Μέση Ανατολή

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς κάλεσε απόψε τη Χαμάς να καταθέσει τα όπλα και καταδίκασε τις επιθέσεις που πραγματοποίησε η παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, στη βιντεοσκοπημένη ομιλία του στον ΟΗΕ.

«Η Χαμάς δεν θα έχει κανέναν ρόλο στην κυβέρνηση, η Χαμάς και οι άλλες φατρίες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα τους στην Παλαιστινιακή Αρχή», επέμεινε ο Αμπάς, στον οποίο οι ΗΠΑ δεν έδωσαν βίζα ώστε να παραστεί στη σύνοδο «για τη λύση των δύο κρατών» που διεξάγεται στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

«Καταδικάζουμε επίσης τους φόνους και την κράτηση πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειών της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023», πρόσθεσε.

Το Ισραήλ κατηγορεί εδώ και περίπου δύο χρόνια την παλαιστινιακή ηγεσία ότι δεν καταδικάζει τις επιθέσεις αυτές.

H Τεχεράνη θα αναστείλει τη συνεργασία της με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) σε περίπτωση που επιβληθούν εκ νέου οι κυρώσεις του ΟΗΕ, προειδοποίησε σήμερα η ανώτατη αρχή εθνικής ασφάλειας του Ιράν, την επομένη της σχετικής έγκρισης των Ηνωμένων Εθνών.

Η ψηφοφορία στον ΟΗΕ, που διεξήχθη με πρωτοβουλία της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας, προβλέπει την επαναφορά στις 28 Σεπτεμβρίου των διεθνών κυρώσεων, οι οποίες είχαν αρθεί το 2015 με τη σύναψη συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μεταξύ του Ιράν και αρκετών δυνάμεων.

Η κίνηση αυτή των ευρωπαϊκών χωρών «θα έχει ως αποτέλεσμα τη de facto αναστολή της συνεργασίας με τον Οργανισμό», δήλωσε το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν σε ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την τηλεόραση.

Ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν ηγείται του οργάνου αυτού, το οποίο έχει τον τελευταίο λόγο σε θέματα ασφάλειας στο Ιράν.

Σύμφωνα με νόμο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο τον Ιούλιο, το Ιράν είχε αναστείλει τη συνεργασία του με τον ΔΟΑΕ στον απόηχο του πολέμου των 12 ημερών, ο οποίος ξέσπασε στις 13 Ιουνίου με ισραηλινή επίθεση στο ιρανικό έδαφος.

Ωστόσο, το Ιράν συμφώνησε στις αρχές Σεπτεμβρίου να ξαναρχίσει τη συνεργασία του με τον ΔΟΑΕ, αφότου συμφώνησε σε ένα νέο πλαίσιο.

Η Τεχεράνη κατηγορούσε τον ΔΟΑΕ ότι δεν καταδίκασε τα ισραηλινά πλήγματα, και στη συνέχεια τα αμερικανικά, εναντίον πυρηνικών της εγκαταστάσεων κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Θεωρούσε επίσης ότι ο ΔΟΑΕ είχε ένα μέρος της ευθύνης για την αιφνιδιαστική ισραηλινή επίθεση, καθώς η επίθεση ξεκίνησε την επόμενη μέρα της ψήφισης κρίσιμης απόφασης για το πυρηνικό της πρόγραμμα στην έδρα του ΔΟΑΕ στη Βιέννη.

Το πράσινο φως του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την Παρασκευή για την επαναφορά των κυρώσεων είναι μια απόφαση που μπορεί να είναι αναστρέψιμη για μια εβδομάδα.

Για τον λόγο αυτό, οι Ευρωπαίοι έθεσαν τρεις προϋποθέσεις: επανάληψη των απευθείας και άνευ όρων διαπραγματεύσεων με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, πλήρη πρόσβαση στους επιθεωρητές του ΔΟΑΕ στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, κυρίως σε εκείνες που βομβαρδίστηκαν τον Ιούνιο, και ακριβείς πληροφορίες για την τοποθεσία των εμπλουτισμένων υλικών.

