Περιβάλλον

Τα φυτά μοιάζουν τόσο διαφορετικά από τα ζώα, ώστε πολλοί τείνουν να τα θεωρούν ξένα και ξεχωριστά από εμάς. Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν την ομορφιά των λουλουδιών και των δέντρων και γνωρίζουν ότι η φωτοσύνθεση είναι απαραίτητη για τη ζωή, δεν αντιλαμβάνονται ότι η ψυχική και φυσική μας σύνδεση με τη ζωή των φυτών είναι βαθύτερη από ό,τι θα περίμενε κανείς.

Τα επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα φυτά παίζουν θεμελιώδη ρόλο στη διαμόρφωση της ψυχικής μας κατάστασης και στη μείωση του κινδύνου ψυχικών και σωματικών ασθενειών πληθαίνουν.

Τα φυτά συντελούν στη μείωση της κατάθλιψης, του άγχους και των συμπτωμάτων διαταραχής της διάθεσης στον άνθρωπο, μειώνοντας τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης, κάτι που επακόλουθα ρίχνει τον καρδιακό ρυθμό και προάγει μια ευχάριστη ψυχική κατάσταση.

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η φυτοκομική θεραπεία βοηθά ορισμένους ανθρώπους να διαχειριστούν τα συμπτώματα της PTSD [διαταραχή μετατραυματικού στρες] και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.

Τα φυτά μπορούν ακόμη και να αυξήσουν τη δημιουργικότητά σας μέσω της διέγερσης του εγκεφάλου με τα ζωντανά, φυσικά χρώματά τους.

Μια πηγή ευημερίας

Ακόμα και το μικρό γλαστράκι με το φυτό στο γραφείο σας σας επηρεάζει περισσότερο από ό,τι ίσως συνειδητοποιείτε. Τα φυτά εσωτερικού χώρου που αγοράσατε για να φωτίσουν το σπίτι ή τον χώρο εργασίας σας στην πραγματικότητα σας βοηθούν να σκέφτεστε πιο καθαρά. Μελέτες έχουν δείξει ότι το να περιβάλλετε τον εαυτό σας με φυτά συμβάλλει στη βελτίωση της συγκέντρωσής σας έως και κατά 20% και στην ενίσχυση της ικανότητάς σας να ανακαλείτε πληροφορίες κατά 15-20%. Αυτό συμβαίνει κυρίως χάρη στην ικανότητα των φυτών να μειώνουν τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και να βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Εκτελεστικής Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, η συγκέντρωση CO₂ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1.000 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) στα γραφεία, καθώς σε αυτό το επίπεδο μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κόπωση και ζάλη.

Η έλλειψη οξυγόνου τείνει επίσης να αποδυναμώνει την κριτική μας ικανότητα. Έρευνες έχουν δείξει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα φυτά εσωτερικού χώρου μπορούν να μειώσουν τη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα από 2.000 ppm σε περίπου 480 ppm σε λιγότερο από μία ώρα σε κλειστό χώρο. Δημοφιλή φυτά εσωτερικού χώρου που απομακρύνουν αποτελεσματικά το διοξείδιο του άνθρακα είναι η μπλε αστεροειδής φτέρη (Phlebodium aureum), ο φίκος βενιαμίν (Ficus benjamina), τα φυτά αράχνης (Chlorophytum comosum) και τα διάφορα είδη ανθούριου.

Ορισμένα φυτά μπορούν ακόμα και να μεταβάλλουν τη χημεία του σώματός μας – σκεφτείτε μόνο τα πολλά είδη που χρησιμοποιούνται για τις φαρμακευτικές ή ψυχατρόπες ιδιότητές τους. Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν τα φυτά κάτι λίγο περισσότερο από όμορφες πρασινάδες, όταν ο ίδιος ο άνθρωπος τα χρησιμοποιεί εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια για να εξερευνήσει διαφορετικές καταστάσεις συνείδησης, να ανακουφίσει τον πόνο και να χαλαρώσει.

Η ζωή με τα φυτά

Τα φυτά είχαν κεντρική θέση στην ανθρώπινη κοινωνία από την αρχή της ζωής μας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα χρησιμοποιούμε και συνδεόμαστε με αυτά διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό, αλλάζοντας από γενιά σε γενιά. Από την εξάρτηση από τα φυτά για τροφή και θεραπεία κατά την παλαιολιθική εποχή (έως και πριν από 11.000 χρόνια), η σύγχρονη κοινωνία έχει χάσει με πολλούς τρόπους την εκτίμηση και τις γνώσεις της για τα φυτά.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050 επτά στους δέκα ανθρώπους θα ζουν σε πόλεις και η πρόσβαση σε φυτά στο φυσικό τους περιβάλλον θα καταστεί πιο δύσκολη. Αποσυνδεόμαστε όλο και περισσότερο από τη φύση. Όμως, παρά την πληθώρα ανέσεων και διασκεδάσεων που βρίσκουμε στις πόλεις και την τεχνολογία του 21ου αιώνα, δεν μπορούμε να μείνουμε μακριά της.

Οι άνθρωποι έχουμε «βιοφιλία», που σημαίνει ότι είμαστε «προγραμματισμένοι» να επιζητούμε τη σύνδεση με τη φύση και τα φυτά. Τα φυτά αυξάνουν τις ορμόνες ευτυχίας, όπως οι ενδορφίνες, στους ανθρώπους. Δεν είναι μόνο συνυφασμένα με την τύχη του ανθρώπινου είδους, αλλά είναι και βαθιά ριζωμένα στα θεμέλια της ίδιας μας της ύπαρξης. Το σχήμα, το χρώμα, η μυρωδιά, η αίσθηση και η γεύση των φυτών μας κάνουν πιο χαρούμενους όταν είμαστε κοντά τους, αλλά και ανθίζουν στις αναμνήσεις μας.

Από τη βελούδινη αίσθηση των πετάλων των λουλουδιών στα ακροδάχτυλά μας μέχρι τα υπέροχα αρώματα που απελευθερώνουν για να προσελκύσουν τους επικονιαστές, αλλά και την ακαταμάχητα απαλή γεύση της σοκολάτας, τα φυτά δεν έχουν πάψει να δελεάζουν τις αισθήσεις μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, με χίλιους διαφορετικούς τρόπους.

Οι αναμνήσεις και τα βιώματά μας μας συνδέουν με τα φυτά με διάφορους τρόπους και συναισθήματα. Για παράδειγμα, ο Crocus sativus (ή σαφράν ή κρόκος) με κάνει ευτυχισμένο και μου προκαλεί ένα βαθύ αίσθημα αγάπης, καθώς έχω δώσει το όνομά του στην πρώτη μου κόρη (Saffron).

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID, οι πωλήσεις φυτών στη Βρετανία αυξήθηκαν περισσότερο από 30%, καθώς οι άνθρωποι ανακάλυψαν ξανά τη σημασία των φυτών για την ψυχική τους ευεξία. Το 2021, το Ηνωμένο Βασίλειο ξόδεψε πάνω από 7,6 δισεκατομμύρια λίρες για φυτά, δηλαδή 1-2 δισεκατομμύρια λίρες περισσότερα σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα έτη.

Τα φυτά δεν αποτελούν πολυτέλεια. Είναι μέρος του εαυτού μας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η λέξη «φυτό» μεταφράζεται σε πολλές μητρικές γλώσσες ως «εκείνοι που μας φροντίζουν».

The Conversation
Του Sven Batke, Λέκτορας Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Edge Hill

Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται από το The Conversation με άδεια Creative Commons. Διαβάστε το πρωτότυπο άρθρο εδώ.

Του Sven Batke

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Περισσότερα πλαστικά μίας χρήσης, περιλαμβανομένων των μικροσφαιριδίων, των συσκευασμένων φιστικιών και των μπαλονιών, καταργούνται σταδιακά σε όλη την Αυστραλία.

Το Κουίνσλαντ, η Νότια Αυστραλία (ΝA) και η Δυτική Αυστραλία (ΔA) εισήγαγαν νέες απαγορεύσεις διαφόρων βαθμών την 1η Σεπτεμβρίου.

Και οι τρεις πολιτείες απαγόρευσαν τη χρήση μπατονέτας με πλαστικό στέλεχος, ενώ η ΔA απαγόρευσε επίσης τα συσκευασμένα φιστίκια , τα μικροσφαιρίδια, τα πλαστικά κύπελλα και τους δίσκους για το ωμό κρέας.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Δ. Αυστραλίας Ρης Γουίτμπυ (Reece Whitby) δήλωσε ότι η ανταπόκριση των επιχειρήσεων ήταν εξαιρετικά υποστηρικτική. «Θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε μια προσέγγιση κοινής λογικής και εκπαίδευσης για την επιβολή αυτών των απαγορεύσεων», δήλωσε ο κος Γουίτμπυ. Στη Ν. Αυστραλία, πρόκειται να απαγορευτούν οι πλαστικές θήκες για πίτσα, όπως και τα μπολ και τα πιάτα μιας χρήσης, ενώ η κυβέρνηση διαβεβαιώνει τις επιχειρήσεις ότι υπάρχουν μεταβατικά προγράμματα.

Η κυβέρνηση του Κουήνσλαντ έχει επίσης απαγορεύσει τις μικρές χάντρες και τα συσκευασμένα φιστίκια, καθώς και τη μαζική χρήση μπαλονιών με ήλιον.

Με τον τρόπο αυτό, το Κουήνσλαντ ευθυγραμμίζεται με όλες τις άλλες πολιτείες, εκτός από τη Νέα Νότια Ουαλλία και την επικράτεια της αυστραλιανής πρωτεύουσας (ACT).

Στην Αυστραλία δεν υπάρχει κάποιο γενικό σχέδιο-πλαίσιο για τα πλαστικά, αφήνοντας τις πολιτείες και τις επικράτειες να ψηφίζουν αυτόνομα απαγορεύσεις, κάτι που δυσαρεστεί την Ένωση Λιανοπωλητών Αυστραλίας.

«Η παράλληλη εφαρμογή τριών διαφορετικών συνόλων κανονισμών, σε τρεις διαφορετικές πολιτείες ενισχύει τα υλικοτεχνικά προβλήματα που προκαλούνται από την κατά πολιτεία εφαρμογή, καταδεικνύοντας την ανάγκη για εθνική ευθυγράμμιση», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ένωσης Πωλ Ζάχρα.

«Τα μέλη μας μας είπαν ότι θα μπορούσαμε να είχαμε αφήσει τα πλαστικά μιας χρήσης πολύ πιο γρήγορα αν είχαμε ένα εθνικό πλαίσιο και ένα εθνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.»

Ο κος Ζάχρα δήλωσε ότι ο οργανισμός των λιανοπωλητών θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν την προσέγγιση της «εκπαίδευσης πριν από την επιβολή» των απαγορεύσεων.

Του Αυστραλιανού Associated Press (ΑΑΡ)

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Αντιμέτωπες με τις αναζωπυρώσεις είναι στον Έβρο οι πυροσβεστικές δυνάμεις. Συνολικά αντιμετωπίζουν 87 πυρκαγιές σε όλη την επικράτεια, την ώρα που το τελευταίο εικοσιτετράωρο εκδηλώθηκαν 44 νέες δασικές πυρκαγιές, οι περισσότερες εκ των οποίων, σύμφωνα με ενημέρωση της Πυροσβεστικής, αντιμετωπίστηκαν άμεσα, στο αρχικό τους στάδιο.

Σύμφωνα πάντα με την Πυροσβεστική, οι προσπάθειες κατάσβεσης στον Έβρο επικεντρώνονται στις περιοχές Λευκίμμη, Κοτρωνιά και Τρεις Βρύσες, όπου σημειώνονται οι περισσότερες αναζωπυρώσεις. Παράλληλα αναζωπυρώσεις υπάρχουν και στην περιοχή των Κασσσιτερών.

Στην Πάρνηθα, όπου συνεχίζουν να επιχειρούν ισχυρές επίγειες δυνάμεις, η Πυροσβεστική πραγματοποιεί κατασβέσεις μικρών εστιών που εμφανίζονται μέσα στην καμένη περιοχή κοντά στο Φρούριο της Φυλής.

Συνδρομή στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών παρέχουν δυνάμεις από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και, συγκεκριμένα, η Κύπρος με ένα αεροσκάφος που επιχειρεί στη Αλεξανδρούπολη και 31 πυροσβέστες που επιχείρησαν στα Λυκομάγουλα Έβρου, η Γερμανία με δύο αεροσκάφη που επιχειρούν στην ευρύτερη περιοχή της Φυλής στην Αττική, η Γαλλία με δύο αεροσκάφη που επιχειρούν στην ευρύτερη περιοχή της Αλεξανδρούπολης, η Τσεχία με ένα ελικόπτερο που επιχειρεί στο Δίστομο Βοιωτίας και 30 πυροσβέστες με 6 οχήματα που επιχειρούν στην Κοτρωνιά Έβρου, η Ρουμανία με 53 πυροσβέστες με 10 οχήματα που επιχειρούν στην Κίρκη Αλεξανδρούπολης, η Βουλγαρία με 36 πυροσβέστες και πέντε οχήματα που επιχειρούν στη Λεπτοκαρυά Έβρου, η Σλοβακία με 39 πυροσβέστες με οκτώ οχήματα που επιχειρούν στη Λευκίμμη Αλεξανδρούπολης, η Σερβία με 16 πυροσβέστες με τέσσερα οχήματα που επιχειρούν στο Παπίκιο Κομοτηνής. Επίσης, μέσω διακρατικής συμφωνίας η Αλβανία, με 46 πυροσβέστες με πέντε οχήματα που επιχειρούν στο δάσος της Δαδιάς.

Ακόμη, συνδρομή παρέχουν μεγάλος αριθμός εθελοντών πυροσβεστών, δυνάμεις που έχει διαθέσει το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας και η Ελληνική Αστυνομία, καθώς και υδροφόρες και μηχανήματα έργου των Περιφερειών.

Τα κατά τόπους ανακριτικά γραφεία, καθώς και Κλιμάκια της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (Δ.Α.Ε.Ε.) διερευνούν τα αίτια εκδήλωσης των πυρκαγιών, σημειώνεται επίσης από την Πυροσβεστική.

Για σήμερα Τετάρτη 30/08/2023 παραμένει υψηλός ο κίνδυνος πυρκαγιάς σε πολλές περιοχές της χώρας. Σε γενική επιφυλακή παραμένει το προσωπικό των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών της επικράτειας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες υπηρεσιακές απαιτήσεις, που έχουν προκύψει λόγω του μεγάλου αριθμού πυρκαγιών, ενώ συνεχίζονται οι περιπολίες εναέριας επιτήρησης, καθώς και περιπολίες από Πυροσβεστικές, Αστυνομικές και Στρατιωτικές δυνάμεις.

Τέλος, το Πυροσβεστικό Σώμα καλεί όλους τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και σε περίπτωση πυρκαγιάς, για τη δική τους ασφάλεια, να ακολουθούν πιστά τις υποδείξεις των αρμόδιων Αρχών.

Με εντατικούς ρυθμούς προχωρούν οι εργασίες για την κατασκευή της Τράπεζας Σπόρων στη «Γη του Πελίτι», στο Μεσοχώρι του δήμου Παρανεστίου, στα ορεινά της Δράμας. Μια κατάφυτη περιοχή μοναδικής ομορφιάς όπου εδώ και είκοσι τρία  χρόνια διοργανώνεται η παλαιότερη γιορτή σπόρων στην Ελλάδα, ενώ τα τελευταία τέσσερα χρόνια διοργανώνεται και η Ολυμπιακή Γιορτή Σπόρων, με τη συμμετοχή εκατοντάδων επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η οικοδόμηση ενός κτίσματος που θα στεγάσει την Τράπεζα Σπόρων αποτελεί μια επιτακτική ανάγκη προκειμένου να διατηρηθούν και να διασωθούν μοναδικές παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων, που σήμερα έχουν εκλείψει όχι μόνο από τη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως.

«Υπήρχε περίοδος», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ιδρυτής και η ψυχή του Πελίτι Παναγιώτης Σαϊνατούδης, «που είχαμε στην κατοχή μας περισσότερα από 4.000 δείγματα σπόρων τα οποία όμως διαθέσαμε σε παραγωγούς γιατί δεν είχαμε τον τρόπο να διατηρήσουμε. Οι δύσκολες οικονομικές και υγειονομικές συνθήκες που έζησε ο κόσμος τα τελευταία χρόνια τον έκανε να σκέφτεται διαφορετικά. Είναι εντυπωσιακό ότι μέσα στην καραντίνα αυξήθηκε θεαματικά η ζήτηση σε σπόρους για τομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, καλαμπόκι. Ο κόσμος θέλει πλέον να καλλιεργήσει τα δικά του λαχανικά και φρούτα ώστε να καλύψει τις καθημερινές του ανάγκες, να βοηθήσει την οικογένειά του. Χιλιάδες ηλεκτρονικά μηνύματα κατακλύζουν το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο από πολίτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό που μας ζητούν να τους στέλνουμε σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών για να τους καλλιεργήσουν».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία αύξησε τη ζήτηση σε σπόρους 

«Είμαστε πάντα έτοιμοι», συνεχίζει ο κ. Σαϊνατούδης, «να καλύψουμε τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του κόσμου για παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων. Για το λόγο αυτό ανοίξαμε για πρώτη φορά τα αποθέματα των σπόρων που διατηρούμε στο Πελίτι, γιατί αντιλαμβανόμαστε πως οι ανάγκες του κόσμου είναι μεγάλες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αυξήσει τη ζήτηση. Πριν λίγους μήνες, μας είχαν ζητήσει από την Πολωνία να βοηθήσουμε στην οργάνωση καλλιεργειών στις δομές μεταναστών που λειτουργούν εκεί».

Μετά από είκοσι τρία χρόνια, τα χιλιάδες μέλη της εναλλακτικής κοινότητας Πελίτι κατάφεραν να ταξιδέψει η φήμη της δράσης του εντός και εκτός Ελλάδος, μέχρι την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Το μαρτυρούν οι δεκάδες κλήσεις που δέχονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους να στηρίξουν οργανωμένες προσπάθειες με την αποστολή παραδοσιακών ποικιλιών σπόρων παρέχοντας ταυτόχρονα συμβουλές για την καλλιέργειά τους.

Παρά τις δυσκολίες στην εξεύρεση χρηματοδότησης και τα γραφειοκρατικά εμπόδια η κατασκευή της Τράπεζας Σπόρων θα δώσει τη δυνατότητα στην κοινότητα του Πελίτι να διατηρεί τα δείγματα σπόρων από παραδοσιακές ποικιλίες κάτω από τις κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Ο χώρος που κατασκευάζεται είναι ιδιαίτερα προσεγμένος. Η πέτρα και το ξύλο δένουν αρμονικά μέσα στο μοναδικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον στην πλούσια σε εμπειρίες και δράσεις Γη του Πελίτι.

Κίνδυνος να χαθούν φυτογενετικοί και ζωικοί γενετικοί πόροι

Η Τράπεζα Σπόρων του Πελίτι θα είναι μια από τις λίγες που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα. Ωστόσο, η ανάγκη της διατήρησης και διάσωσης των χιλιάδων δειγμάτων σπόρων από παραδοσιακές τοπικές ποικιλίες παραμένει μεγάλη.

Αυτό προκύπτει και από την έκκληση που είχαν απευθύνει προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στις αρχές του καλοκαιριού οι ερευνητές του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ, όταν έκρουαν το κώδωνα του κινδύνου. Η Ελλάδα κινδυνεύει  να απολέσει γενετικούς φυτογενετικούς πόρους καλλιεργούμενων ειδών και ζωικούς γενετικούς πόρους, η διατήρηση των οποίων είναι καθοριστική για την ικανοποίηση των βασικών ανθρώπινων αναγκών και απαραίτητη για την ενίσχυση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, των δασών και της αλιείας.

Στη διάρκεια συνέντευξης τύπου που είχαν παραχωρήσει οι ερευνητές του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ υπό την αιγίδα της Ένωσης Ερευνητών ΕΘΙΑΓΕ, στο πλαίσιο εκδήλωσης για τη διατήρηση και αξιοποίηση των εθνικών γενετικών πόρων, τονίστηκε από την κα Πόπη Ράλλη, υπεύθυνη συντονισμού της Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού (ΤΓΥ), ότι  αν δεν αλλάξει κάτι την επόμενη πενταετία, «το 20% των δειγμάτων που διαθέτει σήμερα η ΤΓΥ θα περάσει στην ιστορία».

Όπως εξήγησε η κα Ράλλη, «τα 15.000 δείγματα συλλογής από διάφορες παραδοσιακές ποικιλίες, αλλά και αυτοφυή είδη που είναι συγγενή με τα καλλιεργούμενα, δεν μπορούν να διατηρηθούν για πάντα μέσα στους θαλάμους. Πρέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουμε τη βλαστική τους ικανότητα, να τα πολλαπλασιάζουμε ξανά και να αποθηκεύουμε και πάλι».

Πρέπει να τονιστεί πως η Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού αποτελεί το συντονιστικό-εκτελεστικό όργανο του Εθνικού Συστήματος Διατήρησης και Προστασίας Φυτογενετικών Πόρων Καλλιεργούμενων Ειδών. Οι συλλογές της συμπεριλαμβάνουν είδη και ποικιλίες σιτηρών, οσπρίων, ψυχανθών, κηπευτικών, αμπέλου, χορτοδοτικών, βιομηχανικών, αρωματικών-φαρμακευτικών, νέων ανθοκομικών, καθώς και θαμνώδων- δενδρώδων ειδών.

Στόχος η διάσωση των τοπικών ποικιλιών σπόρων 

Η κοινότητα Πελίτι είναι  ένας από εκείνους τους φορείς που τα τελευταία χρόνια έχει παραχωρήσει δείγματα σπόρων παραδοσιακών ποικιλιών στην Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού.

«Σε μια εποχή όπου όλο και περισσότεροι μιλάνε για διατροφική κρίση, οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στην τροφή είτε γιατί θα είναι ακριβή είτε γιατί δεν θα υπάρχει. Σε μια εποχή όπου το κλίμα αλλάζει και προκαλεί τεράστια θέματα, οι τοπικές ποικιλίες προσαρμόζονται καλύτερα στις νέες συνθήκες. Το Πελίτι έρχεται και οικοδομεί μια «Τράπεζα Σπόρων», μια Κιβωτό για τις τοπικές ποικιλίες ή έναν ιερό χώρο για να σώσει όσο μπορεί την ιστορία και τον γεωργικό πολιτισμό της χώρας μας», επισημαίνει ο κος Σαϊνατούδης.

Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης ζητάει την στήριξη και τη βοήθεια όλων όσων θέλουν να βοηθήσουν το Πελίτι και την ολοκλήρωση της Τράπεζας Σπόρων. Στην ηλεκτρονική σελίδα peliti.gr, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν τρόπους και δράσεις για να στηρίξουν υλικά και ηθικά το έργο της μοναδικής αυτής κοινότητας και της συλλογικής προσπάθειας που καταβάλλεται.

Οι κάτοικοι του Γέλοουναϊφ, της μεγαλύτερης πόλης στα Βορειοδυτικά Εδάφη του Καναδά, διατάχθηκαν χθες Τετάρτη να απομακρυνθούν κατεπειγόντως από εκεί ως αύριο Παρασκευή, καθώς η πόλη απειλείται εξαιτίας της εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.

«Δυστυχώς, η κατάσταση ως προς τις δασικές πυρκαγιές πήρε τροπή προς το χειρότερο (…) δυτικά της Γέλοουναϊφ» και πλέον εγείρεται «αληθινή απειλή» για τους πολίτες, τόνισε ο Σέιν Τόμσον, υπουργός Περιβάλλοντος στα Βορειοδυτικά Εδάφη, διατάσσοντας την εκκένωση της πόλης 20.000 κατοίκων ως αύριο το μεσημέρι.

Σχεδόν 168.000 άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν εσπευσμένα τα σπίτια τους στον Καναδά από την έναρξη της φετινής περιόδου των πυρκαγιών, που έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και αυτές τις μέρες μαίνονται στα Βορειοδυτικά Εδάφη, περιοχή με επιφάνεια διπλάσια από αυτή της μητροπολιτικής Γαλλίας, όπου καταμετρώνται 230 ενεργά μέτωπα.

Καθώς απέχουν το ένα από το άλλο εκατοντάδες χιλιόμετρα, ήταν «ιδιαίτερα δύσκολο» να εκκενωθούν διά χερσαίων οδών χωριά, εξήγησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο Μάικ Γουέστγουικ, αξιωματούχος, καθώς αναπτύχθηκαν μονάδες των ένοπλων δυνάμεων για να διευκολύνουν την εσπευσμένη απομάκρυνση κατοίκων με αεροπορικά μέσα.

Καθώς οι φλόγες κινούνται με ταχύτητα, το τοπικό υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε εντολή χθες βράδυ οι κάτοικοι του Γέλοουναϊφ να φύγουν με όποιον τρόπο μπορούν – οδικώς ή αεροπορικώς.

Η πόλη «δεν αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο (…) όμως αν δεν βρέξει η φωτιά ενδέχεται να φθάσει στα περίχωρά της το Σαββατοκύριακο», τόνισε ο κος Τόμσον κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. «Αν παραμείνετε ως το Σαββατοκύριακο, ρισκάρετε να θέσετε σε κίνδυνο τους εαυτούς σας και άλλους, πρόσθεσε.

Κινητοποίηση των ένοπλων δυνάμεων

Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό ανέφερε χθες πως οι ένοπλες δυνάμεις παραμένουν επί ποδός για να προσφέρουν βοήθεια στους κατοίκους των Βορειοδυτικών Εδαφών. «Θα συνεχίσουμε να σας παρέχουμε όποιους πόρους χρειαστείτε» και να «βοηθάμε όπως μπορούμε», τόνισε μέσω X (πρώην Twitter).

Κάτοικος κοινότητας περίπου 2.250 κατοίκων που έλαβαν διαταγή να την εκκενώσουν, ο Τζόρνταν Εβόι, 28 ετών, ήλπιζε να μπορέσει να φθάσει με το αυτοκίνητό του στην Αλμπέρτα, αλλά μεγάλη πυρκαγιά τον ανάγκασε να αλλάξει δρόμο και να φύγει με στρατιωτικό αεροσκάφος.

«Δεν μπορούσα να δω τίποτα μπροστά μου (…) Δεν υπήρχε πλέον δίκτυο, επομένως δεν είχα κανέναν τρόπο να ξέρω που βρίσκομαι, κάτι που μου προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερη αγωνία», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Ο κος Εβόι φοβόταν πως τα ελαστικά του αυτοκινήτου του θα «έλιωναν». «Οι φλόγες καταβρόχθιζαν τον δρόμο, ήταν η πιο τρομακτική στιγμή της ζωής μου».

Η γειτονική επαρχία της Βρετανικής Κολομβίας, η οποία επίσης δοκιμάστηκε σκληρά φέτος από τις δασικές πυρκαγιές, καταγράφει θερμοκρασίες πάνω από 40 ° Κελσίου, για πρώτη φορά φέτος στην Καναδά, ενημέρωσε προχθές Τρίτη το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Στην πόλη Λίτον η θερμοκρασία έφθασε τη Δευτέρα τους 41,4 βαθμούς, δυο χρόνια από τότε που είχε σαρωθεί από τις φλόγες, τις ημέρες που ακολούθησαν τον «θόλο ζέστης» άνευ προηγουμένου, όταν ο υδράργυρος έδειχνε το ιστορικό 49,6 ° Κελσίου.

Ο Καναδάς, ο οποίος λόγω της γεωγραφικής θέσης του βιώνει αύξηση της θερμοκρασίας ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, πλήττεται τα τελευταία χρόνια από ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα.

Τα γαιόπλοια (earthships) μοιάζουν με σπίτια από άλλο πλανήτη. Ξεπροβάλλουν από το έδαφος και έχουν μια οργανική ποιότητα που είναι ζεστή και συναρπαστική. Αυτά τα μοναδικά και εκπληκτικά κτίρια έχουν τον χαρακτήρα των ανθρώπων που τα χτίζουν. Αποτελούν πρότυπες κατοικίες βιώσιμης αρχιτεκτονικής, που εδραιώνουν την ανθρωπότητα στο φυσικό της περιβάλλον χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένα υλικά, κατευθυνόμενη δόμηση και νερό με δημιουργικούς και αρμονικούς τρόπους. Κι όλα αυτά, φτιαγμένα από «σκουπίδια» που βρίσκονται άφθονα σε όλες τις ηπείρους της Γης.

Όλα ξεκινούν από τον προσανατολισμό του σπιτιού. Τα γαιόπλοια είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να ευθυγραμμίζονται με τους κύκλους της ημέρας και της νύχτας κάθε εποχή. Αυτό επιτυγχάνεται με μια γωνιακή σειρά παραθύρων που βλέπουν προς το νότο στο μπροστινό μέρος του σπιτιού και ένα ανάχωμα στον πίσω τοίχο.

Αυτό το ανάχωμα είναι επενδεδυμένο με ελαστικά που συσκευάζονται σφιχτά με χώμα και σοβατισμένο, αποτελώντας μια θερμική μάζα που διατηρεί μια μέση θερμοκρασία στο σπίτι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους χωρίς τεχνητή θέρμανση ή ψύξη. Όσο ο ήλιος λάμπει, φωτίζει το σπίτι και φορτίζει τον πίσω τοίχο, ενώ όταν η θερμοκρασία πέφτει το βράδυ, η συσσωρευμένη θερμότητα εκπέμπεται μέσα στο σπίτι, ζεσταίνοντας το.

Αυτός ο σχεδιασμός σημαίνει ότι τα γαιόπλοια είναι παθητικά ηλιακά σπίτια.

Τον χειμώνα, ο ήλιος δεν ανεβαίνει ψηλά, αλλά διεισδύει στον πίσω τοίχο επιτρέποντας τη μέγιστη απορρόφηση θερμότητας. Το καλοκαίρι, ο ήλιος βρίσκεται ψηλότερα στον ουρανό και διεισδύει μόνο στα μπροστινά κεκλιμένα παράθυρα, αφήνοντας το σπίτι να ψύχεται από τη φυσική θερμοκρασία της Γης. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί με τη χρήση φωτοβολταϊκών μονάδων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα γαιόπλοια μπορούν να είναι πλήρως ή εν μέρει εκτός δικτύου.

Τα γαιόπλοια ονομάζονται πλοία επειδή, όπως ένα διαστημόπλοιο, έχουν ως στόχο να φροντίσουν όλες τις ανθρώπινες ανάγκες σε αυτόν τον ένα χώρο. Ο στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των εξωτερικών εισροών.

Στα μπροστινά παράθυρα υπάρχουν ευδοκιμούντα βρώσιμα φυτά που παρέχουν οξυγόνο και τροφή. Τοποθετημένα έτσι ώστε να δέχονται το ηλιακό φως της ημέρας, τα φυτά είναι υγιή και παραγωγικά. Ποτίζονται με επεξεργασμένο γκρίζο νερό από τις τουαλέτες και το ντους, το οποίο χρησιμοποιείται επίσης για το καζανάκι.

Το νερό συλλέγεται από τις βροχές στην οροφή και φυλάσσεται σε δεξαμενές. Όταν ζητείται, το νερό διοχετεύεται μέσω της βαρύτητας με ένα σύστημα άντλησης που το φιλτράρει και το στέλνει στο σπίτι.

Τα δάπεδα μπορεί να είναι συχνά χωμάτινα και μπορεί να σφραγίζονται μόνο με ένα προστατευτικό που επιτρέπει στους κατοίκους να έχουν άμεση επαφή με το έδαφος και να νιώθουν τη γη χωρίς εμπόδια.

Όλοι οι οργανισμοί που ζουν σε ένα γαιόπλοιο έχουν συμβιωτική σχέση μεταξύ τους.

Τα γαιόπλοια είναι ειδικά σχεδιασμένα για ξηρές περιοχές, καθώς η γενέτειρά τους είναι το Τάος του Νέου Μεξικού. Εκεί ο Μάικ Ρέινολντς ίδρυσε την Ακαδημία Βιοτεκτονικής Γαιόπλοιων (Earthship Biotecture Academy). Η Ακαδημία του διδάσκει ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο εξωτερικό πώς να χτίζουν αυτά τα σπίτια, αξιοποιώντας τα φαινόμενα της Γης για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων.

Γαιόπλοια υπάρχουν σε πολλά σημεία της γης, βοηθώντας τους ενοίκους τους να συγχρονιστούν με τη ροή της φύσης. Ωστόσο, τα μέρη όπου χτίζονται ευκολότερα αυτά τα σπίτια είναι διεθνείς περιοχές ποέυ έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές. Τα υλικά και τα εργαλεία για την κατασκευή είναι άμεσα διαθέσιμα, όπως και οι άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Κανένας οικοδομικός κώδικας δεν στέκεται εμπόδιο και τα καταφύγια μπορούν να χτιστούν γρήγορα και αποτελεσματικά, για να διαρκέσουν μια ζωή.

Η Ινδονησία παραχώρησε πρόσφατα στον Ρέινολντς το δικαίωμα χρήσης ενός νησιού της. Μπορεί να χρησιμοποιήσει το ένα τρίτο του για να εξερευνήσει ο ίδιος ελεύθερα πτυχές της βιοτεκτονικής, με τη συμφωνία ότι θα διδάξει στους πολίτες πώς να χτίσουν γαιόπλοια στο υπόλοιπο τμήμα του. Το έργο γεννήθηκε από την επιθυμία να υποστηρίξει τη φυσική ομορφιά, δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα νέο όραμα για τον οικοτουρισμό.

Η Άντρεα Πάρκερ είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην ανθρωπιστική εκπαίδευση με περισσότερα από 13 χρόνια διδακτικής εμπειρίας. Συνάντησε φίλους της στα βουνά της Σάντα Κρουζ που έχτισαν τη δική τους εκδοχή ενός γαιόπλοιου, με λιγότερα από 10.000 δολάρια (9.100 ευρώ). Το σπίτι τους της ενέπνευσε το όραμά της σχετικά με το τι θέλει να δημιουργήσει σε αυτόν τον κόσμο.

Της Andrea Parker

Επιμέλεια: Αλία Ζάε