Το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης»-Κέντρο Εθνομουσικολογίας, στο πλαίσιο του διετούς κύκλου δράσεων «Μουσικά χωριά στην πόλη» (2024-2025) επιδιώκει μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων να φωτίσει όψεις της μουσικής καθημερινότητας στην πόλη, τους τρόπους που η μουσική κληρονομιά εξελίσσεται και μεταβιβάζεται στον αστικό χώρο, μέσα από τη δράση μουσικών κοινοτήτων, μουσικών χωριών στην πόλη.
Φέτος, το Μουσείο δίνει βήμα επικοινωνίας σε τοπικούς, εθνοτοπικούς συλλόγους και παρέες με μουσικοχορευτική δραστηριότητα, καθώς και σε δίκτυα μουσικών που δραστηριοποιούνται στις γειτονιές της Αθήνας, αναδεικνύοντας τη δράση τους και τη σημασία τους τόσο για τη μουσική κληρονομιά όσο και για τη ζωή των ανθρώπων στην πόλη.
Σύμφωνα με τη Βασιλική Πολυζώη, διευθύντρια του ΜΕΛΜΟΦΑΚΕ, «πρόκειται για κοινότητες, φορείς της ζωντανής μουσικής κληρονομιάς, που διακινούν και μεταδίδουν γνώση, μάθηση, μνήμη αλλά κυρίως το αίσθημα της από κοινού δημιουργίας και δράσης».
Παράλληλα, το Μουσείο επιδιώκει να φωτίσει τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι σε διάφορες γειτονιές της πόλης αναζητούν μέσα από την παραδοσιακή μουσική το αίσθημα του ανήκειν και της συνέχειας στον χρόνο, δημιουργούν σχέσεις και μοιράζονται κοινές αρχές και αξίες.
Στο πλαίσιο αυτό, ένας εμβληματικός ιστορικός σύλλογος της πόλης, σημείο αναφοράς για τους απογόνους προσφύγων χαμένων, γεωγραφικά, πατρίδων της Ανατολής, δύο σύλλογοι ή/και παρέες με το βλέμμα τους στραμμένο στις νησιωτικές πατρίδες, μουσικοί, χοροδιδάσκαλοι και μουσικά σχήματα της πόλης, μαζί τους και η παλαιότερη Στρατιωτική Μουσική προσκλήθηκαν από το Μουσείο για να παρουσιάσουν το δικό τους μουσικό χωριό, τη δική τους μουσική κοινότητα, μέσα από τις εμπειρίες των μελών τους, τη μουσική και άλλη δράση τους. Δύο δημοσιογράφοι-μουσικοί και ένας ηθοποιός ανέλαβαν να διευκολύνουν τη συζήτηση με το κοινό.
Καθένας από τους συμμετέχοντες επεξεργάστηκε, οργάνωσε και προλόγισε ένα μουσικό, μουσικοχορευτικό ή άλλο πρόγραμμα, αναδεικνύοντας ψηφίδες στο πολύχρωμο μωσαϊκό της μουσικής καθημερινότητας στην πόλη.
Έξι μουσικές και μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και συζητήσεις, που ξεκινούν την 1η Ιουλίου και ολοκληρώνονται στις 27 Σεπτεμβρίου 2025, με τη συμμετοχή:
• τριών συλλόγων ή/και παρεών με σημείο αναφοράς τους τον τόπο καταγωγής των μελών τους
• μιας παρέας μουσικών, ερευνητών, χοροδιδασκάλων που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να διερευνήσουν την ανοιχτή κοινότητα που δημιουργείται στην πόλη γύρω από τις μουσικές σκηνές, τις ταβέρνες, τα καλοκαιρινά φεστιβάλ…
• μουσικών που συναντώνται στο Μουσείο για να τιμήσουν τον δάσκαλο και συνεργάτη τους Νίκο Σαραγούδα
• της παλαιότερης Στρατιωτικής Μουσικής, που γιορτάζει τα 200 χρόνια συνεχούς μουσικής παρουσίας και προσφοράς,
θα φωτίσουν όψεις αυτής της πλούσιας μουσικής ζωής που ανθίζει στην πόλη, στην αυλή του Μουσείου, στην Πλάκα.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Τρίτη 1η Ιουλίου
Γλεντώντας στο μεγάλο χωριό της Αθήνας, ανακαλύπτοντας τα γλέντια στα κουτούκια, τις ταβέρνες και τις μουσικές σκηνές της πόλης
19:30 | ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ
Συμμετέχουν οι μουσικοί Μυρσίνη Ποντικοπούλου-Βενιέρη και Αλέξανδρος Ριζόπουλος, η φωτογράφος – δασκάλα παραδοσιακών χορών Άρτεμις Λιάγκα, η δασκάλα παραδοσιακών χορών Χριστούλα Λύκου
Συντονίζει η Μάρω Παναγή
20:30 | ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Παίζουν τα Κιντέρια
Σάββατο 5 Ιουλίου
«Σύρ’ το (γ)αίμαν!»
Η καταγωγή μας μάς καλεί και μας ενώνει!
Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί»
19:30 | ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ
Συμμετέχουν μέλη του Χορευτικού και των άλλων Πολιτιστικών Τμημάτων του Συλλόγου
Συντονίζει ο Λευτέρης Καταχανάς
20:30 | ΜΟΥΣΙΚΟΧΟΡΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Χορεύουν μέλη του Χορευτικού Τμήματος του Συλλόγου
Το Μουσείο Κοτσανά – Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας καλεί τους μικρούς του φίλους, από 6 έως 12 ετών, να περάσουν μία ολόκληρη νύχτα στo Μουσείo Κοτσανά στην Αθήνα και να νιώσουν αρχαίοι Έλληνες μέσα από πρωτότυπες δημιουργικές δράσεις που θα τους συναρπάσουν!
Το ταξίδι στους χώρους του Μουσείου θα ξεκινήσει το Σάββατο 19 Ιουλίου, στις 20.00, με την υποδοχή των παιδιών.
Από τις 20.30 και μετά οι μικροί επισκέπτες θα ξεναγηθούν στους χώρους του Μουσείου και στη συνέχεια θα κληθούν να γίνουν μικροί «χειρώνακτες», δημιουργώντας το δικό τους έργο, εμπνευσμένοι από όσα έχουν δει. Ο αυτοσχεδιασμός των μικρών μας φίλων θα συνδέεται με τη μουσική, την ποίηση, τα εικαστικά και τα παιχνίδια. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει δείπνο ανάμεσα στις εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων.
Η βραδιά θα συνεχιστεί δυναμικά, καθώς το νυχτερινό μουσείο είναι χώρος μυστηρίου και ψυχαγωγίας εκτός από χώρος διάδρασης και μάθησης. Οι μικροί επισκέπτες θα κληθούν να εντοπίσουν τον χαμένο Τετράντα του Ιππάρχου, τον οποίο έκρυψε η γλαύκα της θεάς Αθηνάς. Ήρθε η ώρα οι μικροί μας φίλοι να γίνουν ντετέκτιβ και να λύσουν το μυστήριο του χαμένου αντικειμένου.
Έχοντας βρει τη λύση, οι μικροί ερευνητές θα μπορέσουν να «μετρήσουν τ’ άστρα» και να ανακαλύψουν αστερισμούς, μυθικούς ήρωες και θρυλικά όντα που μας «κοιτούν» από ψηλά κάθε νύχτα!
Αφού έχουν χορτάσει από περιπέτεια και διασκέδαση, θα ετοιμαστούν για να περάσουν τη νύχτα τους «στρωματσάδα» στους χώρους του Μουσείου. Οι μύθοι των αρχαίων Ελλήνων θα τους βοηθήσουν να αφεθούν μαγεμένοι στην αγκαλιά του Μορφέα και να δουν τα πιο θαυμαστά όνειρα.
Το επόμενο πρωί, στις 8:00 π.μ., το ευφυές ξυπνητήρι του Πλάτωνα θα σημάνει το εγερτήριο, καλημερίζοντας τους μικρούς μας φίλους! Αφού πάρουν το πρωινό τους, θα τους αποχαιρετήσουμε με δώρα-έκπληξη στις 09.00 π.μ.
Κάθε παιδί θα πρέπει να έχει μαζί του: άνετα ρούχα, υπνόσακο, παντόφλες, οδοντόκρεμα, οδοντόβουρτσα και φακό!
* * * * *
Ημερομηνία διεξαγωγής: Σάββατο 19 Ιουλίου
Ώρα άφιξης στο Μουσείο: 20:00
Ώρα αποχώρησης: 9:00 π.μ.
Ηλικίες: παιδιά 6-12 ετών
Ανώτατος αριθμός συμμετεχόντων: 12 άτομα
Κόστος: Eπικοινωνήστε μέσω της τοποθεσίας Kotsanas Museum of Ancient Greek Technology
Σε εποχές δυσοίωνες, που ο πολιτισμός δεν υποστηρίζεται αρκετά, ο Δήμος Χαλανδρίου δρα διαφορετικά! Ενισχύει τις εικαστικές δράσεις και στηρίζει τις δημιουργικές δυνάμεις των δημοτών του. Στα πλαίσια των καλλιτεχνικών εργαστηρίων που οργανώνονται κάθε χρόνο, λειτουργεί από το 2017 και το Εργαστήρι Βιβλιοδεσίας Τέχνης, με την υποστήριξη της βιβλιοδέτριας Στέλλας Γεωργίου.
Κάθε δραστηριότητα στα πλαίσια του εργαστηρίου, έχει σαν σκοπό τη μετάδοση των μυστικών της βιβλιοδετικής τέχνης, την ανάπτυξη του αισθητικού κριτηρίου και την ενίσχυση του σεβασμού στο βιβλίο και τις τέχνες που περιβάλλουν την κατασκευή του. Και φέτος, όσοι παρακολούθησαν το εργαστήριο, εμπνεύστηκαν, αντάλλαξαν εμπειρίες και ιδέες και ανακάλυψαν τις τεχνικές και την αισθητική διαφόρων τύπων βιβλιοδεσίας.
Οι μαθητές και η δασκάλα τους σας καλούν με ενθουσιασμό την Κυριακή 22 Ιουνίου, στις 19:00, να δείτε κι εσείς τα αποτελέσματα της δουλειάς τους! Θα έχετε, μεταξύ άλλων εκπλήξεων και την ευκαιρία να παρακολουθήσετε ζωντανά την κατασκευή ενός βιβλίου (ανοιχτό μάθημα) και να συμμετέχετε ενεργά. Σας περιμένουμε!
Η έκθεση αφιερώνεται στον Σέργιο Γκάκα, μία σημαντική μορφή στην έμπνευση μας…
Ο Σέργιος Γκάκας ήταν αντιδήμαρχος Πολιτισμού στον Δήμο Χαλανδρίου από το 2014 μέχρι τον Οκτώβριο του 2024, που έφυγε από τη ζωή ξαφνικά.
Άνθρωπος του θεάτρου (σπούδασε στο Paris-XIII), συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός, υποστήριξε όσο κανείς άλλος τον πολιτισμό στον Δήμο Χαλανδρίου και στάθηκε αιτία για τη μεγάλη ώθηση που έλαβαν οι πολιτιστικές δράσεις του δήμου.
Ο συγγραφέας Αχιλλέας Κυριακίδης τον αποχαιρέτησε με τα εξής λόγια: «Σημαντικός θεατράνθρωπος, σημαντικός ραδιοφωνικός παραγωγός, σημαντικός συγγραφέας (το έξοχο νουάρ μυθιστόρημά του ‘Κάσκο’ είναι ίσως το ‘Κιβώτιο’ της σύγχρονης ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας), σημαντικός πολίτης (σπουδαία η πολιτιστική δράση του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση) και, πάνω απ’ όλα, σημαντικός άνθρωπος και φίλος. Σέργιος Γκάκας (1957-2024)».
Περισσότερα για τον Σ. Γκάκα, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
* * * * *
Δήμος Χαλανδρίου
Διεύθυνση Πολιτισμού
Παρουσίαση -ΈκθεσηKαλλιτεχνικής Bιβλιοδεσίας
Κυριακή 22 Ιουνίου 2025, ώρα 19:00
Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο, Φιλικής εταιρείας 12 και Τομπάζη 18
Το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων και το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM @ICOM-Hellenic National Committee) σας προσκαλούν σε μία γιορτή για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής, με δύο μουσικές/μουσικοθεατρικές εκδηλώσεις στην αυλή του Μουσείου, στην Πλάκα, στις 19 και 21 Ιουνίου.
Πέμπτη, 19 Ιουνίου, ώρα 20:30
«Μουσικές συγγένειες και διαδρομές 2025»
Το Μουσικό Σύνολο φοιτητών του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Εθνομουσικολογία και Μουσική Πράξη» του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. θα ερμηνεύσει επιλεγμένα κομμάτια παραδοσιακής μουσικής από όλο τον Ελληνισμό και τη Μεσόγειο, αναδεικνύοντας «μουσικές συγγένειες και διαδρομές» στη γειτονιά μας.
Οι φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Σχολής Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων θα παρουσιάσουν μια μουσικοθεατρική εκδήλωση για το έργο και την προσφορά του Σπύρου Περιστέρη (1896(;)-1966), κορυφαίας μουσικής προσωπικότητας που έχει συνδέσει το όνομά του με τη δισκογραφία του Μεσοπολέμου.
«Ένα φανταστικό ημερολόγιο που (υποτίθεται ότι) έγραψε ο Σπύρος Περιστέρης στο ταξίδι του στην Αμερική,
το 1935, γίνεται η αφετηρία για να ξετυλιχτεί το νήμα μιας εποχής φορτισμένης και μεταβατικής, τόσο για
την ιστορία της Ελλάδας όσο και για τη μουσική της διαδρομή.
Βασισμένη στη σύγχρονη εθνομουσικολογική έρευνα, η παράσταση επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πέρασμα
από τους ήχους των κοσμοπολίτικων, πολυπολιτισμικών και πολυπληθυσμιακών μητροπόλεων όπως η Σμύρνη
και η Κωνσταντινούπολη, στη μουσική συνθήκη που δημιουργήθηκε στο νεότευκτο εθνικό κράτος. Κι όλα
αυτά υπό το φως της ολοένα και πλατύτερης διάδοσης και επικράτησης του ηχογραφημένου ήχου και της
μουσικής βιομηχανίας.
Ο Σπύρος Περιστέρης βίωσε από πρώτο χέρι αυτό το πέρασμα. Στο ταξίδι του προς την Αμερική έπαιζε μαντολίνο
στην ορχήστρα του υπερωκεανείου «Βύρων» με τα «Πολιτάκια», απηχώντας μια μουσική πραγματικότητα που παραπέμπει άμεσα στις μουσικές της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης. Την ίδια στιγμή, ήταν ο κύριος πρωταγωνιστής της εισόδου του μπουζουκιού στη δισκογραφία, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να «γυρίσει η σελίδα» της ελληνικής μουσικής και να υποχωρήσουν σταδιακά τα σαντουρόβιολα και τα μαντολίνα.
Σε αυτήν την κομβική και μεταιχμιακή στιγμή, λοιπόν, στη μέση του ωκεανού, ο Σπύρος Περιστέρης θυμάται
και αναστοχάζεται…»
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Τμήμα Μουσικών Σπουδών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – UOI Dept of Music Studies, καθώς και το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.
Η έκθεση «Cartier» στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, στο Λονδίνο, είναι η πρώτη έκθεση του είδους της στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Με διάρκεια από τις 12 Απριλίου έως τις 16 Νοεμβρίου 2025, παρουσιάζει περισσότερα από 350 πολύτιμες δημιουργίες του Οίκου Καρτιέ, συμπεριλαμβανομένων απαράμιλλων δειγμάτων κοσμημάτων, ρολογιών και σχεδίων.
Ο Οίκος Καρτιέ είναι συνώνυμος με τη δημιουργικότητα, την πολυτέλεια, τη γνώση και τους συλλέκτες. Ο βασιλιάς Εδουάρδος Ζ΄ τον χαρακτήρισε περίφημα ως «κοσμηματοποιό των βασιλιάδων […] και βασιλιά των κοσμηματοποιών». Σημαντικά κομμάτια από βασιλικές συλλογές περιλαμβάνονται στην έκθεση, μέσω δανεισμού, με εξαιρετικό παράδειγμα την καρφίτσα με το διαμάντι Ουίλλιαμσον. Σχεδιασμένη ως λουλούδι τριαντάφυλλου, παραγγέλθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ το 1953, τη χρονιά της στέψης της. Η σύνθεση αναδεικνύει ένα εξαιρετικά σπάνιο ροζ διαμάντι 23,6 καρατίων, γαμήλιο δώρο του 1947 στη νεαρή τότε πριγκίπισσα, που τοποθετήθηκε στο σχέδιο ως κάλυκας. Ο πολύτιμος λίθος είναι ένα από τα ωραιότερα ροζ διαμάντια που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ.
Ένα άλλο ξεχωριστό κομμάτι είναι το δαχτυλίδι αρραβώνων της Γκρέης Κέλλυ, με διαμάντι 10,47 κομμένο σε σχήμα σμαραγδιού. Η σταρ το φόρεσε στην τελευταία της ταινία, «High Society» (1956), και ανήκει στη συλλογή του παλατιού του Μονακό. Ένα άλλο κομμάτι με βασιλική προέλευση είναι η καρφίτσα με το ροζ κλιπ της πριγκίπισσας Μαργαρίτας, που αποκτήθηκε από τη Συλλογή Καρτιέ μετά την πώληση ορισμένων κοσμημάτων της στο Christies. Η καρφίτσα κατασκευάστηκε από το υποκατάστημα του οίκου στο Λονδίνο, το 1938. Η πριγκίπισσα, της οποίας το μεσαίο όνομα είναι Ρόουζ, φόρεσε το τρισδιάστατο άνθος από διαμάντια και πλατίνα στη στέψη της αδελφής της.
Η έκθεση «Cartier» καταγράφει την ιστορία του Οίκου από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα, αν και οι ρίζες του φτάνουν μέχρι το 1847, χρονολογία ίδρυσής του από τον Λουί-Φρανσουά Καρτιέ. Ο Οίκος σημείωσε επιτυχία στη γαλλική υψηλή κοινωνία, η ξαδέρφη του Ναπολέοντα Γ’, με την πριγκίπισσα Ματθίλδη να είναι εξέχουσα προστάτιδα του. Ο γιος του Λουί-Φρανσουά, ο Αλφρέντ, ανέλαβε τον έλεγχο το 1874, ωστόσο, ήταν οι γιοι του, Λουί, Πιέρ και Ζακ, που μετέτρεψαν τον Οίκο Καρτιέ σε μια παγκόσμια αυτοκρατορία στις αρχές της δεκαετίας του 1900, προμηθεύοντας ηγεμόνες, Αμερικανούς μεγιστάνες και τιτάνες της βιομηχανίας.
Ο Λουί διεύθυνε το γραφείο στο Παρίσι, ο Πιερ το γραφείο της Νέας Υόρκης και ο Ζακ διαχειρίστηκε το Λονδίνο και όλες τις βρετανικές περιοχές, κυρίως την Ινδία. Στην έκθεση περιλαμβάνεται μια καρφίτσα από αμέθυστο, ζαφείρι, διαμάντια και πλατίνα που έφτιαξε ο Οίκος Καρτιέ στο Λονδίνο για τη σύζυγο του Ζακ, τη Νέλλυ.
Το σύνθημα των αδελφών Καρτιέ ήταν «Ποτέ μην αντιγράφεις, μόνο να δημιουργείς». Έμπνευση αντλούσαν από όλον τον κόσμο, από τα μοτίβα των περσικών χαλιών μέχρι τις γαλλικές διακοσμητικές τέχνες και την αρχιτεκτονική του 18ου αιώνα. Τα ιστορικά γαλλικά σχέδια αποτέλεσαν τη βάση για το Belle Epoque Garland Style, δημοφιλές στα κοσμήματα των αρχών του 20ού αιώνα που τελειοποίησε ο Καρτιέ.
Το στυλ αυτό ήταν εξαιρετικά ρομαντικό και λυρικό. Χρησιμοποιούσε συχνά μοτίβα όπως λουλούδια, φιόγκους, φούντες και βολάν, συχνά σε μια ολόλευκη παλέτα. Η πρωτοποριακή χρήση της πλατίνας ως μεταλλικό περίβλημα, στην οποία ο Λουί Καρτιέ υπήρξε καινοτόμος, έδινε την εντύπωση ότι τα διαμάντια αιωρούνται. Πριν από αυτό, οι λευκοί λίθοι τοποθετούνταν με χρυσό με ασημένια επένδυση, η οποία είχε πρακτικά και οπτικά μειονεκτήματα σε σχέση με την πλατίνα.
Στην έκθεση, ένα θαυμάσιο κομμάτι αυτής της εποχής που απαιτούσε την υψηλότερη δεξιοτεχνία είναι η «καρφίτσα Stomacher» του 1913. Αποτελούμενη από σκαλιστό ορεινό κρύσταλλο, διαμάντια και πλατίνα, ο γλυπτός διπλός φιόγκος διαθέτει εγχάρακτες φυλλώδεις πτυχώσεις στο κρύσταλλο που δίνουν την εντύπωση δαντέλας.
Τιάρες
Ένα από τα πιο λαμπερά τμήματα της έκθεσης είναι αυτό που είναι αφιερωμένο στις τιάρες. Αυτά τα κοσμήματα αποτελούν το απόλυτο σύμβολο κοινωνικής θέσης, κομψότητας και δύναμης. Οι τιάρες του Οίκου Καρτιέ είναι η προσωποποίηση της ομορφιάς και της φαντασίας. Αρκετά κομμάτια της Μπελ Επόκ κατασκευάστηκαν για Αμερικανίδες κληρονόμους που παντρεύτηκαν μέλη της βρετανικής αριστοκρατίας.
Η τιάρα του 1902 που δημιουργήθηκε για την Αντέλ, κόμισσα του Έσσεξ, γεννημένη στη Νέα Υόρκη, αποτελείται από περισσότερα από 1.040 διαμάντια τοποθετημένα σε σπειροειδή σχέδια, τα οποία φέρεται να προμήθευσε ο σύζυγός της στον Καρτιέ. Η κόμισσα τη φόρεσε στη στέψη του Εδουάρδου VII, και λίγο περισσότερο από 50 χρόνια αργότερα, η Κλημεντίνη Τσώρτσιλ, σύζυγος του πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ, τη φόρεσε στη στέψη της Ελισάβετ Β’.
Αστέρι της θρυλικής συλλογής κοσμημάτων του V&A είναι η «τιάρα του Μάντσεστερ». Κατασκευάστηκε και αυτή για μια Αμερικανίδα κληρονόμο, την Κονσουέλο, χήρα δούκισσα του Μάντσεστερ, η οποία προσέφερε τα απαραίτητα έσοδα σε έναν βρετανικό τίτλο. Ήταν νονά και συνονόματη της Κονσουέλο Βάντερμπιλτ, επίσης πελάτισσας του Οίκου Καρτιέ, η οποία εξαναγκάστηκε να παντρευτεί, ως γνωστόν, τον δούκα του Μάρλμπορο. Τα μοτίβα της τιάρας αποτελούνται από φλεγόμενες καρδιές και ελικοειδή σχήματα.
Οι τιάρες αρ ντεκό παρουσιάζουν νέα σχήματα στις κοπές λίθων και συχνά εξαιρετικά γεωμετρικές μορφές. Ένα τολμηρό, πολύχρωμο δείγμα από τα τέλη της περιόδου είναι η τιάρα από ακουαμαρίνα, διαμάντια και πλατίνα. Οι ημιπολύτιμοι λίθοι όπως η ακουαμαρίνα ήταν λιγότερο ακριβοί από τα διαμάντια, τα σμαράγδια, τα ζαφείρια και τα ρουμπίνια και έγιναν δημοφιλείς κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, όταν ακόμη και τα πορτοφόλια των πλουσίων άνοιγαν δύσκολα.
Το 1937, ο Οίκος Καρτιέ δέχθηκε είκοσι επτά παραγγελίες για τιάρες με ακουαμαρίνα, συμπεριλαμβανομένης της προαναφερθείσας. Η στέψη του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ΄ έγινε εκείνη τη χρονιά και το μοντέλο αυτό κατασκευάστηκε για να φορεθεί για το γεγονός. Όπως πολλές δημιουργίες του Cartier, και αυτή η τιάρα μεταμορφώνεται: το κεντρικό στέλεχος μπορεί να αποσπαστεί και να φορεθεί ως καρφίτσα.
Μια σπάνια τιάρα που εκτίθεται στην έκθεση είναι σε διακριτική μορφή κορδέλας, που φοριέται συνήθως στο μέτωπο και ταίριαζε στα μοντέρνα φουντωτά μαλλιά των γυναικών της δεκαετίας του 1920. Αυτή η κορδέλα (bandeau) του 1928, η οποία μετατρέπεται σε δύο βραχιόλια, είναι κατασκευασμένη από σκαλιστά σμαράγδια, ρουμπίνια, ζαφείρια, διαμάντια και πλατίνα, σε στυλ Tutti Frutti. Ανήκε στη Λαίδη Εντουίνα Μάουντμπάττεν, την τελευταία Αντιβασίλισσα της Ινδίας.
Το στυλ Tutti Frutti έγινε χαρακτηριστικό του Οίκου Καρτιέ και εμφανίζεται ακόμη στις συλλογές υψηλής κοσμηματοποιίας της. Ονομάστηκε tutti frutti (τούτι φρούτι) τη δεκαετία του 1970, αλλά πριν από αυτό ονομαζόταν «pierres de couleur» («χρωματιστές πέτρες»). Η χρήση σκαλισμένων, αντί πολυεδρικών έγχρωμων λίθων προέρχεται από τα ινδιάνικα κοσμήματα.
Κοσμήματα για μαχαραγιάδες
Οι Καρτιέ γοητεύονταν από την Ανατολή και συγχώνευαν συχνά οριεντάλ μοτίβα με δυτικά σχέδια. Ο Ζακ Καρτιέ αγόρασε μεγάλο αριθμό σκαλιστών λίθων σε ένα ταξίδι του 1911 στην Ινδία για το Δελχί Ντάνμπαρ, έναν εορτασμό για τη στέψη του βασιλιά Γεωργίου Ε’, αυτοκράτορα της Ινδίας. Το ταξίδι αυτό ήταν σημαντικό, καθώς ο Ζακ έκανε διασυνδέσεις με Ινδούς μαχαραγιάδες, πολλοί από τους οποίους έγιναν σημαντικοί πελάτες του.
Παραδοσιακά, οι μαχαραγιάδες έδεναν τους υπέροχους πολύτιμους λίθους τους με χρυσό, αλλά σύντομα ήταν πρόθυμοι να παραγγείλουν νέα κοσμήματα και να επανατοποθετήσουν τους λίθους από την Cartier σε πλατίνα. Ένα από τα πιο υπέροχα κοσμήματα που δημιούργησε ποτέ ο Οίκος Καρτιέ είναι το περιδέραιο Πατιάλα.
Ο Μπουπιντέρ Σινγκ, μαχαραγιάς της Πατιάλα, φημιζόταν για τα απίστευτα κοσμήματά του, τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα. Το κίτρινο διαμάντι των De Beers, περίπου 234,5 καρατίων, ένα από τα μεγαλύτερα γυαλισμένα διαμάντια στον κόσμο, ήταν μέρος της συλλογής του. Αποτελεί το κεντρικό κομμάτι του «περιδεραίου Πατιάλα», το οποίο ακολουθούσε μεν το παραδοσιακό ινδικό στυλ, αλλά ήταν δεμένο με πλατίνα. Το περιδέραιο εξαφανίστηκε από το θησαυροφυλάκιο του μαχαραγιά το 1947. Επανεμφανίστηκε το 1998, όταν ένας συνεργάτης του Καρτιέ ανακάλυψε τυχαία ό,τι είχε απομείνει από το αρχικό κομμάτι (οι μεγάλες πέτρες έλειπαν) σε ένα κατάστημα μεταχειρισμένων κοσμημάτων του Λονδίνου. Αφού το αγόρασε ο Οίκος Καρτιέ, το αποκατέστησε με ένα μείγμα συνθετικών πολύτιμων λίθων και ανοιχτών κίτρινων διαμαντιών.
Καρφίτσα «Σκαραβαίος»
Η αιγυπτιομανία, η γοητεία του 19ου αιώνα για κάθε τι αιγυπτιακό, προέκυψε από γεγονότα όπως η αιγυπτιακή εκστρατεία του Ναπολέοντα, οι αρχαιολογικές αποστολές και η κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ. Αναβίωσε τη δεκαετία του 1920 με την ανακάλυψη του τάφου του Τουταγχαμών.
Ο Οίκος Καρτιέ ενσωμάτωσε αιγυπτιακά θέματα σε διάφορες μορφές κοσμημάτων, συμπεριλαμβανομένης μιας καρφίτσας «σκαραβαίου» του 1925, που παρουσιάζεται στην έκθεση. Αυτό το κομμάτι λάμπει με τυρκουάζ μπλε αιγυπτιακή φαγεντιανή (ένα κεραμικό υλικό που εκτιμούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι) και πολύτιμους λίθους κοπής calibré για τα φτερά. Οι σκαραβαίοι στην αρχαία Αίγυπτο συμβόλιζαν τη ζωή, τον θάνατο, την αναγέννηση και την αθανασία. Αυτή η καρφίτσα μπορεί να φορεθεί και ως αγκράφα ζώνης.
Το εμβληματικό σύμβολο του Οίκου Καρτιέ είναι ο πάνθηρας. Για περισσότερο από έναν αιώνα, η μεγάλη γάτα έχει τοποθετηθεί σε μια σειρά από κολιέ, βραχιόλια, σκουλαρίκια, δαχτυλίδια, καρφίτσες, ρολόγια, θήκες για τσιγάρα, τσαντάκια καλλυντικά, και τσάντες. Η προέλευση του μοτίβου του πάνθηρα συνδέεται με τη θρυλική καλλιτεχνική διευθύντρια του Οίκου Καρτιέ, τη Ζαν Τουσέν.
Κάποτε ερωμένη του Λουί Καρτιέ, η Τουσέν είχε το παρατσούκλι «La Panthère». Αν και μπορεί να αποτέλεσε την έμπνευση για τον πάνθηρα του Οίκου, δεν δημιούργησε εκείνη το σχέδιο. Ορισμένοι από τους σχεδιαστές που επέβλεπε πήγαιναν σε ζωολογικούς κήπους για να σχεδιάσουν ζωντανά ζώα. Οι πάνθηρες του Καρτιέ σχεδιάστηκαν για διάσημες γυναίκες, όπως η δούκισσα του Ουίνδσορ, η οποία κατείχε ένα ‘θηριοτροφείο Καρτιέ’, που περιελάμβανε και μια διάσημη καρφίτσα φλαμίνγκο.
Η πρώτη χρήση του μοτίβου του πάνθηρα από τον Καρτιέ χρονολογείται από το 1914, σε ένα γυναικείο ρολόι χειρός, το οποίο περιλαμβάνεται στην έκθεση. Τα κοσμήματα με πάνθηρες εξακολουθούν να είναι από τα πιο περιζήτητα προϊόντα του οίκου.
Διαχρονικά ρολόγια
Ο Οίκος Καρτιέ είναι διάσημος και για τα ρολόγια του. Τα πιο γνωστά ονομάζονται «pendules mystérieuses» ή «ρολόγια μυστηρίου». Ο Λουί Καρτιέ ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τα ρολόγια και προσέλαβε έναν ταλαντούχο νεαρό ωρολογοποιό, τον Μωρίς Κουέ, για να καινοτομήσει για την εταιρεία. Ο Κουέ επινόησε ένα εντυπωσιακό ρολόι γραφείου που αφήνει τους θεατές σε αμηχανία ως προς τον τρόπο με τον οποίο κινούνται οι δείκτες. Φαίνεται να αιωρούνται στη μέση μιας θήκης από πετροκρύσταλλο χωρίς να συνδέονται με μηχανισμό ή γρανάζι.
Ο πρώτος τύπος αυτού του ρολογιού, που παρουσιάστηκε το 1912, ήταν γνωστός ως «Μοντέλο Α». Ένα δείγμα του 1914 περιλαμβάνεται στην έκθεση. Η εταιρεία φύλαγε στενά το μυστικό αυτής της μυστηριώδους ψευδαίσθησης, αλλά τώρα είναι γνωστό: Οι δείκτες είναι τοποθετημένοι σε διαφανείς δίσκους, οι άκρες των οποίων συνδέονται με γρανάζια που είναι κρυμμένα στα στηρίγματα του ρολογιού. Αυτά τα γρανάζια, με τη σειρά τους, συνδέουν το δείκτη και το μηχανισμό του ρολογιού, ο οποίος βρίσκεται συνήθως στη βάση του ρολογιού.
Κολιέ από βιρμανικό νεφρίτη που ανήκε στην Αμερικανίδα κληρονόμο Μπάρμπαρα Χάττον, 1934, από τον Οίκο Καρτιέ στο Παρίσι. Νεφρίτης, ρουμπίνια, διαμάντια, πλατίνα και χρυσός. (Ευγενική παραχώρηση του Οίκου Καρτιέ)
Δεν αποτελεί μυστήριο γιατί το κοινό θαυμάζει τις δημιουργίες του Καρτιέ. Τα θαυμαστά κομμάτια που παρουσιάζονται εδώ είναι μόνο ένα μικρός δείγμα των θησαυρών που εκτίθενται στο V&A. Άλλα αριστουργήματα της έκθεσης είναι το περιδέραιο από βιρμανικό νεφρίτη της Μπάρμπαρα Χάττον, το καλύτερο δείγμα του είδους του, το εκπληκτικό περιδέραιο-φίδι της Μεξικανής σταρ του κινηματογράφου Μαρίας Φέλιξ και την καρφίτσα Allnatt με το κίτρινο διαμάντι 101 καρατίων. Η έκθεση είναι βέβαιο ότι θα αποδείξει με λαμπρό τρόπο ότι μερικά από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης του 20ού και του 21ου αιώνα φέρουν την υπογραφή Cartier.
Η έκθεση «Cartier», στο Μουσείο Victoria & Albert στο Λονδίνο, θα διαρκέσει από τις 12 Απριλίου έως τις 16 Νοεμβρίου 2025. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα VAM.ac.uk
Μετά την επιτυχία των προηγούμενων διοργανώσεων, η 3η Γιορτή Μαλλιού στο Δολό προσκαλεί τους επαγγελματίες, χειροτέχνες και λάτρεις του μαλλιού στο ορεινό χωριό Δολό Πωγωνίου, που βρίσκεται στην περιοχή της Ηπείρου στη βορειοδυτική Ελλάδα.
Σε όσους εκτιμούν την παράδοση, τη φυσική ζωή και τη δημιουργία, η Γιορτή προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουν τον κύκλο του μαλλιού σε μια περιοχή γνωστή για την κληρονομιά της στην υφαντική τέχνη της φλοκάτης, τις διασυνοριακές κτηνοτροφικές παραδόσεις και τη βαθιά οικολογική γνώση.
Η φετινή γιορτή, που θα πραγματοποιηθεί στις 4 και 5 Ιουλίου 2025, στο αγροτουριστικό συγκρότημα του Χριστόφορου Κωσταρά, είναι ένα διήμερο γεμάτο με παρουσιάσεις, συζητήσεις και δράσεις, με επίκεντρο τις παραδοσιακές τεχνικές αλλά και την καινοτομία στο πρόβειο μαλλί με γνώμονα τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη.
Το κεντρικό θέμα αυτή τη χρονιά είναι τα υφαντά τού νερού. Κάτω από τη σκιά των δέντρων θα πούμε ιστορίες που έρχονται από παλιά, θα μάθουμε πώς το πρόβειο μαλλί γίνεται νήμα, θα υφάνουμε φλοκάτες, και με τη δύναμη του νερού θα τις δούμε να μεταμορφώνονται σε δικές μας καλλιτεχνικές δημιουργίες.
Την Παρασκευή θα παρουσιαστεί ο κύκλος τού μαλλιού, πώς από το ποκάρι φτάνουμε στο νήμα και πώς υφαίνουμε μια φλοκάτη. Όλοι οι συμμετέχοντες μπορούν να συνυφάνουν συλλογικά έργα, τα οποία θα ριχτούν στη νεροτριβή το βράδυ του Σαββάτου ώστε να δούμε τη μεταμόρφωση τους μόνο με τη χρήση τού νερού!
Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
επίδειξη του παραδοσιακού κύκλου του μαλλιού (πλύσιμο, γράνσιμο, λανάρισμα, γνέσιμο και βάψιμο των νημάτων με φυτά του τόπου)
διαδραστικά εργαστήρια υφαντικής
σεμινάρια της τεχνικής felt, κεντήματος και ταπητουργίας
The Pokari Project
Η ομάδα The Pokari Project, η οποία διοργανώνει τη Γιορτή Μαλλιού, είναι μια ομάδα χειροτεχνών, κτηνοτρόφων και επιστημόνων η οποία στοχεύει στην αποκατάσταση της αξίας του πρόβειου μαλλιού. Στόχος της είναι «να επιστρέψει στο ελληνικό μαλλί την αξία του δημιουργώντας ένα βιώσιμο νήμα το οποίο στηρίζει τον πρωτογενή τομέα, συμβάλλει στη μείωση των αποβλήτων και στη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς, και στηρίζει τη διατήρηση των αυτόχθονων φυλών», όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα της.
Η διοργάνωση γίνεται κάτω από την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού, σε συνέργεια με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συμμετοχή του EWA (European Wool Association).
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με την κυρία Λένα Γεροθανάση στο 6942485213
Για κρατήσεις δωματίων: Χρήστος Κωσταράς, 6944431485
Από σήμερα, Τετάρτη, ξεκινά το τριήμερο 2ο Φεστιβάλ Κρουστών της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, υποσχόμενο μια τριήμερη συναρπαστική εμπειρία ήχων και εκρηκτικών ρυθμών.
Αναλυτικότερα, στις 11, 12 και 13 Ιουνίου, το 2ο Φεστιβάλ Κρουστών παρουσιάζει ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, σε καλλιτεχνική επιμέλεια του σολίστ κρουστών, Μαρίνου Τρανουδάκη, που περιλαμβάνει από μοναδικές συναυλίες με διακεκριμένα σύνολα και σολίστ έως ξεχωριστά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους και masterclass, αποκαλύπτοντας τη δύναμη και την ποικιλομορφία του κόσμου των κρουστών.
Από τα παραδοσιακά κρουστά της Δυτικής Αφρικής – άρρηκτα συνδεδεμένα με τον χορό και την τελετουργία – έως τα περίτεχνα ρυθμικά μοτίβα των Βαλκανίων, και από την αρμονική αυστηρότητα των Μπαχ και Μότσαρτ έως την εκρηκτική ιδιοφυΐα του Ξενάκη, την ποιητική ένταση του Άστορ Πιατσόλα και τη στοχαστική ευαισθησία του Ριουίτσι Σακαμότο, το Φεστιβάλ Κρουστών φιλοδοξεί να ξεδιπλώσει «ένα συναρπαστικό ηχητικό σύμπαν όπου ο ρυθμός γίνεται κοινή γλώσσα, γεφυρώνοντας τόπους, εποχές και κουλτούρες μέσα από τη δύναμη του ήχου και του σώματος».
Μεταξύ άλλων, το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει το διεθνούς φήμης σύνολο κρουστών OPERcussion και να παρακολουθήσει τις συναυλίες του πολυσχιδούς ντράμερ και συνθέτη Σερτζάν Ιβάνοβιτς με το προσωπικό του σχήμα Modular, μίας εκρηκτικής ομάδας μουσικών και χορευτών, σε μουσική επιμέλεια Αντώνη Παπαδόπουλου και χορογραφίες Άννας Καραμήτσου, του τρίο που δημιούργησαν οι δεξιοτέχνες Χάικ Γιαζιτζιάν (ούτι, τραγούδι), Γιώτης Κιουρτσόγλου (ηλεκτρικό μπάσο) και Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά, ντραμς), καθώς και του διακεκριμένου φλαουτίστα της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Γιάννη Ανισέγκου με το σύνολο κρουστών Arrhythmic Percussion.
Η είσοδος στις δράσεις του Φεστιβάλ είναι ελεύθερη. Περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ, εδώ.
Τελευταία ημέρα σήμερα για τη διεθνή έκθεση χαρακτικής «ID-ENTITIES: Αποτυπώσεις προσωπικών δεδομένων», που παρουσιάζει το ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ-PANDOLFINI & ΣΙΑΤΕΡΛΗ Α.Μ.Κ.Ε. στον χώρο τέχνης ETCH INK.
Ύστερα από ανοιχτό κάλεσμα προς την καλλιτεχνική κοινότητα, το ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ προσκάλεσε εικαστικούς και χαράκτες από όλο τον κόσμο να επιχειρήσουν μια κριτική αξιολόγηση της καθολικής και εκτεταμένης ψηφιοποίησης των ανθρώπινων σχέσεων και των συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης χαρακτικής δημιουργίας.
Στην έκθεση συμμετέχουν 48 σύγχρονοι/ες χαράκτες/κτριες από Ελλάδα, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Ρουμανία, Ουκρανία, Πολωνία, Σουηδία, Φινλανδία, Κίνα, Βιετνάμ, Αργεντινή, Καναδά και ΗΠΑ, ενώ παρουσιάζονται έργα φιλοτεχνημένα με τεχνικές οξυγραφίας, ξυλογραφίας, μεταξοτυπίας, λινόλεουμ καθώς και μικτές τεχνικές. Πριμοδοτώντας σταθερά και αδιάλειπτα τη συνομιλία της χαρακτικής με τις άλλες εικαστικές τέχνες, στο πλαίσιο της έκθεσης «ID-ENTITIES: Αποτυπώσεις προσωπικών δεδομένων» παρουσιάζονται γλυπτά του Μιχάλη Αρφαρά σε διάλογο με τα χαρακτικά έργα της έκθεσης ενώ ο νομικός και κριτικός τέχνης Δημήτρης Σαραφιανός πλαισιώνει θεωρητικά με κείμενό του τη θεματική της έκθεσης.
Με όχημα τη γλώσσα της χαρακτικής η έκθεση «ID-ENTITIES: Αποτυπώσεις προσωπικών δεδομένων» χαρτογραφεί σενάρια αντίστασης πριμοδοτώντας επινοημένες ταυτότητες, ανατρεπτικές ροές δεδομένων, πειραματικά προφίλ, δημιουργικά ‘χακαρίσματα’ και αυτοσχέδιους κώδικες. Αναδεικνύει πρωτότυπες εικαστικές παραποιήσεις και ευρηματικά σχέδια διαφυγής προς μη προδιαγεγραμμένα μέλλοντα, επανεξετάζοντας τη σχέση του ανθρώπου με την τεχνολογία και τον ψηφιακό κόσμο.
Η θεματική είναι εμπνευσμένη από τον κριτικό συλλογισμό του συγγραφέα, αρθρογράφου και νομικού Francesco Carraro, ο οποίος προειδοποιεί για τους κινδύνους που εγκυμονεί η ολοκληρωτική ψηφιοποίηση ιδιωτικών πληροφοριών, προασπίζοντας το δικαίωμα να παραμένει κανείς ‘αναλογικός’, δηλαδή να μην ψηφιοποιηθεί πλήρως και οριστικά όσον αφορά την ταυτότητα και τον καθορισμό του προφίλ του. Η υποχρεωτική ψηφιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων ισοδυναμεί με τον απόλυτο έλεγχο όλων των εκφάνσεων της ζωής. Συνάμα προμηνύει τη ρύθμιση του μέλλοντος της ανθρωπότητας προς κατευθύνσεις πάνω στις οποίες ο άνθρωπος δεν έχει λόγο ή δυνατότητα επιρροής. Συνεπάγεται, επίσης, ότι η κοινωνία υποβάλλεται σε ολοένα πιο παρεμβατικά συστήματα ελέγχου της ιδιωτικής ζωής των πολιτών, μέχρι τον κίνδυνο να αφανιστούν ή να ‘απενεργοποιηθού’ από το ίδιο Σύστημα με ένα μόνο κλικ.
Πού αποθηκεύονται τα δεδομένα πληροφοριών, πώς διαχέονται, σε ποιους μοιράζονται και πώς καθορίζουν εν τέλει την ταυτότητα, τις επιλογές και τις αποφάσεις μας; Μπορεί η τέχνη να ξεγελάσει το σύστημα; Αποτελεί η ίδια έναν μοχλό αντίστασης απέναντι στις βλέψεις και τις προδιαγεγραμμένες αποφάσεις αυτοματοποιημένων συστημάτων και λογισμικών;
Οι καλλιτέχνες επανεξετάζουν τις έννοιες της δημοκρατίας, της ιδιωτικότητας, της ελευθερίας και της ταυτότητας καταθέτοντας τα δικά τους σενάρια αντίστασης. Τα έργα αναδεικνύουν μια κριτική τοποθέτηση πάνω στις προβληματικές παραμέτρους και τους κινδύνους που επιφέρει η κοινωνία της πληροφορίας, η διάχυση και η ιδιοποίηση δεδομένων, η τεχνολογία και η ψηφιοποίηση της ταυτότητας και της ανθρώπινης ζωής. Οι εικαστικές προτάσεις εκκινούν από το προσωπικό προφίλ και εκτείνονται πέρα από την επιφάνεια της οθόνης, για να αγγίξουν ευρύτερες αναζητήσεις με γνώμονα τη φαντασία και την ελλειπτικότητα, ανατρέχοντας στο μυστήριο και τη μαγεία του σύμπαντος, της σχετικότητας και του απείρου ως τρόπους πλοήγησης στο παρόν και στο μέλλον που έπεται.
Το Ίδρυμα Schwarz ανακοινώνει τη φετινή έκθεση με τίτλο «Bridging Cultures – Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς», που θα φιλοξενείται από τις 4 Ιουλίου έως τις 15 Οκτωβρίου στο Art Space Pythagorion, στη Σάμο. Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων αρχαιολογικών ερευνών του Ινστιτούτου στο νησί.
Όπως ενημερώνουν οι διοργανωτές, μέσα από μία προσεγμένη μουσειολογική αφήγηση, η έκθεση αναδεικνύει τον κομβικό ρόλο της Σάμου ως γέφυρας πολιτισμών στην Ανατολική Μεσόγειο, ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Το νησί υπήρξε σταυροδρόμι πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, και οι επαφές των αρχαίων Σαμίων με την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή υπήρξαν καθοριστικές για την άνθηση της πόλης-κράτους κατά τον 7ο και τον 6ο αι. π.Χ.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Ηραίου στη Σάμο. (Stefan Biernath/DAI-Athen/Αρχείο Σάμου μέσω ΑΠΕ ΜΠΕ)
Τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα από το Ηραίο της Σάμου, που ήρθαν στο φως από το Γερμανικό Ινστιτούτο (DAI), αναδεικνύουν πώς οι πολιτισμικές ανταλλαγές διαμόρφωσαν την ταυτότητα της τοπικής κοινωνίας. Ο ναός της Ήρας, το υδραγωγείο του Ευπαλίνου και ο αρχαίος κυματοθραύστης στο λιμάνι – τα οποία ο Ηρόδοτος περιγράφει ως τα πιο συγκλονιστικά έργα που πραγματοποιήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα – επιβεβαιώνουν την εξαιρετική τεχνογνωσία που προέκυψε από τη σύνθεση ντόπιων και ξένων στοιχείων. Ειδικά το Ηραίο της Σάμου αποτέλεσε επί αιώνες πηγή αρχιτεκτονικού θαυμασμού αλλά και λεηλασίας. Στους μεταβυζαντινούς χρόνους, ιδίως από τον 13ο αιώνα, κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του Ηραίου μεταφέρθηκαν και κατέληξαν στην Πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.
Η έκθεση ρίχνει φως σε μία μακρά ιστορία διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης, προβάλλοντας πτυχές της ζωής στους αρχαίους χρόνους, μηχανισμούς ανταλλαγής και προσαρμογής. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει σπάνιο αρχειακό υλικό και τεκμήρια από έναν αιώνα έρευνας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών στη Σάμο, καθιστώντας ορατή μία συναρπαστική πτυχή της ιστορίας του νησιού. Η Σάμος, λόγω της γεωγραφικής θέσης της, υπήρξε από την αρχαιότητα κομβικό σημείο επαφών μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Οι αρχαίοι Σάμιοι αξιοποίησαν αυτήν την προνομιακή θέση για να οικοδομήσουν μία πόλη-κράτος με εξωστρέφεια, υιοθετώντας και ενσωματώνοντας επιρροές από την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή.
Επίσης, αναδεικνύει το Ηραίο ως καθρέφτη της κοινωνικοπολιτισμικής εξέλιξης της σαμιακής κοινότητας, αποκαλύπτοντας πώς η ταυτότητά της διαμορφώθηκε μέσω αλληλεπιδράσεων, ενσωματώσεων και δημιουργικών ανασχηματισμών. Με τη βοήθεια αρχαιολογικών τεκμηρίων, σπάνιου οπτικοακουστικού υλικού και αρχειακών αναφορών, παρουσιάζεται η συμβολή του DAI στη μελέτη αυτού του ζωντανού παλίμψηστου πολιτισμών. Η έκθεση φιλοξενείται στο Art Space Pythagorion, τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος Schwarz στη Σάμο, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 2012 και έκτοτε έχει φιλοξενήσει ορισμένες από τις σημαντικότερες φωνές της διεθνούς σύγχρονης τέχνης.
Ως ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός φορέας, το Ίδρυμα Schwarz προάγει τη διαπολιτισμική ανταλλαγή μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με έμφαση στη σύγχρονη τέχνη, την έρευνα, την ιστορία και τον στοχασμό, από το 2011. Μέσα από εκθέσεις, φεστιβάλ, υποτροφίες, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενισχύει την παρουσία της Ελλάδας στον διεθνή πολιτιστικό διάλογο, με τη Σάμο ως σημείο αναφοράς.
Samos Young Artists Festival: Μία βδομάδα μαγευτικής μουσικής
Το Ίδρυμα Schwarz πραγματοποιεί παράλληλα το Samos Young Artists Festival, τον θεσμό υψηλής αισθητικής που φιλοξενεί κορυφαίους σολίστ και ανερχόμενους δημιουργούς. Φέτος, επιστρέφει για 15η χρονιά, από τις 7 έως τις 13 Αυγούστου 2025, μεταμορφώνοντας το αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου σε σταυροδρόμι παγκόσμιας μουσικής. Η φετινή διοργάνωση ξεχωρίζει για την εκλεκτική πολυμορφία του προγράμματος, που περιλαμβάνει ρεσιτάλ πιάνου και τσέλου, συναυλίες μουσικής δωματίου, διαπολιτισμικές τζαζ αναζητήσεις, αλλά και τολμηρές συνθέσεις που διατρέχουν τη γαλλική chanson, τη Μεσόγειο και την ανανεωμένη ευρωπαϊκή μουσική σκηνή.
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και Μάσα Ιλιάσοφ
Πρόγραμμα
Πέμπτη, 7 Αυγούστου: Βραδιά τζαζ
Παρασκευή, 8 Αυγούστου: Trio Zimbalist
Σάββατο, 9 Αυγούστου: Ρεσιτάλ πιάνου/τσέλου
Κυριακή, 10 Αυγούστου: Ρεσιτάλ πιάνου της Ilya Shmukler
Δευτέρα, 11 Αυγούστου: Από την κλασική μουσική στη φολκ και στην τζαζ
Τρίτη, 12 Αυγούστου: Μουσική δωματίου
Τετάρτη, 13 Αυγούστου: Όταν η τζαζ συναντά το γαλλικό τραγούδι, με την Camille Bertault
Από τη Δευτέρα 26 Μαΐου, ξεκινά στη ΧΕΝ Αθηνών ένας κύκλος 6 μαθημάτων για την κατασκευή της υφασμάτινης κούκλας Tilda, υπό την καθοδήγηση της Ντολόρες Ορτίν Ντίαζ.
Η Tilda, 55 εκατοστών, έχει μία ιδιαίτερη αισθητική και δίνει την ευκαιρία για πειραματισμούς με διαφορετικά υφάσματα, σχέδια και τεχνικές, ώστε η κάθε κούκλα που προκύπτει να είναι ταυτόχρονα και προσωπική.
Το σεμινάριο, που θα ολοκληρωθεί σε 6 Δευτέρες, από τις 10 έως τις 12:30, θα λάβει χώρα στο κτίριο της ΧΕΝ, στο Σύνταγμα. Απαραίτητη η βασική γνώση χρήσης ραπτομηχανής.
Για περισσότερες πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής, πατήστε εδώ.