Το Ιράν κατηγορεί τους Ευρωπαίους ότι υπονομεύουν τις διαπραγματεύσεις και τη διπλωματία.

Το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα διαταράσσει εδώ και καιρό τις σχέσεις του Ιράν με τις δυτικές χώρες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, και τον άσπονδο εχθρό του, το Ισραήλ, οι οποίες υποψιάζονται ότι η Ισλαμική Δημοκρατία θέλει να αποκτήσει ατομική βόμβα.

Η Τεχεράνη αρνείται κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς αυτούς και επιμένει στο δικαίωμά της στην πυρηνική ενέργεια για μη στρατιωτική χρήση.

ΑΓ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε ψηφοφορία που έλαβε χώρα σήμερα το πρωί, καταψήφισε σχέδιο ψηφίσματος που αφορά τον μηχανισμό «snapback» των κυρώσεων κατά του Ιράν, στο πλαίσιο του Κοινού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Δράσης (JCPOA) του 2015 και του ψηφίσματος 2231.

Το κείμενο του ψηφίσματος, που κατατέθηκε από τη Νότια Κορέα (που ασκεί καθήκοντα προεδρίας), προέβλεπε τη συνέχιση της άρσης κυρώσεων. Καθώς δεν εγκρίθηκε, οι κυρώσεις πρόκειται να επανέλθουν μετά τις 27 Σεπτεμβρίου, εκτός εάν μέχρι τότε υπάρξει κάποια συμφωνία. Πρόκειται για τις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας που είχαν τερματιστεί το 2015.

To αποτέλεσμα της ψηφοφορίας περιελάμβανε 4 ψήφους υπέρ, 9 κατά και 2 αποχές. Υπέρ τάχθηκαν η Ρωσία, η Κίνα, το Πακιστάν και η Αλγερία. Το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Δανία, η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Σομαλία, η Σιέρα Λεόνε και ο Παναμάς καταψήφισαν το σχέδιο Ψηφίσματος, ενώ η Γουιάνα και Δημοκρατία της Κορέας δήλωσαν αποχή.

Η μόνιμη αντιπρόσωπος της Ελλάδας, πρέσβης Α. Μπαλτά, στην επεξήγηση ψήφου τόνισε τρία σημεία:

Πρώτον, επανέλαβε «την ανησυχία μας για την έκταση και τη φύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», σημειώνοντας ότι «το Ιράν δεν έχει ακόμη απαντήσει επαρκώς σε αυτές τις ανησυχίες». Υπογράμμισε ότι «οι επιθεωρήσεις του IAEA, όπως προβλέπονται στο JCPOA, δεν έχουν επαναληφθεί ούτε έχουν παρασχεθεί πληροφορίες για το απόθεμα υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου». Αναγνώρισε πάντως, ότι «τα πρόσφατα βήματα που έγιναν από το Ιράν είναι ευπρόσδεκτα και θετική δήλωση προθέσεων, αλλά πρέπει να ακολουθηθούν από απτές δεσμεύσεις».

Δεύτερον, τόνισε ότι «αυτή η ψηφοφορία δεν σηματοδοτεί το τέλος του δρόμου. Αντίθετα, θα πρέπει να είναι αφετηρία να εντείνουμε τις προσπάθειές μας προς μια διπλωματική επίλυση».

Τρίτον, εν όψει της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου, επεσήμανε ότι «τώρα είναι η στιγμή να μιλήσουμε και να διαπραγματευτούμε ουσιαστικά», καθώς «ο διάλογος και η διπλωματία παραμένουν τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία».

Κλείνοντας, σημείωσε ότι «αυτό δεν είναι το τέλος της διπλωματίας, αλλά ας εκμεταλλευτούμε την παρούσα στιγμή».

