.

Το χιούμορ του Καραγκιόζη του Ηλία Καρελλά κρατά την παράσταση στο ύψος των περιστάσεων: πνευματώδες και παιγνιώδες πάντα, αρνείται να ξεπέσει στην χυδαιότητα και τον άσκοπο θόρυβο, προσφέροντας χίλιες δυο αφορμές στα παιδιά να ανακαλύψουν και να γελάσουν με τα τερτίπια της γλώσσας μας.

Καθώς η παράσταση είναι πολυεπίπεδη, περιλαμβάνει και μία ξενάγηση στην ιστορία του θεάτρου σκιών, όπως αυτό ξεκίνησε στις χώρες της Ανατολής μέχρι να έρθει και στη χώρα μας με τον Καραγκιόζη. Η γνωριμία αυτή ξεκινά πριν αρχίσει η παράσταση, αφού για να φτάσουμε στη σκηνή, πρέπει να περάσουμε από έναν μαγικό κόσμο, γεμάτο φώτα και σκιές, όπου μας περιμένουν και μας υποδέχονται φιγούρες από διάφορες εποχές και σημεία του κόσμου: μια πλούσια συλλογή που προσφέρεται στο κοινό των «Σκιών» και διευκολύνει τη μεταφορά του στον τόπο όπου οι νόμοι του θεάτρου αντικαθιστούν αυτούς της καθημερινότητας.

Οι τελευταίες παραστάσεις των «Σκιών στο πεντάγραμμο» είναι στις 13, 20 και 27 Απριλίου, ημέρα Σάββατο, στις 18:00.

Το εργαστήριο κατασκευής Καραγκιόζη θα λάβει χώρα το Σάββατο 20 Απριλίου, στις 16:00-17:00, λίγο πριν από την παράσταση.

Η γνωριμία με τα μουσικά όργανα της Ανατολής και της ελληνικής παράδοσης θα λάβει χώρα το Σάββατο 27 Απριλίου, στις 16:00-17:00.

Τόπος: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σκιές στο πεντάγραμμο»: Ο Καραγκιόζης και ο θρίαμβος της μουσικής - read more
Ο Ηλίας Καρελλάς με μερικές από τις φιγούρες της συλλογής του.

 

Συντελεστές

Ερμηνεία θεάτρου σκιών: Ηλίας Καρελλάς

Σκιοπαίκτης β΄: Νικόλας Τζιβελέκης

Τραγούδι, σαντούρι: Αρετή Κετιμέ

Λυρικό τραγούδι, σαξόφωνο: Αγγελική-Ζωή Καραγκούνη

Ακορντεόν, φωνή: Χαρά Τσαλπαρά

Κιθάρα, λάφτα, σάζι, φωνή: Θεοδώρα Αθανασίου

Συμπαραγωγή

Θίασος Ηλία Καρελλά, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

 

 

 

Πασχαλινό Φεστιβάλ Μπαχ στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός

«Αν η μουσική δεν υμνεί το Θεό, τότε είναι απλά θόρυβος» –  Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ: Η συναυλία της Παρασκευής 26 Απριλίου με την Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου ακυρώθηκε.

Τη Δευτέρα 22 Απριλίου και την Παρασκευή 26 Απριλίου, το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός δύο συναυλίες αφιερωμένες σε έναν συνθέτη του οποίου το έργο διαπνέεται από βαθιά θρησκευτικότητα, από δύο βιρτουόζους πιανίστες: τον Ρώσο Αντρέι Γκαβρίλοφ και την Ελληνίδα Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου αντίστοιχα.

Αντρέι Γκαβρίλοφ

Αντρέι Γκαβρίλοφ: «Ο πιανίστας που έπεσε στη Γη»

Ο πιανίστας Αντρέι Γκαβρίλοφ γεννήθηκε στη Μόσχα το 1955 σε οικογένεια καλλιτεχνών. Ο πατέρας του Βλαντίμιρ Γκαβρίλοφ ήταν διαπρεπής ζωγράφος και η μητέρα του Ασανέττα Εγουισενιάν ήταν πιανίστα. Σε ηλικία 6 ετών μπήκε στο Κεντρικό Μουσικό Σχολείο της Μόσχας με καθηγήτρια την Τατιάνα Κέστνερ και στη συνέχεια στο Ωδείο της Μόσχας με καθηγητή τον Λεβ Ναούμοφ. Το 1974, ο ταλαντούχος δεκαοχτάχρονος σπουδαστής κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου της Μόσχας. Την ίδια χρονιά έκανε ένα θριαμβευτικό διεθνές ντεμπούτο στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ, όπου αντικατέστησε τον ασθενή Σβιατοσλάβ Ρίχτερ. Στη συνέχεια έγιναν φίλοι και έπαιζαν μαζί σε συναυλίες, τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ευρώπη, σουίτες του Χαίντελ.

Σε ηλικία 23 ετών, ο Γκαβρίλοφ έκανε την πρώτη του περιοδεία με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου με 30 συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Ένα χρόνο αργότερα, ενώ προετοιμαζόταν για την επόμενη περιοδεία του με τον Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, του απαγόρευσαν τις εμφανίσεις στο εξωτερικό.

Ο Αντρέι Γκαβρίλοφ ξαναρχίζει τη διεθνή του καριέρα με συναυλίες σε αίθουσες όπως το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης και Royal Festival Hall και Queen Elisabeth Hall του Λονδίνου. Έχει συμπράξει με διάσημες ορχήστρες και μαέστρους όπως οι Sir Neville Marriner, Evgeny Svetlanov, Bernard Haitink, Claudio Abbado, Vladimir Ashkenazi, Riccardo Muti, Seiji Ozawa… Έχει ηχογραφήσει για τις ΕΜΙ, Deutsche Grammophon, Decca και Melodiya, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει ιδιωτική δισκογραφική εταιρία. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει έργα των Γ. Σ. Μπαχ, Ντομένικο Σκαρλάττι, Χαίντελ, Χάυντν, Μότσαρτ, Μπετόβεν, Σούμπερτ, Σοπέν, Μπραμς, Λιστ, Γκριγκ, Τσαϊκόβσκυ, Σκριάμπιν, Ραχμάνινοβ, Ραβέλ, Μπεργκ, Σοστακόβιτς, Χίντεμιτ, Μπρίττεν και Σνίτκε.

Οι ερμηνείες του Αντρέι Γκαβρίλοφ προκαλούν συζητήσεις. Την περίοδο 1994-2001 σταμάτησε τη συναυλιακή δραστηριότητα και έζησε μοναχικά στο νησί Φίτζι. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Ελβετία και άρχισε εκ νέου τις συναυλίες, ενσωματώνοντας νέες ιδέες στα έργα που ερμηνεύει. Το 2021 εξέδωσε την αυτοβιογραφία του με τίτλο: Andrei, Fina and Pitch:Scenes from a Mysician’s Life.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Γ. Σ. Μπαχ, Το Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο (πρώτος τόμος)
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 1 σε Ντο μείζονα BWV 846
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 2 σε ντο ελάσσονα BWV 847
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 3 σε Ντο δίεση μείζονα BWV 848
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 4 σε ντο δίεση ελάσσονα BWV 849
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 5 σε Ρε μείζονα BWV 850
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 6 σε ρε ελάσσονα BWV 851
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 7 σε Μι ύφεση μείζονα BWV 852
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 8 σε μι ύφεση ελάσσονα BWV 853
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 9 σε Μι μείζονα BWV 854
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 10 σε μι ελάσσονα BWV 855
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 11 σε φα μείζονα BWV 856
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 12 σε φα ελάσσονα BWV 857
Διάλειμμα
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 13 σε Φα δίεση μείζονα BWV 858
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 14 σε φα δίεση ελάσσονα BWV 859
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 15 σε Σολ μείζονα BWV 860
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 16 σε σολ ελάσσονα BWV 861
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 17 σε Λα ύφεση μείζονα BWV 862
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 18 σε σολ δίεση ελάσσονα BWV 863
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 19 σε Λα μείζονα BWV 864
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 20 σε λα ελάσσονα BWV 865
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 21 σε Σι ύφεση μείζονα BWV 866
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 22 σε σι ύφεση ελάσσονα BWV 867
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 23 σε Σι μείζονα BWV 868
Πρελούδιο και φούγκα αρ. 24 σε σι ελάσσονα BWV 869
* * * * *

Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου

Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου / Κοινωνικό ον από άποψη, μια κορυφαία του πιάνου | Αυγή

Γεννημένη σε μουσική οικογένεια, κόρη της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου, διευθύντριας της ιστορικής Χορωδίας Τρικάλων, η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου αποφοίτησε από την τάξη της Αλίκης Βατικιώτη του Ωδείου Αθηνών. Από μικρή ηλικία, μελετούσε παράλληλα θεωρητικά και σύνθεση με τον Γ. Α. Παπαϊωάννου. Συνέχισε τις σπουδές της με την Olga Zhukova στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, με τον Peter Solymos στη Μουσική Ακαδημία Franz Liszt στη Βουδαπέστη και, με υποτροφία του Ιδρύματος Αλέξανδρος Ωνάση, στο Πανεπιστήμιο Bloomington της Ιντιάνα κοντά στον θρυλικό δάσκαλο και πιανίστα György Sebők. Έχει επίσης πάρει μαθήματα από τον Άλφρεντ Μπρέντελ, ο οποίος πολύ νωρίς είχε επαινέσει την ερμηνεία της των έργων του J. S. Bach. H Παπαστεφάνου υπήρξε φιναλίστ στον Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου Clara Haskil στην Ελβετία και έλαβε τα βραβεία Liebstoeckl και Fazioli στον Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου της Γενεύης, καθώς και το Βραβείο Σπύρος Μοτσενίγος από την Ακαδημία Αθηνών.

Το ποικίλο ρεπερτόριο της Παπαστεφάνου εκτείνεται από συνθέτες της εποχής του μπαρόκ έως σύγχρονους συνθέτες (George Crumb, György Ligeti, Karlheinz Stockhausen, Toru Takemitsu) και την μουσική τζαζ. Έχει ερμηνεύσει και ηχογραφήσει έργα για πιάνο των Ελλήνων συνθετών Δημήτρη Μητρόπουλου, Νίκου Σκαλκώτα, Γ. Α. Παπαϊωάννου, Γιώργου Κουμεντάκη, Περικλή Κούκου και Βαγγέλη Κατσούλη. Η Παπαστεφάνου εμφανίζεται – πάντα με ενθουσιώδεις κριτικές – με συμφωνικές ορχήστρες, σόλο ρεσιτάλ και συγκροτήματα μουσικής δωματίου σε όλη την Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Τσεχία, Ρωσία, Φινλανδία και Ουγγαρία), Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά.

Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της πολύχρονης ενασχόλησής της σε βάθος με το έργο του J. S. Bach ξεκίνησε την ηχογράφηση των απάντων έργων του για πληκτροφόρα όργανα, την οποία συνεχίζει. Το βιβλίο της «JS Bach, ο Μουσικός του Απείρου» για την αισθητική, το νόημα και την απόδοση της μουσικής του Μπαχ κυκλοφόρησε στην ελληνική γλώσσα τον Φεβρουάριο του 2022 (εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκας), ενώ τον Δεκέμβριο του 2023 κυκλοφόρησε από τις ίδιες εκδόσεις το βιβλίο της «Μικρά κείμενα για τους νέους μουσικούς». Έχει ερμηνεύσει όλα τα έργα του J. S. Bach στο πιάνο και έχει παρουσιάσει επανειλημμένα σε ρεσιτάλ ολόκληρο το Καλώς Συγκερασμενο Κλειδοκύμβαλο, τις Παρτίτες, τις Τοκκάτες, τις Παραλλαγές Goldberg, την Τέχνη της Φούγκας και τη Μουσική Προσφορά .

Το 2018, η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου ξεκίνησε τη δισκογραφία των απάντων του J. S. Bach με το «Καλώς Συγκερασμενο Κλειδοκύμβαλο», για τη βρετανική δισκογραφική εταιρεία First Hand Records [FHR65], με διθυραμβικές διεθνείς κριτικές . Της απονεμήθηκε το βραβείο «Καλύτερης Ηχογράφησης 2018» για το άλμπουμ αυτό από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής «για τη βιρτουόζικη και εκφραστικά άψογη προσέγγιση ενός μνημείου της παγκόσμιας πιανιστικής λογοτεχνίας». Οι Γαλλικές Σουΐτες [FHR70] και οι Παραλλαγές Goldberg [FHR110) του J. S. Bach, που κυκλοφόρησαν το 2020 και το 2021 αντίστοιχα, πάλι για τη First Hand Records, κατατάχθηκαν μεταξύ των καλύτερων ηχογραφήσεων των έργων, σύμφωνα με τις κριτικές του Gramophone και του BBC Music Magazine. Το 2020 δισκογράφησε όλα τα έργα για πιάνο του Schumann που γράφτηκαν το 1839: «Schumann 1839, Year of Piano» [FHR112]. Τον Φεβρουάριο του 2023 κυκλοφόρησε το τελευταίο της CD «Tears from Babylon», με δικές της μεταγραφές για πιάνο από καντάτες του J. S. Bach και έργων του για εκκλησιαστικό όργανο [FHR141]. Παράλληλα με την σταδιοδρομία της ως ερμηνεύτρια ασχολείται και με την σύνθεση.

Το άλμπουμ «Minerals» με έργα της για σόλο πιάνο κυκλοφορεί ψηφιακά από τη δισκογραφική Εταιρεία Subways Music και το άλμπουμ «Πασιφάη», μια συλλογή δικών της τραγουδιών σε στίχους του Έλληνα σουρεαλιστή ποιητή Μίλτου Σαχτούρη, κυκλοφορεί σε φυσική και ψηφιακή μορφή από την Polyphoniki Records.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Α’  ΜΕΡΟΣ
Παρτίτα Αρ 1 σε Σι ύφεση μείζονα
Παρτίτα Αρ 3 σε Λα Ελασσόνα
Αγγλική Σουίτα Αρ 2 σε Λα Ελασσόνα

Β’  ΜΕΡΟΣ
Παρτίτα Αρ 4 σε Ρε μείζονα
Αγγλική Σουίτα Αρ 3 σε Σολ Ελάσσονα

* * * * *

Και οι δύο συναυλίες ξεκινούν στις 20:30.

Τιμές εισιτηρίων: 30-12 ευρώ. Έκπτωση 10% με την αγορά εισιτηρίων και για τα δύο ρεσιτάλ.

Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός

Πλατεία Αγ. Γεωργίου Καρύτση 8, Αθήνα

210 322 1917 – 5310

Στάση μετρό <Πανεπιστήμιο>

 

Ένα «Ανοιξιάτικο ταξίδι» με τις νότες σύγχρονων Ελλήνων μουσουργών

Την Τετάρτη 6 Μαρτίου, το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει την ποίηση των Παλαμά, Ελύτη, Λουντέμη, Καζαντζάκη, Σέρρα, Μεταξά και Quasimodo μελοποιημένη από σύγχρονους Έλληνες συνθέτες, σε μια συναυλία για φωνή και πιάνο.

Τις λέξεις των ποιητών μας θα τραγουδήσει η σοπράνο Μίνα Πολυχρόνου, με τη συνοδεία του Σπύρου Σουλαδάκη στο πιάνο.

Η συναυλία είναι αφιερωμένη στα παιδιά με αυτισμό, καθώς και σε όλους τους γονείς ατόμων με αναπηρίες.

Οι επτά συνθέτες των οποίων τα έργα θα ακουστούν είναι οι Ελένη Αναγνωστοπούλου, Κώστας Βαρότσης, Γιόλα Βουτσινά-Παπαγιαννίδη, Μαρία Δαγαλάκη, Ιάκωβος Κονιτόπουλος, Σπύρος Μάζης και Ιωσήφ Παπαδάτος.

Το πρόγραμμα της συναυλίας έχει ως εξής:

Ελένη Αναγνωστοπούλου

Τρία τραγούδια σε ποίηση Κωστή Παλαμά (2023-24)
1. Ὁ πιο τρανός καημός μου (Συλλογή: Η πολιτεία και η μοναξιά)
2. Το τέλος (Συλλογή: Η ασάλευτη ζωή, Στίχοι σε γνωστό ήχο)
3. Κάποτε Κάπου (Συλλογή: Τα παθητικά κρυφομιλήματα)

 

Κώστας Βαρότσης

Ασκητική/Ανήφορος (2024)
Από τα ομώνυμα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη.

 

Γιόλα Βουτσινά-Παπαγιαννίδη

Μικρός Κύκλος Τραγουδιών: Συναισθήματα (2023)
Υπομονή από το ποίημα του Μενέλαου Λουντέμη
Καθαρό Πρόσωπο
Το σπίτι που γεννήθηκα σε ποίηση Κωστή Παλαμά

 

Μαρία Δαγαλάκη

ΜΕΤΑ ΟΜΩΣ, ΜΕΤΑ… (2023)
Τέσσερα ποιήματα από τη 2η ποιητική συλλογή, που φέρει και τον ομώνυμο τίτλο, του Γιάννη Μεταξά.
1. Είναι εκεί
2. Τις επιφάνειες της ζωής
3. Μες στη συνήθεια της φωνής
4. Σιλουέτες

 

Ιάκωβος Κονιτόπουλος

 Έρωτος Λυρικά (2004/2023)
Κύκλος 5 τραγουδιών για σοπράνο και πιάνο σε ποίηση Διονύση Σέρρα.1. Οιωνός
2. Αναστάσιμο
3. Επιβίωση
4. Παρα-μυθολογικό
5. Γαϊτανάκι

 

Σπύρος Μάζης

Δύο τραγούδια σε ιταλική ποίηση, op. 142 (2020)
Ποίηση Salvatore Quasimodo.1. Senza memoria dι morte
2. Dammi il mio giorno

 

Ιωσήφ Παπαδάτος

ΤΟ ΥΣΤΕΡΟ ΤΩΝ ΣΑΒΒΑΤΩΝ για φωνή και πιάνο op. 97 (2011)
Το ομώνυμο ποίημα προέρχεται από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Τα Ελεγεία της Οξώπετρας».
* * * * *
Η συναυλία FRÜHLINGSREISE («Ανοιξιάτικο ταξίδι») θα φιλοξενηθεί στο Ινστιτούτο Γκαίτε (Goethe Institut), με ελεύθερη είσοδο.

Ώρα έναρξης: 20:30

Διεύθυνση: Ομήρου 14-16, Αθήνα

Τηλ.: 210 3661044

Διοργάνωση: Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, σε συνεργασία με τον Σύλλογο «Εθελοντούμε» και το Ινστιτούτο Γκαίτε

Το τραγούδι στο έργο του Μότσαρτ

Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ αναγνωρίζεται από ιστορικούς και άλλους ως ο μεγαλύτερος και πιο παραγωγικός συνθέτης της δυτικής μουσικής. Η οικουμενική ομορφιά της μουσικής του, καθώς και η εκπληκτική πολυμορφία της, συνθέτουν το μοναδικό στυλ του Μότσαρτ.

Παρά τη σύντομη ζωή του (1756-1791), ο Μότσαρτ συνέθεσε πάνω από 600 έργα σε διάφορα είδη και στυλ: συμφωνίες, μουσική δωματίου, ορχηστρικά έργα, όπερες, χορωδιακή μουσική και τραγούδια. Παρόλο που τα τραγούδια του είναι λιγότερο γνωστά και συχνά παραβλέπονται από το ευρύ κοινό, η ομορφιά και η μουσική απόλαυση που προσφέρουν δεν είναι υποδεέστερη των περισσότερο γνωστών έργων του.

Φωνητικές συνθέσεις

Ο Μότσαρτ δημιούργησε την καριέρα του πάνω στις δικές του συνθέσεις σε πολλά μουσικά είδη, περιλαμβανομένου του τραγουδιού. Η μεγάλη του ευελιξία έχει αφετηρία στην παιδική του ηλικία, κατά τη διάρκεια της οποίας περιόδευε ανά την Ευρώπη ως παιδί-θαύμα, ανακαλύπτοντας τα μοναδικά μουσικά είδη και στυλ πολλών χωρών.

The 7-year-old Mozart during his stay at the Versailles Palace. (Public Domain)
Ο 7χρονος Μότσαρτ, κατά την παραμονή του στο παλάτι των Βερσαλλιών. (Public Domain )

 

Αργότερα, συνδύασε διάφορα στυλ, όπως τον ιταλικό λυρισμό, με το μουσικό ύφος της κεντρικής Ευρώπης στις πρωτότυπες συνθέσεις του. Δυστυχώς, εκείνη την εποχή, το κοινό δεν ήταν δεκτικό στις αντιθέσεις, την πολυπλοκότητα και τις αρμονίες του έργου του. Έπρεπε να περάσει ένας αιώνας από τον θάνατό του, για να εκτιμηθεί η ομορφιά και η κομψότητα της μουσικής του, η οποία έφτασε να συμβολίζει την τελειότητα της κλασικής περιόδου (1750-1820).

Ενώ ο Μότσαρτ συνέθεσε πολλά ορχηστρικά έργα, κυρίως εκλεπτυσμένα κοντσέρτα, το κλειδί του ύφους του βρίσκεται στις φωνητικές του συνθέσεις. Ο κλασικός συνθέτης αγαπούσε την ανθρώπινη φωνή και τη χρησιμοποιούσε ως το κυρίαρχο όργανο καλλιτεχνικής έκφρασης στα έργα του.

Ο Μότσαρτ μνημονεύεται ιδιαίτερα για τις όπερές του, βασισμένες στις οπερατικές μεταρρυθμίσεις του Κ.Β. Γκλουκ, όπου τα όρια μεταξύ της «opera seria» («σοβαρό έργο») και της «opera buffa» («κωμικό έργο») θολώνουν και αποκαλύπτουν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής και των σχέσεων. Ο Μότσαρτ συνδύασε αυτή την εκλεπτυσμένη ψυχολογία με λαμπρά φωνητικά, αξέχαστες μελωδίες και μια ζωντανή ορχήστρα.

