Τρίτη, 14 Οκτ, 2025

Στη διεθνή ακαδημαϊκή σκηνή τα ελληνικά πανεπιστήμια μέσω κοινών μεταπτυχιακών

Προχωρούν οι διαδικασίες για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού των νέων κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων (Joint Master ή Dual Master) μεταξύ ελληνικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και διακεκριμένων ξένων πανεπιστημίων. Τα 74 συνολικά προγράμματα που έχουν πάρει έγκριση για χρηματοδότηση προχωρούν ώστε να λειτουργήσουν από το ακαδημαϊκό έτος 2026–27.

Για «ουσιαστική μεταρρυθμιστική τομή, που ενισχύει τη θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στον διεθνή χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για τους φοιτητές και τους ακαδημαϊκούς μας και καθιστώντας τη χώρα μας σημείο αναφοράς για υψηλού επιπέδου σπουδές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη» έκανε λόγο ο Νίκος Παπαϊωάννου, υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, αρμόδιος για την Ανώτατη Εκπαίδευση, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ο υφυπουργός σημείωσε ότι «η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων (σ.σ. έγκρισης χρηματοδότησης) για τα κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών αποτελεί μια ακόμη έμπρακτη απόδειξη της αποφασιστικότητας της κυβέρνησης να επενδύσει στη γνώση, στην εξωστρέφεια και στη διεθνή αναγνώριση των ελληνικών πανεπιστημίων. Με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 94 εκατομμυρίων ευρώ για 74 νέα, καινοτόμα προγράμματα που ενώνουν ελληνικά ΑΕΙ με κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου — από το Yale και το Harvard έως το Columbia και το Sorbonne».

Ο κος Παπαϊωάννου προσέθεσε: «Με το έργο ‘Πανεπιστήμια Αριστείας’ αποδεικνύουμε στην πράξη ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι στρατηγική μας προτεραιότητα. Επενδύουμε στο ανθρώπινο κεφάλαιο, αναδεικνύουμε τη δυναμική των ελληνικών ΑΕΙ και δημιουργούμε τις συνθήκες ώστε η Ελλάδα να μην εξάγει πια ταλέντο, αλλά να το προσελκύει. Η διεθνοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν αποτελεί μόνο εκπαιδευτική πολιτική· είναι όραμα για μια Ελλάδα που πρωταγωνιστεί στη γνώση και την αριστεία».

«Η στρατηγική στήριξη από την Πολιτεία για τη λειτουργία των κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων αντανακλά την ξεκάθαρη βούληση για διεθνοποίηση», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χρήστος Μιχαλακέλης, πρόεδρος της Study in Greece, της ΑΜΚΕ των ελληνικών δημοσίων ΑΕΙ.

Ωστόσο, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια έχουν να αντιμετωπίσουν ποικίλες προκλήσεις, τόσο οργανωτικές όσο και σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, προκειμένου να εκταμιευθούν τα χρήματα που προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συνολικός προϋπολογισμός για τη χρηματοδότηση των νέων κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών ανέρχεται σε 94 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 80 εκατ. προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα 12 εκατ. από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, για την κάλυψη του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).

Πηγές που πρόσκεινται στην ακαδημαϊκή κοινότητα εξέφρασαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την ανησυχία τους σχετικά με το κατά πόσον θα προλάβουν τα ελληνικά ΑΕΙ στο σύνολό τους να καταρτίσουν συμφωνητικά με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού, αλλά και για τον χρόνο που θα απαιτηθεί για τη διαδικασία πιστοποίησης των προγραμμάτων από την ΕΘΑΑΕ.

Η επόμενη πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν τα προγράμματα είναι η έγκαιρη προώθησή τους, προκειμένου να προσελκύσουν φοιτητές από το εξωτερικό. «Είναι αναγκαία η συντονισμένη προβολή όλων των ξενόγλωσσων προγραμμάτων, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, των πανεπιστημίων, ιδιαίτερα τώρα που μπαίνουν σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως είναι αυτό της διεθνούς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», τόνισε ο κος Μιχαλακέλης.

Όπως ανέφερε, στο πλαίσιο της διεθνούς προβολής και προώθησης των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και ενόψει της λειτουργίας κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων, η Study in Greece προσφέρει στα ελληνικά πανεπιστήμια ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών με στόχο την ενίσχυση της απήχησης και της ελκυστικότητας των προγραμμάτων, καθώς και την προσέλκυση ξένων φοιτητών.

Το παράδειγμα της συνεργασίας ΕΚΠΑ–Yale

Από τα προγράμματα που έχουν προχωρήσει σε διαδικαστικό επίπεδο είναι εκείνο μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του πανεπιστημίου Yale (Γέιλ), με τίτλο «Περιβαλλοντικές Επιστήμες και Παγκόσμια Δημόσια Υγεία».

«Υπάρχει συγκεκριμένος προγραμματισμός, τον οποίο ακολουθούμε. Έχουμε ήδη προδιαγράψει τι θα κάνει το κάθε ίδρυμα και προχωράμε», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκος Θωμαΐδης, αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ και υπεύθυνος καθηγητής του προγράμματος από την πλευρά του ΕΚΠΑ.

Πιο συγκεκριμένα, όπως σημείωσε, έως τις 31 Μαΐου 2025 θα πρέπει όλα τα εγκεκριμένα ΜΠΣ να έχουν καταθέσει φάκελο πιστοποίησης στην ΕΘΑΑΕ. Στη συνέχεια, προκειμένου να λειτουργήσουν τα μεταπτυχιακά τον Σεπτέμβριο του 2026, θα πρέπει να γίνουν οι προσκλήσεις για υποβολή αιτήσεων τον Ιούνιο του 2026. Από πλευράς ΕΚΠΑ υπάρχει ήδη σχεδιασμός δράσεων προβολής του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού και των υπολοίπων του πανεπιστημίου νωρίτερα, ώστε να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος για την προσέλκυση φοιτητών.

Όπως επεσήμανε, το συγκεκριμένο κοινό μεταπτυχιακό θα είναι Dual, που σημαίνει ότι τα δύο πανεπιστήμια θα έχουν ταυτόχρονα εισακτέους στο πρώτο έτος. Στο δεύτερο έτος οι εισακτέοι θα μετακινούνται από το πανεπιστήμιο εισαγωγής τους στο δεύτερο πανεπιστήμιο. Προβλέπεται ήδη χορήγηση υποτροφιών σε όσους εισαχθούν στην Ελλάδα, ώστε να υπάρξει επιπλέον κίνητρο για τους φοιτητές.

Συνολικά, προβλέπεται το ΕΚΠΑ να έχει έως 30 εισακτέους, εκ των οποίων οι 20 θα προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι 10 από τρίτες χώρες. «Κάθε ένα από τα εγκεκριμένα προγράμματα θα έχει τις δικές του προδιαγραφές και τον δικό του κανονισμό, ωστόσο θα προβλέπεται ποσόστωση Ευρωπαίων και διεθνών φοιτητών», εξήγησε.

Ο χάρτης των συνεργασιών

Εκτός από τη συνεργασία ΕΚΠΑ–Yale, ορισμένα από τα νέα κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα που εγκρίθηκαν και αναμένεται να αρχίσουν τη λειτουργία τους από το ακαδημαϊκό έτος 2026–27 είναι τα εξής:

  • Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Harvard University: Εξατομικευμένη Ιατρική στις Πολυπαραγοντικές Οφθαλμικές Παθήσεις μέσω Διεπιστημονικής Προσέγγισης

  • Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Sorbonne Université: Βιομηχανική Κατάλυση και Βιώσιμη Ενέργεια

  • Πάντειο Πανεπιστήμιο και Columbia University: Παγκόσμια Κίνα

  • Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Boston University: Κρανιοπροσωπική Μηχανική

  • Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και University College London: Διατροφή και Βιωσιμότητα

  • Πολυτεχνείο Κρήτης και ETH Zurich: Τεχνολογία Βιώσιμων Υποδομών και Καινοτομία για το Μέλλον

  • Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Columbia University New York: Ανθρωπιστική Δράση και Συμπεριληπτική Διαχείριση Προκλήσεων της Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας

  • Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Heidelberg University: Τοπία Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σχεδιασμός

  • Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Imperial College London: Το Μικροβίωμα στην Υγεία και την Ασθένεια

Μεταξύ των ξένων πανεπιστημίων που θα συνεργαστούν με τα ελληνικά ΑΕΙ συγκαταλέγονται τα: King’s College London, George Mason University, State University of New York, University Paris VIII, York University, Ludwig-Maximilians University, Sibelius Academy, Beijing Language and Culture University, Cyprus University of Technology.

Ο αριθμός συνεργασιών ανά ελληνικό πανεπιστήμιο είναι:

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: 12
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: 7
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: 6
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: 5
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 4
Ιόνιο Πανεπιστήμιο: 4
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: 4
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 3
Πανεπιστήμιο Κρήτης: 3
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: 3
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: 3
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 3
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας: 3
Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο Κρήτης: 3
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο: 2
Πανεπιστήμιο Πατρών: 2
Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο: 2
Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος: 2
Πανεπιστήμιο Πειραιώς: 1
Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής: 1
Πάντειο Πανεπιστήμιο: 1

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Από σήμερα έως τις 2 Οκτωβρίου η περίοδος υποβολής αιτήσεων για μετεγγραφές φοιτητών

Ανοικτή θα παραμείνει από σήμερα, Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2025, έως και την Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2025, στις 14:00, η πλατφόρμα του Υπουργείου Παιδείας για την υποβολή ηλεκτρονικών αιτήσεων μετεγγραφής ή μετακίνησης φοιτητών των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) και των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών (ΑΕΑ).

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να επισκεφθούν τις ειδικές εφαρμογές στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://transfer.it.minedu.gov.gr προκειμένου να υποβάλουν την αίτησή τους.

Η προθεσμία αυτή αφορά φοιτητές που έχουν αδέλφια προπτυχιακούς φοιτητές, φοιτητές που εντάσσονται σε ειδικές κατηγορίες (με βάση μοριοδοτούμενα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, καθώς και ειδικά ποσοστά, όπως για παράδειγμα οι σοβαρές παθήσεις), αλλά και περιπτώσεις κατ’ εξαίρεση μετεγγραφών, για όσους επικαλούνται τεκμηριωμένα ιδιαίτερα σοβαρούς και εξαιρετικούς λόγους.

Για την είσοδο στην εφαρμογή, οι αιτούντες θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το όνομα χρήστη (username) και τον κωδικό (password) που τους έχει χορηγήσει η γραμματεία της Σχολής ή του Τμήματός τους. Το Υπουργείο Παιδείας επισημαίνει ότι η κατοχή Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) είναι υποχρεωτική στις περιπτώσεις όπου απαιτείται πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ώστε να διενεργείται αυτεπάγγελτη αναζήτησή του από τις αρμόδιες υπηρεσίες των ΑΕΙ στο πλαίσιο του ελέγχου των δικαιολογητικών.

Τέλος, οι φοιτητές κυπριακής καταγωγής, για τους οποίους ισχύουν ειδικές διατάξεις μετεγγραφής, καθώς και όσοι εισήχθησαν στα ΑΕΙ μέσω των επαναληπτικών εξετάσεων του Σεπτεμβρίου 2025, θα υποβάλουν αιτήματα μετεγγραφής ή μετακίνησης σε διαφορετικές ημερομηνίες. Οι ημερομηνίες αυτές θα καθοριστούν με σχετικό Δελτίο Τύπου, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών εγγραφής τους.

Από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μητσοτάκης: 431 δημόσια σχολεία ανακαινίζονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Μαριέττα Γιαννάκου»

Την προαναγγελία ότι το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» θα συνεχισθεί και θα επεκταθεί και σε άλλα σχολεία έκανε λίγο νωρίτερα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στο 3ο Γυμνάσιο Ζωγράφου, ένα από τα 431 δημόσια σχολεία της χώρας που ανακαινίζονται στο πλαίσιο του προγράμματος ώστε να είναι έτοιμα να υποδεχθούν μαθητές και μαθήτριες με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.

Το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» στοχεύει στην ανακαίνιση και αναβάθμιση των σχολικών υποδομών σε όλη την επικράτεια, καλύπτοντας τάξεις, χώρους υγιεινής, προσβασιμότητα και εξωτερικούς χώρους άθλησης, με σκοπό να παρέχεται ποιοτικό περιβάλλον μάθησης και ανοιχτοί χώροι για τα παιδιά πέραν των ωρών λειτουργίας του σχολείου.

Σύμφωνα με το σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε από την υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη και τον διευθυντή του σχολείου Αριστείδη Φαλαγκάρα για τις εργασίες, που υλοποιούνται στις αίθουσες διδασκαλίας, στους κοινόχρηστους χώρους και στο προαύλιο του παλαιότερου σχολείου στον Δήμο Ζωγράφου, στο οποίο επιπρόσθετα τοποθετείται αναβατήρας και γίνονται τα απαραίτητα έργα ώστε το σύνολο των εγκαταστάσεων να είναι προσβάσιμο σε μαθητές με κινητική αναπηρία. Όπως επισημάνθηκε, πρόκειται για την πρώτη ανακαίνιση του σχολικού συγκροτήματος από την κατασκευή των πρώτων κτηρίων του, το 1954.

Mετά την ολοκλήρωση της επίσκεψής του, ο πρωθυπουργός δήλωσε: «Κύριε Διευθυντά, χαίρομαι πάρα πολύ γιατί σε λίγες εβδομάδες από τώρα το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς θα υποδεχθεί τους μαθητές του Γυμνασίου σας σε ένα κτήριο το οποίο θα έχει σημαντικά ανακαινιστεί και ως προς τις τάξεις και ως προς την προσβασιμότητα και ως προς τους χώρους υγιεινής, αλλά και – αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό – ως προς εξωτερικούς χώρους άθλησης, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες και του Γυμνασίου και του Λυκείου, το οποίο συστεγάζεται σε αυτό το οικοδομικό τετράγωνο».

Ο πρωθυπουργός ανέφερε επίσης ότι η αναβάθμιση των κτηριακών υποδομών και η χρήση της τεχνολογίας προσφέρουν στους μαθητές αλλά και στους καθηγητές μια διαφορετική εκπαιδευτική εμπειρία, στα πλαίσια του «νέου σχολείου» όπως το οραματίζονται, και ευχήθηκε καλή αρχή, προσθέτοντας ότι σύντομα θα υπάρξουν σημαντικές ανακοινώσεις για τον τρόπο με τον οποίο θέλουν να επεκτείνουν το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» σε περισσότερα σχολεία της ελληνικής επικράτειας.

Η κα Ζαχαράκη επεσήμανε από την πλευρά της ότι καλωσορίζει τους μαθητές στο σχολείο και ότι τα σχολεία είναι έτοιμα να υποδεχθούν τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς για τη νέα χρονιά και ευχαρίστησε για την πρωτοβουλία τις τράπεζες, το υπουργείο Μεταφορών και τις «κτηριακές υποδομές», που συνέβαλαν στο να έχουν τα παιδιά ένα καλύτερο περιβάλλον. Προσέθεσε δε ότι η προσπάθεια δεν σταματάει και θα συνεχίζεται κάθε χρόνο, με στόχο να παραδίδονται καινούργια σχολεία, «κύτταρα» μιας ολόκληρης γειτονιάς, ανοιχτά για τα παιδιά, χαρούμενα και φωτεινά. Μιλώντας για περισσότερους διορισμούς και καλύτερες υποδομές, υποσχέθηκε περαιτέρω βελτιώσεις στο ελληνικό δημόσιο σχολείο.

Η νέα ρύθμιση για τους «αιώνιους» φοιτητές

Ένα τελευταίο «παράθυρο» για την ολοκλήρωση των σπουδών έμεινε ανοικτό για τους φοιτητές που έχουν ξεπεράσει το ανώτατο χρονικό περιθώριο φοίτησης στα ΑΕΙ, με τη θέσπιση ενός μηχανισμού τελευταίας ευκαιρίας, που νομοθετήθηκε την περασμένη Παρασκευή, με την ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας.

«Η Πολιτεία στέλνει το πολιτικό μήνυμα ότι αναγνωρίζει και επιβραβεύει τη συνεπή προσπάθεια, επενδύει στη διάσωση του εκπαιδευτικού κεφαλαίου που έχει ήδη παραχθεί, αλλά ταυτόχρονα θέτει ένα σαφές, μετρήσιμο όριο: ο επιπλέον χρόνος είναι μια τελευταία ευκαιρία να κερδηθεί ο αγώνας, όχι να επαναληφθεί», ξεκαθάρισε, μιλώντας στη Βουλή η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.

Όπως σημείωσε, η νέα ρύθμιση «διασφαλίζει ότι όσοι έχουν προχωρήσει σημαντικά τις σπουδές τους, έχουν ευκαιρία να τις ολοκληρώσουν» και τη χαρακτήρισε «ρεαλιστική, ενισχυτική και παιδαγωγικά συνεπή».

Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση για τους «αιώνιους» φοιτητές

Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανώτατη διάρκεια φοίτησης και τις δυνατότητες ολοκλήρωσης σπουδών στα ΑΕΙ, όπως ψηφίστηκε, προβλέπει ότι όσοι φοιτητές έχουν ολοκληρώσει το 70% των μαθημάτων ή πιστωτικών μονάδων και έχουν συμμετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια, θα έχουν δικαίωμα ολοκλήρωσης σπουδών εντός δύο επιπλέον εξαμήνων, κατόπιν υποβολής αίτησης, εντός 30 ημερών από την έκδοση των βαθμολογίων της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου κατά την οποία συμπληρώνεται η ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης.

Σημειώνεται ότι η ρύθμιση δεν επηρεάζει ενεργούς φοιτητές ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόμιμου χρονικού πλαισίου σπουδών (4+2 ή 5+3 έτη).

Από το υπουργείο τονίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο προσφέρεται «μια τελευταία, αλλά ρεαλιστική, ευκαιρία να μετατρέψουν το συσσωρευμένο εκπαιδευτικό τους κεφάλαιο σε πτυχίο».

Από τη διαγραφή εξαιρούνται τα άτομα με αναπηρία άνω του 50%, ενώ προβλέπεται κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας.

Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη για μερική φοίτηση αφορά σε γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόμενους (άνω των 20 ωρών εργασίας την εβδομάδα αποδεδειγμένα) και πρωταθλητές και αθλητές με εντατικό πρόγραμμα.

H ανακίνηση του ζητήματος από τους πρυτάνεις

Υπενθυμίζεται ότι, αν και ήδη από το 2022 έχει θεσμοθετηθεί η Ανώτατη Διάρκεια Φοίτησης, κατά το τελευταίο ακαδημαϊκό έτος, το τέλος του οποίου θα σήμαινε και την εφαρμογή μέσα στον Αύγουστο του 2025 του σχετικού νόμου περί διαγραφής όσων φοιτητών έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο και, παρ’ όλο που προβλέπονται ήδη εξαιρέσεις, η πανεπιστημιακή κοινότητα είχε ανακινήσει το θέμα ήδη από υπουργίας Κυριάκου Πιερρακάκη, ζητώντας βελτιωτικές ρυθμίσεις ως προς τις εξαιρέσεις του νόμου, αλλά και για τη θέσπιση μίας «δεύτερης ευκαιρίας» πριν από την οριστική διαγραφή.

Οι πρυτάνεις, οι οποίοι πραγματοποίησαν έκτακτη Σύνοδο την περασμένη Τετάρτη, εξέφρασαν ικανοποίηση που ελήφθησαν σε έναν βαθμό υπ’ όψιν οι προτάσεις τους στην τελική διαμόρφωση των άρθρων του νομοσχεδίου, ωστόσο επανέλαβαν στην ομόφωνη απόφασή τους την πρόταση να δίνεται η δυνατότητα στα πανεπιστήμια αιτιολογημένης αντιμετώπισης «ειδικών» περιπτώσεων φοιτητών που κινδυνεύουν με διαγραφή, εντός περιορισμένου ποσοστιαίου ορίου, που θα ορίζεται στον νόμο.

Οι αριθμοί

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία αφορά την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 και δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, το σύνολο των ενεργών φοιτητών των ΑΕΙ ήταν 352.099.

Παράλληλα, οι εγγεγραμμένοι φοιτητές ήταν συνολικά 703.857, κάτι που συνεπάγεται ότι οι μη ενεργοί φοιτητές, κατά την ίδια περίοδο, ανήλθαν στους 351.758.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω αριθμητικά δεδομένα αφορούν τα 25 ΑΕΙ και τις τρεις Ανώτατες Στρατιωτικές Σχολές (ΑΣΕΙ) της Ελλάδας.

Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, υπολογίζεται ότι με τη νέα ρύθμιση που προτείνεται, περίπου 290.000 ανενεργοί φοιτητές θα διαγραφούν από τα μητρώα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το νομικό πλαίσιο

«Αιώνιοι», «παλιοί», «λιμνάζοντες» ή «ανενεργοί», οι φοιτητές που δεν έχουν πάρει πτυχίο ενώ έχουν ξεπεράσει το χρονικό όριο ανώτατης φοίτησης απασχολούν τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας εδώ και δεκαετίες.

Η Ανώτατη Διάρκεια Φοίτησης θεσμοθετήθηκε με τον ν. 4957/2022, αποκαλούμενο και ως «νόμο Κεραμέως», ο οποίος όριζε ότι η ΔΑΦ για τα προγράμματα σπουδών διάρκειας 4 ετών ήταν τα 6 έτη (ν+2) και για τα 5ετή προγράμματα τα 8 έτη (ν+3). Μετά από τη συμπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, ο νόμος ανέφερε ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος εκδίδει πράξη διαγραφής».

Από τα παραπάνω, ο νόμος προέβλεπε εξαίρεση για «σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης».

Παράλληλα, προβλεπόταν το δικαίωμα μερικής φοίτησης, υπό προϋποθέσεις, το οποίο συνεπάγεται έως και διπλασιασμό του πραγματικού χρόνου φοίτησης, καθώς κάθε εξάμηνο μερικής φοίτησης προσμετράται ως μισό ακαδημαϊκό εξάμηνο.

Επιπλέον, δινόταν η δυνατότητα στους φοιτητές που το επιθυμούν και δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης, να διακόψουν τις σπουδές τους από ένα εξάμηνο έως το πολύ για 2 χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα όσα αφορούν τη μερική φοίτηση και τη διακοπή φοίτησης ισχύουν και με τη νέα ρύθμιση του νέου νόμου.

Η πρώτη προσπάθεια διαγραφής «αιωνίων» φοιτητών έγινε το 2007 (ν. 3549/2007), επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου. Στο άρθρο 14 του νόμου περιγραφόταν ότι «η ανώτατη διάρκεια φοίτησης στις προπτυχιακές σπουδές δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών του τμήματος, προσαυξανόμενο κατά 100%». Προβλεπόταν, επίσης, «σε εξαιρετικές περιπτώσεις» και με απόφαση της Συγκλήτου για τα πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα τότε ΤΕΙ, «ύστερα από πλήρως αιτιολογημένη εισήγηση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος και σχετική αίτηση φοιτητή ή σπουδαστή, η παράταση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης του αιτούντος, μέχρι δύο (2) εξάμηνα».

Επιπλέον, ο «νόμος Γιαννάκου» έδινε το δικαίωμα στους φοιτητές να να διακόψουν τις σπουδές τους, με έγγραφη αίτηση, για όσα εξάμηνα, συνεχόμενα ή μη, επιθυμούν, και «πάντως όχι περισσότερα από τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών». Τα εξάμηνα αυτά δεν προσμετρώνταν στην ανώτατη διάρκεια φοίτησης, ενώ οι φοιτητές ή σπουδαστές, που διέκοπταν τις σπουδές τους, έχαναν τη φοιτητική ιδιότητα καθ’ όλο το χρονικό διάστημα διακοπής των σπουδών τους, με τη λήξη της οποίας επανέρχονταν στο τμήμα τους.

Επόμενη προσπάθεια ρύθμισης αποτέλεσε ο ν. 4009/2011, ο επονομαζόμενος και «νόμος Διαμαντοπούλου». Ο νόμος καθόριζε ως «περίοδο κανονικής φοίτησης» τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξημένο κατά τέσσερα εξάμηνα, (ν+2). Δινόταν, ωστόσο, η δυνατότητα εγγραφής στα εξάμηνα εφ’ όσον πληρούσαν τους όρους συνέχισης της φοίτησης που καθορίζονταν στον Οργανισμό κάθε ιδρύματος. Παράλληλα, ο νόμος προέβλεπε την αυτοδίκαια διαγραφή φοιτητών εφ’ όσον δεν είχαν εγγραφεί για δύο συνεχόμενα εξάμηνα.

Ακόμη, με τον «νόμο Διαμαντοπούλου» εισήχθη η πρόβλεψη μερικής φοίτησης για όσους φοιτητές αποδεδειγμένα εργάζονταν τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα. Στα ΑΕΙ εναπόκεινταν οι ειδικότερες προϋποθέσεις και οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία διευκόλυνσης της φοίτησης των φοιτητών με αναπηρία. Στον νόμο παρέμεινε η πρόβλεψη για διακοπή φοίτησης, με τη διαφορά ότι οι φοιτητές που διέκοπταν λόγω υγείας ή ανωτέρας βίας αποδεδειγμένα, δεν έχαναν τη φοιτητική τους ιδιότητα.

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Ο Καναδάς ανανεώνει πρόγραμμα υποτροφιών με την Κίνα που απαιτεί πίστη στο Κομμουνιστικό Κόμμα

Η κυβέρνηση του Καναδά ανανέωσε τη χρηματοδότηση διμερούς προγράμματος υποτροφιών ανταλλαγής με την Κίνα, το οποίο προϋποθέτει από τους Κινέζους υποψηφίους να δηλώνουν αφοσίωση στο Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) και προσήλωση στο «σοσιαλιστικό σύστημα» της χώρας.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, Ντέηβιντ Μόρρισον, υπέγραψε στις 30 Ιουλίου συμφωνία με τον Κινέζο ομόλογό του, Μα Τζαοσού, για την ανανέωση του Προγράμματος Ανταλλαγής Υποτρόφων Καναδά-Κίνας. Μέσω του προγράμματος, η Οττάβα χρηματοδοτεί Κινέζους επισκέπτες ερευνητές για παραμονή σε καναδικά πανεπιστήμια διάρκειας 4 έως 12 μηνών.

Τις υποτροφίες διαχειρίζονται από κοινού το Συμβούλιο Υποτροφιών της Κίνας και η καναδική πρεσβεία στο Πεκίνο. Όπως είχε αποκαλύψει η εφημερίδα The Epoch Times το προηγούμενο έτος, στην επίσημη ιστοσελίδα του κινεζικού Εθνικού Ταμείου Σπουδών στο Εξωτερικό, ως πρώτη προϋπόθεση για συμμετοχή αναφέρεται η υποστήριξη στην ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Οι υποψήφιοι, κατά την περιγραφή της σχετικής προϋπόθεσης, καλούνται να «υποστηρίζουν την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και το σοσιαλιστικό σύστημα με κινεζικά χαρακτηριστικά, να αγαπούν την πατρίδα, να διαθέτουν καλή ηθική, να συμμορφώνονται με τον νόμο και να έχουν αίσθημα ευθύνης απέναντι στη χώρα, την κοινωνία και τον λαό, καθώς και ορθή κοσμοθεωρία, αντίληψη ζωής και αξίες».

Άλλες προϋποθέσεις περιλαμβάνουν την κινεζική υπηκοότητα, τη σωματική και ψυχική υγεία, τη γνώση ξένων γλωσσών και ηλικία κάτω των 50 ετών.

Το διμερές πρόγραμμα προβλέπει επίσης υποτροφίες που χρηματοδοτεί η Κίνα για Καναδούς υποψηφίους, ώστε να σπουδάσουν ή να διεξάγουν έρευνα σε κινεζικά πανεπιστήμια. Η προϋπόθεση πίστης στο Κόμμα αναφέρεται και στην προκήρυξη του προγράμματος για το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025.

Μετά τα σχετικά δημοσιεύματα, ο βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος και εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής Μάικλ Τσονγκ χαρακτήρισε την απαίτηση «απαράδεκτη», κατηγορώντας την καναδική κυβέρνηση ότι χρηματοδοτεί με χρήματα των φορολογουμένων πρόγραμμα που απαιτεί υποστήριξη της ιδεολογίας του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Παρόμοιες επιφυλάξεις εξέφρασε και ο συντηρητικός βουλευτής Μάικλ Κούπερ, ο οποίος έκανε λόγο για «σκανδαλώδη» προϋπόθεση και υποστήριξε πως η καναδική κυβέρνηση οφείλει να σταματήσει τη χρηματοδότηση του προγράμματος.

H Epoch Times απευθύνθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών για σχόλιο, αλλά δεν έλαβε απάντηση μέχρι τη δημοσίευση του άρθρου.

Το πρόγραμμα περιγράφεται ως το μακροβιότερο διμερές εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Καναδά. Ιδρύθηκε το 1973 στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του τότε πρωθυπουργού Πιερ Έλλιοτ Τρυντώ και του Κινέζου ομολόγου του, Τζόου Ενλάι, με στόχο την προώθηση της «αμοιβαίας κατανόησης, της ακαδημαϊκής συνεργασίας και της πολιτισμικής ανταλλαγής», σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή του.

Για τους Κινέζους υποψηφίους, το πρόγραμμα απευθύνεται σε ακαδημαϊκό προσωπικό, μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς απόφοιτους, αλλά και επαγγελματίες σε ανώτερες θέσεις στον δημόσιο τομέα – όπως δικαστές, δημοσιογράφους και οικονομολόγους – με έμφαση στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και στις Καναδικές Σπουδές.

Η καναδική πλευρά καλύπτει τα έξοδα διαβίωσης και ασφάλισης των Κινέζων συμμετεχόντων, ενώ το κινεζικό Εθνικό Ταμείο καταβάλλει τα έξοδα μετακίνησης.

Αντίστοιχα, για τους Καναδούς υποψηφίους, το πρόγραμμα αφορά φοιτητές, ερευνητικό και διδακτικό προσωπικό, καθώς και μεσαίας βαθμίδας επαγγελματίες, για σπουδές, έρευνα ή εκμάθηση της κινεζικής γλώσσας. Το Πεκίνο καλύπτει τα έξοδα διαμονής και ασφάλισης, ενώ το καναδικό υπουργείο αναλαμβάνει τα έξοδα μετακίνησης.

Κατά την ανακοίνωση της ανανέωσης του προγράμματος, ο Ντέηβιντ Μόρρισον ανήρτησε στο Χ στις 31 Ιουλίου ότι χάρηκε που υποδέχθηκε τον Κινέζο ομόλογό του στην Οττάβα, υπογραμμίζοντας πως «ο τακτικός και ανοιχτός διάλογος σε όλα τα επίπεδα είναι θεμελιώδης για τις διπλωματικές σχέσεις». Το υπουργείο Εξωτερικών σημείωσε ότι η επίσκεψη αποτέλεσε ευκαιρία για να συζητηθούν προκλήσεις και να προωθηθεί εποικοδομητικός διάλογος γύρω από τα συμφέροντα του Καναδά.

Προβληματισμοί

Η πρώην πρόεδρος της καναδικής οργάνωσης Canada-Hong Kong Link και υπέρμαχος της δημοκρατίας, Γκλόρια Φανγκ, εξέφρασε την άποψη ότι το πρόγραμμα ανταλλαγής έρχεται σε αντίθεση με τις δημοκρατικές αξίες του Καναδά και ενισχύει την επιρροή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας.

Όπως υποστήριξε, το πρόγραμμα δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Καναδά, αλλά διευκολύνει το ΚΚΚ να στέλνει πράκτορές του στον ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό κόσμο του Καναδά, ενώ παράλληλα προσφέρει ευκαιρίες προπαγάνδας προς Καναδούς φοιτητές που μεταβαίνουν στην Κίνα. Συμπλήρωσε ότι οι Καναδοί φορολογούμενοι δεν θα έπρεπε να επιδοτούν φοιτητές από απολυταρχικά καθεστώτα, τονίζοντας ότι τέτοια προγράμματα ανταλλαγών θα έπρεπε να περιορίζονται μεταξύ «δημοκρατιών που έχουν παρόμοια ιδεολογία».

Υπενθυμίζεται ότι ο Καναδάς έχει στο παρελθόν εκφράσει ανησυχίες για τους κινδύνους εθνικής ασφάλειας που απορρέουν από επιστημονικές συνεργασίες με κινεζικούς φορείς που συνδέονται με τις στρατιωτικές και κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας του Πεκίνου. Το 2023, η Οττάβα διέκοψε τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων στα οποία εμπλέκονταν ερευνητές συνδεδεμένοι με πανεπιστήμια ή ιδρύματα κρατικής ασφαλείας κρατών που θεωρούνται απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Η απόφαση αυτή ακολούθησε αναφορές για συνεργασίες Καναδών επιστημόνων από περίπου 50 πανεπιστήμια με κορυφαία στρατιωτικά ιδρύματα της Κίνας σε τομείς όπως η κβαντική κρυπτογραφία, η φωτονική και η διαστημική τεχνολογία.

Ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ντέηβιντ Μάτας είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του στην Epoch Times ότι η απαίτηση υποστήριξης της ηγεσίας του Κόμματος συνεπάγεται έμμεση υποστήριξη της εξωτερικής του δραστηριότητας. Όπως επεσήμανε, όποιος δηλώνει υποστήριξη στην κομμουνιστική ηγεσία σημαίνει ότι είναι πρόθυμος να συμμορφωθεί με τις εντολές της. Σε περίπτωση που του ζητηθεί να κατασκοπεύσει και αρνηθεί, δεν θεωρείται πλέον υποστηρικτής, σημείωσε.

Υπενθύμισε, τέλος, ότι η Κίνα διαθέτει νομοθεσία περί εθνικής κατασκοπείας, η οποία υποχρεώνει όλους τους πολίτες και οργανισμούς να συνεργάζονται με το κράτος για λόγους συλλογής πληροφοριών, εφόσον τους ζητηθεί.

Της Carolina Avendano

Μία εκπαιδευτική φιλοσοφία που στοχεύει στην καθολική ανάπτυξη των παιδιών

Η Σαρλότ Μέισον συνόψιζε τη φιλοσοφία του εκπαιδευτικού της προγράμματος ως εξής: «Η εκπαίδευση είναι ατμόσφαιρα, πειθαρχία και ζωή» .

Αυτή η πρόταση έγινε το σύνθημα της Εθνικής Εκπαιδευτικής Ένωσης Γονέων (PNEU), της οργάνωσης που ίδρυσε η Μέισον το 1887 για να δοκιμάσει και να εφαρμόσει τις εκπαιδευτικές της αντιλήψεις.

Η ιδέα ότι η εκπαίδευση περιλαμβάνει πειθαρχία δεν προκαλεί έκπληξη στους περισσότερους αναγνώστες. Ωστόσο, το να θεωρούμε την εκπαίδευση ως «ατμόσφαιρα» ή «ζωή» ακούγεται κάπως μυστηριώδες. Ωστόσο, αυτό υποδηλώνει την ευρύτητα που χαρακτήριζε την προσέγγιση της Mέισον. Για εκείνη, μια αληθινή εκπαίδευση εκτεινόταν ώστε να περιλαμβάνει ολόκληρη τη συνάντηση ενός παιδιού με τον κόσμο, σαν ένα δέντρο που απλώνει τα κλαδιά του. Για να το πετύχει αυτό, η Mέισον πίστευε ότι οι ψυχές των παιδιών έπρεπε να αφυπνιστούν μέσα από μια συνάντηση με τη γνώση.

Ενώ οι σημερινές αντιλήψεις για την εκπαίδευση ορίζονται κυρίως από εικόνες από τάξεις, βιβλία ασκήσεων, σχολικά βιβλία και μέσους όρους — τα οποία αφορούν σε ένα σημαντικό αλλά συγκεκριμένο είδος μάθησης — οι ιδέες της Mέισον πηγαίνουν πέρα από τη ‘βιομηχανική’ εκπαίδευση, αγκαλιάζοντας την ανθρώπινη ανάπτυξη συνολικά — την πλήρη άνθηση της προσωπικότητας — πέρα από τις βαθμολογίες των τεστ και την επαγγελματική κατάρτιση.

Όπως έγραψε η Σίντυ Ράστον στο βιβλίο «A Charlotte Mason Primer»: «Η αληθινή εκπαίδευση λαμβάνει χώρα στην πραγματική ζωή. Όταν αρχίσουμε να βλέπουμε όλη τη ζωή ως μια ‘τάξη’, θα εξοπλίσουμε πραγματικά τα παιδιά μας ώστε να γίνουν αυτοδίδακτοι, δια βίου μαθητές, που απολαμβάνουν τη μάθηση».

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει εν συντομία την εκπαιδευτική σκέψη της Mέισον, η οποία παραπέμπει σε παλαιότερες μορφές μάθησης, οι οποίες προχωρούν πέρα από την επαγγελματική κατάρτιση (χωρίς να την παραμελούν) στον ευρύτερο ορίζοντα τού τι σημαίνει να είσαι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος.

Μια ζωή γεμάτη μάθηση

Η Μέισον γεννήθηκε το 1842 στο Μπάνγκορ της Αγγλίας. Οι γονείς της την εκπαίδευσαν, μοιραζόμενοι τα μαθήματα μεταξύ τους και ενσωματώνοντας εξωτερικά συμπληρωματικά μαθήματα. Όταν η Μέισον ήταν μόλις 16 ετών, πέθανε η μητέρα της. Τον επόμενο χρόνο, πέθανε ο πατέρας της. Στα 18 της, πήγε σε μία σχολή εκπαίδευσης δασκάλων στο Λονδίνο. Μετά την εκπαίδευσή της, εργάστηκε σε διάφορα σχολεία μέχρι που ανέλαβε θέση στο Κολέγιο Bishop Otter στο Τσίτσεστερ, όπου άρχισε να εκπαιδεύει άλλους δασκάλους.

Μέσα από την εμπειρία της ως δασκάλα και εκπαιδεύτρια δασκάλων, καθώς και μέσα από τα ταξίδια της στο εξωτερικό, η Μέισον ανέπτυξε την εκπαιδευτική φιλοσοφία και τις μεθόδους για τις οποίες είναι πλέον γνωστή.

Άρχισε να δίνει διαλέξεις για την εκπαίδευση και μερικές από αυτές τις διαλέξεις μεταφέρθηκαν σε μορφή βιβλίου. Όλα αυτά οδήγησαν στη σύσταση της Ένωσης Γονέων και Κηδεμόνων (και αργότερα στην Εθνική Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων), η οποία εξέδωσε σε δική της έκδοση την Επιθεώρηση Γονέων και Κηδεμόνων.

Τελικά, η Μέισον ίδρυσε ένα κολέγιο εκπαίδευσης δασκάλων στο Σπρίνγκφηλντ, του Άμπλσαϊντ. Μέσα από τους πολλούς τόμους γραπτών της, το PNEU και το σχολείο Άμπλσαϊντ, η Μέισον κατάφερε να δημιουργήσει ένα ισχυρό σύνολο παιδαγωγικού έργου και επιρροής πριν από τον θάνατό της το 1923.

Βασικά χαρακτηριστικά της Σχολής Σαρλότ Μέισον

Στην καρδιά της μεθόδου της Mέισον βρίσκεται η πεποίθηση ότι «τα παιδιά γεννιούνται ως άτομα». Ως εκ τούτου, προορίζονται να συνάψουν σχέσεις που τα διαμορφώνουν ουσιαστικά. Αυτή η κατανόηση παρέχει το πλαίσιο για την προσέγγιση της Mέισον, την οποία το Ινστιτούτο Charlotte Mason ονομάζει «Σχεσιακή Εκπαίδευση». Στο «Ένα δοκίμιο προς μια φιλοσοφία της εκπαίδευσης», η Mέισον γράφει:

«Η εκπαίδευση είναι η επιστήμη των σχέσεων· δηλαδή, ένα παιδί έχει φυσικές σχέσεις με έναν τεράστιο αριθμό πραγμάτων και σκέψεων: έτσι το εκπαιδεύουμε με σωματικές ασκήσεις, γνώσεις της φύσης, χειροτεχνίες, επιστήμη και τέχνη, καθώς και με πολλά ζωντανά βιβλία, γιατί γνωρίζουμε ότι η δουλειά μας δεν είναι να το διδάξουμε τα πάντα για οτιδήποτε, αλλά να το βοηθήσουμε να πραγματοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο — ‘αυτές τις πρωτότοκες συγγένειες/ που συνταιριάζουν τη νέα μας ύπαρξη στα υπάρχοντα πράγματα’.»

Η Μέισον ανέλυσε τη σχέση ενός μαθητή με τέσσερις τομείς: τη σχέση με τον εαυτό του, τη σχέση με τους άλλους ανθρώπους, τη σχέση με το σύμπαν και τη σχέση με τον Θεό.

Η σχέση με τον εαυτό αναπτύσσεται μέσω της αυτογνωσίας, του αυτοσεβασμού και της ηθικής διαμόρφωσης. Οι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους αναπτύσσονται μέσω της σύνδεσης με άλλους σε διαχρονικό και χωρικό επίπεδο, όπως μέσω της μελέτης της ιστορίας ή της γεωγραφίας, ενώ η σχέση του μαθητή με το σύμπαν ενισχύεται μέσω της άμεσης επαφής με τη φύση, η οποία πηγάζει από την εξερεύνηση και την αναγνώριση της χλωρίδας και της πανίδας στη γειτονιά του. Τέλος, η σχέση του μαθητή με τον Θεό αναπτύσσεται μέσω της βιβλικής μελέτης και της επίγνωσης ότι ο Θεός είναι η πηγή κάθε αλήθειας.

Η κατανόηση της Μέισον για τις διάφορες σχέσεις ενός παιδιού με τον κόσμο την οδήγησε στη δημιουργία ενός ισορροπημένου προγράμματος σπουδών. Με τα δικά της λόγια, «θέλουμε μια εκπαίδευση που θα θρέφει το μυαλό χωρίς να παραμελεί ούτε τη σωματική ούτε την επαγγελματική εκπαίδευση».

Ο μαθητής σε ένα σχολείο της Σάρλοτ Μέισον λαμβάνει μια υγιή δόση τόσο θεωρητικής όσο και βιωματικής μάθησης. Ένα εκπαιδευτικό μοντέλο που παραμελεί οποιαδήποτε από αυτές τις πτυχές – την εκπαίδευση του σώματος ή του νου – είναι ελλιπές. Η Μέισον καταλάβαινε ότι η υγιής ανάπτυξη του νου και του σώματος εξαρτώνται η μία από την άλλη.

Το Ινστιτούτο Charlotte Mason (CMI) περιγράφει την ισορροπημένη προσέγγιση της μεθόδου ως εξής: «Οι συναντήσεις με τον γραπτό λόγο και τον φυσικό κόσμο δημιουργούν ένα ισορροπημένο και ζωντανό πρόγραμμα σπουδών που είναι αρκετά εκτεταμένο για να διευρύνει και να ενθουσιάσει τους μαθητές, που μπορεί φυσικά να έλκονται περισσότερο προς το ένα ή το άλλο, αλλά αξίζουν και τα δύο».

Πράγματι, η Μέισον πίστευε ότι τα παιδιά άξιζαν να εκτίθενται σε μια μεγάλη ποικιλία από τις καλύτερες ιδέες, τέχνες και εμπειρίες. Όπως το έθεσε στο βιβλίο της «Σχολική Εκπαίδευση», «το οφείλουμε [στα παιδιά] να ξεκινήσουμε έναν τεράστιο αριθμό ενδιαφερόντων». Ωστόσο, ο στόχος της προσέγγισης δεν είναι μόνο η ποσότητα, αλλά και η ποιότητα. Η Μέισον συχνά συνέκρινε την εκπαίδευση με μια πνευματική «γιορτή» – αλλά μία γιορτή υγιεινών πνευματικών τροφών που θα καλλιεργούσαν το μυαλό και την καρδιά ενός παιδιού. Η Ράστον εξηγεί:

«Η Σάρλοτ Μέισον πίστευε ότι τα μυαλά των παιδιών πρέπει να τρέφονται με την καλύτερη πνευματική τροφή – τον Λόγο του Θεού, τη σπουδαία λογοτεχνία, τις καλές τέχνες, την όμορφη μουσική, την πραγματική, ζωντανή ιστορία και την άμεση επαφή με τη δημιουργία του Θεού! Δίδασκε ότι τα παιδιά χρειάζονται άμεση, πραγματική επαφή με αυτές τις πραγματικές, ζωντανές ιδέες.»

Σύμφωνα με τη Mέισον, τα παιδιά ωριμάζουν διανοητικά τρεφόμενα με εμπνευσμένες ιδέες. Ο στόχος δεν είναι να γεμίσουν το μυαλό με γεγονότα, αλλά να το πυροδοτήσουν με έννοιες που δίνουν στα γεγονότα νόημα και πλαίσιο. Οι εκπαιδευτικοί κατευθύνουν τους μαθητές προς τα καλύτερα βιβλία για κάθε θέμα – δίνοντας έμφαση στην αφηγηματική και λογοτεχνική ποιότητα – και δείχνουν στον μαθητή πώς να κατανοεί, να αλληλεπιδρά και να ανταποκρίνεται σε αυτά τα έργα μόνος του. Το μοντέλο κινείται προς την «αυτομόρφωση» παρέχοντας στους μαθητές τα εργαλεία που χρειάζονται για να βρίσκουν και να επεξεργάζονται πληροφορίες ανεξάρτητα.

Εφαρμογή στην πράξη

Το μοντέλο της Μέισον παρουσιάζει κάποια ευελιξία. Ωστόσο, ορισμένες βασικές, συγκεκριμένες πρακτικές περιγράφονται στο υλικό του CMI και στο εγχειρίδιο της Ράστον για τη μέθοδο. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:

Σύντομα μαθήματα, με ποικιλία

Για τους μικρότερους μαθητές, τα μαθήματα καλύτερα να μην υπερβαίνουν τα 20 λεπτά. Τα μαθήματα για τους μεγαλύτερους μαθητές μπορεί να διαρκούν 45 λεπτά. Τα μαθήματα ποικίλλουν από τη μία περίπτωση στην άλλη για να διατηρούν την προσοχή και το ενδιαφέρον. Η Μέισον πίστευε ότι το μυαλό, όπως και το σώμα, χρειάζεται μια ποικιλία ‘τροφών’ για να είναι υγιές και ισορροπημένο.

Έμφαση στα «ζωντανά βιβλία»

Το CMI συνιστά βιβλία «γραμμένα από ειδικούς που είναι παθιασμένοι με τα αντικείμενά τους, με προσεκτικά επιλεγμένη γλώσσα, εμπνευσμένες ιδέες και πολλές φορές σε αφηγηματική μορφή». Συχνά, τα μαθήματα μεταδίδονται με λογοτεχνική και αφηγηματική μορφή, την οποία η Mέισον θεωρούσε ως τον πιο φυσικό τρόπο για τα παιδιά να επεξεργάζονται τις πληροφορίες.

Δομημένος και μη δομημένος χρόνος

Για να είναι ισορροπημένη η εκπαίδευση χρειάζονται και τα δύο είδη χρόνου. Η Μέισον όρισε το βασικό πρόγραμμα της ημέρας ως εξής: «Όλη η πνευματική εργασία γίνεται κατά τις ώρες του πρωινού σχολείου και τα απογεύματα αφιερώνονται σε σπουδές φύσης, σχέδιο, χειροτεχνίες κλπ. Παρά τους περιορισμούς αυτούς, τα παιδιά παράγουν μια εκπληκτική ποσότητα καλής πνευματικής εργασίας. Δεν απαιτούνται εργασίες για το σπίτι».

Μάθηση μέσω της μεγάλης Λογοτεχνίας

Οι μαθητές μαθαίνουν να γράφουν μέσω αφήγησης (επανάληψη όσων έχουν διαβάσει), υπαγόρευσης (καταγραφής όσων τους διαβάζονται) και μεταγραφής (αντιγραφής απευθείας από σπουδαία βιβλία). Τα επίσημα μαθήματα γραμματικής δεν διδάσκονται στις μικρές ηλικίες. Η τέχνη της γραφής ξεκινά μέσα από τη μίμηση, σύμφωνα με τη Mέισον.

Μαθήματα προσαρμοσμένα στο γεωγραφικό και πολιτισμικό πλαίσιο

Η γνώση των παιδιών για τον κόσμο ξεκινά από το σπίτι και ακτινοβολεί προς τα έξω, και αυτό αντικατοπτρίζεται στο μοντέλο της Mέισον. Έτσι, η μέθοδος προωθεί την «τοπική μάθηση». Τα παιδιά μαθαίνουν πρώτα για το δικό τους βιοσύστημα, για παράδειγμα, πριν μάθουν για τα ξένα. Μαθαίνουν την τοπική ιστορία πριν εξερευνήσουν την παγκόσμια ιστορία και άλλους πολιτισμούς.

Αφυπνίζοντας την καρδιά του μαθητή

Η Μέισον είχε πολλές εξαιρετικές ιδέες για μια εκπαίδευση πραγματικά «φιλελεύθερη» — μια εκπαίδευση που απελευθερώνει τους μαθητές ώστε να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους. Οι μέθοδοί της εφαρμόζονται σε μαθητές που κάνουν κατ’ οίκον εκπαίδευση, σε μικροσχολεία, ακόμη και σε πιο καινοτόμα δημόσια ή ιδιωτικά σχολεία. Επιπλέον, μπορούν να ενσωματωθούν σε άλλα εκπαιδευτικά μοντέλα, όπως το κλασικό μοντέλο ή τον ποιητικό τρόπο μάθησης που ανέπτυξε ο Τζον Σίνιορ και οι συνάδελφοί του.

Η Μέισον κατάλαβε σωστά ότι ο τελικός στόχος της εκπαίδευσης ήταν περισσότερο ποιοτικός παρά ποσοτικός. Δεν πρόκειται για τη συσσώρευση μεμονωμένων ψηγμάτων γνώσης στο κεφάλι του μαθητή. Πρόκειται για την αφύπνιση της καρδιάς του μαθητή. Ή, για να παραφράσω ευθέως τη Μέισον:

«Το ερώτημα δεν είναι πόσα γνωρίζει ο νέος, όταν τελειώσει την εκπαίδευσή του, αλλά πόσο τον νοιάζει – και για πόσα πράγματα νοιάζεται – στην πραγματικότητα, πόσο μεγάλος είναι ο χώρος στον οποίο πατάει τα πόδια του – και, επομένως, πόσο γεμάτη είναι η ζωή που έχει μπροστά του.»

Λ. Μενδώνη: Στόχος μας, η αναβίωση της ελληνικής χειροτεχνίας και η δυνατότητα να έχουμε νέους τεχνίτες, με δυνατότητα άμεσης απασχόλησης

«Μας ενδιαφέρει η δημιουργία μιας νέας γενιάς χειροτεχνών με επαγγελματική κατάρτιση, πιστοποίηση, επιχειρηματική υποστήριξη και διεθνή δικτύωση», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στη συνέντευξη που έδωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ σχετικά με τα προγράμματα στήριξης των χειροτεχνών, καθώς και με τις σχολές παραδοσιακών και καλών τεχνών που υλοποιούνται από το ΥΠΠΟ, σε συνεργασία με άλλα υπουργεία, πανεπιστήμια και περιφέρειες.

Η υπουργός Πολιτισμού απάντησε σε ερωτήσεις του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων τόσο για τους στρατηγικούς στόχους του ΥΠΠΟ ως προς την αναβίωση της ελληνικής χειροτεχνίας – μεταξύ των οποίων και το πιλοτικό πρόγραμμα εκπαιδευτικής κατάρτισης χειροτεχνών που βρίσκεται στον γ’ κύκλο της υλοποίησής του – όσο και για τις σχολές παραδοσιακών επαγγελμάτων, όπως η εκπαιδευτική δομή της ξυλοναυπηγικής, η οποία θα λειτουργήσει στο Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου, στο Ηραίο της Σάμου. «Παραδοσιακοί καραβομαραγκοί έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για να διδάξουν. Οι υποδομές της Σχολής είναι έτοιμες, όπως και το Μουσείο, το οποίο προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί εντός του καλοκαιριού», πληροφόρησε η Λ. Μενδώνη το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η υπουργός μίλησε και για την Ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών Μαρμαροτεχνίας Πανόρμου Τήνου, της οποίας αναβαθμίστηκαν τόσο το καθεστώς λειτουργίας όσο και οι δυνατότητες, αλλά και για την Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών, το νομοσχέδιο για την οποία αναμένεται να συζητηθεί το φθινόπωρο. «Στόχος μας είναι το νομοσχέδιο να συζητηθεί στη Βουλή το φθινόπωρο, να οριστεί Διοικούσα Επιτροπή εντός του έτους και η Σχολή να υποδεχθεί τους πρώτους φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος 2026-2027», σημείωσε η κα Μενδώνη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ακολουθεί η συνέντευξη της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη δημοσιογράφο Ελένη Μάρκου:

Ποιοι είναι οι στρατηγικοί στόχοι του ΥΠΠΟ ως προς την αναβίωση της ελληνικής χειροτεχνίας και τη στήριξη των χειροτεχνών;

Από το 2019, η αναβίωση της ελληνικής χειροτεχνίας αποτελεί πολιτική προτεραιότητα του υπουργείου Πολιτισμού. Στόχος μας είναι η διάσωση και η ανάδειξη του μοναδικού πλούτου των χειροτεχνημάτων της πατρίδας μας, όχι μόνο ως στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ως δυναμικού τομέα, που διαθέτει όλες τις προοπτικές για να επαναπροσδιοριστεί, αποκτώντας σύγχρονη αναπτυξιακή δυναμική. Μόλις αναδύεται η τεράστια δυναμική που ενέχουν οι πολιτικές αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας. Δημιουργούμε – με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης – ένα βιώσιμο πρότυπο ανάπτυξης και επιχειρηματικής ενίσχυσης του τομέα της χειροτεχνίας, με πιλοτική εφαρμογή στην υφαντική, την ξυλοτεχνία και την αγγειοπλαστική. Μας ενδιαφέρει η δημιουργία μιας νέας γενιάς χειροτεχνών με επαγγελματική κατάρτιση, πιστοποίηση, επιχειρηματική υποστήριξη και διεθνή δικτύωση. Μόλις πριν λίγες μέρες, το υπουργείο Πολιτισμού συμμετείχε στην έκθεση «Révélations 2025», στο Παρίσι. Πρόκειται για τη διεθνώς αναγνωρισμένη μπιενάλε σύγχρονης χειροτεχνίας και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η συμμετοχή μας στοχεύει στην ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας της ελληνικής χειροτεχνίας. Είχαμε την ευκαιρία να ενημερώσουμε όλες τις χώρες που συμμετείχαν για τις πρωτοβουλίες που έχουμε αναλάβει. Δια της αναβίωσης, της μετεξέλιξης, της ανάδειξης, της εξωστρέφειας και της διεθνούς προβολής της ελληνικής χειροτεχνίας, ενισχύονται και ενδυναμώνονται οι τοπικές κοινωνίες – εν τέλει, το εθνικό προϊόν και η εθνική μας οικονομία.

Σε τι φάση βρίσκονται οι Σχολές Πέτρας και Παραδοσιακών Μορφών Δόμησης που δρομολογούνται στον Πεντάλοφο Κοζάνης και τα Λαγκάδια Αρκαδίας;

Πριν από δύο μήνες, υπεγράφη η Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και των Περιφερειών Πελοποννήσου και Δυτικής Μακεδονίας για τη δημιουργία των Σχολών Πέτρας και Παραδοσιακών Μορφών Δόμησης, αντιστοίχως, στα Λαγκάδια Αρκαδίας και τον Πεντάλοφο Κοζάνης. Πρόκειται, ίσως, για τις τελευταίες εστίες της παραδοσιακής τέχνης της πέτρας. Η Σύμβαση, η οποία χρηματοδοτείται με 400.000 ευρώ, είναι διετούς διάρκειας και αφορά στην εκπόνηση ειδικής έρευνας και στη σύνταξη εκπαιδευτικού υλικού, απαραίτητων προϋποθέσεων για τη συγκρότηση και λειτουργία των Σχολών. Στόχος μας είναι να διοχετεύσουμε τη μακραίωνη εμπειρία και την τεχνική των πρωτομαστόρων και των μαστόρων στο ερευνητικό πρόγραμμα, ώστε στη συνέχεια, μέσω των Σχολών, να έχουμε νέους τεχνίτες, πιστοποιημένους και με δυνατότητα άμεσης απασχόλησης. Πολλοί εξ αυτών μπορούν αμέσως να απορροφηθούν στα έργα συντήρησης και αποκατάστασης που υλοποιεί το υπουργείο Πολιτισμού. Πρόκειται για ένα σύνθετο και πρωτοπόρο εγχείρημα, το οποίο σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση κινήτρων – τα οποία προετοιμάζουμε – μπορούν να υποστηρίξουν την παραμονή των νέων στους τόπους τους, υποβοηθώντας, συγχρόνως, και την επίλυση του δημογραφικού.

Πότε και πού θα λειτουργήσει η εκπαιδευτική δομή της ξυλοναυπηγικής στη Σάμο;

Το υπουργείο Πολιτισμού έχει υπογράψει Προγραμματική Σύμβαση με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, προκειμένου να ετοιμαστούν τα διδακτικά εγχειρίδια, απαραίτητα για την ίδρυση της Σχολής από το υπουργείο Παιδείας. Η διαδικασία αυτή έχει ολοκληρωθεί. Στόχος μας είναι η διαφύλαξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης, η οποία συνδέεται διαχρονικά με την Ελλάδα και τη ναυτοσύνη μας, και η παράδοση της τέχνης και της τεχνικής της στις νεότερες γενιές. Η Σχολή θα λειτουργήσει στο Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου, στο Ηραίο της Σάμου, ενώ παραδοσιακοί καραβομαραγκοί έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για να διδάξουν. Οι υποδομές της Σχολής είναι έτοιμες, όπως και το Μουσείο, το οποίο προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί εντός του καλοκαιριού. Ο φάκελος έγκρισης λειτουργίας της Σχολής έχει σταλεί στο υπουργείο Παιδείας, το οποίο και θα αδειοδοτήσει τη λειτουργία της.

Τι σηματοδοτούν η μετονομασία του Προπαρασκευαστικού και Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου σε Ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών Μαρμαροτεχνίας Πανόρμου Τήνου και η αναβάθμιση των εγκαταστάσεών της;

Δεν πρόκειται απλώς για μετονομασία του Σχολείου. Πρόκειται για την ουσιαστική αναβάθμιση του καθεστώτος λειτουργίας και των δυνατοτήτων της Σχολής, η οποία λειτουργεί ως υπηρεσιακή μονάδα επιπέδου Διεύθυνσης του υπουργείου Πολιτισμού. Η Σχολή, μέχρι την ψήφιση του νόμου, ήταν αδιαβάθμητη, με ό,τι σημαίνει αυτό. Σήμερα, είναι Ανώτερη Σχολή και σπουδαστές έχουν όλα τα προνόμια και τις δυνατότητες που έχουν θεσμοθετηθεί στα πρόσφατα νομοθετήματα του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού για την ανώτερη εκπαίδευση. Μέχρι σήμερα, η Σχολή λειτουργούσε στο Παλαιό Δημοτικό Σχολείο του Πανόρμου. Το υπουργείο Πολιτισμού αυτήν τη στιγμή υλοποιεί ένα έργο 13.000.000 ευρώ αναβαθμίζοντας τη Σχολή, προσφέροντας 2.500 τετραγωνικά νέων υποδομών στη Σχολή και εξασφαλίζοντας εντελώς καινούργια εργαλεία, από απλά ντεσιλιδάκια και γεφυροπλάστιγγες μέχρι τα ηλεκτρονικά όργανα, τα οποία είναι απαραίτητα. Πολλαπλασιάζεται δραστικά το εμβαδόν των εγκαταστάσεων της Σχολής, που μέχρι σήμερα εξυπηρετείται από δύο κτίρια, ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει εργαστήρια μεγάλων μαρμάρινων όγκων, εκμαγεύσεων, γλυπτικής και αρχιτεκτονικού σχεδίου, καθώς ανανεώνεται και εμπλουτίζεται ο εξοπλισμός, και νέα εργαλεία.

Εκσυγχρονίζεται και το πρόγραμμα σπουδών;

Εκσυγχρονίζεται το πρόγραμμα των νέων μαρμαρογλυπτών και διανοίγονται, με την αναβάθμιση του νυν Σχολείου σε ανώτερη σχολή Καλών Τεχνών Μαρμαροτεχνίας, νέες επαγγελματικές προοπτικές για τους αποφοίτους της. Συγχρόνως, δημιουργείται το θεσμικό κέλυφος που προάγει, εν τω συνόλω, την καλλιτεχνική τους εκπαίδευση. Η Ανώτερη Σχολή θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προστασία και την ανάδειξη της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς της μαρμαροτεχνίας. Πολλοί από τους νέους αποφοίτους θα απορροφηθούν στα έργα αποκατάστασης και συντήρησης τα οποία εκτελούνται, σε όλη την Ελλάδα, από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, σε μνημεία και μουσεία. Αυτόν ακριβώς τον μείζονα στόχο υπογραμμίζει και η αποκατάσταση από το υπουργείο Πολιτισμού της Οικίας Γιαννούλη Χαλεπά, στον Πύργο. Ένα μνημείο της διαχρονικότητας της μαρμαρογλυπτικής τέχνης στην Τήνο, το οποίο αποτελεί και αυτό οργανικό μέρος του έργου.

Θα συνεχιστούν και μετά τη λήξη τους τα πιλοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη στήριξη των χειροτεχνών που λειτούργησαν είτε σε δομές είτε στα ΚΕΔΙΒΙΜ των Πανεπιστημίων Θεσσαλίας, Δυτικής Αττικής και Δυτικής Μακεδονίας;

Εξαιρετικά σημαντικό μέρος είναι το διετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα κατάρτισης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στους τομείς της κεραμικής, της υφαντικής και της ξυλοτεχνίας, το οποίο καλύπτει την υλοποίηση των εκπαιδευτικών κύκλων υπό τον συντονισμό των συνεργαζόμενων με το υπουργείο Πολιτισμού Πανεπιστημίων της Θεσσαλίας, της Δυτικής Αττικής και της Δυτικής Μακεδονίας. Στόχος του προγράμματος είναι να εφοδιαστούν οι εκπαιδευόμενοι με παραγωγικές δεξιότητες και γνώσεις υψηλού επιπέδου, οι οποίες θα τους βοηθήσουν να αξιοποιήσουν ευκαιρίες άμεσης απασχόλησης στον τομέα της βιομηχανίας των αντίστοιχων τεχνών ή και να ξεκινήσουν τη δική τους δραστηριότητα ως αυτο-απασχολούμενες/οι ή ως επιχείρηση. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι πιλοτικό και βρίσκεται στον γ’ κύκλο της υλοποίησής του. Ήδη αξιολογείται και δρομολογούνται τα επόμενα βήματα για τη συνέχισή του. Βούλησή μας είναι το πρόγραμμα να συνεχιστεί μέσω προγραμμάτων αλλά και με εθνικούς πόρους, καθώς βρίσκεται στον πυρήνα της αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας. Τα προγράμματα σπουδών στοχεύουν στο να καταστήσουν και πάλι ελκυστική τη χειροτεχνία σε νέους επαγγελματίες.

Θα υπάρξει σχολή για τεχνίτες εκμαγείων, όπως είχε ανακοινωθεί το 2021;

Η Σχολή ήδη λειτουργεί. Αυτή τη στιγμή έχει 22 σπουδαστές. Όπως είχα πει το 2021, ο στόχος μας ήταν να έχουμε πιστοποιημένους εκμαγείς επιπέδου ΙΕΚ. Πράγματι, ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων προετοίμασε τα αναγκαία εκπαιδευτικά εγχειρίδια μέσα από πρόγραμμα του υπουργείου Παιδείας. Σήμερα, με βάση αυτή την προετοιμασία, λειτουργεί σε υφιστάμενη Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, στο Αιγάλεω. Τα θεωρητικά μαθήματα γίνονται στο Αιγάλεω, ενώ η πρακτική άσκηση γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα στα εργαστήρια του ΟΔΑΠ, στο Ρέντη, προς το παρόν, μέχρι την μετεγκατάστασή τους στο κτίριο Α της Πειραιώς 260, μαζί με την πολύτιμη ιστορική Γλυπτοθήκη-Μοντελοθήκη. Υπάρχει συστηματική συμμετοχή και ενδιαφέρον. Οι σπουδαστές τώρα διανύουν το β’ εξάμηνο, ενώ έχουν άλλα δύο. Θα αποφοιτήσουν τον Ιούνιο του 2026, οπότε μπορούν να απορροφηθούν αμέσως από τον ΟΔΑΠ.

Και μια τελευταία ερώτηση, ως προς την Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών. Πότε προβλέπεται να λειτουργήσει και πού;

 Το νομοσχέδιο για τη σύσταση και λειτουργία της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών παρουσιάστηκε, από κοινού με το υπουργείο Παιδείας, στο Υπουργικό Συμβούλιο, ακολουθώντας το πρότυπο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών. Συγκροτείται, υπό ενιαίο πλέον σχήμα, από τις υφιστάμενες σχολές του Εθνικού Θεάτρου, της Λυρικής Σκηνής, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, του Ωδείου Θεσσαλονίκης, καθώς και την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης. Επειδή πρόκειται για πολύπλοκο εγχείρημα, απομένουν να αποσαφηνιστούν, με ακρίβεια, κρίσιμες νομοθετικές πτυχές του. Στόχος μας είναι το νομοσχέδιο να συζητηθεί στη Βουλή το φθινόπωρο, να οριστεί Διοικούσα Επιτροπή εντός του έτους και η Σχολή να υποδεχθεί τους πρώτους φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος 2026-2027.

Της Ελένης Μάρκου

Στη διεθνή έκθεση NAFSA των ΗΠΑ τα ελληνικά ΑΕΙ

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια συμμετέχουν στη NAFSA (National Association of Foreign Student Advisers), μία από τις σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις για την ανώτατη εκπαίδευση παγκοσμίως.

Η φετινή διοργάνωση της NAFSA, η οποία αποτελεί σημείο συνάντησης όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο παγκόσμιο οικοσύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης, θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, από τις 27 έως τις 30 Μαΐου 2025. Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία των ελληνικών δημοσίων ΑΕΙ, «Study in Greece» (SiG), μαζί με εκπροσώπους από δέκα πανεπιστήμια.

Στην αποστολή συμμετέχουν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της «Study in Greece», Χρήστος Μιχαλακέλης, η σταθερή συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς διοργανώσεις έχει ενισχύσει σημαντικά την αναγνωρισιμότητα των ελληνικών πανεπιστημίων και την παρουσία τους στον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο. Υπογράμμισε επίσης ότι η ενιαία, εθνική παρουσία των ελληνικών ΑΕΙ μέσω του φορέα SiG έχει συμβάλει ουσιαστικά στην ποιοτική ανάπτυξη της διεθνοποίησης της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης.

Οι εκπρόσωποι της αποστολής θα συμμετάσχουν στις εργασίες της έκθεσης από την Τρίτη 27 έως και την Παρασκευή 30 Μαΐου. Στο εθνικό περίπτερο θα παρουσιαστεί το τοπίο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ θα αναδειχθούν οι ακαδημαϊκές ευκαιρίες που προσφέρουν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Παράλληλα, θα διερευνηθούν δυνατότητες νέων συνεργασιών και εμβάθυνσης υφιστάμενων σχέσεων με διεθνή ιδρύματα.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, οι συμμετέχοντες από την ελληνική αποστολή θα παρακολουθήσουν σεμινάρια και εργαστήρια, τα οποία αναμένεται να συμβάλουν στη διαμόρφωση της στρατηγικής τους για την ενίσχυση των διεθνών ακαδημαϊκών δεσμών.

Ο κ. Μιχαλακέλης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην κατεύθυνση της διεθνοποίησης θα έχει συνέχεια, προσθέτοντας ότι η εφαρμογή μιας στρατηγικής ήπιας ισχύος, όπως η εξωστρέφεια των πανεπιστημίων, μπορεί να επιφέρει ουσιαστικές θετικές αλλαγές στο ελληνικό ακαδημαϊκό τοπίο.

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Σεμινάριο χειροτεχνίας: Παραδοσιακή υφασμάτινη κούκλα Tilda

Από τη Δευτέρα 26 Μαΐου, ξεκινά στη ΧΕΝ Αθηνών ένας κύκλος 6 μαθημάτων για την κατασκευή της υφασμάτινης κούκλας Tilda, υπό την καθοδήγηση της Ντολόρες Ορτίν Ντίαζ.

Η Tilda, 55 εκατοστών, έχει μία ιδιαίτερη αισθητική και δίνει την ευκαιρία για πειραματισμούς με διαφορετικά υφάσματα, σχέδια και τεχνικές, ώστε η κάθε κούκλα που προκύπτει να είναι ταυτόχρονα και προσωπική.

Το σεμινάριο, που θα ολοκληρωθεί σε 6 Δευτέρες, από τις 10 έως τις 12:30, θα λάβει χώρα στο κτίριο της ΧΕΝ, στο Σύνταγμα. Απαραίτητη η βασική γνώση χρήσης ραπτομηχανής.

Για περισσότερες πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής, πατήστε εδώ.

Συνολικό κόστος: 70 ευρώ

Ελάχιστος αριθμός συμμετοχών: 5 άτομα

* * * * *

ΧΕΝ Αθηνών

Αμερικής 11, Σύνταγμα

τηλ.: 210 36 16 962

email: xenathinon@xen-athinon.gr

 

Χάρβαρντ: 250 εκατ. δολάρια για έρευνα μετά την αναστολή της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης

Το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει 250 εκατομμύρια δολάρια την επόμενη χρονιά για τη στήριξη της ερευνητικής του δραστηριότητας, μετά την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αναστείλει ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και βραβεία συνολικού ύψους άνω των 2,6 δισ. δολαρίων.

Όπως δήλωσαν ο πρύτανης του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, και ο κοσμήτορας Τζον Μάνινγκ σε κοινή ανακοίνωση, τα κονδύλια αυτά θα διατεθούν για να διασφαλιστεί η συνέχιση της «κρίσιμης ερευνητικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου». Επεσήμαναν επίσης ότι η πανεπιστημιακή κοινότητα —καθηγητές, μεταδιδάκτορες, φοιτητές και διοικητικό προσωπικό— θα συνεχίσει να στηρίζεται, παρά τις περικοπές.

Τα 250 εκατομμύρια θα προέλθουν από κονδύλια της κεντρικής διοίκησης του ιδρύματος —συγκεκριμένα από τα γραφεία του πρύτανη και του κοσμήτορα— και όχι από το ταμείο του πανεπιστημίου. Το ποσό αυτό προστίθεται στα περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια που το Χάρβαρντ δαπανά κάθε χρόνο για έρευνα.

Ωστόσο, οι επικεφαλής του ιδρύματος αναγνώρισαν ότι το επιπλέον ποσό δεν επαρκεί για να καλύψει την απώλεια της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τον οικονομικό απολογισμό του Χάρβαρντ για το οικονομικό έτος 2024, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρείχε 686 εκατομμύρια δολάρια για έρευνα, ενώ ιδιωτικά ιδρύματα και άλλες μη κρατικές πηγές συνεισέφεραν 326 εκατομμύρια. Η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα κάλυψε περίπου 500 εκατομμύρια.

Προειδοποιώντας για «δύσκολες αποφάσεις και θυσίες» που αναμένεται να ακολουθήσουν στα διάφορα σχολεία του πανεπιστημίου, οι Γκάρμπερ και Μάνινγκ ανέφεραν ότι οι κοσμήτορες και οι ακαδημαϊκοί υπεύθυνοι έχουν κληθεί να λάβουν «τεκμηριωμένες και συνετές» αποφάσεις προσαρμογής των προγραμμάτων τους στο νέο χρηματοδοτικό περιβάλλον. Εξέφρασαν πρόθεση να βοηθήσουν τους ερευνητές να βρουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, χωρίς ωστόσο να παρουσιάσουν κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο.

Αναφέροντας πως αντιλαμβάνονται την αβεβαιότητα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κοινότητα, σημείωσαν ότι βρίσκονται στο πλευρό της.

Η ανακοίνωση της Τετάρτης αποτελεί ένα ακόμα βήμα στις προσπάθειες του Χάρβαρντ να διαχειριστεί τις συνέπειες της απώλειας της κρατικής χρηματοδότησης. Τον Μάρτιο, το πανεπιστήμιο επέβαλε πάγωμα προσλήψεων, ενώ η Μεταπτυχιακή Σχολή Τεχνών και Επιστημών δεν αποδέχθηκε κανέναν από τους επιλαχόντες της λίστας αναμονής. Τον Απρίλιο, το Χάρβαρντ στράφηκε στη Γουόλ Στριτ, για να δανειστεί 750 εκατομμύρια δολάρια μέσω φορολογητέων ομολόγων.

Η αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης αποτελεί αποτέλεσμα κλιμακούμενης έντασης μεταξύ του πανεπιστημίου και της κυβέρνησης Τραμπ. Η αντιπαράθεση ξεκίνησε με αφορμή περιστατικά αντισημιτισμού εντός της πανεπιστημιούπολης και στη συνέχεια διευρύνθηκε, ενσωματώνοντας ανησυχίες για ιδεολογική προκατάληψη και για τις πολιτικές του Χάρβαρντ σε θέματα ποικιλομορφίας, ισότητας και ένταξης (Diversity, Equity, and Inclusion-DEI), τις οποίες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρεί ότι παραβιάζουν την αντιρατσιστική νομοθεσία.

Σε επιστολή με ημερομηνία 11 Απριλίου, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατηγόρησε το πανεπιστήμιο ότι δεν ανταποκρίνεται «στις πνευματικές και πολιτικές αρχές που δικαιολογούν τη δημόσια χρηματοδότηση». Μεταξύ άλλων, ζήτησε το κλείσιμο όλων των γραφείων DEI, την αναθεώρηση της διαδικασίας διεθνούς εισαγωγής φοιτητών ώστε να αποκλείονται υποψήφιοι που κρίνονται «εχθρικοί προς τις αμερικανικές αξίες» ή «υποστηρικτικοί προς την τρομοκρατία ή τον αντισημιτισμό», καθώς και τη διεξαγωγή εξωτερικού ελέγχου για την αποτίμηση της «ιδεολογικής ποικιλομορφίας» μεταξύ φοιτητών, διδακτικού προσωπικού και ηγεσίας.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απαίτησε επίσης τη διενέργεια ελέγχου σε συγκεκριμένα προγράμματα, με έμφαση στο Κέντρο Μεσανατολικών Σπουδών, το οποίο φέρεται να «υποθάλπει αντισημιτική παρενόχληση ή να τελεί υπό ιδεολογική ομηρία». Ο έλεγχος καλούνταν να εντοπίσει μέλη ΔΕΠ που είτε «διάκριναν σε βάρος Εβραίων ή Ισραηλινών φοιτητών» είτε «παρότρυναν φοιτητές να παραβούν τους κανόνες του Χάρβαρντ» μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και την ισραηλινή απάντηση στη Γάζα, που πυροδότησε κύμα διαμαρτυριών σε αμερικανικά πανεπιστήμια.

Στις 16 Απριλίου, το Χάρβαρντ δημοσιοποίησε τόσο την επιστολή της κυβέρνησης όσο και την απάντηση του πρύτανη, ο οποίος απέρριψε κατηγορηματικά τους όρους που τέθηκαν, τονίζοντας ότι το πανεπιστήμιο «δεν θα παραιτηθεί από την ανεξαρτησία του ούτε θα εγκαταλείψει τα συνταγματικά του δικαιώματα».

Την ίδια μέρα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε την αναστολή πολυετών επιχορηγήσεων ύψους 2,2 δισ. δολαρίων προς το πανεπιστήμιο. Έκτοτε, το συνολικό ποσό των κονδυλίων που ανεστάλησαν ή ακυρώθηκαν ξεπερνά τα 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το Χάρβαρντ έχει καταθέσει ομοσπονδιακή αγωγή, ζητώντας την ακύρωση της αναστολής των 2,2 δισ. και τη νομική κατοχύρωση κατά μελλοντικών παρόμοιων αποφάσεων, τις οποίες χαρακτηρίζει «αντισυνταγματικές προϋποθέσεις».

Του Bill Pan