Το Ισραήλ χαιρετά την απόφαση του ΣΑΗΕ για επαναφορά κυρώσεων στο Ιράν

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος του Ισραήλ στον ΟΗΕ, πρέσβης Ντάνι Ντανόν, χαιρέτισε την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την επαναφορά κυρώσεων κατά του Ιράν, δηλώνοντας ότι «σήμερα κάναμε ένα ακόμη βήμα προς την επιβολή κυρώσεων στο ιρανικό καθεστώς. Είναι καλό που ο κόσμος ξύπνησε και ενώθηκε στη μάχη ενάντια στη βία και την τρομοκρατία της Τεχεράνης προς τον δυτικό κόσμο».

Τόνισε ότι «το κράτος του Ισραήλ δεν θα επιτρέψει μια πυρηνική απειλή από το Ιράν».

Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γεδεών Σάαρ επεσήμανε ότι «Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν προορίζεται για ειρηνικούς σκοπούς. Ένα Ιράν εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα σημαίνει ότι το πιο επικίνδυνο καθεστώς διαθέτει το πιο επικίνδυνο όπλο, υπονομεύοντας ριζικά την παγκόσμια σταθερότητα και ασφάλεια. Ο στόχος της διεθνούς κοινότητας δεν πρέπει να αλλάξει: να αποτραπεί το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικές ικανότητες για πάντα» προσθέτει ο Σάαρ, του οποίου η χώρα επιτέθηκε στο Ιράν τον Ιούνιο, διεξάγοντας πόλεμο δώδεκα ημερών με στόχο, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, να καταστρέψει στον μέγιστο βαθμό τις πυρηνικές και βαλλιστικές της ικανότητες.

Η Τεχεράνη θεωρεί «παράνομη» την επαναφορά των κυρώσεων εις βάρος της

Ο Ιρανός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισε σήμερα «εσπευσμένη, άσκοπη και παράνομη» την ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας υπέρ της επαναφοράς των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης λόγω του πυρηνικού της προγράμματος.

«Το Ιράν δεν αναγνωρίζει καμιά υποχρέωση για να την εφαρμόσει», δήλωσε ο Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντας το μέτρο αυτό «πολιτική εξαναγκασμού».

Η πόρτα της διπλωματίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν είναι κλειστή, δήλωσε σήμερα ο Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί στους δημοσιογράφους, μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να μην προχωρήσει στην οριστική άρση των κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ο πρέσβης είπε ότι ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, θα συναντηθεί με τους Ευρωπαίους ομολόγους του στη Νέα Υόρκη την ερχόμενη εβδομάδα, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Παράλληλα, το υπουργείο Εξωτερικών στην Τεχεράνη καταδίκασε την κίνηση της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, (χώρες γνωστές ως Ε3), για την εκ νέου επιβολή των κυρώσεων χαρακτηρίζοντάς την «παράνομη, αδικαιολόγητη και προκλητική» και τονίζοντας ότι υπονομεύει «σοβαρά» τις διπλωματικές διαδικασίες που είναι σε εξέλιξη. Υπογράμμισε ότι επιφυλάσσεται του δικαιώματός του να απαντήσει κατάλληλα σε οποιαδήποτε παράνομη ενέργεια.

Τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ επέλεξαν νωρίτερα σήμερα να μην άρουν οριστικά τις κυρώσεις κατά της Τεχεράνης, αφότου οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες εκκίνησαν μια διαδικασία 30 ημερών τον περασμένο μήνα για την επαναφορά τους, κατηγορώντας την Τεχεράνη ότι δεν τήρησε τη συμφωνία του 2015 με τις παγκόσμιες δυνάμεις, που είχε ως στόχο να την εμποδίσει να αναπτύξει πυρηνικά όπλα.

Το Ιράν αρνείται ότι έχει τέτοια πρόθεση.