Ο Μότσαρτ καινοτομούσε με θαυμαστό τρόπο. Συνέθεσε και άλλα φωνητικά έργα, όπως χορωδιακά κομμάτια και τραγούδια τέχνης. Τα καλλιτεχνικά τραγούδια, συνθέσεις για σόλο φωνή και πιάνο βασισμένες σε ένα ποίημα ή κείμενο, προορίζονταν για ένα περιβάλλον συναυλίας ή μια επίσημη κοινωνική περίσταση. Εμφανίστηκαν όταν το είδος βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα.

Πρόδρομος του Lied

Η γερμανική παράδοση του έντεχνου τραγουδιού, γνωστή ως Lied (λιντ = τραγούδι στα γερμανικά), είναι η πιο γνωστή μορφή έντεχνου τραγουδιού και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ρεπερτορίου της ρομαντικής μουσικής (1810-1920). Αν και αυτός ο τύπος έντεχνου τραγουδιού δεν υπήρχε κατά τη διάρκεια της ζωής του Μότσαρτ και επισημοποιήθηκε μόλις το 1798, ο συνθέτης εξερεύνησε τις δυνατότητες του είδους.

This portrait is regarded as the most accurate likeness of Mozart, painted when the composer was 26 years old, 1782, by Joseph Lange. (Public Domain)
Προσωπογραφία του Μότσαρτ, σε ηλικία 26 ετών. Γιόζεφ Λάνγκε, 1782. Θεωρείται η πιο ακριβής απεικόνιση του συνθέτη. (Public Domain)

 

Υπολογίζεται ότι ο Μότσαρτ έγραψε συνολικά 30 καλλιτεχνικά τραγούδια. Πρόκειται για μερικές από τις πρώτες μορφές του γερμανικού Lied στο ρεπερτόριο συναυλιών. Ο συνθέτης είχε μεγάλη ικανότητα να συγχωνεύει τη μουσική με τον ήχο και τον ρυθμό των λέξεων, αντιλαμβανόμενος τους ήχους, τις κλίσεις και τις αλλαγές των λέξεων. Ο Μότσαρτ ήταν επίσης ένας από τους πρώτους συνθέτες που έδωσε στο τραγούδι μια δραματική επεξεργασία, διαμορφώνοντας τη μουσική του σύμφωνα με το κείμενο, προοιωνίζοντας το είδος του ρομαντικού Lied.

Τα πρώτα τραγούδια του Μότσαρτ χρονολογούνται από τα παιδικά του χρόνια, όταν ήταν μόλις 12 ετών. Έγραψε γερμανικά σύντομα τραγούδια (τραγούδια διάρκειας ενός λεπτού), όπως το «Δάφνη, τα ρόδινά σου μάγουλα» («Daphne, deine Rosenwangen», 1768), «Στη φιλία» («An die Freundschaft», 1722), «Μυστική αγάπη» («Geheime Liebe», 1722), «Η γενναιόδωρη ηρεμία» («Die grossmütige Gelassenheit», 1722) και δύο γαλλικές αριέττες: «Σε ένα μοναχικό δάσος» («Dans un bois solitaire») και «Πουλιά, που κάθε έτος» («Oiseaux, si tous les ans») κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, από το 1781 έως το 1782.

Το 1780, ο Μότσαρτ συνέθεσε μια άλλη σειρά τραγουδιών, με έντονη βορειογερμανική επιρροή, που θυμίζει τον Μπαχ. Δημοσίευσε τέσσερα από αυτά τα τραγούδια το 1789: «Βραδινές σκέψεις» («Abendempfindung»), «Στη Χλόη» («An Chloe»), «Η βιολέτα» («Das Veilchen») και «Το τραγούδι του αποχαιρετισμού» («Das Lied der Trennung»). Αυτά είναι ίσως τα πιο γνωστά τραγούδια του.

Οι αφορμές για τη σύνθεση των τραγουδιών του ήταν ποικίλες: απαιτήσεις από μουσικούς εκδότες, αιτήματα για κοινωνικές εκδηλώσεις, παραγγελίες από την αριστοκρατία, καθώς και αιτήματα από φίλους και γνωστούς. Το «Des kleinen Friedrichs Geburstag» («Τα γενέθλια του μικρού Φρειδερίκου») γράφτηκε για τα γενέθλια του πρίγκιπα Φρειδερίκου φον Άνχαλτ-Ντεσάου και το «Lied beim Auszug in das Feld» («Τραγούδι κατά την αναχώρηση για τη μάχη») γράφτηκε για την τουρκική εκστρατεία της Αυστρίας υπό τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β’.

Συχνά αφιέρωνε τα τραγούδια του σε γυναίκες, αλλά παρέλειπε την αφιέρωση όταν έγραφε για τον εαυτό του. Απλώς του άρεσε να εξερευνά τις δυνατότητες της ανθρώπινης φωνής.

Τραγούδια με μεγάλο συναισθηματικό εύρος

Στα τραγούδια του, ο Μότσαρτ εξερεύνησε την ομορφιά της ανθρώπινης φωνής, συνδυάζοντας τις φωνητικές και πιανιστικές γραμμές με μεγάλη επιδεξιότητα, δημιουργώντας άμεσα αναγνωρίσιμες μελωδίες. Αυτό όμως που κάνει αυτά τα τραγούδια τόσο ξεχωριστά είναι το συναισθηματικό εύρος που διαθέτουν.

"Afternoon Tea at the Temple," 1766, oil on canvas by Michel-Barthélémy Ollivier, depicting W. A. Mozart entertaining the royal court of Louis François, Prince of Conti in the Four-Mirror Salon of the Palais du Temple, Le Marais, Paris. (Public Domain)
Στο «Απογευματινό τσάι στον ναό» (1766), ο Μισέλ-Μπαρτελεμύ Ολιβιέ απεικόνισε τον Β.Α. Μότσαρτ να διασκεδάζει τη βασιλική αυλή του Λουδοβίκου Φρανσουά, πρίγκιπα του Κοντί, στο σαλόνι με τους τέσσερεις καθρέφτες του Παλατιού του Ναού (Λε Μαραί, Παρίσι). (Public Domain)

 

Ενώ τα τραγούδια αυτά μπορεί να φαίνονται και να ακούγονται απατηλά απλά σε σύγκριση με τις όπερες του Μότσαρτ, απαιτούν εξαιρετική φωνητική τεχνική και καλλιτεχνική ευαισθησία. Έχουν επίσης την ίδια φωνητική γραφή και δραματική αίσθηση με τα γνωστά αριστουργήματα του συνθέτη. Για παράδειγμα, οι «Βραδινές σκέψεις» είναι ένας ελεγειακός διαλογισμός για τον θάνατο, καθώς ο συνθέτης υπερβαίνει το κείμενο για να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα γαλήνιας ηρεμίας. Αντίθετα, η «Βιολέτα» είναι μια παιχνιδιάρικη μελοποίηση ενός ποιήματος του Γκαίτε, όπου κάθε στίχος προσφέρει μια διαφορετική διάθεση. Και τα δύο αυτά έργα λειτουργούν ως μικροσκοπικές όπερες στο πλαίσιο ενός τραγουδιού.

Τα τραγούδια του Μότσαρτ αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ρεπερτορίου του. Τα τραγούδια του αναδεικνύουν το ταλέντο του τόσο στις ορχηστρικές όσο και στις φωνητικές συνθέσεις, καθώς έχουν έναν αδιαμφισβήτητο «μοτσαρτιανό» ήχο. Συνδυάζοντας φωνή και πιάνο και διαμορφώνοντας τη μουσική σύμφωνα με το κείμενο, ο συνθέτης δημιούργησε μια πρόγευση του γερμανικού έντεχνου τραγουδιού, το οποίο αργότερα επηρέασε ρομαντικούς συνθέτες όπως ο Σούμπερτ, ο Σούμαν και ο Μπραμς.

Συνολικά, τα τραγούδια του Μότσαρτ αντιπροσωπεύουν το αποκορύφωμα της μουσικής τελειότητας με την κλασική τους αρτιότητα, την καλλιτεχνική τους ομορφιά και την οικουμενική τους σύνδεση. Τα τραγούδια του Μότσαρτ προσφέρουν, επίσης, το ίδιο δραματικό εύρος με τις μεγαλύτερες όπερές του, αλλά με πιο συμπυκνωμένο τρόπο, μεταφέροντας συναισθήματα με τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να ταυτιστούν τόσο στις πιο φωτεινές όσο και στις πιο σκοτεινές στιγμές τους.

Της Ariane Triebswetter

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Shen Yun: Η ευρωπαϊκή περιοδεία του 2024

Ο λαμπερός θίασος παραστατικών τεχνών Σεν Γιουν (Shen Yun Performing Arts), που αντλεί το ρεπερτόριό του από την αρχαία κινεζική παράδοση, αναβιώνοντας τον κλασικό κινεζικό χορό σε συνδυασμό με μουσική που παντρεύει αρμονικά την κλασική δυτική μουσική με παραδοσιακά κινεζικά όργανα όπως το έρχου, αλλά και με δυτικές τεχνικές όπως το μπελ κάντο, έχει ήδη ξεκινήσει τη φετινή του περιοδεία στην Ευρώπη.

Αν και δεν περιλαμβάνεται κάποια ελληνική πόλη στους σταθμούς του στην ήπειρο, το υψηλότατο καλλιτεχνικό επίπεδο του θιάσου, καθώς και η μοναδικότητα της εμπειρίας που προσφέρουν οι παραστάσεις του, οι οποίες πέρα από το στοιχείο του εντυπωσιασμού, χαρίζουν στους θεατές μια βαθιά εσωτερική και πνευματική  εμπειρία, αφήνοντάς τους – κατά γενική ομολογία – με μια αίσθηση έντονης ψυχικής ανάτασης, αποτελούν ισχυρά κίνητρα για να σκεφτούμε ένα ταξίδι σε μία από τις πόλεις τις οποίες πρόκειται να επισκεφθεί.

Η ευρωπαϊκή περιοδεία του Σεν Γιουν για το 2024 ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2023 και θα διαρκέσει μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου. Σε αυτήν θα συμμετέχουν δύο ομάδες του θιάσου, όπως είναι φανερό από κάποιες ημερομηνίες που αλληλοεπικαλύπτονται. Στο Σεν Γιουν, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, δραστηριοποιούνται παράλληλα αρκετές ομάδες, καθώς με τις περιοδείες τους πρέπει να καλύψουν 5 ηπείρους: Ασία, Βόρεια Αμερική, Λατινική Αμερική, Ευρώπη, Ωκεανία. Κάθε χρόνο, η παράσταση που παρουσιάζεται αλλάζει, κάτι που σημαίνει νέες χορογραφίες, νέα κοστούμια και νέα μουσικά κομμάτια, τα οποία γράφονται ειδικά για τις παραστάσεις του Σεν Γιουν και παίζονται ζωντανά από τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σεν Γιουν.

The internationally renowned Shen Yun returns to Chrysler Hall Jan 7th-8th bringing 5,000 years of ancient Chinese culture and dance | Community | militarynews.com

Κάθε παράσταση διαρκεί δύο ώρες περίπου, με διάλειμμα, και αποτελείται από 17-18 χορευτικά σκετς, τα οποία αφηγούνται είτε παραδοσιακές κινεζικές ιστορίες είτε ιστορίες από την κινεζική/βουδιστική μυθολογία είτε ιστορίες από τη σύγχρονη Κίνα. Ενδιάμεσα, παρεμβάλλονται δύο συνήθως τραγούδια με την τεχνική του μπελ κάντο, ενώ υπάρχουν και δύο αφηγητές, οι οποίοι προλογίζουν κάθε ιστορία βοηθώντας τους θεατές να την κατανοήσουν ευκολότερα. Το πνευματικό εναλλάσσεται με το χιουμοριστικό, το δραματικό και το συγκινητικό, κρατώντας το ενδιαφέρον των θεατών ζωντανό συνεχώς.

Οι αφηγητές μιλούν σε δύο γλώσσες (κινέζικα και την τοπική γλώσσα). , κάτι που θα πρέπει να λάβετε υπόψη, αν όντως αποφασίσετε να ταξιδέψετε για απολαύσετε αυτήν τη μοναδική παράσταση.

Ημερομηνίες και σταθμοί

Συνοπτικά, οι θίασοι θα βρίσκονται τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο σε Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ από τον Φεβρουάριο θα περιλαμβάνονται και παραστάσεις σε Γαλλία, Γερμανία και Αυστρία (για δύο μόνο παραστάσεις) στο πρόγραμμα της περιοδείας. Τον Μάρτιο, θα συνεχιστούν οι παραστάσεις σε Γαλλία και Γερμανία και παράλληλα οι θίασοι θα ταξιδέψουν και σε άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπως η Τσεχία, το Βέλγιο και η Ελβετία, αλλά και βόρεια σε Πολωνία και Σουηδία και νότια στην Ισπανία. Τον Απρίλιο, οι θίασοι θα βρίσκονται κυρίως σε Γερμανία και Γαλλία, με σύντομους σταθμούς σε Σουηδία, Δανία και Ελβετία, ενώ τον Μάιο, τέλος, η περιοδεία θα περιοριστεί στις Γερμανία και Γαλλία, με μια τριήμερη επιστροφή στην Αυστρία, όπου θα δοθούν και οι τελευταίες παραστάσεις.

Για περισσότερες λεπτομέρειες και για να κλείσετε εισιτήρια, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του θιάσου.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

3-5 Ιανουαρίου: Κάλιαρι, Ιταλία

4-6 Ιανουαρίου: Οξφόρδη, Ηνωμένο Βασίλειο

9-14 Ιανουαρίου: Τορίνο, Ιταλία

11-14 Ιανουαρίου: Γουόκινγκ, Ηνωμένο Βασίλειο

16-21 Ιανουαρίου: Μιλάνο, Ιταλία

17-18 Ιανουαρίου: Μίλτον Κινς, Ηνωμένο Βασίλειο

20-23 Ιανουαρίου: Νορθάμπτον, Ηνωμένο Βασίλειο

23-25 Ιανουαρίου: Πάρμα, Ιταλία

26-31 Ιανουαρίου: Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

29-31 Ιανουαρίου: Ούντινε, Ιταλία

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

1-4 Φεβρουαρίου: Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

4-6 Φεβρουαρίου: Μπορντώ, Γαλλία

7-8 Φεβρουαρίου: Λαντάντνο, Ουαλία, Ηνωμένο Βασίλειο

10 Φεβρουαρίου: Λίβερπουλ, Ηνωμένο Βασίλειο

10-11 Φεβρουαρίου: Σάλτσμπουργκ, Αυστρία

13-15 Φεβρουαρίου: Γλασκώβη, Σκωτία, Ηνωμένο Βασίλειο

13-18 Φεβρουαρίου: Νάντη, Γαλλία

14-18 Φεβρουαρίου: Λούντβιχσμπουργκ, Γερμανία

20-25 Φεβρουαρίου: Σάλφορντ, Ηνωμένο Βασίλειο

22-25 Φεβρουαρίου: Τουρ, Γαλλία

22-25 Φεβρουαρίου: Μύλχαϊμ (αν ντερ Ρουρ), Γερμανία

27-29 Φεβρουαρίου: Παρίσι, Γαλλία

28-29 Φεβρουαρίου: Φρανκφούρτη, Γερμανία

ΜΑΡΤΙΟΣ

1-2 Μαρτίου: Παρίσι, Γαλλία

1-2 Μαρτίου: Φρανκφούρτη, Γερμανία

1-4 Μαρτίου: Πράγα, Τσεχία

4-31 Μαρτίου: Αιξ-αν-Προβάνς, Γαλλία

5-6 Μαρτίου: Οστάνδη, Βέλγιο

6 Μαρτίου: Πράγα, Τσεχία

8-9 Μαρτίου: Λούμπλιν, Πολωνία

8-10 Μαρτίου: Λειψία, Γερμανία

9-17 Μαρτίου: Σαν Λορένθο ντε Ελ Εσκοριάλ, Ισπανία

11-12 Μαρτίου: Τόρουν, Πολωνία

13-14 Μαρτίου: Λογρόνιο, Ισπανία

14-16 Μαρτίου: Λοτζ, Πολωνία

18-19 Μαρτίου: Γκντύνια, Πολωνία

19-21 Μαρτίου: Σεβίλλη, Ισπανία

22-24 Μαρτίου: Βασιλεία, Ελβετία

23-24 Μαρτίου: Μπιλμπάο, Ισπανία

27-29 Μαρτίου: Τουλόν, Γαλλία

27-30 Μαρτίου: Στοκχόλμη, Σουηδία

31 Μαρτίου: Λίντσοπινγκ, Σουηδία

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

1 Απριλίου: Λίντσοπινγκ, Σουηδία

1-2 Απριλίου: Ρενς, Γαλλία

1-14 Απριλίου: Αιξ-αν-Προβάνς, Γαλλία

4-5 Απριλίου: Όντενσε, Δανία

4-7 Απριλίου: Παρίσι, Γαλλία

8-9 Απριλίου: Ώρχους, Δανία

11-14 Απριλίου: Λωζάννη, Ελβετία

16-21 Απριλίου: Λυών, Γαλλία

17-21 Απριλίου: Βερολίνο, Γερμανία

23-24 Απριλίου: Ντούισμπουργκ, Γερμανία

23-28 Απριλίου: Μονπελλιέ, Γαλλία

26-28 Απριλίου: Φύσσεν, Γερμανία

30 Απριλίου: Βρέμη, Γερμανία

ΜΑΪΟΣ

1-2 Μαΐου: Βρέμη, Γερμανία

2-5 Μαΐου: Παρίσι, Γαλλία

6 Μαΐου: Λεβερκούζεν, Γερμανία

8-10 Μαΐου: Αμνεβίγ, Γαλλία

9-11 Μαΐου: Γκρατς, Αυστρία

Τι σημαίνει να είναι κανείς ένα «σκεύος για τη μουσική»;

Κάτι που ακούγεται αρκετά συχνά από τους μουσικούς, αλλά κυρίως από τους τραγουδιστές, είναι η επιθυμία τους να «είναι ένα σκεύος» (ή όχημα) όταν ερμηνεύουν. Ως συνθέτης, έχω νιώσει κι εγώ, με τον τρόπο μου, αυτό το συναίσθημα, αν και πάντα αναρωτιόμουν τι πραγματικά σημαίνει. Υπάρχει μια συγκεκριμένη ψυχολογία που συνοδεύει μια μουσική ερμηνεία, ειδικά σε δημόσιο χώρο. Μέρος αυτής είναι η ίδια ευαλωτότητα που νιώθει κάθε ομιλητής ή ηθοποιός όταν βγαίνει μπροστά σε ένα πλήθος ανθρώπων για να εκφέρει λόγο.

Είναι γεγονός ότι κάποιος χρειάζεται αυτοπεποίθηση για να κάνει οποιαδήποτε παρουσίαση δημοσία, αλλά δεν θα αναφερθώ σε αυτό εδώ, παρά μόνο για να πω ότι θεωρώ ως μία από τις πιο πολύτιμες εμπειρίες των μαθητικών μου χρόνων την απομνημόνευση ποιημάτων, όπως το «Hiawatha», το «Jabberwocky» και τη «Διεύθυνση του Γκέττυσμπεργκ» και τη μοναχική  απαγγελία τους, παρά τον τρόμο μου, μπροστά στην τάξη. Όταν όλα είχαν τελειώσει, σκεφτήκαμε ότι όλα είχαν πάει καλά.

Αφού κατακτηθεί ο βασικός φόβος του να κάνεις οτιδήποτε μόνος σου μπροστά σε πλήθος, έρχεται το ζήτημα του «σκεύους». Ακριβώς όπως οι ιεροκήρυκες προσεύχονται πριν από τα κηρύγματά τους για να τους χρησιμοποιήσει ο Θεός για να πει αυτά που πρέπει, έτσι και οι μουσικοί εκφράζουν συχνά την ελπίδα ότι, τρόπον τινα, δεν θα είναι οι ίδιοι η πηγή, αλλά απλώς ένας αγωγός για να εκφραστεί κάποια μεγαλύτερη πνευματική δύναμη. Και όταν όντως «χάνονται» στην ερμηνεία τους – όταν δηλαδή χάνουν κάθε ανασταλτική αυτοσυνείδηση – πιστεύουν ότι όντως έχουν χρησιμεύσει ως σκεύος.

Η έννοια του βιβλικού σκεύους

Η λέξη «σκεύος» είναι σαφώς μία βιβλική μεταφορά. Συναντάται χαρακτηριστικά στη Βίβλο του Βασιλέως Ιακώβου (Εξουσιοδοτημένη Έκδοση, 1611), την αγγλική μετάφραση της Βίβλου που έγινε κατά τη διάρκεια της βασιλείας και κατόπιν αιτήματος του Ιακώβου Α’ της Αγγλίας για την Αγγλικανική Εκκλησία, ενώ συνώνυμά της, όπως το «δοχείο», χρησιμοποιούνται σε πιο σύγχρονες μεταφράσεις. Η Βίβλος του Βασιλέως Ιακώβου μιλάει συχνά για σκεύη αγιασμού, σκεύη τιμής, σκεύη υψηλής χρήσης, σκεύη ελέους και ούτω καθ’ εξής. Ο Άγιος Παύλος, επίσης, αποκαλείται «σκεύος εκλεκτό» (Πράξεις 9:15, «Kαι ο Kύριος του είπε: Πήγαινε, δεδομένου ότι αυτός είναι ένα εκλεκτό σκεύος σε μένα,…»). Ας εξετάσουμε λοιπόν τι ακριβώς ήταν ένα βιβλικό σκεύος, ως αντικείμενο μεταφοράς.

Ένα πήλινο σκεύος στους βιβλικούς χρόνους ήταν ένα σκεύος, το οποίο χρησίμευε συνήθως για τη μεταφορά υγρών ή σιτηρών. Κατ’ αρχάς, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι για να γεμίσει, ακόμα και με κάποια πνευματική έννοια, πρέπει να είναι άδειο. Με αυτό εννοώ ότι, αν ο νους του μουσικού είναι απασχολημένος με διάφορα ζητήματα, όπως προσωπικές διαμάχες, ματαιοδοξία ή ζήλια προς έναν άλλο καλλιτέχνη, φόβο ή ανασφάλεια, τότε το σκεύος είναι ήδη γεμάτο και δεν έχει χώρο για τα πράγματα που θέλει να δώσει στο ακροατήριο.

Έτσι, ίσως χρειαστεί πρώτα να «αδειάσει» κανείς από όλα αυτά τα πράγματα και στη συνέχεια να «γεμίσει» με αυτά που τροφοδοτούν μια σπουδαία ερμηνεία: ένα καθαρό μυαλό, ένα πνεύμα ταπεινής ευγνωμοσύνης για την ευκαιρία που του δίνεται να το κάνει, μια αίσθηση εσωτερικής γαλήνης, ακόμα και αγάπη για τους ανθρώπους που πρόκειται να ακούσουν την ερμηνεία του.

Δεύτερον, τα σκεύη που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε είναι συνήθως ομοιόμορφες σειρές βιομηχανικά κατασκευασμένων αντικειμένων μέσα σε ένα κατάστημα, όπως γλάστρες που βγήκαν από μια γραμμή παραγωγής και δείχνουν ίδιες. Αλλά τα βιβλικά σκεύη ήταν χειροποίητα και δεν υπήρχαν δύο ακριβώς όμοια. Έτσι, όταν συνήθως καθοδηγώ έναν ή δύο τραγουδιστές, τους παροτρύνω να θυμούνται ότι κανένας άλλος δεν ακούγεται ούτε χρειάζεται να ακούγεται ακριβώς όπως εκείνοι και να αποφεύγουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους τραγουδιστές: «Ο Θεός θέλει να χρησιμοποιήσει αυτό που είσαι».

 No two ancient vessels were ever alike, anymore than a performer can ever interpret a piece of music exactly as another might. (Courtesy of Michael Kurek)
Όπως κανένα αρχαίο αγγείο δεν ήταν ποτέ όμοιο με τα άλλα, έτσι και ένας ερμηνευτής δεν μπορεί ποτέ να ερμηνεύσει ένα μουσικό κομμάτι ακριβώς όπως ένας άλλος. (Ευγενική παραχώρηση του Μάικλ Κούρεκ)

 

Τρίτον, ένα σκεύος διαφέρει από ένα «κανάλι», επειδή γεμίζει, αποθηκεύει το περιεχόμενό του για κάποιο χρονικό διάστημα και μπορεί να μεταφερθεί σε κάποια τοποθεσία πριν το αδειάσουν. Ένα κανάλι, αντίθετα, όπως ένα λάστιχο ποτίσματος ή ένα τηλέφωνο, μεταφέρει το περιεχόμενό του εκείνη τη στιγμή, χωρίς να το αποθηκεύει.

Ένα μέντιουμ (medium=μέσον, διάμεσος), το οποίο ισχυρίζεται ότι λειτουργεί ως «κανάλι» μεταφέροντας τα λόγια των ψυχών των αποθανόντων και μάλιστα μιλάει με τη φωνή τους, δεν συνεισφέρει τίποτα από τη δική του προσωπικότητα, αλλά μεταφέρει μόνο τη δική τους. Ένα σκεύος, ωστόσο, όπως μια μητέρα που κουβαλάει ένα παιδί στη μήτρα της για κάποιο χρονικό διάστημα, συμβάλλει βαθιά στη φύση αυτού που μεταφέρεται. Το περιεχόμενο ενός μουσικού σκεύους, ήτοι οι συνθέσεις που εκτελούνται, επηρεάζονται θεμελιωδώς από την προσωπική ερμηνεία του φορέα.

Τέλος, όταν το περιεχόμενο ενός σκεύους διανεμηθεί, το ίδιο το σκεύος δεν έχει πλέον κανέναν έλεγχο στο τι θα συμβεί στο περιεχόμενο αυτό. Ομοίως, όταν ένας καλλιτέχνης βγαίνει στη σκηνή, δεν μπορεί να έχει καμία βεβαιότητα για το αν ακόμη και η πιο εμπνευσμένη από τις παραστάσεις του θα εκτιμηθεί ή θα πέσει στο κενό. Ως εκ τούτου, οι ερμηνευτές πρέπει να εγκαταλείψουν ολοκληρωτικά κάθε ανησυχία που μπορεί να έχουν για το τι θα σκεφτεί ο κόσμος προτού βγουν στη σκηνή, γιατί τέτοιες σκέψεις λειτουργούν ως αντιπερισπασμός που τους εμποδίζει να αποδώσουν τα μέγιστα. Η δουλειά τους είναι απλώς να δώσουν την καλύτερη δυνατή ερμηνεία τους και να αφήσουν τα πράγματα να εξελιχθούν όπως είναι να εξελιχθούν.

Με πνευματικούς όρους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μόλις το περιεχόμενο του σκεύους χυθεί στο κοινό, είναι δουλειά του Θεού, όχι του ερμηνευτή, να το χρησιμοποιήσει ή να μην το χρησιμοποιήσει στην ψυχή του ακροατή, ανάλογα με το αν ο ακροατής είναι ανοιχτός να δεχτεί αυτό το δώρο της ομορφιάς.

Το ζήτημα της αποδέσμευσης

Ένας άλλος τρόπος να εξηγήσουμε το τελευταίο σημείο, το να μην ανησυχούμε δηλαδή για το αν θα αρέσει στους ανθρώπους αυτό που κάνουμε, απαντά σε διάφορες φιλοσοφίες και παραδόσεις, περιλαμβανομένου του Βουδισμού, ως θέμα απώλειας των προσκολλήσεων, που συχνά αποκαλείται απλά «αποδέσμευση». Ο Άγιος Φραγκίσκος ντε Σάλες το συζήτησε αυτό εκτενώς στο πνευματικό κλασικό βιβλίο του «Εισαγωγή στην ευσεβή ζωή» (1609), το οποίο εκτιμούν τόσο οι Διαμαρτυρόμενοι όσο και οι Ρωμαιοκαθολικοί.

Η ουσία της αποδέσμευσης είναι η απελευθέρωση από την τυραννία πραγμάτων όπως τα υλικά αγαθά, για να είμαστε σίγουροι ότι δεν μας κατέχουν αυτά αντί να τα κατέχουμε εμείς. Αν η αίσθηση της αυτοεκτίμησης ή της αξίας ενός καλλιτέχνη ως ατόμου εξαρτάται από το πόσο καλή ή κακή ήταν η τελευταία του παράσταση ή από το τι γράφουν γι’ αυτόν οι κριτικοί, τότε στη ζωή του θα έχει πολλά σκαμπανεβάσματα.

Για τον λόγο αυτό, ακόμη και όταν κάποιος είναι ένα «σκεύος», είναι σημαντικό να αντλεί την αυτοεκτίμησή του από αλλού. Είναι απολύτως δυνατό να κάνει κανείς εξαιρετική δουλειά ως ερμηνευτής (ίσως και ακόμα καλύτερη…), διατηρώντας μια προοπτική υγιούς αποδέσμευσης και απόστασης από το εγώ του.

Του Michael Kurek

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Τι κρύβεται πίσω από τον «θεϊκά εμπνευσμένο» ήχο της συμφωνικής ορχήστρας Shen Yun

Οι θεατές συχνά φεύγουν από μια συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας Σεν Γιουν μιλώντας για κάτι που ακούγεται σαν πνευματική εμπειρία.

«Μοιάζει να έρχεται από τον ουρανό», δήλωσε η Λίντα Ντέβλιν μετά από μια συναυλία στο Κάρνεγκι Χολ, που παρακολούθησε μαζί με τον Μπιλ O’Κηφ, επίσης παλαιό θαυμαστή του συνόλου, όπως και η ίδια. «Αυτή είναι η τέταρτη φορά που το παρακολουθούμε, κάθε χρόνο το περιμένουμε με ανυπομονησία. Είναι τόσο όμορφο… Είναι ένας γαλήνιος, αναζωογονητικός τόπος ουράνιων ήχων.»

Ο Ρίτσαρντ Ενγκ, που παρευρέθη στην ίδια συναυλία, είπε περίπου τα ίδια.

«Η μουσική των εγχόρδων ακουγόταν σαν ουράνια μουσική και στο τέλος, όταν ανέβασαν το ρυθμό, με τα τύμπανα στο βάθος, φαινόταν σαν να είχε γίνει η σύνθεση με τον Θεό να μπαίνει στην εικόνα», δήλωσε ο κος Ενγκ. «Με έκανε να κλείσω τα μάτια μου και να σκεφτώ τον ουρανό.»

Η ορχήστρα αποτελείται από τους καλύτερους μουσικούς του Θιάσου Παραστατικών Τεχνών Σεν Γιουν (Shen Yun Performing Arts) με έδρα τη Νέα Υόρκη, της κορυφαίας παγκοσμίως ομάδας κλασικού κινεζικού χορού. Το 2006, καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένων Κινέζων αντιφρονούντων που διαφεύγουν από τις διώξεις του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος – δημιούργησαν την εταιρεία με στόχο την αναβίωση 5.000 ετών κινεζικού πολιτισμού. Για πέντε χιλιετίες, ο πολιτισμός αυτός θεωρούνταν εμπνευσμένος από τους θεούς.

«Η χώρα των θεών»

Το πρόγραμμα της Συμφωνικής Ορχήστρας Σεν Γιουν συνήθως περιλαμβάνει πολλά κλασικά αγαπημένα κομμάτια, καθώς και κάποια που έχουν γραφτεί ειδικά για να αναδείξουν τις αρχαίες κινεζικές μελωδίες και μουσικά όργανα, σε συνδυασμό με μια πλήρη, 100μελή συμφωνική ορχήστρα. Αυτές οι πρωτότυπες συνθέσεις χαρίζουν στους ακροατές μια γεύση του κλασικού κινεζικού πολιτισμού.

Πριν καταλάβει την ηγεσία της χώρας το κομμουνιστικό κόμμα του Μάο Τσετούνγκ, η Κίνα ήταν γνωστή ως «Ουράνια Αυτοκρατορία» ή «Χώρα των Θεών». Παρά το γεγονός ότι διάφορες δυναστείες διαδέχονταν η μία την άλλη, ορισμένα βασικά δόγματα παρέμεναν σταθερά εν μέσω των υπόλοιπων αλλαγών, όπως, για παράδειγμα, η πεποίθηση των Κινέζων ότι ο πολιτισμός τους ήταν ένα δώρο των θεών. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό του ήταν η επιδίωξη της αρμονίας μεταξύ του ουρανού, της γης και της ανθρωπότητας.

Ο κινεζικός πολιτισμός διαμορφώθηκε υπό την επίδραση του Βουδισμού, του Ταοϊσμού και του Κομφουκιανισμού, τα οποία, είτε ως θρησκείες είτε ως φιλοσοφικά ρεύματα, τόνιζαν την αξία της ηθικής και της αρετής. Ως αποτέλεσμα αναπτύχθηκε η πρακτική της «πνευματικής καλλιέργειας», η προσπάθεια δηλαδή βελτίωσης του χαρακτήρα του ατόμου, μια ιδέα που διαδόθηκε ευρέως και ρίζωσε στην κινεζική κοινωνία. Κάθε στίχος των ποιητών ήταν προϊόν διαλογισμού. Κάθε πινελιά των ζωγράφων και των καλλιγράφων ήταν απόρροια βαθιάς ενδοσκόπησης.

Αυτή την προσέγγιση ακολουθούν και οι καλλιτέχνες του Σεν Γιουν, όπως έχουν εξηγήσει στους Epoch Times, εναρμονισμένοι με την παράδοσή τους και με τις αρχές της αλήθειας, της καλοσύνης και της ανεκτικότητας. Για αυτούς, μια ενάρετη ζωή είναι εξίσου σημαντική με την καθημερινή τους εξάσκηση στην τέχνη τους.

Η Γινγκ Τσεν, μία από τους μαέστρους, είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξη ότι «στο Σεν Γιουν επιδιώκουμε κάτι που αποκαλούμε ‘τσουν σαν, τσουν μέι’, το οποίο σημαίνει ‘αγνή καλοσύνη, αγνή ομορφιά’».

«Πιστεύω ότι είναι κυρίως εξαιτίας αυτού που το κοινό νιώθει τόση ανάταση και έμπνευση στις συναυλίες του Σεν Γιουν», πρόσθεσε.

«Χωρίς πνεύμα, συναίσθημα και ιδέες, οι νότες είναι άδειες και χωρίς νόημα. Είναι το πνεύμα και το νόημα που χαρίζουν στη μουσική τη ζωή και την ψυχή της», επεσήμανε η κα Τσεν. «Ανοίξτε την καρδιά και τον νου σας, νιώστε τι λέει η μουσική και αφήστε την να εμπλουτίσει τη ζωή σας!»

Ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης

Οι αντιδράσεις του κοινού ως επί το πλείστον επιβεβαιώνουν τα λόγια της κας Τσεν.
Η Υβόν Φερνάντεζ δήλωσε ότι η συναυλία της ορχήστρας του Σεν Γιουν άλλαξε τη ζωή της.

«Με έκανε να ξεχάσω τα πάντα. Όξυνε τις αισθήσεις μου. Προκάλεσε μια εμπειρία εσωτερικής αναζήτησης», ομολόγησε. «Με οδήγησε σε μια ορισμένη κατάσταση, μια απίστευτη εξύψωση και εξάπλωση, σαν να ήταν όλα δυνατά.»

«Ένιωσα επίσης γεμάτη ελπίδες και επιθυμίες, όλα όσα ήθελα να κάνω. Η μουσική τους με έκανε πραγματικά να ταξιδέψω», πρόσθεσε. «Επανειλημμένα σκεφτόμουν πόσο απίστευτο ήταν αυτό που άκουγα. Ειλικρινά, δεν μπορούσαν να το πιστέψω.»

«Η ομορφιά και η μεγαλοπρέπεια των ήχων ήταν μαγική, ήταν μια μαγευτική στιγμή για εμένα. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πώς ένιωσα. Δεν ήθελα να τελειώσει.»

Στην άλλη άκρη της γης σχεδόν, στην Ταϊβάν, η Σου-κάι Γουέι είχε μια παρόμοια εμπειρία.

«Είναι μια υπέροχη μουσική, βάλσαμο για την ψυχή», σχολίασε. «Είναι μια ουράνια μουσική και έχει τη δύναμη να προσδίδει νόημα και κίνητρα στη ζωή.»

Ο Τζόναθαν Φράιμπεργκ παρακολούθησε μια συναυλία του Σεν Γιουν στο Σικάγο, η οποία ήταν η καλύτερη που είχε δει στη ζωή του.

«Την ένιωσα βαθιά μέσα στην ψυχή μου, στο βαθύτερο μέρος της ψυχής μου», είπε. «Ήταν πάρα πολύ καλή – με συγκίνησε τόσο που, με τις πρώτες νότες σχεδόν του πρώτου κομματιού, άρχισα κυριολεκτικά να κλαίω… Με έκανε να νιώσω ότι όλα θα πάνε καλά.»

Μετάφραση – Επιμέλεια: Αλία Ζάε