Ελλάδα

Ολοκληρώθηκε το μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα, που έγινε με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την τραγωδία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη.

Πλήθος κόσμου κατέκλυσε την πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους, για να τιμήσει τη μνήμη των 57 νεκρών και με αίτημα να αποδοθεί δικαιοσύνη. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, ενώ έντονη είναι και η παρουσία των νέων, φοιτητών και μαθητών.

Το συλλαλητήριο ξεκίνησε περίπου στις 11 το πρωί (με προσκλητήριο των θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος) ωστόσο από πολύ νωρίς μαζεύονταν πολίτες και φορείς σε διάφορα σημεία προσυγκέντρωσης, ώστε να πορευθούν συντεταγμένα προς το Σύνταγμα.

Σε ένδειξη συμπαράστασης ένα μεγάλο μέρος του εμπορικού κόσμου και της εστίασης παραμένει σήμερα κλειστό και ειδικά στο κέντρο της πόλης σχεδόν τίποτα δεν είναι ανοιχτό. Κλειστά θα παραμείνουν και τα θέατρα, αλλά και γενικότερα οι χώροι πολιτισμού.

Συγκίνηση και παλμό μετέδωσαν οι συγγενείς κι οι ομιλητές στη συγκέντρωση

Ένα ρίγος διαπέρασε τους χιλιάδες συγκεντρωμένους στην Πλατεία Συντάγματος, όταν συμφοιτητές των αδικοχαμένων νέων ανέγνωσαν τα ονόματα των συνολικά 57 νεκρών του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών πριν δυο χρόνια. Σύσσωμη η πλατεία φώναξε “παρών” και “παρούσα” στην ανάγνωσή τους και στο τέλος φώναξε “αθάνατοι”. Στις συγκινησιακά φορτισμένες ομιλίες το πλήθος ανταποκρινόταν με χειροκροτήματα.

Τον λόγο στη συγκέντρωση πήραν πρώτοι από όλους εκπρόσωποι των φοιτητών, καθώς στην πλειονότητά τους τα θύματα ήσαν νέοι, που επέστρεφαν τη μοιραία νύκτα στα σπίτια ή τις σχολές τους. Στις τοποθετήσεις τους όλοι επέμειναν στο αίτημα της γρήγορης απονομής δικαιοσύνης προκειμένου να δικαιωθεί η μνήμη των νεκρών κι ο αγώνας των συγγενών για να χυθεί φως στα αίτια του δυστυχήματος. Οι εκπρόσωποι των φοιτητών δήλωσαν πρόθυμοι να συμπαρασταθούν σε κάθε προσπάθεια.

Ο Βασίλης Ζαβογιάννης εκπρόσωπος του σωματείου των σιδηροδρομικών, όσο κι ο εκπρόσωπος των μηχανοδηγών ΟΣΕ Δ. Κοτσιάφτης, που επίσης μετρούν στον κλάδο τους νεκρούς στο δυστύχημα, εξέφρασαν κι αυτοί τη συμπαράσταση του στον αγώνα των συγγενών για γρήγορη απονομή δικαιοσύνης και επανέλαβαν το αίτημα που βρίσκεται στα χείλη όλων για ασφαλείς μεταφορές και σύγχρονο σιδηρόδρομο.

Ιδιαίτερα φορτισμένες οι στιγμές όταν πήραν τον λόγο γονείς των αδικοχαμένων παιδιών, ο κος Παπαγγελής, η κα Ρούτσι, η κα Λίβα, ο κος Ασλανιδης και κυρίως η κα Καρυστιανού, τόσο στην πλατεία, όσο και στα Τέμπη (με τα οποία υπήρχε απ’ ευθείας σύνδεση) που έγιναν δεκτοί με χειροκροτήματα σεβασμού και συμπαράστασης για το δράμα τους, ευχόμενοι μαζί τους “ποτέ ξανά Τέμπη”.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε από όλους τους συγγενείς στους τραυματίες που ακόμη νοσηλεύονται και τους επιζήσαντες που ακόμη πασχίζουν να επουλώσουν τα ψυχολογικά τραύματα από την τραγική τούτη εμπειρία.

Ο κόσμος στην ογκώδη συγκέντρωση τήρησε ευλαβικά την τάξη που επέβαλε η μέγιστη αυτή εκδήλωση σεβασμού και απομόνωσε και αποδοκίμασε μεμονωμένες προσπάθειες ασέβειας μικροομάδων που θέλησαν να διασαλεύσουν την κοσμιότητα που απαιτεί η επέτειος.

«Ποτέ ξανά Τέμπη», είπαν οι γονείς θυμάτων

Μέσα στο “ποτάμι” του κόσμου, που παραβρέθηκε στο σημερινό συλλαλητήριο για τα δύο χρόνια από την τραγωδία των Τεμπών, παρόντες ήταν και οι γονείς, συγγενείς και φίλοι των θυμάτων.

Ο Ηλίας Παπαγγελής, πατέρας της 19χρονης φοιτήτριας Αναστασίας, είπε: «Ζητάμε δικαιοσύνη, περισσότερο οξυγόνο, να φύγουμε από το σκοτάδι, να βγούμε στο φως. Να υπάρχει περισσότερη διαφάνεια και να γίνονται όλα με ασφάλεια και με τον τρόπο που πρέπει. Να μην έχουμε ποτέ ξανά Τέμπη».

Και ο Παύλος Ασλανίδης, πατέρας του 26χρονου Δημήτρη, τόνισε: «Είναι μια ημέρα μνήμης, τιμούμε τα θύματα και το μήνυμα είναι ότι επιτέλους πρέπει να φτιάξουμε ένα κράτος δικαίου για να μην γίνονται ξανά τέτοιες μαζικές δολοφονίες».

Σε εξέλιξη η πορεία στη Θεσσαλονίκη

Σε εξέλιξη βρίσκεται πορεία που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της σημερινής κινητοποίησης για τα δύο χρόνια από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι. Η πορεία ξεκίνησε από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό και προχωράει μέσω της Αγίων Πάντων προς το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης.

Νωρίτερα, από τις 11 το πρωί είχε ξεκινήσει στο άγαλμα του Βενιζέλου, η μαζική συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη, στη μνήμη των θυμάτων του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος. Εκεί βρέθηκαν συγγενείς θυμάτων και εκπρόσωποι σωματείων, ζητώντας πλήρη διερεύνηση του δυστυχήματος, απόδοση ευθυνών «σε φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς» και ασφαλή σιδηρόδρομο.

Η πλατεία Αριστοτέλους είναι γεμάτη από κόσμο, από την παραλιακή μέχρι την πλατεία αρχαίας αγοράς, όπως και η Εγνατία οδός από την Καμάρα μέχρι την οδό Αντιγονιδών, και οι οδοί Φιλίππου και Ολύμπου στο ίδιο ύψος. Με προσωπικό ασφαλείας λειτουργεί ο ΟΑΣΘ, ενώ κλειστοί είναι οι σταθμοί του μετρό από τον σιδηροδρομικό σταθμό ως και το πανεπιστήμιο.

Σε άλλες πόλεις της Ελλάδας…

Πάτρα: Μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας και πορεία για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη – Συλλαλητήρια και σε άλλες πόλεις της Δυτικής Ελλάδας
Ζάκυνθος: Μεγάλη συμμετοχή στο συλλαλητήριο για το δυστύχημα των Τεμπών
Καβάλα: Ηχηρό μήνυμα από χιλιάδες πολίτες σε περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας και της Ξάνθης Χανιά: Συλλαλητήριο για τα θύματα της τραγωδίας των Τεμπών
Ιωάννινα-Ρόδος-Βόλος-Ρέθυμνο: Συγκεντρώσεις πολιτών για τα Τέμπη
Λάρισα-Πάτρα-Ηράκλειο-Λαμία: Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για τα Τέμπη

Στο εξωτερικό

Συλλαλητήρια στη μνήμη των θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών διοργανώνονται και σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού. Στις Βρυξέλλες, το συλλαλητήριο θα ξεκινήσει στις 6 μ.μ. ώρα Ελλάδος (5 μ.μ. τοπική) στην Place Luxembourg μπροστά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ στη Ρώμη, το συλλαλητήριο θα γίνει κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, με ώρα έναρξης τις 4 μ.μ.. Στο Λονδίνο η συγκέντρωση έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 8 μ.μ. ώρα Ελλάδος (6 μ.μ. τοπική) ενώ αντίστοιχα συλλαλητήρια διοργανώνονται και σε άλλες μεγάλες πρωτεύουσες του εξωτερικού.

Μέλη του Ρουβίκωνα ανέβηκαν στην ταράτσα των γραφείων της Hellenic Train και ανέβασαν πανό

Σε εξέλιξη είναι επιχείρηση από δυνάμεις της ΟΠΚΕ για να απομακρύνουν από τα γραφεία της Hellenic Train μέλη του Ρουβίκωνα που ανέβηκαν στην ταράτσα του κτηρίου και ανέβασαν πανό για τα Τέμπη, που ανέγραφε «δολοφόνοι, μέχρι τέλους».

Παρά το γεγονός πως τα γραφεία της Hellenic Train, που βρίσκονται στην οδό Συγγρού, ήταν από νωρίς περικυκλωμένα από αστυνομικές δυνάμεις για την αποφυγή επεισοδίων, τα μέλη του Ρουβίκωνα κατάφεραν να φτάσουν στο κτήριο από ταράτσα παρακείμενου κτηρίου.

Επεισόδια στην πλατεία Συντάγματος – Κουκουλοφόροι έριξαν μολότοφ

 

Σε εξέλιξη βρίσκονται αυτήν την ώρα επεισόδια στην πλατεία Συντάγματος. Αρχικά, ομάδα αγνώστων, που είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά των προσώπων τους, επιτέθηκαν με βόμβες μολότοφ, πέτρες και άλλα αντικείμενα στις αστυνομικές δυνάμεις, που βρίσκονται εντός του προαύλιου χώρου της Βουλής. Στη συνέχεια, τα επεισόδια γενικεύτηκαν γύρω από την πλατεία Συντάγματος όπου κουκουλοφόροι συνέχισαν τις επιθέσεις στους αστυνομικούς, που απάντησαν με χρήση χημικών.

Νωρίτερα, σύμφωνα με πληροφορίες από την ΕΛΑΣ, οι αστυνομικοί, εκτελώντας εντολές του αρχηγείου της ΕΛΑΣ, προκειμένου να μη δημιουργηθεί πρόβλημα στο συγκεντρωμένο πλήθος, απομάκρυναν τους συγκεντρωθέντες από την πλατεία Συντάγματος προς την Ομόνοια και το Χίλτον, για να απομονώσουν τους κουκουλοφόρους.

Στη συνέχεια, οι αστυνομικοί προχώρησαν στη χρήση χημικών και χειροβομβίδων κρότου λάμψης και μέχρι αυτήν την ώρα συνεχίζονται τα επεισόδια γύρω από το Σύνταγμα.

Πέντε τραυματίες διακομίστηκαν σε νοσοκομεία με ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ μετά το συλλαλητήριο για τα Τέμπη

Με ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ μεταφέρονται σε νοσοκομεία της Αττικής 5 τραυματίες από τα επεισόδια στο Σύνταγμα. Ήδη έχουν διακομιστεί 2 τραυματίες στο νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός» και ένας στο «Ελπίς».

Επίσης, το προσωπικό του ΕΚΑΒ παρείχε πρώτες βοήθειες σε περίπου 20 άτομα.

Βουλή: Εντός του Μεγάρου οι εύζωνοι του Άγνωστου Στρατιώτη

Εντός του μεγάρου του κοινοβουλίου μεταφέρθηκαν μαζί με τους αξιωματικούς τους, οι εύζωνοι – φρουροί του Αγνώστου Στρατιώτη, λόγω της αποπνικτικής ατμόσφαιρας που καταγράφεται στην πλατεία Συντάγματος από τις ρίψεις βομβών μολότοφ και των δακρυγόνων πέριξ της Βουλής. Επίσης ορισμένοι εκ των συγκεντρωθέντων για τα δύο έτη από το δυστύχημα των Τεμπών, ένιωσαν δυσφορία και οδηγήθηκαν στο ιατρείο της Βουλής, όπου τους παρέχονται πρώτες βοήθειες.

Θεσσαλονίκη: Σε εξέλιξη επεισόδια στο ύψος του σιδηροδρομικού σταθμού

Σε εξέλιξη βρίσκονται επεισόδια στο ύψος του σιδηροδρομικού σταθμού που ξεκίνησαν όταν ομάδα ατόμων που βρισκόταν στο τέλος της πορείας που γίνεται στο πλαίσιο της κινητοποίησης για τη συμπλήρωση δύο χρόνων από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, κινήθηκε προς τους αστυνομικούς.

Τα άτομα αυτά φορούσαν κουκούλες και άρχισαν να πετούν βόμβες μολότοφ, πέτρες και μπουκάλια στους αστυνομικούς. Εκείνοι απάντησαν με ρίψεις δακρυγόνων και χημικών.

Σε εξέλιξη βρίσκεται το μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα, που γίνεται με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την τραγωδία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη.

Πλήθος κόσμου έχει κατακλύσει την πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους, για να τιμήσει τη μνήμη των 57 νεκρών και με αίτημα να αποδοθεί δικαιοσύνη. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, ενώ έντονη είναι και η παρουσία των νέων, φοιτητών και μαθητών.

Το συλλαλητήριο ξεκίνησε περίπου στις 11 το πρωί (με προσκλητήριο των θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος), ωστόσο από πολύ νωρίς μαζεύονταν πολίτες και φορείς σε διάφορα σημεία προσυγκέντρωσης, ώστε να πορευθούν συντεταγμένα προς το Σύνταγμα.

Σε ένδειξη συμπαράστασης, ένα μεγάλο μέρος του εμπορικού κόσμου και της εστίασης παραμένει σήμερα κλειστό, και ειδικά στο κέντρο της πόλης σχεδόν τίποτα δεν είναι ανοιχτό. Κλειστά θα παραμείνουν και τα θέατρα, και γενικότερα οι χώροι πολιτισμού.

Στο εξωτερικό

Συλλαλητήρια στη μνήμη των θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών διοργανώνονται και σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού. Στις Βρυξέλλες, το συλλαλητήριο θα ξεκινήσει στις 18:00 ώρα Ελλάδος (17:00 τοπική) στην Place Luxembourg μπροστά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ στη Ρώμη, το συλλαλητήριο θα γίνει κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, με ώρα έναρξης τις 16:00. Στο Λονδίνο, η συγκέντρωση έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 20:00 ώρα Ελλάδος (18:00 τοπική), ενώ αντίστοιχα συλλαλητήρια διοργανώνονται και σε άλλες μεγάλες πρωτεύουσες του εξωτερικού.

Σε συνέντευξη Τύπου, στο κτίριο της ΕΣΗΕΑ, παρουσιάστηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών & Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών το πόρισμα της διερεύνησης του πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023.

Η 180 σελίδων έκθεση παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστο Παπαδημητρίου, τον κο Κώστα Καπετανίδη, προϊστάμενο μονάδας διερευνήσεων ΕΟΔΑΣΑΑΜ, καθώς και τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης και στελέχη της ERA, Μπαρτ Άκκου και Φαμπρίτσιο Καρπινέλλι.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, που ξεκίνησε με ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων, όπως τόνισε ο κος Παπαδημητρίου, πρέπει να ζητηθεί μία μεγάλη συγγνώμη στους συγγενείς των νεκρών, οι οποίοι μπήκαν σε έναν μεγάλο αγώνα για να υποκαταστήσουν τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την αναζήτηση της αλήθειας και πρόσθεσε ότι οργανισμός έχει στόχο να αναδείξει τη σειρά αβελτηριών, εγκληματικών λαθών και παραλείψεων, επί σειρά ετών.

Στο επίκεντρο της παρουσίασης τέθηκαν τα αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία και αφορούν τα ζητήματα ασφαλείας, τις ανθρώπινες ευθύνες, αλλά και τις διαχρονικές αδυναμίες του σιδηροδρόμου, λόγω των ελλείψεων σε πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε κονδύλια, ενώ βάσει των παρατηρήσεων, όπως υπογραμμίστηκε, δεν υπήρξε ένδειξη ότι ο τεχνικός εξοπλισμός του εμπλεκόμενου τροχαίου υλικού προκάλεσε την πυρόσφαιρα, γεγονός που οδηγεί την επιτροπή σε περαιτέρω διερεύνηση σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού για την ύπαρξη εύφλεκτης ουσίας.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον κο Παπαδημητρίου, η σύμβαση 717 θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί από το 2016, γεγονός που θα απέτρεπε το δυστύχημα.

Σημαντική αιτία που οδήγησε στην εθνική τραγωδία ήταν η παρακμή του σιδηροδρομικού συστήματος κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης, ενώ τα 17 σημεία που προτείνει ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ μπορεί να αποτελέσουν ένα στρατηγικό σχέδιο για την ουσιαστική αναβάθμισή του.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Κατά μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ανά χιλιόμετρο γραμμής έχει 2 εργαζόμενους, ενώ στην Ελλάδα έχει 0.5» και πρόσθεσε ότι «επενδύονται ετησίως 170.000 ευρώ μέσο όρο τον χρόνο ανά χιλιόμετρο γραμμής στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα δαπανήθηκαν 20.000 ευρώ το 2020».

Όπως ειπώθηκε, τίθεται θέμα επάρκειας του ανθρώπινου δυναμικού του ΟΣΕ, ενώ δεν υπήρχε μηχανισμός παρακολούθησης της απόδοσης των σταθμαρχών και υπογραμμίστηκε πως «το προσωπικό που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα εργαζόταν με τρόπο πέρα από το ανθρώπινο όριο, με 2 ρεπό το μήνα».

Όπως αναφέρει το πόρισμα, τα περισσότερα θύματα σκοτώθηκαν από τη σύγκρουση, ενώ ο θάνατος 5-7 ατόμων προκλήθηκε από την έκρηξη. Τα σιδηροδρομικά οχήματα, σύμφωνα με τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, μπορούν να προστατεύσουν τους επιβαίνοντες από σύγκρουση με ταχύτητα μέχρι 36χλμ την ώρα.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση σε σχέση με την έκρηξη, οι ερευνητές είπαν πως έλαβαν υπόψη τους όλα τα δεδομένα, συνέκριναν τα στοιχεία και θεωρούν «εξαιρετικά απίθανο» τα έλαια σιλικόνης να προκάλεσαν την πυρόσφαιρα, ενώ έχει ζητηθεί περαιτέρω διερεύνηση από εγκεκριμένα πανεπιστήμια.

Για τις στιγμές μετά το δυστύχημα, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ διαπιστώνει πως δεν έγινε εφαρμογή επιχειρησιακής περιμέτρου ούτε σωστή χαρτογράφηση του χώρου διερεύνησης, γεγονός που οδήγησε σε απώλεια πληροφοριών απαραίτητων για την κατανόηση των αιτιών και των παραγόντων του ατυχήματος.

Στόχος, σύμφωνα με τα στελέχη του Οργανισμού, είναι το πόρισμα να συμβάλει στην αποτροπή αντίστοιχων δυστυχημάτων στο μέλλον, αλλά και στη δημιουργία ενός σύγχρονου και ασφαλούς σιδηροδρομικού δικτύου στη χώρα μας.

Τα βασικά στοιχεία του πορίσματος

Το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62, με 353 επιβάτες, από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη, αναχώρησε από τον σταθμό Λάρισας στις 23:05, με καθυστέρηση 48 λεπτών. Σχεδόν την ίδια ώρα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503 αναχώρησε από τον σταθμό Νέων Πόρων με κατεύθυνση προς Λάρισα, επίσης με καθυστέρηση στο προγραμματισμένο δρομολόγιο. Λίγο μετά τις 23:18, οι δύο αμαξοστοιχίες συγκρούστηκαν μετωπικά, με την εμπορευματική να καταγράφει ταχύτητα περίπου 90 km/h ενώ η επιβατική ταξίδευε με ταχύτητα περίπου 150 km/h, και οι δύο εντός των επιτρεπόμενων ορίων ταχύτητας. Η σύγκρουση ήταν τεράστια. Οι δύο μηχανές της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας κατέληξαν στη διπλανή γραμμή και προσέκρουσαν στον κατακόρυφο τοίχο αντιστήριξης, ενώ η μηχανή και το βαγόνι πρώτης θέσης της επιβατικής αμαξοστοιχίας εκτοξεύτηκαν στην άλλη πλευρά της γραμμής, όπου προσγειώθηκαν σε επίπεδο χαμηλότερο από τη γραμμή του τρένου στο έδαφος, και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ακολούθως, μια δεύτερη, σχεδόν μετωπική σύγκρουση σημειώθηκε μεταξύ του βαγονιού του εστιατορίου της επιβατικής αμαξοστοιχίας και της πρώτης πλατφόρμας, φορτωμένης με χαλύβδινα ελάσματα, που ήταν τα επόμενα βαγόνια που ακολουθούσαν στην επιβατική και εμπορευματική αμαξοστοιχία αντίστοιχα. Ακολουθώντας την κατεύθυνση των προπορευόμενων βαγονιών, το βαγόνι του εστιατορίου και το επόμενο βαγόνι δεύτερης θέσης της επιβατικής αμαξοστοιχίας κατέληξαν επίσης στο έδαφος, σε χαμηλότερο επίπεδο. Εν τω μεταξύ, σχηματίστηκε μια τεράστια πυρόσφαιρα, η οποία φαινόταν να κινείται με τον επιβατικό συρμό. Στις πυρκαγιές που προκλήθηκαν στο έδαφος, χαμηλότερα, κάηκαν ολοσχερώς το εστιατόριο και το βαγόνι δεύτερης θέσης.

Συνολικά, πενήντα επτά άτομα, εκ των οποίων έντεκα μέλη του προσωπικού ή των υπεργολάβων που εργάζονταν στην Hellenic Train, έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα, ογδόντα ένα άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά και ενενήντα εννέα είχαν ελαφρά τραύματα. Ένας σημαντικός αριθμός ατόμων, που εμπλέκονταν άμεσα ή έμμεσα στο δυστύχημα, υπέστη σοκ ή/και ψυχολογικό τραύμα.

Συμπεράσματα της ανάλυσης

Η σύγκρουση της επιβατικής αμαξοστοιχίας IC-62 και της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας 63503 συνέβη επειδή και οι δύο συρμοί κινούνταν σε αντίθετες κατευθύνσεις στην ίδια γραμμή μεταξύ των σταθμών Λάρισας και Νέων Πόρων.

Αιτιώδεις παράγοντες

Ο σταθμάρχης Λάρισας δεν χρησιμοποίησε την αυτοματοποιημένη μέθοδο προκειμένου να ορίσει τη διαδρομή για τον συρμό IC-62 για να φύγει από τον σταθμό Λάρισας προς τα βόρεια, προς Νέους Πόρους, βάσει της οποίας θα είχαν ρυθμιστεί σωστά όλες οι αλλαγές. Αντίθετα, χειρίστηκε τις μεμονωμένες αλλαγές χειροκίνητα και, ενώ το έκανε, ξέχασε να τοποθετήσει τις αλλαγές 118 A/B στην «κύρια» θέση, οδηγώντας έτσι τον συρμό IC-62 προς την αντίθετη κατεύθυνση από την κανονική διαδρομή. Αυτό το λάθος εξακολούθησε να περνάει απαρατήρητο από τον σταθμάρχη μετά από την αναχώρηση του IC-62. 7 Αυτές οι ενέργειες και οι αποφάσεις του σταθμάρχη πρέπει να γίνουν κατανοητές στο δύσκολο επιχειρησιακό πλαίσιο το οποίο είχε να αντιμετωπίσει εκείνο το βράδυ. Δεδομένων των διαθέσιμων στοιχείων, είναι πολύ απίθανο ο σταθμάρχης να είχε την πρόθεση να βάλει τον συρμό IC-62 στην αντίθετη τροχιά.

Ο πίνακας ελέγχου που έπρεπε να χρησιμοποιήσει για τον απομακρυσμένο χειρισμό των αλλαγών μπορεί να είναι εύκολος στη χρήση από πιο έμπειρους σταθμάρχες, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση όταν ο σταθμάρχης δεν είναι αρκετά έμπειρος. Αυτό ίσχυε για τον σταθμάρχη εκείνης της βάρδιας, καθώς ο πίνακας ελέγχου περιείχε χρήσιμες πληροφορίες σε διαφορετικά σημεία, χρησιμοποιήθηκαν εναλλακτικά διαφορετικοί τρόποι λειτουργίας των αλλαγών και δεν υπήρχαν σαφείς γραπτές οδηγίες.

Επιπλέον, ο κανονικός φόρτος εργασίας του επιβαρύνθηκε ιδιαίτερα από μια σειρά πρόσθετων παραγόντων. Υπήρξε μια σειρά από τεχνικές βλάβες, τόσο προσωρινές όσο και πιο μόνιμες, οι οποίες δημιούργησαν πρόσθετες αρμοδιότητες ή δυσχέραναν τα καθήκοντά του. Έπρεπε να αντιμετωπίσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό επικοινωνιών, πολλές από τις οποίες δεν είχαν άμεση σχέση με το καθήκον του να ελέγχει την κυκλοφορία των τρένων. Επιπλέον, ο σχεδιασμός του περιβάλλοντος εργασίας, λόγω της θέσης των διαφόρων μέσων που χρησιμοποιούνται, δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή συνομιλιών και ταυτόχρονα την παρακολούθηση της κυκλοφορίας των τρένων. Τέλος, την προσοχή του και την συναισθηματική του κατάσταση, επηρέασε η διόρθωση ενός λάθους που έκανε, όταν προηγουμένως καθόρισε τη διαδρομή για ένα άλλο εισερχόμενο, τοπικό τρένο. Ακολούθως, η άδεια για την αμαξοστοιχία IC-62, να αναχωρήσει από τον σταθμό Λαρίσης προς βορρά, δόθηκε προφορικά από τον σταθμάρχη Λάρισας και δεν επιβεβαιώθηκε μέσω επανάληψης από τους μηχανοδηγούς της IC-62.

Αυτό έμεινε χωρίς αντίδραση από τον σταθμάρχη, αφήνοντας ασαφές το πώς έγινε κατανοητό το μήνυμα από τους μηχανοδηγούς. Αυτή η αλληλουχία δραστηριοτήτων επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη γενική έλλειψη αυστηρής εφαρμογής της προδιαγεγραμμένης μεθοδολογίας δομημένης επικοινωνίας. Επιπλέον, η μεθοδολογία που ορίζεται στους ελληνικούς κανονισμούς είναι ξεπερασμένη σε σύγκριση με τα πιο πρόσφατα διεθνή πρότυπα. Τέλος, η χρήση ενός ανοιχτού καναλιού ραδιοεπικοινωνίας, όπως συνηθίζεται στους ελληνικούς σιδηροδρόμους, δεν επιτρέπει άμεσες και χωρίς διακοπή επικοινωνίες ασφαλείας μεταξύ σταθμαρχών και μηχανοδηγών.

Εν τέλει ξεπεράστηκε το πιθανό (χρονικό) όριο, στο οποίο οι μηχανοδηγοί του IC-62 θα μπορούσαν να αντιδράσουν στις αντικρουόμενες πληροφορίες μεταξύ της θέσης των αλλαγών και της χορηγηθείσας άδειας κυκλοφορίας. Αν και ήταν αναμενόμενο να σταματήσουν μπροστά από τις λανθασμένα ρυθμισμένες αλλαγές 118 A/B και να επικοινωνήσουν με τον σταθμάρχη για να λάβουν σαφείς οδηγίες, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι μηχανοδηγοί της αμαξοστοιχίας IC-62 αντέδρασαν στη θέση των αλλαγών, η οποία δεν ήταν συμβατή με τη ληφθείσα εντολή. Ο κύριος παράγοντας που μπορεί να το εξηγήσει αυτό, είναι ότι ήταν συνηθισμένο φαινόμενο να κατευθύνονται οι μηχανοδηγοί στην αντίθετη γραμμή. Αυτό είχε συμβεί και νωρίτερα την ίδια ημέρα στο επίμαχο τμήμα, μεταξύ Λάρισας και Νέων Πόρων. Επίσης, οι εμπλεκόμενοι μηχανοδηγοί οδήγησαν στην αντίθετη γραμμή για να φτάσουν στο σταθμό Λαρίσης από το Παλαιοφάρσαλο.

Υποκείμενοι παράγοντες

Ο ελληνικός σιδηροδρομικός τομέας υπέφερε πολύ από τις οικονομικές κρίσεις που ξεκίνησαν στα τέλη του 2009 και κορυφώθηκαν το 2010. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κακή συντήρηση και την όλο και πιο υποβαθμισμένη υποδομή και μια διαρθρωτική έλλειψη προσωπικού απαραίτητου για να συνεχίσει να παρέχει τις συνήθεις υπηρεσίες. Το σιδηροδρομικό σύστημα δεν είχε ανακάμψει από αυτή την κατάσταση μέχρι τις αρχές του 2023.

Ο διαχειριστής υποδομής ΟΣΕ δεν προβαίνει σε προληπτική συντήρηση των υποδομών ελέγχου, τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης. Παρεμβάσεις πραγματοποιούνται όταν αποτυγχάνουν (κρίσιμα) στοιχεία, ακόμη και για έργα ανάταξης που παραδίδονται εν μέρει σε χρήση. Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο ο ΟΣΕ διαχειρίζεται τις ικανότητες των σταθμαρχών του δεν εγγυάται ότι είναι ικανοί για τις εργασίες που σχετίζονται με την ασφάλεια για τις οποίες είναι υπεύθυνοι και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

Επίσης, δεν είχε πραγματοποιηθεί μεθοδευμένη παρακολούθηση της απόδοσης κανενός από τους σταθμάρχες, με αποτέλεσμα ο ΟΣΕ να μην έχει εικόνα για την όποια επιδείνωση στην ποιότητα εκτέλεσης εργασιών που σχετίζονται με την ασφάλεια. Δεν λαμβάνονταν υπόψη από τον ΟΣΕ οι απαραίτητες αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων και άλλων στοιχείων ενός κοινωνικοτεχνικού συστήματος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός, οι απαιτούμενες εργασίες, το διαθέσιμο περιβάλλον εργασίας και οι γενικές οργανωτικές ρυθμίσεις να εξαντλούν τα όρια του επιχειρησιακού προσωπικού πέρα από αυτό που είναι ανθρωπίνως αποδεκτό με βιώσιμο τρόπο.

Επικρατούσε μια ισχυρή πεποίθηση ότι όλοι οι λειτουργικοί κίνδυνοι μπορούν να ελεγχθούν με την αυστηρή εφαρμογή κανόνων, υπό όλες τις συνθήκες. Αυτό είχε επίσης αντίκτυπο στους μηχανοδηγούς, οι οποίοι αντιμετώπιζαν αλλαγές λόγω συνεχών εργασιών στη γραμμή ή/και βλαβών σε καθημερινή βάση, κάτι που απαιτούσε συνεχή εγρήγορση και υψηλό επίπεδο ανθεκτικότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Hellenic Train δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι παρείχε συνεχή εκπαίδευση στους μηχανοδηγούς της, ιδίως για επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια και για σχετικές μη τεχνικές ικανότητες (δεξιότητες, συμπεριφορές ή στάσεις). Επίσης, δεν ήταν διαθέσιμη κάποια διαδικασία εντός της Hellenic Train για τη συστηματική παρακολούθηση της απόδοσης των μηχανοδηγών σχετικά με την ποιότητα των επικοινωνιών που σχετίζονται με την ασφάλεια ή άλλες κρίσιμες για την ασφάλεια δραστηριότητες.

Τέλος, λόγω της έλλειψης Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης για τη διεξαγωγή της ανεξάρτητης ανάλυσης ατυχημάτων και συμβάντων, η ικανότητα του ελληνικού σιδηροδρομικού τομέα να διδαχθεί από αυτά βασιζόταν εξ ολοκλήρου στις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από τους φορείς εκμετάλλευσης ως μέρος του Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας τους. Αυτές οι εσωτερικές έρευνες, ωστόσο, με το να εστιάζουν στα λάθη που έκανε μεμονωμένα το προσωπικό πρώτης γραμμής, δεν είχαν συστηματικά το απαραίτητο βάθος για την εισαγωγή βιώσιμων αλλαγών, περιορίζοντας έτσι τις δυνατότητες μάθησης στο ελάχιστο. Αυτό το πρόβλημα ενισχύθηκε περαιτέρω από τον τρόπο που η ΡΑΣ εστίαζε -κατά τις έρευνες, τις αναλύσεις και τις συστάσεις της- (μόνο) στη μη συμμόρφωση.

Παράγοντες που επηρέασαν τη σοβαρότητα των συνεπειών

Τα περισσότερα από τα θύματα αυτού του ατυχήματος οφείλονται στις επιπτώσεις της σύγκρουσης των δύο τρένων. Τα σιδηροδρομικά οχήματα δεν είναι σχεδιασμένα για σύγκρουση με ταχύτητα άνω των 36 km/h, επομένως πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ενεργητικής ασφάλειας για τη μείωση της σοβαρότητας των συνεπειών. Φαίνεται ότι δεν υπήρχε κανένα κριτήριο ή κανόνας στον ΟΣΕ για την προσαρμογή της μέγιστης επιτρεπόμενης ταχύτητας ανάλογα με την κατάσταση του συστήματος σηματοδότησης.

Βάσει των παρατηρήσεων που μπορούσαν να γίνουν, δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο τεχνικός εξοπλισμός του εμπλεκόμενου τροχαίου υλικού προκάλεσε το σχηματισμό και την επέκταση της τεράστιας πυρόσφαιρας που προέκυψε μετά την σύγκρουση, η οποία στη συνέχεια προκάλεσε δευτερεύουσες πυρκαγιές.

Με τα υπάρχοντα στοιχεία είναι αδύνατο να προσδιοριστεί τι ακριβώς προκάλεσε αυτό το φαινόμενο, αλλά προσομοιώσεις και εκθέσεις ειδικών υποδεικνύουν την πιθανή παρουσία ενός άγνωστου μέχρι στιγμής καυσίμου. Παρόλο που δεν υπήρχε ρητή νομική υποχρέωση για τον εξοπλισμό του τροχαίου υλικού με καλύτερα αντιπυρικά υλικά, μένει να αξιολογηθεί εάν αυτό θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στην πιθανότητα επιβίωσης των λίγων θυμάτων που είχαν επιζήσει από την αρχική σύγκρουση και έχασαν τη ζωή τους από τη φωτιά.

Υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει υψηλός κίνδυνος επιδείνωσης των αρχικών συνεπειών της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD), ειδικά για όλους όσους δεν είχαν τη δυνατότητα έγκαιρης πρόσβασης σε σχετική υποστήριξη. Σημειώνουμε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν τουλάχιστον 22 άτομα με «σοβαρό» επίπεδο Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες και άνω, όπως προέκυψε από έρευνα που διεξήγαγε η ομάδα διερεύνησης (πάνω από το 25% των ερωτηθέντων οι οποίοι συμπλήρωσαν σχετικό ερωτηματολόγιο).

Παρατηρήσεις ασφαλείας

Αν και δεν συνδέεται με τα αίτια του ατυχήματος ή τη σοβαρότητα των συνεπειών, η έρευνα εντόπισε μια σειρά πρόσθετων στοιχείων που σχετίζονται με την ασφαλή διαχείριση συμβάντων στους ελληνικούς σιδηροδρόμους.

Δεν υπήρξε πραγματικός συντονισμός, σε επιχειρησιακό ή σε στρατηγικό επίπεδο, των διαφόρων υπηρεσιών στον τόπο της σύγκρουσης. Κάθε υπηρεσία συνέχισε να λειτουργεί υπό τις δικές της εντολές, πρωτοβουλίες και προσωπικό, χωρίς αλληλεπίδραση σε οργανωτικό επίπεδο.

Αποτέλεσμα αυτού είναι το γεγονός ότι δεν έγινε σωστή χαρτογράφηση του χώρου διερεύνησης του ατυχήματος. Η γνώση για τη σωστή εφαρμογή του «Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών» έλειπε σε αρκετές από τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Δεν είχαν ποτέ διοργανωθεί ασκήσεις για την προετοιμασία της συντονισμένης εφαρμογής του σε σιδηροδρομικό πλαίσιο, ούτε αναλήφθηκε κάποια πρωτοβουλία εκ των υστέρων για διδαχή από την εμπειρία του ατυχήματος των Τεμπών.

Η αρχική συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για μια περαιτέρω διερεύνηση ανέδειξε αρκετά ελαττώματα, με αποτέλεσμα την απώλεια πληροφοριών δυνητικά ζωτικής σημασίας, απαραίτητων για την κατανόηση των αιτίων και των υποκείμενων παραγόντων του ατυχήματος και για τη βελτίωση της ασφάλειας του σιδηροδρομικού συστήματος.

Ο ρόλος των ελεγκτικών αρχών

Στις αρχές του 2023, όπως και την προηγούμενη δεκαετία, η Ελλάδα δεν είχε εν λειτουργία Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης, ο οποίος θα μπορούσε να διερευνήσει με ανεξάρτητο τρόπο τα σιδηροδρομικά ατυχήματα και συμβάντα. Ως αποτέλεσμα, λόγω της έλλειψης ανεξάρτητων ερευνών, δεν αντλήθηκαν διδάγματα για ολόκληρο τον σιδηροδρομικό τομέα από προηγούμενα ατυχήματα και συμβάντα. Αυτό επιτείνεται από τη γενικά αποδεκτή πεποίθηση ότι η ασφαλής λειτουργία του σιδηροδρομικού συστήματος, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, μπορεί να επιτευχθεί με αυστηρή συμμόρφωση με τους κανόνες, ακόμη και αν δεν υπάρχει υποστηρικτικός εξοπλισμός ή συστήματα προστασίας.

Η Εθνική Αρχή Ασφάλειας (ΡΑΣ) κατά την έκδοση της εξουσιοδότησης ασφαλείας για τον ΟΣΕ, δεν εντόπισε τις παραπάνω κρίσιμες αδυναμίες στο Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας. Αρκετές από αυτές τις αδυναμίες στην εφαρμογή του Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας του ΟΣΕ εντοπίστηκαν αργότερα, κατά τη φάση της εποπτείας και κοινοποιήθηκαν στον ΟΣΕ για διορθωτικά μέτρα, χωρίς να οδηγήσουν σε κάποια αισθητή αλλαγή.

Σχετικά ζητήματα εντοπίστηκαν και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, είτε κατά την πιστοποίηση ασφαλείας των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων είτε κατά τον έλεγχο των δραστηριοτήτων της Εθνικής Αρχής Ασφάλειας. Η απαραίτητη βελτίωση δεν πραγματοποιήθηκε αρκετά γρήγορα, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων μακροπρόθεσμα.

Συστάσεις ασφαλείας

Κατά τη διάρκεια της διερεύνησης, εκδόθηκε από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ μια επείγουσα σύσταση ασφάλειας, με σκοπό να αντιμετωπιστεί ο συνδυασμένος κίνδυνος μηνυμάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια τα οποία στερούνται δομής και μεθοδολογίας, καθώς και η χρήση ενός ανοιχτού συστήματος επικοινωνίας όπου οι επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια δεν μπορούν να έχουν προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων επικοινωνιών.

Επιπλέον, ως αποτέλεσμα της διερεύνησης του ατυχήματος των Τεμπών ο EOΔAΣAAM εκδίδει 17 συστάσεις ασφαλείας.

Πολλές από αυτές τις συστάσεις υπερβαίνουν τις αρμοδιότητες και τις εξουσίες των μεμονωμένων οργανισμών και επομένως δεν μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς την υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, συνιστάται στο Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών να συνεχίσει και να βελτιώσει την εφαρμογή του υφιστάμενου Σχεδίου Δράσης. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα πλαίσιο στο οποίο οι διάφοροι αρμόδιοι σιδηροδρομικοί φορείς θα έχουν στη διάθεσή τους τα ανθρώπινα, οικονομικά και οργανωτικά μέσα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για την ανάπτυξη και τη διατήρηση ενός βιώσιμου και ασφαλούς σιδηροδρομικού συστήματος.

Ο ΟΣΕ πρέπει να κατανοήσει καλύτερα τους κινδύνους που σχετίζονται με την πραγματικότητα της λειτουργίας του τρέχοντος σιδηροδρομικού συστήματος στην Ελλάδα και να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο ελέγχει αυτούς τους κινδύνους. Επιπλέον, ο ΟΣΕ πρέπει να βελτιστοποιήσει την απόδοση και την αξιοπιστία των στοιχείων της υποδομής και να διαχειρίζεται τους κινδύνους ασφάλειας που συνδέονται με αυτά, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

Ο ΟΣΕ πρέπει να αξιολογεί τακτικά την ικανότητα του προσωπικού που εκτελεί καθήκοντα που σχετίζονται με την ασφάλεια και να εξασφαλίζει την διατήρησή τους. Αυτό περιλαμβάνει το σύνολο των ικανοτήτων που σχετίζονται με μη-τεχνικές δεξιότητες αλλά και σχετικά με τη σωματική και ψυχολογική ικανότητα, όχι μόνο κατά την πρόσληψη νέου προσωπικού αλλά και κατά τη διάρκεια ολόκληρης της σταδιοδρομίας του.

Ο ΟΣΕ θα πρέπει να αναπτύξει ένα σύστημα παρακολούθησης της απόδοσης, ώστε να αντιλαμβάνεται τυχόν επιδείνωση της εκτέλεσης εργασιών που σχετίζονται με την ασφάλεια από τους Σταθμάρχες ή άλλο προσωπικό που εκτελεί καθήκοντα κρίσιμα για την ασφάλεια. Επιπλέον, πρέπει να δημιουργηθεί η δυνατότητα του ΟΣΕ να εξάγει διδάγματα από περιστατικά και ατυχήματα. Αυτό θα οδηγήσει στην εφαρμογή μέτρων διαρθρωτικής βελτίωσης που μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που θα υποστηρίζει το έργο του επιχειρησιακού προσωπικού. Τέλος, ο ΟΣΕ θα πρέπει να μεγιστοποιήσει τη διαθεσιμότητα καταγεγραμμένων δεδομένων που θα μπορούν να βοηθήσουν στην ανάλυση ατυχημάτων και συμβάντων και θα πρέπει να εξετάσει τη δυνατότητα χρήσης αυτών των τεχνολογιών για τη συνεχή παρακολούθηση των επιδόσεων ασφαλείας, σε ένα πλαίσιο χωρίς κατηγορίες ενοχής.

Στην Hellenic Train συνιστάται να ενισχύσει το σύστημα διαχείρισης των ικανοτήτων της, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι μηχανοδηγοί (και το λοιπό προσωπικό, όποτε χρειάζεται) που εκτελούν εργασίες που σχετίζονται με την ασφάλεια είναι ανάλογα προετοιμασμένοι, ότι η ικανότητά τους αξιολογείται και διατηρείται τακτικά και ότι τα καθήκοντα εκτελούνται αναλόγως.

Επιπλέον, θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα σύστημα παρακολούθησης της απόδοσης των μηχανοδηγών, ώστε να δημιουργηθεί η ικανότητα βάσει της οποίας γίνεται αντιληπτή οποιαδήποτε επιδείνωση στην εκτέλεση των εργασιών που σχετίζονται με την ασφάλεια.

Η Εθνική Αρχή Ασφάλειας (ΡΑΣ) θα πρέπει να αναπτύξει ένα σύστημα αναφοράς περιστατικών για να ενισχυθεί η δυνατότητα του ελληνικού σιδηροδρομικού τομέα να διδαχθεί από ανεπιθύμητα συμβάντα Αυτό το σύστημα πρέπει να παρέχει την απαραίτητη δομή και ταξινόμηση για την υποχρεωτική αναφορά περιστατικών που σχετίζονται με την ασφάλεια από τον διαχειριστή υποδομής και όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που λειτουργούν στο ελληνικό δίκτυο. Τουλάχιστον εξίσου σημαντική και ακόμη πιο επείγουσα είναι η ανάγκη της ΡΑΣ να ενισχύσει την ικανότητά της για εποπτεία με στόχο τη δημιουργία άποψης για το επίπεδο επιδόσεων ασφάλειας του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος.

Στον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους Σιδηροδρόμους συνιστάται να λάβει μέτρα για την ταχύτερη εφαρμογή των σχεδίων δράσης, αφενός για τα Ενιαία Πιστοποιητικά Ασφαλείας και, αφετέρου, για τις εντοπισμένες ελλείψεις που εμποδίζουν την Εθνική Αρχής Ασφάλειας να παρακολουθήσει αποτελεσματικά τα Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας των σιδηροδρομικών εταιρειών. Σε σχέση με αυτό, συνιστάται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει ένα πλαίσιο που θα επιβάλλει στα κράτη μέλη να ικανοποιούν επαρκώς και έγκαιρα τις απαιτήσεις της ΕΕ σχετικά με τη χάραξη πολιτικής ασφάλειας, τη λειτουργία των Εθνικών Αρχών Ασφάλειας και των Εθνικών Οργανισμών Διερεύνησης και το σύστημα εθνικών κανόνων.

Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργηθεί εικόνα για την καταλληλότητα της εφαρμογής των κανόνων επιχειρησιακής ασφάλειας που καθορίζονται από την ΕΕ στο εθνικό πλαίσιο των κρατών μελών, σε όλα τα επίπεδα. Τέλος, συνιστάται στο ελληνικό Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας να αναπτύξει, σε συνεργασία με τις διάφορες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (Πυροσβεστική, Ιατρική και Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη, Αστυνομία, Πολιτική Προστασία) και βάσει διεθνώς αναγνωρισμένων ορθών πρακτικών, λεπτομερείς οδηγίες για ένα Σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης και Διαχείρισης Κρίσεων που θα επιτρέψει ταχεία, συντονισμένη βοήθεια κατά τη διάρκεια μιας έκτακτης ανάγκης.

Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει σαφείς οδηγίες για το συντονισμό καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο διαχείρισης, για τον καθορισμό των περιμέτρων, για την επαρκή χαρτογράφηση του τόπου του ατυχήματος και για την πρόληψη και τη μείωση των κινδύνων της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες.

Του Ηλία Παλιαλέξη

Το πόρισμα επισυνάπτεται

https://www.amna.gr/files/202502/porismatempi.pdf

Σε γενική επιφυλακή θα είναι από αύριο οι δυνάμεις της ΕΛΑΣ σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και σε άλλες μεγάλες πόλεις εν όψει των συλλαλητηρίων που θα γίνουν την Παρασκευή με αφορμή την συμπλήρωση δύο ετών από τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών. Η εντολή που έχει δοθεί στην ΕΛΑΣ, όπως τόνισε σε δηλώσεις του ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, είναι «να διαφυλάξει την ασφάλεια των διαδηλωτών και την ασφαλή διεξαγωγή των διαδηλώσεων».

Συγκεκριμένα στην Αθήνα, όπου αναμένεται μεγάλη συμμετοχή στο συλλαλητήριο που θα πραγματοποιηθεί στην Πλατεία Συντάγματος, τα μέτρα ασφαλείας θα είναι ιδιαίτερα αυξημένα προκειμένου να αποτραπεί οποιοδήποτε επεισόδιο.

Ειδικότερα, επί ποδός θα βρίσκονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας πάνω από 5.000 αστυνομικοί από όλες τις Υπηρεσίες Τάξης, Ασφάλειας και Τροχαίας. Παράλληλα, από νωρίς θα πετάει το ελικόπτερο της ΕΛΑΣ, καθώς και drone που θα δίνουν εικόνα στο κέντρο επιχειρήσεων της ΓΑΔΑ.

Επιπροσθέτως, σε ετοιμότητα θα είναι και τα οχήματα εκτόξευσης νερού της Αστυνομίας, οι «Αίαντες», ενώ από το πρωί θα γίνονται προληπτικοί έλεγχοι στο κέντρο της Αθήνας. Επίσης, άντρες και γυναίκες της Ασφάλειας, θα βρίσκονται με πολιτικά ρούχα ανάμεσα στους συγκεντρωμένους, έτσι ώστε να απομονώσουν εγκαίρως όσους επιχειρήσουν να προκαλέσουν επεισόδια.

Παράλληλα, όπως ανακοινώθηκε από την ΕΛΑΣ, την Παρασκευή θα ισχύσουν έκτακτες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις από το πρωί στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας, οι οποίες θα εφαρμοστούν σταδιακά και ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες.

Η Αστυνομία απευθύνει έκκληση στους οδηγούς για την καλύτερη εξυπηρέτησή τους και αποφυγή πρόσθετων κυκλοφοριακών προβλημάτων, να αποφύγουν τη διέλευση και στάθμευση των οχημάτων τους στο οδικό δίκτυο του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας και να ακολουθούν τις υποδείξεις των ρυθμιστών τροχονόμων.

 

«Την ερχόμενη Παρασκευή, συμπληρώνονται 2 χρόνια από την τραγική εκείνη ημέρα που η σύγκρουση των δύο τρένων, στην κοιλάδα των Τεμπών, κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 57 ανθρώπους», λένε στην ανακοίνωσή τους οι εργαζόμενοι της ΣΤΑΣΥ, που αποφάσισαν την πραγματοποίηση 24ωρης απεργίας.

Ωστόσο το Μετρό, ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος και το Τραμ θα κυκλοφορούν από τις 9:00 π.μ. έως τις 17:00, ανταποκρινόμενοι στην επιθυμία του Συλλόγου «Πληγέντων Δυστυχήματος Τεμπών 28/02/2023».

Απεργία αποφάσισε και το Σωματείο Εργαζομένων Προσωπικού ΤΡΑΙΝΟΣΕ (ΣΕΠ ΤΡΑΙΝΟΣΕ) ως «φόρο τιμής στους συνανθρώπους και στους συναδέλφους που χάθηκαν στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών», ενώ κλειστοί θα παραμείνουν και οι πολιτιστικοί και οι στεγαζόμενοι αθλητικοί χώροι της Αθήνας.

Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας έχουν προγραμματιστεί σε όλη την χώρα.

ΣΤΑΣΥ

«Δύο χρόνια παρήλθαν και οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι των θυμάτων ακόμη δεν βρήκαν τη δικαίωση (ούτε καν την ηθική) που αρμόζει στην εν λόγω τραγωδία! Έτσι, για ακόμη μια φορά το αίσθημα δικαιοσύνης πάει περίπατο, καθώς υπονομεύεται από κάθε είδους κατασκευασμένα συμφέροντα και οι πολίτες οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι ιδίως για κάποιους όλα επιτρέπονται, αφού η ατιμωρησία είναι για αυτούς δεδομένη, αφήνοντας όλους τους υπόλοιπους με το αίσθημα της κατάφωρης αδικίας και του ανυπεράσπιστου έναντι των αυθαιρεσιών», αναφέρει η κοινή ανακοίνωση των Σωματείων των εργαζομένων της ΣΤΑΣΥ, προσθέτοντας:

«Το παρήγορο στην τραγωδία των Τεμπών, είναι πως το μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας και όχι μόνο, συμπαρίσταται και στηρίζει τον αγώνα μέχρι την Τελική Ηθική και Ουσιαστική Δικαίωση, όσα χρόνια και αν περάσουν. Απαιτεί να αποδοθούν οι ευθύνες στους ενόχους και να χυθεί άπλετο φως στην όποια συγκάλυψη επιχειρούν να καταφέρουν οι άμεσα και έμμεσα ‘αφανείς’ — μέχρι ενός σημείου— αυτουργοί και συνωμότες αυτού του εγκλήματος…»

ΤΡΑΙΝΟΣΕ 

Τα αιτήματα του σωματείου είναι ασφάλεια επιβατών και εργαζομένων, απονομή δικαιοσύνης, τιμωρία των υπευθύνων όσο ψηλά και αν βρίσκονται, είναι «αιτήματα διαχρονικά και καθολικά, είναι αιτήματα όλων όσων απαιτούμε δικαίωση των οικογενειών των ανθρώπων που χάθηκαν».

Επιπλέον, ζητούν άμεσες προσλήψεις προσωπικού, επαναφορά του πλαισίου του Γ.Κ.Κ., αντικατάσταση τροχαίου υλικού, τοποθέτηση και λειτουργία των συστημάτων ασφαλείας ETCS & GSMR, φωτοσήμανση και τηλεδιοίκηση.

«Η 28η Φλεβάρη είναι για εμάς ημέρα τιμής και μνήμης. Είναι ημέρα μνήμης, περισυλλογής και αγώνα και αυτή την ημέρα δεν τη χαρίζουμε σε κανέναν από αυτούς που με τη στάση και τις προτροπές τους προς τους πολίτες προσπαθούν να την καπηλευθούν, είτε για να αποκομίσουν κομματικά οφέλη είτε για να χτίσουν καριέρες πάνω στις λαμαρίνες και τα άψυχα κορμιά των συμπολιτών και των συναδέλφων μας», αναφέρουν χαρακτηριστικά δηλώνοντας πως «57 ψυχές ζητούν δικαίωση και 10 εκατομμύρια πολίτες ζητούν ασφάλεια».

Δήμος Αθηναίων

Όπως ανακοίνωσε ο Δήμος Αθηναίων, δεν θα λειτουργήσουν η Πινακοθήκη, η Τεχνόπολη (πλην της παιδικής χαράς και του Skywalk), το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη», το Μουσείο Μαρία Κάλλας, το Ψηφιακό Μουσείο Ακαδημίας Πλάτωνος, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αθήνας, οι Παιδικές Βιβλιοθήκες στον Σταθμό Λαρίσης και στο ΚΑΠΑΨ, το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα», το Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», ο Πολυχώρος «Άννα & Μαρία Καλουτά», το Κέντρο Τεχνών, τα Κέντρα Δημιουργικής Μάθησης, τα κολυμβητήρια, τα γυμναστήρια και οι κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις.

Ανοικτές θα παραμείνουν οι παιδικές χαρές και οι ανοιχτές αθλητικές εγκαταστάσεις.

Ευθύνες στην Πυροσβεστική, στην Αστυνομία και το Λιμενικό για την ολέθρια κατάληξη της φωτιάς στην Ανατολική Αττική το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018, επέρριψε απολογούμενος ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων ο τότε Δήμαρχος Ραφήνας Πικερμίου Ευάγγελος Μπουρνούς, ο οποίος τόνισε πως εκείνη την ημέρα «δεν υπήρχε κρατικός μηχανισμός να αποτρέψει εν τη γενέσει την καταστροφή».

Ο τότε Δήμαρχος ενός εκ των τριών Δήμων από περιοχές των οποίων πέρασε η φωτιά που κατέκαψε το Μάτι, υπεραμύνθηκε των ενεργειών του και αναφερόμενος σε κρίσιμη αργοπορία αποστολής δυνάμεων όταν ξεκίνησε η φωτιά είπε πως «Η έλλειψη αποστολής δυνάμεων είναι η αιτία της καταστροφής. Όταν αργείς αυτά είναι τα αποτελέσματα».

Ζητώντας από τους δικαστές την πλήρη απαλλαγή του ο κ. Μπουρνούς είπε μάλιστα πως «Δεν πρέπει οι αυτοδιοίκητοι να είναι οι “αυτοφωράκηδες” αυτού τους κράτους. Δεν μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να είναι στο εδώλιο κάθε φορά επειδή κάποιος άλλος κάνει λάθος».

Με την έναρξη της απολογίας του, σε πολλά σημεία της οποίας ο κατηγορούμενος είχε έντονη φόρτιση, εξέφρασε την βαθιά του λύπη για τις απώλειες ζωών, ενώ επεσήμανε πως «Θεωρώ τον εαυτό μου ότι είμαι θύμα και ταυτόχρονα κατηγορούμενος. Το σπίτι μου κάηκε , η σύζυγός μου είχε εγκαύματα και οι γονείς της έμειναν πέντε ώρες μέσα στη θάλασσα και βγήκαν μαζί με τους υπόλοιπους. Έμειναν τις περισσότερες ώρες κάτω από το νερό και βγήκαν ζωντανοί. Απλώς άντεξαν.. ». Είπε, επίσης, αναφερόμενος σε όλους εκείνους που έχασαν δικούς τους ανθρώπους «υπάρχει και η συναισθηματική απώλεια ενθυμίων και στοιχείων που ένωναν το παρελθόν με το μέλλον. Δεν έχει μείνει μια φωτογραφία από τους συγγενείς που έχουν χαθεί. Υπάρχουν και αυτά που δεν μπορούν να αποτιμηθούν με υλικά πράγματα».

Σύμφωνα με τον τότε Δήμαρχο Ραφήνας -Πικερμίου, δεν υπήρξε καμία ενημέρωση από την Πυροσβεστική για την έναρξη και την πορεία της φωτιάς συμπληρώνοντας πως οποιαδήποτε πληροφορία είχαν ήταν από τους ασυρμάτους.

Ο ίδιος, όπως είπε, ενημερώθηκε από τον υπάλληλο του Δήμου που ήταν στο τηλεφωνικό κέντρο του κέντρου επιχειρήσεων του Δήμου, ότι «υπάρχει πυρκαγιά πάνω από Καλλιτεχνούπολη, ότι έχουν μιλήσει με την πυροσβεστική και έχουν ξεκινήσει τα οχήματα του Δήμου να πάνε εκεί. Έφυγαν τα τρία οχήματα και από πίσω ακολούθησαν οι δύο υδροφόρες για να τα τροφοδοτούν επιτόπου. Αμέσως το πρώτο τηλέφωνο που κάνω είναι στον αρμόδιο αντιπεριφερειάρχη. Του λέω έχουμε φωτιά, στείλε εναέρια μέσα, μου λέει ότι είμαι σε άδεια στην Γαλλία. Αποφάσισα να πάω μόνος μου να δω επειδή ανησυχούσα έντονα πως εξελισσόταν η φωτιά».

Ο κατηγορούμενος είπε πως κανόνισε να εξασφαλίσει λεωφορεία, έδωσε εντολή να ετοιμαστούν δημοτικές αίθουσες, ώστε αν χρειαστεί να μπορούν να φιλοξενηθούν πολίτες και αναζήτησε από άλλους Δήμους υδροφόρες. Παράλληλα, είπε, κανόνισε να υπάρχουν ΜΚΟ στο δημαρχείο για πρώτες βοήθειες, πρωτοβάθμια περίθλαψη κλπ. «Όλα αυτά, χωρίς να έχω καμία ενημέρωση από πυροσβεστική..Η πυροσβεστική υπηρεσία δεν ήρθε ποτέ μέχρι αργά το βράδυ. Κατάσβεση κάναμε μόνοι μας μέχρι τις 2 η ώρα το πρωί…Το κράτος ήρθε την επόμενη ημέρα».

Αναφερόμενος στην κατηγορία που αφορά λανθασμένες πληροφορίες για την πορεία της φωτιάς που είχε δώσει σε Μέσο Ενημέρωσης, ο κ. Μπουρνούς απολογήθηκε λέγοντας ότι όσα είχε δηλώσει ήταν όσα έλεγε η Πυροσβεστική. Επικαλέστηκε δε, και ανάρτηση στο τότε twitter της Πυροσβεστικής που έλεγε για φωτιά στην Καλλιτεχνούπολη. Στον κατηγορούμενο αποδίδεται ότι είπε τότε, πως η πορεία της φωτιάς είναι προς τον ορεινό όγκο και όχι με κατεύθυνση χαμηλά

Πρόεδρος: Δεν είναι παρατραβηγμένα αυτά που είπατε; Νομίζετε ότι δεν μπορούσαν να παρεξηγηθούν από τον κόσμο (το ότι δεν κινδυνεύουν χαμηλά). Σαν δήμαρχος δεν έπρεπε να είστε πιο προσεκτικός;

Κατηγορούμενος: «Μπορεί να παρεξηγήθηκε από κάποιους, αλλά έχω βγει να μιλήσω για τη φωτιά στην Καλλιτεχνούπολη. Μπορείτε να δείτε και το απόσπασμα στην τηλεόραση. Έχω πει ξεκάθαρα ότι η φωτιά μπαίνει στον Βουτσά. Δεν το άκουσε κανένας από τον Βουτσά, είχαν φύγει. Κατηγορούμαι διότι είπα ότι η φωτιά μπαίνει στον Βουτσά που είναι αλήθεια. Είμαι ο μόνος που τους ενημέρωσε και κατηγορούμαι γιατί το είπα; Εμένα η εντύπωση μου, από την κατεύθυνση του ανέμου, είναι ότι θα πέρναγε ξυστά από το δήμο. Όταν άλλαξε ο άνεμος χάθηκε το παιχνίδι, αλλά εγώ δεν μπορούσα να το ήξερα. Εγώ πάντα μιλούσα με ότι μου έλεγαν οι αρμόδιοι φορείς».

Σε άλλο σημείο της απολογίας του ο κ. Μπουρνούς περιέγραψε ότι γύρω στις οκτώ το βράδυ βρέθηκε μέσα στο Μάτι και είδε μαζί με τον πολίτη που οδηγούσε το αυτοκίνητο του, ένα νεκρό. Όπως είπε ήταν καμένος και επειδή εκείνη την ώρα του τηλεφώνησαν από Μέσο Ενημέρωσης είπε πως υπάρχουν νεκροί

«Με πήραν τηλέφωνο από ένα σταθμό και είπα πως υπάρχουν νεκροί. Το κεντρικό κράτος δεν ήξερε ότι υπήρχαν νεκροί! Βγήκα στις οκτώ και κάτι από το Μάτι και το είπα..»

Πρόεδρος: Σε ποιον ανακοινώσατε ότι υπήρχαν νεκροί;

Κατηγορούμενος: Με πήρε τηλέφωνο κάποιος δημοσιογράφος και λέω ότι υπάρχουν νεκροί.

Αναφερόμενος στις δικές του ενέργειες ο κ. Μπουρνούς υπεραμύνθηκε όσα έγιναν από τον ίδιο και το προσωπικό του Δήμου, τόσο σε επίπεδο πρόληψης , όπως καθαρισμοί οικοπέδων , ενημέρωση κλπ, όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισης της κατάστασης τόσο στο πεδίο όσο και μετά .

«Βρίσκομαι σήμερα ενώπιον σας με κατηγορίες που δεν ταιριάζουν σε εμένα και το ποιόν μου….Κάθε ημέρα που περνάει σκέπτομαι αν μπορούσα να κάνω κάτι διαφορετικό ακόμα και για την οικογένειά μου. Η απάντηση είναι ότι θα έπρεπε να κάνω πιο πολλά για την οικογένειά μου. Αν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο σε επίπεδο πολιτικής προστασίας θα είχα δέκα πυροσβεστικά και όχι πέντε. Η έλλειψη αποστολής δυνάμεων είναι η αιτία της καταστροφής. Όταν αργείς αυτά είναι τα αποτελέσματα” είπε αναφέροντας πως τόσο η Αστυνομία με τις λάθος και ασυντόνιστες ενέργειες της που εγκλώβισε αυτοκίνητα στο Μάτι , όσο και το Λιμενικό που “τροφοδότησε” την Μαραθώνος με 600 αυτοκίνητα από τα καράβια που έφτασαν Ραφήνα τον επίμαχο χρόνο έχουν ευθύνες για την τραγωδία.

«Εβδομήντα πέντε εθελοντές του δήμου, πλέον των υπαλλήλων, ήταν στην πρώτη γραμμή. Στην αντίπερα όχθη υπήρξαν λανθασμένες οδηγίες της αστυνομίας προς τους πολίτες, το λιμενικό καθυστέρησε να φτάσει στην παραλία που ήταν άνθρωποι, λανθασμένες εκτιμήσεις και έλλειψη ενημέρωσης από την πυροσβεστική» τόνισε ο κ. Μπουρνούς, ο οποίος ανέφερε, επίσης, πως στις δημοτικές του 2019 οι συμπολίτες του τον εξέλεξαν ξανά Δήμαρχο «γιατί εκτίμησαν όσα έκανα».

Ολοκληρώνοντας την απολογία ο κ. Μπουρνούς είπε «Βρίσκομαι ενώπιόν σας έχοντας πλήρης συναίσθηση ότι έπραξα στο ακέραιο το καθήκον μου, τόσο πριν, όσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά. Ζητώ να με απαλλάξατε από το σύνολο κατηγοριών. Δεν πρέπει οι αυτοδιοίκητοι να είναι οι αυτοφωράκηδες αυτού του κράτους. Δεν μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να είναι στο εδώλιο κάθε φορά επειδή κάποιος άλλος κάνει λάθος».

Η απολογία του κ. Μπουρνούς θα συνεχιστεί και αύριο οπότε και θα δεχθεί ερωτήσεις από την Έδρα.

Τζ. Βινιεράτου