Με τα πόδια, με ποδήλατα και με αυτοκινούμενα οχήματα, πολλοί κάτοικοι εγκαταλείπουν την πόλη της Γάζας, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο χερσαίας επιχείρησης του ισραηλινού στρατού. Οι βομβαρδισμοί που πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη προκάλεσαν δεκάδες θανάτους σε διάφορα σημεία του θυλάκου.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ, με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ανακοίνωσε την Τρίτη την έναρξη μεγάλης κλίμακας χερσαίας και αεροπορικής επιχείρησης με στόχο την εξουδετέρωση της Χαμάς. Η έφοδος του κινήματος την 7η Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ αποτέλεσε την αφετηρία του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν διεξάγει εκτεταμένες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν προκαλέσει σημαντικές απώλειες και σοβαρή ανθρωπιστική κρίση. Η πλειονότητα των κατοίκων (που αριθμούν συνολικά περί τα δύο εκατομμύρια)  έχει εκτοπιστεί πολλές φορές από την αρχή της σύγκρουσης, διανύοντας αρκετά χιλιόμετρα μαζί με τα παιδιά τους ή να διανυκτερεύοντας στον δρόμο λόγω έλλειψης υποδομών φιλοξενίας, όπως έχει αναφερθεί από ορισμένους εξ αυτών. Σημειώθηκε επίσης ότι πολλοί δεν είχαν οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για μεταφορά ή να προμηθευτούν σκηνές, οι οποίες είναι είτε δυσεύρετες είτε ιδιαίτερα ακριβές.

Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι ανοίγει προσωρινή διέλευση μέσω της οδού Σαλαχουντίν, προκειμένου να απομακρυνθούν οι κάτοικοι από την πόλη.

Σύμφωνα με την πολιτική προστασία, τουλάχιστον εξήντα τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν την Τετάρτη από ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας, εκ των οποίων οι σαράντα ένας στην πόλη. Σε καταυλισμό προσφύγων, ένα κτήριο κατέρρευσε έπειτα από πλήγμα, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι.

Μέρος των κατοίκων εξέφρασε ανησυχία για την κλιμάκωση και ζήτησε να σταματήσουν οι επιχειρήσεις. Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) σημειώνει ότι, λόγω περιορισμών στην πρόσβαση, δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα απολογισμούς απωλειών ή ανακοινώσεις των πλευρών.

Επιχειρήσεις και διεθνείς αντιδράσεις

Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι ελέγχει περίπου το 75% της Λωρίδας και ότι έχει πλήξει περισσότερους από 150 στόχους της Χαμάς τις τελευταίες ημέρες.

Η επιχείρηση έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο εξωτερικό αλλά και εντός του Ισραήλ, με συγγενείς ομήρων να πιέζουν για την επιστροφή τους.

Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, κυρίως άμαχοι, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ενώ 251 απήχθησαν από τη Χαμάς. Αν και οι περισσότεροι έχουν απελευθερωθεί, σαράντα επτά παραμένουν στη Γάζα, με τις ισραηλινές αρχές να ανακηρύσσουν νεκρούς τους είκοσι πέντε εξ αυτών.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, περισσότεροι από 65.000 Παλαιστίνιοι έχουν χάσει τη ζωή τους μέχρι σήμερα, στην πλειονότητά τους άμαχοι.

Ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει για κατάσταση λιμού σε τμήματα της Γάζας, την οποία το Ισραήλ αρνείται. Επιτροπή του ΟΗΕ δημοσιοποίησε πρόσφατα εκτίμηση ότι οι ισραηλινές επιχειρήσεις συνιστούν γενοκτονία, ισχυρισμό που η ισραηλινή κυβέρνηση επίσης απέρριψε.

Παράλληλα, οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν πλήγματα στον Λίβανο, την Υεμένη και το Κατάρ, στοχεύοντας τη Χεζμπολάχ, τους αντάρτες Χούθι και στελέχη της Χαμάς αντίστοιχα.

