Ελλάδα

Στη μονάδα εντατικής θεραπείας εγκαυμάτων του νοσοκομείου Παπανικολάου της Θεσσαλονίκης μεταφέρθηκαν διασωληνωμένοι τρεις νέοι άνθρωποι που υπέστησαν εγκαύματα στο τραγικό πολύνεκρο περιστατικό, τα ξημερώματα σε ντισκοτέκ στην πόλη Κότσανι της Βόρειας Μακεδονίας.

Η διαδικασία μεταφοράς έγινε από ασθενοφόρα της γειτονικής χώρας, μετά από συνεννοήσεις μέσω του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Το νοσοκομείο Παπανικολάου βρίσκεται σε ετοιμότητα να παραλάβει όσα περιστατικά χρειαστεί.

Από τα 59 θύματα, έχουν αναγνωριστεί τα 35. Από αυτούς τους ανθρώπους, οι 31 ήταν κάτοικοι των πόλεων Κότσανι και Στιπ. Το μεσημέρι, νοσηλεύονταν συνολικά 155 τραυματίες, ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών της Β. Μακεδονίας, Πάντσε Τόσκοφσκι, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.

Ο υπουργός είπε ότι εκδόθηκαν τέσσερα εντάλματα σύλληψης, αλλά χωρίς να διευκρινίσει σε βάρος ποιων υπόπτων.

Λίγο νωρίτερα, ο Στογιάντσε Ανγκέλοφ, ο διευθυντής του Κέντρου Κρίσεων, είπε ότι είναι σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για τη μεταφορά εκείνων που φέρουν βαριά τραύματα σε νοσοκομεία «πολλών ευρωπαϊκών χωρών».

Τα θύματα είναι στην πλειονότητά τους νέοι που πήγαν να παρακολουθήσουν μια συναυλία του δημοφιλούς συγκροτήματος χιπ-χοπ DNK στην ντισκοτέκ Pulse του Κότσανι. Η πόλη αυτή απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα από τα Σκόπια.

«Προσπάθησαν να δώσουν τις πρώτες βοήθειες στους ανθρώπους επί τόπου. Οι πυροσβέστες και τα ασθενοφόρα έφτασαν εγκαίρως, αλλά αυτό δεν αρκούσε», είπε μια νεαρή γυναίκα που παρακολουθούσε τη συναυλία, μιλώντας σε τοπικά μέσα ενημέρωσης έξω από ένα νοσοκομείο των Σκοπίων. «Περιμένω έναν φίλο εδώ, έχει εγκαύματα στο χέρι. Αρχικά, δεν καταλάβαμε ότι υπήρχε πυρκαγιά, μετά επικράτησε τεράστιος πανικός και ποδοπάτημα στην έξοδο του κλαμπ», πρόσθεσε.

Οι νεκροί που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο του Κότσανι ήταν ηλικίας από 14 έως 25 ετών, είπε σε ένα τοπικό μέσο ενημέρωσης η διευθύντριά του, η Κριστίνα Σεραφιμόφσκα. Από τους τραυματίες, 70 μεταφέρθηκαν στο τοπικό νοσοκομείο με εγκαύματα και αναπνευστικά προβλήματα, λόγω εισπνοής μονοξειδίου του άνθρακα.

Ένα από τα μέλη του συγκροτήματος DNK, ο Βλαντίμιρ Μπλάζεφ, φέρει εγκαύματα στο πρόσωπο και νοσηλεύεται διασωληνωμένος, είπε η αδελφή του. Μεταξύ των θυμάτων είναι και ένας αστυνομικός της δίωξης ναρκωτικών που εργαζόταν κατά τη διάρκεια της συναυλίας.

«Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η πυρκαγιά προκλήθηκε από σπίθες από τα πυροτεχνήματα που χρησιμοποιήθηκαν στη συναυλία», είπε το πρωί ο υπουργός Εσωτερικών. «Πιθανότατα, οι σπίθες έφτασαν στην οροφή, που ήταν φτιαγμένη από κάποιο εύφλεκτο υλικό και μετά, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, η φωτιά εξαπλώθηκε σε όλη την ντισκοτέκ που γέμισε με πυκνό καπνό», πρόσθεσε ο υπουργός.

Σε βίντεο που αναρτήθηκαν σε ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης και γυρίστηκαν πριν από την πυρκαγιά, διακρίνονται πάνω στη σκηνή πυροτεχνήματα εσωτερικού χώρου που χρησιμοποιούνται σε συναυλίες.

Η συναυλία των DNK ξεκίνησε τα μεσάνυχτα και η πυρκαγιά ξέσπασε γύρω στις 3 το πρωί. Σε άλλα βίντεο φαίνονται τεράστιες φλόγες που έχουν ζώσει ένα κτίριο και πυροσβεστικά οχήματα στην είσοδο της ντισκοτέκ.

Πολλές χώρες εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους και πρόσφεραν βοήθεια στη Βόρεια Μακεδονία. Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Ρόσεν Ζελιάζκοφ χαρακτήρισε «τεράστια ανθρώπινη τραγωδία» την πυρκαγιά και πρότεινε να μεταφερθούν κάποιοι από τους τραυματίες σε νοσοκομεία στη Σόφια και τη Βάρνα. «Διέταξα να προετοιμαστούν πλήρως για την υποδοχή τους», ανέφερε στην ανάρτησή του στο Facebook.

Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα πρόσφερε επίσης «όποια βοήθεια είναι αναγκαία».

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας εξέφρασε μέσω της πλατφόρμας Χ τη «βαθύτατη θλίψη» της για την τραγωδία. «Η ΕΕ συμμερίζεται το πένθος και την οδύνη του λαού της Βόρειας Μακεδονίας», πρόσθεσε.

Υπόθεση διαφθοράς ερευνούν οι αρχές

Οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας ερευνούν την περίπτωση η πυρκαγιά που προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 59 ανθρώπων στο κλαμπ του Κότσανι να είναι υπόθεση διαφθοράς, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών Πάντσε Τόσκοβσκι.

«Αυτή η εταιρεία δεν έχει νόμιμη άδεια λειτουργίας. Αυτή η άδεια, όπως και πολλά άλλα πράγματα στο παρελθόν, συνδέεται με την διαφθορά», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Κότσανι, τον τόπο όπου συνέβη η τραγωδία κατά την διάρκεια συναυλίας σε κλαμπ την περασμένη νύκτα.

Περισσότερα από είκοσι πρόσωπα θεωρούνται ύποπτα στο πλαίσιο της έρευνας, σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών. Ανάμεσά τους τα δύο βασικά μέλη του συγκροτήματος hip-hop DNK, πολύ δημοφιλούς στην Βόρεια Μακεδονία. Η συναυλία του συγκροτήματος ξεκίνησε τα μεσάνυκτα. Περίπου τρεις ώρες αργότερα ξέσπασε η πυρκαγιά.

Ο γιος του ιδιοκτήτη του κλαμπ, ο διευθυντής της διαχειρίστριας εταιρείας και μέλη της ασφάλειας του καταστήματος περιλαμβάνονται στους υπόπτους.

Περί τα δεκαπέντε άτομα έχουν συλληφθεί ανάμεσά τους και υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομίας. Οι υπόλοιποι ύποπτοι νοσηλεύονται ή περιλαμβάνονται στους νεκρούς, σύμφωνα με τον Πάντσε Τόσκοβσκι.

Ο Καναδάς και η Ελλάδα υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για την προώθηση του τουρισμού μεταξύ των δύο χωρών, ένα είδος συμφωνίας που σύμφωνα με έναν ειδικό στον τουρισμό θα γίνει πιο συνηθισμένο, καθώς ο Καναδάς αρχίζει να ενισχύει τους δεσμούς του με τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναζητώντας τουριστικές αγορές πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το υπουργείο Καινοτομίας, Επιστήμης και Οικονομικής Ανάπτυξης του Καναδά αναφέρει ότι η συμφωνία που υπογράφηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα θα ενισχύσει τη θεσμική συνεργασία και τα ψυχαγωγικά ταξίδια μεταξύ των δύο εθνών.

«Οι βασικοί τομείς εστίασης περιλαμβάνουν τη θεσμική συνεργασία, την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων που σχετίζονται με τα ταξίδια και τον τουρισμό, και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό», ανέφερε το ομοσπονδιακό υπουργείο σε δελτίο Τύπου την Πέμπτη.

Το υπουργείο αναφέρει ότι η εμπορική σχέση μεταξύ των χωρών έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της Ολοκληρωμένης Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας Καναδά-Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Το 2024, το διμερές εμπόριο εμπορευμάτων με την Ελλάδα ανήλθε σε 645,8 εκατομμύρια δολάρια», πρόσθεσε.

Η Μέρι Νγκ, υπουργός Προώθησης Εξαγωγών, Διεθνούς Εμπορίου και Οικονομικής Ανάπτυξης του Καναδά, δήλωσε ότι η συμφωνία θα διευκολύνει «τους Καναδούς και τους Έλληνες να εξερευνήσουν και να απολαύσουν ο ένας τη χώρα του άλλου, υποστηρίζοντας παράλληλα την οικονομική ευημερία και των δύο».

Από την πλευρά της, η υπουργός Τουρισμού του Καναδά Πασκάλ Σεντ-Ονζ αναφέρει ότι η συμφωνία θα ενισχύσει τους πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των χωρών.

Ο Γουέιν Σμιθ, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Φιλοξενίας και Τουρισμού του Μητροπολιτικού Πανεπιστημίου του Τορόντο, λέει ότι αναμένει ο Καναδάς να υπογράψει περισσότερα μνημόνια με άλλες χώρες της ΕΕ στο μέλλον, καθώς ο Καναδάς και η Ευρώπη θα έρχονται πιο κοντά.

«Νομίζω ότι θα δείτε πολύ περισσότερους Καναδούς να πηγαίνουν στην Ευρώπη γενικά και οτιδήποτε διευκολύνει ή προωθεί την Ευρώπη είναι πιθανώς κάτι πολύ καλό αυτή τη στιγμή, επειδή βλέπουμε ήδη μια μετατόπιση από τα ταξίδια στις ΗΠΑ», δήλωσε σε συνέντευξη το Σάββατο.

Πολλοί Ευρωπαίοι επιζητούν, αντίστοιχα, να ταξιδέψουν στον Καναδά αντί για τις ΗΠΑ, πρόσθεσε.

«Τόσο η Ευρώπη όσο και ο Καναδάς έχουν συνειδητοποιήσει ότι η υπερβολική εξάρτηση από την αγορά των ΗΠΑ πιθανότατα δεν είναι υγιής για τις οικονομίες τους», δήλωσε ο Σμιθ.

Η συζήτηση των αιτήσεων ακυρώσεως κατά του νέου φορολογικού νόμου, ενώπιον της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αναβλήθηκε για την 28η Μαρτίου 2025, μετά από αίτημα όλων των προσφευγόντων φορέων στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Στο ΣτΕ έχουν προσφύγει δικηγορικοί σύλλογοι και άλλοι επιστήμονες και επαγγελματικοί φορείς που στρέφονται κατά της απόφασης του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, με την οποία καθορίζεται η διαδικασία αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή προσδιορίζεται ο φόρος με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.

Παράλληλα, έξω από το ΣτΕ πραγματοποίησαν συγκέντρωση ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες, έμποροι και επαγγελματοβιοτέχνες, κ.ά. Η συγκέντρωση διοργανώθηκε από τη Συντονιστική Επιτροπή Ελευθέρων Επαγγελματιών-Επιστημόνων-Επαγγελματοβιοτεχνών και Εμπόρων, ενώ ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών έχει κηρύξει καθολική αποχή των δικηγόρων της Αθήνας από τα καθήκοντά τους.

Τα δικαιώματα των καταναλωτών είναι ο κεντρικός άξονας προβληματισμού και ευαισθητοποίησης για την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαρτίου.

Ο εορτασμός της καθιερώθηκε το 1983, με απόφαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, σε ανάμνηση της ομιλίας του Προέδρου των ΗΠΑ Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι στις 15 Μαρτίου 1962, κατά την οποία έθεσε τις βάσεις του καταναλωτικού κινήματος.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, ο ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων) υπενθυμίζει τα οκτώ βασικά δικαιώματα των καταναλωτών, τα οποία έχουν θεσμοθετηθεί και στις εθνικές νομοθεσίες των περισσότερων χωρών του κόσμου: Το δικαίωμα στο νερό και στην υγιεινή, στην ασφάλεια, στην πληροφόρηση, στην επιλογή, στην εκπροσώπηση, στην αποζημίωση, στην εκπαίδευση και σε ένα υγιεινό περιβάλλον.

Όπως σημειώνει ο ΕΦΕΤ σε ανακοίνωσή του, κάθε χρονιά η 15η Μαρτίου γιορτάζεται μέσα σε μια διαφορετική διεθνή πραγματικότητα που καθορίζεται από διεξαγόμενες συγκρούσεις, περιβαλλοντικές κρίσεις, οικονομικά και γεωπολιτικά δεδομένα. Το καταναλωτικό κίνημα έχει ευαισθητοποιηθεί μπροστά στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα που αποτελούν απειλή για το μέλλον του πλανήτη και την υγεία του ανθρώπου.

«Λόγω αυτών των διαπιστώσεων, θα χρειαστεί πιθανότατα, μέσα στα επόμενα χρόνια, να κάνουμε θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, όπως στη διατροφή μας, στον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουμε, με τον οποίο θερμαίνουμε ή ψύχουμε τα σπίτια μας καθώς και στα προϊόντα και τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε, προκειμένου ο πλανήτης να παραμείνει βιώσιμος, αλλά ταυτόχρονα να ικανοποιούνται οι ανθρώπινες ανάγκες και τα δικαιώματά μας ως καταναλωτές» επισημαίνεται στην ίδια ανακοίνωση.

Ειδικά για φέτος έχει αποτυπωθεί το κάλεσμα για μια μετάβαση σε βιώσιμους τρόπους ζωής με απαραίτητη την προστασία των θεσμικά αναγνωρισμένων αναγκών των καταναλωτών, γεγονός που σημαίνει, αρχικά, πρόσβαση σε βασικά αγαθά όπως τρόφιμα και ενέργεια, υγεία και ασφάλεια. «Σ’ αυτό το πλαίσιο απαίτησης για βιωσιμότητα δεν πρέπει να υπολείπεται η διαθεσιμότητα υγιεινών επιλογών για όλους, ενώ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και να προστατεύονται και οι ευάλωτοι καταναλωτές με χαμηλά εισοδήματα και να εισακούεται η φωνή του καταναλωτή σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Είναι, λοιπόν, φανερό πως η αναγνωρισμένη πλέον ανάγκη από το καταναλωτικό κίνημα για πιο βιώσιμους τρόπους ζωής περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την τροφή, το νερό, την ενέργεια, τα καταναλωτικά αγαθά», τονίζεται.

Ο ΕΦΕΤ παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών που ζουν στην Ελλάδα ως κεντρική αρμόδια Αρχή για την οργάνωση, την εποπτεία και τον συντονισμό του συστήματος επισήμων ελέγχων τροφίμων στη χώρα. Πιο συγκεκριμένα, ο Φορέας συμβάλλει στην πρόσβαση των καταναλωτών σε ασφαλή τρόφιμα μέσω της υλοποίησης τακτικών και έκτακτων προγραμμάτων δειγματοληψιών και ελέγχων επιχειρήσεων τροφίμων. Παράλληλα, μέσα από τη συμμετοχή του στα διεθνή επιστημονικά δίκτυα όπως αυτά της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) ο ΕΦΕΤ είναι ενεργός κόμβος έγκαιρης πληροφόρησης με δυνατότητες έγκαιρης αντίδρασης σε περιπτώσεις διατροφικών συμβάντων.

Εξάλλου, μέσα από τη συμμετοχή του σε εκστρατείες ενημέρωσης της EFSA όπως η Safe2Eat, ο ΕΦΕΤ μεριμνά για την ορθή, υπεύθυνη, επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση του καταναλωτή για ορθές διατροφικές συνήθειες και για θέματα ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων προβάλλοντας και θέματα σχετικά με τη βιωσιμότητα όπως η αποφυγή της απώλειας και σπατάλης τροφίμων με κατάλληλες πρακτικές.

Σημειώνεται ότι διαθέτοντας εξειδικευμένη Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή στην Κεντρική του Υπηρεσία ο ΕΦΕΤ είναι σταθερά ενεργός στη διασφάλιση θεμιτών πρακτικών στο εμπόριο των τροφίμων και την προστασία της δημόσιας υγείας καθώς και των συμφερόντων των καταναλωτών, μέσω της πολυετούς εμπειρίας του και της συνεργασίας του με ομόλογους εθνικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς.

Για το 2025, ο ΕΦΕΤ συνεχίζει την εφαρμογή προγράμματος επισήμου ελέγχου τροφίμων της χώρας, το οποίο περιλαμβάνει συνδυαστικούς ελέγχους (επιθεώρησης – δειγματοληψίας και ανάλυσης) και βασίζεται στη συνεργασία των συναρμόδιων αρχών ελέγχου της χώρας για την υλοποίησή του. Ακόμη, εκπροσωπεί τη χώρα, για 4η πλέον χρονιά, στην ενημερωτική καμπάνια με τίτλο Safe2Eat, υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), στοχεύοντας στην ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την επιστήμη πίσω από την ασφάλεια τροφίμων, ώστε να κάνουν συνειδητές αγοραστικές επιλογές βάσει των προσωπικών τους κριτηρίων.

Σε συνέχεια προηγούμενων δράσεων επικοινωνιακής ευαισθητοποίησης ο ΕΦΕΤ εστιάζει φέτος στο καίριο θέμα των αλλεργιογόνων ουσιών στα τρόφιμα, στην επισήμανση των τροφίμων, στις διατροφικές ανάγκες και στον ορθό χειρισμό των τροφίμων με σκοπό να προσφέρει με απλά λόγια και μέσω των πιο πρόσφορων διαύλων πολύτιμες συμβουλές στους πολίτες αξιοποιώντας τα επιστημονικά δίκτυα και την πολυετή εμπειρία που διαθέτει.

Υπενθυμίζεται ότι οι καταναλωτές μπορούν να υποβάλλουν τις δικές τους καταγγελίες σχετικά με προβλήματα που εντοπίζουν σε τρόφιμα ή να γνωστοποιούν στον ΕΦΕΤ διατροφικά περιστατικά με όσα περισσότερα στοιχεία διαθέτουν, στον αριθμό 11717 αλλά και στην ιστοσελίδα του Φορέα, ώστε να αξιοποιούνται για άμεσες ενέργειες.

Παράγοντες που επηρέασαν το προσδόκιμο ζωής τις τελευταίες δεκαετίες, όπως αποτυπώθηκαν σε ευρωπαϊκή έρευνα

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής των κατοίκων της Ευρώπης έχει επιβραδυνθεί από το 2011 και μετά, όπως διαπιστώνει έρευνα με επικεφαλής το University of East Anglia, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Lancet Public Health».

Όπως εντόπισε η μελέτη, η διατροφή, η σωματική αδράνεια και η παχυσαρκία, όπως και η πανδημία Covid ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για αυτή την επιβράδυνση.

Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δεδομένα από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας και συγκεκριμένα τη μεγαλύτερη έρευνα για την ποσοτικοποίηση των προβλημάτων υγείας «Global Burden of Disease 2021». Συνέκρινε τις αλλαγές στο προσδόκιμο ζωής, τις αιτίες θανάτου και την έκθεση του πληθυσμού σε παράγοντες κινδύνου σε όλη την Ευρώπη κατά τις περιόδους 1990-2011, 2011-2019 και 2019-2021.

Κατά την περίοδο 1990-2011, η μείωση των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους συνέχισε να οδηγεί σε σημαντική άνοδο του προσδόκιμου ζωής. Ωστόσο, από το 2011 και μετά η σταθερή αύξηση επιβραδύνθηκε. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι οι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα αποτέλεσαν την κύρια αιτία της ελάττωσης της ανόδου του προσδόκιμου ζωής κατά την περίοδο 2011-2019. Μετά το 2011, σημαντικοί κίνδυνοι, όπως η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη συνέτειναν περαιτέρω στην επιβράδυνση της αύξησης σε όλες σχεδόν τις χώρες. Η πανδημία Covid ήταν η κυρίως υπεύθυνη για τις μειώσεις στο προσδόκιμο ζωής που παρατηρήθηκαν το 2019-2021.

Στην έρευνα μελετήθηκαν 20 χώρες, συγκεκριμένα η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Σουηδία, η Αγγλία, η Βόρεια Ιρλανδία, η Σκωτία και η Ουαλία. Από όλες τις χώρες, η Αγγλία παρουσίασε τη μεγαλύτερη επιβράδυνση στο προσδόκιμο ζωής.

Άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Σουηδία, η Δανία και το Βέλγιο διατήρησαν καλύτερο προσδόκιμο ζωής μετά το 2011, με μειωμένες επιπτώσεις από καρδιακές παθήσεις, χάρη στην εφαρμογή κυβερνητικών πολιτικών για την υγεία.

Την περίοδο 2019-2021 υπήρξε συνολική μείωση του μέσου ετήσιου προσδόκιμου ζωής σε όλες τις χώρες. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Στην Ελλάδα σημειώνεται για την περίοδο αυτή ότι εκτός από τους θανάτους από αναπνευστικές λοιμώξεις και άλλα προβλήματα υγείας σχετικά με τον Covid-19, ένα μικρό μέρος της μείωσης του προσδόκιμου ζωής αποδόθηκε σε θανάτους από νεοπλάσματα. Τα νεοπλάσματα ήταν αιτία μείωσης του προσδόκιμου ζωής για την Ελλάδα, όπως και τη Γερμανία και τη Σκωτία, και κατά την περίοδο 2011-2019.

Στην έρευνα εντοπίστηκε ότι παρά την ύφεση, το προσδόκιμο ζωής για τους ηλικιωμένους σε πολλές χώρες εξακολούθησε να βελτιώνεται, «γεγονός που δείχνει ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε ένα φυσικό ανώτατο όριο μακροζωίας», όπως παρατηρεί ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Norwich του University of East Anglia, Νικ Στιλ.

Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι για να παρατείνουμε τα χρόνια ζωής μας πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής κατά τη νεότερη ηλικία μας. Επίσης, καλούν τις κυβερνήσεις να επενδύσουν σε πρωτοβουλίες για τη δημόσια υγεία.

Την επενδυτική βαθμίδα έδωσε στην Ελλάδα ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, αναβαθμίζοντας το αξιόχρεό της σε Baa3 με σταθερές προοπτικές από Ba1 με θετικές προοπτικές.

«Η αναβάθμιση αντανακλά την άποψή μας ότι το πιστωτικό προφίλ του ελληνικού κράτους έχει πλέον μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε ενδεχόμενα μελλοντικά σοκ», σημείωσε ο οίκος, προσθέτοντας: «Τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί ταχύτερα από ό,τι περιμέναμε. Με βάση τη στάση πολιτικής της κυβέρνησης, τις θεσμικές βελτιώσεις που αποδίδουν καρπούς και το σταθερό πολιτικό περιβάλλον, αναμένουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να εμφανίζει σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία θα μειώνουν σταθερά το υψηλό βάρος του χρέους της. Επιπλέον, η υγεία του τραπεζικού τομέα συνεχίζει να βελτιώνεται, γεγονός που περιορίζει τον κίνδυνο ενός πιστωτικού γεγονότος που σχετίζεται με τον τραπεζικό τομέα και θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο πιστωτικό προφίλ του δημοσίου.»

Οι σταθερές προοπτικές αντικατοπτρίζουν μια ισορροπία μεταξύ του ότι ορισμένες από τις κύριες πιστωτικές προκλήσεις της Ελλάδας θα βελτιωθούν αργά και των θετικών προοπτικών που σχετίζονται με τη σταθερότητα των θεσμών και τη στάση πολιτικής που προαναφέρθηκε.

«Όσον αφορά τις προκλήσεις, η ολοκλήρωση των θεσμικών και οικονομικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη θα πάρει χρόνο. Αν και το χρέος προς το ΑΕΠ μειώθηκε γρήγορα τα τελευταία χρόνια, θα παραμείνει ένα από τα υψηλότερα μεταξύ αυτών που αξιολογούμε. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν τη θετική δυναμική που δημιουργήθηκε από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) για να εφαρμόσουν σθεναρά πολιτικές που υποστηρίζουν την πιστοληπτική ικανότητα.»

Μείωση του χρέους

«Επί σειρά ετών, τα ελληνικά δημόσια οικονομικά έχουν ξεπεράσει τις βασικές μας προσδοκίες, γεγονός που αυξάνει την πεποίθησή μας ότι το ελληνικό χρέος θα παραμείνει σε σταθερή καθοδική πορεία», σημειώνει ο οίκος.

Οι βελτιώσεις αυτές οφείλονται τόσο στη συνεχιζόμενη συγκράτηση των δαπανών όσο και στα φορολογικά έσοδα που αυξάνονται γρήγορα λόγω των συνεχιζόμενων θεσμικών βελτιώσεων στη φορολογική συμμόρφωση και είσπραξη.

Το 2024, η Ελλάδα είχε πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 2 δισεκ. ευρώ μέσω των προσπαθειών της για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κενού στον ΦΠΑ. Αυτό το πέτυχε εν μέρει μέσω μίας στρατηγικής ψηφιοποίησης μεγάλης κλίμακας που υποστηρίζει επίσης τη φορολογική συμμόρφωση, αναφέρει ο Moody’s.

Η προσπάθεια εκσυγχρονισμού της φορολογικής διοίκησης συνεχίζεται, «γεγονός που στηρίζει την προσδοκία μας ότι η αύξηση των φορολογικών εσόδων θα παραμείνει ισχυρή μεσοπρόθεσμα».

Αυτή η υπεραπόδοση των εσόδων δεν γίνεται με αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης (της διαφοράς μεταξύ των μισθών προ και μετά φόρων), κάτι που είναι σημαντικό για τη διατήρηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας.

Στην πραγματικότητα, η φορολογική επιβάρυνση στην εργασία έχει μειωθεί κατά περίπου 4,5 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019 και οι Αρχές εξακολουθούν να δίνουν προτεραιότητα σε συγκρατημένες φορολογικές μειώσεις, όπως η μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, που επιτρέπουν στους πολίτες να αισθανθούν τους καρπούς των προσπαθειών καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.

Πρωτογενή πλεονάσματα και στο μέλλον

Όσον αφορά στο μέλλον, η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να έχει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα και αναμένουμε ότι αυτά θα παραμείνουν στο 2 έως 2,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω ενός συνδυασμού συγκράτησης των δαπανών και σταθερής δημιουργίας εσόδων.

Η τρέχουσα κατάσταση αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου στην Ευρώπη έχει μικρότερο αντίκτυπο στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης. «Η Ελλάδα έχει επιτύχει ή υπερβεί τον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες 2% του ΑΕΠ εδώ και πολλά χρόνια και δεν έχει απόθεμα μη υλοποιημένων επενδύσεων στην άμυνα, όπως βλέπουμε σε άλλες χώρες της ΕΕ.»

Συνολικά, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά περίπου 50 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του το 2020 και είναι μειωμένος κατά περίπου 27 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τα προ κορωνοϊού επίπεδα.

«Εκτιμούμε ότι στο τέλος του 2024 βρισκόταν στο 156,1% του ΑΕΠ και προβλέπουμε ότι θα μειωθεί στο 148,3% και στο 140,6% το 2025 και το 2026, αντίστοιχα. Η διάρθρωση του χρέους της χώρας παραμένει ευνοϊκή, με μέση διάρκεια μέχρι τη λήξη 18,8 έτη, με το σύνολο του χρέους να είναι σταθερού επιτοκίου.»

Βελτίωση των τραπεζών

Η ποιότητα του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος συνέχισε να βελτιώνεται και θα συγκλίνει στα επίπεδα της ΕΕ, αν και τα επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) παραμένουν από τα υψηλότερα στην ΕΕ.

Το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων προήλθε από πωλήσεις χαρτοφυλακίων και τιτλοποιήσεις, μειώνοντας τον δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε περίπου 2,9% τον Δεκέμβριο του 2024 σε σύγκριση με έναν μέσο όρο περίπου 2% για τις τράπεζες της ΕΕ.

Η κυβέρνηση έχει επεκτείνει το Ελληνικό Σύστημα Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (γνωστό ως «Ηρακλής»), το οποίο αποτέλεσε βασική πηγή μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω τιτλοποιήσεων. Η επέκταση του «Ηρακλής» (γνωστού και ως «Ηρακλής ΙΙΙ») θα προωθήσει περαιτέρω τιτλοποιήσεις, κυρίως για την Attica Bank και μικρότερα υπόλοιπα για τις τέσσερεις συστημικές τράπεζες.

«Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι επειδή η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων προήλθε μέσω της μεταβίβασης στοιχείων ενεργητικού, αυτά παραμένουν στην οικονομία στα χέρια των πιστωτικών φορέων, ακόμη και αν βρίσκονται εκτός τραπεζικού τομέα. Η παραμονή αυτών των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη, καθώς και πηγή ενδεχόμενων υποχρεώσεων για την κυβέρνηση λόγω της κρατικής εγγύησης για τα senior notes, αν και δεν έχει ενεργοποιηθεί καμία εγγύηση τα τελευταία πέντε χρόνια», σημειώνει ο Moody’s.

Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας βελτιώνονται επίσης λόγω της ισχυρής δημιουργίας οργανικού κεφαλαίου, παρά τις πληρωμές μερίσματος το 2024-25. Επιπλέον, η ποιότητα κεφαλαίου βελτιώνεται λόγω της ισχυρής κερδοφορίας και της περαιτέρω (και επιταχυνόμενης) απόσβεσης των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC).

«Αναμένουμε ότι τα κέρδη θα παραμείνουν εύρωστα, παρά τις κάποιες πιέσεις στα περιθώρια κέρδους το 2025-26 λόγω της ανατιμολόγησης των δανείων σε χαμηλότερα επίπεδα λόγω της μείωσης των επιτοκίων. Τα κέρδη θα υποστηριχθούν από την αύξηση των πιστώσεων σε μεσαίο έως υψηλό μονοψήφιο ποσοστό και τον περαιτέρω εξορθολογισμό της βάσης κόστους των τραπεζών και της αποτελεσματικότητας μέσω πρωτοβουλιών ψηφιοποίησης και περισσότερων περικοπών προσωπικού.»

Αν και η οικονομική ανάπτυξη ήταν κυκλικά ισχυρή λόγω της πολύ ισχυρής στήριξης από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), είναι πιθανό να επιβραδυνθεί μόλις ολοκληρωθεί η απορρόφηση των πόρων αυτών, σημειώνει ο οίκος. «Τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία θα δημιουργήσουν σημαντικούς μετωπικούς ανέμους στην ανάπτυξη, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει τα ποσοστά συμμετοχής του εργατικού δυναμικού», προσθέτει.

Κ. Χατζηδάκης: Η αναβάθμιση αποτέλεσμα «συστηματικής προσπάθειας»

Ο απερχόμενος υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε ότι η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και από την Moody’s αποτελεί επιστέγασμα της οικονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών και ότι οφείλεται στη συστηματική προσπάθεια που καταβλήθηκε από τις κυβερνήσεις:

«Η σημερινή αναβάθμιση σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός μεγάλου κύκλου για την ελληνική οικονομία και πιστοποιεί την επιστροφή της χώρας στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Είναι αποτέλεσμα της συστηματικής προσπάθειας που έγινε τα τελευταία 5,5 χρόνια, η οποία δεν ήταν εύκολη, εν μέσω διεθνών κρίσεων και γεωπολιτικής αστάθειας. Και προφανώς αποτελεί επιτυχία όχι μόνο της κυβέρνησης, αλλά όλων των Ελλήνων.»

Ο νυν Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης σχολίασε ακόμη την ανταπόκριση των επενδυτών, αναφερόμενος στις προχθεσινές εκδόσεις ομολόγων του ΟΔΔΗΧ, η οποία ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες: «Η Ελλάδα ζήτησε από τις αγορές 3 δισ. ευρώ και, παρά τη διεθνή αβεβαιότητα, συγκέντρωσε προσφορές άνω των 56,5 δισ. ευρώ, που είναι το μεγαλύτερο ποσό που έχει καταγραφεί για οποιαδήποτε κοινοπρακτική έκδοση από τη χώρα μας», επισημαίνοντας ότι «με τις χθεσινές εκδόσεις και εκείνες που προηγήθηκαν από την αρχή του χρόνου, καλύφθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος οι δανειακές ανάγκες της χώρας για το 2025. Και διαμορφώνεται δίχτυ ασφαλείας για όποιες πιθανές αναταράξεις μπορεί να προκύψουν στις διεθνείς αγορές τους επόμενους μήνες.»

Ν. Παπαθανάσης: Αναγνώριση του αναπτυξιακού χαρακτήρα της οικονομικής πολιτικής

Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για την απόφαση της Moody’s, χαρακτηρίζοντάς την ως επιβεβαίωση «της συστηματικής και αποτελεσματικής δουλειάς που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2019»:

«Η Ελλάδα, παρά τις διεθνείς πολυεπίπεδες αναταράξεις, έχει αλλάξει σελίδα. Έχει αφήσει οριστικά πίσω της την κρίση χρέους και κινείται πλέον με συνεχείς ρυθμούς ανάπτυξης, κατά πολύ υψηλότερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Με εξασφαλισμένη την εσωτερική πολιτική σταθερότητα και εξίσου σταθεροποιημένα μακροοικονομικά μεγέθη, η κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας κάθε ευρώ από το σύνολο των χρηματοδοτικών και επενδυτικών εργαλείων που έχει στη διάθεσή της, επιταχύνει τη βελτίωση του φιλικού προς τις επενδύσεις περιβάλλοντος, ενισχύει τις εξαγωγές και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, κινητροδοτεί την καινοτομία, τη μεγέθυνση των επιχειρήσεων και τη διεύρυνση της πρόσβασής τους στον τραπεζικό δανεισμό.»

Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