Την Τετάρτη, στέλεχος της Χαμάς εμφανίστηκε στο τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα, δηλώνοντας ότι επέζησε από ισραηλινή επίθεση στην Ντόχα.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, επισκέφθηκε το Ισραήλ στις 14 Σεπτεμβρίου, μετά την επίθεση της χώρας κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, η οποία οδήγησε σε στρατιωτικό πλήγμα στο Κατάρ και σε εντεινόμενες επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Ρούμπιο και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκαν στις 12 Σεπτεμβρίου με τον πρωθυπουργό του Κατάρ για να συζητήσουν τις επιπτώσεις της ισραηλινής επιχείρησης που στόχευσε την ηγεσία της Χαμάς στην πρωτεύουσα Ντόχα.

Τουλάχιστον έξι άνθρωποι σκοτώθηκαν στην επίθεση, ενώ τόσο η Χαμάς όσο και η κυβέρνηση του Κατάρ καταδίκασαν το πλήγμα, δηλώνοντας ότι αυτό δείχνει πως το Ισραήλ δεν θέλει να φτάσει σε συμφωνία. Ο Τραμπ επίσης εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την επίθεση.

Καθώς ο Ρούμπιο αναχωρούσε για την Ιερουσαλήμ, ξεκαθάρισε ότι θα θίξει το ζήτημα του πλήγματος στο Κατάρ και το πώς θα επηρεάσει τις συζητήσεις για τη Γάζα. Ωστόσο, επανέλαβε τη θέση του κατά της Χαμάς και τόνισε ότι η σχέση ΗΠΑ–Ισραήλ παραμένει ισχυρή.

«Η προτεραιότητά μου θα είναι η απελευθέρωση των ομήρων, η εξεύρεση τρόπων ώστε η ανθρωπιστική βοήθεια να φτάσει στους αμάχους και η αντιμετώπιση της απειλής που θέτει η Χαμάς», δήλωσε ο Ρούμπιο σε ανάρτησή του στο Χ στις 13 Σεπτεμβρίου. «Η Χαμάς δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει αν η ειρήνη στην περιοχή είναι ο στόχος».

Ο Ρούμπιο και η σύζυγός του επισκέφθηκαν το Τείχος των Δακρύων στις 14 Σεπτεμβρίου, μαζί με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τη σύζυγό του, καθώς και τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Ισραήλ, Μάικ Χάκαμπη, και τη σύζυγό του.

«Νομίζω ότι η επίσκεψη [του Ρούμπιο] εδώ αποτελεί απόδειξη της ανθεκτικότητας και της δύναμης της συμμαχίας Ισραήλ–ΗΠΑ», δήλωσε ο Νετανιάχου. «Είναι τόσο ισχυρή και ανθεκτική όσο οι πέτρες του Τείχους των Δακρύων που μόλις αγγίξαμε».

Η επίσκεψη του Ρούμπιο πραγματοποιήθηκε μετά την αύξηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λωρίδα της Γάζας, που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 ανθρώπων μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου και τον τραυματισμό δεκάδων άλλων, σύμφωνα με τα τοπικά νοσοκομεία.

Η επίσκεψη έρχεται επίσης εν μέσω αυξανόμενης διεθνούς πίεσης για την επίσημη αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, στην οποία ο Νετανιάχου αντιτίθεται σθεναρά.

Ο Τραμπ έχει επίσης υποστηρίξει ότι η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους θα ανταμείψει απλώς τη Χαμάς, ενώ ο Ρούμπιο προειδοποίησε πρόσφατα τους δημοσιογράφους για τις πιθανές αρνητικές συνέπειες, όπως η υπονόμευση των προσπαθειών στη Γάζα και η πιθανότητα το Ισραήλ να επιλέξει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης.

Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Ρούμπιο δήλωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ είπε σε όλες τις χώρες που κινήθηκαν μεμονωμένα για να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, επειδή θα δυσχέραινε την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός.